Jaarplan Klankbordgroep Commissies van Toezicht

Transcriptie

1 Jaarplan Klankbordgroep Commissies van Toezicht Inleiding Op veel fronten staat momenteel de kwaliteit van het toezicht onder druk en worden toenemende eisen gesteld aan het toezicht in algemene zin. Sleutelbegrippen daarbij zijn transparantie en verantwoording. Deze ontwikkeling gaat ongetwijfeld ook Commissies van Toezicht (hierna ) raken die belast zijn met het maatschappelijk toezicht op de bejegening van justitiabelen. Met het recentelijk tot stand brengen van een breed gedragen gedragscode Commissies van Toezicht bij de justitiële inrichtingen heeft de landelijke Klankbordgroep Commissies van Toezicht (hierna KBG) op dit punt een belangrijke stap naar voren gezet. De KBG heeft laten zien dat zij in staat is om vanuit de eigen gelederen een voortrekkersrol te vervullen en daarmee bij te dragen aan de bevordering van de deskundigheid en kwaliteit van het toezicht door de. Bovenstaande en het overleg van de KBG met de Staatssecretaris van Veiligheid & Justitie maken dat gesproken kan worden van een momentum. Om helder te maken waar de KBG voor staat en welke meerwaarde zij heeft is dit jaarplan geschreven. Het plan is opgesteld door de voorzitter van de KBG in samenwerking met de landelijk coördinator en goedgekeurd door de KBG. Functie en samenstelling Klankbordgroep De KBG kijkt met een overall blik naar het cvt-werkterrein. Cvt s zijn onafhankelijk en opereren autonoom, de KBG behartigt de belangen van de in zijn algemeenheid. Door het leggen van verbindingen, zowel tussen en bij het toezicht betrokken instanties beoogt de KBG bij te dragen aan de versteviging en de kwaliteit van de toezichtfunctie. Daaraan ten grondslag ligt het uitgangspunt dat goed toezicht door kostenbesparingen oplevert. Het schema op pagina 5 geeft aan welke positie de KBG inneemt op cvt-gebied. In de KBG zijn de sectoren gevangeniswezen, forensische zorg, jeugd en bijzondere voorzieningen vertegenwoordigd door minimaal 1 cvt (vice-) voorzitter. Eén van hen fungeert als voorzitter tijdens de vergaderingen. Daarnaast neemt de landelijk coördinator deel aan het overleg, evenals een toehoorder vanuit de Dienst Justitiële inrichtingen. 1 1 Op bestaat de Klankbordgroep uit: mevr. C. Linzel (voorzitter KBG, voorzitter cvt PI Krimpen a/d IJssel); dhr. A. Baaijens (cvt DV&O); mevr. A. van der Does (voorzitter cvt PI Het Schouw/Demersluis); dhr. C. Petiet (voorzitter cvt Detentiecentrum Noord-Holland); dhr. W. Verberk (cvt FPC De Rooyse Wissel); mevr. M. Wijn (senior adviseur strategie bij Directie Bestuursondersteuning DJI); C. Marinus (landelijk coördinator ) 1

2 Speerpunten Klankbordgroep Voor de komende twee jaar zijn de speerpunten als volgt: Vertegenwoordiging bij overleg met National Preventive Mechanisms (OPCAT) Sinds begin 2011 ligt de vraag op tafel in hoeverre de KBG als vertegenwoordiger van de - kan fungeren als National Preventive Mechanism (hierna NPM) in het licht van het OPCAT-protocol van de VN. De Inspectie voor de Sanctietoepassing heeft als de beoogde nationaal coördinator van de NMP s - die vraag gesteld aan de KBG. In afwachting van een eventuele toekomstige formalisering van de KBG is laatstgenoemde vooralsnog toehoorder en geen NPM bij het gezamenlijk overleg met NPM s en de ISt. In deze discussie speelt ook nog de openbaarheid van de jaarverslagen van de, overeenkomstig de internationale regelgeving. 2 Alleen als de jaarverslagen openbaar zijn kan de KBG ook als toehoorder bij het overleg met andere NPM s informatie verstrekken namens de. De openbaarheid van jaarverslagen is daarmee een voorwaarde voor internationale samenwerking. Belangenbehartiging Om in te kunnen spelen op de wensen en behoeften van de aan centrale ondersteuning zal de KBG in de eerste helft van 2012 een inventarisatie onder de houden. Een onderdeel daarvan kan zijn de vraag of de behoefte hebben aan ondersteuning door de KBG met betrekking tot het invullen van vacatures (bijvoorbeeld door medici). De KBG zou bij gebleken behoefte daaraan overkoepelend overleg kunnen aangaan met beroepsorganisaties om te bezien op welke manier knelpunten daarbij kunnen worden verholpen. Vanaf 1 januari 2012 verandert de financieringssystematiek met betrekking tot de ondersteuning van door de rechtbanken. Een uniforme klachtenregistratie door is daarbij essentieel. De rubricering van het bij veel rechtbanken gebruikte klachtenregistratiesysteem Klaver is het uitgangspunt voor de financiering. De KBG heeft aan de Raad voor de rechtspraak (hierna Rvdr) aangegeven bereid te zijn om zich sterk te maken voor een uniforme klachtenregistratie, onder de voorwaarde dat de Rvdr een representatieve gebruikersraad voor Klaver instelt. Een ander voorbeeld van belangenbehartiging is de monitorende rol van de KBG met betrekking tot de gewijzigde financieringssystematiek van de cvtondersteuning door de Raad voor de rechtspraak. Met de RSJ vindt twee keer per jaar afstemming plaats over de wederzijdse activiteiten. Deskundigheidsbevordering Het (laten) ontwikkelen van specifieke cursussen beoogt bij te dragen aan de deskundigheid van cvt-leden. Het collectief aanbieden van een beperkt aantal opleidingen drukt de kosten (voor de inrichtingen) en levert daarmee een win win situatie op. Op initiatief van de KBG is in aanvulling op het bestaande 2 Art 93 van de European Prison Rules 2

