Profielwerkstukboek Kennemer Lyceum 2016/2017

Transcriptie

1 Profielwerkstukboek Kennemer Lyceum 2016/2017 0

2 Inleiding In het profielwerkstuk (PWS) laat je zien wat je de afgelopen jaren op school binnen je profiel (in brede zin) hebt geleerd. Het is als het ware een soort meesterproef die je gaat afleggen. Het gaat dan niet alleen om verschillende inhoudelijke onderdelen van je profiel maar ook om je vaardigheden, zoals onderzoek doen, plannen, presenteren, samenwerken en houding (zoals een onderzoekshouding, een lerende houding en je deelname aan het groepsproces). Het profielwerkstuk is een groot project waarbinnen je alle hierboven genoemde onderdelen laat zien. Je krijgt er een aantal maanden de tijd voor en je wordt begeleid door een docent. Je mag ook op zoek gaan naar een expert buiten de school die jou helpt bij je profielwerkstuk, bijvoorbeeld een docent bij een vervolgopleiding of iemand die werkt bij een bedrijf dat raakvlakken heeft met jouw profielwerkstuk. Je moet weten waaruit je profielwerkstuk moet bestaan en waarop je profielwerkstuk wordt beoordeeld. Dit en meer vind je in dit profielwerkstukboek. 1

3 Opdracht profielwerkstuk Hieronder lees je de belangrijkste vragen en antwoorden over het profielwerkstuk. Wat? Je gaat een profielwerkstuk maken waarin je laat zien dat je de volgende onderdelen binnen je profiel goed beheerst: - voldoende (vak)inhoudelijke kennis; - voldoende onderzoeks- of ontwerpvaardigheden; - een goede onderzoeks- of ontwerphouding. Met je profielwerkstuk sluit je je profiel met een meesterproef af. Je profielwerkstuk bestaat uit een aantal onderdelen: - het onderzoeks- of ontwerpverslag (schriftelijk); - een presentatie van je onderzoek of ontwerp; - een eindgesprek met je beoordelaar; - een verslag van het proces in je logboek. Je kiest een onderwerp voor je onderzoek of ontwerp dat past binnen één van je grote profielvakken. Waarom? Allereerst is een profielwerkstuk een wettelijk verplicht onderdeel van je eindexamen. Het is bedoeld om te laten zien dat jij over de juiste kennis en vaardigheden beschikt om je havo- of vwo-opleiding af te sluiten en om te bewijzen dat je klaar bent voor een vervolgopleiding. Daar zul je immers de kennis en vaardigheden die je op het Kennemer Lyceum hebt geleerd, moeten inzetten. Ook laat je met je profielwerkstuk zien dat je over een onderzoekende houding beschikt en dat je tijdens het proces van het maken van je profielwerkstuk iets geleerd hebt. Verder laat je met je presentatie je presentatievaardigheden zien. In het mondelinge eindgesprek toetst je begeleider of je voldoende hebt geleerd van je eigen onderzoek. Waaraan voldoen? Het profielwerkstuk moet aan een aantal eisen voldoen: - Het profielwerkstuk heeft betrekking op één of meer vakken van het eindexamen. Ten minste één van deze vakken heeft een omvang van 400 uur of meer voor vwo en 320 uur of meer voor havo. Indien je een sterke voorkeur hebt om je PWS over een kleiner vak te doen, zoals CKV of LO, dien je een link te zoeken met een groot vak. Dat brengt met zich mee dat er ook een meelezend docent naast je begeleider gezocht moet worden. (Dit betekent dat het PWS niet (alleen) over kleine vakken als maatschappijleer, CKV of LO mag gaan. Als dat wel het geval is moet het PWS ook nog betrekking hebben op een groot vak. Dan moet er behalve een begeleider ook een meelezende docent gevraagd worden.) - Je moet het grote vak volgen waarop je PWS betrekking heeft. Je mag dus bijvoorbeeld geen PWS over scheikunde maken als je geen scheikunde volgt. - Je hebt minstens 80 studie-uren besteed aan je profielwerkstuk. - Je mag niet lager dan een 4 voor je profielwerkstuk halen, anders ben je gezakt. - Je profielwerkstuk moet bestaan uit de volgende 4 onderdelen: 1. schriftelijk verslag; 2. mondelinge presentatie; 3. eindgesprek met je beoordelaar; 4. een procesverslag in het logboek. 2

