Suzuki Fruitvlieg Wijnbouw 06/ Drosophila Suzukii. Suzuki Fruitvlieg Werkplan Juli - October 2015 voor Wijnbouw

Transcriptie

1 06/ Drosophila Suzukii Suzuki Fruitvlieg Werkplan Juli - October 2015 voor Wijnbouw Wine Institute for Northern Europe (WINE) Stan Beurskens - Simon Crone Henk Stiekema Update

2 Agenda Agenda Status van de 6 Suzukii Acties voor de wijnbouw (Simon) Beslisbomen Wijngaard (Simon) Oogst (Simon / Stan) Vinificatie (Stan) Acties van de werksessie (Allen)

3 Wat te Doen Suzukii wijnbouw acties om de vlieg te bestrijden Het zijn meerdere acties die elkaar ondersteunen, er is niet 1 actie die alles oplost De 6 Suzukii-Acties voor de wijnbouw: Vermijdt vliegen in de wijngaard Actie: Hygiene => trek de vlieg niet aan Actie: Teelt => wijngaard niet attractief voor de vlieg Weet of er vliegen zijn Actie: Monitor => zijn er vliegen, zijn er meer vliegen, en wat te doen met deze informatie,wat zegt de informatie Bescherm de druiven tegen vliegen (vanaf begin augustus), Actie: Beschermen, physiek (net), repellent via kalk/silicium, geur, mogelijk vangen Actie: Bestrijden (doden) Hoe de druiven te oogsten / te verwerken (uitwerken voor juli) Actie: Oogst tot Wijn

4 Werkplan Werkplan 2015 tot Juni / juli Wijngaarden Actie: Hygiene Actie: Teelt Actie: Monitoren (mogelijk vangen) vanaf ongeveer 15 juni Eind Juni / Begin Juli werksessie Bescherming / Bestrijding / Oogst tot Wijn Ondersteuning Aanvraag Tracer NL => staatscourant 23 juni => van 1 aug tot 27 nov Vallen/lokstof/Instructie geleverd week 8 juni Verstuurd de Suzuki LOG xls file (svp maandelijks opsturen) Communicatie monitor resultaten (voor 1 juni) => met Suzukii Log Beschrijving acties (beslisboom wijngaard, oogst en vinificatie) Volg werk van de centra (bescherming opties), Werk verder uit de actie: Oogst tot Wijn (vluchtige zuren, gist) (voor midden juni) Eind juni / Begin juli werksessie om te komen tot actie details voor Bescherming, Bestrijding en Oogst tot Wijn

5 Hygiene Suzukii Actie: Hygiene (vermijdt de vlieg in de wijngaard) Is belangrijke aanbeveling van alle centra (samen met teelt) Vermijdt dat vliegen aangetrokken worden Ken de omgeving, hagen, bosrand, waardplanten (waar komen vliegjes van daan) Zijn er attractieve vruchten in de nabijheid, zoals braam, vlierbes (verwijderen?) Vlieg wordt vooral aangetrokken door gistgeuren / suiker (vermijden) Is er beschadigd fruit (gistgeur), door mechanische aspecten (bv ontbladeren) Is er beschadigd fruit door schimmels.. Fruit op de grond in de wijngaard (bijvoorbeeld : dunnen) Composthoop (is die nabij, sneller laten composteren, met aarde bedekken) Blad / Hout in wijngaard (afval), schuilplaats voor vlieg (omkeren, klein maken) Trester in de wijngaard, alleen na de oogst Vernietigen beschadigde druiven (in plastic in de zon, begraven)

6 Teelt Suzukii Actie: Teelt (maak wijngaard minder attractief) Is belangrijke aanbeveling van alle centra (samen met hygiene) Maak de rijen minder interessant voor de vliegen Vlieg houdt van schaduw en vocht Duidelijk minder vliegen in ontbladderde druivenzone (WBI) en ontbladeren in de celvermeerderings fase voor de celstrekking (tot 3 weken na bloei) kan helpen om de schil sterker te maken (meer kwaliteit (aroma), kleinere bes, minder oogst) Duidelijk minder vliegen in kort gemaaide groen strook of zwart Wanneer tros dunnen (hygiene) Wat doen met beschadigde trossen (hygiene) Verschil tussen Rood en Wit (wit moet niet schuilplaats worden) Attentie voor rassen die gevoeliger zijn Is bodem ok, versterken plant (kalk / silicium)

