BIJLAGE 3. Grondrouting Beheergrondbank Laag Holland

Transcriptie

1 BIJLAGE 3 Grondrouting Beheergrondbank Laag Holland In deze bijlage worden de afspraken uit de bestuurovereenkomst beheergrondbank Laag Holland ten aanzien van grond nader uitgewerkt. In deze bijlage worden de afspraken die gaan over de grond (eigendom, gebruik, verwerving, etc.) toegelicht. Financiën De financiële constructie wordt nader uitgewerkt in het contract tussen participanten en het Groenfonds. In grote lijnen komt de constructie op het volgende neer. De participanten stellen voor 2006 een bijdrage beschikbaar (ca. 2 miljoen euro). Met dit geld wordt door het Groenfonds op de kapitaalmarkt geld geleend voor de aankoop van grond en voor het beheer van deze grond gedurende de 12 jaar (11 jaar en 11maanden) dat zij verpacht zijn. De financiering vindt plaats door het Groenfonds. Grondaankopen Grondaankopen gebeuren door BBL op basis van een op te stellen grondverwervingsplan. In dit grondverwervingsplan worden de prioriteiten in de grondverwerving verder uitgewerkt naar deelgebieden. Voor 2006 is het voorstel om te werken met de volgende uitgangspunten. Bij de aankoop van grond wordt het gebruikelijke prijsbeleid van het BBL gehanteerd. Deze werkwijze van het BBL is omschreven in de Nota Vitaal platteland. In het grondverwervingsplan wordt aangegeven hoe wordt omgegaan met de te hanteren prijzen op basis van de doelstellingen en de voorwaarden die in de verschillende gebieden gaan gelden. Gezien de concurrentie gevoelige materie zal het grondverwervingsplan een vertrouwelijk karakter hebben. Dit plan wordt door de participanten vastgesteld. Grondmobiliteit Door de taakstelling in het kader van de grondbank(en) in Laag Holland wordt het percentage van de totale grondaankopen waarbij de overheid betrokken is meer dan 50% (bij 200 ha aankopen). Om het gevaar van een sterke marktbeïnvloeding door de overheid te voorkomen is een terughoudend prijsbeleid van belang. Door het grondprijsbeleid van BBL te hanteren kan een dergelijk beïnvloeding worden voorkomen. Bij de verantwoording en de evaluatie van het instrument grondbank zal het element van grondprijsontwikkeling en grondmobiliteit een rol spelen. 1

2 Verder zal BBL twee maal per jaar een voortgangsrapportage opstellen, een halfjaarlijkse en een eindrapportage. Deze voortgangsrapportage wordt besproken in het opdrachtgeveroverleg. Wanneer deze verantwoording aanleiding geeft tot wijziging van de opdracht zal dit moeten worden besproken in de stuurgroep van de grondbank. Een managementsamenvatting wordt door de stuurgroep ter informatie verzonden aan de adviescommissie. In het kader van de grondbank worden door BBL alleen maar gronden aangekocht. Het aankopen van gebouwen kan alleen plaatsvinden na een goedkeuring in het opdrachtgeveroverleg. Eigendom De gronden komen op naam van het Bureau Beheer Landbouwgronden. Het vermogen van de grondbank alsmede de exploitatie van deze gronden moet transparant en herkenbaar in de administratie worden opgenomen. Hierbij wordt aangesloten bij de opdrachten derden die BBL uitvoert. Het beheer van de gronden (verpachting) geschiedt namens het BBL door de Dienst Landelijk Gebied (DLG). De gronden kunnen door BBL alleen worden ingezet voor de realisatie van de doelstellingen van de grondbank.. Dit geldt ook voor de eventuele inbreng van deze gronden in een andere publiekpublieke of publiekprivate constructie. De gronden worden alleen verkocht wanneer de pachtovereenkomst is afgelopen en er geen continuering plaatsvindt of wanneer er sprake is van de realisatie van een groot maatschappelijk belang. De opbrengsten van de verkoop zullen worden gebruikt voor de aflossing van de aangegane lening. Het verschil tussen de aankoopprijs en de verkoopprijs komt ten laste c.q. ten bate van de participanten in de verhouding Bij het afstoten van de gronden is er sprake een eerste recht van koop van de participanten. Dit eerste recht is verdeeld conform de inbreng (gezien de huidige inbrengverhoudingen is de provincie dus de eerste rechthebbende gevolgd door LNV). Bij verkoop aan een van de participanten vindt verrekening plaats op basis van een taxatie van een onafhankelijk driemanschap. Dit driemanschap bestaat uit onafhankelijke taxateurs, ieder één op voordracht van een participant en een voorzitter op voordracht van alle participanten. Bij verkoop aan derden vindt de verkoop plaats door BBL waarbij in principe wordt uitgegaan van opbrengstmaximalisatie. 2

