Gebed om ontferming. Amen

Transcriptie

1 Gebed om ontferming Goede God, Onder uw vleugelen zoeken wij bescherming, U die de bron van alle leven zijt en voor wie de dood niet het einde is, maar een nieuw begin. Wij bidden u om uw ontferming over ons, hier vandaag, in deze dienst en over al uw mensen hier op aarde die moeten leven met de dood. Daarom bidden wij U: Heer ontferm U! Grote God, Wat is er met uw wereld gebeurd? Mensen maken elkaar dood, in naam van een God, mensen veroordelen elkaar mensen zijn bang, boos, verklaren elkaar oorlog. En wij als gewone mensen hebben maar zo weinig mogelijkheden om te reageren op dat wat we zien en horen. Daarom bidden wij tot u: Hoor het roepen van ouders die hun kinderen zien ontsporen hoor het roepen van ouders die hun kinderen verloren hoor het roepen van ouders die zich afvragen in wat voor wereld zij hun kinderen moeten groot brengen. Heer, hoor ons roepen om vrede daarom bidden wij. Heer ontferm U! Amen Kinderverhaal Gisteren liep ik door de tuin en opeens hoorde ik stemmen. Het waren de mus, de eekhoorn en het roodborstje. Ze zaten met z n drieën in het rommelhoekje van de tuin. Daar, onder de struiken en tussen het blad komen ze wel vaker bij elkaar. Eigenlijk wilde ik niet luisteren, ik vind het niet erg netjes om anderen af te luisteren, maar toen ik opving dat ze het over de egel hadden bleef ik vanzelf staan om te horen wat ze zeiden. zo vreemd hoorde ik de mus zeggen. Ik kan het bijna niet geloven. Vorige week zaten we hier nog met z n vieren... hij deed me wel eens pijn met zijn stekels, maar eigenlijk lag dat meestal aan mij. Een egel moet je gewoon niet laten schrikken en dat deed ik eigenlijk best vaak, zei de eekhoorn. ik denk dat de spinnetjes me nooit meer zullen smaken, nu ik weet dat ik ze niet meer hoef te delen met egel, zei het roodborstje. waar zou hij nou zijn, zei de eekhoorn? Zou hij het goed hebben? Egel had in alle rust afscheid van zijn vrienden genomen. Hij zei dat het tijd voor hem was om te gaan slapen en hij zei ook dat hij niet bang was. In de lente zou hij weer wakker worden en dan zou hij weer helemaal uitgerust zijn. Maar hij zei ook dat hij zijn vrienden zou missen. En toen hij dat had gezegd hadden ze met z n vieren heel hard moeten huilen.

2 En nu waren z n vrienden weer bij elkaar en ze deelden hun verdriet. Zonder egel waren ze niet compleet. Zonder egel smaakten de beukennootjes niet meer zoals vroeger. En zonder egel was er niemand meer zo langzaam als egel. Weet je nog, zei eekhoorn, hoe egel altijd liep te mopperen als we naar het meertje gingen. Hij vond altijd dat we te snel gingen. En weet je nog, zei mus, dat hij altijd zulke gekke bekken kon trekken? De drie vrienden zaten ineens te schateren van het lachen bij de gedachte aan hun grappige vriend de egel. Maar ineens was het lachen ook weer over en zaten ze weer stilletjes voor zich uit te kijken. Na een poosje zei roodborst: Weet je nog van die keer dat egel z n stekels had opgezet voor de kat en dat het beest zich toen heel hard had geprikt aan zijn stekels. Vanaf die dag was het valse beest bang voor ons allemaal! Zou hij ook nu nog bang zijn voor ons, zei de eekhoorn? Zou hij ons blijven zien als de vrienden van egel? Mus keek naar de grond, dus keek Eekhoorn zijn andere vriend aan: Wat denk jij roodborst? Zal de vriendschap met egel ons nog steeds beschermen tegen de kat? Roodborst keek zijn vrienden verbaasd aan. Hoe kunnen jullie dat nou vragen. We zíjn toch vrienden van egel! Hij zit niet meer hier bij ons in de kring, maar hij zit in ons hart. Dat begrijpt zelfs een gemene kat. Tevreden keken z n vrienden hem aan: Hij had gelijk: egel zou altijd bij hen blijven. Genesis 32: Lied: 362: 1 en 2 Openbaringen 21: 1-7 Lied: 766: 1 door allen, 2 door koor, 3 door allen Overweging De Jacob die we tegen komen aan de oever van de rivier lijkt maar weinig op de Jacob die zijn geboorteland ontvluchtte uit angst voor zijn broer. Hij is niet meer de jonge jongen zonder bezittingen. Hij heeft vrouwen, slavinnen en 11 zonen en hij heeft hele kuddes met dieren verzameld. De Jacob die terugkeert van een verblijf van jaren bij zijn oom Laban is een welgesteld man. En het is deze rijkdom waarachter hij zich verschuilt wanneer hij op weg is naar Kanaän, naar het land waar zijn broer Esau nog woont. Hij stuurt kuddes voor zich uit als geschenk aan zijn broer, die hij ooit zo heeft bedrogen. Om hem gunstig te stemmen. En hij splitst zijn mensen en het vee op in twee groepen, opdat in elk geval een van beide kan wegvluchten wanneer Esau hen naar het leven zal staan. Nog steeds is hij een slimme man, die heel tactisch de ander wil bejegenen en ongeschonden uit de strijd wil komen. Maar in de nacht, wanneer al zijn vee en heel zijn familie de rivier is overgestoken blijft hij alleen nog achter. En deze nacht wordt de moeilijkste nacht van zijn leven. Plotseling duikt er een figuur op. Iemand grijpt hem beet en er ontstaat een worsteling. Een worsteling op leven en dood. Maar met wie worstelt Jacob eigenlijk? Wie raakt hem zo, dat hij voor goed kreupel door het leven gaat? Wie is die duistere figuur die weg wil zodra het licht wordt? Is het Esau die hem de 2

