raadsinformatiebrief inzake de uitkomsten van het onderzoek Waarstaatjegemeente.ni

Transcriptie

1 gemeente Roermond uw nummer UW datum ons nummer onze datum verzonden inlichtingen bij sector/afdeling dooriciesnr. SECR/2013/UIT W. Kaldenhoven SECR / Secretaris AAN de voorzitter van de gemeenteraad bijlage(n) betreffende raadsinformatiebrief inzake de uitkomsten van het onderzoek Waarstaatjegemeente.ni Geachte voorzitter, Door middel van deze informatiebrief stellen wij U in kennis van de uitkomsten van deelname aan de het landelijke onderzoek Waarstaatjegemeente.ni (traject najaar 2012). In het voorjaar 2013 hebben wij de rapportage ontvangen met de uitkomsten van het onderzoek Waarstaatjegmeente.nl (traject najaar 2012). Uit deze uitkomsten blijkt, dat onze gemeente in vergelijking met de gemeenten, die mee hebben gedaan (in totaal 3) op onderdelen bovengemiddeld scoort. De totaalscores op de 6 burgerrolien, zoals die in Waarstaatjegemeente.ni zijn gedefinieerd, luiden als volgt: Burgerrol Score Roermond Gemiddelde gemeenten De burger als kiezer 6,0 5,8 De burger als klant Geen deelname 7,7 De burger als onderdaan 6,3 6,3 De burger als partner 5,8 5,7 De burger als wijkbewoner 7,0 7,0 De burger als belastingbetaler 6,1 5,8 Bovenstaande scores zijn het gemiddelde van een aantal indicatoren per burgerrol. Een afschrift van het volledige rapport ligt voor u ter inzage bij de griffie. Ter toelichting wordt vermeld dat, in verband met de opening van het Stadskantoor medio 2012, de gemeente niet heeft deelgenomen aan het klanttevredenheidsonderzoek. Intern wordt door het Klantcontactcenter (KCC) de tevredenheid van klanten die via het callcenter of via de balie contact hebben met behulp van de Klantcontact Monitor gemeten. De klant waardeert de dienstverlening van het KCC gemiddeld met een cijfer tussen 8,5 en 9,0. Volledigheidshalve wordt vermeld dat deze waardering niet een op een mag worden vergeleken met de uitkomst van het landelijke onderzoek. stadhuis IVIarkt EM j Postbus AX Roermond T F Rabobank

2 Ons nummer SECR Pagina 2 Wij verzoelcen u deze brief door te ieiden naar de ieden van de raad.

3 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen Najaar 2012 Best Brielle Dongeradeel Eersel Emmen Gilze en Rijen Harlingen Hattem Hillegom Horst aan de Maas Lochem Neerijnen Noordwijk Oldebroek Ooststellingwerf Oss Ouder-Amstel Reimerswaal Ridderkerk Rijswijk Roermond Sint-Michielsgestel Stadskanaal Vlaardingen Waalwijk Wassenaar Westvoorne

4 Colofon Het PON heeft dit onderzoek verricht in opdracht van 27 Nederlandse gemeenten Auteurs mevrouw M. Tan MSc mevrouw drs. K. du Long mevrouw drs. E. Stultjens Dit project wordt uitgevoerd door PON Publicatienummer ISBN Datum 13 februari het PON, kennis in uitvoering. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON. Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan het PON geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Meer informatie: waarstaatjegemeente.hetpon.nl het PON, kennis in uitvoering Tilburg, 13 februari 2013

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding Waarstaatjegemeente.nl Doorontwikkeling instrument Leeswijzer Burgerrollen op hoofdlijnen Interpretatie en het gebruik geconstrueerde rapportcijfers De constructie van rapportcijfers Weging van cijfers Samenstelling geconstrueerde rapportcijfers burgerrollen De onderdelen van Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen Werkwijze Deelnemende gemeenten Instructie aan gemeenten Vragen over de gemeente in het algemeen (burgerpeiling) Vragen over de dienstverlening van de gemeente (KTO) Resultaten Respons en betrouwbaarheid Totaaloverzicht rapportcijfers Algemene referentiegegevens gemeenten De burger als kiezer De burger als klant De burger als onderdaan De burger als partner De burger als wijkbewoner De burger als belastingbetaler Belastingbetaler KING Belastingbetaler PON en Deloitte Bijlagen Bijlage A Overige vragen niet in rapportcijfers meegerekend Bijlage B Overige resultaten KTO Bijlage C IFLO centrumfunctie en sociale structuur Bijlage D Vragenlijsten versie Najaar

6

7 1 Inleiding 1.1 Waarstaatjegemeente.nl Waarstaatjegemeente.nl is hét platform voor gemeentelijke prestatievergelijking. Het instrument wordt beheerd door het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) en op hun website worden zowel feitelijke prestatiecijfers als oordelen van burgers ontsloten. Raadsleden, wethouders en ambtenaren kunnen op de website eenvoudig hun gemeente vergelijken met andere gemeenten en op basis van deze informatie kunnen zij hun prestaties waar gewenst verbeteren. De website is daarnaast ook vrij toegankelijk voor anderen die interesse hebben in gemeentelijke prestaties, zoals wijkbewoners, bedrijven, onderzoekers, journalisten of studenten. Iedereen kan op zijn of haar eigen manier gebruik maken van de gegevens op de site 1. Waarstaatjegemeente.nl omvat twee verschillende typen informatie: feitelijke prestatiecijfers en oordelen van burgers. Voorheen Watdoetjegemeente.nl Voorheen De Staat van de Gemeente De feitelijke prestatiecijfers moeten voor een deel door deelnemende gemeenten zelf worden aangeleverd; hiertoe ontvangen zij jaarlijks een vragenlijst van KING. Het andere deel wordt door KING zelf aangeleverd vanuit bestaande databronnen zoals het CBS. De oordelen van burgers (vertaald in rapportcijfers voor zes verschillende burgerrollen 2 ) dienen deelnemende gemeenten ook zelf aan te leveren. Een gemeente kan ervoor kiezen om het onderzoek zelf uit te voeren of om dit uit te besteden aan een extern onderzoeksbureau 3 KING heeft criteria opgesteld waaraan het onderzoek naar burgeroordelen minimaal moet voldoen; op deze manier is vergelijkbaarheid tussen gemeenten gegarandeerd. Zij adviseren gemeenten deze onderzoeken minimaal eens per twee jaar uit te voeren. 4 Voor de volledige geschiedenis van het instrument verwijzen we naar onze website Doorontwikkeling instrument De doorontwikkeling van Waarstaatjegemeente.nl is, net als het beheer, ook in handen van KING. Om het instrument beter aan te laten sluiten op de huidige ontwikkelingen waar gemeenten mee te maken hebben, krijgt het instrument vanaf 2013 een geheel nieuwe invulling. In plaats van burgerrollen gaat het instrument uit van een aantal maatschappelijke thema s. Door middel van een prioriteitenmatrix Bron: (KING). In het onderzoek worden rapportcijfers berekend voor de burger als kiezer, klant, onderdaan, partner, wijkbewoner en belastingbetaler. Uitvoeringspartners PON en Deloitte zijn door KING benoemd tot preferred suppliers. Door de onderzoeken naar de oordelen van burgers minimaal eens per twee jaar uit te voeren is het mogelijk om op korte termijn trends waar te nemen en op langere termijn effecten van gevoerd beleid. De onderzoeken vaker uitvoeren zou bij burgers zogeheten enquête moeheid in de hand kunnen werken en dit kan nadelige gevolgen hebben op de respons. 1 Inleiding 5

8 wordt het voor gemeenten inzichtelijk op welke thema s ze hun aandacht moeten vestigen. Op het moment van het verschijnen van dit rapport is de nieuwe invulling nog niet definitief, maar zal in 2013 bij een aantal pilotgemeenten getest worden. KING heeft aangegeven 2013 als overgangsjaar te beschouwen zodat in 2014 definitief met een nieuwe invulling gewerkt kan worden. Voor vragen over de nieuwe invulling verwijzen we u naar KING. Het PON en Deloitte blijven naast de nieuwe invulling ook de oude variant van Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen uitvoeren. Om ook deze variant nog beter op de behoeften van gemeenten aan te laten sluiten zullen de burgerrollen in de toekomst uitgebreid worden met meer interessante stuurinformatie. We houden hierbij altijd rekening met uw eventuele wensen om gegevens te kunnen vergelijken met die van voorgaande deelnames. 1.3 Leeswijzer In dit rapport vindt u de resultaten van de 27 gemeenten die deelgenomen hebben aan het traject Najaar In de tabellen hebben we deze gemeenten naar gemeentegrootte geordend. We onderscheiden daarbij drie groepen: Gemeenten met minder dan inwoners Gemeenten met tussen de en inwoners Gemeenten met inwoners of meer Deze splitsing is gemaakt ten behoeve van een overzichtelijk rapport op basis waarvan gemeenten zich gemakkelijk met gemeenten van soortgelijke omvang kunnen vergelijken. Op de website van Waarstaatjegemeente.nl ( kunnen gemeenten ook op basis van andere kenmerken zich met andere gemeenten vergelijken. Voor deze vergelijking hebben we het gemiddelde rapportcijfer van álle gemeenten die in 2011 en in 2012 bij PON en Deloitte hebben deelgenomen aan dit project opgenomen. In paragraaf 4.2 vindt u een overzicht van deze gemeenten. In hoofdstuk 2 wordt de methodiek van het onderzoek toegelicht. In hoofdstuk 3 is beschreven op welke wijze het project is uitgevoerd. De resultaten worden gepresenteerd in hoofdstuk 4. 6 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

9 2 Burgerrollen op hoofdlijnen Het onderzoek gaat uit van burgerrollen. Iedere burgerrol heeft een inhoudelijke beschrijving, waaraan gemeentelijk prestaties zijn gekoppeld. De prestaties worden gemeten aan de hand van indicatoren, burgeroordelden. De burgeroordelen worden uitgedrukt in rapportcijfers voor verschillende burgerrollen; wij hanteren voor onze uitvoering de naam Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen. Het onderzoek onderscheidt zes burgerrollen: de burger als kiezer de burger als klant de burger als onderdaan de burger als partner de burger als wijkbewoner de burger als belastingbetaler 5 Voor iedere burgerrol, behalve voor de rol van belastingbetaler, wordt tot slot ook een gemiddeld totaalrapportcijfer berekend. Wijzigingen ten opzichte van voorgaande trajecten: Ten opzichte van voorgaande trajecten zijn er op sommige punten wijzigingen doorgevoerd. Wanneer er sprake is van wijzigingen ten opzichte van voorgaande jaren, dan zal dit worden vermeld en uitgelegd in een kader zoals deze. 2.1 Interpretatie en het gebruik geconstrueerde rapportcijfers Voordat we ingaan op de constructie van de rapportcijfers die we in dit onderzoek gebruiken als zogenaamde dashboardlampjes voor het weergeven van prestaties van gemeenten, gaan we kort in op de interpretatie en het gebruik van deze rapportcijfers. Een rapportcijfer zoals dat geconstrueerd is in dit onderzoek, is een indicatie voor het functioneren van een gemeente, gezien vanuit het perspectief van een specifieke burgerrol. Omdat het rapportcijfer gebaseerd is op een beperkte hoeveelheid indicatoren, is het een benadering van de werkelijkheid en niet een exacte afspiegeling ervan. De methodiek van Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen gaat omwille van de bruikbaarheid uit van een beperkte set indicatoren. Meer indicatoren zouden misschien een perfecter beeld van de werkelijkheid geven, maar dat beeld is dan wel moeilijker te interpreteren, helemaal als het construct achter de indicatoren misschien niet door iedereen op dezelfde manier geïnterpreteerd wordt. 5 Meer informatie over deze rol en waarom er geen totaalrapportcijfer voor berekend wordt vindt u in hoofdstuk 4. 2 Burgerrollen op hoofdlijnen 7

10 Het interpreteren van de geconstrueerde rapportcijfers moet daarom met enige voorzichtigheid gebeuren. Een laag (of lager) rapportcijfer geeft aan dat op één of enkele indicatoren achter dit rapportcijfer lagere waardes zijn vastgesteld. Dat kan bijvoorbeeld doordat burgers op een aantal punten negatiever oordelen dan voorheen of dan in een andere gemeente. Of iets ook daadwerkelijk goed of fout is, kunt u als gemeente alleen zelf beoordelen. Samenvattend kan dus gesteld worden dat de rapportcijfers van dit onderzoek indicaties zijn voor prestaties van gemeenten, gezien vanuit het perspectief van de burger. Wanneer een indicatie minder positief is, verdient dat een uitleg aan burgers die u als gemeente zelf daaraan geeft. Datzelfde geldt overigens ook voor positieve indicaties: ook daarvoor kan het zinvol zijn aan te geven wat volgens u de achterliggende verklaring is van positieve waarderingen of indicaties. Als u niet weet wat de verklaring is van bepaalde negatieve indicaties, kan nader onderzoek nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan negatieve indicaties op het gebied van de rol van de burger als wijkbewoner. Geldt het algemene oordeel voor alle burgers in alle wijken in gelijke mate? Geldt dat voor alle onderwerpen die in Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen gevraagd zijn, of zijn nadere nuanceringen door middel van uitgebreider burgeronderzoek nodig? Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen is dus een instrument dat op hoofdlijnen indicaties geeft voor het functioneren van uw gemeente. 2.2 De constructie van rapportcijfers De input voor de rapportcijfers komt uit twee verschillende bronnen: een vragenlijst over de gemeente in het algemeen (burgerpeiling) en een vragenlijst over de dienstverlening van de gemeente (KTO) 6. Alle antwoorden op de verschillende vragen vormen per gemeente nog geen compact en overzichtelijk beeld van wat nu de staat van de betreffende gemeente is. Doel van Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen is uiteindelijk om tot dit compacte en overzichtelijke beeld in de vorm van rapportcijfers te komen. Hieronder beschrijven wij kort de constructie van de in deze rapportage gebruikte rapportcijfers. 2.3 Weging van cijfers Wijziging vanaf voorjaar 2009: Met ingang van 2009 is in de Werkgroep Doorontwikkeling van KING besloten om de resultaten die afkomstig zijn uit de burgerpeiling te wegen naar leeftijd en geslacht. Dat wil zeggen dat de groep inwoners die de vragenlijst heeft ingevuld representatief is voor alle inwoners van een gemeente wat betreft hun leeftijd en geslacht. De respons per gemeente is meestal geen juiste afspiegeling van de verdeling naar leeftijd en geslacht van de gehele populatie, maar vaak verschillen de antwoorden van mannen en vrouwen en jongere en oudere inwoners wel van elkaar. Daarom is ervoor gekozen om na verwerking van de vragenlijsten van de burgerpeiling de verdeling van geslacht en leeftijd in de steekproef te vergelijken met en te wegen naar de werkelijke verdeling in de populatie (Bron: CBS, via databank Waarstaatjegemeente.nl). 6 Zie bijlage D voor de vragenlijsten. 8 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

11 Door weging wordt oververtegenwoordiging van groepen in de respons verminderd en tellen de antwoorden van ondervertegenwoordigde groepen zwaarder mee. Voor de weging naar geslacht wordt in de gemeenten gekeken naar de verdeling van mannen en vrouwen van 18 jaar en ouder. Voor de weging naar leeftijd worden de volgende categorieën gebruikt: 18 tot en met 29 jaar; 30 tot en met 39 jaar; 40 tot en met 54 jaar en 55 jaar en ouder. 2.4 Samenstelling geconstrueerde rapportcijfers burgerrollen Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen onderscheidt zes burgerrollen. Voor iedere burgerrol zijn een aantal prestaties vastgesteld. Deze prestaties bestaan uit een aantal indicatoren die gemeten worden op basis van vragen. Hoe een gemeente bijvoorbeeld presteert op het onderhoud van het openbaar groen in de wijk, beoordelen we aan de hand van de indicator Oordeel burger onderhoud groenvoorzieningen in de wijk. In de vragenlijst meten we de score op deze indicator door te vragen of inwoners het eens of oneens zijn met de stelling In de buurt zijn perken, plantsoenen en parken goed onderhouden. De scores van gemeenten op deze indicatoren komen uit de twee eerder genoemde bronnen: de burgerpeiling en het KTO. 5-puntsschalen en 10-puntsschalen De scores van inwoners op de vragen uit de burgerpeiling zijn omgerekend naar rapportcijfers en vervolgens is hiervan een gemiddelde berekend. De vragen uit de burgerpeiling kennen in bijna alle gevallen een 5-puntsbeoordelingsschaal (tevredenheid, eens en oneens). Deze schaal wordt omgerekend naar een schaal van 2 tot 10: [zeer oneens] of [zeer ontevreden] geeft het rapportcijfer 2 [oneens] of [ontevreden] geeft het rapportcijfer 4 [neutraal] geeft het rapportcijfer 6 [eens] of [tevreden] geeft het rapportcijfer 8 [zeer eens] of [zeer tevreden] geeft het rapportcijfer 10 Deze omschaling geldt voor positief gestelde stellingen. Wanneer iemand het zeer oneens is met een negatief gestelde stelling resulteert dat uiteraard juist in een hoog rapportcijfer, in dit geval een 10. Wijziging vanaf voorjaar 2009: Voorheen werd bij de omschaling van een 5-puntsschaal naar een 10-puntsschaal een 5,5 als neutrale middencategorie gehanteerd. In de Werkgroep Doorontwikkeling van KING is besloten deze omschaling vanaf 2009 aan te passen. In plaats van een 5,5 is een 6 de neutrale middencategorie. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat deze score beter de neutrale middencategorie van een 5-puntsschaal benadert dan een 5,5. Hierdoor is het niet gelijk mogelijk om de cijfers uit dit rapport te vergelijken met de resultaten uit eerdere deelnames. Om vergelijking tussen verschillende deelnames mogelijk te maken, is een omschaling van de oude cijfers naar het nieuwe format nodig. Indien u een vergelijking in de tijd wilt laten maken, kunt u hiervoor contact opnemen met het PON. 2 Burgerrollen op hoofdlijnen 9

12 De omschaling van 5-puntsschalen naar een 10-puntsschaal is noodzakelijk omdat bij de constructie van de vragen voor de burgerpeiling bewust is aangesloten bij een lange traditie van gemeentelijk burgeronderzoek. De meeste vragen zijn overgenomen uit - of geconstrueerd aan de hand van - veel gebruikte vragenlijsten van bestaand gemeentelijk en landelijk onderzoek. Daarin wordt voor het vragen naar belevingen van burgers veelal gebruik gemaakt van 5-puntswaarde-ringsschalen. Deze schalen worden geacht betrouwbaarder te worden ingevuld door respondenten dan 10-puntswaarderingsschalen (rapportcijfers). Daar staat tegenover dat rapportcijfers voor burgers herkenbaarder zijn als maat. Vanwege de betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid met ander onderzoek is daarom gebruik gemaakt van 5- puntsschalen, terwijl de presentatie plaats vindt in de vorm van een 10-puntsschaal. De vragenlijst voor het KTO is gebaseerd op de Benchmarking Publiekszaken van TNS-NIPO/SGBO. De gegevens uit dit onderzoek zijn reeds door de respondenten gescoord als rapportcijfers. Door de samenstellers van deze benchmark is bewust gekozen voor het laten toekennen van rapportcijfers als alternatief voor de zogeheten 5-puntswaarderingsschalen. De vragenlijst voor het KTO van Waarstaatjegemeente.nl hanteert daarom ook 10-puntswaarderingsschalen in plaats van 5- puntswaarderingschalen. Samengevat Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen onderscheidt zes verschillende burgerrollen. Op één na, krijgt iedere burgerrol een totaal rapportcijfer 7. Het totaalrapportcijfer per burgerrol is samengesteld op basis van deelcijfers van indicatoren. Aan deze burgerrollen zijn geen gewichten toegekend: de rol van burgers als onderdaan is daarmee bijvoorbeeld even zwaar gewogen als de rol van burger als kiezer. De scores op deze indicatoren halen we uit twee bronnen: de burgerpeiling en het KTO. Ook aan de indicatoren zijn geen gewichten toegekend: elke vraag telt dus even zwaar mee. In de tabellen in hoofdstuk 4 zijn de kolommen met deze deelcijfers gemarkeerd met [blauw] en samengestelde rapportcijfers met [groen]. Omdat het berekenen van een gemiddelde over een samengesteld gemiddelde een groot nivellerend effect heeft, berekenen we geen gemiddeld totaalcijfer. De verschillen tussen gemeenten worden daarmee zo klein dat er weinig inhoudelijke informatie meer over blijft. In de volgende paragrafen worden de zes burgerrollen nader beschreven. De burger als kiezer De burger als kiezer is de burger die politiek wordt gerepresenteerd en die een bepaalde kwaliteit van politiek en bestuur mag verwachten. De volgende prestaties zijn omschreven: De gemeente luistert goed naar haar inwoners. De gemeente maakt in het algemeen waar wat zij belooft en zich voorneemt. 7 De rol van de burger als belastingbetaler is in ontwikkeling en op dit moment is de invulling nog niet zover dat hier een totaalrapportcijfer van berekend kan worden. Meer informatie hierover leest u op pagina 14 in dit rapport. 10 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

