BusinessPARK jaargang 10, december 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BusinessPARK jaargang 10, december 2011"

Transcriptie

1 4 BusinessPARK jaargang 10, december 2011 magazine Platform voor duurzaam ondernemen en lokale economie Citymarketing Trianel Energie Samen Lokaal Ondernemen voor minister Verhagen Hans van Breukelen over: boek Samen Lokaal Ondernemen

2 COLUMN Citymarketing 4 Hans van Breukelen over: boek Samen Lokaal Ondernemen 6 10 jaar BusinessPark Magazine Uit betrokkenheid met duurzaam ondernemen op bedrijvenparken ontstaan en inmiddels een vertrouwd medium voor een vaste lezersgroep. BusinessPark Magazine bestaat 10 jaar en dat is reden voor een feestelijke uitgave van dit magazine. Allereerst vind ik het een eer dat minister Maxime Verhagen mijn boekje Samen Lokaal Ondernemen officieel in ontvangst heeft genomen. Zowel op de cover als in het magazine besteden we daar natuurlijk aandacht aan. Voor de lokale economie is het van cruciaal belang dat ondernemersorganisaties (zowel op bedrijvenparken als in winkelgebieden) goed georganiseerd zijn en slagkracht hebben. Het boekje biedt handvatten en tips om efficiënt en effectief te opereren. Ook voor gemeenten is een sterk georganiseerd ondernemerschap onmisbaar. Met een lokale ondernemersorganisatie als stevige gesprekspartner kom je als gemeente verder dan met een slapende ondernemersclub met individuele ondernemers die voortdurend zand in de motor willen strooien. Boek Samen Lokaal Ondernemen aan minister Verhagen BusinessPARK magazine seminar samen lokaal ondernemen Europa Dacia 7 Platform voor duurzaam onder 8 10 Voetballegende Hans van Breukelen stelt in deze uitgave dat ondernemen teamsport is. Hij doet dat mede vanuit zijn huidige ervaring als motivator en inspirator. Regelmatig treedt de voormalig keeper van het Nederlands elftal dat in 1988 Europees kampioen werd op bij ondernemersbijeenkomsten. Hans van Breukelen laat in dit jubileumnummer zijn licht schijnen over het boekje Samen Lokaal Ondernemen. We zijn druk bezig met het totaal vernieuwen van de website Er gaat een sterkere koppeling ontstaan tussen blad en website, zodat u actueel op de hoogte kunt blijven van ontwikkelingen op het gebied van lokale economie en duurzaam ondernemen. Een jubileum van 10 jaar mag best gevoerd worden, maar we willen er niet te lang bij stil staan. We willen doorgaan met het uitbouwen van BusinessPark Magazine samen met de partners en met u als trouwe lezer. Blijf ons voorzien van suggesties, meningen en reacties. Want, het is ook een beetje uw blad geworden in die 10 jaar tijd. Trianel kaderwet BIZ Artikel Trigion Op het vlak van het versterken van de lokale economie, het daadwerkelijk oppakken van duurzaamheid en het versterken van lokale ondernemersorganisaties is nog veel te doen. Eigenlijk staan we pas aan het begin van wat mogelijk is. Kortom, we zijn trots op 10 jaar BusinessPark Magazine, maar we gaan vooral door met de werkzaamheden.. Hoe verder met de BIZ? xxxxxxxxxxxxxxxxxx Vreemde eend in de bijt Ton Sels Uitgever INHOUD

3 Citymarketing van glasvezel tot kinderopvang door Roeland Tameling, manager Promotie Veenendaal In de afgelopen jaren zijn citymarketing en gebiedsmarketing steeds meer in de belangstelling komen te staan. Citymarketing is een breed begrip: het betreft niet alleen het inzetten van marketingmiddelen, maar ook bijvoorbeeld het stellen van heldere doelen en het ontwikkelen van kansrijke product/ marktcombinaties. Voor Promotie Veenendaal is een duidelijk zichtbare relatie met citymanagement en parkmanagement dan ook cruciaal: zonder product geen promotie! Citymarketing? Citymarketing heeft raakvlakken met verschillende schaalniveaus: van winkelcentrum tot (inter)nationaal. Zo ligt de uitdaging voor de stichting Promotie Veenendaal er vooral in, om enerzijds aan te sluiten bij het hogere schaalniveau van de regio FoodValley en anderzijds bij haar onderliggende schaal- en doelgroepenniveaus van de woonwijken, bedrijventerreinen (waar een parkmanager actief is) en de binnenstad (waar onder meer een binnenstadsmanager, cultuurcoördinator en projectmanager Beste Binnenstad werken). Goede gebiedsmarketing werkt zo als een soort matroesjka pop : het lagere schaalniveau past binnen de uitstraling van het hogere schaalniveau, maar heeft wel een eigen, onderscheidend gezicht. Het vermarkten van een stad is daarnaast een complex proces dat staat of valt met drie basisingrediënten: draagvlak, samenwerking en een duidelijk beeld over de USP s (Unique Selling Points) van de stad. Veenendaal is een jonge en ondernemende, groeiende stad tussen Utrecht en Arnhem met een dorps karakter en een groot winkelhart. De toetssteen voor de profilering van Veenendaal is een stadsbrede positionering, die vertaald is in drie ambities: Gezinsstad nummer 1 (wonen) ICT centrum van FoodValley (werken) Beste Binnenstad van Nederland (winkelen) Walk the talk In Veenendaal is citymarketing een strategisch proces waarbij de fysieke infrastructuur, de mensen en hun activiteiten en hun onderlinge samenwerking samen gericht zijn op het behalen van heldere doelstellingen ten behoeve van specifieke doelgroepen. Citymarketing is immers veel meer dan platte promotie. Je hebt niet alleen te maken met verschillende doelgroepen (bewoners, bezoekers en bedrijven), maar ook met hardware (fysieke infrastructuur), software (activiteiten, helden en aankleding) en orgware (organisatie- en samenwerkingsgraad). Alle betrokkenen zullen dus moeten beseffen dat marketing niet op zichzelf staat, maar onderdeel uitmaakt van een groter geheel. Alle elementen van een stad moeten immers passen binnen de gekozen positionering: walk the talk!. ICT Een voorbeeld uit de praktijk: Veenendaal wil zich profileren als een ondernemende stad met ICT in de hoofdrol. Dan is het natuurlijk van belang dat de infrastructuur in orde is (denk aan glasvezelverbinding, autowegen en OV-stations). Daarnaast spelen zachte factoren ook een rol. Veel ICT-ers zijn jonge vaders. De profilering als woonstad voor jonge gezinnen sluit hierop aan, maar betekent wel, dat het personeel van ICT bedrijven bijvoorbeeld gebruik moet kunnen maken van kinderopvang om de hoek. Het moet voor ZZP-ers makkelijk worden gemaakt om te ondernemen vanuit huis. En je wilt dan ook ondernemers met elkaar in contact brengen zodat ze meer zaken met elkaar gaan doen. Voor zo n totaalpakket is goede samenwerking met alle betrokkenen noodzakelijk. Deze samenwerking betreft niet alleen het direct betrokken bedrijfsleven of de direct betrokken organisaties zoals ICT Valley en de Gemeente Veenendaal, maar ook betreft het de samenwerking met partijen die indirect te maken hebben met deze profilering. Van onderwijsinstellingen tot woningbouwers. En van gemeenteraadsleden tot het parkmanagement. 4 55

4 Ondernemen is teamsport door Hans van Breukelen Minister Verhagen neemt boek Samen Lokaal Ondernemen in ontvangst Regelmatig word ik door ondernemersclubs in het land gevraagd te vertellen hoe je ook in zakelijk opzicht samen succes kunt bereiken. Ik kom bij ondernemersorganisaties in alle soorten en maten, klein, groot, actief, ambitieus. Er zijn ook clubs die ik een wake-up-call mag geven. Mijn motto is dan vaak dat ondernemen teamsport is. Je moet het samen doen om resultaten te boeken. Het werkt niet in je eentje. Toen ik het boekje Samen Lokaal Ondernemen las, kwam daar veel herkenbaars uit naar voren. Het boekje is geen zware theoretische verhandeling, maar biedt tal van handreikingen en tips om samen je lokale ondernemersvereniging succesvoller te maken. Met name de vele praktische tips in het boekje sluiten goed aan bij de verhalen die ik over wil brengen op ondernemers. Eigenlijk zou een ondernemersvereniging die mij laat vertellen hoe je samen succesvol kunt zijn dit boekje vervolgens aan de ondernemers moeten uitreiken. Net als voetbal is ondernemen een teamsport. Een voetballer kan nog zo n goed scorende spits zijn, zonder de rest van het team verliest hij de wedstrijd. Spelers in een elftal moeten samenwerken om te kunnen winnen. Anders lukt het niet. Ook ondernemers moeten veel meer samenwerken om te kunnen scoren, bijvoorbeeld om samen goedkoper energie in te kunnen kopen of samen een BIZ-fonds te kunnen realiseren. Over dit laatste onderwerp heb ik een tijd terug gesproken bij een ondernemersorganisatie op bedrijvenpark Wateringsche Veld. Ook toen ging mijn verhaal over samenwerking. En weet u wat er gebeurd is? Dat BIZ-fonds kwam er. Niet alleen omdat ik daar een verhaaltje heb gehouden, maar vooral ook omdat de ondernemers gezamenlijk bereid waren te investeren in de kwaliteit van hun eigen bedrijvenpark. Het werkt dus! Onlangs is mijn eigen boek Winnen uitgekomen. Ook dat gaat over resultaten behalen en de wil om te winnen, altijd willen winnen. Ik wens alle lokale ondernemersorganisaties veel scoringskansen in 2012 en goede resultaten. Succes, Hans van Breukelen Meer informatie over de activiteiten van Hans van Breukelen: Uit handen van auteur Ton Sels heeft minister Maxime Verhagen op het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie het boek Samen Lokaal Ondernemen in ontvangst genomen. Het boek beschrijft stapsgewijs de instrumenten en ingrediënten voor het verbeteren van de slagkracht van lokale ondernemersorganisaties. Sels is als secretaris en adviseur al ruim 25 jaar actief voor ondernemerskoepels en lokaal georganiseerde ondernemers en is tevens uitgever van BusinessPark Magazine. In het boek wordt duidelijk gemaakt dat de aanwezigheid van een sterke lokale ondernemersorganisatie niet alleen het functioneren van bedrijven kan verbeteren, maar ook een positieve invloed heeft op het lokaal economisch klimaat. Volgens Sels zijn er beslist veel goed functionerende ondernemersorganisaties in ons land, maar presteert een groot deel toch onder de maat. Hierdoor komt samenwerking tussen ondernemers te weinig van de grond, als het bijvoorbeeld gaat om collectieve beveiliging, energie en concrete acties op het gebied van duurzaamheid. Sels besloot zijn boodschap aan de minister met een pleidooi voor het verankeren van de experimentenwet BedrijvenInvesteringsZones (BIZ) in een definitieve kaderwet. Ondernemersfondsen op basis van de wet BIZ bieden namelijk een uitstekend instrument voor bestaande bedrijvenparken en winkelgebieden om alle ondernemers te betrekken bij de kwaliteitsverbetering van een bedrijvenzone. Een kaderwet BIZ houdt in dat in Den Haag weliswaar de bandbreedte wordt bepaald, maar dat een gemeentebestuur zelf meer ruimte krijgt om de wet BIZ af te stemmen op de lokale behoeften van het bedrijfsleven. Minister Verhagen gaf in zijn reactie aan dat dit boek zeer nuttig kan zijn voor de vele ondernemersorganisaties, zowel op bedrijvenparken als in winkelgebieden. Het boek zal door hem onder de aandacht worden gebracht van de landelijke ondernemerskoepels. Met betrekking tot de wet BIZ toonde Verhagen zich blij met het signaal van het belang van lokale ondernemersfondsen. Dit zal in de evaluatie van de experimentenwet worden meegenomen. Ook voor het ministerie blijft het stimuleren van het samenwerken op lokaal niveau door ondernemers een belangrijk speerpunt