4 - Een onderdeel van je profielwerkstuk is een eigen onderzoek. In principe doe je het profielwerkstuk met iemand samen. Je voert altijd een individueel eindgesprek met je begeleider, je levert je eigen logboek in en je krijgt een eigen individuele eindbeoordeling. - De inhoudelijke eisen aan je profielwerkstuk zijn verder uitgewerkt in het beoordelingsformulier in de bijlage. Begeleiding Je wordt begeleid door een docent bij het maken van het profielwerkstuk. Je voert regelmatig verplichte voortgangsgesprekken met je begeleider. Je kunt zo n gesprek zelf aanvragen maar de begeleider kan ook zo n gesprek aanvragen. Daarnaast kun je ook medeleerlingen, die aan gelijksoortige onderwerpen werken, vragen om feedback te geven. Op die manier kun je gebruik maken van elkaars expertise, waardoor jouw werkstuk alleen maar beter wordt. Indien er een te grote groep leerlingen dezelfde voorkeur voor de begeleidend docent aangeven, zal de conrector een andere begeleider toewijzen. Als teveel leerlingen bij een docent hun PWS willen maken, kan de conrector een andere begeleider toewijzen. Beoordeling Je profielwerkstuk wordt beoordeeld op verschillende onderdelen: 1. vakinhoudelijke kennis: je laat zien dat je voldoende diepgang hebt op het gekozen vakgebied; 2. (onderzoeks- of ontwerp-)vaardigheden: je laat zien dat je stapsgewijs een goed onderzoek of ontwerpproject kan uitvoeren; 3. vorm: je besteedt voldoende aandacht aan de vormgeving van je product en de presentatie; 4. proces: je laat zien dat je een kwalitatief goed proces hebt doorlopen naar je eindproduct; 5. eindgesprek & eindbeoordeling: je voert een afsluitend gesprek met je beoordelaar en laat zien dat je je werkstuk goed kunt toelichten; 6. je houdt een presentatie voor leerlingen van de eindexamenklassen en vooreindexamenklassen. PTA Het cijfer voor je profielwerkstuk telt mee in je combinatiecijfer. Voor een HAVO-diploma wordt het combinatiecijfer gevormd door maatschappijleer en het profielwerkstuk. Voor een VWO-diploma wordt het combinatiecijfer gevormd door maatschappijleer, het profielwerkstuk en ANW. Geen ANW in combinatie cijfer in Voor het profielwerkstuk dient minimaal een 4 gescoord te worden voor het slagen. Je mag dus niet lager dan een 4 voor je profielwerkstuk halen, anders ben je gezakt. De titel van je werkstuk en de beoordeling komen apart op je cijferlijst te staan, welke bij je diploma wordt uitgereikt. Daardoor blijft dus altijd te zien welk onderwerp je voor je profielwerkstuk hebt uitgewerkt en welke beoordeling je ervoor hebt gekregen. Dit kan bij bijvoorbeeld sollicitaties van belang zijn voor je verdere carrière! Omdat de titel op je cijferlijst komt te staan, mag deze niet langer zijn dan 52 tekens inclusief spaties. 3

5 4

6 Planning en tijdschema Het schrijven van je profielwerkstuk bestaat uit een aantal onderdelen. Deze onderdelen zijn erop gericht om een goed onderzoek uit te voeren of om een goed ontwerp op te zetten. Je moet de verschillende onderdelen goed doorlopen om tot een succesvol eindproduct te komen. Het is niet zo dat je onderdelen stap voor stap achter elkaar afsluit. Soms zul je in een later stadium een eerder onderdeel nog een beetje aanpassen. Voor ieder profielwerkstuk zijn twee onderdelen van belang: - Je verdiept je in het onderwerp door wetenschappelijke bronnen te raadplegen en literatuuronderzoek te doen: je onderzoekt wat er al bekend is en wat er al geschreven is over jouw onderwerp; - Je doet een eigen onderzoek of maakt een eigen ontwerp: jij voegt wat toe aan wat je al hebt gelezen. Je laat daarmee zien dat je een onderzoek kunt opzetten en uitvoeren of een ontwerp kunt testen en realiseren. De uitkomst van het literatuuronderzoek en het onderzoek of ontwerp leiden dan tot een conclusie. Deze conclusie is de opbrengst van je werkstuk. De volgende onderdelen komen terug in alle profielwerkstukken. Je maakt van tevoren een keuze voor het doen van onderzoek of het maken van een ontwerp (van bijvoorbeeld een vliegtuig of een boot, een product uit een 3D printer, een compositie van een muziekstuk enz.): Onderzoek Onderwerpkeuze Hoofdvraag en deelvragen Onderzoeksplan Uitvoering stappen onderzoeksplan Antwoord op de hoofdvraag & discussie/reflectie Bronvermelding Ontwerp Probleemdefinitie Ontwerpvraag Ontwerpplan Uitvoering stappen ontwerpplan Antwoord op de ontwerpvraag & discussie/reflectie Bronvermelding Op basis van deze onderdelen van je onderzoek of ontwerp: - schrijf je een onderzoeksverslag/ontwerpverslag; - presenteer je je resultaten - voer je een eindgesprek met je begeleider - volgt de eindbeoordeling. Het hele proces leg je vast in een logboek. Het logboek lever je samen met je uiteindelijke werkstuk in voor de beoordeling. Op deze manier kan de beoordelaar goed zien hoe je tot je eindproduct gekomen bent. Dat is namelijk een belangrijk onderdeel van de beoordeling. Het gaat er niet alleen om wat de uitkomst is, maar het is vooral van belang dat de beoordelaar kan zien dat je een gedegen onderzoek hebt gedaan of ontwerp hebt gemaakt en dat je beschikt over belangrijke vaardigheden. Het proces is minstens zo belangrijk als de uitkomst! Om je zo goed mogelijk te begeleiden bij het maken van het profielwerkstuk leiden we je door verschillende fases. Zoek je begeleider en medeleerlingen regelmatig op om samen te kijken of je op de goede weg zit. Vraag regelmatig feedback: Wat zou ik nog kunnen doen om het beter te maken? Uiteraard kun je ook sneller werken dan de voorgestelde 5