13 De burger als klant De burger als klant is de burger die recht heeft op een behoorlijke kwaliteit van dienstverlening. Gemiddeld verschijnt de burger één keer per jaar aan het loket, daarnaast gaat het tegenwoordig in toenemende mate ook om digitale loketservice. Hoe wordt de burger behandeld als hij aan het loket of op de gemeentelijke website verschijnt? De volgende prestaties zijn omschreven: De openingstijden van de gemeente zijn voldoende. Bij het loket van de gemeente hoef je niet lang te wachten. De ambtenaren aan het loket van de gemeente zijn correct en vriendelijk. De ambtenaren aan het loket van de gemeente helpen je snel en vakkundig. Het gemeentehuis is goed verzorgd. De prijs voor de producten en diensten is redelijk. De informatie die de gemeente geeft is voldoende en begrijpelijk. De burger als onderdaan De burger als onderdaan heeft recht op kwaliteit van orde en gezag. Een primaire basisbehoefte, namelijk zijn veiligheid is in het geding. Wat doet de gemeente daaraan? Wat gebeurt er bij calamiteiten? Hoe functioneren politie en brandweer? Om orde en gezag te kunnen waarborgen is regelgeving nodig. Niet te veel natuurlijk, maar wel zodanig dat mensen weten waar zij aan toe zijn. Een belangrijke functie van de overheid is het afgeven van vergunningen en andere beschikkingen in individuele gevallen op basis van de geldende regelgeving. Om geloofwaardig te zijn is voor de overheid een adequate handhaving van de regelgeving van het grootste belang. De volgende prestaties zijn omschreven: De gemeente reageert adequaat op meldingen, klachten of bezwaren. Het is in de gemeente voldoende veilig op straat. De gemeente pakt de sociale veiligheid goed aan. De in de gemeente geldende verordeningen en andere regels zijn nodig, helder en niet in strijd met elkaar. De gemeente controleert en handhaaft regels voldoende. Wijziging vanaf voorjaar 2009: In de Werkgroep Doorontwikkeling van KING is gekozen om een aantal indicatoren aan deze rol toe te voegen over veiligheidsgevoelens van de burger. Omdat het niet eenvoudig en daardoor misschien ook niet gewenst is om de scores op deze indicatoren te normeren, worden deze dan ook niet omgerekend naar rapportcijfers. De scores worden wel gepresenteerd bij de betreffende burgerrol en moeten worden gezien als aanvullende informatie op deze rol. 2 Burgerrollen op hoofdlijnen 11

14 De burger als partner De burger als partner heeft recht op kwaliteit van beleid en wil serieus genomen worden in het kader van de beleidsontwikkeling van de gemeente. Daarbij kunnen we in het bijzonder denken aan een aantal wijkoverstijgende beleidsvelden, zoals ruimtelijke ontwikkeling, economie en bedrijven, sociale en maatschappelijke voorzieningen, onderwijs. Ontwikkelt de gemeente haar beleid interactief, samen met inwoners, instellingen en bedrijven? De volgende prestaties zijn omschreven: De gemeente betrekt burgers in voldoende mate bij de totstandkoming van beleid. De gemeente betrekt burgers in voldoende mate bij de uitvoering van beleid. Wijziging vanaf voorjaar 2009: In de Werkgroep Doorontwikkeling van KING is in 2008 besloten om de rol van de burger als partner anders in te vullen dan voorgaande jaren. De indicator percentage actueel bestemmingsplan wordt niet meer gemeten, en de overige twee indicatoren die bij de oude invulling van deze rol hoorden, zijn opgenomen bij de rol van de burger als wijkbewoner (vraag naar onderwijs in het algemeen en basisonderwijs). De nieuwe invulling die tot stand is gekomen in de Werkgroep Doorontwikkeling, is in de onderzoeksronde van najaar 2008 door ons als pilot opgenomen. De pilot is succesvol gebleken en de nieuwe invulling is vanaf 2009 dan ook officieel van kracht. NB: gemeenten die reeds eerder deelnamen aan Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen kunnen door de veranderingen binnen deze rol hun totaalgemiddelde van deze burgerrol van vóór 2009 niet vergelijken met de resultaten uit dit rapport. Op indicatorniveau (tevredenheid met onderwijs in het algemeen en basisonderwijs) is dit nog wel mogelijk. De burger als wijkbewoner De burger als wijkbewoner heeft recht op kwaliteit van zijn leefomgeving. Deze dient prettig en schoon te zijn, met allerhande voorzieningen binnen bereik. Dan denken we in het bijzonder aan lokale voorzieningen, milieu en groen, gebouwen, verkeer en vervoer. Wijst de gemeente haar burgers op hun verantwoordelijkheid? Durft de gemeente verantwoordelijkheden op deze gebieden over te hevelen als burgers daar om vragen? De volgende prestaties zijn omschreven: Er zijn voldoende voorzieningen in de directe woonomgeving, wijk. Er zijn voldoende voorzieningen in de gemeente. Het openbaar groen in de wijk is goed onderhouden. De wijk ziet er in het algemeen schoon en opgeruimd uit. De vuilophaal in de gemeente is goed verzorgd. De gemeente is goed bereikbaar met de auto en met het openbaar vervoer. De wegen en fietspaden binnen de gemeente zijn goed onderhouden. De verkeersveiligheid in de gemeente is goed. Wijziging vanaf voorjaar 2009: In de Werkgroep Doorontwikkeling van KING is in 2008 besloten om een tweetal indicatoren die behoren bij de oude invulling van rol van de burger als partner op te nemen bij de rol van de burger als wijkbewoner (vraag naar onderwijs in het algemeen en basisonderwijs). 12 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

15 De burger als belastingbetaler Wijziging vanaf voorjaar 2009: In 2009 gaf KING de rol van de burger als belastingbetaler een nieuwe invulling. De oude invulling was gebaseerd op cijfers die niet voor iedereen toegankelijk waren en één van de criteria van KING is dat iedere gemeente het onderzoek zelf moet kunnen uitvoeren. Daarnaast is de nieuwe insteek van KING, het opnemen van enkel subjectieve oordelen van burgers in de burgerrollen, tegenstrijdig met de oude invulling van deze rol, waarin een aantal feitelijke gegevens worden omgerekend naar rapportcijfers. Tot op heden is het KING echter nog niet gelukt een nieuwe invulling aan deze rol te geven die aan de twee genoemde eisen voldoet, en staan activiteiten rond de ontwikkeling stil. Het PON en Deloitte bleven echter tot voor kort in hun uitvoering de oude rol van belastingbetaler voor gemeenten berekenen. Zo konden gemeenten die al eerder hebben deelgenomen aan deze uitvoering hun rapportcijfers vergelijken met voorgaande jaren. Daarnaast leverde het voor nieuwe deelnemers aanvullende informatie op over hun prestaties op dit gebied. Tijdens traject Najaar 2009 is besloten om ook voor de feitelijke indicatoren uit deze oude invulling van de rol (weerstandsvermogen versus omzet en rekeningresultaat versus algemene middelen) géén rapportcijfers meer te berekenen. Hoewel de rapportcijfers veel interessante financiële informatie opleverden, riepen ze daarnaast ook veel vragen op, die voor veel deelnemers moeilijk aan de burgers zijn uit te leggen. Om deze reden is, in overleg met deelnemers, besloten om de informatie voortaan alleen feitelijk, en dus niet in de vorm van een rapportcijfer, te presenteren. Nieuwe invulling PON en Deloitte Omdat de rol van de burger als belastingbetaler in theorie een belangrijk onderdeel is van de burger in zijn totaliteit, hebben PON en Deloitte op eigen initiatief geprobeerd de rol nieuw leven in te blazen door een nieuwe invulling te ontwikkelen. Sinds najaar 2010 is de nieuwe invulling van kracht. Meer informatie over de inhoud van de nieuwe invulling vindt u in paragraaf 4.9. De burger als belastingbetaler (KING) De burger als belastingbetaler heeft recht op verantwoordelijke besteding van de middelen. Dat wil zeggen: de overheid moet efficiënt en effectief werken en bijvoorbeeld niet meer mensen in dienst hebben dan nodig is. Overheidsorganisaties moeten financieel en anderszins op orde zijn, overheidsfunctionarissen moeten doen waarvoor ze er zijn. In het kader van de gemeentemonitor denken we dan aan de prestatievelden lokale lasten, financiën, management en personeel. De volgende prestaties zijn omschreven: De woonlasten in de gemeente zijn in verhouding met de kwaliteit van het wonen in de gemeente. De gemeente heeft de zaken financieel goed op orde. De interne gang van zaken bij de gemeente is in orde. De burger moet kunnen rekenen op een zorgvuldig optreden van de gemeente bij het vaststellen van en afhandelen van officiële reacties op de hoogte van de gemeentelijke belastingen. Voor deze rol kan géén totaalrapportcijfer berekend worden. 2 Burgerrollen op hoofdlijnen 13

16 2.5 De onderdelen van Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen bestaat uit de volgende twee onderdelen: 1 Burgerpeiling: de mening van burgers over de gemeente. Aan de orde komen onder andere vragen over de woonomgeving, de voorzieningen, de veiligheid, het gemeentebestuur, de gemeentelijke organisatie en gemeentelijke informatie. 2 Klanttevredenheidsonderzoek (KTO): de mening van burgers over de dienstverlening van de gemeente Aan de orde komen vragen over allerlei aspecten van het bezoek van burgers aan het gemeentehuis. Bij sommige burgerrollen zijn indicatoren opgenomen die niet tot rapportcijfers worden om gerekend, maar die fungeren als aanvullende informatie. Deze gegevens, alsmede achtergrondinformatie van de deelnemende gemeenten, hebben wij of van de gemeenten zelf ontvangen, of opgezocht in bestaande databronnen zoals het CBS en De wijze waarop het project is uitgevoerd, leest u in het volgende hoofdstuk. 14 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

17 3 Werkwijze 3.1 Deelnemende gemeenten Voor u ligt de rapportage van de 27 gemeenten die in het najaar van 2012 hebben meegedaan aan onze uitvoering van Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen. In de tabellen hebben we deze gemeenten naar gemeentegrootte geordend. We onderscheiden daarbij drie groepen: gemeenten met minder dan inwoners, gemeenten met tussen de en inwoners en gemeenten met inwoners of meer. Deze indeling is gemaakt aan de hand van de cijfers van 1 januari 2012 van het CBS. Het traject najaar 2012 is in de periode september 2012 tot maart 2013 uitgevoerd voor en door 27 Nederlandse gemeenten. Overzicht deelnemende gemeenten najaar 2012 Gemeenten met minder dan inwoners Gemeenten met tot inwoners Gemeente met inwoners (11 gemeenten) (12 gemeenten) (4 gemeenten) Brielle Best Emmen Dongeradeel Gilze en Rijen Oss Eersel Horst aan de Maas Roermond Harlingen Lochem Vlaardingen Hattem Noordwijk Hillegom Ooststellingwerf Neerijnen Ridderkerk Oldebroek Rijswijk Ouder-Amstel Sint-Michielsgestel Reimerswaal Stadskanaal Westvoorne Waalwijk Wassenaar 3 Werkwijze 15

18 3.2 Instructie aan gemeenten Gemeenten hebben voor aanvang van het traject (september 2012) van PON en Deloitte een projectinstructie en voorbeelden van uitnodigingsbrieven voor burgers om deel te nemen aan de burgerpeiling en het KTO ontvangen. In deze instructie is omschreven welke werkzaamheden het project omvat en op welke wijze de werkzaamheden door gemeenten uitgevoerd moeten worden. Gemeenten hebben de volgende taken voor hun rekening genomen: Het aanmaken van uitnodigingsbrieven op eigen briefpapier voor de burgerpeiling (1.200 stuks). Het aanmaken van de uitnodigingsbrief voor het KTO (300 stuks) op eigen briefpapier was optioneel. Het trekken van een steekproef van inwoners van 18 jaar en ouder uit de GBA ten behoeve van de burgerpeiling. Het verzenden van vragenlijsten ten behoeve van de burgerpeiling met een uitnodigingsbrief op eigen gemeentelijk briefpapier en het verzenden van een herinnering. Het uitzetten van vragenlijsten bij loketdiensten van de gemeente ten behoeve van het KTO. Het verzamelen van de ingevulde vragenlijsten en deze retourneren aan het bedrijf dat de vragenlijsten scant. Het aanleveren van een beperkt aantal registratiegegevens en het aanleveren van financiële gegevens. 3.3 Vragen over de gemeente in het algemeen (burgerpeiling) Om tot betrouwbare en geldige uitspraken te kunnen komen over wat een burger van zijn of haar gemeente vindt, hebben gemeenten een aselecte steekproef van burgers van 18 jaar en ouder uit hun GBA getrokken. We gingen uit van een respons van ongeveer een derde, wat neerkomt op circa 400 waarnemingen. Om met 95% zekerheid vast te kunnen stellen dat een gevonden percentage binnen een foutenmarge van 5% blijft, zijn minimaal 375 waarnemingen per gemeente nodig. Dit betekent dat een in de totale steekproef gevonden percentage van 50% in werkelijkheid in de populatie tussen de 50% en 55% ligt. Als in de steekproef een lager of hoger percentage naar voren komt, bijvoorbeeld 10% van de ondervraagden heeft een bepaalde mening, dan liggen de foutenmarges lager. Burgers hebben niet alleen de mogelijkheid gehad de schriftelijke, per post toegestuurde vragenlijst in te vullen, ze konden de vragenlijst ook via internet invullen. Voor iedere gemeente is een online vragenlijst op maat gemaakt met hun logo daarin verwerkt. Gegevens om in te loggen stonden vermeld in de begeleidende brief. 16 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

19 3.4 Vragen over de dienstverlening van de gemeente (KTO) Gemeenten hebben van het PON ieder 300 vragenlijsten ontvangen met de bedoeling deze met een begeleidende brief gedurende een periode van vijf weken af te nemen onder bezoekers van de gemeentelijke loketten. We verwachtten hierbij een respons van 100 vragenlijsten per gemeente, met een minimum van Ook dit traject is bij één gemeente (Ooststellingwerf) de harde ondergrens van minimaal 75 respondenten na vijf weken niet behaald. Omdat de resultaten van het KTO natuurlijk wel interessante informatie kunnen opleveren voor deze gemeente publiceren we de resultaten van deze gemeente wel in dit rapport. De rapportcijfers tellen echter niet mee in het gemiddelde rapportcijfer per gemeentegroep. Ook krijgt deze gemeente geen totaalcijfer voor de rol van de burger als klant. Omdat de resultaten van het KTO van deze gemeente indicatief zijn, hebben we deze in de tabellen rood gemaakt. De gemeenten Lochem en Roermond hebben dit jaar geen KTO uitgevoerd en krijgt daarom ook geen totaalrapportcijfer voor de rol van de burger als klant. De gemeenten Emmen en Rijswijk hebben niet aan dit onderdeel van het onderzoek meegedaan omdat zij al aan de Benchmarking Publiekszaken deelnamen. Omdat de vragenlijst voor het KTO van Waarstaatjegemeente.nl identiek is aan een deel van de vragen gebruikt in het onderdeel klanttevredenheid aan de balie van de Benchmarking Publiekszaken, kunnen we de resultaten van dat onderzoek voor deze gemeenten meenemen in deze rapportage en is vergelijking met andere gemeenten op bijna alle indicatoren goed mogelijk. 8 De minimale respons voor een betrouwbare uitspraken is bij het KTO anders bepaald dan bij de burgerpeiling. Om de minimale respons te kunnen berekenen zijn gegevens nodig van het totaal aantal bezoekers in de periode van afname van het onderzoek. Omdat dit aantal per gemeente verschilt, we dit niet van te voren weten en deze gegevens ook achteraf niet voor alle gemeenten zonder meer bekend zijn, hanteert KING voor dit onderdeel een pragmatische ondergrens waarbij nog een redelijke betrouwbaarheid gegarandeerd is. 3 Werkwijze 17

20 4 Resultaten 4.1 Respons en betrouwbaarheid Burgerpeiling Om betrouwbare uitspraken op het niveau van een gemeente te kunnen doen, streven we naar een absolute respons van 400 waarnemingen, met een ondergrens van 375. Naast dit absolute criterium, streven we ook naar een minimaal responspercentage van 30%. Dit verkleint de kans dat bepaalde respondenten (met bepaalde karakteristieken) systematisch de vragenlijst niet invullen. Met andere woorden verkleinen we zo de kans op selectieve non-respons. Bij een minimaal aantal waarnemingen van 375 en een minimaal responspercentage van 30% is een bruto steekproef van ongeveer aan te schrijven personen per gemeente nodig. In tabel 1 is de respons te zien per gemeente. Alle gemeenten hebben de ondergrens van 375 respondenten behaald. Tabel 1 Respons burgerpeiling Gemeente Gemeenten met < inwoners Papieren vragenlijst Internet vragenlijst Totaal Respons per gemeente* % abs % abs abs % Brielle Dongeradeel Eersel** Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemeenten met inwoners Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf Ridderkerk Rijswijk Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemeenten met inwoners Emmen Oss Roermond Vlaardingen*** * Op basis van verstuurde vragenlijsten ** Op basis van verstuurde vragenlijsten *** Op basis van verstuurde vragenlijsten 18 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

21 Klanttevredenheidsonderzoek (KTO) In tabel 2 vindt u de respons het KTO. Omdat niet voor iedere gemeente bekend is hoeveel vragenlijsten er in totaal verspreid zijn, is het totale responspercentage hier niet van toepassing en daarom ook niet opgenomen in de tabel. Tabel 2 Respons klanttevredenheidsonderzoek (KTO) Gemeente Gemeenten met < inwoners Papieren vragenlijst Internetvragenlijst via computer bij de balies Enquêteur Totaal % abs % abs % abs Abs Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemeenten met inwoners Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem* Noordwijk Ooststellingwerf** Ridderkerk Rijswijk*** nb nb nb nb nb nb nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemeenten met inwoners Emmen*** nb nb nb nb nb nb nb Oss Roermond* Vlaardingen * Deze gemeente heeft niet deelgenomen aan het KTO. ** Deze gemeente is niet meegenomen bij het berekenen van de gemiddelden van de indicatoren die afkomstig zijn uit de Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl, omdat zij hiervoor te weinig respondenten hebben. *** Deze gemeente heeft deelgenomen aan de Benchmarking Publiekszaken van TNS-NIPO. Interpretatie cijfers Zoals u al eerder heeft kunnen lezen, hebben niet alle scores in het rapport dezelfde samenstelling; in het KTO hebben respondenten rechtstreeks rapportcijfers moeten geven aan gemeenten (via 10-puntsschalen), in de burgerpeiling zijn het, op een paar vragen na, voornamelijk waarderingen op 5-puntsschalen die worden omgerekend naar rapportcijfers. Omdat de meeste scores in Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen samengestelde rapportcijfers zijn, geven we onder iedere tabel de oorspronkelijke vraag uit de vragenlijsten weer. U kunt zo direct zien welke rapportcijfers geconstrueerd zijn, en welke rapportcijfers niet. We hopen zo voor u de interpretatie ervan te vergemakkelijken. 4 Resultaten 19

