Werkcollege 3: evenwicht bij zuivere stoffen
|
|
- Lander van den Broek
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkcollege 3: evenwicht bij zuivere stoffen Vraag 1 Devormings-vrijeenthalpie G f vanbr 2(g)enBr 2 (l)bedraagtrespectievelijk3.11kjmol 1 en 0 kjmol 1. Wat is de dampdruk van Br 2 (g) bij 298K? Een eenvoudig verband tussen dampdruk en standaard verdampings-vrije enthalpie vinden we door het evenwicht tussen damp en vloeistof op het niveau van de chemische potentialen uit te schrijven: µ Br2,g = µ Br2,l Wanneer we de broomdamp als een ideaal gas beschouwen en vloeibaar broom als een niet-samendrukbare vloeistof, dan vinden we: De dampdruk van broom is dus gelijk aan: µ Br 2,g +T lnp Br2 = µ Br 2,l ( p Br2 = p exp G ) vap = 0.285bar T 1
2 Vraag 2 Voor vast en vloeibaar Cl 2 worden onderstaande dampdrukken als functie van de temperatuur gegeven: Geef en zo goed mogelijke afschatting van de sublimatie-, verdampings- en Cl 2 (s) p(pa) T ( C) Cl 2 (l) p(pa) T ( C) smeltenthalpie van Cl 2. Bepaal druk en temperatuur van het tripelpunt. Volgens de Clausius-Clapeyron-vergelijking hangt het verloop van de dampdruk met de temperatuur af van de transitie-enthalpie in het geval dat een fasenovergang naar een gastoestand wordt beschouwd. In dat geval geldt voor twee koppels van druk en temperatuur op de evenwichtslijn: lnp 2 lnp 1 = H ( 1 1 ) T2 T1 De transitie-enthalpie kunnen we dus bepalen uit het verband: H = T 1T 2 T 2 T 1 (lnp 2 lnp 1 ) We kunnen bijgevolg de volgende afschattingen maken voor de sublimatie- en verdampingsenthalpie: H sub,cl2 = 31.3 kjmol 1 H vap,cl2 = 22.2 kjmol 1 In de mate dat sublimatie- en verdampingsenthalpie temperatuursonafhankelijk zijn, kunnen we de smeltenthalpie in het betrokken temperatuursinterval zien als het verschil tussen beiden. We vinden: H mel,cl2 = 9.1 kjmol 1 Het tripelpunt is die combinatie van druk en temperatuur waarbij de drie fasen van Cl 2 met elkaar in evenwicht zijn. Dit komt neer op het snijpunt van de sublimatie- en de verdampingslijn. Met de berekende waarden voor de respectievelijk transitie-enthalpie, en één punt op de evenwichtslijn, kunnen we de vergelijking van beide evenwichtslijnen opstellen: lnp lnp s = H sub ( 1 T 1 Ts) ( 1 T 1 Tv) lnp lnp v = H vap De temperatuur van het tripelpunt vinden we door beide uitdrukkingen voor ln p aan elkaar gelijk te stellen. Er geldt: 1 T t = ( lnp v + H v T v lnp s H s T s ) H v H s Hieruit vinden we de temperatuur en de druk van het tripelpunt als: T t = C p t = 1220Pa 2
3 Vraag 3 We starten van een mol vast arseen (As) bij kamertemperatuur en een druk van 0.1 bar. We verhitten dit systeem vervolgens onder constante druk. Beantwoord volgende vragen met behulp van de data uit de tabel: Bij welke temperatuur verschijnt gasvormig As? Is dit As(g), As 4 (g) of beide? Bij welke temperatuur verdwijnt het vast As? Bij welke temperatuur verschijnt gasvormig As? Is dit As(g), As 4 (g) of beide? Bij verhitten, geen gas tot een partieeldruk van 0.1 bar bereikt kan worden. Zuivere stof: fasetransitie bij één temperatuur (faseregel van Gibbs, 1 component, 2 fasen: 1 vrijheidsgraad, gelijk aan de druk hier). Evenwichtsvergelijkingen: Evenwicht: dg = 0. Eerste evenwicht: As(s) As(g) (1) 4As(s) As 4 (g) (2) dg = µ As(s) dn As(s) +µ As(g) dn As(g) = 0 µ As(s) = µ As(g) µ 0 As(s) = µ 0 As(g) +T lnp As(g) (3) Evenwicht betekent gelijkheid van chemische potentiaal! µ 0 As(g) µ0 As(s) = G 0 1 = H 0 1 T S 0 1 H 0 1 = 302.5kJ/mol S 0 1 = 139.1J/K/mol We veronderstellen dat H 0 and S 0 temperatuursonafhankelijk zijn. Dit is verantwoord, omdat de warmtecapaciteit vergelijkbaar is (As(s): C p = J/K/mol en As(g): C p = J/K/mol). Met p As(g) = 0.1 bar vinden we T = K. Tweede evenwicht: 4µ As(s) = µ As4 (g) 4µ 0 As(s) = µ 0 As 4 (g) +T lnp As 4 (g) (4) H 0 en S 0 geven: H2 0 = 143.9kJ/mol S2 0 = 173.6J/K/mol We vinden T = K. 3
4 Na vergelijking: tweede evenwicht is bij veel lagere temperatuur. De werkelijke fasetransitie vindt dus plaats dicht bij K en we vormen hoofdzakelijk As 4 (g). Inderdaad: evaluatie van het eerste evenwicht bij K geeft een partieeldruk van bar (As(g) is afwezig). Bij welke temperatuur verdwijnt het vast As? Fasetransitie gebeurt bij één temperatuur, T = K. 4
