Programma Digital Dream Gepersonaliseerd Leren 3 jaar. Datum: juni 2015 Door: Laila Azzouz Programmamanagement. ASG MSA Progresso STAIJ

Transcriptie

1 Programma Digital Dream Gepersonaliseerd Leren 3 jaar Datum: juni 2015 Door: Laila Azzouz Programmamanagement Programma Gepersonaliseerd Leren 1

2 Achtergrond en aanleiding Recente ontwikkelingen in de samenleving zoals globalisering en digitalisering hebben grote invloed op het onderwijs. Digitale geletterdheid en een leven lang leren vormen de kerncompetenties van onze huidige informatiesamenleving. Dit betekent concreet dat: Leerlingen plaats onafhankelijk (in verschillende leeromgevingen) en tijdsonafhankelijk (digitaal) studeren en de beschikking hebben over talloze informatiebronnen. Sociale media en andere digitale omgevingen maken onderdeel uit van hun school- en vrije tijd. Leraren in staat moeten zijn om de betekenis van technologie en nieuwe media te kunnen vertalen in hun dagelijkse onderwijspraktijk. Studenten in opleiding een integrale blik moeten ontwikkelen op de betekenis van technologie en nieuwe media voor hun toekomstige beroep als docent in het primair- en voortgezet onderwijs. Door middel van een adaptief en gedifferentieerd onderwijsaanbod kunnen scholen meer ruimte creëren voor de individuele leerbehoeften van leerlingen. De mate waarin rekening gehouden wordt met de individuele leerbehoeften is mede bepalend voor de leerresultaten en, niet onbelangrijk, de motivatie van leerlingen. Daarnaast is een goede monitoring van de individuele leerontwikkeling een grote meerwaarde van ICT-gestuurd onderwijs. Visie De twee bovengenoemde ontwikkelingen bieden een prachtige kans om leerlinggericht onderwijs uit te voeren in een vorm die passend is bij de individuele leertrajecten van leerlingen in combinatie met de mogelijkheden van de 21ste eeuw: gepersonaliseerd leren. Gepersonaliseerd leren wordt gekenmerkt door leersituaties die op een effectieve wijze tegemoet komen aan individuele verschillen tussen leerlingen én efficiënt zijn georganiseerd. Elke leersituatie heeft vier bouwstenen: leerling, docent, inhoud en hulpmiddel. Gepersonaliseerd leren gaat om de vraag hoe je die bouwstenen configureert. ICT speelt hierin een rol als hulpmiddel. 1 De onderwijskundige uitgangspunten die wij hieraan koppelen zijn: Leerlingen leren graag en hebben een natuurlijke behoefte om te leren. Leren vraagt van leerlingen zelfstandigheid en betrokkenheid. Elke leerling bepaalt haar eigen leerroute. Docenten faciliteren vooral het leerproces van leerlingen. 1 Bron: bezocht op 29 mei Programma Gepersonaliseerd Leren 2