5 1 BusinessPARK BusinessPARK jaargang 10, maart 2011 magazine magazine Leergang Samen Lokaal Ondernemen Voor bedrijfscontactfunctionarissen en andere gemeente-ambtenaren die veel met lokale ondernemersorganisaties en ondernemers te maken hebben. Platform voor duurzaam ondernemen en lokale economie ANTWOORDFORMULIER Leergang Samen Lokaal Ondernemen Regardz Eenhoorn Amersfoort Platform voor duurzaam ond De slagkracht van lokale ondernemersorganisaties in Nederland kan veel beter. Ook gemeenten hebben daar belang bij. Met goed georganiseerde lokale ondernemersorganisaties als gesprekspartner kan gemeentelijk beleid beter en sneller tot stand komen. Hoe kun je vanuit de gemeentelijke organisatie lokale ondernemersorganisaties stimuleren, zonder deze organisaties te moeten financieren? Hoe kom je tot structurele samenwerking tussen gemeente en lokaal georganiseerde ondernemers? Ondergetekende meldt zich hierbij aan voor het seminar Naam: (1)... m/v (2)... m/v Tijdens de leergang gaan vakdeskundige docenten stap-voor-stap in op de mogelijkheden die gemeenten hebben in het partnerschap met ondernemersorganisaties. Deelnemers aan de leergang krijgen gerichte informatie over het functioneren van lokale ondernemersorganisaties en praktische tools om tot partnerschap te komen. Alle deelnemers ontvangen bij de start het boekje Samen Lokaal Ondernemen dat door Ton Sels geschreven is. Na afloop ontvangen de deelnemers een certificaat van deze leergang. Leergang Samen Lokaal Ondernemen bestaat uit zes bijeenkomsten die vanaf eind januari 2012 wekelijks op donderdag van 16 tot 20 uur worden georganiseerd in het Regardz Eenhoorn in Amersfoort. Alle bijeenkomsten worden in twee delen gesplitst met daartussen een gezamenlijke maaltijd. Het maximumaantal deelnemers voor deze leergang is 20 personen. Bedrijf/Organisatie:... Correspondentieadres:... Postcode en plaats: Bijeenkomsten: Dinsdag 31 januari: Dinsdag 14 februari: Dinsdag 6 maart: Dinsdag 20 maart: Dinsdag 3 april: Dinsdag 17 april: Introductie: lokale partners en communicatie Vergroten slagkracht ondernemersorganisaties met LEAN Lobby en belangenbehartiging BIZ en lokale ondernemersfondsen Duurzaamheid lokaal stimuleren Slotbijeenkomst Handtekening:... Deelname aan de leergang kost 1.890,- (ex. BTW) per persoon. Kosten De kosten voor deelname aan de volledige leergang bedragen 1.890,- (ex BTW) per persoon. Aanmelding is mogelijk via Contact: info@burobeo.nl U wordt verzocht het antwoordformulier uiterlijk 31 december a.s. te faxen naar ( ). U kunt het antwoordformulier ook invullen, scannen en mailen naar info@burobeo.nl. 8 9

6 Dacia voorbeeld succes uitbreiding EU door Koos van Houdt Ook in Nederland zie je ze tegenwoordig wel als bedrijfswagen. De Dacia Duster herinnert in niets aan de oude rammelkasten uit het Oostblok. En de functionele gezinsauto Dacia Logan zie je tegenwoordig in de showrooms van Renault als aantrekkelijk geprijsd zusje van de Clio of de Mégane. Waarom, zo was mijn vraag aan directeur communicatie Anca Oreviceanu, zou ik bij mijn Nederlandse dealer voor de Dacia kiezen in plaats van een bekender model van Renault? Haar eerste antwoord was, dat ik dat natuurlijk zelf moest weten. En haar tweede: Kijk naar de verhouding tussen prijs en kwaliteit. Ten slotte levert Dacia tegenwoordig wel de kwaliteit, die ook Renault levert. Maar we richten ons op de verkoop van betaalbare wagens. Met geen overmaat aan luxe, dus. Dacia, gevestigd in Pliesti, een industriestad ongeveer honderd kilometer ten noorden van Boekarest, is tegenwoordig een buitengewoon modern bedrijf. De auto s die er worden geproduceerd, zijn voor een belangrijk deel ontworpen op basis van de kwaliteitseisen van Renault. De grote Franse autoproducent nam in 2000 een meerderheidsbelang van 51% in het verouderde Roemeense concern. Tegenwoordig is Renault voor meer dan 99% eigenaar van een hypermodern bedrijf. De Roemenen zijn anno 2011 net zo trots op Dacia als Nederlanders ooit waren op Fokker of Volvo in Born. Kwam er vroeger bijna geen Dacia over de Roemeense grens, tegenwoordig is ongeveer 90% van de productie bestemd voor de export. Grote aantallen gaan naar Frankrijk en Duitsland. Maar ook in Turkije begint Dacia een sterk merk te vormen. Nederland doet het kalm aan, met in 2010 een verkoopcijfer van Eind november hield de Poolse minister van buitenlandse zaken, Radek Sikorski, een opmerkelijke rede voor de Vereniging van Duitse diplomaten in Berlijn. In die rede, waarin de diplomatieke taal ontbrak, deed de Poolse minister namens het halfjaarlijkse voorzitterschap van de Europese Unie, een beroep op de Duitsers leiding te nemen in de ontwikkeling van de Europese economie. Nu doen die Duitsers dat toch wel, getuige cijfers die Sikorski ook presenteerde. Uitbreiding, zo was ooit in het jaar 2000 al eens voorspeld door een Europees comité van wijze mannen onder leiding van hoogleraar Jacques Pelkmans van de Universiteit Maastricht, is economisch een win-win situatie. Het bedrijfsleven in de gevestigde Europese staten zou veel meer mogelijkheden tot handel op de Europese interne markt krijgen. En in de lidstaten die op 1 mei 2004 en 1 januari 2007 lid werden, zou de Europese interne markt veel mogelijkheden geven de economie te moderniseren en de welvaart te verhogen. Sikorski stelde in Berlijn vast dat de Europese economie zich inderdaad volgens die voorspelling ontwikkelt. De Britten zagen hun export stijgen van 2,2 miljard in 1993 tot 10 miljard in De Fransen gingen van 2,7 miljard naar 16 miljard en de Duitsers stegen daar nog weer torenhoog bovenuit: van 15 miljard toen naar 95 miljard in De totale handel tussen de vijftien oude en de tien nieuwe lidstaten verviervoudigde in waarde van 51 miljard naar 222 miljard. Nederland is op deze uitbreidingsmarkt ook altijd zeer succesvol geweest. In het algemeen weten we ons te rangschikken direct na deze grote Europese lidstaten. Reden waarom het bedenkelijk is dat onder het huidige kabinet de versterking van de Europese interne markt en het vrije verkeer van arbeidskrachten geen prioriteit meer is. Uitbreiding van de Europese Unie, zo is de boodschap, is geen onderdeel van de huidige economische crisis, maar onderdeel van de mogelijkheden, die crisis achter ons te laten. In november 2011 was ik in het kader van een congres van Europese journalisten, dat dit keer was georganiseerd in Boekarest, in de gelegenheid een bedrijfsbezoek te brengen bij Dacia. Het bedrijf is een lichtend praktijkvoorbeeld van de theorie, waarover het hierboven al ging. Voor mij was het de eerste keer een bedrijventerrein te bezoeken, waar in grote aantallen auto s worden geproduceerd. Op het, geheel tot het Renault-concern behorende, terrein is niet alleen een grote productiehal gevestigd, waar de auto s compleet in elkaar worden gezet. Er zijn productielijnen voor de fabricage van de motorblokken en voor die van versnellingsbakken. Maar er draait ook een complete aluminiumsmelterij. Een sluitend vervoerssysteem per bus over het bedrijventerrein wordt verzorgd door een serie bussen, die zichtbaar nog in gebruik zijn geweest bij het Nederlandse vervoersbedrijf Connexion. Enkele cijfers: Van de totale jaarlijkse productie van Dacia, die in 2010 bijna auto s beliep, wordt nog maar tien procent op de thuismarkt in Roemenië afgezet. In het jaar 2000 ging nog bijna de gehele productie van toen ruim naar de eigen thuismarkt. Daarna begon Renault te investeren in Dacia. Tussen 2000 en 2010 beliep dat een bedrag van 1,3 miljard. Vanaf 2005 vertaalde zich dat in een duidelijke groei van de omzet van 571 miljoen in 2004 via 1,2 miljard in 2005 tot 2,6 miljard in Dacia is nu samen met de partners Renault en Nissan goed voor 40% van de autoverkopen in Roemenië. De totale omzet van deze groep van 3,3 miljard is goed voor 2,7% van het bruto binnenlands product van het land. Er werken mensen bij Dacia-Renault. Maar in de toeleveringsindustrie voor Dacia zijn 900 bedrijven actief, die voor 1,2 miljard aan het concern leveren en waar maar liefst mensen werken. Aan de andere kant zijn er 95 verkooppunten van Dacia in het land, waar ook nog eens mensen werken. Het Dacia-concern heeft voor vele miljoenen geïnvesteerd in maatregelen voor een schoon milieu. Volgens opgave van het bedrijf zelf voldoen de auto s van Dacia aan de norm, die een aantal jaren geleden al door de Europese Commissie is vastgelegd en waarbij de uitstoot van kooldioxide CO2 lager is dan 120 gram per gereden kilometer. De bedrijfsvestigingen hebben het ISO certificaat en 95% van al het materiaal, dat in de auto s is verwerkt, kan worden hergebruikt