5 Vraag 4 In de meteorologie slaat het droog adiabatisch verval op de verandering van de temperatuur T met de hoogte h, berekend voor een droge luchtmassa die adiabatisch expandeert bij opstijgen. Bereken het droog adiabatisch verval dt/dh. De warmtecapaciteit C p,m voor droge lucht bedraagt 29.2 JK 1 mol 1. Op welke hoogte worden wolken gevormd wanneer de relatieve vochtigheid aan de grond 50% bedraagt bij een temperatuur van 20 C? De atmosfeerdruk daalt exponentieel met de hoogte boven zeeniveau: p = p 0 exp( M.g.h.T ) Luchtdrukverandering: dp dh = M.g.p (5).T Een hoeveelheid lucht dat stijgt zal expanderen door de luchtdrukdaling. Droge lucht (i.e. niet verzadigd met waterdamp) en adiabatische expansie: Ideale gas-benadering: Dit geeft: du m = δq +δw = pdv m du m = C V,m dt pdv m = dt +V m dp C p,m dt = V m dp (6) Combinatie van vergelijkingen (5) and (6) geeft droog adiabatisch verval: dt dh = M.g = C p,m 29.2 K.m 1 We vinden een temperatuursdaling van 1 C per 100 meter stijgen. Wolken: condensatie van waterdamp in kleine druppels. M.a.w. partieeldruk van waterdamp p w is gelijk aan dampdruk van vloeibaar water p w. p w daalt exponentieel omdat p daalt. De temperatuursdaling is beperkt (10 C per kilometer), we nemen een constante temperatuur aan voor p w(h) : ln(p w (h)) = ln(p w (0)) M.g.T(0) h (7) p w daalt door dalende temperatuur (Clausius-Clapeyron): ln(p w(h)) = ln(p w(0)) vaph ( 1 T(h) 1 T(0) ) 5
6 Omdat temperatuursverschil beperkt blijft, linearizatie: ln(p w(h)) = ln(p w(0)) vaph.t(0) 2(T(0) T(h)) Combinatie met droog adiabatisch verval: Verschil van vgl. (7) en (8): ln(p w(h)) = ln(p w(0)) vaph.t(0) 2 M.g C p,m h (8) ln( p w(h) p w (h) ) = ln(p w(0) p w (0) ) vaph.t(0) 2 M.g C p,m h+ M.g.T(0) h Bij hoogte h: druppelvorming, p w (h) = p w(h). Op zeeniveau: relatieve vochtigheid van 50%, p w (0) = 0.5p w(0). Verdampingsenthalpie: vap H = f H 0 298,gas f H 0 298,liq = 44kJ/mol In principe enkel bij 25 C, maar we veronderstellen ook geldig bij 20 C. De uiteindelijke hoogte: h = 1444m 6
7 Vraag 5 Heeft de waarde van de druk op de vloeistof een invloed op de evenwichtsdampdruk van die vloeistof? Stel een algemene formule op voor dit effect door de vloeistof in evenwicht te beschouwen met een atmosfeer die bestaat uit de damp van de vloeistof en een inert gas 1. Maak een afschatting van dit inert-gaseffect op basis van volgende gegevens voor benzeen: T vap = 353K, H vap = 34 kjmol 1, M = 78.12gmol 1, ρ = 0.879gcm 3. Het algemeen verband tussen vloeistofdruk en partieeldruk vinden we door het evenwicht uit te schrijven op het niveau van de chemische potentialen. Met of zonder de aanwezigheid van inert gas, evenwicht tussen een vloeistof en zijn damp impliceert gelijkheid van chemische potentialen: µ A,g = µ A,l Dit betekent ook dat wanneer de druk wijzigt, de chemische potentialen kunnen wijziging maar dat hun verandering gelijk moet zijn: Concreet, als functie van de druk: dµ A,g = dµ A,l V m,g dp A = V m,l dp Wanneer we deze differentiaalvergelijking integreren van de situatie zonder inert gas tot de eindtoestand met inert gas, dan krijgen we: T ln p A p A = V m,l (p tot p A) De dampdruk met inert gas is bijgevolg gekoppeld aan de dampdruk zonder inert gas volgens: ( p A = p Vm,l (p tot p A Aexp ) ) T Als we dit effect willen afschatten voor benzeen, dan moeten we in eerste instantie p A kennen bij 298 K. Dit halen we uit de gegevens via de Clausius-Clapeyron-vergelijking: lnp A = H A ( 1 T 1 ) T Hieruit halen we dat p A gelijk is aan 0.117bar. Het molair volume van benzeen volgt uit de gegevens als de verhouding M/rho; we vinden V m,l = 88.87cm 3 mol 1. Dit betekent dat we de nieuwe dampdruk bij 1 bar kunnen berekenen als: ( ) p A = p A exp = p A 1 Hiermee bedoelen we dat dit extra gas niet oplost in de vloeistof 7
Fysische Chemie Werkcollege 5: Binaire mengsels-oplosbaarheid
Fysische Chemie Werkcollege 5: Binaire mengsels-oplosbaarheid Vraag Gegeven is de volgende cis-trans isomerisatiereactie Et: C 2 H 5, Pr: C 3 H 5 ): cis-ethc=chprg) trans-ethc=chprg) Met H 0 300 = -3.8
Nadere informatieDampdruk, verdampingswarmte en verdampingsentropie van chloroform
Dampdruk, verdampingswarmte en verdampingsentropie van chloroform Bettens Stijn en Bronders Piet 17 november 2010 1 Inhoudsopgave 1 Praktisch Gedeelte 3 1.1 heorie........................................