7 Monitoren Suzukii Actie: Monitoren (hoeveel vliegen zijn er?) Status Vallen paketten (2/4) geleverd, aan 142 wijngaarden (vallen, lokstof, instructie) plus de Suzukii Log XLS (om status te volgen) Monitoren vanaf midden juni, check iedere 2 weken, en vanaf 1 augustus wekelijks tot na de oogst (check het aantal mannetjes) Eind van iedere maand zend de Suzukii Logfile => weten we wat er gebeurt, ook landelijk

8 Monitoren WBI Freiburg Val Aangepaste McDonald Beker - 3 MM gaatjes - Ophangtouwtje - Rond 80 ML Lokstof Maandelijks Verversen Rand van Wijngaard, bij Haag / Waardplanten (schaduw) Mocht BIOBEST lokstof opraken (16+ weken = 320+ ML van de 500 ML/val) door verlies/verdamping => JKI: Appelazijn (gekleurd, bijv Ponti) / Water (2/3) en druppel afwasmiddel voor monitoren

9 Suzukii Actie: Monitoren (ken de vlieg status) Suzuki Fruitvlieg Wijnbouw Monitoren

10 Monitoren Suzukii Actie: Meetingen (model)

11 Monitoren Suzukii Actie: Meetingen (WBI freiburg enz) PC Fruit BE eileg in kersen, vangsten op Site : PPO NL eileg in kersen gemeld WBI freiburg: vangsten details vitimeteo.zie WBI Freiburg => Neu KEF Fallenfange NL => bij 6 van 35 wijngaarden Invloeden Koudere temperaturen tot eind juni - Hitte (> 30) kortere levensduur

12 Beschermen Suzukii Actie: Beschermen (verjaag vlieg, vlieg legt geen ei, vertraag 5% aantasting) Physieke Bescherming (vlieg kan er niet bij) Vangen (is beperkt) Net (test) Vlieszakjes (kleinere wijngaard) Bescherming van de druif (repellent => niet meer attractief) Silicium (waterglas.kalium silicaat) Vruchtkalk (met of zonder sulfiet) Geur (repellent)

13 Beschermen Suzukii Actie: Beschermen (net) Vlieg is tussen 2 en 3 mm Tot nu toe gebruikte vogelnetten (blauw ) zouden wat kunnen helpen, echter grotere mazen Onderzoek in verschillende landen Howitec werkt aan net met 92% licht doorlaatbaarheid, met mazen van 0,77 bij 1,02 mm, en 0,74 bij 1,17 => 100% (PPO => Ornata Plus), daarboven 0,95/1,35 of 1,35 / 1,35 duidelijk minder Whaillex netten, geen verder nieuws zover, 2014 in Zuid DE Vragen: vocht en temperatuur opbouw (botrytis) rondom wijngaard, bijv ook kersen of rond de rij (vocht?), met of zonder bestrijdingsmiddel wat betekent het voor bespuitingen Meer onderzoek nodig => elke 2 maanden checken wat de onderzoekscentra aan resultaten hebben Onderzoek Brab Wijnbouwers

14 Beschermen Suzukii Actie: Beschermen (vlieszakje) Vlieszakje met knijper per tros 17,5 cent per zakje tot 1000, plus wasknijper Werk: omhangen kost ongeveer 400 uur / Ha Voordelen: Suzukii, Vogel en Wesp bescherming, en rijpheid, veel minder oogst selectie Attentie: Geen bespuitingen van druiven, vocht aspecten Mogelijkheid voor kleinere of deel van wijngaard (via El Placer Lelystad) Vlieszakje met sluiting is ontwikkeld (ongeveer 20 cent, 1/3 tot ¼ van het werk)

15 Beschermen Suzukii Actie: Beschermen (Druiven met Kaolin, Kalk, ) Waterglas / Silicium (Zwitserland, Elzas, en DLR Neustadt) Kaolin (surround ) => repellent => vlieg contact effect, druif minder interessant 7-14 dagen afstand, 2-3 toepassingen, 24 Kg / HA in 1200 L water (CH), morgens vroeg / s avond (check na regen) => Al 2 O 3 2SiO 2 2H 2 O kaolin Nog test gaande bij WBI Freiburg!! Toepassing na veraison (begin rijpen van de druif) in de druivenzone, blijft dan beter op de bessen Check de spuit reinigen / roeren In Nederland: Surround WP (Vlamings /Agro Centrum 12,5 kg verpakking ongeveer 2,42 euro / kg = klimaatbescherming) Photo Finish => 0,5-5 l/ha => kalium / silicium (soiltech) ongeveer 8,75 euro / liter Andere silicium producten, zoals calciumsilicaat enz. Kalk zoals Fimum fruchtkalk (Schneider) Hoheheim => vertraagd vanwege tijd met poetsen, dan weer eileg In Nederland beschikbaar

16 Beschermen Suzukii Actie: Beschermen (Druiven met Kaolin, Australie / Olijven)

17 Beschermen Suzukii Actie: Beschermen (Geur ) Eerste testresultaten Baldrian (valeriaan) repellent in Hoheheim lab omgeving, nu test in teelt Citronella, zal ook worden getest door Hoheheim Plant Care (?)

