Dubai Where the future begins

Transcriptie

1 Dubai Where the future begins Dubai heeft zichzelf de opdracht gegeven om het onmogelijke te doen. Het resultaat is een continue Fata Morgana in dit woestijnstaatje, maar nu niet met de traditionele oase met palmbomen, maar met een versteende vlakte met ultramoderne gebouwen. Met het hoogste gebouw en het enige 7-sterren hotel ter wereld, enorme winkelcentra met duizenden winkels, met ook een ijsbaan, een skipiste en een enorm aquarium met haaien erin, de grootste fonteinenshow, nieuw opgespoten land voor luxe huizen, een derde van de bevolking als gastarbeiders, enz. Alles is nieuw, blinkt, schittert, straalt en is super schoon. En onwerkelijk. Eigenlijk kan het niet. Het lijkt wel het Paradijs, het hof van Eden. Waar alles beschikbaar is op het moment dat je het wilt, waar het eten je zo in de mond vliegt, waar alle wensen direct vervuld zijn. Er zijn geen beperkingen. Alleen de beperking van geld hebben, om het allemaal te betalen. Ik ben naar Dubai gegaan om te bekijken of wij iets kunnen leren van dit ongebreideld kopen, zodat we aanknopingspunten hebben om hier uit de crisis te geraken. In ieder geval blijkt geloof in eigen kunnen alvast een goede eerste stap. Focus op je klanten, duidelijk communiceren (in woord en beeld) en service gericht zijn, zijn de volgende stappen op het pad naar herstel. En tenslotte niet bang zijn om het onmogelijke te proberen! Economie Dubai boort al een tijdje andere inkomstbronnen aan, dan die van olie en gas, want die bronnen zijn zo rond 2016 uitgeput. Gelukkig heeft de Sjeik het beleid tijdig en drastisch omgegooid, naar een nieuwe economisch plan: het centrally-planned free-market capitalism. Het sombere alternatief was immers dat de Emirati van Dubai uit het Paradijs verbannen zouden worden. En dan dus zelf hard moesten gaan werken, in het zweet des aanschijns. 1

2 Momenteel komt nog slechts 6% van het BNP uit de opbrengst van olie en gas. Toerisme, bankieren, het financieel centrum, IT, bouw, makelaardij, goudhandel en de havens (luchthaven, 5 e ter wereld met ruim 50 miljoen passagiers en groeiend naar 160 miljoen per jaar en de vrachthaven voor containerschepen in Jebel Ali) zorgen nu voor de welvaart. Zeer toepasselijk en ook wel ironisch is een logo van een tas en shoppende mensen wat frequent in het straatbeeld voorkomt. Dubai is slechts km 2 groot en is dus iets kleiner dan Noord-Brabant, maar groeit wel jaarlijks door de aanleg van nieuwe eilanden. Binnenkort hebben ze ook de langste kustlijn ter wereld! Dubai is daarnaast een veilige en comfortabele plaats om zaken te doen. Het ligt strategisch tussen het Westen en de opkomende markten van China en India. Er is genoeg land beschikbaar voor grote bouwprojecten met meer dan genoeg arbeidskrachten om het te bouwen (geïmporteerd vanuit andere landen, zoals India en Pakistan). Geschiedenis In 1833 vestigde de Bani Yas stam zich aan de monding van de kreek. De Maktoum familie stond toen aan het hoofd van die stam en staat nog steeds als leider van Dubai te boek. Dubai werd het centrum in de regio voor vissen, parelduiken en de zeehandel. De olie stroomt er sinds De Verenigde Arabische Emiraten zijn onafhankelijk van Engeland geworden in De VAE omvat zeven emiraten: Abu Dhabi, Dubai, Sharjah, Ajman, Umm Al Qaywayn, Ras al-khaimah en Fujairah. Abu Dhabi is de hoofdstad en veruit de grootste in oppervlakte, inwonersaantal en oliereserves. Reizend door Dubai (tip: gebruik de eerste dag de Big Bus tour) is niet te zien dat je midden in de woestijn bent. Alles is mooi groen en vol met bloemen en planten. Ze gebruiken daar bijna 1 miljard liter water voor per jaar. Gelukkig het meeste uit de Arabische Zee, wat ontzilt wordt, maar toch 2

