De stem van de ouders een plaats geven.

Transcriptie

1 1 De stem van de ouders een plaats geven. Naar aanleiding van het jubileumnummer van dit tijdschrift, werd aan het Roppov (Regionaal OverlegPlatform Participatie Oost-Vlaanderen) gevraagd een bijdrage te verzorgen met de volgende klemtonen: 1. de stem van de ouders een plaats geven 2 hoe de werking gegroeid is, blijvend een stem geeft, de dialoog aangaat 3 een schets van de evoluties in de contacten tussen ouders en hulpverlening 4 de actuele tendensen en resterende punten ter verbetering zoals door ouders aangegeven 5 een tussentijds rapport weergeven omtrent de bevindingen vanuit het Roppov De eerste opdracht bleek een geschikte titel voor deze bijdrage. Met de tweede willen we kort een overzicht geven van wat Roppov is en doet. De overige opdrachten vragen naar een bijdrage gezien vanuit de positie van ouders. Een tussentijds rapport weergeven omtrent de bevindingen vanuit het Roppov, willen we dan ook doen met behulp van citaten en beschouwingen vanuit de verschillende regionale oudergroepen van het Roppov. Daarbij beseffend dat dit slechts een momentopname is in een proces dat steeds in beweging blijft. hoe de werking gegroeid is, blijvend een stem geeft, de dialoog aangaat Roppov heeft zijn wortels in een geëngageerde groep begeleiders en directies van voorzieningen Bijzondere Jeugdbijstand Oost-Vlaanderen. Hieruit groeiden informele contacten tussen verschillende diensten en mede onder impuls van vzw Jongerenbegeleiding kreeg het overleg rond onder andere het thema "participatie" meer en meer aandacht in het werkveld. Met de aanvankelijke steun van de Provincie Oost-Vlaanderen, konden de zo ontstane werkgroepen beter gecoördineerd worden. Deze werking hield reeds de kiem in zich om Roppov in een tweede fase vooral in te zetten rond het thema Ouderwerking. Het blijft vooralsnog een tijdelijk proefproject gesteund door de dienst Welzijn van de Provincie Oost-Vlaanderen en nu ook tijdelijk door Welzijnszorg Vlaanderen. Het richt zich tot alle ouders van jongeren die begeleid worden in de Bijzondere Jeugdbijstand en tevens tot alle Oost-Vlaamse diensten BJB in Oost-Vlaanderen. De bedoeling van het Roppov is door middel van communicatie met alle betrokken partijen (ouders, professionelen, diensten en beleid) de stem van de ouders een plaats te geven binnen het overleglandschap. Op die manier wil het Roppov de participatie van ouders binnen de BJB realiseren en ondersteunen. Daarvoor treedt het Roppov in overleg met de verschillende betrokkenen op verschillende niveau s: - met ouders van jongeren die begeleid worden in de BJB via de regionale oudergroepen - met professionele dienstverleners via regionaal overleg, de klankbordgroep, de algemene vergadering en de Roppov-dag