3 Deze visie vormt dan ook de basis van onze intersectorale samenwerking (primairen voortgezet Onderwijs) tussen Montessori Scholengemeenschap Amsterdam (MSA), Almeerse Scholengroep (ASG), Stichting Progresso en Samen Tussen Amstel en IJ (STAIJ): het Programma Gepersonaliseerd Leren. Door gezamenlijk te kiezen voor het 3-jarige programma streven de besturen ernaar het digitale aanbod van hun onderwijs te vergroten en toegankelijker te maken voor leerlingen en docenten. ICT-vaardigheden krijgen steeds meer aandacht in het curriculum en de behoefte om leerlingen plaats- en tijdonafhankelijk onderwijs aan te bieden groeit. Docenten zullen steeds meer in staat moeten worden gesteld om de mogelijkheden van die moderne media te benutten in de werksituatie (binnen en buiten de lessen), maar ook leerlingen kunnen aanreiken op welke wijze informatie het beste kan worden ontsloten. Zij zijn ook zelf producenten, co-creators van content d.m.v. user generated context. Integrale kijk Zowel STAIJ als ASG heeft een aantal Integrale Kind Centra (IKC s). Een IKC is een voorziening waarin organisaties als onderwijs, kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, peuterspeelzaal en welzijnsactiviteiten voor kinderen zijn samengevoegd. Er wordt gewerkt met één team en vanuit één pedagogische visie en kinderen worden van 0 tot 12 jaar begeleid in hun ontwikkeling. Deze benadering wordt meegenomen in de uitvoering van dit programma. De schoolbesturen van STAIJ en ASG onderzoeken momenteel of het raadzaam is de leeftijdscategorie van 0 tot 18 jaar integraal te benaderen. Krachten bundelen Het Programma Gepersonaliseerd Leren vraagt om een intersectorale aanpak, met commitment van meerdere schoolbesturen. Draagvlak is nodig om een doorbraak bij marktpartijen te kunnen forceren. Door de krachten in het veld te bundelen ontstaat er meer kennis en kennisdeling. Het is al merkbaar dat de invloed van scholen op de marktpartijen groter wordt nu de handen in één geslagen worden. 21 e Eeuwse vaardigheden Doordat de samenleving verandert en hierdoor nieuwe beroepen ontstaan zijn er vaardigheden geformuleerd die aansluiten bij onze tijd: de 21 e eeuwse vaardigheden. Deze vaardigheden zullen moeten worden ingebed in het huidige onderwijs. Met behulp van gepersonaliseerd leren kan een belangrijk deel van deze vaardigheden worden geïncorporeerd in het onderwijs. Programma Gepersonaliseerd Leren 3

4 Doel en Programmalijnen Het hoofddoel van dit programma is: het mogelijk maken van een goede aansluiting op individuele leerbehoeften, het bereiken van betere leerresultaten en monitoring van de leerontwikkeling van leerlingen door middel van een gepersonaliseerd onderwijsaanbod. Gepersonaliseerd leren zorgt voor een rijkere leeromgeving met veel keuzemogelijkheid die de leerling inspireert en motiveert. Dit stelt de leerling in staat zijn talenten te ontdekken en in zijn kracht te zetten. Zo n gepersonaliseerde leersituatie zorgt voor een effectief en efficiënt leerproces. De subdoelen, tevens programmalijnen, die hieruit voortvloeien zijn: PO Het ontwikkelen van een kerndoel dekkende gepersonaliseerde kernmethode Taal en Rekenen voor groep 1 t/m 8 met een koppeling met concrete materialen. VO Het ontwikkelen en invoeren van gepersonaliseerd leren met behulp van digitale leermiddelen in de onderbouw van het VO voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde. PO en VO Er is een doorlopende leerlijn tussen PO en VO op het gebied van gepersonaliseerd leren. o Aansluiting gepersonaliseerd leren voor Rekenen en Taal en het VOonderwijsaanbod in de onderbouw. Programma Gepersonaliseerd Leren 4