3 Geld zat Het gemiddeld inkomen (per inwoner!) ligt rond ,- per jaar, en is al jaren sterk groeiend (Nederland net boven ,-). Daarnaast zijn in Dubai de ziektekosten, scholing en sociale voorzieningen gratis voor alle inwoners en betalen zij geen belasting. En voor benzine betalen ze slechts 35 cent per liter. De Emirati hebben dus nogal veel geld om vrij te besteden! Dus weten ze van gekkigheid niet waaraan ze dat geld zullen besteden. Een gouden auto, een voetbaltafel volledig bedekt met glinstersteentjes en met gouden poppetjes, een gouden sofa? Het vertrouwen in de economie blijft onverminderd hoog (+22), terwijl in Nederland bijna wekelijks een nieuw dieptepunt wordt bereikt in het consumentenvertrouwen (hoewel net 4 punten gestegen naar -35). Toch lijkt ook Dubai een beetje pas-op-de-plaats te maken. De bedrijven verwachten minder te groeien, niet meer personeel aan te nemen en minder investeringen te doen. De situatie in de wereld betekent voor Dubai een daling van de omzet in transport (-18% in het 3 e kwartaal 2012). Veel nieuwe nog ambitieuzere bouwplannen zijn (voorlopig) in de ijskast gezet. De allerhoogste toren van meter hoogte komt er niet (Saudi-Arabië begint binnenkort aan de Kingdom Tower van meter hoog, kost slechts 14 miljard euro), het Discus onderwater hotel is gecanceld en de Dubai Towers met hun onwaarschijnlijk gedraaide torens komen er ook niet. Nu maar hopen dat Abu Dhabi ze niet gaat bouwen, want het naburige emiraat lijkt een grote concurrent te gaan worden op het gebied van toerisme, winkels en bouwen. Die grote buurman heeft ook al de naam van de hoogste toren gepikt: de Burj Khalifa is vernoemd naar de leider van de Verenigde Arabische Emiraten, die de oorspronkelijke naam wegpoetste (Burj Dubai). 3