22 Vergelijking met gemiddelde 2011 en 2012 In de tabellen is steeds per groep gemeenten een vergelijking gemaakt met het gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 meegedaan hebben aan Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen bij PON en Deloitte. Het gaat daarbij om de volgende gemeenten: Gemeenten tot inwoners (46 referentiegemeenten) Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Najaar 2012 Goedereede Baarle-Nassau Dantumadiel Brielle Haaksbergen Bernisse Enkhuizen Dongeradeel Lingewaal Bloemendaal Goirle* Eersel Littenseradiel* Borne Harenkarspel Harlingen Middelharnis Bunschoten Heumen* Hattem Naarden De Wolden Maasdriel Hillegom Rijnwaarden Elburg Olst-Wijhe Neerijnen Steenbergen Marum Rhenen Oldebroek Onderbanken Schagen Ouder-Amstel Oud-Beijerland Strijen Reimerswaal Putten Westervoort Westvoorne Schijndel Zijpe Sint Anthonis West Maas en Waal Zuidhorn * Deze gemeente is niet meegenomen bij het berekenen van de gemiddelden van de indicatoren die afkomstig zijn uit de Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl, omdat zij hiervoor te weinig respondenten hebben. Gemeenten met inwoners (27 referentiegemeenten) Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Najaar 2012 Castricum Epe Boxtel Best Heemskerk Ermelo Bussum Gilze en Rijen Veghel Hogezand-Sappemeer Wijchen Horst aan de Maas Vught Nunspeet Lochem Wijchen Raalte Noordwijk Ridderkerk Waddinxveen Ooststellingwerf* Ridderkerk Rijswijk Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar * Deze gemeente is niet meegenomen bij het berekenen van de gemiddelden van de indicatoren die afkomstig zijn uit de Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl, omdat zij hiervoor te weinig respondenten hebben. 20 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

23 Gemeenten met inwoners of meer (7 referentiegemeenten) Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Najaar 2012 Oosterhout Barneveld - Emmen Hoorn Oss Roermond Vlaardingen 4 Resultaten 21

24 4.2 Totaaloverzicht rapportcijfers Tabel 3 Totaaloverzicht rapportcijfers per burgerrol Gemeente Kiezer Klant Onder- daan Partner Wijk bewoner [5] [19] [12] [5] [27] Brielle 6,1 7,9 6,3 5,7 7,2 Dongeradeel 5,8 7,4 6,2 5,7 7,0 Eersel 6,0 7,8 6,3 5,8 7,1 Harlingen 5,3 7,4 6,0 5,3 6,7 Hattem 5,9 7,5 6,2 5,6 7,0 Hillegom 6,1 7,6 6,3 5,8 6,9 Neerijnen 5,4 7,6 6,1 5,6 6,7 Oldebroek 5,5 7,9 6,1 5,5 6,8 Ouder-Amstel 6,0 7,8 6,2 5,8 6,8 Reimerswaal 6,1 7,8 6,3 5,8 6,9 Westvoorne 5,5 7,8 6,3 5,6 6,8 Gemiddelde < *** 5,9 7,7 6,3 5,8 6,9 Best 5,6 7,6 6,4 5,6 7,1 Gilze en Rijen 5,9 7,7 6,2 5,9 7,0 Horst aan de Maas 6,0 7,5 6,3 5,8 7,1 Lochem 5,8 - ** 6,2 5,5 6,9 Noordwijk 5,9 7,5 6,4 5,8 7,0 Ooststellingwerf 5,9 - * 6,1 5,7 6,7 Ridderkerk 5,8 7,4 6,5 5,6 7,1 Rijswijk 5,9 7,5 6,5 5,9 7,2 Sint-Michielsgestel 6,1 7,9 6,4 5,9 7,0 Stadskanaal 5,9 7,5 6,1 5,7 7,0 Waalwijk 5,6 7,8 6,1 5,4 6,7 Wassenaar 5,7 7,9 6,4 5,6 7,2 Gemiddelde *** 5,9 7,4 6,3 5,7 7,0 Emmen 5,4 7,4 6,0 5,3 6,8 Oss 6,1 7,8 6,3 5,8 7,0 Roermond 6,0 - ** 6,3 5,8 7,0 Vlaardingen 6,0 7,7 6,3 5,8 6,9 Gemiddelde *** 5,8 7,7 6,3 5,7 7,0 * Geen totaalrapportcijfer klant door te lage respons ** Niet deelgenomen aan het KTO *** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan 22 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

25 4.3 Algemene referentiegegevens gemeenten Algemeen 1 Algemene referentiegegevens (worden niet in rapportcijfers doorgerekend) Gemeentenaam, provincie Oppervlakte, bevolkingsdichtheid Aantal inwoners Groene en grijze druk, demografische druk Tabel 4 Algemene referentiegegevens* (2012) Gemeente Provincie Oppervlakte Bevolkingsdichtheid totaal [km 2 ]** [pers/km 2 ] Gemeenten met < inwoners Brielle Zuid-Holland 31,1 583 Dongeradeel Friesland 266,9 145 Eersel Noord-Brabant 83,3 220 Harlingen Friesland 387,7 633 Hattem Gelderland 24,2 511 Hillegom Zuid-Holland 13, Neerijnen Gelderland 72,9 181 Oldebroek Gelderland 98,8 233 Ouder-Amstel Noord-Holland 25,8 548 Reimerswaal Zeeland 242,4 213 Westvoorne Zuid-Holland 97,5 261 Gemeenten met inwoners Best Noord-Brabant 35,1 836 Gilze en Rijen Noord-Brabant 65,7 391 Horst aan de Maas Limburg 191,9 222 Lochem Gelderland 215,9 156 Noordwijk Zuid-Holland 51,5 719 Ooststellingwerf Friesland 226,1 115 Ridderkerk Zuid-Holland 25, Rijswijk Zuid-Holland 14, Sint-Michielsgestel Noord-Brabant 59,3 481 Stadskanaal Groningen 119,9 280 Waalwijk Noord-Brabant 67,7 719 Wassenaar Zuid-Holland 62,4 506 Gemeenten met inwoners Emmen Drenthe 346,3 324 Oss Noord-Brabant 159,9 555 Roermond Limburg 71,1 923 Vlaardingen Zuid-Holland 26, * Bron: CBS ** Totale oppervlakte land en water. 4 Resultaten 23

26 Tabel 5 Algemene referentiegegevens* (2012) Gemeente Gemeenten met < inwoners Inwoners op 1 januari 2012 Groene druk 9 % Grijze druk 10 % Totale demografische druk 11 % Brielle ,7 29,6 65,3 Dongeradeel ,7 32,7 76,4 Eersel ,9 32,5 72,4 Harlingen ,7 34,7 75,4 Hattem ,2 35,0 79,2 Hillegom ,7 30,1 67,7 Neerijnen ,5 25,5 72,0 Oldebroek ,1 26,0 70,1 Ouder-Amstel ,8 31,2 73,0 Reimerswaal ,9 27,7 78,6 Westvoorne ,8 39,5 76,3 Gemeenten met inwoners Best ,7 25,9 68,6 Gilze en Rijen ,9 28,4 68,3 Horst aan de Maas ,6 28,5 69,1 Lochem ,9 43,6 84,5 Noordwijk ,8 29,6 64,4 Ooststellingwerf ,7 33,3 73,0 Ridderkerk ,5 37,3 72,7 Rijswijk ,7 37,7 68,3 Sint-Michielsgestel ,2 32,1 75,4 Stadskanaal ,1 37,9 77,0 Waalwijk ,9 29,4 66,3 Wassenaar ,2 44,9 91,2 Gemeenten met inwoners Emmen ,8 31,1 68,9 Oss ,9 27,1 66,0 Roermond ,1 28,3 62,4 Vlaardingen ,0 32,3 68,3 * Bron: CBS Groene druk: de verhouding tussen het aantal personen van 0 tot 20 jaar ten opzichte van de personen in de zogenaamde 'productieve' leeftijdsgroep van 20 tot 65 jaar. Grijze druk: de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder ten opzichte van de personen in de zogenaamde 'productieve' leeftijdsgroep van 20 tot 65 jaar. Demografische druk: de verhouding tussen het aantal personen van 0 tot 20 jaar en van 65 jaar of ouder ten opzichte van de personen in de zogenaamde 'productieve' leeftijdsgroep van 20 tot 65 jaar. De demografische druk is de som van de groene druk en de grijze druk. 24 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

27 In de tabellen van paragraaf 4.4 t/m 4.9 gebruikte kleuren: : Deelcijfers (van de burgerrollen) : Totaalrapportcijfer burgerrol 4 Resultaten 25

28 Definitief rapport - Embargo tot en met maandag 18 maart 2013 Openbaar vanaf dinsdag 19 maart Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

29 4.4 De burger als kiezer Burger als kiezer Indicator Vertaling indicator in vragen 1 De gemeente luistert goed naar haar inwoners Opkomstpercentage gemeenteraadsverkiezingen* (gegevens zijn niet in dit rapport opgenomen, de meest actuele gegevens kunt u vinden in de database van KING op Oordeel burger over invloed als kiezer Oordeel burger over vertegenwoordiging door gemeenteraad 2 De gemeente maakt in het algemeen Vertrouwen burgers in B&W waar wat zij belooft en plant Oordeel burgers waarmaken beloften B&W Mening burgers over goed gemeentebestuur * De resultaten van gemeenten op deze vraag worden niet omgerekend naar een rapportcijfer. Wijziging: In de Werkgroep Doorontwikkeling van KING is besloten om vanaf 2009 enkel nog burgeroordelen om te rekenen naar rapportcijfers. Feitelijke cijfers, zoals het opkomstpercentage gemeenteraadsverkiezingen, worden niet meer omgerekend. Hier is toe besloten om het onderzoek zuiver te houden: het normeren van feitelijke resultaten is namelijk altijd subjectief. De feitelijke indicatoren dienen nog wel als aanvullende informatie en zijn in dit rapport opgenomen in de bijlagen. 4 Resultaten KIEZER 27

30 Definitief rapport - Embargo tot en met maandag 18 maart 2013 Openbaar vanaf dinsdag 19 maart 2013 Tabel 6 1 De gemeente luistert goed naar haar inwoners Gemeente Oordeel burger over invloed als kiezer* Oordeel burger over vertegenwoordiging door gemeenteraad* cijfer N cijfer N Brielle 5, ,7 424 Dongeradeel 5, ,4 388 Eersel 5, ,6 964 Harlingen 5, ,8 420 Hattem 5, ,5 464 Hillegom 6, ,7 381 Neerijnen 5, ,2 355 Oldebroek 5, ,3 384 Ouder-Amstel 5, ,6 424 Reimerswaal 5, ,6 409 Westvoorne 5, ,0 421 Gemiddelde < ** 5,7 5,5 Best 5, ,3 452 Gilze en Rijen 5, ,5 322 Horst aan de Maas 5, ,4 426 Lochem 5, ,4 423 Noordwijk 5, ,5 296 Ooststellingwerf 5, ,5 331 Ridderkerk 5, ,6 335 Rijswijk 6, ,6 337 Sint-Michielsgestel 5, ,6 423 Stadskanaal 5, ,5 306 Waalwijk 5, ,2 351 Wassenaar 5, ,5 422 Gemiddelde ** 5,7 5,5 Emmen 5, ,0 365 Oss 5, ,5 366 Roermond 5, ,5 390 Vlaardingen 5, , Gemiddelde ** 5,6 5,4 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). * * Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 28 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

31 Tabel 7 2 De gemeente maakt in het algemeen waar wat zij belooft en plant* Gemeente Vertrouwen burgers in B&W Oordeel burgers waarmaken beloften B&W Mening burgers over goed gemeentebestuur cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 6, , ,6 442 Dongeradeel 6, , ,0 408 Eersel 6, , ,4 992 Harlingen 6, , ,9 429 Hattem 6, , ,2 477 Hillegom 6, , ,4 399 Neerijnen 5, , ,4 357 Oldebroek 5, , ,5 389 Ouder-Amstel 6, , ,2 423 Reimerswaal 6, , ,5 433 Westvoorne 6, , ,7 439 Gemiddelde < ** 6,3 5,7 6,2 Best 6, , ,8 452 Gilze en Rijen 6, , ,3 319 Horst aan de Maas 6, , ,5 458 Lochem 6, , ,0 440 Noordwijk 6, , ,2 298 Ooststellingwerf 6, , ,3 344 Ridderkerk 6, , ,3 342 Rijswijk 6, , ,3 351 Sint-Michielsgestel 6, , ,5 443 Stadskanaal 6, , ,3 321 Waalwijk 6, , ,9 358 Wassenaar 5, , ,1 415 Gemiddelde ** 6,3 5,7 6,2 Emmen 5, , ,7 376 Oss 6, , ,5 381 Roermond 6, , ,5 397 Vlaardingen 6, , , Gemiddelde ** 6,2 5,7 6,2 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten KIEZER 29

32 Definitief rapport - Embargo tot en met maandag 18 maart 2013 Openbaar vanaf dinsdag 19 maart 2013 Tabel 8 Totaalrapportcijfer burger als KIEZER Gemeente Kiezer [AANTAL INDICATOREN] [5] Brielle 6,1 Dongeradeel 5,8 Eersel 6,0 Harlingen 5,3 Hattem 5,9 Hillegom 6,1 Neerijnen 5,4 Oldebroek 5,5 Ouder-Amstel 6,0 Reimerswaal 6,1 Westvoorne 5,5 Gemiddelde < * 5,9 Best 5,6 Gilze en Rijen 5,9 Horst aan de Maas 6,0 Lochem 5,8 Noordwijk 5,9 Ooststellingwerf 5,9 Ridderkerk 5,8 Rijswijk 5,9 Sint-Michielsgestel 6,1 Stadskanaal 5,9 Waalwijk 5,6 Wassenaar 5,7 Gemiddelde * 5,9 Emmen 5,4 Oss 6,1 Roermond 6,0 Vlaardingen 6,0 Gemiddelde * 5,8 * Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 30 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

33 4 Resultaten KIEZER 31

34 4.5 De burger als klant Burger als klant Indicator 1 De openingstijden van de gemeente zijn voldoende en duidelijk 2 Bij het loket van de gemeente hoef je niet lang te wachten Vertaling indicator in vragen Oordeel bezoeker openingstijden gemeentehuis Aantal uren per week waarop centrale publieksbalie is geopend (gegevens zijn niet in dit rapport opgenomen, de meest actuele gegevens kunt u vinden in de database van KING op Oordeel bezoeker over wachttijd voor het loket 3 De ambtenaren aan het loket van de gemeente zijn correct en vriendelijk Oordeel bezoeker vriendelijkheid medewerker Oordeel bezoeker verzorgdheid medewerker Oordeel bezoeker inleving medewerker 4 De ambtenaren aan het loket van de gemeente helpen je snel en vakkundig 5 Het gemeentehuis is goed verzorgd 6 De prijs voor de producten en diensten is redelijk 7 De informatie die de gemeente geeft is voldoende en begrijpelijk Oordeel bezoeker deskundigheid Oordeel bezoeker doorlooptijd Oordeel bezoeker duidelijkheid informatie Oordeel bezoeker bereikbaarheid Oordeel bezoeker parkeergelegenheid Oordeel bezoeker overzichtelijkheid Oordeel bezoeker bewegwijzering Oordeel bezoeker wachtruimte Oordeel bezoeker privacy Oordeel bezoeker over prijs dienstverlening Oordeel burgers over duidelijkheid informatie Oordeel burgers over toegankelijkheid informatie Oordeel burgers over gemeentelijke informatie via kranten Oordeel burgers over informatie via website * De resultaten van gemeenten op deze vragen worden niet omgerekend naar een rapportcijfer. Wijziging: In de Werkgroep Doorontwikkeling van KING is besloten om vanaf 2009 enkel nog burgeroordelen om te rekenen naar rapportcijfers. Feitelijke cijfers, zoals het opkomstpercentage gemeenteraadsverkiezingen, worden niet meer omgerekend. Hier is toe besloten om het onderzoek zuiver te houden: het normeren van feitelijke resultaten is namelijk altijd subjectief. De feitelijke indicatoren dienen nog wel als aanvullende informatie en zijn in dit rapport opgenomen in de bijlagen. 32 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

35 Tabel 9 1 De openingstijden van de gemeente zijn voldoende en duidelijk* Gemeente Oordeel bezoeker openingstijden gemeentehuis* cijfer N Brielle 7,5 88 Dongeradeel 6,3 96 Eersel 7,1 111 Harlingen 6,8 99 Hattem 6,3 106 Hillegom 7,4 103 Neerijnen 6,8 98 Oldebroek 7,1 129 Ouder-Amstel 7,1 135 Reimerswaal 6,7 102 Westvoorne 7,2 83 Gemiddelde < ** 7,1 Best 7,2 85 Gilze en Rijen 6,9 128 Horst aan de Maas 7,3 98 Lochem - - Noordwijk 6,8 151 Ooststellingwerf*** 7,0 44 Ridderkerk 6,7 107 Rijswijk 6,8 nb Sint-Michielsgestel 7,5 101 Stadskanaal 7,5 93 Waalwijk 7,6 101 Wassenaar 6,9 228 Gemiddelde ** 7,1 Emmen 7,5 nb Oss 7,7 291 Roermond - - Vlaardingen 8,0 93 Gemiddelde ** 7,6 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). Rapportcijfer gebaseerd op 10-puntsschaal. ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 4 Resultaten KLANT 33

36 Tabel 10 2 Bij het loket van de gemeente hoef je niet lang te wachten* Gemeente Oordeel bezoeker over wachttijd voor het loket cijfer Brielle 8,7 87 Dongeradeel 7,7 96 Eersel 8,4 111 Harlingen 8,1 97 Hattem 8,1 103 Hillegom 7,9 104 Neerijnen 8,7 99 Oldebroek 8,8 126 Ouder-Amstel 8,1 139 Reimerswaal 8,7 105 Westvoorne 8,6 80 Gemiddelde < ** 8,3 Best 7,9 88 Gilze en Rijen 8,4 128 Horst aan de Maas 7,9 98 Lochem - - Noordwijk 7,3 153 Ooststellingwerf*** 8,0 43 Ridderkerk 7,5 107 Rijswijk 7,8 nb Sint-Michielsgestel 8,6 100 Stadskanaal 8,3 97 Waalwijk 8,1 96 Wassenaar 8,7 229 Gemiddelde ** 8,0 Emmen 7,6 nb Oss 8,3 290 Roermond - - Vlaardingen 8,4 98 Gemiddelde ** 8,0 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). Rapportcijfer gebaseerd op 10-puntsschaal. ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. N 34 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

37 Tabel 11 3 De ambtenaren aan het loket van de gemeente zijn correct en vriendelijk* Gemeente Oordeel bezoeker vriendelijkheid medewerker Oordeel bezoeker verzorgdheid medewerker Oordeel bezoeker inleving medewerker cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 8,9 90 8,5 84 8,8 78 Dongeradeel 8,8 97 8,6 97 8,4 80 Eersel 8, , ,3 92 Harlingen 8,5 96 8,5 95 8,2 83 Hattem 8, , ,1 96 Hillegom 8, , ,8 75 Neerijnen 8, ,3 91 7,9 78 Oldebroek 9, , ,7 107 Ouder-Amstel 8, , ,5 119 Reimerswaal 8, , ,4 85 Westvoorne 8,6 81 8,7 79 8,5 70 Gemiddelde < ** 8,6 8,4 8,3 Best 8,3 85 8,3 86 8,0 73 Gilze en Rijen 8, , ,2 114 Horst aan de Maas 8,4 98 8,3 97 8,0 65 Lochem Noordwijk 8, , ,2 135 Ooststellingwerf*** 8,5 43 8,5 39 8,5 35 Ridderkerk 7, , ,7 101 Rijswijk 8,4 nb 8,3 nb 7,8 nb Sint-Michielsgestel 8, ,5 99 8,2 79 Stadskanaal 8,4 97 8,1 93 7,9 52 Waalwijk 8,9 97 8,7 96 8,5 84 Wassenaar 8, , ,6 201 Gemiddelde ** 8,5 8,4 8,1 Emmen 8,0 nb 7,8 nb 7,7 nb Oss 8, , ,1 263 Roermond Vlaardingen 8,4 98 8,5 93 8,3 75 Gemiddelde ** 8,5 8,4 8,3 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 4 Resultaten KLANT 35