7 planning. Stem dit goed af met je begeleider. Als jij eerder een fase afrondt, en je tussenproduct inlevert, is dat uitstekend. Samenwerken in tweetallen Je profielwerkstuk maak je samen met een klas/jaargenoot (je schrijft het pws maximaal met drie mensen). Samenwerken houdt in dat je samen zorgt voor een goed resultaat, waarbij je natuurlijk gebruik maakt van zowel je eigen als elkaars kwaliteiten. Het is een vaardigheid die je in je studie, op je werk en in privé omstandigheden nodig zult hebben. Begin met naar elkaar te luisteren wanneer jullie mogelijke onderwerpen bespreken. Je hoeft niet gelijk te krijgen maar je wilt een goed onderwerp voor je pws. Denk kritisch na over je eigen voorstellen en die van de ander en luister naar het commentaar van je medeleerling. Stel vast wat je wilt, maak een planning en verdeel de werkzaamheden. Bedenk vervolgens: afspraak = afspraak. Als je een datum prikt, houd je je daar ook aan. Als de samenwerking niet goed loopt, heeft dat meestal daarmee te maken. Spreek ook af, wat er gebeurt als iemand van de groep zich niet aan de doelen en data houdt. Wat is het gevolg? Tot wanneer los je het samen op? Wanneer ga je naar je begeleider? Als jullie dit van tevoren afspreken, praat je er makkelijker over en zijn de consequenties helder. Zorg er daarbij wel voor dat je doelen realistisch zijn en stel jouw aandeel niet uit. Spreek in elk geval drie momenten af waarop je de samenwerking bespreekt: wat gaat goed, wat niet en wat moet er veranderen? Dat is ook een goed moment om de inhoudelijke voortgang te bespreken. Je bent gestart met het idee een goed PWS af te leveren, houd dat doel voor ogen. 6

8 Tijdschema profielwerkstuk schooljaar Week Datum Activiteit Verantwoordelijke 10 8 maart Kick off Conrector 11/12 9 t/m 23 maart Contact over PWSonderwerp- en Leerling procedure met je begeleider maart* Inleveren van een door de Leerling begeleider getekend keuzeformulier (bijlage 2) bij receptie 13,14 Indelen leerlingen & begeleiders Conrector (docenten) 15, 16 Na de lessen PWS-werktijd (op school) Onderwerp uitwerken Hoofd- en deelvragen uitwerken Leerling Docent spreekuur / mailcontact mei Pws-voorstel inleveren bij docent (onderwerp / hoofd- & deelvragen / Leerling onderzoeksvoorstel/literatuuropgave) 22 Uiterlijk 30 mei Commentaar op pws-voorstel Begeleider bespreken met leerling 23 9 juni Pws-voorstel bijwerken + inleveren Leerling juni Accepteren PWS-voorstel Begeleider juli uur PWS-dag Plan van aanpak inleveren bij je begeleider mailcontact Na de lessen PWS-werktijd (op school) Inhoudelijk werken aan PWS. Experimenten / interviews Leerling Docent spreekuur / Leerling Docent spreekuur / mailcontact november Concepteindversie inleveren Leerling november Becommentarieerde conceptversie Begeleider 2 december met leerling bespreken 2 9 januari ** Definitieve versie inleveren Leerling Uiterlijk 8 Beoordelen PWS (proces & inhoud) Begeleider februari Datum volgt (avond) Half februari Presenteren PWS (ook onderdeel van de beoordeling) Leerling *Voor het vak biologie moet een eerste ontwerp van het onderzoeksvoorstel afgerond zijn. **Bij het overschrijden van de deadline voor de definitieve versie geldt naast het mislopen van de 5 punten (zie beoordelingsformulier proces) een aftrek van 0,5 punt per schooldag op het eindcijfer van je PWS. 7