4 Wel zijn er nog plannen om de Taj Mahal na te bouwen, want wie dacht dat dat paleis in Agra, in het noorden van India, uniek in zijn soort is, heeft het vanaf 2014 mis. Het nieuwste project van Dubai is Dubailand, een enorm amusementspark. Hier komt ook een replica van de Taj Mahal te staan, die vier keer groter is dan het origineel en een schampere één biljoen Amerikaanse dollar gaat kosten. De reden? De oorspronkelijke Taj Mahal is een monument van liefde en zo willen ze Dubai op de kaart zetten als trouwlocatie! Maar dit is nog niet alles, want het kan nog krankzinniger. Liefhebbers van grote steden en beroemde bouwwerken hoeven niet meer de wereld af te reizen, maar kunnen in Dubailand in één bezoek ook de London Bridge, de piramides, de Eiffeltoren en de Chinese Muur van hun bucket list schrappen. In 2009 ging het al bijna fout met Dubai, wat op een haar na failliet ging(!). Ze zijn op het nippertje gered door Abu Dhabi. Deze schulden (rente en aflossing) hangen nu als een zwaard van Damocles boven het emiraat. De komende jaren moet er jaarlijks ongeveer $ 8 biljoen aan leningen afgelost worden. Het heeft (nog) niet tot een grote golf aan zelfmoorden geleid. Mensen hebben zich nog niet massaal van die hoge gebouwen afgegooid. Dat gebeurd overigens wel (per ongeluk) door de ietwat onveilige werkomstandigheden in de bouw; gemiddeld vallen er per jaar 800 ingehuurde bouwvakkers van de steigers! Bevolking In 2010 stond de teller op 1,9 miljoen inwoners. De verdeling over man en vrouw is bijzonder scheef; vrouwen en 1,5 miljoen mannen! Het is te hopen dat er niet al te veel Sjeiks zijn die er een harem op na houden, want dan wordt de spoeling wel heel erg dun voor de andere mannen. Opvallend in het straatbeeld zijn natuurlijk de bewoners, die de traditionele Arabische kledij dragen. Deze mensen kleden zich volgens het Islamitische principe van de Hidjab, wat gaat over bescheidenheid. De mannen zien er erg voornaam uit. Van vrouwen die èn een Burka èn een sluier dragen, is niet te zien wat de voorkant en wat de achterkant is. Pas als ze gaan lopen, wordt dat duidelijk (tenzij ze de Moonwalk doen!). Door al die gewaden is het wel moeilijk om te zien wie de broek aan heeft thuis. Apart vond ik het dat het meestal de man was die de buggy met het kind duwt. Bij de vrouwen varieert de kleding van slechts een hoofddoek tot aan een Burka (de Abaja) met nog een sluier (de Nikab) er overheen, meestal zwart. De mannen dragen een smetteloos wit, lang gewaad (de Thabw) met een witte hoofddoek (de Ghutrah, op het hoofd gehouden met een zwarte Agal). De rood-wit geblokte hoofddoek heet een Keffiyeh. Verder zijn er nog ruim 1 miljoen tijdelijke werknemers in het emiraat aanwezig. Grote groepen zijn afkomstig uit India voor de bouw van woningen, kantoren en infrastructuur en Filipijnen voor met name de horeca. Dienstmeisjes komen vaak uit Indonesië. Deze groepen hebben niet veel te vertellen en wonen in de regel vrij armoedig in de buitenwijken. 4

5 Dubai staat bekend om de alom zichtbare luxe en om de rijke bevolking, maar minder bekend is dat het ook de plaats is van moderne slavernij. Vluchtelingen werken er als dienstmeisjes bij gezinnen voor 120 euro per maand, met nauwelijks of geen vrije tijd. Ze werken eigenlijk dag en nacht, 7 dagen per week. Als ze vluchten of als ze niet goed genoeg werken, verliezen ze hun papieren, krijgen geen loon meer en kunnen nergens meer heen. Overal zie je mensen staan poetsen, schrobben en schoonmaken. Bij die grote draaideuren bij de Malls staat de hele dag iemand de handafdrukken van de glazen deuren te poetsen (terwijl het een automatische draaideur is!!!). Zelfs de vijver, waar de grote fontein in ligt, wordt gedweild (zie foto)! Resultaat is wel dat je nergens afval ziet liggen. Want iets weggooien wordt direct fors beboet. Wat ook geldt voor eten en drinken in de metro en voor veel andere dingen. Streng zijn ze wel. Proper ook. Die schone schijn zal er waarschijnlijk ook voor zorgen dat we nergens één bedelaar of zwerver hebben gezien. Er worden geen dakloze kranten verkocht en we troffen ook geen straatmuzikanten aan, die met de pet rondgingen. In diezelfde schone schijn past ook dat we geen enkele sirene van politie, brandweer of ziekenwagen hebben gehoord (geen geluidsvervuiling). Ook zagen we geen enkel huisdier. Nergens een hond te bekennen. Ook niet als semi draagtas bij de Trophy wifes. Alleen als decoratief beeld duiken de honden soms op in de winkels. Mooi, dus ook geen hondenpoep. Ik las dat ze loslopende honden oppakken en een stuk verder in de woestijn weer loslaten. Geen idee of ze dan ook weer de weg naar huis kunnen vinden, zover gaat het verhaal niet. Wel weet ik dat er in de woestijn nogal wat gevaarlijk spul rondloopt. Een ander opvallend fenomeen zagen we bij de bushokjes: ze zijn allemaal voorzien van airconditioning! Achterop het bushokje zit een airco systeem en voorop zorgt enerzijds de gekleurde glazen zijkanten en anderzijds de reclamesticker voor het tegenhouden van de zon. 5