38 Tabel 12 4 De ambtenaren aan het loket van de gemeente helpen je snel en vakkundig* Gemeente Oordeel bezoeker deskundigheid Oordeel bezoeker doorlooptijd Oordeel bezoeker duidelijkheid informatie cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 8,9 87 8,5 80 8,7 80 Dongeradeel 8,6 94 7,9 85 8,5 91 Eersel 8, ,0 99 8,4 102 Harlingen 8,4 97 8,0 92 8,3 92 Hattem 8, ,8 95 8,3 102 Hillegom 7, ,9 95 7,9 103 Neerijnen 8,2 97 8,0 87 8,0 99 Oldebroek 8, ,3 95 8,8 106 Ouder-Amstel 8, , ,5 131 Reimerswaal 8, , ,5 102 Westvoorne 8,6 81 8,1 69 8,6 77 Gemiddelde < ** 8,5 8,2 8,4 Best 8,0 85 7,4 81 8,0 83 Gilze en Rijen 8, , ,5 113 Horst aan de Maas 8,3 98 7,2 29 8,2 83 Lochem Noordwijk 8, , ,2 141 Ooststellingwerf*** 8,5 41 8,1 40 8,5 40 Ridderkerk 7, , ,7 105 Rijswijk 8,3 nb 7,6 nb 8,0 nb Sint-Michielsgestel 8,6 97 8,2 93 8,3 97 Stadskanaal 8,2 94 7,9 87 8,3 94 Waalwijk 8,8 94 8,2 90 8,5 95 Wassenaar 8, , ,5 200 Gemiddelde ** 8,3 8,0 8,3 Emmen 7,9 nb 7,8 nb 7,9 nb Oss 8, , ,5 276 Roermond Vlaardingen 8,5 93 8,2 93 8,1 95 Gemiddelde ** 8,4 8,2 8,3 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). Rapportcijfer gebaseerd op 10-puntsschaal. ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 36 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

39 Gemeente Tabel 13 5 Het gemeentehuis is goed verzorgd* Oordeel bezoeker gemeentehuis over: Bereikbaarheid Parkeergelegenheid Overzichtelijkheid Bewegwijzering Wachtruimte Brielle 7,8 6,8 8,0 7,5 8,0 7,0 Dongeradeel 6,9 5,3 7,5 7,4 7,4 7,0 Eersel 8,4 8,2 8,3 7,6 8,3 7,3 Harlingen 7,8 6,2 7,1 7,0 7,2 6,5 Hattem 7,4 6,3 7,5 7,3 7,8 7,6 Hillegom 7,6 7,2 7,8 8,0 8,0 7,6 Neerijnen 7,7 7,7 7,9 7,7 7,9 7,0 Oldebroek 8,6 7,9 8,3 7,7 8,1 7,5 Ouder-Amstel 8,0 7,9 8,1 7,7 8,3 7,6 Reimerswaal 8,1 7,3 7,7 7,7 7,7 7,3 Westvoorne 8,1 7,2 8,0 7,7 8,2 7,1 Gemiddelde < ** 8,0 7,4 7,9 7,5 7,8 7,3 Best 8,2 8,0 8,0 7,6 7,9 7,4 Gilze en Rijen 7,9 7,5 7,8 7,4 7,8 7,5 Horst aan de Maas 7,9 7,4 7,9 7,2 7,8 7,0 Lochem Noordwijk 7,5 5,7 7,9 7,7 7,8 6,9 Ooststellingwerf*** 7,3 7,2 7,2 6,5 7,4 6,1 Ridderkerk 7,6 7,2 7,5 7,7 7,8 7,3 Rijswijk 7,6 6,4 7,5 7,7 7,7 7,5 Sint-Michielsgestel 7,7 8,5 8,3 7,6 8,2 7,9 Stadskanaal 7,7 6,4 7,6 7,8 7,9 7,5 Waalwijk 7,8 7,4 7,9 7,5 8,2 7,9 Wassenaar 8,2 6,9 8,0 7,8 8,2 7,7 Gemiddelde ** 7,9 7,4 7,8 7,6 7,8 7,4 Emmen 7,5 6,4 7,4 7,3 7,6 7,5 Oss 8,2 7,4 8,2 8,0 8,4 7,8 Roermond Vlaardingen 7,4 6,6 7,1 7,4 7,8 7,7 Gemiddelde ** 7,8 6,8 7,8 7,8 8,0 7,8 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. Privacy 4 Resultaten KLANT 37

40 Tabel 14 6 De prijs voor de producten en diensten is redelijk* Gemeente Oordeel bezoeker over prijs dienstverlening cijfer N Brielle 6,7 74 Dongeradeel 5,5 90 Eersel 5,6 101 Harlingen 6,6 87 Hattem 6,1 85 Hillegom 5,9 69 Neerijnen 6,1 80 Oldebroek 6,0 92 Ouder-Amstel 6,5 121 Reimerswaal 6,3 95 Westvoorne 6,7 67 Gemiddelde < ** 6,1 Best 5,9 74 Gilze en Rijen 5,9 111 Horst aan de Maas 5,5 88 Lochem - - Noordwijk 6,1 131 Ooststellingwerf*** 5,8 38 Ridderkerk 6,7 101 Rijswijk 6,0 nb Sint-Michielsgestel 6,3 94 Stadskanaal 5,5 63 Waalwijk 5,7 94 Wassenaar 6,5 185 Gemiddelde ** 6,0 Emmen 6,3 nb Oss 6,0 229 Roermond - - Vlaardingen 6,3 71 Gemiddelde ** 6,1 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). Rapportcijfer gebaseerd op 10-puntsschaal. ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 38 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

41 Tabel 15 7 De informatie die de gemeente geeft is voldoende en begrijpelijk* Gemeente Duidelijkheid informatie Oordeel burgers over: Toegankelijkheid informatie Gemeentelijke informatie via lokale kranten Informatie via website cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 7, , , ,2 423 Dongeradeel 7, , , ,1 360 Eersel 7, , , ,1 880 Harlingen 6, , , ,9 351 Hattem 7, , , ,0 414 Hillegom 7, , , ,2 359 Neerijnen 6, , , ,9 344 Oldebroek 6, , , ,9 350 Ouder-Amstel 6, , , ,8 389 Reimerswaal 7, , , ,2 360 Westvoorne 7, , , ,1 388 Gemiddelde < ** 7,0 7,1 7,3 7,0 Best 7, , , ,1 421 Gilze en Rijen 7, , , ,2 313 Horst aan de Maas 7, , , ,1 431 Lochem 6, , , ,9 355 Noordwijk 7, , , ,2 291 Ooststellingwerf 6, , , ,8 296 Ridderkerk 7, , , ,0 299 Rijswijk 7, , , ,1 306 Sint-Michielsgestel 7, , , ,2 415 Stadskanaal 6, , , ,0 283 Waalwijk 6, , , ,0 352 Wassenaar 7, , , ,2 360 Gemiddelde ** 7,0 7,2 7,3 7,0 Emmen 6, , , ,0 326 Oss 7, , , ,9 347 Roermond 7, , , ,2 365 Vlaardingen 7, , , , Gemiddelde ** 7,0 7,0 7,3 7,1 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten KLANT 39

42 Tabel 16 Totaalrapportcijfer burgerrol KLANT Gemeente Klant [AANTAL INDICATOREN] [19] Brielle 7,9 Dongeradeel 7,4 Eersel 7,8 Harlingen 7,4 Hattem 7,5 Hillegom 7,6 Neerijnen 7,6 Oldebroek 7,9 Ouder-Amstel 7,8 Reimerswaal 7,8 Westvoorne 7,8 Gemiddelde < * 7,7 Best 7,6 Gilze en Rijen 7,7 Horst aan de Maas 7,5 Lochem - Noordwijk 7,5 Ooststellingwerf -** Ridderkerk 7,4 Rijswijk 7,5 Sint-Michielsgestel 7,9 Stadskanaal 7,5 Waalwijk 7,8 Wassenaar 7,9 Gemiddelde * 7,4 Emmen 7,4 Oss 7,8 Roermond - Vlaardingen 7,7 Gemiddelde * 7,7 * Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. ** Geen totaalcijfers vanwege te lage respons klanttevredenheidsonderzoek. 40 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

43 4 Resultaten ONDERDAAN 41

44 4.6 De burger als onderdaan Burger als onderdaan Indicator 1 De gemeente reageert adequaat op meldingen, klachten of bezwaren 2 Het is in de gemeente voldoende veilig op straat 3 De gemeente pakt de sociale veiligheid goed aan 4 De in de gemeente geldende verordeningen en andere regels zijn nodig, helder en niet in strijd met elkaar Vertaling indicator in vragen Verhouding gegronde en ongegronde bezwaar- en beroepschriften bouwvergunningen* (gegevens zijn niet in dit rapport opgenomen, de meest actuele gegevens kunt u vinden in de database van KING op % inwoners dat zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt* % inwoners dat vaak onveilige plaatsen mijdt in de buurt* % inwoners dat vaak s avonds of s nachts de deur niet open doet* % inwoners dat kind(eren) niet toestaat om ergens in de buurt naar toe te gaan* % inwoners dat zich s avonds in de buurt onveilig voelt* % inwoners dat zich s avonds alleen thuis niet veilig voelt* Oordeel inwoners over veiligheid in de buurt Oordeel aandacht gemeente voor verbeteren leefbaarheid en veiligheid Oordeel informatie over aanpak leefbaarheid en veiligheid Oordeel betrekken burger bij aanpak sociale veiligheid Oordeel bereikbaarheid voor meldingen en klachten over onveiligheid en overlast Oordeel reactie gemeente op meldingen en klachten Oordeel gemeente doet wat ze zegt bij verbetering leefbaarheid en veiligheid Oordeel inwoners over leefbaarheid in de buurt Oordeel burger duidelijkheid regels Oordeel burger ontbreken regels Oordeel burger tegenstrijdigheid regels 5 De gemeente controleert en handhaaft regels voldoende Oordeel burger handhaving regels * De resultaten van gemeenten op deze vragen worden niet omgerekend naar een rapportcijfer. Ze zijn te vinden in [Bijlage A: Overige vragen niet in rapportcijfers meegerekend]. Wijziging: In de Werkgroep Doorontwikkeling van KING is besloten om vanaf 2009 enkel nog burgeroordelen om te rekenen naar rapportcijfers. Feitelijke cijfers, zoals het opkomstpercentage gemeenteraadsverkiezingen, worden niet meer omgerekend. Hier is toe besloten om het onderzoek zuiver te houden: het normeren van feitelijke resultaten is namelijk altijd subjectief. De feitelijke indicatoren dienen nog wel als aanvullende informatie en zijn in dit rapport opgenomen in de bijlagen. 42 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

45 Tabel 17 2 Het is in de gemeente voldoende veilig op straat* Gemeente Oordeel inwoners over veiligheid in de buurt cijfer N Brielle 7,1 559 Dongeradeel 7,0 479 Eersel 7, Harlingen 6,6 485 Hattem 7,0 545 Hillegom 6,8 490 Neerijnen 6,9 447 Oldebroek 6,8 471 Ouder-Amstel 7,0 525 Reimerswaal 7,0 499 Westvoorne 7,0 491 Gemiddelde < ** 7,0 Best 7,1 547 Gilze en Rijen 6,9 394 Horst aan de Maas 7,0 535 Lochem 7,1 533 Noordwijk 7,3 342 Ooststellingwerf 6,9 429 Ridderkerk 7,0 420 Rijswijk 7,0 447 Sint-Michielsgestel 7,1 521 Stadskanaal 6,6 414 Waalwijk 6,6 445 Wassenaar 7,0 497 Gemiddelde ** 7,0 Emmen 6,7 447 Oss 6,8 489 Roermond 6,5 466 Vlaardingen 6, Gemiddelde ** 6,8 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten ONDERDAAN 43

46 Tabel 18 3 De gemeente pakt de sociale veiligheid goed aan (deel I)* Gemeente De gemeente heeft aandacht voor het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid in de buurt Oordeel burger over: De gemeente informeert de buurt over de aanpak van leefbaarheid en veiligheid in de buurt De gemeente betrekt de buurt bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid in de buurt De gemeente is bereikbaar voor meldingen en klachten over onveiligheid en overlast in de buurt cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 6, , , ,6 419 Dongeradeel 6, , , ,7 380 Eersel 6, , , ,8 900 Harlingen 6, , , ,2 348 Hattem 6, , , ,5 407 Hillegom 6, , , ,8 362 Neerijnen 6, , , ,7 357 Oldebroek 6, , , ,5 354 Ouder-Amstel 6, , , ,4 378 Reimerswaal 6, , , ,7 365 Westvoorne 6, , , ,6 385 Gemiddelde < ** 6,4 5,8 5,7 6,6 Best 6, , , ,7 402 Gilze en Rijen 6, , , ,5 292 Horst aan de Maas 6, , , ,7 376 Lochem 6, , , ,6 356 Noordwijk 6, , , ,5 269 Ooststellingwerf 6, , , ,5 317 Ridderkerk 6, , , ,6 316 Rijswijk 6, , , ,8 337 Sint-Michielsgestel 6, , , ,8 372 Stadskanaal 6, , , ,5 312 Waalwijk 6, , , ,5 340 Wassenaar 6, , , ,6 393 Gemiddelde ** 6,5 6,0 5,9 6,6 Emmen 6, , , ,2 336 Oss 6, , , ,6 367 Roermond 6, , , ,6 371 Vlaardingen 6, , , , Gemiddelde ** 6,5 6,1 6,0 6,6 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 44 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

47 Tabel 19 3 De gemeente pakt de sociale veiligheid goed aan (deel II)* Gemeente Oordeel burger over: De gemeente reageert op meldingen en klachten over onveiligheid en overlast in de buurt * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. De gemeente doet wat ze zegt bij verbetering van leefbaarheid en veiligheid Leefbaarheid in de buurt cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 6, , ,5 576 Dongeradeel 6, , ,3 486 Eersel 6, , , Harlingen 5, , ,2 497 Hattem 5, , ,6 554 Hillegom 6, , ,2 496 Neerijnen 6, , ,4 454 Oldebroek 5, , ,5 474 Ouder-Amstel 5, , ,5 528 Reimerswaal 6, , ,4 504 Westvoorne 6, , ,7 495 Gemiddelde < ** 6,1 5,8 7,5 Best 6, , ,6 560 Gilze en Rijen 6, , ,5 399 Horst aan de Maas 6, , ,4 545 Lochem 6, , ,6 540 Noordwijk 6, , ,6 344 Ooststellingwerf 6, , ,4 437 Ridderkerk 6, , ,4 427 Rijswijk 6, , ,4 453 Sint-Michielsgestel 6, , ,7 530 Stadskanaal 6, , ,2 419 Waalwijk 6, , ,3 448 Wassenaar 6, , ,7 508 Gemiddelde ** 6,1 5,9 7,5 Emmen 5, , ,3 451 Oss 6, , ,4 494 Roermond 5, , ,2 467 Vlaardingen 6, , , Gemiddelde ** 6,0 5,8 7,3 4 Resultaten ONDERDAAN 45

48 Tabel 20 4 De in de gemeente geldende verordeningen en andere regels zijn nodig, helder en niet in strijd met elkaar* 5 De gemeente controleert en handhaaft regels voldoende* Gemeente Oordeel burger duidelijkheid regels Oordeel burger ontbreken regels** Oordeel burger tegenstrijdige regels** Oordeel burger handhaving regels cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 6, , , ,9 415 Dongeradeel 6, , , ,9 377 Eersel 6, , , ,1 836 Harlingen 6, , , ,8 395 Hattem 6, , , ,0 405 Hillegom 6, , , ,1 369 Neerijnen 6, , , ,8 323 Oldebroek 6, , , ,7 349 Ouder-Amstel 6, , , ,7 394 Reimerswaal 6, , , ,1 383 Westvoorne 6, , , ,7 406 Gemiddelde < *** 6,7 5,7 5,9 5,9 Best 6, , , ,9 402 Gilze en Rijen 6, , , ,0 283 Horst aan de Maas 6, , , ,3 395 Lochem 6, , , ,9 394 Noordwijk 6, , , ,0 291 Ooststellingwerf 6, , , ,8 329 Ridderkerk 7, , , ,2 332 Rijswijk 6, , , ,0 322 Sint-Michielsgestel 6, , , ,1 372 Stadskanaal 6, , , ,9 290 Waalwijk 6, , , ,9 330 Wassenaar 6, , , ,1 393 Gemiddelde *** 6,7 5,7 5,9 6,0 Emmen 6, , , ,8 358 Oss 6, , , ,1 342 Roermond 6, , , ,0 355 Vlaardingen 6, , , , Gemiddelde ** 6,7 5,6 5,8 6,0 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Hoe hoger het cijfer, hoe minder mensen het eens zijn met de stelling [Op een aantal terreinen ontbreken gemeentelijke regels] of de stelling [Een burger in onze gemeente heeft te maken met tegenstrijdige regels]. *** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 46 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

49 Tabel 21 Totaalrapportcijfer burger als ONDERDAAN Gemeente Onderdaan [AANTAL INDICATOREN] [12] Brielle 6,3 Dongeradeel 6,2 Eersel 6,3 Harlingen 6,0 Hattem 6,2 Hillegom 6,3 Neerijnen 6,1 Oldebroek 6,1 Ouder-Amstel 6,2 Reimerswaal 6,3 Westvoorne 6,3 Gemiddelde < * 6,3 Best 6,4 Gilze en Rijen 6,2 Horst aan de Maas 6,3 Lochem 6,2 Noordwijk 6,4 Ooststellingwerf 6,1 Ridderkerk 6,5 Rijswijk 6,5 Sint-Michielsgestel 6,4 Stadskanaal 6,1 Waalwijk 6,1 Wassenaar 6,4 Gemiddelde * 6,3 Emmen 6,0 Oss 6,3 Roermond 6,3 Vlaardingen 6,3 Gemiddelde * 6,3 * Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten ONDERDAAN 47

50 48 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

51 4.7 De burger als partner Burger als partner Prestatie 1 De gemeente betrekt burgers in voldoende mate bij de totstandkoming van beleid. 2 De gemeente betrekt burgers in voldoende mate bij de uitvoering van beleid. Indicator Oordeel betrekken burger bij totstandkoming plannen Oordeel interesse gemeente in mening burgers Oordeel voldoende inspraakmogelijkheden plannen Oordeel betrekken burger bij uitvoering plannen Oordeel burgers hebben voldoende invloed op wat gemeente doet Wijziging In de Werkgroep Doorontwikkeling van de VNG is in 2008 besloten om de rol van de burger als partner anders in te vullen dan voorgaande jaren. De indicator percentage actueel bestemmingsplan is niet uitgevraagd, de overige twee indicatoren die behoren bij de oude invulling van deze rol zijn opgenomen bij de rol van de Burger als Wijkbewoner (vraag naar onderwijs in het algemeen en basisonderwijs). De nieuwe invulling die tot stand is gekomen in de Werkgroep Doorontwikkeling, is in de onderzoeksronde van najaar 2008 als pilot opgenomen. De pilot is succesvol gebleken en de nieuwe invulling is vanaf 2009 dan ook officieel van kracht. NB: gemeenten die reeds eerder deelnamen aan Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen kunnen door de veranderingen binnen deze rol hun oude resultaten niet vergelijking met de resultaten uit dit rapport. 4 Resultaten PARTNER 49

