Voorstel aan de gemeenteraad van Wormerland

Transcriptie

1 Onderwerp: Wormerland voor participatie Invullen door Raadsgriffie RV nummer: Dubbelklik hier Beleidsveld: Particiaptie Datum: Portefeuillehouder: K. van Waaijen Procedure: Contactpersoon: Corina Garcia Afdeling/team: Beleid en regie / Wormerland voor participatie Telefoon: E mailadres: corina.garcia@over gemeenten.nl Samenvatting In het beleidsplan Participatiewet Wormerland voor participatie geven we richting aan en stellen we keuzes voor van de Participatiewet. De Participatiewet is 1 van de 3 decentralisaties binnen het sociaal domein en gaat per 1 januari 2015 in. Daarnaast gaat gelijktijdig de wetwijziging Maatregelen Wwb in, waaronder de plicht om in het beleid de inhoud van de tegenprestatie vast te leggen. In het plan geven we een drietal keuzemodellen weer waaruit de raad zijn keuze kan maken. In december 2014 zal de keuze uitgewerkt worden in de verordening en ter vaststelling aan de raad aanbieden. 1. Het voorstel in het kort Voorgesteld besluit De Raad besluit het beleidsplan Participatiewet Wormerland voor participatie vast te stellen en stemt in met de in het plan voorgestelde beslispunten. Beleidskader Participatiewet Wet Werk en Bijstand (WWB) Beleidskader sociaal domein Koers in het sociale domein 2. Aanleiding/probleem en doel Aanleiding Op 1 januari 2015 gaat de Participatiewet van kracht. Deze wet brengt grote hervormingen in de Sociale Zekerheid. de Participatiewet beoogden één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Eén regeling waarbij arbeidsbeperkten, meer dan nu het geval is, op een reguliere wijze deelnemen aan het arbeidsproces. Om die reden sluit vanaf 1 januari 2015 de instroom in de huidige Wet Sociale Werkvoorziening. De Wajong wordt alleen nog toegankelijk voor volledig en duurzaam arbeidsbeperkten. Mensen die vanaf 1 januari 2015 niet meer voor de Wajong in aanmerking komen kunnen terecht bij gemeenten voor ondersteuning vanuit de Participatiewet. Deze ondersteuning richt zich zowel op ondersteuning naar werk als op inkomensondersteuning. Mensen die nu onder de Wsw vallen en in de sociale werkvoorziening werken en de mensen die nu een Wajong uitkering van het UWV ontvangen behouden hun rechten. De mensen met een arbeidsbeperking en geen arbeidsvermogen hebben kunnen ook na 1 januari 2015 aanspraak maken op de Wajong via het UWV. Na 1 januari 2015 kunnen mensen aanspraak maken op de Participatiewet via de gemeente die een arbeidsbeperking maar wel arbeidsvermogen hebben. 1

2 Daarnaast zal tevens per 1 januari 2015 de wetswijziging Maatregelen Wwb van kracht worden. In deze wetswijziging zijn onder andere de kostendelersnorm, intensivering minimabeleid en de tegenprestatie opgenomen. In het beleidsplan geven we in hoofdstuk 5 uitleg aan de wetswijziging en geven voor de tegenprestatie 3 keuzemodellen. Probleem Met de komst van de Participatiewet groeit het aantal mensen dat bij de gemeente een beroep doet op ondersteuning naar werk of bij inkomen. In Wormerland zitten er nu zo n 244 mensen in de WWB. Door de Participatiewet neemt dit aantal naar verwachting toe tot in totaal 251 (+7) mensen. Wormerland staat voor de opgave om met minder middelen, meer mensen te ondersteunen. Het beschikbare re integratiebudget voor gemeenten is echter beperkt. In Wormerland staat het participatiebudget 2015 gericht op re integratie ( , ) ten opzichte van 2013 ( , ) op ruwweg 83%. Het klantenbestand staat medio juli 2014 (244) ten opzichte van 2011 (183) op ongeveer 134%. Conclusie is dat de beschikbare middelen dalen terwijl de doelgroep groter wordt. Vanaf 2015 komt hier de nieuwe instroom van mensen met een arbeidshandicap bij. Naast de financiële opgave wordt in de Participatiewet een opdracht gegeven aan de gemeenten. We staan voor de volgende opgaven met de invoering van de Participatiewet: het organiseren van de dienstverlening voor de nieuwe doelgroep, te weten mensen met een arbeidsbeperking; het versterken van de lokale en regionale werkgeversdienstverlening; het uitwerken van het regionaal Werkbedrijf; het al dan niet organiseren van de nieuwe voorziening Beschut Werk; het voorbereiden van een nieuw instrumentarium van loonwaardebepaling en loonkostensubsidie. Doel/resultaat De doelstelling van de Participatiewet is om iedereen met arbeidsvermogen te leiden naar werk, bij voorkeur regulier werk. Voor wie (nog) niet kan werken is meedoen naar vermogen (participatie) aan de orde. Dit kan zijn in een beschutte werkomgeving, binnen of buiten de muren van het sw bedrijf. De gemeente realiseert dit door in samenwerking met onder meer het bedrijfsleven kansen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Met haar andere maatschappelijke partners (bijvoorbeeld Vluchtelingenwerk,Dienstencentrum, SCWO), wordt vorm gegeven aan sociale participatie in de kernen en wijken. 3. Toelichting Betrokkenen Alle inwoners worden direct of indirect betrokken bij de transities in het sociaal domein. De groep die het meest beïnvloed wordt met de keuzes in het beleidskader zijn de (toekomstige) uitkeringsgerechtigden. Daarnaast zijn er de werkgevers, maatschappelijke partners, verenigingen en regio gemeenten. Beleidsplan Wormerland voor participatie De Participatiewet roept veel vragen op. In het beleidsplan hebben wij getracht om op deze vragen een antwoord te geven. Het beleidsplan is als volgt opgebouwd: 2