Nadere informatieFysische Chemie Oefeningenles 7: Chemisch Evenwicht
Fysische Chemie Oefeningenles 7: Chemisch Evenwicht Vraag 1: H 2 O dissociatie Bij 1000 K bedraagt de evenwichtsconstante K p voor de dissociatie van water 8.710 11. K p is gerelateerd aan volgende reactie:
Nadere informatieFysische Chemie Oefeningenles 1 Energie en Thermochemie. Eén mol He bevindt zich bij 298 K en standaarddruk (1 bar). Achtereenvolgens wordt:
Fysische Chemie Oefeningenles 1 Energie en Thermochemie 1 Vraag 1 Eén mol He bevindt zich bij 298 K en standaarddruk (1 bar). Achtereenvolgens wordt: Bij constante T het volume reversibel verdubbeld. Het
Nadere informatieScheidingstechnologie by M.A. van der Veen and B. Eral
Scheidingstechnologie 2017 by M.A. van der Veen and B. Eral Praktische zaken Docenten: M.A. van der Veen & Burak Eral Rooster: zie Brightspace Boeken: Thermodynamics and Statistica Mechanics, M. Scott
Nadere informatieTOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY, MST1211TA1, LB1541) 10 maart 2015 14.00-15.30 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam
TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY, MST1211TA1, LB1541) 10 maart 2015 14.00-15.30 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam Naam:. Studentnummer Leiden:... En/of Studentnummer Delft:... Dit tentamen bestaat
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA
ECHNISCHE UNIVERSIEI EINDHOVEN FACULEI DER ECHNISCHE NAUURKUNDE GROEP RANSPORFYSICA entamen hermische Fysica 1 (3NB60), op vrijdag 21 januari 2011, 14.00-17.00 uur. Het tentamen levert maximaal 100 punten
Nadere informatieEindtoets 3BTX1: Thermische Fysica. Datum: 3 juli 2014 Tijd: uur Locatie: paviljoen study hub 2 vak c & d
Eindtoets 3BTX1: Thermische Fysica Datum: 3 juli 2014 Tijd: 9.00-12.00 uur Locatie: paviljoen study hub 2 vak c & d Deze toets bestaat uit 3 opgaven die elk op een nieuwe pagina aanvangen. Maak de opgaven
Nadere informatieFysische Chemie Oefeningenles 6 Oplosbaarheid - Fasendiagrammen
Fysische Chemie Oefeningenles 6 Oplosbaarheid - Fasendiagrammen Vraag 1 Opgave Koper en nikkel zijn volledig mengbaar in zowel de vloeibare als de vaste fase. Veronderstel dat ze een ideaal vloeibaar en
Nadere informatieOefening-examen fysische chemie 2e bachelor materiaalkunde & chemische ingenieurstechnieken
Oefening-examen fysische chemie 2e bachelor materiaalkunde & chemische ingenieurstechnieken Prof. Zeger Hens 16 juni 2009 08:30 Vraag 1 Magnesium (Mg) is een metaal dat tegenwoordig bestudeerd wordt als
Nadere informatieFysische Chemie Oefeningenles 2 Entropie. Warmtecapaciteit van het zeewater (gelijk aan zuiver water): C p,m = 75.29 J K 1 mol 1.
Fysische Chemie Oefeningenles 2 Entropie Vraag 1 Een matroos staat op een schip en pinkt een traan weg. De traan valt in zee. Wat is de entropieverandering van het universum? Maak logische schattingen
Nadere informatieTOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 31 maart 2016 13.30-16.30 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam
TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 31 maart 2016 13.30-16.30 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam Naam:. Studentnummer Leiden:... Aantal ingeleverde vellen:.. Dit tentamen bestaat uit 5 open vragen
Nadere informatieTOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 7 maart uur Docenten: T. Savenije, B. Dam
TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 7 maart 2017 13.30-15.00 uur Docenten: T. Savenije, B. Dam Dit tentamen bestaat uit 30 multiple-choice vragen Hiermee zijn in totaal 20 punten te verdienen Voor
Nadere informatieTOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 7 maart uur Docenten: T. Savenije, B. Dam
TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 7 maart 2017 13.30-15.00 uur Docenten: T. Savenije, B. Dam Dit tentamen bestaat uit 30 multiple-choice vragen Hiermee zijn in totaal 20 punten te verdienen Voor
Nadere informatieTechnische ThermoDynamica Samenvatter: Maarten Haagsma /6 Temperatuur: T = ( /U / /S ) V,N
2001-1/6 Temperatuur: T = ( /U / /S ) dw = -PdV Druk: P = - ( /U / /V ) S,N dq = TdS Chemisch potentiaal: = ( /U / /N ) S,V Energie representatie: du = TdS + -PdV + dn Entropie representatie: ds = du/t
Nadere informatieOpgave 2. Voor vloeibaar water bij 298.15K en 1 atm zijn de volgende gegevens beschikbaar:
Oefenopgaven Thermodynamica 2 (29-9-2010) Opgave 1. Een stuk ijs van -20 C en 1 atm wordt langzaam opgewarmd tot 110 C. De druk blijft hierbij constant. Schets hiervoor in een grafiek het verloop van de
Nadere informatieExamen Statistische Thermodynamica
Examen Statistische Thermodynamica Alexander Mertens 8 juni 014 Dit zijn de vragen van het examen statistische thermodynamica op donderdag 6 juni 014. De vragen zijn overgeschreven door Sander Belmans
Nadere informatieDe twee snelheidsconstanten hangen op niet identieke wijze af van de temperatuur.