52 Tabel 22 1 De gemeente betrekt burgers in voldoende mate bij de totstandkoming van beleid* Gemeente Burgers worden voldoende betrokken bij De gemeente is geïnteresseerd in Burgers hebben voldoende inspraaktotstandkoming van de mening mogelijkheden gemeentelijke plannen van haar burgers op gemeentelijke plannen cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 5, , ,8 410 Dongeradeel 5, , ,0 392 Eersel 5, , ,9 879 Harlingen 5, , ,7 378 Hattem 5, , ,0 441 Hillegom 5, , ,1 383 Neerijnen 5, , ,9 351 Oldebroek 5, , ,6 367 Ouder-Amstel 5, , ,0 401 Reimerswaal 5, , ,1 366 Westvoorne 5, , ,7 414 Gemiddelde < ** 5,8 6,2 6,0 Best 5, , ,7 410 Gilze en Rijen 5, , ,1 304 Horst aan de Maas 5, , ,9 401 Lochem 5, , ,9 415 Noordwijk 5, , ,0 284 Ooststellingwerf 5, , ,1 338 Ridderkerk 5, , ,7 325 Rijswijk 5, , ,1 316 Sint-Michielsgestel 5, , ,0 401 Stadskanaal 5, , ,9 282 Waalwijk 5, , ,4 329 Wassenaar 5, , ,8 387 Gemiddelde ** 5,7 6,2 5,9 Emmen 5, , ,5 344 Oss 5, , ,9 337 Roermond 5, , ,9 353 Vlaardingen 5, , , Gemiddelde ** 5,6 6,1 5,8 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 50 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

53 Tabel 23 2 De gemeente betrekt burgers in voldoende mate bij de uitvoering van beleid* Gemeente Burgers worden voldoende betrokken bij de uitvoering van gemeentelijke plannen Burgers hebben voldoende invloed op wat gemeente doet cijfer N cijfer N Brielle 5, ,1 422 Dongeradeel 5, ,1 394 Eersel 5, ,4 920 Harlingen 5, ,7 401 Hattem 5, ,1 451 Hillegom 5, ,4 378 Neerijnen 5, ,1 358 Oldebroek 5, ,0 368 Ouder-Amstel 5, ,3 410 Reimerswaal 5, ,2 370 Westvoorne 5, ,9 421 Gemiddelde < ** 5,6 5,3 Best 5, ,1 424 Gilze en Rijen 5, ,3 296 Horst aan de Maas 5, ,4 406 Lochem 5, ,1 431 Noordwijk 5, ,2 277 Ooststellingwerf 5, ,2 332 Ridderkerk 5, ,0 320 Rijswijk 5, ,4 320 Sint-Michielsgestel 5, ,4 402 Stadskanaal 5, ,3 295 Waalwijk 5, ,9 343 Wassenaar 5, ,1 393 Gemiddelde ** 5,6 5,2 Emmen 5, ,9 364 Oss 5, ,5 353 Roermond 5, ,3 361 Vlaardingen 5, , Gemiddelde ** 5,5 5,2 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten PARTNER 51

54 Tabel 24 Totaalrapportcijfer burger als PARTNER Gemeente Partner [AANTAL INDICATOREN] [5] Brielle 5,7 Dongeradeel 5,7 Eersel 5,8 Harlingen 5,3 Hattem 5,6 Hillegom 5,8 Neerijnen 5,6 Oldebroek 5,5 Ouder-Amstel 5,8 Reimerswaal 5,8 Westvoorne 5,6 Gemiddelde < * 5,8 Best 5,6 Gilze en Rijen 5,9 Horst aan de Maas 5,8 Lochem 5,5 Noordwijk 5,8 Ooststellingwerf 5,7 Ridderkerk 5,6 Rijswijk 5,9 Sint-Michielsgestel 5,9 Stadskanaal 5,7 Waalwijk 5,4 Wassenaar 5,6 Gemiddelde * 5,7 Emmen 5,3 Oss 5,8 Roermond 5,8 Vlaardingen 5,8 Gemiddelde * 5,7 * Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 52 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

55 4 Resultaten WIJKBEWONER 53

56 4.8 De burger als wijkbewoner Burger als wijkbewoner Indicator Indicator 1 Er zijn voldoende voorzieningen in de directe woonomgeving, wijk 2 Er zijn voldoende voorzieningen in de gemeente 3 Het openbaar groen in de wijk is goed onderhouden 4 De wijk ziet er in het algemeen schoon en opgeruimd uit 5 De vuilophaal in de gemeente is goed verzorgd 6 De gemeente is goed bereikbaar met de auto en met het openbaar vervoer 7 De wegen en fietspaden binnen de gemeente zijn goed onderhouden 8 De verkeersveiligheid in de gemeente is goed Oordeel burger directe woonomgeving Oordeel burger leefbaarheid buurt Oordeel burger winkels in buurt Oordeel burger speelmogelijkheden Oordeel burger straatverlichting Oordeel burger basisonderwijs Oordeel burger wegen, paden en pleintjes Oordeel burger voorzieningen voor jongeren Oordeel burger winkels in de gemeente Oordeel burger uitgaansmogelijkheden, horeca Oordeel burger cultuur Oordeel burger verenigingen en clubs Oordeel burger sportvoorzieningen Oordeel burger onderwijs Oordeel burger gezondheidszorgvoorzieningen Oordeel burger welzijnsvoorzieningen (buurthuis, jongerencentrum) Oordeel burger onderhoud groenvoorzieningen in de buurt Oordeel burger schoonhouden van de buurt Oordeel burger over afvalinzameling Oordeel burger over bereikbaarheid buurt met auto Oordeel burger over parkeermogelijkheden in buurt Oordeel burger over openbaar vervoer in wijk Oordeel burger over parkeermogelijkheden in gemeente Oordeel burger over openbaar vervoer in gemeente Oordeel burger over onderhoud wegen en fietspaden Oordeel burger over verkeersveiligheid gemeente Oordeel burger over verkeersveiligheid buurt Wijziging: In de Werkgroep Doorontwikkeling van de VNG is in 2008 besloten om een tweetal indicatoren die behoren bij de oude invulling van rol van de Burger als Partner zijn opgenomen bij de rol van de Burger als Wijkbewoner (vraag naar onderwijs in het algemeen en basisonderwijs). 54 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

57 Gemeente Tabel 25 1 Er zijn voldoende voorzieningen in de directe woonomgeving, wijk (deel I)* Directe woonomgeving Tevredenheid burger over voorzieningen in de wijk: Leefbaarheid buurt Winkels in de buurt Speelmogelijkheden cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 7, , , ,1 488 Dongeradeel 7, , , ,4 418 Eersel 7, , , , Harlingen 7, , , ,4 435 Hattem 7, , , ,1 492 Hillegom 7, , , ,5 414 Neerijnen 7, , , ,2 390 Oldebroek 7, , , ,2 405 Ouder-Amstel 7, , , ,8 442 Reimerswaal 7, , , ,5 442 Westvoorne 7, , , ,1 376 Gemiddelde < ** 7,6 7,5 7,5 6,6 Best 7, , , ,5 477 Gilze en Rijen 7, , , ,9 358 Horst aan de Maas 7, , , ,0 452 Lochem 7, , , ,4 423 Noordwijk 7, , , ,8 294 Ooststellingwerf 7, , , ,9 355 Ridderkerk 7, , , ,1 372 Rijswijk 7, , , ,0 351 Sint-Michielsgestel 7, , , ,9 462 Stadskanaal 7, , , ,2 348 Waalwijk 7, , , ,6 388 Wassenaar 7, , , ,8 403 Gemiddelde ** 7,5 7,5 7,9 6,8 Emmen 7, , , ,6 376 Oss 7, , , ,0 418 Roermond 7, , , ,8 390 Vlaardingen 7, , , , Gemiddelde ** 7,4 7,3 7,8 6,7 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten WIJKBEWONER 55

58 Tabel 26 1 Er zijn voldoende voorzieningen in de directe woonomgeving, wijk (deel II)* Gemeente Straatverlichting Tevredenheid burger over: Basisonderwijs in de buurt Onderhoud wegen, paden, pleintjes Voorzieningen voor jongeren cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 7, , , ,6 411 Dongeradeel 7, , , ,4 402 Eersel 7, , , ,3 925 Harlingen 7, , , ,8 392 Hattem 7, , , ,2 431 Hillegom 7, , , ,3 360 Neerijnen 7, , , ,7 358 Oldebroek 7, , , ,0 378 Ouder-Amstel 7, , , ,2 373 Reimerswaal 7, , , ,5 396 Westvoorne 7, , , ,7 356 Gemiddelde < ** 7,4 7,9 6,6 5,1 Best 7, , , ,5 401 Gilze en Rijen 7, , , ,4 316 Horst aan de Maas 7, , , ,5 412 Lochem 7, , , ,9 379 Noordwijk 7, , , ,2 255 Ooststellingwerf 7, , , ,6 349 Ridderkerk 7, , , ,3 315 Rijswijk 7, , , ,4 287 Sint-Michielsgestel 7, , , ,2 393 Stadskanaal 7, , , ,2 336 Waalwijk 7, , , ,0 346 Wassenaar 7, , , ,1 359 Gemiddelde ** 7,4 8,0 6,7 5,2 Emmen 7, , , ,0 335 Oss 7, , , ,4 378 Roermond 7, , , ,9 348 Vlaardingen 7, , , , Gemiddelde ** 7,4 7,8 6,5 5,2 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 56 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

59 Tabel 27 2 Er zijn voldoende voorzieningen in de gemeente* (deel I) Gemeente Tevredenheid burger over voorzieningen in de gemeente: Winkels in gemeente Uitgaan Cultuur Verenigingen, clubs cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 7, , , ,7 518 Dongeradeel 7, , , ,4 436 Eersel 7, , , , Harlingen 6, , , ,2 455 Hattem 7, , , ,8 521 Hillegom 6, , , ,4 443 Neerijnen 6, , , ,9 408 Oldebroek 6, , , ,1 444 Ouder-Amstel 6, , , ,1 457 Reimerswaal 6, , , ,0 422 Westvoorne 6, , , ,2 462 Gemiddelde < ** 7,0 6,6 6,3 7,4 Best 7, , , ,5 512 Gilze en Rijen 7, , , ,6 374 Horst aan de Maas 7, , , ,7 498 Lochem 7, , , ,5 495 Noordwijk 7, , , ,7 317 Ooststellingwerf 7, , , ,2 405 Ridderkerk 8, , , ,2 362 Rijswijk 8, , , ,1 338 Sint-Michielsgestel 6, , , ,6 490 Stadskanaal 7, , , ,3 367 Waalwijk 6, , , ,3 408 Wassenaar 7, , , ,4 442 Gemiddelde ** 7,5 6,6 6,6 7,5 Emmen 7, , , ,4 398 Oss 7, , , ,6 444 Roermond 8, , , ,4 415 Vlaardingen 7, , , , Gemiddelde ** 7,7 6,9 6,9 7,5 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten WIJKBEWONER 57

60 Tabel 28 2 Er zijn voldoende voorzieningen in de gemeente* (deel II) Gemeente Tevredenheid burger over voorziening in de gemeente: Onderwijs Sportvoorzieningen Gezondheidszorgvoorzieningen Welzijnsvoorzieningen cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 7, , , ,5 379 Dongeradeel 7, , , ,1 387 Eersel 7, , , ,7 983 Harlingen 7, , , ,9 358 Hattem 8, , , ,0 391 Hillegom 7, , , ,1 326 Neerijnen 6, , , ,5 342 Oldebroek 7, , , ,1 377 Ouder-Amstel 7, , , ,9 348 Reimerswaal 7, , , ,9 356 Westvoorne 7, , , ,2 326 Gemiddelde < ** 7,5 7,5 7,3 5,9 Best 7, , , ,6 433 Gilze en Rijen 7, , , ,2 300 Horst aan de Maas 7, , , ,3 416 Lochem 7, , , ,7 387 Noordwijk 7, , , ,8 221 Ooststellingwerf 7, , , ,5 324 Ridderkerk 7, , , ,2 281 Rijswijk 7, , , ,1 252 Sint-Michielsgestel 7, , , ,7 392 Stadskanaal 7, , , ,5 296 Waalwijk 7, , , ,2 362 Wassenaar 7, , , ,9 290 Gemiddelde ** 7,7 7,6 7,3 6,1 Emmen 7, , , ,0 333 Oss 7, , , ,3 328 Roermond 7, , , ,8 325 Vlaardingen 7, , , , Gemiddelde ** 7,6 7,5 7,3 6,2 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 58 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

61 Tabel 29 3 De groenvoorzieningen in de buurt worden goed onderhouden* 4 De wijk ziet er in het algemeen schoon en opgeruimd uit* 5 De vuilophaal in de gemeente is goed verzorgd* Gemeente Tevredenheid burger over: Onderhoud openbaar groen Schoonhouden buurt Afvalinzameling cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 6, , ,7 581 Dongeradeel 6, , ,8 487 Eersel 6, , , Harlingen 6, , ,1 499 Hattem 6, , ,8 551 Hillegom 6, , ,8 498 Neerijnen 7, , ,1 454 Oldebroek 5, , ,7 477 Ouder-Amstel 6, , ,9 527 Reimerswaal 6, , ,8 498 Westvoorne 7, , ,1 505 Gemiddelde < ** 6,6 6,7 7,7 Best 7, , ,0 561 Gilze en Rijen 6, , ,5 402 Horst aan de Maas 6, , ,6 541 Lochem 6, , ,3 543 Noordwijk 6, , ,0 344 Ooststellingwerf 6, , ,5 432 Ridderkerk 7, , ,8 430 Rijswijk 7, , ,7 458 Sint-Michielsgestel 6, , ,8 527 Stadskanaal 6, , ,8 422 Waalwijk 6, , ,2 445 Wassenaar 6, , ,7 512 Gemiddelde ** 6,7 6,7 7,6 Emmen 6, , ,7 455 Oss 6, , ,7 494 Roermond 6, , ,9 463 Vlaardingen 6, , , Gemiddelde ** 6,7 6,6 7,7 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten WIJKBEWONER 59

62 Gemeente Tabel 30 6 De gemeente is goed bereikbaar met de auto en met het openbaar vervoer* Bereikbaarheid buurt met auto in buurt Tevredenheid burger over: Openbaar vervoer in buurt/wijk Parkeermogelijkheden Parkeermogelijkheden in gemeente Openbaar vervoer in gemeente cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 7, , , , ,7 454 Dongeradeel 8, , , , ,7 386 Eersel 7, , , , , Harlingen 7, , , , ,7 375 Hattem 7, , , , ,2 437 Hillegom 7, , , , ,5 401 Neerijnen 8, , , , ,0 365 Oldebroek 8, , , , ,1 413 Ouder-Amstel 8, , , , ,8 483 Reimerswaal 7, , , , ,2 388 Westvoorne 7, , , , ,3 394 Gemiddelde < ** 7,9 6,7 6,5 6,8 6,5 Best 7, , , , ,3 463 Gilze en Rijen 7, , , , ,5 339 Horst aan de Maas 8, , , , ,5 433 Lochem 8, , , , ,1 441 Noordwijk 7, , , , ,0 291 Ooststellingwerf 8, , , , ,5 359 Ridderkerk 8, , , , ,0 368 Rijswijk 8, , , , ,9 434 Sint-Michielsgestel 8, , , , ,3 457 Stadskanaal 7, , , , ,9 319 Waalwijk 7, , , , ,4 355 Wassenaar 7, , , , ,6 434 Gemiddelde ** 7,8 6,7 6,8 6,7 6,7 Emmen 7, , , , ,4 364 Oss 7, , , , ,3 365 Roermond 7, , , , ,2 377 Vlaardingen 7, , , , , Gemiddelde ** 7,7 6,5 6,8 6,3 6,8 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 60 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

63 Tabel 31: 7 De wegen en fietspaden binnen de gemeente zijn goed onderhouden* 8 De verkeersveiligheid in de gemeente is goed* Gemeente Tevredenheid burger over: Onderhoud wegen en fietspaden Verkeersveiligheid gemeente Verkeersveiligheid buurt cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 7, , ,3 582 Dongeradeel 6, , ,6 481 Eersel 6, , , Harlingen 6, , ,1 495 Hattem 7, , ,3 545 Hillegom 6, , ,1 493 Neerijnen 6, , ,0 451 Oldebroek 6, , ,2 479 Ouder-Amstel 6, , ,8 525 Reimerswaal 7, , ,5 503 Westvoorne 7, , ,4 494 Gemiddelde < ** 6,8 6,6 6,4 Best 7, , ,5 563 Gilze en Rijen 6, , ,5 402 Horst aan de Maas 7, , ,6 536 Lochem 6, , ,4 536 Noordwijk 7, , ,5 342 Ooststellingwerf 6, , ,3 433 Ridderkerk 7, , ,7 424 Rijswijk 7, , ,7 455 Sint-Michielsgestel 6, , ,4 530 Stadskanaal 6, , ,2 421 Waalwijk 6, , ,3 449 Wassenaar 7, , ,5 514 Gemiddelde ** 6,9 6,6 6,4 Emmen 5, , ,1 446 Oss 7, , ,5 486 Roermond 7, , ,2 468 Vlaardingen 6, , , Gemiddelde ** 6,7 6,7 6,3 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten WIJKBEWONER 61

64 Tabel 32 Totaalrapportcijfer burger als WIJKBEWONER Gemeente Wijkbewoner [AANTAL INDICATOREN] [27] Brielle 7,2 Dongeradeel 7,0 Eersel 7,1 Harlingen 6,7 Hattem 7,0 Hillegom 6,9 Neerijnen 6,7 Oldebroek 6,8 Ouder-Amstel 6,8 Reimerswaal 6,9 Westvoorne 6,8 Gemiddelde < * 6,9 Best 7,1 Gilze en Rijen 7,0 Horst aan de Maas 7,1 Lochem 6,9 Noordwijk 7,0 Ooststellingwerf 6,7 Ridderkerk 7,1 Rijswijk 7,2 Sint-Michielsgestel 7,0 Stadskanaal 7,0 Waalwijk 6,7 Wassenaar 7,2 Gemiddelde * 7,0 Emmen 6,8 Oss 7,0 Roermond 7,0 Vlaardingen 6,9 Gemiddelde * 7,0 * Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 62 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

65 4 Resultaten BELASTINGBETALER 63

66 4.9 De burger als belastingbetaler Burger als belastingbetaler* Prestatie Indicator 1 De woonlasten in de gemeente Woonlasten meerpersoonshuishouden** (KING) zijn in verhouding met de kwaliteit van het wonen in de gemeente 2 Er is sprake is van een goede Stelling: ik krijg voldoende terug voor mijn belastinggeld (KING) verhouding tussen de hoogte van de gemeentelijke belastingen en het voorzieningenniveau van de gemeente 4 De burger moet kunnen % toegekende bezwaarschriften t.o.v. aantal WOZ-objecten** (KING) rekenen op een zorgvuldig optreden van de gemeente bij het vaststellen van en afhandelen van officiële reacties op de hoogte van de gemeentelijke belastingen. Tijdigheid verzending beschikkingen en aanslagen** (KING) * Alleen de indicatoren van KING worden opgenomen in de database op ** De resultaten van gemeenten op deze vragen worden niet omgerekend naar een rapportcijfer, de meest actuele gegevens kunt u vinden in de database van KING op Wijziging: In dit gedeelte vindt u twee uitwerkingen van de rol van de burger als belastingbetaler. De eerste is de uitwerking van KING. Deze bestaat uit de indicatoren die in het bovenstaande schema zijn opgenomen. We nemen enkel die indicator hier op waarvan een rapportcijfer getoond kan worden, de overige indicatoren zijn te vinden in de bijlagen. De tweede uitwerking is die van PON en Deloitte. Zoals in het begin op pagina 15 al werd verteld, hebben PON en Deloitte een nieuwe invulling voor deze rol ontwikkeld. De resultaten hiervan vindt u, met uitgebreide uitleg. eveneens in dit gedeelte van het rapport. 64 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