7 Trianel oliemannetje voor groei duurzame energie door Koos van Houdt Ze zijn er niet meer in Nederland, die gemeentelijke nutsbedrijven die ervoor zorgen dat gas en elektriciteit bij de mensen thuis wordt gebracht. De grote energiebedrijven namen het over. Die beheersen de markt. De overheid, zeker op Europees niveau, doet het nodige om het gebruik van energie terug te dringen. Bovendien moet steeds meer energie worden opgewekt met behulp van duurzame bronnen als zon, wind, water en biomassa. Die Europese strategie wordt handig samengevat in de kreet in Het is de vertaling van de strategische doelstelling van de Europese Commissie om in 2020 in vergelijking met 1990 de hoeveelheid duurzame energie op 20% te hebben gebracht, ook 20% te besparen op het gebruik van energie en de uitstoot van het broeikasgas CO2 met ten minste 20% te hebben teruggedrongen. In Nederland staat die laatste doelstelling op 14%. Op de één of andere manier is de zogenaamde grootschalige en efficiënt geachte energievoorziening in Nederland via een klein aantal grote spelers niet voldoende in staat dan wel bereid om te voldoen aan die gemiddelde doelstelling van het Europese energiebeleid. Nederland loopt in Europees perspectief achterop. Toch zijn ze er wel. In toenemende mate zelfs. Lokale en regionale initiatieven voor duurzame energieopwekking. Per definitie vaak kleinschaliger. Bijvoorbeeld op het niveau van een dorp of van een bedrijventerrein. Dan willen de betrokkenen met elkaar voorzien in hun energiebehoefte door deze op duurzame wijze lokaal op te wekken en te leveren. Maar dat valt niet altijd mee. De ene keer lukt het wel om de technologie te ontwikkelen, maar dan is er te weinig zekerheid over de inkomsten op lange termijn. De andere keer lukt het wel om de zaak financieel rond te krijgen, maar dan is er te weinig kennis en ervaring beschikbaar om het project in zijn geheel uit te voeren. En dan is het handig als er iemand is, die van alle markten thuis is. Die niet overal alles zelf gaat doen. Maar die wel de kennis, de ervaring en de menskracht in huis heeft om te ondersteunen, wat men ter plekke niet of nog niet zelf kan of wil oplossen. Dan komen we uit bij een relatief onbekende speler in de energiemarkt: Trianel. Gevestigd op het bedrijventerrein Maastricht-Aachen Airport, maar door het hele land werkzaam. Directeur Michael Fraats (37), geboren en getogen Limburger, was zelf werkzaam bij het Nutsbedrijf Maastricht. Voor hem was in 2005 de keus niet moeilijk. Trianel was toen al een innovatieve speler die van alle markten thuis was. Met een gezonde ondernemerszin en visie wist hij zich toen in de kijker van Trianel te spelen. Trianel Energie BV is een dochter van een veel groter Duits bedrijf Trianel GmbH, dat in 1999 ontstond uit vier gemeentelijke nutsbedrijven in Duitse gemeenten in de Euregio Rijn-Maas. De Duitsers zagen het met hem zitten en schonken hem het vertrouwen om er voor Trianel in Nederland wat van te maken. Zeer loyaal, zo oordeelt Fraats over de Duitsers en zeer professioneel in de samenwerking. Ook al zijn ze dan wat formeler aangelegd dan de Nederlanders. Nu is hij namens Trianel overal in Nederland en zeker ook bij verschillende Nederlandse energieleveranciers en duurzame energieproducenten een graag geziene gast, Fraats heeft aan de Technische Universiteit van Eindhoven onder meer technologie en beleid gestudeerd. Ook bekwaamde hij zich daarvoor in technische natuurkunde. Gevraagd naar zijn persoonlijke motivatie zegt hij: Ik wil de energiemarkt veranderen. De grote partijen hebben een machtspositie en dat heeft de sector in Nederland geen goed gedaan. Om toe te groeien naar grootschalige decentrale duurzame opwekking van energie is het gewoon nodig die sector open te breken. En daar heeft hij het nu iedere dag druk mee. Voor wie op Nederlandse schaal denkt, lijkt Maastricht als plaats van vestiging geen handige plek. Aan de andere kans is Nederland ook weer niet zo groot. Klanten en partners maken er doorgaans geen probleem van als ze Trianel op kantoor moeten opzoeken. Maar voor wie beseft, dat Nederland geen eiland in de Europese Unie vormt, valt Maastricht als vestigingsplaats wel mee. In de periode 1999 tot 2005 had het bedrijf de Nutsbedrijven Maastricht ook als aandeelhouder. Tot dat bedrijf werd ingelijfd door één van de drie grote jongens, namelijk Essent. Limburg is bovendien een actieve speler in het grensoverschrijdende samenwerkingsverband. Euregio Rijn-Maas. In die gedachtegang ligt ook een stap richting België, voorzien voor volgend jaar, voor de hand. Maar dat zal waarschijnlijk alleen kunnen slagen met een Belgische vestiging en Belgisch personeel want Belgen doen nu eenmaal liever zaken met iemand, die een Belgische tongval heeft, aldus Fraats. Bij onze oosterburen is er nog sprake van een groot aantal gemeentelijke energiebedrijven En dat hielp een bedrijf als Trianel, dat in eigendom is van een 50-tal gemeentelijke energiebedrijven, vooral uit Duitsland, om een stevige rol te spelen bij de ontwikkeling van de Duitse markt voor kleinere energiebedrijven en voor een decentrale duurzame energievoorziening. Trianel, zegt Fraats, is op dit moment het grootste samenwerkingsverband van gemeentelijke energiebedrijven in West-Europa. Het bedrijf richt zich op krachtenbundeling van dergelijke bedrijven om weerstand te kunnen bieden tegen de grotere energiebedrijven en om gezamenlijk te kunnen investeren in ontwikkelingen zoals duurzame energieproductie. Op dit moment gaat het in Nederland nog om een kleinschalige markt. Een paar procent misschien van de hele energiemarkt, zegt hij. Maar hij voorziet gouden tijden. Nu nog is 80% van de energiemarkt in handen van de grote drie. Agressieve marktpartijen als de Nederlandse Energie Maatschappij en Oxxio hebben ook hun deeltje van de markt veroverd. Maar een bedrijf als Trianel begeeft zich niet in de publiciteitsslag die deze bedrijven leveren. Wij ondersteunen juist de andere energiebedrijven en stellen ons niet primair tot doel om zelf te willen leveren aan de consument. Daarom besteden we ons geld liever aan de ontwikkeling van onze diensten dan aan landelijke reclame, zegt hij. Fraats: Ik ben niet uit op de klant. Ik ben uit op zoveel mogelijk nieuwe samenwerkingsvormen tussen lokaal betrokken partijen, zoals bedrijven, overheid en burgers, die zich richten op duurzame energie. Zijn verwachting is in dat opzicht dat de groei de komende jaren zal aantrekken en dat over tien jaar de markt er heel anders zal uitzien. Hij denkt dat 50% van de markt dan bij een nieuw, lokaal duurzaam energiebedrijf zit. Fraats geeft een aantal voorbeelden van samenwerkingsverbanden, die Trianel is aangegaan. Zo werkt zijn bedrijf samen met de Noord-Hollandse Energie Coöperatie. In dat geval is sprake van een initiatief van particulieren die op duurzame wijze energie opwekken en deze aan Noord-Hollanders levert. Van, voor en door de Noord-Hollander, zeg maar. Trianel is in dat geval partner voor de inkoop, de levering van de energie en de facturering.in andere gevallen ondersteunt Trianel duurzame producenten zoals Biomassacentrale Eindhoven, welke haar overschot aan de markt wenst terug te verkopen. In dat geval kan het bedrijf ervoor zorgen dat de overblijvende stroom op de groothandelsmarkt wordt verkocht of wordt weggezet bij burgers en bedrijven in de nabije omgeving. En ten slotte heeft Trianel het oog gericht op samenwerking met bedrijventerreinen. Bedrijventerreinen zijn volgens Fraats een bron van inspiratie en mogelijkheden. Er is doorgaans sprake van een goede onderlinge samenwerking, een gemeenschappelijk doel (beheersing energiekosten) en een flinke dosis aan ondernemerschap. Fraats is ervan overtuigd dat als ondernemers de handen ineen slaan en goed ondersteund worden door energiebedrijven zoals Trianel, er veel mogelijk is op het gebied van duurzame energie. Met een drietal, waarvan hij de naam nog niet wil noemen, lopen de onderhandelingen. Fraats voorziet een sterke groei. Er zijn honderden initiatieven. Het is een moeilijke makt, maar het kan overal. Je ziet steeds meer vraag ontstaan naar transparante, duurzame producten