2 2 - beleidsbeïnvloedend via de stuurgroep regio Oost-Vlaanderen van Integrale Jeugdhulp, de reflectiegroep voor ouders binnen de Integrale Jeugdhulp en via het overlegforum Bijstand aan en bescherming van minderjarigen binnen het Lokaal Sociaal Beleid De keuze om met het Roppov werk te maken van oudergroepen, kwam er op vraag van de Oost- Vlaamse diensten BJB. Ondertussen is de vraag naar de inbreng van cliënten binnen de hulpverlening overal te horen. Een aantal conclusies kunnen hier zeker al gesteld worden: - de vraag naar inbreng van de ouders kadert in een bredere evolutie - de evolutie situeert zich binnen een veranderende kijk op hulpverlening: van deskundigheidsmodel naar samenwerkingsmodel - de evolutie situeert zich ook binnen een veranderende kijk op betrokkenheid van burgers algemeen: de gang naar burgerschapsvorming, participatie en emancipatorisch werken een schets van de evoluties in de contacten tussen ouders en hulpverlening De Bijzondere Jeugdbijstand richt zich in de eerste plaats tot de jeugd, het kind. In de loop van de laatste 20 jaar is echter het inzicht gegroeid dat ondersteuning van de kinderen via een opvoedingsaanbod, niet kan zonder de ondersteuning van de ouders. De verschillende nieuwe werkvormen die ontstonden (zoals de dagcentra, de thuisbegeleidingsdiensten en de initiatieven binnen de contextuele benadering) zijn hiervan getuigen. Daarnaast groeide ook het besef dat men zich niet kan beperken tot opvoedingsondersteuning. Opvoeden gaat immers veel gemakkelijker in een min of meer zorgeloze context waar men niet onder druk staat van allerlei spanningen ten gevolge van bv. slechte huisvesting, wankele sociale positie, gezondheidsproblemen, psychische of emotionele druk, armoede of werkloosheid. De opvoeding van kinderen staat niet los van de ouders en de ouders staan niet los van een maatschappelijke context. de actuele tendensen Deze maatschappelijke context vraagt de laatste tijd ook meer en meer naar een inbreng van ieder die er deel van uitmaakt. We lezen het in beleidsverklaringen en in beleidsbeslissingen (zie het decreet betreffende de integrale jeugdhulp, de missie van de provincie Oost-Vlaanderen, de vernieuwde aanpak binnen het Lokaal Sociaal Beleid). De burger is degene die mee moet zijn. Om welke redenen? Om het aanbod aanvaardbaarder te maken? De gebruiker of cliënt laten zetelen in allerlei raden? In het kader van een échte democratie? Als een manier om een meer vraaggestuurd en dus efficiënter aanbod te realiseren? Voor meer klantvriendelijkheid? Geïnspireerd op de profit-sector met zijn management-denken? En wat met de angst voor een té veeleisende cliënt die zich vanuit een formele rechtspositie zou ontpoppen tot een dreigende cliënt? En wat met de deskundigheid van professionelen? En willen cliënten wel participeren aan beleidsmateries of zijn ze gewoon blij dat er hulp komt? Of is gebruikersparticipatie nodig als emancipatorisch aanbod? Of omdat invloed uitoefenen op alles wat je leven kan bepalen nu eenmaal een recht is? Gebruikersparticipatie is een containerbegrip dat er anders uitziet naargelang wie spreekt en vanuit welk kader. En het is een blijk van goede wil om missies in concrete feiten om te zetten, dat projecten als het Roppov ondersteund worden. Doch het is ook tekenend dat de middelen tijdelijk, beperkt en ontoereikend zijn. Er is geen traditie in het thema. Er zijn nog geen structuren die zich focussen op de belangen en inspraak van hulpvragers binnen de sector. De weg naar beleidsparticipatie moet nog aangelegd worden en loopt best langs alle betrokkenen: ouders, jongeren, professionele hulpverleners en beleidsmakers.

3 3 De dialoog is een uitkomst. Een dialoog die verder gaat dan het probleem waarmee mensen verwezen worden naar de Bijzondere Jeugdbijstand. Een dialoog die ook handelt over de aanpak van het probleem. Over de noden die ouders ondervinden. Deze noden zijn wellicht dezelfde gebleven door de jaren heen. De evolutie zit in de toenadering en de veranderende kijk op de context van de aangemelde problemen. De evolutie zit ook in het besef dat een sector als de Bijzondere Jeugdbijstand niet alleen bepaald wordt door de aanbodszijde, maar ook door hoe de betrokkenen dit aanbod ervaren..en resterende punten ter verbetering zoals door ouders aangegeven Het Roppov wil een lans breken voor een evolutie van praten over naar praten met gebruikers van de hulpverlening, over de hulpverlening. Het Roppov wil een plaats geven aan de verwachtingen en ervaringen van de ouders binnen het overleglandschap van de Bijzondere Jeugdbijstand. Een grote vraag en uitdaging ligt dan ook in het realiseren van procedures waarbinnen deze stemmen een plaats krijgen. Daarbij wordt ook vaak verwezen naar het onvatbare begrip een participatieve attitude. Met de volgende citaten en beschouwingen willen we trachten een beeld te geven van hoe de vraag tot participatie, of beter, de vraag naar meer betrokkenheid, door ouders ingevuld wordt. Op die manier hopen we tevens te voldoen aan de resterende opdracht: een tussentijds rapport weergeven omtrent de bevindingen vanuit het Roppov. Hierbij kiezen we voor een tussentijds rapport via de stem van de ouders. Of beter, we kiezen er voor een tussenstand te geven van hoe ouders hun noden en ervaringen formuleren omtrent verschillende thema s. De grote gemeenschappelijkheid zit in het antwoord dat onlangs door de ouders geformuleerd werd op de vraag: Wat willen ouders van de hulpverleners? Antwoord: Samenwerken, om samen de problemen aan te pakken, in een goede verstandhouding. Wat dit allemaal kan inhouden proberen we met de volgende citaten mee te geven. uit de reacties van ouders op vragen in het kader van de Imago-campagne OSBJ (Ondersteuningsstructuur Bijzondere Jeugdbijstand Vlaanderen) Ik zou liever hebben dat we minder veroordeeld en negatief bekeken worden: dit gebeurt soms door de maatschappij en soms ook door hulpverleners we meer geïnformeerd worden we meer betrokken worden de sector toegankelijker wordt voor mensen die hem niet kennen Als ik directeur was van een voorziening dan zou ik Meer aandacht aan de ouders schenken Als het mogelijk is alles nog meer overleggen met de jongeren/ouders, maar dan in groep. In het algemeen: meer luisteren naar de jongeren en hun gezin uit de tekst van een Roppov Oudergroep rond verslaggeving Ouders willen beter geïnformeerd zijn over de verslaggeving. Welke verslagen naar buiten gaan, waarover deze verslagen handelen, en voor wie ze bestemd zijn. Ouders willen graag weten wat in die verslagen staat en de kans hebben deze bij te sturen (deze die bedoeld zijn voor mensen buiten de instelling). Er moet een principieel recht op aanvullingen in het verslag zijn. Ouders moeten ook de stukken die over hun privé leven handelen kunnen beschermen tegenover hun kinderen.