18 Bestrijden Suzukii Actie: Bestrijden (doden om aantasting onder 5% te houden) Bestrijding is gedeeltelijk Heeft alleen zin wanneer de vliegen er zijn ( aantasting) Werkt op moment van spuiten en afhankelijk middel paar dagen langer (vraat/poets) Er komen steeds nieuwe vliegen Na laatste spuiting is er de wachtperiode Voorzichtig met resistentie (wissel wanneer mogelijk)

19 Bestrijden Suzukii Actie: Bestrijden (om aantasting onder 5% te houden) Middelen in Nederland Tracer (spinosad) Vrijstelling voor druiven => staatscourant 23 juni Van 1 aug tot 27 november 4 toepassingen, minimaal 7 dagen tussentijd Venturi doppen (vermijdt drift) Resistentie gevaar (zo mogelijk Spruzit tussendoor) Werkt wanneer vlieg wordt geraakt maar ook door vraat en poetsen, zo n 50% Wachttijd is 14 dagen tot oogst => zo n 7 tot 10 dagen te beschermen Schadelijk voor bijen, niet voor roofmijt Bestrijding in vroegere morgen / avond wanneer vlieg eieren legt (dan ook minder bijen) wanneer er de eerste aantasting is Spruzit (Pyrethrinen) Beschikbaar Werkt wanneer vlieg wordt geraakt (korte duur), max 30% Schadelijk voor bijen en roofmijten Wachttijd 2 dagen Bestrijding in vroegere morgen / avond wanneer vlieg eieren legt (dan ook minder bijen) wanneer er de eerste aantasting is Middelen in Belgie => Spinosad (Tracer, Boomerang..) 14 dagen, Lambda-Cyhalothrin (karate, ninja) 7 dagen, beiden 1 tot 3 keer

20 Bestrijden Suzukii Actie: Bestrijden (om aantasting onder 5% te houden) Opmerkingen Combi Protect met Tracer Spinosad In Duitsland nu OK voor wijnbouw, mengen van combi protect met spinosad, 6 keer, vanaf 4 dagen interval, en 7 dagen wachtperiode) (10 ml spinosad met 2 l combi protect met 40 l water / HA, of 7,5 ml / 1,5 l / 30 l per HA, of 5 ml / 1 l / 20 l per HA)), geen andere stoffen Gelimiteerd spinosad gebruik Gebaseerd op aantrekken en dan spinosad vraat Schadelijk voor bijen, niet voor roofmijt Beperkingen als voor spinosad! Bestrijding in vroegere morgen / avond wanneer vlieg eieren legt (dan ook minder bijen) wanneer er de eerste aantasting is In Duitsland ook gebruikt per 2 rijen, grote druppels, in bovenste druiven en op blad direct er boven (minder afwassen, schaduw) Combi Protect in NL beschikbaar (middel om insecticiden werking te verbeteren), Vlamings

21 DE combi protect

22 DE Combi Protect

23 DE combi protect

24 Oogst tot Wijn Suzukii Actie: Oogst tot Wijn (vermijdt vluchtig zuur) Relevante onderwerpen Oogstbeslissing => aantasting 5% of meer Welke wijn maken => rose, mousserend Tijdens oogst uit sorteren van aangetaste trossen (geur, trossen meer in schaduw) Geoogste druiven koelen Sulfiet gift op geoogste druiven Meten vluchtig zuur van geperste most => welk gist, hoe snel kunnen we dit doen, of is geur (azijn) de hoofd indicator (snelheid) Mogelijk pulpverhitting Azijn lagere PH (3.2) Krachtige Gist (hoe samen met dubbel zout methode, dan PH hoger) Vluchtig zuur in rode wijn, wanneer meer dan 1,2 gr/l kan wijn niet in verkeer gebracht worden Wanneer vermindering van vluchtig zuur nodig is (is minder dan 1,2 g/l, echter nog te hoog) is een mogelijkheid nanofiltratie, bijvoorbeeld via een service Document van Prof Dr Ulrich Fischer (Neustadt)