8 Meet je hartslag op je ipad door Koos van Houdt Ga rustig voor je ipad zitten. Zorg dat de camera goed kan richten op je gezicht en dat er geen beweging op de achtergrond is. En lees vervolgens af wat je hartslag en je ademhalingsritme is. Het klinkt nauwelijks spectaculair, maar is nu op deze manier nog niet op grote schaal mogelijk. Het is een applicatie, ontwikkeld bij Philips op de High Tech Campus in Eindhoven. Binnenkort in de winkel en wellicht ook in de spreekkamer bij je eigen huisarts. Je kunt trouwens ook een eenvoudige losse camera kopen en die richten op het gezichtje van je baby. Is de hartslag bij een jonge baby iets hoger dan 120 en loopt die na verloop van tijd langzaam naar beneden, dan weet je dat je baby gezond is en het goed doet. Hopelijk slaagt het bedrijf erin tijdig voldoende klanten te vinden voor deze nieuwe mogelijkheden. Voorlopig is zoiets nog niet mogelijk voor het snel en efficiënt meten van bloeddruk of bloedsuikerspiegel, zegt Maarten Bodlaender, die het onderzoek presenteert. Waarmee twee namen zijn gevallen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Philips en High Tech Campus Eindhoven. Hoewel de Campus en de bedrijven die er zitten, het vermogen hebben zichzelf te verkopen, organiseert het unieke bedrijvenpark vol high-tech regelmatig informele werkbezoeken voor journalisten. Je hoort op zo n dag wat over de Campus zelf. En je hoort en ziet ook het nodige vanuit de bedrijven die er een plekje hebben gevonden. De Campus heeft inmiddels ruim 100 afzonderlijke bedrijven binnen de poort. Elders ligt dat aantal soms hoger, maar in Eindhoven zie je langzamerhand dat de Campus niet meer alleen van één grote jongen (in dit geval Philips) afhankelijk is. Chipmaker NXP, overigens een jaar of vijf geleden vanuit Philips op eigen benen gezet, trekt ook een deel van de nieuwe impulsen naar zich toe. En Holst Centre (mede gegroeid vanuit TNO) krijgt via het nationale beleid van de topsectoren ook de nodige impulsen. Maar de Campus aast op meer van dergelijke trekkers. Het verhaal begint echter tijdens de ochtendkoffie met een uiteenzetting van directeur Frans Schmetz van het parkmanagement. Die vertelt met trots over de Campus als de kern van de economische regio Brabant-Limburg, die economisch vrijwel even sterk is als de regio Amsterdam met Schiphol. In de ruim honderd bedrijven werken mensen met meer dan vijftig verschillende nationaliteiten samen. In de tweede plaats is op de Campus op dit moment sprake van zo n veertig startende bedrijfjes, die producten maken op basis van het technologisch onderzoek dat hier ook heeft plaats gevonden. Veertig, aldus Schmetz, dat is mooi, maar het moeten er in deze verhoudingen ook niet veel meer worden. Een derde punt van kracht op de Campus zijn de vestigingen van overkoepelende instituten als Holst Centre. In een dergelijk instituut worden onderzoeken opgezet en verbindingen gelegd, die anders niet of veel moeilijker tot stand zouden komen. Ook daar komen dan weer kansen voor nieuwe producten uit voort. En een vierde punt van kracht ligt in de sfeer van de voorzieningen. Ontzorgen, zo noemt Schmetz dat. De bedoeling is dat bedrijven in hun eigen gebouw hun onderzoeken en hun demo(opstellingen) regelen, maar dat ze voor overkoepelende voorzieningen zijn aangewezen op centrale elementen als restaurants, winkeltjes, congreszalen, parkeergarages en fietsen. Als je de deuren naar elkaar toe open zet, dan moet je elkaar ook kunnen en willen ontmoeten. Vooral rond lunchtijd is het dan ook behoorlijk druk in de restaurants op het terrein. Maar er moet ook gewoon gewerkt worden op de Campus. En dus zien we op onze rondleidingen deze dag vooral de mensen in hun eigen laboratoria of achter hun eigen beeldschermen aan de slag. Het lijkt dan toch weer op een gewoon bedrijventerrein, waar ieder haantje koning kraait in de eigen bedrijfsvestiging. De geest van de Campus komt terug in de verhalen, die de verschillende woordvoerders ons vertellen. En de samenwerking gaat ook niet zover dat het management van de Campus centraal lobby s organiseert richting de belangrijkste besluitvormingscentra in Brussel, Philips heeft er ooit voor gekozen de deuren van het eigen onderzoekscentrum (het befaamde NatLab) open te zetten. Nu al weer een aantal jaren geleden verscheen er in de Verenigde Staten een beeldbepalende publicatie onder de titel Open Innovation. Als je speurders rijp en groen door elkaar heen laat werken en ze aanspoort om over en weer met elkaar mee te meedenken, dan ontstaan er vruchtbare vormen van kruisbestuiving. En dat leidt tot mooie uitvindingen en nieuwe producten. Vroeger zei men ook wel in dat verband: Het laboratorium is onze wereld. Tegenwoordig kijkt men naar de wereld als ons laboratorium. Het is, niet oneerbiedig bedoeld, het plaatje bij het praatje over hoe de Europese kenniseconomie er uit zou kunnen zien. Er zijn op de hele wereld intussen acht van dergelijke op hoog technologisch niveau functionerende terreinen. High Tech Campus Eindhoven is niet de grootste, maar intussen wel de smartest, blijkt uit vergelijkend onderzoek. De Campus is goed voor de helft van alle patenten, die in Nederland op nieuwe vindingen worden aangevraagd. En deze aanvragen komen echt niet alleen maar van Philips, zegt hij erbij. Hier maken we de brug tussen wetenschap, kennis en economische bedrijvigheid, zo vat hij de betekenis van de Campus samen. Volgens Schmetz mag je de Campus geen gewoon bedrijventerrein noemen. Ondernemingen betalen relatief hoge huurprijzen voor hun plekje op de Campus, maar daar krijgen ze dan ook het nodige voor terug. Multinationals en kleine bedrijfjes werken harmonieus samen. Niet in de zin dat er nooit onenigheid is, maar wel omdat iedereen bij elkaar in de keuken moet kunnen kijken en daar ook de gelegenheid voor krijgt. Dat is de kern van deze opzet. Want dat leidt sneller tot resultaten van onderzoek en tot de verkoop op de markt van de nieuw uitgevonden producten. Door die snelheid kunnen veel bedrijfjes overleven

9 Den Haag of de provincie Noord-Brabant. Dat doen alle bedrijven zelf. De grote bedrijven zoals Philips en NXP hebben hun eigen vertegenwoordigers in Brussel, zegt Schmetz. Met deze algemene kennis gewapend, dwalen we een dagje rond over de Campus. Al wandelend is het verbazingwekkend hoe groot de afstanden zijn, die we moeten overbruggen. tussen veel ietwat saai naast elkaar gelegen blokkendozen van gebouwen. Binnen is het vrijwel overal hetzelfde. Hier gaat men niet voor de dure kantoren en luxe voorzieningen. De gebouwen zijn sober en doelmatig ingericht. Mensen kijken niet op van bezoekers en werken gestaag door. Het centrale restaurant serveert smakelijke gerechten zonder opsmuk. Eenvoudig meubilair, een gewone betonnen vloer, die gemakkelijk is aan te vegen. De eerste presentatie van een moderne zonnecollector, ontwikkeld door SolCalor, een bedrijfje dat hoort bij het in Geneve gevestigde CERN, de European Organization for Nuclear Research, vindt zelfs gewoon buiten op het gras plaats. Directeur Pedro Abellán Ferrer is Spanjaard en woont afwisselend in Nederland, Zwitserland en Spanje. Hij is een rappe prater en legt uit hoe men duurzaam gewonnen koper gebruikt om energie op te wekken. Hij betwijfelt of de overkoepelende organisatie CERN inderdaad onlangs met kleine deeltjes een snelheid heeft bereikt, die hoger is dan die van het licht. De klok stond volgens mij niet goed afgesteld, zegt hij tijdens de borrel achteraf. Maar zowel het ene verhaal als het andere vallen moeilijk te bewijzen, erkent hij. Bij Intrinsic-ID, een klein bedrijfje dat ook van het grote Philips-concern is afgesplitst, krijgen we een lastig te controleren uitleg over nieuwe software, waardoor intelligente pasjes niet meer gekraakt kunnen worden. Het verhaal klinkt alsof 100% veiligheid bereikt kan worden, maar die claim is nog net een brug te ver voor vice-president Tony Picard, een dertiger die ons in overhemdsmouwen te woord staat. Maar het geheim heet PUF, waarbij de U staat voor Unclonable. Het betekent dat elke chip zijn eigen niet na te rekenen vingerafdruk van silicium heeft, op basis waarvan deze niet meer is te hacken of te kopiëren. Maar, zegt Picard, grote bedrijven, zowel op de Campus (NXP) als elders hebben geprobeerd de chip te kraken. Maar ze bevestigen allemaal dat het hun met de bestaande kennis daarvan niet is gelukt. Bezoeken aan Philips (met die ipad met hartslagmeting) en NT-MDT, waar we worden ingeleid in het onderzoek naar allerlei kleine deeltjes, zijn genoeg om de lunch smakelijk te laten zijn. Daarna wacht NXP, een bedrijf dat twee vestigingen in Nederland heeft, en dat zich op het moment dat we er waren, zorgen maakte om de vestiging bij Bangkok. Als daar de Clean Room zou onderlopen door de hoge waterstanden, zou dat een grote strop voor het bedrijf betekenen. NXP maakt chips in allerlei soorten en maten. Je kunt via NXP een programma op je ipad krijgen, waardoor je op vakantie aan de andere kant van de wereld, kunt controleren of je thuis de lichten wel hebt uitgedaan en de deur op slot. Maar NXP maakt ook kleine chips voor gaas en verband in operatiekamers. Operatie geslaagd en een gaasje achtergebleven in de wond? Dat kan eenvoudig met een scan worden gecontroleerd, als in de operatiekamer materiaal met NXP-chip is gebruikt. En hoe beheers je je motor? NXP heeft er een chip voor ontwikkeld. Duizend verschillende chips heeft NXP. Geen enkele klant is goed voor meer dan 3% van de omzet. Het bedrijf maakt zich dan ook geen zorgen of het de huidige crisis zal overleven. Het befaamde en wereldwijd opererende Belgische bedrijf Imec uit Leuven (binnen de actieradius van Brainport Eindhoven), dat zich richt op onderzoek in nanotechniek en nanoelectronica, heeft samen met het bekende Nederlandse onderzoeksinstituut TNO een zogenaamd open innovation onderzoekscentrum opgezet op de Campus. Dat is Holst Centre, inmiddels ook bekend uit de stukken over de topsectoren van het ministerie van economische zaken, landbouw en innovatie in Den Haag. Het laatste bezoek van de dag is aan dit bedrijf, dat bruggen wil slaan tussen allerlei onderzoeken van afzonderlijke bedrijven. Holst Centre zit als het ware in de kern van de Campus. Daar wordt waar gemaakt, wat de Campus claimt: een open innovatie ecosysteem te zijn, waarin effectief kruisbestuiving kan plaats vinden tussen de knappe koppen van de verschillende afzonderlijke bedrijven. BusinessPark Magazine wenst u een duurzaam ondernemend