3 voet dwars zet? Ligt Jacob met zichzelf overhoop? Is het een gevecht met zijn eigen schaduw? Of is het een engel? Worstelt Jacob met God? Het is duidelijk dat Jacob de figuur niet alleen als vijand ervaart. De figuur slaat hem zodat hij kreupel is, maar zodra deze vreemdeling weg wil gaan, zegt Jacob: Ik laat u niet gaan, tenzij gij mij zegent. En daarmee zegt hij eigenlijk iets heel vreemds. Hij die de zegen van zijn Vader heeft gestolen, door zich te verkleden als zijn broer. Hij die zo zegenrijk was bij zijn oom Laban, waar zijn kuddes zich zo wonderbaarlijk goed vermenigvuldigden. Hij vraagt nu de zegen van die onbekende, op wie hij geen vat kan krijgen. Hij blijft worstelen, totdat hij de zegen heeft ontvangen. Maar die zegen kan hij de vreemdeling niet afdwingen. Hij kan de zegen niet winnen. Hij hoeft hem niet te verdienen. Het enige wat de vreemdeling van hem vraagt is: Hoe is je naam? Wie ben je? En dat is een confronterende vraag voor Jacob. Hij is daar alleen, aan de oever van de rivier. Geen vrouw en kinderen in de buurt. Geen slaven geen kuddes. Wie ben jij? Jacob moet naar binnen kijken. Hij wordt geconfronteerd met zichzelf en moet bekennen dat hij Jacob is; de bedrieger, want dat betekent zijn naam. En wanneer Jacob zijn naam heeft bekendgemaakt, krijgt hij van de vreemdeling een nieuwe naam. Hij die beseft dat hij een bedrieger is, wordt een ander mens. De vreemdeling geeft hem de naam Israël, want Jacob heeft gestreden met God en mensen en hij heeft overwonnen. Maar wie is die vreemdeling eigenlijk, die dit met zoveel gezag kan zeggen? Ja, die vraag stelt Jacob ook. Maar Jacob krijgt geen antwoord van de vreemdeling. Hij ontvangt een nieuwe naam en de zegen van een onbekende. Pas achteraf beseft hij dat hij op één of andere manier God heeft ontmoet, daar aan de oever van de rivier. Hij heeft met God gestreden en is niet ongeschonden uit de strijd gekomen. Maar, hij heeft wel Gods zegen ontvangen. Ik denk dat iedereen zich wel eens voelt als Jacob, de worstelaar. In ieder leven zijn er momenten waarin een mens zich heel direct aangevochten voelt. Aangetast tot in het diepst van je ziel. Bevraagd, verder dan je eigen denken tot dan toe reikte. Dat kan zijn, omdat bepaalde levensvragen zich plotseling heel direct en genadeloos aan je opdringen. Wie ben ik eigenlijk? Wat heb ik met mijn leven gedaan? Waar sta ik voor en hoe ziet mijn toekomst eruit? Wie ben ik zelf, zonder mijn baan, mijn bezigheden, mijn status? En vandaag, op deze dag waarop wij hen herdenken die zijn overleden, dringt de vraag zich op: Wie ben ik zonder mijn geliefde, mijn partner? Wie ben ik zonder mijn vader of moeder? Zonder mijn grootmoeder, zonder mijn broer, mijn zus, mijn kind? Hoe zal ik verder leven, nu hij of zij er niet meer is? Maar er niet meer zijn is geen goede uitdrukking. Iemand heeft wel eens gezegd: Er is een land van de levenden en een land van de doden en de brug ertussen is de liefde. Dit beeld van die brug, laat de verbondenheid met de overledene zien. Die ander, van wie je zoveel hield, verdwijnt nooit meer uit je leven. En toch blijft het ook een worsteling bij de rivier, omdat die ander aan de andere kant is. Een worsteling met verdriet, een worsteling met leegte, een worsteling met een omgeving die er soms maar weinig van begrijpt, een worsteling soms ook met vragen naar het waarom, vragen waar je mee worstelt en waar je nooit mee klaar komt. In de worsteling met de dood van geliefden blijft God een onbekende, die wij niet kunnen doorgronden. En zoals Jacob zijn leven lang kreupel gaat na de worsteling bij de rivier, zo hebben ook wij littekens die niet meer over gaan. 3