In tegenstelling tot een verandering van druk of concentratie zal een verandering in temperatuur wel degelijk de evenwichtsconstante wijzigen, want C k / k L De twee snelheidsconstanten hangen op niet
Nadere informatieTENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA. Dinsdag 25 oktober 2011 13.15 15.15
TENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA Dinsdag 25 oktober 2011 13.15 15.15 Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van BINAS en een (grafische) rekenmachine. Let op eenheden en significante cijfers. 1.
Nadere informatieThermodynamica 2 Thermodynamic relations of systems in equilibrium
Thermodynamica 2 Thermodynamic relations of systems in equilibrium Thijs J.H. Vlugt Engineering Thermodynamics Process and Energy Department Lecture 3 ovember 15, 2010 1 Today: Introductie van Gibbs energie
Nadere informatieToets02 Algemene en Anorganische Chemie. 30 oktober 2015 13:00-15:30 uur Holiday Inn Hotel, Leiden
Toets02 Algemene en Anorganische Chemie 30 oktober 2015 13:00-15:30 uur Holiday Inn Hotel, Leiden Naam: Studentnummer Universiteit Leiden: Dit is de enige originele versie van jouw tentamen. Het bevat
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA Tentamen Thermische Fysica 1 (3NB60), op woensdag 13 april 2011, 900-1200 uur Het tentamen levert maximaal 100
Nadere informatieThermodynamica. Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven
Thermodynamica Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Academiejaar 2009-2010 Inhoudsopgave Eerste hoofdwet - deel 1 3 Oefening 1.1......................................
Nadere informatieFysische Chemie chemische thermodynamica
Fysische Chemie chemische thermodynamica oefeningboek Zeger Hens Universiteit Gent Inhoudsopgave 1 Eerste hoofdwet Thermochemie 1 1.1 Opgaven........................................ 1 1.2 Oplossingen......................................
Nadere informatieTENTAMEN SCHEIDINGSPROCESSEN
TENTAMEN SCHEIDINGSPROCESSEN Vooraf: Zet Uw naam op alle papieren (ook de losse pagina s met figuren etc.) die U denkt in te leveren. Vergeet niet de uitgewerkte figuren in Bijlage 1, 2 en 3 in te leveren.
Nadere informatie-- zie vervolg volgende pagina --
PT-1 hertentamen, 13-08-2013, 9:00-12:00 Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag goed door voordat je begint Schrijf op elk blad in ieder geval je naam
Nadere informatietoelatingsexamen-geneeskunde.be Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing met een concentratie van 0,1 M?
Chemie juli 2009 Laatste wijziging: 31/07/09 Gebaseerd op vragen uit het examen. Vraag 1 Geef de structuurformule van nitriet. A. B. C. D. Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing
Nadere informatieTOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 1 maart uur Docenten: L. de Smet, B. Dam
TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 1 maart 2016 13.30-15.00 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam Dit tentamen bestaat uit 30 multiple-choice vragen Hiermee zijn in totaal 20 punten te verdienen Voor
Nadere informatieOpgave 1 Een ideaal gas is een gas waarvan de moleculen elkaar niet aantrekken en bovendien als puntmassa s opgevat kunnen worden.
Uitwerkingen Een ideaal gas is een gas waarvan de moleculen elkaar niet aantrekken en bovendien als puntmassa s opgevat kunnen worden. Opmerking: in een ideaal gas hebben de moleculen wel een massa. Alleen
Nadere informatieTENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA voor F2/MNW2. Vrijdag 23 december 2005
TENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA voor F/MNW Vrijdag 3 december 005 Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van een GR. Mogelijk nodige constantes: Gasconstante R = 8.31447 Jmol 1 K 1 = 8.0574 10 L
Nadere informatieHerkansing Algemene en Anorganische Chemie. 06 November 2015
Herkansing Algemene en Anorganische Chemie 06 November 2015 Naam: Studentnummer Universiteit Leiden: Dit is de enige originele versie van jouw tentamen. Het bevat dit voorblad, enkele pagina s met informatie
Nadere informatieElke opgave moet op een afzonderlijk blad worden ingeleverd.