3 Prioriteiten De plaats waar de aankopen moeten plaatsvinden wordt bepaald op basis van de uitgangspunten zoals die door de participanten zijn opgesteld en vastgelegd in het grondverwervingsplan. Bij de opzet van de grondbank wordt uitgegaan van een aankoopdoelstelling van maximaal 200 ha/jaar afhankelijk van het budget. Uitgangspunt is dat de aankopen daar plaatsvinden waar een nadrukkelijke bijdrage wordt geleverd aan het behoud van de kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap.. Om een goede start in 2006 te kunnen maken worden er niet te veel barrières worden opgeworpen. Dus is het voorstel om voor 2006 geen geografische voorkeur op te nemen. Belangrijk criterium voor de aankopen in 2006 is de beschikbaarheid van geld en de aanwezigheid van een landbouwer die heeft aangegeven dat hij zijn bedrijf wil vergroten. Natuurlijk moet er wel een duidelijke verbinding zijn met de doelstellingen van het Nationale Landschap. Criteria Bij het opstellen van de kwalitatieve criteria is het van belang dat een beheer plaatsvindt gericht op duurzaamheid terwijl er tevens sprake is van het creëren van een duurzame situatie. Voor de beoordeling zijn de volgende kaders (basisvoorwaarden voor deelname): Na vergroting met de gronden van de grondbank dient het landbouwbedrijf minimaal 25 ha landbouwgrond te bedragen. De landbouwers moeten een rapport overleggen waarin de twee volgende elementen zijn uitgewerkt: Enerzijds een bedrijfseconomische analyse waaruit blijkt dat er (na vergroting) sprake is van een economisch duurzame landbouw. Anderzijds een analyse over de bijdrage die wordt geleverd aan de waarden voor natuur en landschap. (welke doelstellingen kunnen worden gerealiseerd, wat zijn de concrete bedreigingen en wat is het multipliereffect) De landbouwactiviteiten op het eigenbedrijf van de aanvrager bedragen minimaal 50% van de zijn totale arbeidsinzet. 3

4 Omwille van het multipliereffect is het streven dat de vergroting d.m.v. de grondbank bedraagt max. 25% bedraagt van de bestaande oppervlakte (eigendom, erfpacht en geregistreerde, meerjarige pacht). Het strekt de aanbeveling dat de te verpachten percelen aansluiten op percelen van de pachter. De te verpachten percelen mogen niet verder 10 km van het bedrijf van pachter liggen Bij gelijke geschiktheid van de potentiële pachters wordt door middel van notariële loting bepaald wie in aanmerking komt voor de te verpachten percelen. Deze kaders zijn uitgangspunt voor de individuele afweging als het gaat om welke landbouwer in aanmerking komt om gebruik te maken van de grondbank en welke prioriteiten hierbij worden gehanteerd. De participanten beslissen over deelname op basis van bovengenoemde criteria. De uitvoering van de grondbank (aankopen en toewijzen) geschiedt door het BBL. Pacht De gronden worden door DLG in pacht uitgegeven aan agrarische bedrijven ten behoeve van bedrijfsvergroting. Achtergrond van deze bedrijfsvergroting is het realiseren van de doelstellingen van het Nationaal Landschap door het duurzaam vastleggen van een vorm van agrarische gebruik. Door het opnemen van een aantal specifieke voorwaarden is er een zodanig gebruik van de grond dat dit de doelstellingen van het landschap verder versterkt De uitgifte van de gronden gebeurt op basis van een eenmalige pachtovereenkomst voor een periode van 11 jaar en 11 maanden. De algemene inhoud van een dergelijk overeenkomst is opgenomen in bijlage 2 van de bestuursovereenkomst. De verpachting vindt plaats tegen een marktconforme pacht hiermee is de discussie m.b.t. staatssteun niet relevant. Gezien de hanteerde (marktconforme) pachtopbrengsten bij andere gronden van de rijksoverheid kan worden uitgegaan van een pachtopbrengst van ca. 200 ha/jaar. Gezien de huidige grondprijzen in het gebied betekent een rendement van 1.2%. Bij een eerste sondering in het gebied blijkt er voor een dergelijke constructie (12 jarige pacht met een pacht van ca. 300) 4