25 Bestrijden Suzukii Actie: Onderzoek Bestrijden / Beschermen (om aantasting onder 5% te houden) Onderzoek is gaande, maar waarschijnlijk niet voor 2015 Parasieten (Asobara, Ganaspis, Trichopria, Pachycreporides ) Roof Insecten (Orius) Ziektes Steriele Mannetjes Nieuwe insecticiden (van paddestoelen) Attract and Kill (combi protect whailex net) / Spintor Fly (Hoheheim) Kleur van vrucht (Universiteit Freiburg / Hoheheim) Cel structuur v/d schil (Hoheheim) Thermal Pest Control Aantrekking door geur blad (Beta-cyclocitral lures the spotted-wing drosophila but no other related drosophilids (Max Planck)) => geen resultaat bij ons en in Hoheheim, verder uitproberen, ook Isopentyl Acetate (alleen vrouwtjes) Erytritol (eerder dood) Baldrian / Citronella als repellent, mogelijk butylanthranilaat

26 Beslisboom Wijngaard Wijngaard Beslisboom Het gaat hier om beschermen, bestrijden en oogstmanagement (wanneer?) Aan het eind van deze beslisboom komt de vraag of men eerder oogst afhankelijk van de aantasting: Deze beslissing bepaalt niet alleen de rijpheid en kwaliteit maar ook de zuurgraad van druiven => vroeger oogsten => een lagere ph Dit betekend een lagere rijpingsgraad en dus minder kwaliteit (mogelijk rose / mousserende wijn)

27 Beslisboom Wijngaard

28 Eileg in Druif Suzuki Fruitvlieg Wijnbouw Aantasting Druif met Eileg Ei in druif Larve (luchtgaatje) Beschadigde Druif en Azijngeur Check vooral Druif in schaduw Druif na larve vraat

29 Beslisboom Oogst Oogst Beslisboom Belangrijke zaken om hier over na te denken: Selectie van goede en aangetaste trossen / bessen Selectie in de wijngaard => goed voorplukken of goed sorteren, geen selectie in de felle zon en dan de bakken met leksap laten staan in de wijngaard. Selectie in de kelder => meteen koel zetten indien nodig Verwerkingstijd in de gaten houden! Nadenken over Temperatuur verlagen, SO2 concentratie verhogen, leksap weghalen, maar denk ook na over wat dit voor invloed heeft op de vervolgstappen.

30 Beslisboom oogst

31 Beslisboom Beslisboom Vinificatie Beslisboom Belangrijke zaken om over na te denken: Welke omstandigheden heeft de azijnzuur bacterie nodig om suiker om te zetten => daarom T(emperatuur) verlagen, SO2 concentratie (een relatie met de ph), verhogen, leksap (hoger aandeel azijnzuur bacteriën) niet gebruiken Kan pulpverhitting helpen (schadelijke organismen elimineren, extractie groene tanines en onrijpe aromas voorkomen) Invloed van de ph op de azijnzuurbacterie => hoe verandert dit in het proces Nu behandeling kiezen => keuze kwaliteit maar veel azijnzuur of mindere kwaliteit maar ook mindere vluchtige zuren (gistkeuze, ja/nee malo, ja/nee hout, ph, werkzame SO2, pulpverhitting..) Nadenken over de gevolgen van bepaalde stappen voor de kwaliteit en de ph. Wanneer druiven goed geselecteerd zijn, dan gaan voor kwaliteit, wel ervoor zorgen dat de gisting snel begint

32 Beslisboom Vinificatie

33 Beslisboom Vinificatie Wat heeft allemaal invloed op de ph Gistkeuze verhoging of verlaging van ph Veel azijnzuur dan voorkom ph verhoging gist keuze, bayanus stammen of stammen die minder azijnzuur produceren kiezen, en/of stammen die een gedeelte van de azijnzuur omzetten. Als druiven goed zijn geselecteerd dan ga voor kwaliteit. Temperatuur verhoging of verlaging van ph Veel azijnzuur dan temperatuur zo laag mogelijk in tros en bes stadium en dan snel aan de gist zetten met een sterk gist gist keuze, bayanus stammen.