HERMODYNAMICA (WB14) 4 augustus 011 18.30-1.30 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee open vragen op 7 bladzijden. Het tentamen is een GESLOEN BOEK tentamen. Dit betekent dat tijdens het tentamen
Nadere informatieBiofysische Scheikunde: Statistische Mechanica
Biofysische Scheikunde: Statistische Mechanica De Boltzmannverdeling Vrije Universiteit Brussel 4 december 2009 Outline 1 De Boltzmannverdeling 2 Outline De Boltzmannverdeling 1 De Boltzmannverdeling 2
Nadere informatieEerste Hoofdwet: Deel 1
Eerste Hoofdwet: Deel 1 Jeroen Heulens & Bart Klaasen Oefenzitting 1 Academiejaar 2009-2010 Oefenzitting 1 - Thermodynamica - (2) Praktische afspraken Oefenzittingen 6 zittingen van 2 uren, 2 reeksen en
Nadere informatieUitwerkingen van het Tentamen Moleculaire Simulaties - 8C Januari uur
Uitwerkingen van het Tentamen Moleculaire Simulaties - 8C030 25 Januari 2007-4.00-7.00 uur Vier algemene opmerkingen: Het tentamen bestaat uit 6 opgaven verdeeld over 3 pagina s. Op pagina 3 staat voor
Nadere informatieHERHALINGS TENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA voor S2/F2/MNW2 Woensdag 14 januari, 2009, 18.30 20.30
HERHALINGS TENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA voor S2/F2/MNW2 Woensdag 14 januari, 2009, 18.30 20.30 Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van een GR en BINAS. NB: Geef bij je antwoorden altijd eenheden,
Nadere informatieVan der Waals en Wilson. N.G. Schultheiss
1 Van der Waals en Wilson N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module bespreekt de werking van nevel- en bellenkamers. Dat zijn detectoren waarmee kleine deeltjes, zoals stof of kosmische straling, kunnen
Nadere informatieTentamen Statistische Thermodynamica MS&T 27/6/08
Tentamen Statistische Thermodynamica MS&T 27/6/08 Vraag 1. Toestandssom De toestandssom van een systeem is in het algemeen gegeven door de volgende uitdrukking: Z(T, V, N) = e E i/k B T. i a. Hoe is de
Nadere informatieThermodynamica 2 Thermodynamic relations of systems in equilibrium
Thermodnamica 2 Thermodnamic relations of sstems in equilibrium Thijs J.H. Vlugt Engineering Thermodnamics Process and Energ Department Lecture 2 November 11, 2010 1 Toda: Partiële afgeleiden, Mawell relaties,
Nadere informatieOefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1
Oefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1 Opgave 1 uitrekenen en afronden Bij +/- rond je af op het kleinste aantal DECIMALEN, bij x/ rond je af op het kleinste aantal SIGNIFICANTE CIJFERS. Bij gecombineerde
Nadere informatieHertentamen CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 14 April uur Docenten: L. de Smet, B. Dam
Hertentamen CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 14 April 2016 9.00-12.00 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam Naam:. Studentnummer Leiden:... Aantal ingeleverde vellen:.. Dit tentamen bestaat uit 1 set multiple
Nadere informatiePT-1 tentamen, , 9:00-12:00. Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn
PT-1 tentamen, 26-06-2013, 9:00-12:00 Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag goed door voordat je begint Schrijf op elk blad in ieder geval je naam
Nadere informatieDe massadichtheid, dichtheid of soortelijke massa van een stof is de massa die aanwezig is in een bepaald
Hieronder wordt uitgelegd wat massadichtheid betekent. De massadichtheid, dichtheid of soortelijke massa van een stof is de massa die aanwezig is in een bepaald volume. De massadichtheid is dus bijvoorbeeld
Nadere informatieNaam: Klas: Versie A REPETITIE GASSEN EN DAMPEN 3 VWO
Naam: Klas: Versie A REPETITIE GASSEN EN DAMPEN 3 VWO Bij deze toets hoort een blad met enige gegevens van stoffen. OPGAVE 1 Twee Maagdenburger halve bollen zijn tegen elkaar gezet en de lucht tussen de
Nadere informatieHoofdstuk 7: Entropie
Hoofdtuk 7: Entropie 7. DEFINIIE Bechouw een zuivere tof die een toetandverandering ondergaat. De inwendige energie in de begintoetand u i functie van de beginvoorwaarden, de druk p en het oortelijke volume
Nadere informatiePT-1 tentamen, , 9:00-12:00. Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn
PT-1 tentamen, 26-06-2013, 9:00-12:00 Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag goed door voordat je begint Schrijf op elk blad in ieder geval je naam
Nadere informatieTentamen Statistische Thermodynamica MST 19/6/2014
Tentamen Statistische Thermodynamica MST 19/6/214 Vraag 1. Soortelijke warmte ( heat capacity or specific heat ) De soortelijke warmte geeft het vermogen weer van een systeem om warmte op te nemen. Dit
Nadere informatieVraagstukken Thermodynamica W. Buijze H.C. Meijer E. Stammers W.H. Wisman
Vraagstukken Thermodynamica W. Buijze H.C. Meijer E. Stammers W.H. Wisman VSSD VSSD Eerste druk 1989 Vierde druk 1998, verbeterd 2006-2010 Uitgegeven door de VSSD Leeghwaterstraat 42, 2628 CA Delft, The
Nadere informatie9 De Derde Hoofdwet. 9.1. Het theorema van Nernst
150 9 De Derde Hoofdwet 9.1. Het theorema van Nernst Toen men het verschil tussen ΔU en ΔF bij chemische reacties ging meten, bleek dat bij dalende temperaturen het verschil van beiden steeds kleiner werd.
Nadere informatiep V T Een ruimte van 24 ºC heeft een dauwpuntstemperatuur van 19 ºC. Bereken de absolute vochtigheid.
8. Luchtvochtigheid relatieve vochtigheid p e 100 % p absolute vochtigheid = dichtheid van waterdamp dauwpuntstemperatuur T d = de temperatuur waarbij de heersende waterdampdruk de maximale dampdruk is.
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA
TECHNISCHE UNIERSITEIT EINDHOEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA Tentamen Thermische Fysica 1 (3NB60, op vrijdag 20 april 2012, 09.00-12.00. Het tentamen levert maximaal 100 punten
Nadere informatieWat hebben ze met elkaar te maken?