6 Authentiek Arabisch In het meerjarenplan van de Sjeik staat dat er veel aandacht moet worden besteedt aan de bescherming van de eigen cultuur. Ik vind dat een zinvol en lovenswaardig streven, maar zie er heel weinig van terug in dit van luxe bulkend en compleet verwesterd oord. De gebouwen zijn prachtig, maar doen in niets denken aan een Arabische afkomst. Om een bedoeïen te ontmoeten moet je ver de stad uit en de woestijn in trekken. Daar vind je nog traditionele, kameelharen tenten en is de kameel nog een echt waardevol bezit. We zijn daar ook op een Safari Tour gegaan. Je rijdt dan ruim een uur naar het zuidoosten en komt dan in een prachtig landschap van oranje zandduinen terecht. Overigens, samen met nog ruim 100 andere terreinwagens. 6

7 Daar gaan we lekker door het zand crossen. Wel sensationeel, hoor. Vooral toen we tegen de chauffeur zeiden dat hij net zoals mijn vrouw rijdt. Toen werd het gaspedaal helemaal ingedrukt en werden vooral de hoogste duinen opgezocht. De auto werd een soort dansende kameel. Het zand blijkt heel verraderlijk, de fijne structuur zorgt snel voor verschuivingen. Een andere auto kwam inderdaad vast te zitten en toen moest met man en macht geholpen worden. Het contrast kan nauwelijks groter zijn. Die prachtige, grote, stille woestijn rondom de bebouwing en de grote sky scrapers in de stad Dubai zelf. Die bebouwing strekt zich uit over 35 kilometer en wordt aan elkaar gebonden door die grote snelweg, de Sjeik Zahed Road met daarnaast de ultramoderne, onbemande metrolijn. Met een stukje verder, langs de kust, die waanzinnige kunstmatige eilanden. Hoezo traditioneel, authentiek en volgens de Arabische cultuur? Het is wel duidelijk dat vader en zoon Sjeik alom geëerd worden en ook de nationale vlag kom je overal tegen. Wat dat betreft wordt het verleden en de cultuur goed in stand gehouden. 7

8 Als je de plattegrond van Dubai bekijkt, kun je de uitbreidingsdrift goed zien. Rechts begint het oudste deel van Dubai, rondom The Creek, waar de eerste bedoeïenen zich hebben gevestigd. Dat deel heet Deira en daarna breidt Dubai zich steeds verder uit naar links, naar het Zuiden richting Abu Dhabi. Eerst Bur Dubai, dan Jumeirah met de mooie stranden en aansluitend het Al Arab hotel en het eerste palmeiland. De grote malls houden gelijke tred met de nieuwe ontwikkelingen; de Dubai Mall, de Mall of the Emirates en (voorlopig) als laatste Ibn Battuta. Bij de grote haven Jebel Ali krijgt het tweede palmeiland gestalte en zal er natuurlijk ook daar weer een Mall verschijnen. Daarmee doen deze malls elkaar veel concurrentie aan. een Mall is mal Op dit moment wordt er flink gebouwd aan de invulling van The World, waar de superrijke zich een eigen eiland cadeau kunnen doen. Vanaf 1 miljoen euro heb je al een eilandje, de grotere kosten al snel 15 miljoen. En dan volgt er nog een megaproject na Dubailand The Palm Deira vlak voor het oude centrum. 8