34 Beslisboom Vinificatie Wat heeft allemaal invloed op de ph Werkzame So2 concentratie is belangrijk tegen azijnzuur bacterieen (niet totaal of vrije so2!!!) Uitleg invloed op werkzame So2

35 Wat heeft allemaal invloed op de PH Suzuki Fruitvlieg Wijnbouw Beslisboom Vinificatie

36 Beslisboom Vinificatie Wat heeft allemaal invloed op de ph ontzuring verhoging van ph tot gevolg Biologische zuurafbouw Ontzuring met kalk Ontzuring met dubbelzout Ontzuring met uitgebreide dubbelzoutmethode Wijnsteenzuur uitval

37 Beslisboom Vinificatie Invloed zuren bij de oogst, tijdens vinificatie Uitleg van wat de invloeden zijn van de ontzuring op de ph

38 Beslisboom Vinificatie Wat heeft allemaal invloed op de ph Gistlagering heeft een verhoging van de ph tot gevolg Restzoet in wijn kan worden omgezet in vluchtige zuren (azijnzuur) Tweede vergisting op de fles, methode tradionelle, kan problematisch zijn bij hoge ph, meestal bij lagere ph geplukt, echter in vinificatie kan iets misgaan.

39 Werkplan Vluchtige zuren: meten tijdens het proces Waar en hoe te meten 1. Laboratorium (binnen en buitenland) 2. Zelf meten met oenofoss, WineLab (geen leksap gebruiken, kleine voor-oogst) (kunnen we iets organiseren?)

40 Beslisboom Vinificatie Vinificatie bij een hoger risico (vermijden vluchtig zuur): Totaal zuur hoger dan 10 g/l (vroege oogst), ontzuren tot 10gr/l ph lager dan 3,2 Leksap laten weglopen en niet gebruiken Temperatuur tijdens oogst en eerste verwerking zo laag mogelijk Instellen werkzame So2 niet vrije So2!! Vergisting optimaal verzorgen Snel verwarmen naar vergistingstemperatuur, Lagere vergistingstemperatuur in rood dan gebruikelijk, rond de graden (start bij 20 graden). Stress voorkomen. DAP, Vit B, gistcelwanden, extract. Sterk gist gebruiken Doel is met een sterke gist en verzorging, de snelheid van de vergisting gaat voor de smaak en de aroma s (bayanus gist..)

41 Beslisboom Vinificatie Vinificatie niet goed gelukt, teveel vluchtige zuren! Wijn opnieuw gisten 1/3 van deze wijn opnieuw laten vergisten met een bayanus stam met 2/3 most met weinig vluchtige zuren. Nanofiltratie / Omkeer Osmose alleen onder de 1,08 g/l bij wit en 1,2 g/l vluchtige zuren bij rood (service bedrijf) Bedenk dat het geen topwijn meer gaat worden

42 Vlieg gedrag - beelden Suzuki Fruitvlieg Wijnbouw Werkplan

43 Wat te Doen Belangrijkste Lessen van de Kenmerken / Gedrag => Suzuki Fruitvlieg Acties Ken de omgeving van de wijngaard (wanneer Suzukii vriendelijk, mogelijk weg halen) Een schonere wijngaard betekend minder aantrekkende kracht voor de Suzukii Een teelt zonder schaduw / vocht, omdat Suzukii gaat voor schaduw / vocht Weet dat de Suzukii vlieg er is en ja/nee aantasting (monitoren => wanneer wat te doen) Bescherm de druiven vanaf 60 oechsle (welke rassen) Bestrijding vroege morgen / avond Invloed op de oogst en wijnbereiding

44 de Vlieg Mannetje Zwarte vlekken bovenaan de vleugel 2 MM Vrouwtje GEEN Zwarte vlekken bovenaan de vleugel 2-3 MM Boor om eieren te leggen

45 de Vlieg

46 de Vlieg

47 de Vlieg Eileg: per wijfje: 7-16 eieren/dag 384 eieren max. in 3-9 weken per vrucht: 3 eieren/wijfje eileg van meerdere wijfjes in 1 vrucht mogelijk: tot 50 larven gevonden in 1 vrucht Eileg in de morgen en avond uren, vanaf ongeveer april/mei afhankelijk status van vruchten Larve: na uur uit ei (afh. van T ) 3 larvale stadia in fruit: 5-7 (13) dagen Larve maakt lucht gaatjes in schil (azijnbacterie) Pop: in de vrucht of op het oppervlak ervan; Pop verlaat fruit; volwassen vliegen 4-15 dagen later levenscyclus afhankelijk temp en RV Van ei tot adult: ± dagen / generatie 5/8 generaties / seizoen 1 vrouwtje met 50 nieuwe vrouwtjes geeft > 300 miljoen vliegjes in 1 seizoen