67 4.9.1 Belastingbetaler KING Tabel 33 2 Er is sprake is van een goede verhouding tussen de hoogte van de gemeentelijke belastingen en het voorzieningenniveau van de gemeente (NB: hoe hoger het cijfer, hoe meer tevreden mensen zijn met belastingen gemeente) Gemeente Ik krijg voldoende terug voor mijn belastinggeld* cijfer N Brielle 6,0 473 Dongeradeel 5,5 414 Eersel 5,9 928 Harlingen 5,6 402 Hattem 5,7 458 Hillegom 6,3 418 Neerijnen 5,7 364 Oldebroek 5,5 390 Ouder-Amstel 5,8 432 Reimerswaal 5,8 413 Westvoorne 5,8 415 Gemiddelde < ** 5,8 Best 5,9 457 Gilze en Rijen 5,7 328 Horst aan de Maas 6,0 436 Lochem 5,4 442 Noordwijk 5,9 286 Ooststellingwerf 5,5 351 Ridderkerk 6,0 350 Rijswijk 6,4 355 Sint-Michielsgestel 6,1 415 Stadskanaal 5,6 309 Waalwijk 5,2 364 Wassenaar 6,0 411 Gemiddelde ** 5,9 Emmen 5,0 375 Oss 6,1 390 Roermond 6,1 404 Vlaardingen 5, Gemiddelde ** 5,8 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 65

68 4.9.2 Belastingbetaler PON en Deloitte Voorgeschiedenis Al enige tijd bestond er over de invulling van de burger als belastingbetaler onduidelijkheid. KING geeft deze rol niet langer een eigen rapportcijfer omdat de gegevens voor een deel feitelijk zijn en hierdoor niet door iedereen berekend kunnen worden, want niet iedereen beschikt over deze gegevens. Verder geven ze onvoldoende zicht op het burgeroordeel. De oude invulling zoals PON en Deloitte die hanteerden is, in overleg met de deelnemers van najaar 2009, in zijn geheel afgeschaft. Na de slotbijeenkomst van datzelfde traject is eveneens besloten te gaan zoeken naar een nieuwe invulling van de rol, met als voorwaarde dat er, net als bij de andere rollen, gekeken wordt naar de mening van de burger. Ook moest de invulling door gemeenten daadwerkelijk als nuttig beschouwd worden. In beide voorwaarden schoot de oude invulling volgens veel deelnemers te kort. Enige tijd na de slotbijeenkomst hebben PON en Deloitte een voorstel gedaan om via een nieuwe vraag in de vragenlijst burgers te bevragen over hun oordeel waar (extra) middelen van gemeenten aan moeten worden besteed. Deze oordelen worden vervolgens afgezet tegen de financiële werkelijkheid. In het voorjaar van 2010 is deze methode aan een 11-tal gemeenten voorgelegd. Uit de evaluatie met deze pilotgemeenten blijkt dat de uitkomsten erg nuttig zijn; ze geven zowel de burgermening, de financiële situatie, en het verschil tussen de keuzes van de gemeente en de burger weer. Vanwege het succes van deze pilot is besloten om de nieuwe invulling onderdeel te maken van de uitvoering van PON en Deloitte. De invulling is aan het standaard projectaanbod toegevoegd. Nieuwe invulling De nieuwe invulling zet de prioriteiten van belastingbetalers op een twaalftal beleidsthema s naast die van de besteding van de gemeente op deze thema s in relatie tot de landelijke norm. Wat vinden de belastingbetalers belangrijke thema s en vindt de gemeente, gezien de bestedingen op de thema s, deze even belangrijk? Prioriteiten die wel of niet met elkaar overeenkomen kunnen input bieden voor gemeentelijke kerntakendiscussies. Naast het wel of niet overeenkomen van prioriteiten wordt ook duidelijk of de belastingbetalers tevreden zijn met wijze waarop de gemeente haar taken uitvoert op deze beleidsthema s uitvoert. Want ook al komen prioriteiten niet overeen, als inwoners tevreden zijn met de gemeentelijke uitvoering van taken op een bepaald thema, dan doet de gemeente het op dat thema blijkbaar toch goed. Beleidsprioriteiten burgers Om de mening van burgers over de gemeentelijke bestedingen te peilen, is aan de Burgerpeiling een extra vraag toegevoegd (zie de vragenlijst in bijlage D, vraag 16). In deze vraag moeten burgers aangeven welke gemeentelijke thema s zij belangrijk vinden. Dit doen ze door uit twaalf gemeentelijke thema s vijf thema s te kiezen die zij het meest belangrijk vinden. We berekenen hoeveel procent van de respondenten een bepaald thema aanvinken en delen de thema s als volgt in: 66 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

69 Tabel Prioritering beleidsvelden volgens de belastingbetaler Indeling prioritering > 50% van de burgers heeft dit beleidsveld in de top 5 gezet Meer dan de helft van de burgersvindt dit beleidsveld belangrijk 25-50% de van burgers heeft dit beleidsveld in de top 5 gezet Meer dan een kwart maar minder dan de helft van de burgers vindt dit beleidsveld belangrijk Minder dan 25% van de burgers heeft dit beleidsveld in de top 5 gezet Minder dan een kwart van de burgersvindt dit beleidsveld belangrijk Score Tevredenheid burgers Om de mening van belastingbetalers over de uitvoering van gemeentelijke taken te peilen, is aan de Burgerpeiling een extra vraag toegevoegd (zie de vragenlijst in bijlage D, vraag 17). In deze vraag moeten zij aangeven in hoeverre zij tevreden zijn met de uitvoering van de gemeentelijke taken op de 12 beleidsvelden. Zoals we ook met de andere vragen in de vragenlijst doen construeren we van deze tevredenheid een rapportcijfer waarbij [zeer tevreden] omgerekend wordt tot een 10 en [zeer ontevreden] omgerekend wordt naar een 2. De rapportcijfers die eruit komen geven we weer in emoticons (zie onderstaande tabel). Tabel Tevredenheid over uitvoering gemeentelijke taken volgens belastingbetaler Indeling tevredenheid Vanaf een 7 of hoger Van 5,5 tot 7 Lager dan een 5,5 Score Uitgaven van gemeenten ten opzichte van IFLO norm De mening van de burger is niet de enige graadmeter van de financiële inzet die gemeenten plegen. Om een indicatie te krijgen van hoe belangrijk een gemeente een bepaald thema vindt, wordt gekeken naar de extra materiële inzet van de gemeente. Dit doen we door de begrote netto uitgaven van de gemeente af te zetten tegen een bepaald ijkpunt, gebaseerd op de systematiek van Informatie Financiën Lokale en provinciale Overheden (IFLO). In de systematiek van IFLO (bron: Begrotingsanalyse 2012, wordt per gemeente berekend hoeveel het ministerie van BZK verwacht dat een gemeente per thema uitgeeft, en worden gemeenten ingedeeld bij soortgenoten die qua sociale structuur en centrumfunctie overeenkomen. De gemeenten (exclusief de grote vier) zijn daarbij ingedeeld in groepen. Sociale structuur. Voor de sociale structuur gebeurt dit op basis van de waarde van de maatstaven uitkeringsontvangers, huishoudens met een laag inkomen, minderheden en bijstandsontvangers. Na bepaling van de waardes wordt een gemeente ingedeeld in één van de volgende klassen zwak, matig, redelijk of goed. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 67

70 Centrumfunctie. Voor de centrumfunctie geldt dat er gekeken wordt naar de maatstaven lokaal klantenpotentieel en regionaal klantenpotentieel waarna een gemeente vervolgens wordt ingedeeld in één van de volgende klassen: sterke, redelijke, weinig of zonder centrumfunctie. De indeling vindt plaats op een zodanige wijze dat het verschil tussen de berekende waarde van een gemeente en de dichtsbijgelegen gemeente in de groep altijd kleiner is dan afstand tot de dichtsbijgelegen gemeenten van een andere groep. De sociale structuur en centrumfunctie van gemeenten van Najaar 2012 zijn te vinden in bijlage C. De daaropvolgende berekening laten we zien aan de hand van een voorbeeld: Gemeente X heeft inwoners en geeft uit aan het thema. De kosten worden gedeeld door het aantal inwoners waarna deze kunnen worden afgezet ten opzichte van de IFLO norm. De afwijking van de begrotingscijfers ten opzichte van het ijkpunt (IFLO soortgenoot) levert vervolgens een uitkomst op. Wanneer een gemeente minimaal 10% meer geld uitgeeft aan een thema dan vinden we dat de gemeente een hogere financiële prioriteit aan dit thema geeft dan verwacht zou kunnen worden op basis van het ijkpunt. De uitgaven ten opzichte van de norm geven we weer door middel van dezelfde tekens als bij de prioriteit van burgers, zodat ze makkelijk met elkaar te vergelijken zijn. Tabel Uitgaven ten opzichte van IFLO norm Uitgaven t.o.v. IFLO norm De thema s waarin de gemeente minimaal 10% meer geld uitgeeft, dan verwacht kan worden op basis van het ijkpunt De thema s waarin de gemeente tot 10% meer of minder geld uitgeeft, dan verwacht kan worden op basis van het ijkpunt De thema s waarin de gemeente minimaal 10% minder geld uitgeeft, dan verwacht kan worden op basis van het ijkpunt Score Resultaat Een gemeente krijgt op deze manier voor ieder thema twee uitkomsten aan de hand van deze tekens. Door ze te combineren kunnen gemeenten zien of hun financiële uitgaven op de thema s passen bij de prioriteiten van de belastingbetalers. Omdat het niet altijd slecht hoeft te zijn als deze twee niet met elkaar overeenkomen, geven we hier verder geen oordeel over. Door de twee scores ook naast de tevredenheid van burgers te leggen krijgt de gemeente een globaal beeld van hun normatieve uitgaven op dit thema, de prioriteit die inwoners aan het thema geven en hoe tevreden zij zijn met de uitgaven van de gemeente op dit thema. De tabellen komen er als volgt uit te zien (voorbeeld): GEMEENTE X Tevredenheid belastingbetaler Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Thema 1 78,3 Thema 2 45,3 Thema 3 2,5 68 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

71 Beschrijving beleidsthema s Bevolkingszaken Werk en inkomen Educatie Maatschappelijke zorg Kunst en ontspanning Monumenten en musea Veiligheid Bouwen Milieu Reiniging Openbare ruimte Economie Het uitgeven van documenten (paspoort, uittreksel van het GBA), wijzigingen doorgeven (verhuizing, geboorten) en informeren van burgers. Het verlenen van bijstand en andere uitkeringen, begeleiden van werkzoekenden en het kwijtscheldingsbeleid. Het verzorgen van de onderwijshuisvesting, gymnastiekonderwijs, personele voorzieningen en volwassenenonderwijs. Het verzorgen van de voorzieningen voor gehandicapten, thuiszorg, kinderopvang en maatschappelijke begeleiding en advies. Het mogelijk maken van sporten, culturele activiteiten en de bekostiging van de bibliotheek. Het onderhouden van monumenten en het (financieel) bijdragen aan musea. De bekostiging van politie, brandweer en ambulance. Ook bureau Halt en handhaving brandveiligheid horen hierbij. Het bouwklaar maken van grond en zorgen voor een divers woningaanbod (huur, koop, kleine, midden en grote woningen). Het regelen van ongediertebestrijding, tegengaan van luchtvervuiling, beheersing van geluidshinder en het verplaatsen van milieuonvriendelijke bedrijven. Het schoonhouden van de straten en het ophalen van huisvuil. Het aanleggen en onderhouden van sportvelden, groenstroken en parken, wegen en waterwegen. Ook het onderhoud van de riolering hoort bij dit onderwerp. Het verkrijgen van meer economische activiteiten (en werkgelegenheid) door ervoor te zorgen dat bedrijven zich graag vestigen in uw woonplaats. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 69

72 Tabellen prioriteit burger versus uitgaven gemeente In de tabellen op de volgende pagina s vindt u de resultaten van deze nieuwe invulling voor alle deelnemers van dit traject. De tabellen zijn op alfabetische volgorde van gemeentenaam weergegeven. Onder de tabellen vindt u een korte samenvatting voor uw gemeente van de resultaten. In deze samenvatting is de top 3 opgenomen van de prioriteiten van uw gemeente berekend op basis van de IFLO norm en de top 3 van de prioriteiten van uw burgers. Door ze bij elkaar te zetten kunt u ze makkelijker met elkaar vergelijken. 70 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

73 Best Burger Financieel Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Best Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 84,6% Reiniging 63,9% Maatschappelijke zorg 61,9% Openbare ruimte 48,3% Bevolkingszaken 44,5% Milieu 39,4% Educatie 35,7% Werk en inkomen 34,0% Kunst en ontspanning 28,8% Economie 27,5% Bouwen 16,0% Oudheid 2,1% Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Milieu Educatie Werk en inkomen Kunst en ontspanning Economie Bouwen Monumenten en musea De gemeente Best geeft op de thema's Bouwen, Economie en Bevolkingszaken aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 71

74 Brielle Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Brielle Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 80,2 Reiniging 60,8 Maatschappelijke zorg 58,4 Openbare ruimte 49,8 Bevolkingszaken 46,7 Milieu 40,8 Educatie 37,1 Werk en inkomen 26,5 Kunst en ontspanning 26,4 Economie 25,0 Bouwen 12,8 Oudheid 8,7 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Milieu Educatie Werk en inkomen Kunst en ontspanning Economie Bouwen Monumenten en musea De gemeente Brielle geeft op de thema's Monumenten en Musea, Kunst en Ontspanning en Educatie aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 72 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

75 Dongeradeel Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 68,4 Maatschappelijke zorg 62,0 Reiniging 58,2 Economie 53,4 Werk en inkomen 51,3 Bevolkingszaken 42,1 Openbare ruimte 39,1 Educatie 37,3 Milieu 28,0 Bouwen 22,8 Kunst en ontspanning 20,2 Oudheid 6,5 Dongeradeel Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Economie Werk en inkomen Bevolkingszaken Openbare ruimte Educatie Milieu Bouwen Kunst en ontspanning Monumenten en musea De gemeente Dongeradeel geeft op de thema's Monumenten en Musea, Bouwen en Openbare Ruimte meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 73

76 Eersel Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Eersel Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 79,7 Maatschappelijke zorg 61,9 Reiniging 60,1 Bevolkingszaken 42,8 Openbare ruimte 42,6 Milieu 38,9 Educatie 36,7 Werk en inkomen 31,8 Economie 30,8 Bouwen 30,4 Kunst en ontspanning 22,1 Oudheid 2,5 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Bevolkingszaken Openbare ruimte Milieu Educatie Werk en inkomen Economie Bouwen Kunst en ontspanning Monumenten en musea De gemeente Eersel geeft op de thema's Economie, Maatschappelijke Zorg en Educatie meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 74 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

77 Emmen Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 76,6 Maatschappelijke zorg 63,9 Werk en inkomen 56,8 Economie 52,6 Reiniging 50,8 Bevolkingszaken 37,7 Openbare ruimte 35,7 Milieu 34,3 Educatie 32,2 Bouwen 18,9 Kunst en ontspanning 18,5 Oudheid 4,5 Emmen Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Werk en inkomen Economie Reiniging Bevolkingszaken Openbare ruimte Milieu Educatie Bouwen Kunst en ontspanning Monumenten en musea De gemeente Emmen geeft op de thema's Reiniging, Milieu en Werk en inkomen meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Werk en Inkomen. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 75

78 Gilze en Rijen Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 79,7 Reiniging 69,0 Maatschappelijke zorg 56,7 Openbare ruimte 45,9 Bevolkingszaken 45,1 Milieu 37,8 Educatie 34,2 Werk en inkomen 33,0 Economie 29,8 Kunst en ontspanning 27,0 Bouwen 21,1 Oudheid 2,6 Gilze en Rijen Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Milieu Educatie Werk en inkomen Economie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Gilze en Rijen geeft op de thema's Economie, Bevolkingszaken en Werk en Inkomen meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 76 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

79 Harlingen Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Harlingen Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 71,9 Maatschappelijke zorg 53,7 Reiniging 53,7 Economie 50,7 Openbare ruimte 44,0 Werk en inkomen 42,4 Bevolkingszaken 39,3 Educatie 38,6 Milieu 38,3 Kunst en ontspanning 26,6 Bouwen 18,0 Oudheid 10,0 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Economie Openbare ruimte Werk en inkomen Bevolkingszaken Educatie Milieu Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Harlingen geeft op de thema's Bevolkingszaken, Reiniging en Monumenten en Musea aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 77

80 Hattem Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Hattem Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 74,8 Maatschappelijke zorg 65,3 Reiniging 62,5 Bevolkingszaken 47,2 Openbare ruimte 42,0 Werk en inkomen 37,4 Educatie 36,4 Milieu 32,5 Economie 32,2 Kunst en ontspanning 26,6 Bouwen 21,1 Oudheid 8,5 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Bevolkingszaken Openbare ruimte Werk en inkomen Educatie Milieu Economie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Hattem geeft op de thema's Reiniging, Milieu en Monumenten en Musea meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 78 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

81 Hillegom Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Hillegom Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 79,1 Reiniging 65,9 Maatschappelijke zorg 59,5 Openbare ruimte 49,7 Bevolkingszaken 44,1 Werk en inkomen 36,2 Educatie 35,7 Milieu 33,4 Economie 30,2 Kunst en ontspanning 26,5 Bouwen 20,3 Oudheid 4,1 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Werk en inkomen Educatie Milieu Economie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Hillegom geeft op de thema's Economie, Educatie en Kunst en ontspanning meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 79

82 Horst aan de Maas Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 75,3 Reiniging 62,7 Maatschappelijke zorg 62,3 Werk en inkomen 45,3 Openbare ruimte 40,6 Bevolkingszaken 40,1 Milieu 38,1 Economie 36,4 Educatie 33,2 Kunst en ontspanning 28,2 Bouwen 17,2 Oudheid 3,0 Horst aan de Maas Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Werk en inkomen Openbare ruimte Bevolkingszaken Milieu Economie Educatie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Horst aan de Maas geeft op de thema's Reiniging, Educatie en Maatschappelijke zorg aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 80 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

83 Lochem Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Lochem Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 71,9 Maatschappelijke zorg 64,4 Reiniging 58,8 Bevolkingszaken 50,8 Openbare ruimte 39,1 Werk en inkomen 37,6 Economie 37,4 Educatie 33,0 Milieu 32,4 Kunst en ontspanning 32,3 Bouwen 22,9 Oudheid 4,6 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Bevolkingszaken Openbare ruimte Werk en inkomen Economie Educatie Milieu Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Lochem geeft op de thema's Bouwen, Werk en inkomen en Reiniging meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 81

84 Neerijnen Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 82,0 Maatschappelijke zorg 61,1 Reiniging 56,6 Bevolkingszaken 49,1 Educatie 42,7 Openbare ruimte 41,2 Werk en inkomen 34,9 Economie 33,2 Milieu 32,2 Kunst en ontspanning 23,3 Bouwen 22,6 Oudheid 4,1 Neerijnen Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Bevolkingszaken Educatie Openbare ruimte Werk en inkomen Economie Milieu Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Neerijnen geeft op de thema's Monumenten en Musea, Educatie en Bouwen meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 82 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

85 Noordwijk Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 75,5 Reiniging 69,8 Maatschappelijke zorg 51,3 Openbare ruimte 50,8 Bevolkingszaken 45,1 Educatie 35,0 Milieu 34,6 Economie 32,0 Kunst en ontspanning 31,0 Bouwen 28,3 Werk en inkomen 26,3 Oudheid 7,7 Noordwijk Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Educatie Milieu Economie Kunst en ontspanning Bouwen Werk en inkomen Monumenten en musea De gemeente Noordwijk geeft op de thema's Reiniging, Veiligheid en Educatie aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 83

86 Oldebroek Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 73,3 Maatschappelijke zorg 66,5 Reiniging 60,0 Bevolkingszaken 46,1 Werk en inkomen 45,8 Economie 39,4 Openbare ruimte 39,3 Educatie 32,1 Bouwen 30,2 Milieu 26,1 Kunst en ontspanning 23,0 Oudheid 2,9 Oldebroek Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Bevolkingszaken Werk en inkomen Economie Openbare ruimte Educatie Bouwen Milieu Kunst en ontspanning Monumenten en musea De gemeente Oldebroek geeft op de thema's Bouwen, Reiniging en Milieu meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 84 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

87 Ooststellingwerf Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 75,5 Maatschappelijke zorg 63,6 Reiniging 54,2 Werk en inkomen 48,3 Openbare ruimte 45,0 Bevolkingszaken 44,7 Economie 39,1 Educatie 35,7 Milieu 31,1 Kunst en ontspanning 24,3 Bouwen 22,0 Oudheid 3,6 Ooststellingwerf Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Werk en inkomen Openbare ruimte Bevolkingszaken Economie Educatie Milieu Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Ooststellingwerf geeft op de thema's Bouwen, Bevolkingszaken en Educatie meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 85