3 opleidingenpakket van het Opleidingsinstituut van de DJI - een nieuwe praktijkgerichte cvt-cursus ontwikkeld. Afwisselend wordt de inhoud van de cursus gericht op beginnende en ervaren cvt-leden. Het organiseren van de jaarlijkse themadag in het najaar behoort ook tot de verantwoordelijkheid van de KBG. Daarbij vindt afstemming plaats met de DJI. Evaluatie gedragscode Voor de KBG is van belang om inzicht te verkrijgen in problemen, onduidelijkheden en vragen van bij het hanteren van de code in de praktijk. In september 2012 zal daartoe een kleinschalige evaluatie plaatsvinden. Daarbij zal specifiek worden gevraagd naar toepassing van het beginsel pas toe of leg uit. Om de gelegenheid te geven voldoende ervaring te laten opdoen met het gebruik van de code zal in 2013 twee jaar na lancering van de gedragscode - een meer uitgebreide evaluatie plaatsvinden. Indien nodig kan de KBG op basis van haar bevindingen eventuele aanpassingen in de tekst voorstellen. De KBG zal doorlopend actief het belang van de gedragscode uitdragen en de oproepen om zich aan de wettelijke bepalingen en de gedragscode te houden. Daarbij zal de KBG de wijzen op twee veel voorkomende knelpunten in de praktijk: het tijdig inleveren van het jaarverslag en het zorgdragen voor een samenstelling van de commissie die voldoet aan de wettelijke eisen. Stijging van het aantal klachten Er lijkt landelijk sprake van een grote toename van het aantal klachten van justitiabelen. Recent onderzoek 3 verschaft inzicht in de achtergronden van de toename van het aantal beroepszaken. Uit het onderzoek komt een sterke toename van het aantal klachtonderdelen over bejegening naar voren, maar ook het gegeven dat veelklagers een onevenredig beslag leggen op de beroepsprocedure. Met de registratie, behandeling, afdoening en bemiddeling van klachten wordt een beroep gedaan op meerdere partijen (beklagcommissies, secretarissen, administratieve ondersteuning, maandcommissarissen, RSJ als beroepsinstantie, inrichtingsdirecties) en is veel geld gemoeid. Daar komt bij dat de stijging van het aantal klachten druk legt op de afhandelingstermijn en mede zorgt voor overschrijding van de wettelijke termijnen. De KBG schat op basis van eigen cvt-ervaring in dat een substantieel deel van de klachten te maken heeft met de kwaliteit van (het personeel van de) justitiële inrichtingen en de ondersteunende diensten (zoals de shared service centra). Door de hoeveelheid klachten per inrichting als sturingsinstrument te gaan gebruiken door de DJI is in de opvatting van de KBG een kostenbesparing te realiseren. In dat verband zou bezien kunnen worden of de registratie van beklagzaken in de toekomst vergelijkbaar kan worden gemaakt met die van beroepszaken. 3 Toenemend appel. Een verkennend onderzoek naar de toename van het aantal beroepszaken ex art. 69 van de Penitentiaire beginselenwet onder leiding van prof.mr. F.W. Bleichrodt m.m.v. L.C. van Leeuwen, Erasmus Universiteit Rotterdam.,

4 Formalisering Klankbordgroep Zoals hiervoor aangegeven zijn autonoom en onafhankelijk. Het ligt niet in de lijn der verwachting dat hun autonomie zullen opgeven ten gunste van een formeel aangestelde landelijke Klankbordgroep in de rol van een soort supercommissie van toezicht. Een formalisering van de Klankbordgroep ligt dan ook niet echt in de rede. Gaandeweg heeft de Klankbordgroep echter geconstateerd dat zij ondanks het ontbreken van een formele status een belangrijke spilfunctie heeft in het kanaliseren van communicatie namens en met. Vanuit pragmatisch oogpunt is een gremium als de Klankbordgroep dan ook te verkiezen boven een model waarbij de ieder voor zich overleg voeren met de diverse betrokken instanties. De Klankbordgroep doet bij het ontstaan van vacatures een oproep aan de om voorzitters te kandideren. Daarmee wordt recht gedaan aan het streven om de KBG zo breed mogelijk samen te stellen. Ondersteuning Klankbordgroep Voor de continuïteit en de slagvaardigheid van de KBG is professionele ondersteuning onmisbaar. De KBG bestaat uit vrijwilligers die door de landelijk coördinator worden ondersteund, zowel inhoudelijk, organisatorisch als coördinerend. De coördinator fungeert als aanspreekpunt namens de KBG en neemt zoveel mogelijk werk uit handen van de KBG-leden. Tevens is de coördinator hoofdredacteur van het Kenniscentrum Commissie van Toezicht en de bijbehorende redactieraad en speelt daarmee een belangrijke rol in de deskundigheidsbevordering en professionalisering van de en secretarissen. 4

5 RSJ DJI ISt Rvdr Wetenschap, deskundigen Klankbordgroep Landelijk coördinator Redactie Kenniscentrum Redactieraad Kenniscentrum 5