9 Toch nog even terug naar het vasthouden van het traditionele Arabische erfgoed. Als je zoveel tijdelijke arbeiders importeert, wordt dat moeilijker. Ik ondervond een voorbeeld aan den lijve. In een winkel kwam ik een SMEG koelkast tegen (heel modern, omdat het zo retro is), die in de kleuren van de vlag van Dubai was gekleurd (zie foto). Toen er een verkoper aan kwam lopen, zei ik tegen hem dat hij zeker wel heel trots op zijn land moest zijn om zo n koelkast te verkopen. Zei hij tegen mij: it is not my country. Klinkt een beetje als die scene uit één van de Pink Panther films: does your dog bite?. Zegt de man nee, waarna de hond een hap uit de andere man neemt. I thought your dog doesn t bite!, zegt die man. It is not my dog, zegt de eerste. Wij spreken er al snel schande van als er ergens censuur opgelegd wordt. Nou, dat is in Dubai maar eigenlijk overal in de Arabische wereld aan de orde van de dag. Zij vinden dat de gewoonste zaak van de wereld, maar wij Westerlingen, kunnen er moeilijk begrip voor opbrengen. Misschien een tekortkoming in ons vrije denken? Er is weinig vrijheid van handelen en denken. Naast strenge voedingsregels (geen varkensvlees of een aparte sectie in de supermarkt), stringente kledingvoorschriften voor de toeristen (geen blote lichaamsdelen, geen korte broeken), geen pikante foto s in bladen, plaatsen ze ook filters op internet om schadelijke invloeden te kunnen blokkeren. En dan zijn er natuurlijk ook nog de strenge kledingeisen voor de eigen bevolking en de ver doorgevoerde scheiding tussen mannen en vrouwen. In de metro, op het strand, vrouwen mogen niet buiten sporten en mobiele telefoons met camera s erin zijn verboden! 9

10 Toch is er ook veel aandacht voor de vrouwelijkheid. Prachtig opgemaakte ogen die achter de Burka tevoorschijn komen, mooie beelden, of een prachtig gewelfd decor in een winkel. En wat te zeggen van de vrijgevochten vrouwen, die de verhullende kleding hebben afgezworen? Of van de traditionele buikdanseres, die eigenlijk alles vertegenwoordigd wat God daar verboden heeft? In de winkelcentra zie je ze regelmatig, meestal net iets buiten het drukste gedeelte: winkels waar de Arabieren hun eigen traditionele kleding kopen. Hier zie je dat er toch veel meer keuze is, dan traditioneel zwart voor de vrouwen en wit voor de mannen. Er zijn zelfs winkels waar je vanaf de losse draad kunt kiezen hoe je de kleding uitgevoerd wilt hebben. De kinderen kunnen in de Malls op speciale plaatsen achtergelaten worden. De ouders kunnen dan op hun gemak shoppen. De IKEA ballenbak in het groot voor alle leeftijden, met een klimwand, een crossbaan, games, enz. 10

11 De winkels In het kleine woestijnstaatje kun je kiezen uit heel veel winkelcentra. Natuurlijk is daar de megamall Dubai Mall, de iets kleinere malls zoals de Mall of the Emirates en Ibn Battuta of het prachtige centrum van Madinat Jumeirah. Kies je voor historie dan kun je terecht in de oude, traditionele Souks (goud, specerijen, parfum, etc.). Dan zijn er ook nog kleinere winkelcentra in de wijken Deira en Bur Dubai (Al Churair City, Lamcy Plaza, Wafi City, Burjuman, enz. enz.). Een wijk zonder winkelcentrum is gewoon onbestaanbaar. De winkelcentra zijn zo uitgebreid, dat een indoor taxi geen ongekende luxe is. Echt niet! Een Ferrari embleem op de vuurrode taxi maakt het oké om erin te zitten. En je kunt er de meest waanzinnige dingen kopen: een echt diamanten cover voor je iphone, een Maybach zonnebril, super kitsch meubilair, goud, juwelen, parels, auto s, huizen, boten, eten uit elke wereldkeuken. En zelfs een plak goud is er te koop uit de gold-atm. Eigenlijk alles wat je maar kunt bedenken. Alleen wel geld meebrengen. Alles erom heen (vervoer, eten en drinken) heeft lage prijzen. Voor de metro moet je liefst 80 cent neerleggen en voor een taxi betaal je nog geen 10 euro om van het ene eind van Dubai naar het andere te komen (de chauffeurs zijn overigens niet zo heel vriendelijk). En eten kun je ook al makkelijk voor een paar euro, ook in de malls. Zo houd je natuurlijk veel geld over voor het shoppen! 11