3 Hoofdstuk 1, 2 en 3: Wat veranderd er precies met de komst van de Participatiewet in samenhang met overige decentralisaties en wat is de opgave en doelstelling? Hoofdstuk 4: Over wie hebben we het? Wat is de nieuwe doelgroep en wat is het profiel? Hoofdstuk 5: Wat houdt de wetswijziging Maatregelen Wwb in en wat gaan we doen met de tegenprestatie? Hoofdstuk 6: Hoe gaan we daar lokaal uitvoering aan geven? Hoofdstuk 7: Wat is de rol van de werkgever? En wat is de regionale opgave? Hoofdstuk 8: Hoe past de opgave en nieuwe taken in de lokale organisatie en wat moeten we hiervoor regelen? Hoofdstuk 9: Op wie gaan we ons richten? Wat zijn de consequenties van bepaalde keuzes? Hoofdstuk 10: Welke middelen hebben we tot onze beschikking? Hoe gaan we de middelen verdelen? En wat betekent dit voor de gemeentelijke begroting? Hoofdstuk 11: Wat is het vervolg? Hieronder in het kort de antwoorden die op de vragen. Over wie hebben we het? Wat is de nieuwe doelgroep en wat is het profiel? Met de komst van de Participatiewet verwachten we dat we geleidelijk 7 cliënten erbij krijgen. Op dit moment ontvangen 244 cliënten een bijstandsuitkering van gemeente Wormerland. Dit aantal zal dus toenemen tot 251. Dit is een inschatting. De nieuwe doelgroep zal bestaan uit mensen met een arbeidsbeperking die nog wel kunnen werken. Het UWV zal vaststellen wie nog arbeidsvermogen heeft. Het overgrote gedeelte van de nieuwe instroom zal een ontwikkelingsachterstand of psychische stoornis hebben. Een klein gedeelte heeft een lichamelijke beperking. Wat houdt de wetswijziging Maatregelen Wwb in en wat gaan we doen met de tegenprestatie? In de wetswijziging is het volgende opgenomen: introductie van een kostendelersnorm in de bijstand; uitbreiding van de aan de bijstand verbonden verplichtingen; het beperken van de categoriale bijstand; beleid tegenprestatie naar vermogen. De wijzigingen zijn vanuit het Rijk opgedragen. In de verordeningen die in december aan de raad worden aangeboden zal invulling worden gegeven aan de wijzigingen. Tegenprestatie In het beleidsplan geven we een aantal keuzemodellen voor de invulling van de tegenprestatie en stellen een beslissing voor. Hieronder in een tabel de keuzemodellen samengevat: Model Doelgroep Omvang Duur Uitvoering Financieel 1 maximaal Iedere uitkeringsgerechtigde 2 tussenvariant Degene die nog geen andere activiteit hebben 16 uur p.w. 3 mnd Gemeente legt de klus op. 4 uur p.w. Maatwerk Cliënt vindt zelf een passende klus Kosten uitvoering ca Geen extra kosten 3 minimaal Niemand Geen Geen - Geen extra kosten. Voorgestelde beslissing tegenprestatie 3