Destillaties op het practicum Fysische chemie normale destillatie vacuümdestillatie destillatie met Vigreux Wat hebben ze met elkaar te maken? stoomdestillatie Reflectiecollege door Ben Erné (UHD) Doel
Nadere informatieUitwerkingen van het Tentamen Moleculaire Simulaties - 8C Januari uur
Uitwerkingen van het Tentamen Moleculaire Simulaties - 8C030 Januari 2008-4.00-7.00 uur Vier algemene opmerkingen Het tentamen bestaat uit 6 opgaven verdeeld over 3 pagina's. Op pagina 3 staat voor iedere
Nadere informatieIPT hertentamen - 03-07-2015, 9:00-12:00
IPT hertentamen - 03-07-2015, 9:00-12:00 Cursus: 4051IPTECY Inleiding ProcesTechnologie Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag volledig door voordat je aan (a) begint. Schrijf op elk blad
Nadere informatieRichard Mollier (1863-1935)
Gaswet & Mollier College 2: h-x diagram voor vochtige lucht Richard Mollier (1863-1935) Hoogleraar TU-Dresden Thermodynamica, onderzoek naar eigenschappen van water stoom Diagrammen: H-S diagram Stoomtabellen
Nadere informatieTENTAMEN. Thermodynamica en Statistische Fysica (TN )
TENTAMEN Thermodynamica en Statistische Fysica (TN - 141002) 25 januari 2007 13:30-17:00 Het gebruik van het diktaat is NIET toegestaan Zet op elk papier dat u inlevert uw naam Begin iedere opgave bovenaan
Nadere informatieHoofdstuk 4: Dampen 4.1 AGGREGATIETOESTANDEN SMELTEN EN STOLLEN SMELTPUNT. Figuur 4.1: Smelten zuivere stof
Hoofdstuk 4: Dampen 4.1 AGGREGATIETOESTANDEN 4.1.1 SMELTEN EN STOLLEN SMELTPUNT Wanneer we een zuivere vaste stof (figuur 4.1) verwarmen zal de temperatuur ervan stijgen. Na enige tijd wordt de vaste stof
Nadere informatieDeel 2 Chemische thermodynamica
1 Deel 2 Chemische thermodynamica 2 Scheikunde bestudeert materie eigenschappen van materie veranderingen van materie energieveranderingen Experimenteel meetbare grootheden P, T, V, n (reactiestoichiometrie)
Nadere informatieToets 2 CTD voor MST. 1 april 2015 14:00 17:00 uur
Toets 2 CTD voor MST (4051CHTHEY) 1 april 2015 14:00 17:00 uur Docenten: B. Dam, L. de Smet Naam:... Studentnummer Leiden:... Aantal ingeleverde pags:. Dit tentamen bestaat uit 7 vragen. Maak elke twee
Nadere informatie2 Concentratie in oplossingen
2 Concentratie in oplossingen 2.1 Concentratiebegrippen gehalte Er zijn veel manieren om de samenstelling van een mengsel op te geven. De samenstelling van voedingsmiddelen staat op de verpakking vermeld.
Nadere informatieKlimaatbeheersing (2)
Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) Uitgave 2016 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur
Nadere informatieNEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 11 april 2003, 14:00-16:30 uur. Vraagstuk 1 (MV-03-1) (15 punten)
NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 11 april 2003, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (MV-03-1) (15 punten) Uitstoken en lekkage a) Na enige uren
Nadere informatie1 Algemene begrippen. THERMOCHEMIE p. 1
TERMOCEMIE p. 1 1 Algemene begrippen De chemische thermodynamica bestudeert de energieveranderingen en energieuitwisselingen bij chemische processen. Ook het voorspellen van het al of niet spontaan verloop
Nadere informatieExact Periode 7 Radioactiviteit Druk
Exact Periode 7 Radioactiviteit Druk Exact periode 7 Radioactiviteit Druk Exact Periode 7 2 Natuurlijke radioactiviteit Met natuurlijke radioactiviteit wordt bedoeld: radioactiviteit die niet kunstmatig
Nadere informatieTechnische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65. 15 augustus 2011, 9.00-12.00 uur
Technische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65 15 augustus 2011, 9.00-12.00 uur Het tentamen bestaat uit drie, de hele stof omvattende opgaven, onderverdeeld in 15 deelopgaven die
Nadere informatieTentamen Moleculaire Simulaties - 8C November uur
Tentamen Moleculaire Simulaties - 8C030 11 November 2008-14.00-17.00 uur Vier algemene opmerkingen: Het tentamen bestaat uit 6 opgaven verdeeld over 3 pagina's. Op pagina 3 staat voor iedere opgave het
Nadere informatieREFLECTIECOLLEGE DESTILLATIES DESTILLATIES FYSISCHE CHEMIE 1.DAMPDRUK & KOOKPUNT THERMOMETER 2.SAMENSTELLING VAPOR DAMP 3.WARMTETOEVOER WARMTE -BRON
REFLECTIECOLLEGE Fasenleer normale vacuüm met Vigreux Shell Raffinaderij, ernis: 44 liter / minuut Destilleren, kraken (grote moleculen breken), ontzwavelen stoom Hoofdstukken 6 & 7 Deze slides staan op
Nadere informatieResidentiële ventilatie
Residentiële ventilatie Michaël Peeters Kenniscentrum Energie KHK K.H.Kempen 1 Inhoud Waarom ventileren? Ventilatie en energie Stroming van lucht Koudebruggen en ventilatie 2 1 Waarom ventileren Toevoer