5 Marktpartijen Een aantal nog te kiezen marktpartijen die actief zijn en zich bewezen hebben op het gebied van gepersonaliseerd leren zijn betrokken en leveren binnen dit programma de producten en diensten die het hoofddoel binnen het programma dichterbij brengen. De scholen binnen dit programma beschikken over leermiddelen die aansluiten bij de visie van de school. De gemeenschappelijke visie van de scholen is dat de leerlingen hun eigen leerroute kunnen bepalen. Belangrijke onderdelen binnen deze programmalijn zijn: o Vraagarticulatie Elke school dient zich de vraag te stellen wat is de grootste uitdaging die gepersonaliseerd leren momenteel in de weg staat op onze school? Hierbij kan een marktscan uitkomst bieden om na te kunnen gaan of de vraag van de school matcht met het aanbod of dat er nieuw aanbod noodzakelijk is. o Vraagbundeling Hierbij is het van belang inzicht te krijgen in de gemeenschappelijke voorwaarden met betrekking tot digitale leermiddelen die scholen hebben. Deze punten worden beschreven in een Programma van Eisen. Het Programma van Eisen van de desbetreffende sector kan als leidraad worden gebruikt voor de verdere specificering van onze Programma s van Eisen (voor PO en VO). De vragen en de Programma s van Eisen dienen gebundeld richting marktpartijen gepresenteerd te worden zodat: a. alle actuele dilemma s beantwoord worden met een specifieke oplossing vanuit de markt en b. door de bundeling een goede positie ontstaat richting de markt. o Marktconsultatie Aan de hand van de vraagbundeling en de Programma s van Eisen wordt de markt geconsulteerd voor maatwerk voor alle scholen. Kennisnet voorziet, voor het VO, in kennis en expertise binnen deze programmalijn. Voor het PO is de rol faciliterend en begeleidend. Professionalisering docenten Nascholing o Docenten zijn toegerust op een onderwijspraktijk waarvan gepersonaliseerd leren de basis is. o Hiervoor is nascholing en begeleiding nodig op het gebied van gepersonaliseerd leren voor huidige docenten, hun veranderende onderwijsgevende rol en hoe hiermee om te gaan. Programma Gepersonaliseerd Leren 5

6 o PO-professionals en VO-professionals kijken bij elkaar in de keuken zodat er kruisbestuiving ontstaat. Professionals krijgen hierdoor meer inzicht in elkaars werk met een betere PO-VO afstemming als resultaat. Opleidingsscholen o Aspirant docenten leren tijdens de studie om te gaan met gepersonaliseerd leren. o De Academische Opleidingsscholen en lerarenopleidingen. Zowel de ASG, MSA, Stichting Progresso als STAIJ hebben hun eigen Opleidingsscholen samen met de verschillende lerarenopleidingen. Door studenten de mogelijkheid te geven in het doen van stages en onderzoek wordt de nieuw opgedane kennis en ervaring met ICTgestuurd onderwijs direct overgedragen aan de aspirant docenten. Door middel van monitoring en onderzoek kan worden geëvalueerd en ontstaan er best practices die overdraagbaar zijn aan de hele sector. Onderzoek o Er wordt onderzoek gedaan naar de effecten van het programma op: o de resultaten van leerlingen o de aansluiting op hun behoeften o het leerproces effectiever en efficiënter is geworden. Deze programmalijnen zullen worden uitgewerkt in een later stadium zodat ze uitgevoerd kunnen worden. Zie de schematisch weergave op pagina 4: Programma Gepersonaliseerd Leren 6

7 PO PO-VO Hoofddoel Door middel van een gepersonaliseerd onderwijsaanbod een goede aansluiting op de individuele behoeften, betere leerresultaten en monitoring van de leerontwikkeling van leerlingen mogelijk maken. VO Professionalisering docenten Marktpartijen Onderzoek Programma Gepersonaliseerd Leren 7