4 4 uit de reacties van ouders op een vraag naar bespreking van de tevredenheidmeting van een dienst Bijzondere Jeugdbijstand De kwaliteit van de contacten (met de begeleiders) is een belangrijk aandachtspunt voor ouders. Bij vragen over de begeleiding of het contact met de begeleiding kunnen we veel aandachtspunten van ouders toevoegen. Ze zijn allen veel concreter. Men heeft het gevoel dat hierover te weinig bevraagd en gesproken wordt. Door de klemtoon die hierop wordt gelegd, is duidelijk dat de afstand tussen ouders en kinderen tijdens een verblijf vele bezorgdheden oproept. Bij het thema kwaliteit van de contacten met de begeleider formuleren de ouders de volgende concrete vragen: Had je (als ouder) het gevoel dat je met de begeleiders op dezelfde golflengte zat? Had je(als ouder) het gevoel dat de begeleiders je begrijpen? Had je het gevoel dat ze naar hetzelfde doel werken? Heb je effect (resultaat) gezien van de begeleiding? Zijn de verschillende hulpverleners onder elkaar op hetzelfde afgestemd? Houden ze rekening met afspraken die gemaakt zijn? Houden ze rekening met verwachtingen van de ouders? Zijn er duidelijke en goede afspraken gemaakt met de ouders over.. Heb je je serieus genomen gevoeld. Hebben ze rekening gehouden met bepaalde bezorgdheden rond: religie / relaties en seksualiteit / drugs / roken / Heb je het gevoel dat je kind goed gevolgd wordt Zijn begeleiders alert genoeg voor bepaalde risico s ouders over het belang van een oudergroep uit de tekst van een Roppov Oudergroep over de nood aan inspraak en informatie Verschillende mensen komen maandelijks samen in een oudergroep. Deze oudergroep wordt al enkele jaren georganiseerd door de voorziening. De ondersteuning die men daar krijgt, vinden ze heel positief om verschillende redenen: - om van elkaar te leren - hier krijgen we tips in verband met de kinderen - het is goed met elkaar te praten - je kan ervaring uitwisselen - je leert je eigen kijk relativeren en dat maakt de problemen draaglijk - je zoekt samen oplossingen - je beseft dat je niet alleen staat Als de begeleiding stopt, sta je er weer alleen voor. Toch mogen we nog naar de oudergroep komen. Dat is goed. Als je er alleen voorstaat kun je die steun gebruiken. Buiten deze groep geloven anderen moeilijk wat je doormaakt. Anderen geloven je verhaal vaak niet. Als je het zelf niet meemaakt, kan je het moeilijk begrijpen. Het is belangrijk dat je kan praten met mensen die dit begrijpen..

5 5 uit het boekje Stemmen van Ouders, een bundeling van korte getuigenissen uit de Roppov oudergroepen: Wij hebben hulp gezocht en dat was voor mij persoonlijk een heel grote stap. Moeten toegeven dat je het niet kunt! Je begint met de hulpverlener te vertrouwen. Maar al vlug krijg je het gevoel gecontroleerd te worden. Al die vragen geven je het gevoel dat je een slechte moeder bent. Boeken en theorieën gebruiken alleen, werkt niet. Opvoeden doe je door rond te kijken naar de mensen die er bij betrokken zijn. Er is de kennis van de hulpverleners. Zij hebben de studies gedaan. Zij begrijpen met het hoofd. Maar er is ook de kennis van het hart. Je kent je kind. Je hebt al veel geprobeerd. Je weet wat niet werkt. Je hebt ook de ervaring van de onrust, het eindeloze hopen dat het beter wordt. Het vergeefse geduld en altijd opnieuw een oplossing zoeken. De angst van s nachts wakker liggen. Dat is een ander soort kennis. Dat is de ervaring van de andere kant Met dank aan de ouders die hun ervaring wilden vertellen. Ingrid Crabbe Coördinator Roppov Regionaal OverlegPlatfrom Participatie Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 212, 9000 GENT 09/ info@roppov.be