4 Beslispunt 1: Keuzemodel 2: Een tegenprestatie wordt gevraagd aan uitkeringsgerechtigden die geen re integratietraject volgen, mantelzorg verrichten en vrijwilligerswerk doen of een opleiding volgen. Mensen die geen tegenprestatie kunnen verrichten worden ontheven van deze plicht. Een tegenprestatie zijn maatschappelijk nuttige werkzaamheden een dagdeel (4uur) per week. Hoelang de tegenprestatie uitgevoerd dient te worden is maatwerk. Hoe gaan we daar lokaal uitvoering aan geven? We gaan beginnen met een bijstandsanalyse (nul meting). Met de analyse hebben we drie doelen voor ogen: 1. Het eerste doel is om een beter, kwalitatief inzicht te krijgen in de kwaliteiten, mogelijkheden en onmogelijkheden van het klantenbestand en de individuele cliënt. 2. Daarnaast willen we de analyse direct aanpakken om op het gebied van de rechtmatigheid een heronderzoeken uit te voeren, zodat direct alle onrechtmatigheden die op een uitkering kunnen voorkomen worden opgehelderd. 3.Verder is afgesproken dat de zelfredzaamheidmatrix wordt ingevuld bij iedere hulpvraag binnen de WMO en Werk en Inkomen. Doel van de zelfredzaamheidmatrix is dat snel inzichtelijk wordt in welke gebieden een hulpvraag is binnen het gehele sociale domein. Om de analyse op het gebied van de re integratie en de behoefte naar instrumenten inzichtelijk te maken hebben we een plan van aanpak professionalisering re integratie en nieuwe doelgroepen Participatiewet in voorbereiding. In bijlage 2 bij het beleidsplan wordt het plan nader toegelicht. Wat is de rol van de werkgever? En wat is de regionale opgave? Nadrukkelijk is een succesbepalende rol weggelegd voor de werkgevers. Werkgevers zijn een onmisbare schakel als het gaat om arbeidsmarktvraagstukken. De rol van werkgevers verandert van klant naar medeverantwoordelijk partner in de ontwikkeling van de arbeidsmarkt. De dienstverlening aan werkgevers speelt zich af op twee niveaus: lokaal en regionaal. De werkgeversdienstverlening heeft tot doel het ophalen en scheppen van baanopeningen en het vraaggericht matchen en plaatsen van klanten bij werkgevers, inclusief het eventueel sluiten van een plaatsingsarrangement met een werkgever. Hoofdstuk 7 gaat in op de lokale en regionale agenda op het gebied van de werkgever. Hoe past de opgave en nieuwe taken in de lokale organisatie en wat moeten we hiervoor regelen? Wij voorzien een structurele toename van taken en werkzaamheden in de gemeentelijke uitvoering van het team WIZ (Werk, Inkomen en Zorg), gekoppeld aan de nieuwe verantwoordelijkheden en nieuwe taken. De structurele extra formatie die nodig is om de extra taken te kunnen uitvoeren en aanschaf van het klantvolgsysteem re integratie, wordt binnen het gestelde kader van 5%, zoals vastgesteld in het beleidskader sociaal domein, bekostigd. Incidenteel voorzien we een piek in de uitvoering voor de uitvoer van: Uitvoer geven aan de bijstandsanalyse en uitzetten van acties; Opleiden en coachen van huidig personeel. Voor incidentele kosten die uit de Participatiewet vloeien heeft de gemeente een implementatiebudget. Voor gemeente Wormerland is het implementatiebudget Voor de bijstandsanalyse voorzien we een incidentele investering in de bijstandsanalyse van Het restant in het implementatiebudget 3000 zal worden besteedt aan opleiding en coachingcursus van het personeel. 4