5 voldoende belangstelling bij de agrariërs te bestaan. Voorstel is om bij de berekening van de te hanteren pacht uit te gaan van 1,2% van de aankoopsom (grondprijs plus kosten). Bij een grondprijs van /ha gaat het om een pacht van ca. 200 /ha/jaar. Mede gezien de discussie over staatssteun en de relatie met groen/blauwe diensten zullen er in het pachtcontract geen voorwaarden worden opgenomen die een doorwerking in de pachtprijs kennen. Wel zijn een aantal voorwaarden opgenomen die er toe leiden dat door het agrarisch gebruik de landschappelijke doelstellingen ook worden gerealiseerd. Bij de voorwaarden die in het pachtcontract worden opgenomen gaat het om het koppelen van het agrarisch gebruik aan de doelstellingen zoals deze in o.a. de Nota Ruimte voor deze gebieden zijn geformuleerd. De waarden die in dit kader moeten worden behouden c.q. versterkt zijn: De openheid van het landschap De verkaveling De veenpakketten De veenweide- en moerasvogels. Voorwaarden voor de bedrijfsvoering op (veen)weidegebieden zijn : Beperkingen: Het perceel anders dan als grasland te gebruiken. grasland door te zaaien, te scheuren of te draineren laagten, greppels of verlande sloten op te vullen, wegen/paden aan te leggen of de aard ervan te wijzigen bagger, specie, puin, groei- en/of stoorstoffen, in welke vorm dan ook, op het gepachte te brengen of gebruiken werkzaamheden te verrichten aan de dammen en duikers, in- of uitlaatkunstwerken anders dan om ze te ontstoppen. Het verpachte perceel minder dan minimaal driemaal per seizoen te maaien 5

6 Gedogen De pachter dient te gedogen dat op een deel van zijn bedrijf toegankelijk wordt voor publiek. Het betreffende deel zal worden aangegeven op de bij de overeenkomst behorende kaart. Naast de bepalingen die betrekking hebben op het verpachte perceel zullen ook voorwaarden worden opgenomen die betrekking hebben op andere gronden die bij de pachter in gebruik zijn. Weidegang (rund)vee. Op het moment dat er op het bedrijf rundvee of schapen aanwezig zijn, vindt hiermee beweiding plaats, en wel tenminste 60 dagen per jaar (incl. de dagen dat s nachts wordt opgestald) (De achtergrond hierbij is dat de koe in de wei wordt bevordert en dat de verpachte percelen derhalve gewoon meelopen in het beweidingspatroon) Voor het gebied de Beemster wordt een aparte overeenkomst ontwikkeld. In de Beemster is met name sprake van akkerbouw waarbij de waarde van het gebied met name gekoppeld is aan het specifieke inrichtingspatroon. In de pachtovereenkomst voor de Beemster zijn de volgende bepalingen opgenomen. Beperkingen: laagten, greppels of verlande sloten op te vullen, wegen/paden aan te leggen of de aard ervan te wijzigen bagger, specie, puin, in welke vorm dan ook, op het gepachte te brengen of gebruiken werkzaamheden te verrichten aan de dammen en duikers, in- of uitlaatkunstwerken anders dan om ze te ontstoppen. Door het behoud van duurzame landbouwbedrijven worden de landschappelijke doelstellingen niet alleen gerealiseerd op uit te geven percelen maar ook op de overige gronden die in gebruik zijn bij deze bedrijven. 6

7 Uitvoering De uitvoering vindt plaats door BBL op basis van opdracht derden. De inzet die BBL hiervoor moet gaan leveren komt ten laste van het project en zal in de contract tussen BBL en de stuurgroep worden opgenomen. De aankoopactiviteiten voortvloeiend uit de gelden van het uitvoeringscontract worden niet in rekening gebracht (deze uitvoeringskosten zijn al opgenomen in het uitvoeringscontract tussen LNV en BBL). Voor wat betreft de exploitatiekosten wordt voorgesteld in het contract met BBL hierover een afspraak te maken (incl. pachtopbrengsten, eigenaarlasten etc.) en de eventuele risico s van verpachten, betalen en uitvoeringskosten bij BBL te laten. Door deze constructie ontstaat voor de participanten duidelijkheid (geen extra uitgaven bij tegenvallers) terwijl er voor de uitvoerder een goede stimulans is om de uitvoering zo goed mogelijk uit te voeren. Titel:Nota PS-cie. ELE, agendapunt 6c.4. (Grondrouting Beheergrondbank Laag Holland) Datum: Nummer:6c.4 7