88 Oss Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Oss Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 81,2 Maatschappelijke zorg 64,6 Reiniging 59,8 Bevolkingszaken 47,4 Werk en inkomen 43,6 Openbare ruimte 43,3 Economie 43,1 Educatie 31,0 Milieu 29,9 Kunst en ontspanning 19,9 Bouwen 17,8 Oudheid 3,3 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Bevolkingszaken Werk en inkomen Openbare ruimte Economie Educatie Milieu Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Oss geeft op de thema's Openbare Ruimte en Reiniging meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 86 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

89 Ouder-Amstel Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 75,1 Reiniging 66,8 Openbare ruimte 60,2 Maatschappelijke zorg 56,2 Bevolkingszaken 47,8 Milieu 44,9 Educatie 37,9 Kunst en ontspanning 33,6 Werk en inkomen 21,3 Bouwen 20,5 Economie 17,7 Oudheid 3,5 Ouder-Amstel Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Openbare ruimte Maatschappelijke zorg Bevolkingszaken Milieu Educatie Kunst en ontspanning Werk en inkomen Bouwen Economie Monumenten en musea De gemeente Ouder-Amstel geeft op de thema's Economie, Bevolkingszaken en Bouwen aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Openbare Ruimte. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 87

90 Reimerswaal Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 82,4 Reiniging 64,4 Maatschappelijke zorg 64,1 Openbare ruimte 48,1 Bevolkingszaken 44,5 Werk en inkomen 43,0 Economie 41,7 Milieu 35,1 Educatie 34,9 Kunst en ontspanning 23,0 Bouwen 20,0 Oudheid 1,4 Reimerswaal Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Werk en inkomen Economie Milieu Educatie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Reimerswaal geeft op de thema's Bouwen, Educatie en Milieu meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 88 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

91 Ridderkerk Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 81,8 Reiniging 66,1 Maatschappelijke zorg 60,2 Milieu 50,8 Bevolkingszaken 43,0 Openbare ruimte 41,7 Werk en inkomen 37,4 Educatie 31,8 Economie 26,8 Kunst en ontspanning 25,9 Bouwen 17,2 Oudheid 4,1 Ridderkerk Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Milieu Bevolkingszaken Openbare ruimte Werk en inkomen Educatie Economie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Ridderkerk geeft op de thema's Educatie, Kunst en Ontspanning en Openbare ruimte meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 89

92 Rijswijk Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Rijswijk Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 82,0 Reiniging 72,2 Maatschappelijke zorg 58,5 Openbare ruimte 47,5 Bevolkingszaken 47,3 Milieu 44,1 Educatie 32,6 Werk en inkomen 31,7 Economie 29,5 Kunst en ontspanning 26,3 Bouwen 10,6 Oudheid 8,2 Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Milieu Educatie Werk en inkomen Economie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Rijswijk geeft op de thema's Monumenten en Musea, Bevolkingszaken en Kunst en Ontspanning meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 90 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

93 Roermond Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 82,2 Reiniging 59,4 Maatschappelijke zorg 59,3 Werk en inkomen 46,5 Openbare ruimte 44,7 Economie 40,2 Milieu 38,9 Bevolkingszaken 36,7 Educatie 34,2 Kunst en ontspanning 28,7 Bouwen 12,2 Oudheid 5,6 Roermond Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Werk en inkomen Openbare ruimte Economie Milieu Bevolkingszaken Educatie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Roermond geeft op de thema's Veiligheid, Openbare Ruimte en Kunst en Ontspanning meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 91

94 Sint-Michielsgestel Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 77,5 Maatschappelijke zorg 67,5 Reiniging 62,0 Bevolkingszaken 46,6 Openbare ruimte 46,4 Milieu 36,9 Educatie 35,8 Werk en inkomen 34,1 Kunst en ontspanning 28,0 Bouwen 23,2 Economie 21,9 Oudheid 2,1 Sint-Michielsgestel Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Bevolkingszaken Openbare ruimte Milieu Educatie Werk en inkomen Kunst en ontspanning Bouwen Economie Monumenten en musea De gemeente Sint-Michelsgestel geeft op de thema's Monumenten en Musea en Veiligheid meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 92 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

95 Stadskanaal Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 78,9 Maatschappelijke zorg 64,3 Reiniging 57,5 Economie 49,2 Werk en inkomen 48,0 Bevolkingszaken 44,2 Educatie 35,5 Openbare ruimte 32,3 Milieu 31,7 Kunst en ontspanning 21,6 Bouwen 20,1 Oudheid 2,1 Stadskanaal Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Economie Werk en inkomen Bevolkingszaken Educatie Openbare ruimte Milieu Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Stadskanaal geeft op de thema's Openbare Ruimte, Reiniging en Bouwen meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 93

96 Vlaardingen Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 85,3 Reiniging 67,1 Maatschappelijke zorg 54,4 Milieu 46,3 Openbare ruimte 45,9 Bevolkingszaken 41,4 Werk en inkomen 36,3 Educatie 33,9 Economie 33,5 Kunst en ontspanning 22,5 Bouwen 16,5 Oudheid 5,6 Vlaardingen Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Milieu Openbare ruimte Bevolkingszaken Werk en inkomen Educatie Economie Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Vlaardingen geeft op de thema's Economie, Reiniging en Bevolkingszaken aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 94 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

97 Waalwijk Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 80,8 Maatschappelijke zorg 62,9 Reiniging 62,6 Werk en inkomen 48,7 Openbare ruimte 43,4 Bevolkingszaken 40,5 Economie 38,5 Educatie 37,9 Milieu 29,0 Kunst en ontspanning 24,2 Bouwen 15,3 Oudheid 3,2 Waalwijk Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Maatschappelijke zorg Reiniging Werk en inkomen Openbare ruimte Bevolkingszaken Economie Educatie Milieu Kunst en ontspanning Bouwen Monumenten en musea De gemeente Waalwijk geeft op de thema's Monumenten en Musea, Educatie meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Maatschappelijke zorg en Reiniging. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 95

98 Wassenaar Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 87,6 Reiniging 68,3 Openbare ruimte 56,7 Maatschappelijke zorg 51,4 Bevolkingszaken 47,3 Milieu 39,1 Educatie 37,4 Kunst en ontspanning 33,1 Werk en inkomen 23,5 Economie 19,5 Bouwen 15,7 Oudheid 6,0 Wassenaar Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Openbare ruimte Maatschappelijke zorg Bevolkingszaken Milieu Educatie Kunst en ontspanning Werk en inkomen Economie Bouwen Monumenten en musea De gemeente Wassenaar geeft op de thema's Reiniging, Veiligheid en Werk en inkomen aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Openbare ruimte. 96 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

99 Westvoorne Tevredenheid Beleidsvelden % dat thema in top 5 heeft Prioriteit belastingbetaler Uitgaven t.o.v. IFLO norm Veiligheid 80,1 Reiniging 63,5 Maatschappelijke zorg 53,3 Openbare ruimte 49,7 Bevolkingszaken 47,5 Milieu 45,1 Educatie 32,9 Bouwen 30,3 Economie 29,5 Kunst en ontspanning 28,6 Werk en inkomen 23,9 Oudheid 3,7 Westvoorne Beleidsvelden Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / geen mening N % % % % % % Veiligheid Reiniging Maatschappelijke zorg Openbare ruimte Bevolkingszaken Milieu Educatie Bouwen Economie Kunst en ontspanning Werk en inkomen Monumenten en musea De gemeente Westvoorne geeft op de thema's Bouwen, Reiniging en Kunst en ontspanning aanzienlijk meer uit dan op basis van de IFLO norm zou worden verwacht. Vanuit het perspectief van de burger hebben de volgende thema's prioriteit, namelijk Veiligheid, Reiniging en Maatschappelijke zorg. 4 Resultaten BELASTINGBETALER 97

100 98 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

101 Bijlagen 4 BIJLAGEN 99

102 100 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

103 Bijlage A Overige vragen niet in rapportcijfers meegerekend Overige indicatoren burger als ONDERDAAN Tabel 1 2 Het is in de gemeente voldoende veilig op straat* Gemeente Inwoners die zich VAAK onveilig voelen in de eigen buurt Totaal aantal respondenten % Brielle 586 1,0 Dongeradeel 496 2,8 Eersel ,5 Harlingen 508 1,7 Hattem 564 1,6 Hillegom 505 2,1 Neerijnen 460 1,5 Oldebroek 485 1,2 Ouder-Amstel 538 2,8 Reimerswaal 513 1,0 Westvoorne 511 2,3 Gemiddelde < ** 1,7 Best 568 1,3 Gilze en Rijen 405 3,4 Horst aan de Maas 554 3,0 Lochem 549 2,1 Noordwijk 352 1,6 Ooststellingwerf 450 2,3 Ridderkerk 438 2,8 Rijswijk 463 3,5 Sint-Michielsgestel 543 1,4 Stadskanaal 428 3,2 Waalwijk 456 5,0 Wassenaar 524 1,7 Gemiddelde ** 2,3 Emmen 462 2,8 Oss 500 3,4 Roermond 475 7,8 Vlaardingen ,2 Gemiddelde ** 3,6 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 4 BIJLAGEN: Bijlage A Overige vragen niet in rapportcijfers meegerekend 101

104 Tabel 2 2 Het is in de gemeente voldoende veilig op straat* Gemeente N Doet VAAK 's avonds of 's nachts niet open Mijdt VAAK onveilige plaatsen in de buurt Staat VAAK kinderen niet toe ergens in de buurt naar toe te gaan Voelt zich VAAK s avonds onveilig in buurt op straat Voelt zich VAAK s avonds alleen thuis onveilig abs % % % % % Brielle 586 6,0 1,5 2,3 1,9 2,6 Dongeradeel 496 3,7 2,3 3,3 2,5 1,7 Eersel ,2 1,2 2,9 1,6 1,0 Harlingen 508 6,0 1,6 1,2 0,7 1,3 Hattem 564 5,5 0,8 1,3 1,2 1,5 Hillegom 505 8,4 1,6 2,8 2,4 2,3 Neerijnen 460 8,9 0,5 2,6 2,3 3,1 Oldebroek 485 5,3 1,1 2,7 1,3 1,7 Ouder-Amstel ,8 4,0 3,2 5,0 1,6 Reimerswaal 513 8,7 1,0 3,8 1,5 1,9 Westvoorne 511 7,6 0,2 1,3 2,9 2,6 Gemiddelde < ** 7,0 1,4 2,4 2,0 2,1 Best ,0 1,6 1,7 2,3 2,3 Gilze en Rijen ,0 3,2 2,7 3,1 2,8 Horst aan de Maas 554 6,7 1,6 0,7 2,3 2,4 Lochem 549 7,1 1,6 2,1 0,9 1,9 Noordwijk 352 5,3 1,0 1,3 2,0 1,4 Ooststellingwerf 450 5,7 1,3 2,2 2,5 2,4 Ridderkerk ,2 2,9 2,5 3,3 2,5 Rijswijk ,9 4,1 2,1 5,8 2,8 Sint-Michielsgestel 543 9,7 0,8 1,5 2,1 2,0 Stadskanaal 428 6,8 2,7 3,0 4,6 3,3 Waalwijk ,5 4,4 7,0 7,1 5,3 Wassenaar 524 9,4 2,2 2,1 2,6 1,6 Gemiddelde ** 9,0 2,4 2,6 3,0 2,5 Emmen 462 7,8 2,8 3,8 3,7 2,8 Oss ,4 4,0 4,0 5,8 2,8 Roermond ,1 8,2 5,7 8,8 5,9 Vlaardingen ,3 4,6 4,4 6,9 4,4 Gemiddelde ** 12,1 4,3 3,7 5,7 3,5 * Bron: Vragenlijst burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. 102 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

105 Bijlage B Overige resultaten KTO Tabel 3A Reden bezoek gemeentehuis deel I* Gemeente Gemeenten < N A B C D E F G H I J K abs % % % % % % % % % % % Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemeenten Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf Ridderkerk Rijswijk nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemeenten Emmen nb Oss Roermond Vlaardingen LEGENDA A B C D E F G H I J K Uittreksel Burgerlijke Stand Uittreksel GBA Paspoort Identiteitskaart Rijbewijs Huwelijk/geregistreerd partnerschap/ondertrouw Bouwvergunning Bestemmingsplan inzien Parkeervergunning (incl. gehandicaptenparkeerkaart)/parkeerplaats Bijzondere bijstand WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning)/hulp of zorg 4 BIJLAGEN: Bijlage B Overige resultaten KTO 103

106 Tabel 3B Reden bezoek gemeentehuis deel II* Gemeente N L M N O P Q R S T U abs % % % % % % % % % % Gemeenten < Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemeenten Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf Ridderkerk Rijswijk nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemeenten > Emmen nb Oss Roermond Vlaardingen * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). LEGENDA L M N O P Q R S T U Belasting / gemeentebelasting Adreswijziging doorgeven Inschrijving in de gemeente Geboorte / geboorteakte Aangifte sterfte Inschrijving naturalisatie Verklaring omtrent gedrag Stadspas of gemeentepas Zakelijke vraag of probleem (ondernemersvragen) Iets anders 104 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

107 Tabel 4 Van te voren afspraak gemaakt* Gemeente N Ja Nee, maar ik had dat wel graag gewild Gemeenten < Nee, en dat was voor mij ook niet nodig abs % % % Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemeenten Best Gilze en Rijen** Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf Ridderkerk Rijswijk*** Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemeenten Emmen*** Oss Roermond Vlaardingen * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Deze vraag is niet gesteld aan inwoners van deze gemeente. *** Deze gemeente heeft meegedaan aan de Benchmarking Publiekszaken van TNS-NIPO waar andere antwoordcategorieën voor deze vraag werden gehanteerd. 4 BIJLAGEN: Bijlage B Overige resultaten KTO 105

108 Tabel 5 Op welke manier afspraak gemaakt* (in absolute aantallen) Gemeente N Telefonisch Internet / Gemeenten < Bij een eerder baliebezoek Anders abs abs abs abs abs Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemeenten Best Gilze en Rijen** Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf Ridderkerk Rijswijk*** Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemeenten Emmen*** Oss Roermond Vlaardingen * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Deze vraag is niet gesteld aan inwoners van deze gemeente. *** Deze gemeente heeft meegedaan aan de Benchmarking Publiekszaken van TNS-NIPO waar andere antwoordcategorieën voor deze vraag werden gehanteerd. 106 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

109 Tabel 6 De belangrijkste aspecten voor het meest recente bezoek aan het gemeentehuis* Gemeente Gemeenten < Belangrijkste aspect 2 de belangrijke aspect 3 de belangrijke aspect Brielle Deskundigheid Vriendelijkheid Wachttijd Dongeradeel Openingstijden Vriendelijkheid Prijs Eersel Openingstijden Deskundigheid Vriendelijkheid Harlingen Openingstijden Deskundigheid Wachttijd Hattem Openingstijden Wachttijd Vriendelijkheid Hillegom Deskundigheid Vriendelijkheid Bereidheid Neerijnen Vriendelijkheid Bereidheid Openingstijden Oldebroek Openingstijden Deskundigheid Vriendelijkheid Ouder-Amstel Openingstijden Wachttijd Vriendelijkheid Reimerswaal Vriendelijkheid Openingstijden Deskundigheid Westvoorne Openingstijden Deskundigheid Wachttijd Gemeenten Best Openingstijden Wachttijd Vriendelijkheid Gilze en Rijen Openingstijden Wachttijd Deskundigheid Horst aan de Maas Vriendelijkheid Deskundigheid Openingstijden Lochem Noordwijk Openingstijden Wachttijd Vriendelijkheid Ooststellingwerf Openingstijden Prijs Wachttijd Ridderkerk Openingstijden Wachttijd Vriendelijkheid Rijswijk nb nb nb Sint-Michielsgestel Openingstijden Deskundigheid Vriendelijkheid Stadskanaal Vriendelijkheid Deskundigheid Wachttijd Waalwijk Openingstijden Vriendelijkheid Wachttijd Wassenaar Openingstijden Deskundigheid Wachttijd Gemeenten Emmen nb nb nb Oss Vriendelijkheid Openingstijden Deskundigheid Roermond Vlaardingen Vriendelijkheid Wachttijd Deskundigheid * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). Berekeningswijze resultaten tabel Belangrijkste aspecten bezoek gemeentehuis De score op deze vraag is tot stand gekomen door een somscore te berekenen van de gegeven antwoorden per categorie. De antwoorden per gemeente op belangrijkste aspect werden met factor 3 vermenigvuldigd, de antwoorden op 2 de belangrijkste aspect met factor 2 en de antwoorden op de 3 e vraag met factor 1. Deze producten werden per vraag en per gemeente bij elkaar opgeteld, waarna de drie hoogst scorende categorieën in bovenstaande tabel worden gepresenteerd. 4 BIJLAGEN: Bijlage B Overige resultaten KTO 107

110 Tabel 7 Rapportcijfer totaaloordeel over bezoek aan loket* Gemeente Totaaloordeel bezoek aan loket Brielle 8,3 90 Dongeradeel 7,5 98 Eersel 7,9 110 Harlingen 7,7 94 Hattem 7,8 96 Hillegom 7,9 104 Neerijnen 7,7 100 Oldebroek 7,9 125 Ouder-Amstel 8,0 134 Reimerswaal 7,7 105 Westvoorne 8,0 77 Gemiddelde < ** 7,8 Best 7,6 84 Gilze en Rijen 8,0 126 Horst aan de Maas 7,7 98 Lochem - - Noordwijk 7,7 150 Ooststellingwerf*** 7,8 42 Ridderkerk 7,6 107 Rijswijk 7,6 nb Sint-Michielsgestel 8,0 101 Stadskanaal 8,3 97 Waalwijk 7,9 100 Wassenaar 8,2 229 Gemiddelde ** 7,7 Emmen 7,5 nb Oss 7,8 284 Roermond - - Vlaardingen 7,8 98 Gemiddelde ** 7,8 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. N 108 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

111 Tabel 8 Schatting van de wachttijd (gerekend vanaf het moment dat men binnen kwam tot het moment dat men geholpen werd) bij het meest recente bezoek aan het gemeentehuis* Gemeente N < 5 min 5-15 min min min 45 min Weet ik niet precies abs % % % % % % Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemiddelde < ** Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf*** Ridderkerk Rijswijk nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemiddelde ** Emmen nb Oss Roermond Vlaardingen Gemiddelde ** * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Omdat de antwoordcategorieën anders zijn dan voorgaande jaren is hier (nog) geen vergelijking mogelijk. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 4 BIJLAGEN: Bijlage B Overige resultaten KTO 109

112 Gemeente Tabel 9 Overeenkomst kwaliteit dienstverlening gemeente aan loket/balie met verwachtingen* N Komt overeen met verwachtingen Bezoek was minder dan verwacht Bezoek was beter dan verwacht NVT, had geen verwachtingen vooraf abs % % % % Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemiddelde < ** Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf*** Ridderkerk Rijswijk nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemiddelde ** Emmen nb Oss Roermond Vlaardingen Gemiddelde ** * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 110 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

113 Gemeente Tabel 10 In één keer geholpen of niet* Gemeenten < N Ik werd in één keer geholpen, ik hoef niet terug te komen Ik werd vandaag in één keer geholpen, want ik kwam vandaag ophalen wat ik eerder besteld had Ik moet terugkomen om op te halen wat ik nu heb aangevraagd of besteld Ik moet terugkomen omdat ik niet alle of de juiste documenten bij me had Ik moet terugkomen omdat het aangevraagde nog niet klaar is Ik moet terugkomen om een andere reden, namelijk abs % % % % % % Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemeenten Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf Ridderkerk Rijswijk nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemeenten Emmen nb Oss Roermond Vlaardingen * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). 4 BIJLAGEN: Bijlage B Overige resultaten KTO 111

114 Tabel 11 Andere gewenste manieren van contact met gemeente (in plaats van bezoek gemeentehuis)* (meerdere antwoorden mogelijk) Gemeente N Schriftelijk Telefonisch Internet abs % % % % Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemiddelde < ** Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf*** Ridderkerk Rijswijk nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemiddelde ** Emmen nb Oss Roermond Vlaardingen Gemiddelde ** * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 112 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