10 LOKAAL VERHAAL Veranderen revolutie voor vastgoedsector Nieuwe directeur Business Line Gebouwen Krimp is hot. Niet alleen de krimpregio s, maar alle regio s in Nederland en alle vastgoedsectoren veranderen sterk. Er is sprake van een ronduit revolutionaire verandering voor alle partijen in het vastgoed, van overheden en corporaties tot ontwikkelaars en beleggers. Wie de verandering met succes doormaakt is spekkoper. Dat is de kern van de nieuwe visie die Stec Groep publiceerde: succesvol veranderen op de vastgoedmarkt. Denk als belegger Veel partijen hebben zich de laatste decennia gericht op het nieuwbouwverdienmodel. Iedereen is gaan denken en werken als ontwikkelaar. Gemeenten waren grondexploitatiemachines. Dat is kortzichtig. Ontwikkelaars, corporaties en gemeenten moeten de verkokerde visie op nieuwbouw inwisselen voor een doordachte visie op wat voor de lange termijn nodig is. Denk als een belegger! Wat is over 20 of 30 jaar nodig? In Nederland, in uw regio? Wat is er nu te veel of te weinig? Welke dynamiek of mutaties in de bestaande gebouwen zijn nodig? Schrap een derde van plannen Denken als belegger betekent schrappen of uitstellen van plannen door gemeenten, corporaties en ontwikkelaars. Een derde van de plannen moet worden geschrapt, een derde sterk aangepast. Ook moeten andere financieringsmodellen gevonden worden en het herontwikkelen van bestaande gebieden moet prioriteit krijgen. Alle nieuwbouw die we in Nederland nog toevoegen moet top zijn, aldus de visie van Stec Groep. Werken: minder, op andere locaties en kleiner Ruim 7 miljoen vierkante meter kantoren staat leeg en demografische ontwikkelingen zorgen voor 5 tot 10% minder vraag naar bedrijventerreinen. Dit vereist focus en sterke keuzes. Het is van belang selectief te zijn en prioriteiten te stellen. In de meeste gevallen is de regio het beste vertrekpunt. Er blijft vraag naar logistieke hallen, kleinere bedrijfsruimte en kleinere kantoorgebouwen, in centrumgebieden met een eigen uitstraling. Door online shoppen en vergrijzing verdwijnen duizenden winkels. Toch blijft er ruimte voor het toevoegen van kwaliteitsmeters. Het wordt echter passen en meten, en naast een duidelijk en consequent detailhandelbeleid moet er ook flink gesaneerd worden. Ook binnen retail zijn er veel veranderkansen in bijvoorbeeld de aanloopwinkelstraten. Zorg: verdubbelaar vastgoedbehoefte Naast de zorgvraag die een direct gevolg is van vergrijzing, worden gezondheid en ontspanning steeds meer de lifestyle. Ten opzichte van vandaag zal in 2040 de werkgelegenheid in de zorg verdubbeld zijn. Er zijn veel kansen voor zorgvastgoed, maar er is nog weinig ervaring mee. Echte liefde voor bestaand vastgoed Voor alles is echte liefde voor bestaand vastgoed nodig. In plaats van alle aandacht naar de 10% nieuwbouw gaat het om energie voor de 90% bestaande gebouwen. Leeg vastgoed en bestaande gebieden moeten echt een vak worden in het vastgoed. En dat is een regelrechte verandering voor veel van de huidige spelers, zo besluit Stec Groep. Nu 25 elektrische deelauto s Greenwheels in vier grote steden Gebruikers van Greenwheels-deelauto s in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht kunnen sinds kort op 25 plaatsen een elektrisch aangedreven deelauto gebruiken. De auto s rijden op Groene Stroom die ze tanken bij laadpunten van Essent die bij de standplaatsen van de wagens staan. De elektrische Peugeot Ion s van Greenwheels kunnen daardoor CO2-neutraal rondrijden. Het project is een proef waarmee duurzame mobiliteit in de praktijk wordt gestimuleerd. De pilot is ondersteund met een subsidie Proeftuinenregeling van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzame mobiliteit Nu de 25 laadpunten en auto s geplaatst zijn, kunnen de ongeveer Greenwheels automobilisten die in de vier grote steden wonen ervan gebruikmaken. Dankzij een slim reserveringssysteem heeft de auto altijd voldoende stroom voor de rit. Bovendien heeft de gemeente Amsterdam besloten dat bestuurders van een elektrische Greenwheels-auto in de hele stad gratis mogen parkeren. Voor ritten die niet elektrisch gereden kunnen worden, heeft Greenwheels alleen al in Amsterdam op meer dan 600 locaties zuinige stadsauto s staan. Deelauto s worden vaker gebruikt en hebben in korte tijd veel meer kilometers op de teller staan. Toch is de gemiddelde rit van de Greenwheels-automobilist kort. Negentig procent van de ritten kan op één acculading worden gereden. Daarnaast is 83% van de deelautogebruikers positief of heel positief over de elektrische auto. Dat maakt het deelautoconcept dan ook geschikter voor de transitie naar elektrisch rijden dan autobezit. Royal Haskoning heeft Marije Hulshof (46) benoemd tot Directeur van de Business Line Gebouwen. Op 1 januari 2012 treedt zij in dienst van het advies- en ingenieursbureau. Marije Hulshof volgt Auke Piek op die zijn carrière per 1 december 2011 voortzet bij de Verwater Groep. Marije Hulshof studeerde Sociale Geografie in Amsterdam en behaalde later een post-doctoraal diploma aan de Faculteit Economics and Business Administration van de UvA. Sinds 1 januari 2010 was zij Directeur van NL EVD Internationaal, de internationale divisie van Agentschap NL, onderdeel van het Ministerie van EL&I. Haar primaire taak was het stimuleren van internationaal ondernemerschap en internationale samenwerking. Daarvoor was Marije Directeur van de Consumenten Autoriteit. Tot haar indiensttreding bij het Ministerie van EL&I in 2006 was Marije werkzaam in het bedrijfsleven. Ze werkte onder meer als senior management consultant bij Berenschot. Erik Oostwegel, voorzitter Raad van Bestuur, Het ondernemerschap van Marije en haar frisse kijk op de ingenieurswereld zullen zeker bijdragen tot de verdere ontwikkeling van de Business Line Gebouwen. Met haar ruime kennis van de internationale markten stelt zij Royal Haskoning in staat nog beter haar klanten bij te staan bij de vraagstukken die hen, waar ook ter wereld, bezighouden. Wij zijn daarom blij dat Marije ons management komt versterken. Met haar specifieke kennis en expertise is zij een uitstekende aanvulling op ons team. Val Benoit De stad Luik en de Intercommunale voor Economische Ontwikkeling SPI + ontwikkelen een stedelijk park voor economische activiteiten op de vroegere universiteitscampus Val Benoît. Deze site van zowat 8 hectaren groot is aantrekkelijk door haar strategische ligging aan de ingang van de stad en de opmerkelijke ontsluiting via het openbaar vervoer en de snelwegen. De site is bovendien ideaal gesitueerd in de invloedszone van het HST-station van Luik Guillemins. De omgeving is stedelijk en zal duurzaam worden. Het ontwikkelingsproject omvat immers alle duurzaamheidscriteria: renovatie van bestaande gebouwen, gemengd karakter van functies, uitbreiding van het beplante park, gemeenschappelijk maken van diensten (werkplaatsen, opslag, cafetaria, conferentiezaal), aanleg van voetgangerszones en zachte mobiliteit, energieperformante gebouwen, Dankzij een hoge dichtheid van het bodemgebruik kan dit verticale activiteitenpark mensen tewerkstellen