4 En toch hoor ik ook van mensen, vaak achteraf, dat ze kracht putten uit hun relatie met God. Dat ze Gods trouw en aanwezigheid hebben ervaren, juist toen ze het niet meer zagen zitten. Zij stelden hun vertrouwen op God, zonder precies te weten wie hij was. Eigenlijk zoals Jacob in het verhaal dat wij lazen. Hoewel hij de naam van de onbekende niet krijgt te horen, ontvangt hij wel de zegen. En achteraf zegt hij: Ik heb God gezien, van aangezicht tot aangezicht. Je zou misschien kunnen zeggen dat je geloof in God, in zijn trouw en zijn liefde, niet maken dat je geen verschrikkelijke dingen meemaakt of dat je de zin ervan gaat inzien. En misschien moeten we dat ook niet willen, dat ons geloof begrijpelijk maakt, dat wat niet te begrijpen is. Maar je mag wel kracht en steun verwachten in je worsteling. God zal je zegenen met zijn liefde. Dat lees je bijvoorbeeld ook in de openbaringen van Johannes. In de tijd dat die werden opgeschreven was het christelijk geloof riskant om te belijden. Dat deed je met gevaar voor eigen leven. En in die verdrukking schrijft Johannes dan over een visioen van vrede en redding. Een wereld waarin het leed geleden is en het verdriet niet meer alom tegenwoordig is. Een wereld waarin God woont bij de mensen en de dood niet meer bestaat. Dat visioen geeft hij zijn tijdgenoten mee, als hart onder de riem in bange tijden. Bijna te mooi om waar te zijn. Hoe kunnen wij als nuchtere, weldenkende en wetenschappelijk georiënteerde mensen daar nou op reageren? Wij die ons zo vaak ongelovige twijfelaars voelen, wij die in de worsteling met vragen rondom geloof het idee hebben zo gehavend uit de strijd te zijn gekomen. Misschien dat de woorden van het volgende gedicht van Niek Schuman ons wel kunnen helpen: Wij zijn de eersten niet die stil maar woedend vrezen: het is niet waar, dat koninkrijk dat komt, het is een goed bedoeld, begrijpelijk en vroom bedrog. Wij zijn de eersten niet die zuchten onder de geschiedenis: één stroom van bloed, onafgebroken series rampen, haat, geweld, voortdurend vechten om te overleven, en waarvoor, waarheen, is er iemand die het antwoord weet? Maar telkens weer kom ik U tegen, op het spoor gezet door goede mensen, betrouwbaar en eerlijk voor U, en zij zijn U blijven vertrouwen, in de donkere uren van hun leven zijn zij de worsteling met U begonnen en lieten U niet los, op hoop van zegen. En telkens weer zie ik die ene mens die eenzaam was en zelfs door U verlaten, maar die U niet verliet, zijn vrienden hielp en zei: Ik ben de waarheid en het leven en wijs de weg naar God die liefde is. Wij zijn de eersten niet, wij laten U niet los 4

5 tenzij Ge ons zult zegenen. Heer, wij geloven, maar kom ons ongeloof te hulp. Amen. 5