12 Onderstaande foto s laten een prachtige, luxe gebakszaak zien. Het gebak wordt in een kunstzinnige vorm opgebouwd. Je kunt er op je gemak, op een leren bankstel met een kopje koffie, je gebakjes uitzoeken voor je feest of partijtje. Van de Arabische bevolking is bekend dat ze echte zoetekauwen zijn. Cake, gebak, koek, snoep, overal vind je er winkels van. En ook in de supermarkten zie je dat terug in de supergrote presentatie; vier schapmeters vol suiker. 12

13 Wat ik persoonlijk enorm jammer vind, is dat de winkels in Dubai hetzelfde zijn als de winkels in de grote Europese malls. En meer nog dat de inrichting ook nagenoeg gelijk is. je kunt net zo goed in Londen, Parijs of New York zijn. Slechts af en toe kom je Arabische invloeden tegen. En dat is dan ook meteen een enorme verademing. Kijk maar eens naar onderstaande foto s, beide in de Dubai Mall gemaakt. Die linker is toch veel leuker om in te winkelen als je in Dubai bent, dan de rechter? Ook zo prachtig is het winkelcentrum Madinat Jumeirah, vlakbij het Al Arab hotel. Volledig in Arabische stijl uitgevoerd, incl. de traditionele windtorens (de airco uit vroegere tijden). Gecompleteerd met heel veel restaurants en waterwegen erom heen waar je met fluisterbootjes een rondvaart kunt boeken. Een sprookje. Absoluut een aanrader! 13

14 14

15 Natuurlijk kan een bezoek aan de watershow aan de voet van de Burj Khalifa niet ontbreken. Een prachtige show met water EN vuur. De show wordt 3x op een avond opgevoerd. Tijdens of tussentijds kun je prima eten bij één van de vele restaurants rondom de grote vijver. Tip: de Red Lobster. In het winkelcentrum Dubai Mall tref je een enorm aquarium aan. Uiteraard zijn de haaien een bezienswaardigheid, maar ook de statig zwevende roggen zijn prachtig om te zien. Tegen betaling kun je ook dwars door het aquarium lopen, je waant je dan echt onder water. In het aquarium worden regelmatig maffe reclame acties gevoerd. Er stond al eens een Mini op de bodem en toen wij er waren stond er een reuze cadeaudoos van Visa Card. Om alvast in de mood te komen van strand, zee en zon zijn er in het winkelcentrum een flink aantal winkels te vinden, die slippers, sneakers en andere strandattributen verkopen. 15

16 Natuurlijk kun je er in Dubai niet omheen dat er ook veel ijspret te beleven valt. Ondanks de zomerse temperaturen van boven de 50 graden o C. Bovenop de Mall of the Emirates is een skipiste gebouwd, waar je ook een klein bobslee baantje hebt en een minipretpark voor de kinderen. En daar kun je ook een meet and greet met echte pinguins en een namaak ijsbeer boeken. In de Dubai Mall tref je ineens, tussen alle winkels, een heuse ijsbaan aan. Niet zomaar een kleintje, zoals wij in de winter in elke stad en dorp neerzetten, maar gewoon een echte ijsbaan van wedstrijdafmetingen (er worden ook echt ijshockey wedstrijden gespeeld). De kleintjes kunnen zich overeind houden met leuke pinguins. Je zou zeggen: dat kan gewoon niet! Maar hier kan echt alles. Als je tenminste niet naar het prijskaartje kijkt. De kosten spelen geen rol, de moeite ook niet en niemand heeft hier van MVO gehoord. De strijd om de voorkeur van de toeristen en de zakenwereld heeft nu eenmaal een prijs. 16