11 BusinessPark Magazine groeit op LinkedIn Hoe verder met de BIZ? door Ton Sels Naar 100 deelnemers Momenteel zijn er ruim 75 volgers van de groep BusinessPark Magazine op de netwerksite LinkedIn. Dit aantal is in korte tijd bereikt en we groeien gestaag door. Via de groep worden actuele discussies gestart over duurzaam beheer van bedrijvenparken. Belangstellenden kunnen zich aansluiten bij deze nieuwe groep. Good practices Om te voorkomen dat duurzaam beheer van bedrijvenparken in het stadium van theoretische verhandelingen blijft steken, wordt de groep vooral gebruikt om goede voorbeelden van duurzaam beheer concreet te maken op een interactieve wijze. Zo kunnen de groepsleden elkaar helpen bij het oppakken van concrete projecten op het gebied van duurzaamheid. Inmiddels wordt er goed gebruik gemaakt van de mogelijkheid om ervaringen uit te wisselen en elkaar vragen te stellen. De groep kent inmiddels ook aardig wat internationale deelnemers. Dat is logisch, want duurzame bedrijvenparken zijn overal in trek. Wie wordt de 100ste volger van BusinessPark Magazine? Voor de persoon die als 100ste volger zich aansluit bij de groep ligt een cadeau te wachten. Deze deelnemer ontvangt een exemplaar van het boek Samen Lokaal Ondernemen dat door Ton Sels is geschreven met een persoonlijke opdracht van de auteur Nu aansluiten! Voor de netwerkers die al op LinkedIn actief zijn, is het eenvoudig om zich bij de groep BusinessPark Magazine aan te sluiten. Bent u nog niet op LinkedIn te vinden, dan is deze groep voor u de uitgelezen mogelijkheid om de stap naar LinkedIn te zetten. Nadat u bent geregistreerd, kunt u zich bij de groep BusinessPark Magazine aansluiten. Vanaf januari 2012 kunnen in het kader van de experimentenwet BedrijvenInvesterings Zones geen nieuwe ondernemersfondsen worden opgestart. Op basis van de evaluatie die zal plaatsvinden, besluit de Tweede Kamer of ondernemers op een bedrijvenpark of in een winkelgebied in de toekomst nog samen kunnen investeren in een eigen ondernemersfonds. Wat zijn de mogelijkheden met deze experimentenwet? Veel animo voor de BIZ Momenteel zijn er zo n 80 BIZ-fondsen actief of starten deze met ingang van 1 januari Dat is, gezien de eisen die in de wet zijn vastgelegd, beslist een opmerkelijk hoog aantal. Er is behoefte aan een instrument als de wet BIZ met name voor bestaande bedrijvenparken en winkelgebieden. Naast de 80 geslaagde ondernemersfondsen is er helaas ook een fors aantal dat niet het vereiste draagvlak heeft behaald. Dat betekent dat de belangstelling in het algemeen groot was voor deze wet. Waarom BIZ? Het zijn uitsluitend ondernemers die het initiatief tot een eigen lokaal ondernemersfonds conform de wet BIZ kunnen nemen. Zij kiezen ervoor om voor een bedrijvenpark of winkelgebied extra investeringen te doen op het gebied van schoon, heel en veilig bovenop het voorzieningenniveau dat de overheid al biedt. De veel gehoorde klacht dat de bijdrage een lastenverzwaring is voor ondernemers is onterecht, omdat de ondernemers zelf in meerderheid kiezen voor en ondernemersfonds. Er zijn dus in korte tijd ruim 80 ondernemersfondsen opgestart met voldoende draagvlak van de betrokken ondernemers. Het voldoen aan het wettelijk draagvlak betekent dat alle betrokken ondernemers verplicht zij om jaarlijks bij te dragen aan het ondernemersfonds. De investeringen worden daarmee gedragen door alle ondernemers. Na de experimentenwet BIZ is nu nog een experimentenwet. De evaluatie moet uitwijzen hoe verder. Eigenlijk is het antwoord heel simpel. Wat is het alternatief voor een BIZ? Weer terug naar de situatie dat alleen de goedwillende ondernemers de collectieve beveiliging betalen en andere gratis meeliften? Lijkt mij niet. Er moet een definitieve wet komen voor lokale ondernemersfondsen. Daarbij zal politiek Den Haag naar mijn smaak de minimumnormen voor moeten vastleggen. Op gemeentelijke niveau zou er dan meer vrijheid moeten zijn om het ondernemersfonds optimaal toe te snijden op de lokale situatie van een bedrijvenpark of winkelgebied. Ik ben van mening dat een definitieve BIZ-wet een opkomstpercentage van de draagvlakmeting moet leggen bij de vereisten die voor referenda worden gehanteerd. Dat houdt in dat een draagvlakmeting voor een ondernemersfonds geldig is als tenminste 30% van de ondernemers heeft gestemd. In dat geval zou een enkelvoudige meerderheid van de helft plus 1 voldoende moeten zijn. Reacties? Meepraten over de toekomst van de wet BIZ? Mail uw reactie naar redactie@businessparkmagazine.nl 20 21

Energie van ons allemaal

Energie van ons allemaal VNO-NCW Themabijeenkomst Energietransitie Michael Fraats Trianel Energie B.V. 28 November 2011 1 Energie van ons allemaal 30-11-2011 2 Energie van ons allemaal is de essentie van Trianel Energie: Gericht

Nadere informatie

Stichting CLOK. Samen bouwen aan een sterke, vitale en duurzame lokale economie. www.clok.nl e-mail info@clok.nl telefoon 035-695 41 44 StichtingCLOK

Stichting CLOK. Samen bouwen aan een sterke, vitale en duurzame lokale economie. www.clok.nl e-mail info@clok.nl telefoon 035-695 41 44 StichtingCLOK Stichting CLOK Samen bouwen aan een sterke, vitale en duurzame lokale economie www.clok.nl e-mail info@clok.nl telefoon 035-695 41 44 StichtingCLOK Indeling presentatie Gent 12-02-2015 Achtergrond CLOK

Nadere informatie

Training Social Media optimaal gebruiken

Training Social Media optimaal gebruiken Training Social Media optimaal gebruiken Wat levert deze training voor u op? U heeft de zaak al aardig voor elkaar en als ondernemer bent u op zoek naar een manier om meer omzet te genereren. Door social

Nadere informatie

Dames en heren, fijn om vandaag hier te zijn. Het is een feestelijke dag. Het Hembrugterrein staat weer op de kaart. We komen van ver, maar dit oude

Dames en heren, fijn om vandaag hier te zijn. Het is een feestelijke dag. Het Hembrugterrein staat weer op de kaart. We komen van ver, maar dit oude Dames en heren, fijn om vandaag hier te zijn. Het is een feestelijke dag. Het Hembrugterrein staat weer op de kaart. We komen van ver, maar dit oude defensieterrein knettert weer van dynamiek en beloften.

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012

Speech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012 Speech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012 Dames en heren, [Inleiding] Mensen die op inspiratie wachten

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

Juni Sept Nov 19 22 10

Juni Sept Nov 19 22 10 BITSING Praktijkseminar door auteur, coach en grondlegger: Frans de Groot Gemiddelde waardering: 8,9 Juni Sept Nov 19 22 10 Voor het einde van de eerste ochtend was iedereen overtuigd. De Bitsing-methode

Nadere informatie

Ontwerp Gezonde Systemen

Ontwerp Gezonde Systemen Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Stichting CLOK. Samen bouwen aan een sterke, vitale en duurzame lokale economie. 15 mei 2018, Herman Timmermans

Stichting CLOK. Samen bouwen aan een sterke, vitale en duurzame lokale economie. 15 mei 2018, Herman Timmermans Stichting CLOK Samen bouwen aan een sterke, vitale en duurzame lokale economie 15 mei 2018, Herman Timmermans www.clok.nl e-mail info@clok.nl telefoon 035-695 41 44 StichtingCLOK CLOK in een notendop PM/CM

Nadere informatie

Gas geven voor duurzame energie

Gas geven voor duurzame energie Gas geven voor duurzame energie Programma Programma Thema Thema Workshops Workshops Lokatie Lokatie Gelders Gelders netwerk netwerk voor voor duurzame duurzame energie energie Uitnodiging Netwerkbijeenkomst

Nadere informatie

UPDATE CITYMARKETING & EVENEMENTENBELEID

UPDATE CITYMARKETING & EVENEMENTENBELEID UPDATE CITYMARKETING & EVENEMENTENBELEID Apeldoorn, 15 oktober 2015 Geachte heer, mevrouw, De gemeente werkt aan beleid voor citymarketing en evenementen. Wij hebben hierover met veel Apeldoornse partijen

Nadere informatie

ENERGY INNOVATION PARK Alkmaar - Nederland

ENERGY INNOVATION PARK Alkmaar - Nederland Alkmaar - Nederland Alkmaar - Nederland ENERGY INNOVATION PARK Ruimte voor innovatie en groei Uw bedrijf tussen internationale spelers in de energie branche. Kavels te koop tussen 2.000 en 27.000 vierkante

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie. Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

MKB-Nederland Noord. Folder Lokale Partners

MKB-Nederland Noord. Folder Lokale Partners MKB-Nederland Noord Folder Lokale Partners Samen haar lokale partners werkt MKB-Nederland aan krachtige en effectieve lobby op lokaal niveau. Dit document legt uit wat het Lokaal Partnerschap precies inhoudt

Nadere informatie

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu Een gebouw inrichten Lesbrief over inrichting en afwerking Project Topstages www.ontdektechniek.nu Deel A: Voorbereiding Inleiding Het Mondial College krijgt binnenkort een nieuw gebouw. In dit gebouw

Nadere informatie

Persinformatie. Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen. Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten

Persinformatie. Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen. Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten Persinformatie Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten Mario Mehren: strategie Wintershall blijkt succesvol 2 juni 2015 Michael Sasse Tel. +49 561 301-3301

Nadere informatie

Ik weet niet of u het zich bewust bent, maar het is vandaag dierendag. En dat kan ik hier in Emmen niet voorbij laten gaan!

Ik weet niet of u het zich bewust bent, maar het is vandaag dierendag. En dat kan ik hier in Emmen niet voorbij laten gaan! Jaarrede Ank Bijleveld-Schouten, voorzitter van het IPO op 4 oktober 2017 in Emmen ------------------------------------------------------------------------------------------------------ Beste mensen, Gefeliciteerd!!

Nadere informatie

Fietsen scoort voor een beter klimaat. www.fietsenscoort.nl

Fietsen scoort voor een beter klimaat. www.fietsenscoort.nl Fietsen scoort voor een beter klimaat www.fietsenscoort.nl Fietsen Scoort voor een beter klimaat Fietsen Scoort voor een beter klimaat is een landelijke campagne die het fietsen naar het werk stimuleert.

Nadere informatie

Sámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming

Sámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB Gemeenten hebben forse ambities op het gebied van duurzaamheid, innovatie en lokale

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

Platform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken?

Platform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Platform Bèta Techniek Connect 05 2015 Chemiedag 2015 Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Succesvolle samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is de basis voor groei van

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

100% groene energie. uit eigen land

100% groene energie. uit eigen land 100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse

Nadere informatie

Programma. 9.30-10.00 uur Inloop met koffie en thee.