Nadere informatiePT-1 toets , 10:45-12:30
PT-1 toets 3-20-06-2014, 10:45-12:30 Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag volledig door voordat je aan (a) begint. Schrijf op elk blad je naam en
Nadere informatieOEFENOPGAVEN MOLBEREKENINGEN
OEFENOPGAVEN MOLBEREKENINGEN * = voor VWO Salmiak, NH 4 Cl(s), kan gemaakt worden door waterstofchloride, HCl(g), te laten reageren met ammoniak, NH 3 (g) 01 Wat is de chemische naam voor salmiak? 02 Geef
Nadere informatie6. Luchtvochtigheid. rol bij het A g g r e g a t i e t o e s t a n d e n v a n w a t e r. 6.1 inleiding. 6.2 Aggregatietoestanden
6. Luchtvochtigheid 6.1 inleiding Vocht heeft een grote invloed op het weer zoals wij dat ervaren. Zaken als zicht, luchtvochtigheid, bewolking en neerslag worden er direct door bepaald. Afkoeling kan
Nadere informatieAntwoorden oefenopdrachten Civieltechnische Milieukunde
Antwoorden oefenopdrachten Civieltechnische Milieukunde Hoofdstuk 2 en 3 1..4 massaprocent =.4 g Cl/ g beton = 4 mg/kg (ppm) Molaliteit:.11 mol/kg. Molariteit:.26 mol/l. Normaliteit:.26 eq/l. Het volume
Nadere informatieChemisch rekenen versie 22-03-2016
Chemisch rekenen versie 22-03-2016 Je kunt bij een onderwerp komen door op de gewenste rubriek in de inhoud te klikken. Wil je vanuit een rubriek terug naar de inhoud, klik dan op de tekst van de rubriek
Nadere informatieEindantwoorden PT-1 toets , 8:45-10:30
Eindantwoorden PT-1 toets 2-28-05-2014, 8:45-10:30 Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag goed door voordat je begint. Schrijf op elk blad je naam
Nadere informatieIPT toets , 8:45-10:30
IPT toets 2-29-05-2015, 8:45-10:30 Cursus: 4051IPTECY Inleiding ProcesTechnologie Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag goed door voordat je begint Schrijf op elk blad je naam en studentnummer
Nadere informatieFysische Chemie en Kinetiek 2009-2010
Fysische Chemie en Kinetiek 009-010 Deeltentamen 01 3 oktober 009, 9:00-1:00 Naam: Studentnummer: Dit is de enige originele versie van jouw tentamen. Het bevat dit voorblad en de opgaven. Waar nodig word
Nadere informatie14/12/2015. Wegwijs in de koeltechniek voor de niet koeltechnieker. Auteur: Rudy Beulens
Wegwijs in de koeltechniek voor de niet koeltechnieker Auteur: Rudy Beulens E-mail: rudy.beulens@sbmopleidingen.be 1 Wat is koeltechniek Is een verzameling van technische oplossingen Bedoeld om ruimten,
Nadere informatieAlgemene Scheikunde. Hoofdstuk 1. Vraag 1.1 Voor welk van de onderstaande reacties verwacht je het grootste verschil tussen U r en H r?
Hoofdstuk 1 Algemene Scheikunde Vraag 1.1 Voor welk van de onderstaande reacties verwacht je het grootste verschil tussen U r en H r? - N 2(g) + 3 H 2(g) 2 NH 3(g) - 4 NH 3(g) + 7 O 2(g) 4 NO 2(g) + 6
Nadere informatieTentamen x 3
Tentamen 28.06.2011 Gebruik de meegeleverde vellen papier voor het schrijven van de oplossingen van de opgaven. Schrijf je naam, studentnummer en studierichting op de eerste pagina. Nummer alle volgende
Nadere informatieExact periode Youdenplot Krachten Druk
Exact periode 10.2 Youdenplot Krachten Druk Youdenplot. De Youdenplot wordt uitgelegd aan de hand van een presentatie. Exact Periode 10.2 2 Krachten. Een kracht kan een voorwerp versnellen of vervormen.
Nadere informatieI. Oefenvragen met het omrekenen van drukken. 1. Reken om van Pa naar hpa/kpa (rond af op één decimaal).
Oefenmateriaal I. Oefenvragen met het omrekenen van drukken 1. Reken om van Pa naar hpa/kpa (rond af op één a) 101.000 Pa = kpa f) 8.999 Pa = kpa b) 103.500 Pa = kpa g) 5.750 Pa = kpa c) 99.850 Pa = kpa
Nadere informatieLEERWERKBOEK IMPULS 2. L. De Valck J.M. Gantois M. Jespers F. Peeters. Plantyn
LEERWERKBOEK IMPULS 2 L. De Valck J.M. Gantois M. Jespers F. Peeters 1u Plantyn Ten geleide Impuls 2 leerwerkboek 1 u is bedoeld voor het tweede jaar van de tweede graad ASO met 1 wekelijkse lestijd. Het
Nadere informatie1ste ronde van de 19de Vlaamse Fysica Olympiade 1. = kx. = mgh. E k F A. l A. ρ water = 1,00.10 3 kg/m 3 ( θ = 4 C ) c water = 4,19.10 3 J/(kg.
ste ronde van de 9de Vlaamse Fysica Olympiade Formules ste onde Vlaamse Fysica Olympiade 7 9de Vlaamse Fysica Olympiade Eerste ronde De eerste ronde van deze Vlaamse Fysica Olympiade bestaat uit 5 vragen
Nadere informatieKlimaatbeheersing (2)
Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur kan worden
Nadere informatieEen glas water uit de ijskast en met ijsklontjes wordt op tafel gezet. De buitenkant wordt nat. Waarom?