8 Maatwerk scholen De scholen gaan, ieder vanuit de eigen situatie en vanuit de school specifieke manier van werken, aan de slag met bovenstaande doelen. De doelen zullen, geformuleerd als trajecten binnen het programma, een belangrijke rol spelen in de projectplannen die de scholen zelf opstellen. Met elke school zullen er afspraken gemaakt worden over het te behalen resultaat dat per school kan verschillen. De projectplannen vinden goedkeuring binnen het Programma Gepersonaliseerd Leren. PO-Raad en Versnellingsvragen De PO-Raad helpt schoolbesturen hun ambities op het gebied van leren met ICT versneld waar te maken en belemmeringen daarbij weg te nemen. Door vragen vanuit de sector te bundelen en aan te scherpen, kan sneller en op grotere schaal ICT in het onderwijs worden ingezet. In samenwerking met Kennisnet begeleidt de PO-Raad dit proces en biedt ze expertise bij het beantwoorden van deze zogenoemde versnellingsvragen. Namens het bestuur van ASG heeft de PO-school Het Palet een versnellingsvraag ingediend en gehonoreerd gekregen. Het bestuur van STAIJ zal haar versnellingsvraag indienen in juni dit jaar. Door het indienen van deze actuele cases bij de PO-Raad kan dit programma een link houden met de landelijke ontwikkelingen. VO-Raad en Leerlabs Ook de VO-Raad is bezig met de uitrol van de leerlabs. Drie van onze scholen, Metis Montessori College, Arte College en Montessori Lyceum Flevoland maken deel uit van zo n leerlab met 3 andere scholen. Er is nu voor gekozen om het project gepersonaliseerd leren en de leerlabs naast elkaar te laten lopen omdat het nog onduidelijk is of onze andere scholen nog zullen worden ingeloot in de toekomst. Op deze manier kunnen we van elkaar leren en houden we een connectie met de VO- Raad. Afbakening o Dit project wordt uitgevoerd met de genoemde samenwerkingspartners o Binnen de programmalijn VO: eerste focus alleen op de drie vakken Nederlands, Engels en Wiskunde in de onderbouw o Het is een 3-jarig programma Gebruikers In dit project staat het digitaal leren van de volgende doelgroepen centraal: Leerlingen in het PO Leerlingen in het VO Leerlingen van studenten van de lerarenopleidingen Leraren Het betreft gebruikers van de Almeerse Scholengroep (PO en VO), Montessori Scholengemeenschap Amsterdam (VO), Stichting Progresso (VO) en STAIJ (PO). Programma Gepersonaliseerd Leren 8

9 Randvoorwaarden Om het programma tot een succes te maken zijn de volgende randvoorwaarden cruciaal: ICT-infrastructuur Beschikbare financiële middelen Gedeelde onderwijsvisie van de (school)besturen, directies en docenten; Draagvlak creëren in de hele organisatie voor het ICT-gestuurd leren. Structurele veranderingen zoals gepersonaliseerd leren worden pas mogelijk indien draagvlak gecreëerd wordt en het beleid onderdeel uitmaakt van het personeelsbeleid. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuur en de directie van de school. Interne en externe communicatie over het programma Een implementatieplan voor het gehele project per school. Relaties met andere projecten, programma s of beleid Project ICT in de wolken (lopend project op de scholen Metis, Caland en Hellen Parkhurst). De verworvenheden worden gebruikt in dit programma. Versnellingsvragen PO (betrokken scholen: Steigereiland, De Amstel, Het Palet, De Argonaut) Leerlabs VO 21e eeuwse vaardigheden (betrokken scholen: MLF, Arte, Metis) Leerlab docent als didactische coach (betrokken school Caland Lyceum) Kwaliteit Er zal onderzoek uitgevoerd worden in samenwerking met de academische opleidingsscholen (Almere en Amsterdam) om de volgende kwaliteitseisen te kunnen waarborgen: De gepersonaliseerde kernmethode levert minimaal dezelfde kwaliteit als de reguliere methode De leerresultaten zijn van minimaal dezelfde kwaliteit De leeromgeving is aantrekkelijk, inspirerend en spannend en biedt de gebruikers (leerlingen en docenten) genoeg keuzemogelijkheid. Communicatie De interne communicatiestrategie richt zich op het informeren en het creëren van draagvlak bij management, docenten en leerlingen op schoolniveau. De externe communicatiestrategie is gericht op de betrokken besturen en andere belanghebbenden op programmaniveau. Hiernaast loopt de communicatie over het programma en de projecten in ieder geval via de volgende kanalen: Programma Gepersonaliseerd Leren 9