Programma. 9.30-10.00 uur Inloop met koffie en thee. Programma 9.30-10.00 uur Inloop met koffie en thee. 10.00-10.15 uur Welkom en introductie op de dag door Gerdo van Grootheest, Frank Strolenberg en Frans Pollux 10.15-10.45 uur Introductie Maastrichtse

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Meerjaren beleidsplan Ondernemersfonds Van Leek ( OVL )

Meerjaren beleidsplan Ondernemersfonds Van Leek ( OVL ) Meerjaren beleidsplan 2015 2017 Ondernemersfonds Van Leek ( OVL ) Inleiding De huidige economische situatie vraagt nog meer dan gebruikelijk om aandacht voor de Ondernemers in de meest brede zin van het

Nadere informatie

INVESTEREN IN UW REGIO

INVESTEREN IN UW REGIO INVESTEREN IN UW REGIO HEEFT DE TOEKOMST AIRPORTHOLLAND O B L I G A T I E S - O N T W I K K E L I N G - V A S T G O E D Looptijd 3 jaar Vast rendement van 8% Rente per 4 weken uitgekeerd Inhoudsopgave

Nadere informatie

Ik hoop dus dat dit congres nieuwe ideeën gaat opleveren.

Ik hoop dus dat dit congres nieuwe ideeën gaat opleveren. Alleen de uitgesproken tekst geldt. Toespraak bij de opening van het Innoversum Innovatiecongres door Commissaris van de Koningin, drs. Ank Bijleveld-Schouten, op woensdag 25 mei 2011 om 9:20 te Enschede.

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN Exact Online CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN MDM accountants & belastingadviseurs uit Den Haag is hard op

Nadere informatie

Vastgoedsociëteit Haaglanden Presentatie transformatie kantoren wethouder Henk Kool 13 november 2013

Vastgoedsociëteit Haaglanden Presentatie transformatie kantoren wethouder Henk Kool 13 november 2013 Vastgoedsociëteit Haaglanden Presentatie transformatie kantoren wethouder Henk Kool 13 november 2013 Internationale stad van vrede en recht Thuisbasis regering 2e VN stad Eerste (cyber) security city van

Nadere informatie

JAARGANG 21 NUMMER 2 MAART 2014 MAGAZINE. Thema Tijdelijke toekomst

JAARGANG 21 NUMMER 2 MAART 2014 MAGAZINE. Thema Tijdelijke toekomst JAARGANG 21 NUMMER 2 MAART 2014 MAGAZINE Thema Tijdelijke toekomst Sharing economy verovert vastgoed Interview met Bianca Seekles Nieuwe leaseaccounting: klaar voor de toekomst? Inhoud 6 4 Lectori Salutem

Nadere informatie

Keyport 2020 breidt management team uit

Keyport 2020 breidt management team uit A.van Beerendonk Van: Keyport 2020 Verzonden: dinsdag 19 januari 2016 12:39 Aan: digitaleleeszaal Onderwerp: Keynotes #79 Keyport 2020 breidt management team uit Succesvolle

Nadere informatie

Frans de Hoyer GW Management. E-Mail Marketing (mysterye-mail) E-Mailnieuwsbrief Social media voor de Automotive. De wereld is veranderd

Frans de Hoyer GW Management. E-Mail Marketing (mysterye-mail) E-Mailnieuwsbrief Social media voor de Automotive. De wereld is veranderd Frans de Hoyer GW Management E-Mail Marketing (mysterye-mail) E-Mailnieuwsbrief Social media voor de Automotive De wereld is veranderd 1 We kopen online We plaatsen alles online 2 Dit onderdeel valt ineens

Nadere informatie

Allereerst wil ik u een gezegend, gezond en gelukkig Nieuwjaar toewensen! En uiteraard hoop en wens ik dat het uw ondernemingen goed gaat.

Allereerst wil ik u een gezegend, gezond en gelukkig Nieuwjaar toewensen! En uiteraard hoop en wens ik dat het uw ondernemingen goed gaat. Toespraak bij het Nieuwjaarsontbijt van de Building Society, door Commissaris van de Koningin, drs. Ank Bijleveld-Schouten, op 10 januari 2012 te Delden. Dames en heren, Allereerst wil ik u een gezegend,

Nadere informatie

Dit is MKB-Nederland. Aanbod Lokale Partners

Dit is MKB-Nederland. Aanbod Lokale Partners Dit is MKB-Nederland Aanbod Lokale Partners Samen haar lokale partners werkt MKB- Nederland aan krachtige en effectieve lobby op lokaal niveau. Dit document legt uit wat het Lokaal Partnerschap precies

Nadere informatie

Ook Coevorden. Een overkoepelend platform voor alle @Coevordenaren. Project Datum Versie Status. Opzet platform Ook Coevorden 2 april 2015 0.

Ook Coevorden. Een overkoepelend platform voor alle @Coevordenaren. Project Datum Versie Status. Opzet platform Ook Coevorden 2 april 2015 0. Ook Coevorden Een overkoepelend platform voor alle @Coevordenaren Project Datum Versie Status Opzet platform Ook Coevorden 2 april 2015 0.4 Concept 1. Visie Achtergrond: van twitter via verbinding naar

Nadere informatie

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' 'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende

Nadere informatie

Onderhandelen met lef en liefde

Onderhandelen met lef en liefde Lodewijk van Ommeren, directeur van Bureau Zuidema, interviewt Judith Schoenmaeckers Onderhandelen met lef en liefde Dirty tricks? Judith Schoenmaeckers, commercieel directeur bij Randstad, heeft er niets

Nadere informatie

De IVW, daar heb je wat aan!

De IVW, daar heb je wat aan! De IVW, daar heb je wat aan! Samen In Weesp hebben we een unieke samenwerking, waarmee we zaken ook echt voor elkaar krijgen en onze ambities waarmaken. Samen staan we sterk. Cees van Vliet, voorzitter

Nadere informatie

Ondernemersruimte bij De Goudse

Ondernemersruimte bij De Goudse Ondernemersruimte bij De Goudse Informatie voor startende ondernemers Ik ben 1 Beste ondernemer, U bent het vast met mij eens: een goede werkruimte is voor een ondernemer erg belangrijk. Maar dat is niet

Nadere informatie

Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis

Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis November 2012 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van

Nadere informatie

Meer aandacht geven is ook een vorm van verwennen

Meer aandacht geven is ook een vorm van verwennen 30 KenD1001P28-33.indd 30 19-01-2010 10:43:17 DE STELLING Dat betaalt zich altijd terug in een goed idee. Ook de klant zit in een denkproces en de interactie tussen klant en keukenontwerper leidt uiteindelijk

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

2. Beter nu dan later

2. Beter nu dan later Daarom Duits 1. Engels is niet voldoende Natuurlijk is kennis van de Engelse taal essentieel, maar: Englisch ist ein Muss, Deutsch ist ein Plus. Uit een enquête onder bedrijven die actief zijn in Duitsland

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

Elektrisch rijden is de toekomst

Elektrisch rijden is de toekomst Elektrisch rijden is de toekomst Duurzaam onderweg in Rotterdam www.rotterdam.nl/elektrischrijden Elektrisch rijden neemt een vlucht. Er rijden steeds meer elektrische voertuigen rond. Een positieve ontwikkeling

Nadere informatie

GROENLINKS/PE. n i e u w s b r i e f. Juni 2010

GROENLINKS/PE. n i e u w s b r i e f. Juni 2010 GROENLINKS/PE n i e u w s b r i e f Juni 2010 Voorwoord In de week van de verkiezingen hierbij de nieuwsbrief van GroenLinks/PE. Aanstaande woensdag 9 juni is het zover. We mogen weer stemmen. Wie de jeugd

Nadere informatie

Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt. platform woningcorporaties noord-holland noord

Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt. platform woningcorporaties noord-holland noord Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt platform woningcorporaties noord-holland noord Voorwoord Op 15 december 2011 is door ruim 20 corporaties uit de subregio s Noordkop, West-Friesland,

Nadere informatie

Position paper Regietafel Energietransitie Utrecht

Position paper Regietafel Energietransitie Utrecht Position paper Regietafel Energietransitie Utrecht februari 2017 position paper regietafel energietransitie utrecht 2/6 Regietafel Energietransitie Utrecht Hieronder treft u informatie over de Regietafel

Nadere informatie

Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes?

Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes? Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes? December 2007 / Januari 2008 Door: Marco Bouman, Impulse, Strategie & Marketing Februari 2008 2008 Marco Bouman, alle rechten voorbehouden Het is niet

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

ZUINIGE ENERGIE EN KPN

ZUINIGE ENERGIE EN KPN ZUINIGE ENERGIE EN KPN KPN start op 30 oktober 2012 met nieuwe corporate campagne Het netwerk dat geeft om Nederland. Hierbij worden relevante maatschappelijke thema s belicht. In de eerste uiting, We

Nadere informatie

Bron: Agentschap NL. Spanje: Toelevering automobielindustrie

Bron: Agentschap NL. Spanje: Toelevering automobielindustrie Bron: Agentschap NL Spanje: Toelevering automobielindustrie De Spaanse automobielfabrieken De automotive sector in Spanje is van groot belang voor de Spaanse economie. Het biedt werk aan een groot aantal

Nadere informatie

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam

Nadere informatie

Hans van der Beek. over schrijven en alles

Hans van der Beek. over schrijven en alles Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Dames en heren, Wetenschap is ontstaan uit verwondering en nieuwsgierigheid. Al

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

Bedrijven Investeringszone (BIZ) Investeringsfonds Eindhoven t Centrum

Bedrijven Investeringszone (BIZ) Investeringsfonds Eindhoven t Centrum Bedrijven Investeringszone (BIZ) Investeringsfonds Eindhoven t Centrum A-cie Eindhoven 11 april 2016 Farzad Ghaus Stad & Co Inhoud: BIZ definitie en achtergrond BIZ voordelen BIZ procedure BIZ inkomsten

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Gedurende onze jarenlange ervaringen met verkoop hebben wij een sterke evolutie meegemaakt in het aankoopgedrag van onze consumenten.