115 Tabel 12 Wijze van informatie inwinnen voorafgaand aan bezoek gemeentehuis* (meerdere antwoorden mogelijk) Gemeente N Schriftelijk Telefonisch Internet Totaal % % % % Brielle Dongeradeel Eersel Harlingen Hattem Hillegom Neerijnen Oldebroek Ouder-Amstel Reimerswaal Westvoorne Gemiddelde < ** Best Gilze en Rijen Horst aan de Maas Lochem Noordwijk Ooststellingwerf*** Ridderkerk Rijswijk nb Sint-Michielsgestel Stadskanaal Waalwijk Wassenaar Gemiddelde ** Emmen nb Oss Roermond Vlaardingen Gemiddelde ** * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 4 BIJLAGEN: Bijlage B Overige resultaten KTO 113

116 Tabel 13 Rapportcijfer voor informatie inwinnen voorafgaand aan bezoek gemeentehuis* Gemeente Cijfer N (LET OP: weinig respondenten dus indicatieve resultaten) Brielle 7,8 55 Dongeradeel 7,3 31 Eersel 7,7 44 Harlingen 7,4 37 Hattem 7,5 57 Hillegom 7,5 13 Neerijnen 7,3 45 Oldebroek 7,6 51 Ouder-Amstel 6,9 80 Reimerswaal 7,7 39 Westvoorne 7,8 34 Gemiddelde < ** 7,3 Best 7,2 48 Gilze en Rijen 7,7 61 Horst aan de Maas 7,6 12 Lochem - - Noordwijk 8,0 142 Ooststellingwerf*** 7,4 18 Ridderkerk 6,6 22 Rijswijk**** - - Sint-Michielsgestel 7,6 28 Stadskanaal 6,7 18 Waalwijk 7,4 60 Wassenaar 7,4 93 Gemiddelde ** 7,3 Emmen**** - - Oss 7,4 132 Roermond - - Vlaardingen 7,5 31 Gemiddelde ** 7,4 55 * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Gemiddelde van alle gemeenten die in 2011 en 2012 hebben meegedaan. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. **** Deze gemeente heeft meegedaan aan de Benchmarking Publiekszaken van TNS-NIPO waar deze vraag niet werd gesteld. 114 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

117 Tabel 14A Rapportcijfer oordeel bezoeker over ambtenaren aan het loket van de gemeente* Gemeente Oordeel bezoeker bereidheid medewerker om te helpen Oordeel bezoeker verantwoordelijkheid Oordeel bezoeker aandragen oplossingen of ideeën cijfer N cijfer N cijfer N Brielle 8,9 88 8,7 64 8,5 47 Dongeradeel 8,6 92 8,6 73 8,1 44 Eersel 8, ,4 87 8,1 62 Harlingen 8,5 94 8,2 85 7,9 67 Hattem 8, ,2 87 8,1 75 Hillegom 8,0 99 7,9 77 7,7 51 Neerijnen 8,3 99 8,1 70 8,0 43 Oldebroek 9, ,8 96 8,5 72 Ouder-Amstel 8, , ,5 70 Reimerswaal 8, ,5 74 8,4 31 Westvoorne 8,6 77 8,6 65 8,5 48 Gemiddelde < ** Best 8,0 84 8,0 68 7,8 50 Gilze en Rijen 8, , ,8 84 Horst aan de Maas 8,1 89 7,4 43 7,7 27 Lochem Noordwijk 8, , ,0 111 Ooststellingwerf*** 8,5 43 8,4 28 8,0 23 Ridderkerk 7, ,8 98 7,5 94 Rijswijk 8,1 nb 7,8 nb 7,2 nb Sint-Michielsgestel 8, ,4 81 7,8 47 Stadskanaal 8,2 97 8,0 51 7,9 27 Waalwijk 8,6 94 8,4 83 8,2 58 Wassenaar 8, , ,5 135 Gemiddelde ** Emmen 7,9 nb 7,8 nb 7,5 nb Oss 8, , ,9 188 Roermond Vlaardingen 8,4 95 8,4 65 8,4 32 Gemiddelde ** * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Geen gemiddeld rapportcijfer voor deze indicatoren, omdat het de eerste keer is dat deze vragen zijn gesteld. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 4 BIJLAGEN: Bijlage B Overige resultaten KTO 115

118 Tabel 14B Rapportcijfer oordeel bezoeker over ambtenaren aan het loket van de gemeente* Gemeente Oordeel bezoeker vertegenwoordiging gemeente door medewerker Oordeel bezoeker op de hoogte houden van verloop dienstverlening cijfer N cijfer N Brielle 8,7 78 8,4 53 Dongeradeel 8,3 58 8,2 68 Eersel 8,1 72 8,1 72 Harlingen 8,0 78 7,9 80 Hattem 8,0 82 8,2 83 Hillegom 8,0 93 7,9 97 Neerijnen 8,0 41 7,9 71 Oldebroek 8,5 81 8,6 77 Ouder-Amstel 8,5 91 8,3 107 Reimerswaal 7,9 33 8,2 67 Westvoorne 8,5 59 8,5 62 Gemiddelde < ** - - Best 7,8 61 7,7 67 Gilze en Rijen 7,9 93 8,1 96 Horst aan de Maas 6,4 12 6,5 22 Lochem Noordwijk 8, ,8 115 Ooststellingwerf*** 8,2 29 8,3 29 Ridderkerk 7,6 90 7,6 103 Rijswijk 7,5 nb 7,8 nb Sint-Michielsgestel 8,3 46 8,3 75 Stadskanaal 7,7 72 7,9 90 Waalwijk 8,4 73 8,3 79 Wassenaar 8, ,5 161 Gemiddelde ** - - Emmen 7,3 nb 7,7 nb Oss 8, ,2 218 Roermond Vlaardingen 7,7 48 7,9 62 Gemiddelde ** - - * Bron: Vragenlijst KTO Waarstaatjegemeente.nl (2012). ** Geen gemiddeld rapportcijfer voor deze indicatoren, omdat het de eerste keer is dat deze vragen zijn gesteld. *** Gegevens niet verwerkt in het gemiddelde vanwege te lage respons. 116 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

119 Bijlage C IFLO centrumfunctie en sociale structuur Gemeentenaam Sociale structuur Gemeentenaam Centrumfunctie Best Goed Emmen Sterk Brielle Goed Harlingen Sterk Eersel Goed Oss Sterk Hattem Goed Roermond Sterk Horst aan de Maas Goed Stadskanaal Sterk Lochem Goed Best Redelijk Neerijnen Goed Dongeradeel Redelijk Oldebroek Goed Ooststellingwerf Redelijk Ouder-Amstel Goed Vlaardingen Redelijk Reimerswaal Goed Waalwijk Redelijk Sint-Michielsgestel Goed Brielle Weinig Wassenaar Goed Eersel Weinig Westvoorne Goed Gilze en Rijen Weinig Dongeradeel Redelijk Hattem Weinig Gilze en Rijen Redelijk Hillegom Weinig Hillegom Redelijk Horst aan de Maas Weinig Noordwijk Redelijk Lochem Weinig Ooststellingwerf Redelijk Noordwijk Weinig Oss Redelijk Oldebroek Weinig Ridderkerk Redelijk Reimerswaal Weinig Waalwijk Redelijk Ridderkerk Weinig Rijswijk Matig Rijswijk Weinig Vlaardingen Matig Sint-Michielsgestel Weinig Emmen Zwak Wassenaar Weinig Harlingen Zwak Westvoorne Weinig Roermond Zwak Neerijnen Zonder Stadskanaal Zwak Ouder-Amstel Zonder 4 BIJLAGEN: Bijlage C IFLO centrumfunctie en sociale structuur 117

120 Bijlage D Vragenlijsten versie Najaar Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen

121 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) Instructie voor het invullen van de vragenlijst Deze vragenlijst wordt geautomatiseerd verwerkt. Daarom is het belangrijk dat u: - de vragenlijst niet kreukt; - de vragenlijst invult met een zwarte of blauwe pen (geen rode pen en geen viltstift); - een duidelijk kruisje zet in het vakje van uw keuze (het vakje niet helemaal inkleuren!). Bijvoorbeeld: Bent u een man of een vrouw? man vrouw (u heeft nu ingevuld dat u een vrouw bent) Als u per ongeluk het verkeerde vakje heeft aangekruist, moet u het goede vakje helemaal inkleuren. Bent u een man of een vrouw? man (u heeft nu ingevuld dat u een man bent) vrouw Soms vragen we u een getal in te vullen. Schrijf dan één cijfer per vakje, zodat het hele cijfer binnen het vakje komt. Geen streepjes zetten als u niets hoeft in te vullen! Bijvoorbeeld: In welk jaar bent u geboren? Belangrijk! Wanneer er als antwoordmogelijkheid NVT staat wordt hier niet van toepassing mee bedoeld. Bij de meeste vragen is het de bedoeling dat u maar één hokje aankruist. Bij sommige vragen mag u meerdere hokjes aankruisen. Bij die vragen staat dat apart vermeld. Het is belangrijk dat u de vragen beantwoordt, ook al vindt u het soms moeilijk om een antwoord te geven. Er zijn geen goede of foute antwoorden. Het gaat om uw mening! CBS-gemeentenummer: xxx Gemeente VOORBEELD 1

122 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) 1 Als eerste willen wij u enkele vragen stellen over een aantal voorzieningen in uw buurt. Kunt u voor elk van deze voorzieningen aangeven in hoeverre u daar tevreden of ontevreden mee bent? a Winkels voor dagelijkse boodschappen b Basisonderwijs c De wijze waarop het afval wordt ingezameld d Het schoonhouden van uw buurt Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / Geen mening NVT 2 Nu willen wij u een aantal vragen stellen over verkeer en vervoer in uw buurt. Kunt u voor elk van de onderstaande zaken aangeven in hoeverre u daar tevreden of ontevreden mee bent? Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / Geen mening a Openbaar vervoer b Parkeergelegenheid c Verkeersveiligheid in uw buurt d Bereikbaarheid van de buurt met de auto NVT 3 Nu volgt een aantal uitspraken over de buurt waarin u woont. Kunt u voor elke uitspraak aangeven in hoeverre u het hiermee eens of oneens bent? Als u het niet weet, kunt u dat natuurlijk ook aangeven. a In de buurt zijn de wegen, paden en pleintjes goed onderhouden b In de buurt zijn perken, plantsoenen en parken goed onderhouden c In de buurt is het buiten goed verlicht d In de buurt zijn goede speelplekken voor kinderen e In de buurt zijn goede voorzieningen voor jongeren Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Weet niet / Geen mening 2

123 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) 4 Er is u een aantal vragen gesteld over de buurt waarin u woont. Kunt u voor een aantal zaken door middel van een rapportcijfer een beoordeling geven? Welk cijfer van 1 tot en met 10 zou u geven voor: Weet niet / Geen mening a Uw woonomgeving b De leefbaarheid in uw buurt c De veiligheid in uw buurt 5 Hoe denkt u over de voorzieningen in de hele gemeente? In hoeverre bent u tevreden of ontevreden over: a Het totale winkelaanbod b De uitgaansmogelijkheden, horeca en dergelijke c Het aanbod van culturele voorzieningen d Het aanbod van verenigingen, clubs, cursussen en dergelijke Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / Geen mening e De sportvoorzieningen f Het onderwijs in het algemeen g De gezondheidszorgvoorzieningen in het algemeen h De welzijnsvoorzieningen (zoals een buurthuis of jongerencentrum) 6 Hoe denkt u over het verkeer en vervoer in de hele gemeente? In hoeverre bent u tevreden of ontevreden over: NVT a Het onderhoud van wegen en fietspaden b De parkeermogelijkheden in de gemeente c Het openbaar vervoer in de gemeente d De verkeersveiligheid in de gemeente Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / Geen mening NVT 3

124 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) 7 Voelt u zich wel eens onveilig in uw eigen buurt? Ja ga door met de volgende vraag Nee ga door met vraag 9 Weet niet ga door met vraag 9 8 Voelt u zich vaak, soms of zelden onveilig in uw eigen buurt? Vaak Soms Zelden Weet niet 9 Komt het wel eens voor dat u: Vaak Soms Zelden of nooit a s Avonds of s nachts niet open doet, omdat u het niet veilig vindt? b In uw eigen buurt omloopt of omrijdt om onveilige plekken te vermijden? c Uw kind(eren) niet toestaat ergens naartoe te gaan bij u in de buurt omdat u het niet veilig vindt? d Zich onveilig voelt als u s avonds bij u in de buurt over straat loopt? e Zich niet op uw gemak voelt als u s avonds alleen thuis bent? Weet niet / Geen mening NVT 10 Kunt u voor de volgende uitspraken over het functioneren van uw gemeente waar het gaat om de aanpak van leefbaarheid en veiligheid aangeven in hoeverre u het hiermee eens of oneens bent? Als u het niet weet of geen mening hebt, kunt u dat natuurlijk ook aangeven. a De gemeente heeft aandacht voor het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid in de buurt b De gemeente informeert de buurt over de aanpak van leefbaarheid en veiligheid in de buurt c De gemeente betrekt de buurt bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid in de buurt d De gemeente is bereikbaar voor meldingen en klachten over de leefbaarheid en de overlast in de buurt e De gemeente reageert op meldingen en klachten over de leefbaarheid en de overlast in de buurt f De gemeente doet wat ze zegt bij het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid in uw buurt Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens 4 Helemaal niet mee eens Weet niet / Geen mening

125 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) 11 Wat vindt u van het gemeentebestuur? Kunt u aangeven in hoeverre u het eens of oneens bent met de hier genoemde stellingen? Deze stellingen gaan over uw waardering als kiezer van het gemeentebestuur. Hier maken we onderscheid tussen de gemeenteraad als de gekozen volksvertegenwoordiging en de burgemeester en wethouders als verantwoordelijke uitvoerders namens de gemeenteraad. a Als kiezer heb ik invloed op wat er in de gemeente gebeurt b Ik voel mij vertegenwoordigd door de gemeenteraad c Ik heb vertrouwen in de burgemeester en wethouders d Burgemeester en wethouders maken hun beloften waar e De gemeente wordt goed bestuurd Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Weet niet / Geen mening 12 Wat vindt u van de gemeentelijke regels? Kunt u aangeven in hoeverre u het eens of oneens bent met de hier genoemde stellingen? De gemeente heeft plaatselijke regels, verordeningen. Wat vindt u van deze regels en worden de regels die de gemeente maakt ook door de gemeente gecontroleerd? a De gemeente heeft duidelijke regels, verordeningen b De gemeente controleert en handhaaft deze regels goed c Op een aantal terreinen ontbreken gemeentelijke regels d Een burger in onze gemeente heeft te maken met tegenstrijdige gemeentelijke regels Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Weet niet / Geen mening 13 Wat vindt u van de gemeentelijke informatie? Kunt u aangeven in hoeverre u het eens of oneens bent met de hier genoemde stellingen? a De gemeente geeft in het algemeen duidelijke informatie b Ik kan gemakkelijk aan gemeentelijke informatie komen c De gemeentelijke informatie via de lokale kranten is goed d De informatie op de gemeentelijke website is goed Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Weet niet / Geen mening 5

126 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) 14 De gemeente kan burgers op verschillende manieren betrekken bij beslissingen die de gemeente maakt. Kunt u aangeven in hoeverre u het eens of oneens bent met de hier genoemde stellingen? a Burgers worden voldoende betrokken bij totstandkoming van gemeentelijke plannen b Burgers worden voldoende betrokken bij de uitvoering van gemeentelijke plannen c De gemeente is geïnteresseerd in de mening van haar burgers d Burgers hebben voldoende invloed op datgene wat de gemeente doet e Er zijn voldoende mogelijkheden tot inspraak op gemeentelijke plannen Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Weet niet / Geen mening 15 Vindt u dat uw gemeente voldoende doet voor het belastinggeld dat u aan de gemeente betaalt? Bij het werk van de gemeente kunt u bijvoorbeeld denken aan het beheer van de openbare ruimte (onder andere schoonmaken, onderhouden en inrichten van parken, wegen, fietspaden), werkzaamheden op het gebied van verkeer (onder andere doorstroming, parkeerbeleid, verkeersveiligheid), milieu (onder andere milieubeleid, optreden bij milieuovertredingen), onderwijs (onder andere voldoende schoolruimte, naleving leerplichtwet), sport (onder andere subsidieverlening, beheer sportpark), welzijn en sociale zaken (onder andere WMO-loket, jeugdhulp), et cetera. In hoeverre bent u het eens of oneens met onderstaande stelling? Als u het niet weet of geen mening hierover hebt, kunt u dat natuurlijk ook aangeven. De gemeente doet voldoende voor het belastinggeld dat ik aan de gemeente betaal Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Weet niet / Geen mening 6

127 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) 16 Hieronder zijn 12 gemeentelijke thema s omschreven. Kunt u aangeven welke 5 thema s u het meest belangrijk vindt? LET OP: U mag maximaal 5 hokjes aankruisen. Bevolkingszaken Werk en inkomen Educatie Maatschappelijke zorg Kunst en ontspanning Het uitgeven van documenten (paspoort, uittreksel van het GBA), wijzigingen doorgeven (verhuizing, geboorten) en informeren van burgers. Het verlenen van bijstand en andere uitkeringen, begeleiden van werkzoekenden en het kwijtscheldingsbeleid. Het verzorgen van de onderwijshuisvesting, gymnastiekonderwijs, personele voorzieningen en volwassenenonderwijs. Het verzorgen van de voorzieningen voor gehandicapten, thuiszorg, kinderopvang en maatschappelijke begeleiding en advies. Het mogelijk maken van sporten, culturele activiteiten en de bekostiging van de bibliotheek. Monumenten en musea Het onderhouden van monumenten en het (financieel) bijdragen aan musea. Veiligheid De bekostiging van politie, brandweer en ambulance. Ook bureau Halt en handhaving brandveiligheid horen hierbij. Bouwen Het bouwklaar maken van grond en zorgen voor een divers woningaanbod (huur, koop, kleine, midden en grote woningen). Milieu Reiniging Het regelen van ongediertebestrijding, tegengaan van luchtvervuiling, beheersing van geluidshinder en het verplaatsen van milieuonvriendelijke bedrijven. Het schoonhouden van de straten en het ophalen van huisvuil. Openbare ruimte Economie Het aanleggen en onderhouden van sportvelden, groenstroken en parken, wegen en waterwegen. Ook het onderhoud van de riolering hoort bij dit onderwerp. Het verkrijgen van meer economische activiteiten (en werkgelegenheid) door ervoor te zorgen dat bedrijven zich graag vestigen in uw woonplaats. 7

128 Waarstaatjegemeente.nl Burgerrollen: Gemeente VOORBEELD Vragenlijst Burgerpeiling: Vragen over uw gemeente in het algemeen (najaar 2012) 17 Kunt u aangeven in hoeverre u tevreden of ontevreden bent met de manier waarop de gemeente op dit moment haar taken uitvoert op onderstaande terreinen? Als u het niet weet dan kunt u dat natuurlijk ook aangeven. Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Weet niet / Geen mening a Bevolkingszaken b Werk en inkomen c Educatie d Maatschappelijke zorg e Kunst en ontspanning f Monumenten en musea g Veiligheid h Bouwen i Milieu j Reiniging k Openbare ruimte l Economie Tot slot willen we u graag nog een aantal vragen stellen over uw persoonlijke situatie. Deze vragenlijst wordt anoniem verwerkt, dus de antwoorden zijn op geen enkele wijze te herleiden tot individuele personen. 18 Wat is uw geslacht? Vrouw Man 19 Wat is uw leeftijd? 18 tot en met 29 jaar 30 tot en met 39 jaar 40 tot en met 54 jaar 55 jaar of ouder 20 Wat zijn de 4 cijfers van uw postcode? 21 Hebt u nog overige opmerkingen over uw gemeente? Deze kunt u hieronder kwijt. Zorg dat de tekst die u opschrijft, binnen het kader valt. U bent aan het einde gekomen van deze vragenlijst. Hartelijk dank voor uw medewerking! 8