10 De Stuurgroep Programmateam Klankbordgroep Projectteams scholen Reguliere communicatiemiddelen zoals nieuwsbrief en website Risico s Het programmaplan gaat uit van een schatting van de kosten en baten. Er is rekening gehouden met ruimte voor aanscherping hiervan. In een latere fase van het programma kan een betere inschatting gemaakt worden op zowel inhoudelijke als financiële onderdelen van het programma. Naar mate de uitwerking van het programma vordert, is het mogelijk dat de risico s wijzigingen in grootte. De belangrijkste actuele risico s zijn in onderstaand schema weergegeven. Enorm verschil in tempo en niveau scholen Gedragsverandering en professionalisering docenten Interne en externe communicatie Financiële middelen Kans op toekomstige leerlabs Capaciteit programma Groot risico X X X X Klein risico X X Programmaorganisatie De scholen die betrokken zijn bij het programma en ieder een projectplan indienen en uitvoeren zijn: ASG VO MSA VO Progresso VO STAIJ PO MLF MML Caland 1 De Dapper Arte MCO Caland 2 Zeeburgereiland HP MLA Steigereiland Echnaton IVKO Amstel ASG PO Het Palet De Argonaut Meesterwerk Digitalis Programma Gepersonaliseerd Leren 10

11 Opdrachtgever: Besturen MSA, mede namens ASG, Stichting Progresso en STAIJ Samenwerkingspartner Kennisnet Programmastructuur De structuur binnen het programma bestaat uit een Stuurgroep, Programmateam, Klankbordgroep. Stuurgroep 5x/jaar Programmateam Elke 2 weken Klankbordgroep 1x/maand Bestuur MSA, ASG, STAIJ, Stichting Progresso Programmamanager, Projectleiders scholen, ondersteuner 5 betrokkenen met verschillende expertise zodat er inhoudelijk koers gehouden wordt Gedurende het proces zullen leerlingen in de gelegenheid worden gesteld feed back te geven op de inhoud van het programma aangezien zij de grootste gebruikersgroep zijn. Door leerlingen te betrekken bij de nog te ontwikkelen leermethodes zorgen we ervoor dat de aansluiting op de (leer-)behoeften optimaal is. Programma Gepersonaliseerd Leren 11

12 Rollen Het project betreft een samenwerkingsverband van 8 middelbare scholen, 8 basisscholen, 3 Academische Opleidingsscholen en NOA. We zien de volgende rolinvulling voor ons: Rol leerling Co-creators Klankbord in ontwikkelings- en draaifase Rol Kennisnet Faciliteren Kennis en inhoud Rol VO-scholen Ontwikkelen Professionaliseren Implementeren Rol PO-scholen Ontwikkelen Professionaliseren Implementeren Rol (Academische) Opleidingsscholen Ontwikkelen Professionaliseren Studenten opleiden op het gebied van gepersonaliseerd leren Programma Gepersonaliseerd Leren 12

13 Verantwoordelijkheden Wat Verantwoordelijk Eindverantwoordelijk Nastreven programmadoelen Opstellen en uitvoeren projectplan school Interne communicatie Programmamanager Projectleider school Projectleider school Opdrachtgever Directie Directie Externe Programmamanager Programmamanager Programma Gepersonaliseerd Leren 13

14 Planning Oriëntatiefase Ontwikkelfase Pilotfase Evaluatiefase Implementatiefase Mei Aug 2015 Onderzoeken en formuleren gemeenschap -pelijke ambitie Schrijven Programmaplan Bestuurlijk besluit Programmaplan + begroting Projectopdracht aan de scholen formuleren Verkenning van de markt Onderzoek Aug organiseren 0-meting per school Formuleren ambitie per school Programma Gepersonaliseerd Leren 14

15 Aug 2016 Aug 2017 Juli 2017 Opstellen en uitvoeren projectpla n per school Programmalijn nascholin g docenten uitzetten Contact met de markt op programmaniveau Experimenteren in één of meerdere klas(sen) Monitoring van experiment Wat blijkt uit de monitoring van de pilotfase? Programma Gepersonaliseerd Leren 15

16 Aug Welke resultaten zijn op schoolniveau behaald? In hoeverre dichter bij het bereiken van de programmadoelen? Uitrol van gepersonaliseerd leren in alle 1e klassen of naar klas 2 Programma Gepersonaliseerd Leren 16