Gedurende onze jarenlange ervaringen met verkoop hebben wij een sterke evolutie meegemaakt in het aankoopgedrag van onze consumenten. Beste aanwezigen, maar vooral beste collega s winkeliers, Ik ben Veerle van Schoenen Reyskens en wil jullie een praktijkgetuigenis brengen hoe wij omgaan met het nieuwe winkelen. We zijn sinds kort bezig

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Presentatie Actieplan FoodValley

Presentatie Actieplan FoodValley Presentatie Actieplan FoodValley Doorontwikkeling FoodValley Ambitie 26 oktober 2012 FoodValley: kristallisatiepunt voor innovaties in agrofoodsector (1) Sense of urgency: wereldvoedselproblematiek en

Nadere informatie

Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten

Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten voor financiering van duurzame energie 4 Voorwoord Euro s zijn vaak de sleutel om projecten voor de opwekking van duurzame

Nadere informatie

Eijsden. Economische activiteit

Eijsden. Economische activiteit Eijsden Eijsden Eijsden is met ruim 8000 inwoners de grootste kern van de Limburgse gemeente Eijsden-Margraten. Deze fusiegemeente, die in 2011 ontstond, bestaat verder uit 14 andere kernen, en 25 gehuchten

Nadere informatie

Interview. We moeten ophouden met klagen en duurzaamheid vanuit een positief oogpunt bekijken

Interview. We moeten ophouden met klagen en duurzaamheid vanuit een positief oogpunt bekijken Interview We moeten ophouden met klagen en duurzaamheid vanuit een positief oogpunt bekijken Door: Marlou Dahmen Een geboren ondernemer, een gedreven persoon en een gevoelsmens. Haar enthousiasme en passie

Nadere informatie

SOCIAL RESPONSIBILITY

SOCIAL RESPONSIBILITY SOCIAL RESPONSIBILITY LID WORDEN SAMEN JE EIGEN WINDMOLEN Tegenwoordig draait alles om duurzaamheid en groen. Een goede tijd voor de Windcentrale. We weten allemaal dat er ergens stroom en energie vandaan

Nadere informatie

Linco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development

Linco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development Linco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development Brainport Development ontwikkelingsmaatschappij nieuwe stijl Bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid Strategie-ontwikkeling-uitvoering

Nadere informatie

Sectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017

Sectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017 Sectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017 32 SPF Nederlandse Sectorrapport Slagersbedrijven Vastgoedmarkt Winkelmarkt 2017 Voorjaarsupdate Stand van zaken GEBRUIKERSMARKT Consumenten besteden meer,

Nadere informatie

http://www.bierblad.nl/2008/03/hyvend_naar_de_kroeg.php

http://www.bierblad.nl/2008/03/hyvend_naar_de_kroeg.php In de marketingspecial van Bierblad kwam het medium nog niet voorbij, maar ook van Hyves wordt driftig gebruik gemaakt als marketinginstrument. Veel kroegen hebben al een eigen hyve compleet met agenda,

Nadere informatie

SRA-Automotivescan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015

SRA-Automotivescan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Automotivescan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Automotivescan De Automotivescan 2014 is 464 x ingevuld: 4 van de respondenten heeft een merk-garagebedrijf en 5 is universeel. 71% heeft een

Nadere informatie

REVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden

REVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden REVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden Kader Sinds de crisis van 2008 tot 2016 is er veel veranderd in de vraag naar bedrijfshuisvesting. Met name de kantorenmarkt en

Nadere informatie

Lokaal economisch beleid

Lokaal economisch beleid Lokaal economisch beleid Op weg naar een dynamische agenda voor de toekomst Tweede ondernemersavond 13 oktober 2014 Programma Opening 19:30 Doel van de avond 19:35 Terugblik 1 e ondernemersavond 19:40

Nadere informatie

Beleggen met betekenis

Beleggen met betekenis Beleggen met betekenis Dit boekje gaat over Syntrus Achmea, over onze rol als Stadspartner en wat we daarmee bedoelen Als Stadspartner maken wij verbinding met alle partijen die kunnen helpen om vanuit

Nadere informatie

DORPSGESPREK BALKBRUG 2025

DORPSGESPREK BALKBRUG 2025 VRIJDAG 19 juni 2015 DORPSGESPREK BALKBRUG 2025 01 mei 2015 Hoi! EVEN VOORSTELLEN Wij zijn een groep enthousiaste dorpelingen die samen willen bouwen aan de toekomst van Balkbrug en daarop slim samenwerken.

Nadere informatie

Dames en heren, 1 DVHN, 9 september 2015.

Dames en heren, 1 DVHN, 9 september 2015. Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, opening bijeenkomst Klantengroep Samenwerking Noord (Holland Web Week), Groningen, 16 september 2015 Dames en heren, Goed nieuws is geen nieuws, zeggen

Nadere informatie

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT Exact Online CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY GROEI DOOR PROACTIEF ADVIES Het gaat goed bij Joanknecht & Van Zelst: dit Eindhovens

Nadere informatie

Peter Deege. Dick Bovekerk, 52 jaar

Peter Deege. Dick Bovekerk, 52 jaar Dick Bovekerk, 52 jaar Ruim 40 jaar woonachtig in Papendrecht. In 1982 begonnen bij de organisatie McDonald s, wat toen met 25 vestigingen een klein bedrijf was binnen Nederland, maar uitgegroeid tot een

Nadere informatie

Speech jaarvergadering oud ambtenaren Europese Instellingen op 21 april 2017 in PH Zwolle -------------------------------------------------------------------------------------------- dames en heren, Hartelijk

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

Marketing voor bedrijvenparken. Samen bouwen aan succes.

Marketing voor bedrijvenparken. Samen bouwen aan succes. Marketing voor bedrijvenparken Samen bouwen aan succes. Grond en stenen met waarde Een vol bedrijvenpark zorgt voor een hogere grond- en steenprijs. Precies wat u als eigenaar van een bedrijvenpark wilt,

Nadere informatie

Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008

Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008 Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008 Plan: Bij het Christiaan Huygens College mogen 4-VWO leerlingen een aantal dagen meelopen bij een bedrijf

Nadere informatie

WERKEN 3.0. Voordelen van werken 3.0

WERKEN 3.0. Voordelen van werken 3.0 WERKEN 3.0 Het Nieuwe Werken Aangeboden door HKA Voordelen van werken 3.0 Werken van 09:00 tot 17:00 doen de meeste mensen al niet meer. We leven wereldwijd in een 24 uur economie die continu verandert.

Nadere informatie

Zakendoen met België. Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België

Zakendoen met België. Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België Zakendoen met België Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België Overzicht 1. Kamer van Koophandel 2. KvK: afdeling Internationale Zaken 3. België: kansen en ontwikkelingen

Nadere informatie

Fietsen Scoort. www.fietsenscoort.nl

Fietsen Scoort. www.fietsenscoort.nl Fietsen Scoort www.fietsenscoort.nl Fietsen Scoort Fietsen Scoort is een landelijke campagne die het fietsen naar het werk stimuleert. Fietsen naar het werk heeft veel voordelen. Fietsen draagt bij aan

Nadere informatie

Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015

Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015 Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015 Krijn Ratsma (architect en voorzitter Stichting Energieke Regio) inhoud: ontstaan Energieke Regio opzet van het project ook in

Nadere informatie

Workshop Business Model Innovatie Aan de slag om uw eigen verdienmodel te vernieuwen

Workshop Business Model Innovatie Aan de slag om uw eigen verdienmodel te vernieuwen Inleiding Programma Aanmelden Route Workshop Business Model Innovatie Aan de slag om uw eigen verdienmodel te vernieuwen Het workshopmodel en het boek zijn inmiddels wereldberoemd en spraakmakend. Nu komt

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Maastricht Airport Aviation Valley

Maastricht Airport Aviation Valley FIRST CLASS BUSINESS Wat is Aviation Valley? In het zuiden van Nederland spreidt Aviation Valley zijn vleugels. Binnen een dynamisch werkgebied, waarin economische activiteiten volledig in balans zijn

Nadere informatie

Rotterdam The Hague Innovation Airport

Rotterdam The Hague Innovation Airport Rotterdam The Hague Innovation Airport Rotterdam The Hague Innovation Airport Hybride en elektrisch vliegen Foto Pipistrel Rotterdam The Hague Airport positioneert zichzelf als internationale proeftuin

Nadere informatie

Brainport Eindhoven/ A2-zone (Brainport Avenue)

Brainport Eindhoven/ A2-zone (Brainport Avenue) Brainport Eindhoven/ A2-zone (Brainport Avenue) Nota Ruimte budget 75 miljoen euro voor Brainport Eindhoven en 6,8 miljoen voor ontwikkeling A2-zone Planoppervlak 3250 hectare (Brainport Eindhoven) Trekker

Nadere informatie

Midden-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Midden-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Midden-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Midden-Nederland (*1. m²) 42.674 95 6.46 Overig Nederland In de regio Midden-Nederland ligt circa 14%

Nadere informatie

... where sustainability evolves! i.s.m TRAINING DUURZAAM ONDERNEMEN

... where sustainability evolves! i.s.m TRAINING DUURZAAM ONDERNEMEN ... where sustainability evolves! i.s.m TRAINING DUURZAAM ONDERNEMEN DUURZAAM ONDERNEMEN IS DE TOEKOMST WILCO DE RUITER, TARKETT 2. TARKETT Tarkett heeft een leidende positie op het gebied van milieuvriendelijke

Nadere informatie

Ons huis hebben we gevonden op AmsterdamWoont.nl. Een krachtige bundeling van nieuwbouwpartijen

Ons huis hebben we gevonden op AmsterdamWoont.nl. Een krachtige bundeling van nieuwbouwpartijen Ons huis hebben we gevonden op AmsterdamWoont.nl Een krachtige bundeling van nieuwbouwpartijen Een krachtige bundeling van nieuwbouwpartijen Het doel van het Platform Woonpromotie Amsterdam is het aanbod

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

LinkedIn Profiel Checklist

LinkedIn Profiel Checklist LinkedIn Profiel Checklist STAP 1: ALL-STAR Een 100% profiel is volgens LinkedIn niet mogelijk. Er is altijd wel wat te verbeteren. Het niveau wat je kan bereiken is All-Star (of Zeer deskundig in het

Nadere informatie