Docentversie (24/05/2012) Natte Glazen Benodigdheden -glazen -ijsklontjes -koud water in kan of thermos of plastic flessen -maatbeker -weegschaal Een glas water uit de ijskast en met ijsklontjes wordt
Nadere informatieONDERKOELING-OVERVERHITTING. Rudy Beulens
ONDERKOELING-OVERVERHITTING Rudy Beulens UNIE DER BELGISCHE FRIGORISTEN AIR CONDITIONING ASSOCIATION Water bij 1 bar absoluut of 0 bar relatief IJsblok van -20 C smelten tot 0 C : latente warmte Opwarmen
Nadere informatieTHERMODYNAMICA 2 (WB1224)
THERMODYNAMICA 2 (WB1224) donderdag 27 januari 2005 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee of drie open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is
Nadere informatie38 e Nationale Scheikundeolympiade
8 e Nationale Scheikundeolympiade Rijksuniversiteit Groningen THEORIETOETS correctievoorschrift dinsdag juni 207 Deze theorietoets bestaat uit 6 opgaven met in totaal 4 deelvragen. Gebruik voor elke opgave
Nadere informatieOEFENOPGAVEN VWO EVENWICHTEN
OPGAVE 1 OEFENOPGAVEN VWO EVENWICHTEN In een ruimte van 5,00 liter brengt men 9,50 mol HCl(g) en 2,60 mol O 2 (g). Na evenwichtsinstelling is 40,0% van de beginstoffen omgezet en is er Cl 2 (g) en H 2
Nadere informatie4 e Internationale Chemieolympiade, Moskou, 1972, Sovjet Unie
4 e Internationale Chemieolympiade, Moskou, 1972, Sovjet Unie Theorie pgave 1 1,52 g mengsel van twee vaste elementen reageert met een overmaat zoutzuur. ierbij komt 0,896 L gas vrij en 0,56 g van een
Nadere informatieTechnische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65. 5 juli 2013, uur
Technische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65 5 juli 2013, 9.00-12.00 uur Het tentamen bestaat uit drie, de hele stof omvattende opgaven, onderverdeeld in 15 deelopgaven die bij
Nadere informatieTentamen Chemische Thermodynamica voor LST/MST Maandag 2 Mi 2012
Tentamen Chemische Thermodynamica voor LST/MST Maandag 2 Mi 2012 Meerkeuze vragen (2.5pt) Maak een kolom met antwoorden in de vorm: Vraag X=A,B>C of D Vraag 1 De Debye afschermingslengte is klein bij:
Nadere informatieHertentamen Statistische en Thermische Fysica II Woensdag 14 februari 2007 Duur: 3 uur
Hertentamen Statistische en Thermische Fysica II Woensdag 14 februari 2007 Duur: 3 uur Vermeld op elk blad duidelijk je naam, studierichting, en evt. collegekaartnummer! (TIP: lees eerst alle vragen rustig
Nadere informatieEindtoets 3BTX1: Thermische Fysica. Datum: 12 augustus 2014 Tijd: uur Locatie: Matrix Atelier 3
Eindtoets 3BTX: Thermische Fysica Datum: augustus 04 Tijd: 4.00-7.00 uur Locatie: Matrix Atelier 3 Deze toets bestaat uit 3 opgaven. Begin de beantwoording van elke opgave op een nieuw antwoordvel. Een
Nadere informatieTentamen Thermodynamica
Tentamen Thermodynamica 4B420 25 januari 2011, 14.00 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 opeenvolgend genummerde opgaven, die alle even zwaar worden beoordeeld. De opgaven dienen duidelijk leesbaar beantwoord
Nadere informatieTentamen Chemische Thermodynamica Maandag 27 juni 2011
Tentamen Chemische Thermdynamica Maandag 27 juni 2011 Opgave 2 (gewicht 2.5 uit 10 punten) (kj/ml) (kj/ml) S (J/(K ml)) c (J/(K ml)) H f f G NaBH 4 (s) -188.6-12.9 101. 86.8 O 2 (g) 0.0-205.2 29.4 NaBO
Nadere informatieVerestering volgens Fischer gezien door Ben Erné, fysisch chemicus
Van t Hoff Laboratorium voor Fysische en Colloïdchemie Debye Instituut Universiteit Utrecht Verestering volgens Fischer gezien door Ben Erné, fysisch chemicus H + lcohol + uur Ester + Water b.erne@chem.uu.nl
Nadere informatieH7 werken met stoffen
H7 werken met stoffen Stofeigenschappen Faseovergangen Veilig werken met stoffen Chemische reacties Stoffen Zuivere stoffen mengsels legeringen één soort moleculen opgebouwd uit een aantal verschillende
Nadere informatieLEERWERKBOEK IMPULS 2. L. De Valck J.M. Gantois M. Jespers F. Peeters. Plantyn
LEERWERKBOEK IMPULS 2 L. De Valck J.M. Gantois M. Jespers F. Peeters 2u Plantyn Ten geleide Impuls 2 leerwerkboek 2 u is bedoeld voor het tweede jaar van de tweede graad ASO met 2 wekelijkse lestijden.
Nadere informatieNotaties 13. Voorwoord 17
INHOUD Notaties 13 Voorwoord 17 Hoofdstuk : Ideale Gassen. Definitie 19. Ideale gaswet 19. Temperatuur 20. Soortelijke warmte 20. Mengsels van ideale gassen 21 1.5.1 De wet van Dalton 21 1.5.2 De equivalente
Nadere informatie