5 We willen in gemeente Wormerland de verbinding maken met de werkgever, werkgeversservicepunt en de gemeente. Daarnaast is het niet nodig om alle instrumenten in te kopen, daar waar het slimmer is zelf in eigen beheer uit te voeren. We stellen voor om een werkmakelaar in te stellen die de verbinding kan maken en het instellen van een spreekuur werkzoekenden. Financiering werkmakelaar en instellen spreekuur Vanwege de duidelijke kaders binnen de instrumenten, werkmakelaar en spreekuur, zal financiering gedekt worden uit het beschikbare Participatiebudget. Druk op het budget zal jaarlijks voor de werkmakelaar zijn. Instellen van het spreekuur zal voor Voorgestelde beslissingen Beslispunten 2,3 en 4 2. Gemeente Wormerland investeert in de bijstandsanalyse en zal het implementatiebudget Participatiewet inzetten voor incidentele uitbreiding van de formatie in het team Werk en inkomen en voor kennisbevordering doormiddel van opleiding en caoching van huidige personeel. 3. Structurele kosten van formatie om de extra taken uit te kunnen voeren inclusief aanschaf van een klantvolgsysteem re integratie wordt bekostigd binnen het gestelde kader van 5% van de integratieuitkering (voorheen sociaal deelfonds). 4. De kosten van de werkmakelaar en instellen van een spreekuur werkzoekenden wordt gedekt uit het Participatiebudget. Jaarlijks zal in totaal de werkmakelaar en het spreekuur voor drukken op het budget. Op wie gaan we ons richten? Wat zijn de consequenties van bepaalde keuzes? Om de raad in staat te stellen om keuzes te maken wie we een aanbod willen doen presenteren we een drietal scenario s: 1. Perspectief op betaald werk voor zoveel mogelijk mensen (korte tot middellange afstand tot de arbeidsmarkt); 2. Zoveel mogelijk mensen met groeipotentieel perspectief op werk bieden (middel tot lange afstand tot de arbeidsmarkt) en beschut werk voor de personen die hierop zijn aangewezen (uitgaande van 30% van het totaal van de doelgroep) 3. Maximale ondersteuning van werkzoekenden die het verst afstaan van de arbeidsmarkt (lange afstand tot de arbeidsmarkt). Scenario Totaal besparing I- deel Kosten instrumenten Totaal inverdieneffect Inzet middelen doelgroep jaar Nee ,5 - >3 jaar Ja >3 jaar Ja Inzet nieuw beschut werk? Beslispunt 5 Alles overwegende kiezen we voor scenario 1: perspectief op werk voor zoveel mogelijk mensen. Deze ondersteuning leidt tot werkaanvaarding, zelfredzaamheid en uiteindelijk daarmee ook tot een besparing op de uitkeringslasten. Effect van deze focus is dat door de inverdieneffecten van dit scenario we kunnen investeren in begeleidings en bemiddelingstrajecten voor een brede doelgroep van de participatiewet. Beslispunt 6: Het college laten onderzoeken in hoeverre in Wormerland initiatieven, zoals die bij de Prinsen Stichting en Odion kunnen worden ontplooid voor de verruiming van de mogelijkheden op de arbeidsmarkt en het resultaat van dit onderzoek te bespreken met de gemeenteraad van Wormerland. 5

6 Financiële middelen Welke middelen hebben we tot onze beschikking? Hoe gaan we de middelen verdelen? En wat betekent dit voor de gemeentelijke begroting? De verdeling voor 2015 (septembercirculaire) betekent voor Wormerland: , P budget (klassiek en nieuwe doelgroep) , (Sociale Werkvoorziening) De financiële bestedingskaart van het Participatiebudget re integratie komt als volgt eruit te zien: Werkmakelaar en spreekuur Subsidieplafonds instrumenten Communicatiebudget Onvoorzien Totaal Zodra het inverdieneffect zoals in het hoofdstuk 10 in de scenario s is behaald, wordt de werkmakelaar vergoed uit het vrij te besteden inkomensdeel Communicatie De communicatie rond de Participatiewet zal opgenomen worden in het communicatieplan voor de drie decentralisaties. Bijlagen 1. Beleidsplan Participatiewet Wormerland voor participatie 2. Feiten en cijfers over de Wajong (UWV) 3. Vragen en antwoorden Participatiewet, banenafspraak en quotumwet (programmaraad) Het college van burgemeester en wethouders van Wormerland, de gemeentesecretaris, de burgemeester, J.J.M. Sutmuller P.C. Tange De raad van de gemeente Wormerland gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d.: 4 november 2014 Besluit: Het beleidsplan Participatiewet Wormerland voor participatie vast te stellen en in te stemmen met de in het plan voorgestelde beslispunten. 6

7 Aldus besloten in de openbare vergadering van de Raad van de gemeente Wormerland, gehouden op 25 november 2014 de griffier, de voorzitter, I.P. Vrolijk P.C. Tange 7