17 Nu maar hopen dat Kuweit of Abu Dhabi of Brunei niet nog weer grotere projecten en waanzinnige concepten gaat bouwen om zo de toeristen weer weg te kapen. Maar ik denk dat ze dat wel gaan doen. Communicatie Wat enorm leuk was, waren al die maffe teksten, die je overal tegenkwam. De Engelse taal leent zich er toch veel beter voor dan de Nederlandse. De tekst linksboven stond op de gevel van een restaurant, die ook maaltijden thuis bezorgt. De tekst van de steak stond boven de vleesafdeling van Lafayette en die tekst in chocoladeletters stond op de koof bij Candylicious, waar in dezelfde winkel ook de poster van de vrouwelijke M&M hing. 17

18 De prijs Wat wel gewoon hetzelfde is als in ons rijke Westen zijn de kortingen. Ook in Dubai is het overal SALE, met tot 70% korting. Dan kan ik meteen even een misverstand rechtzetten: in de oude Souks scoor je niet méér,maar minder voordeel door goed af te dingen, want daar lukt het niet voor minder dan de helft van de prijs! Eigenlijk is het absurd dat er zo n hoge korting verstrekt kan worden. Wat heeft de oorspronkelijke prijs dan nog voor waarde? Hoe geloofwaardig is die? Wie betaalt die eigenlijk nog? Elk weldenkend mens wacht gewoon tot de opruiming begint. En omdat de gewone verkopen tegenvallen, zien we dat die opruimingsperiode steeds vroeger begint. Het is al bijna het hele jaar opruiming! In de oude Souks is dat altijd al het geval: betaal nooit de gevraagde prijs. In toeristengidsen staat hoe je moet onderhandelen: begin met de helft van het bedrag te bieden wat er gevraagd wordt en als je durft biedt nog minder. Ik verwacht dat de verkopers ook kunnen lezen. Of dat zij op zijn minst dezelfde instructie kennen. Zij zullen hun vraagprijs dus op deze techniek aanpassen en hun gewenste prijs eerst verdubbelen. Resultaat: beide partijen hebben de beste deal van hun leven gedaan. een prijs is een openingsbod Maar waarom zou dat ook niet gebeuren in de Nederlandse winkels? Is de gevraagde prijs de prijs, die de winkelier er echt voor wil hebben? Of is het de startprijs een openingsbod waar de hoge korting al in verwerkt is? En is de gewenste prijs uiteindelijk de gemiddelde prijs waar het artikel voor verkocht wordt? Als je net zoals bij H&M in Dubai (zie bijgaande tekst) de klanten lokt met elke dag nieuwe artikelen, moet je ook elke dag voldoende verkopen. Om ruimte te maken voor die nieuwe artikelen. Dan moet je wel afprijzen. Elke dag, eigenlijk. Geen wonder dat PRIJS tegenwoordig nog het enige onderscheid lijkt te zijn tussen de ene aanbieder en de andere. Klanten echt verleiden en hen dingen aanbieden, die jou echt onderscheiden van de ander is veel moeilijker, maar wel duurzamer. Er ontstaat namelijk voorkeur voor jou. En dat is iets anders dan in de goudsouk van Dubai waar je na elke 2 meter wordt uitgenodigd om naar de namaakversies van dure horlogemerken te komen kijken. Argument: I make good price, specially for you, only today. Eén grote leugen, want morgen heeft hij dezelfde mooie prijs. 18

19 Foto s nodig? Gewoon even bellen of mailen. Het is zo geregeld. 19