9 Onderwerpkeuze Om gemotiveerd een goed profielwerkstuk te kunnen maken, is het van groot belang dat je een goed onderwerp kiest. Je gaat je er immers uitgebreid in verdiepen en er een aantal maanden intensief aan werken. We onderscheiden vier belangrijke fasen om tot een goed onderwerp voor je profielwerkstuk te komen: Oriëntatie, onderwerpkeuze, afbakenen van het onderwerp en het verzamelen van literatuur en bronnen. Deze fasen worden hierna toegelicht. Verder vind je in bijlage 3 zeven handige tips die je helpen bij het maken van een goed profielwerkstuk. Fase 1: Oriëntatie Om een idee te krijgen van mogelijke onderzoeken kun je bijvoorbeeld zoeken door op google onderwerpen profielwerkstuk in te typen. Vele universiteiten en hogescholen hebben sites met suggesties die bruikbaar zijn. Om je verder te oriënteren kun je gesprekken voeren met een medeleerling, je ouders, je mentor, een docent of een expert van buiten school of iemand anders. Vraag aan de ander wat hij / zij bij je vindt passen, leg de ander voor waar je aan zit te denken en waarom. Vraag of ze eventueel nog andere suggesties hebben. Noteer in je logboek met wie je gesproken hebt, hoe lang, en wat de uitkomsten van dat gesprek waren. Fase 2: Onderwerpkeuze De keuze voor je onderwerp kan met allerlei dingen te maken hebben, bijvoorbeeld.: - je wilt al langer meer over dit onderwerp te weten komen; - je overweegt om iets met dat onderwerp te gaan doen in je vervolgopleiding of carrière; - je weet veel van een bepaald onderwerp af en wilt daar dus mee aan de slag; - je kent een mooi boek, een interessante persoon of een mooi bedrijf waar je iets mee wilt en je wilt je onderwerp daaraan koppelen; - je hebt een keer iets gelezen of op tv gezien wat allerlei vragen bij je opriep en wat je daarom graag wilt onderzoeken; Je kunt een keuze maken aan de hand van een mindmap, ook wel een denkspin genoemd. Doordat je je onderwerp in het midden zet, en je al je gedachten aan de hand van een spin eromheen opschrijft, probeer je zoveel mogelijk ideeën te krijgen en op te schrijven. Dit zijn vragen die je kunnen helpen, om het onderwerp zo breed mogelijk door te denken: - Waar heeft het allemaal mee te maken? - Is het onderwerp actueel? Wat heb je er zoal over gehoord? - Wat weet je er al van? - Wat weet je nog niet? - Welke vragen komen in je op rondom dat onderwerp? - Waarom is het een leuk of interessant onderwerp? 8

10 - Wie of wat ken je die daarmee te maken heeft? - Ken je mensen binnen de school die je erbij zou kunnen betrekken? - Ken je mensen buiten de school die je erbij zou kunnen betrekken? - Heb je bepaalde verwachtingen (hypotheses) over hoe iets dat je wil onderzoeken in elkaar zou kunnen zitten? - Heb je al ideeën die je zou kunnen onderzoeken? Als je je onderwerp gekozen hebt ga je op zoek naar een docentbegeleider en vul je een PWS formulier in (zie bijlage 2). Je laat dit formulier tijdig door je docentbegeleider ondertekenen. Het tijdig inleveren van je PWS formulier is een onderdeel van je totale beoordeling. Lever dit formulier dus op tijd in. Fase 3: Afbakenen onderwerp Wanneer je eenmaal een onderwerp hebt gekozen waar je enthousiast van wordt, ga je een onderzoeksvraag formuleren om het gebied van je onderzoek goed af te bakenen. Onderzoeken is namelijk gestructureerd op zoek gaan naar het antwoord op een vraag. Ook het maken van een ontwerp is eigenlijk een soort onderzoekje. Je gaat namelijk gericht op zoek naar het antwoord op een ontwerpvraag. Hoe beter je onderwerp is afgebakend, hoe beter je iets kunt onderzoeken. De meeste onderwerpen zijn namelijk zo ontzettend breed, dat je er bij wijze van spreken je hele leven onderzoek naar zou kunnen doen en er dan nog maar relatief weinig weet. Hoe beter je onderwerp is toegespitst, hoe beter je een goede onderzoeksvraag kunt stellen en hoe beter je antwoord op die vraag zal worden. In onderstaande tabellen staan enkele voorbeelden van onderwerpen die te breed zijn en onderwerpen die zijn afgebakend: Slecht afgebakend onderwerp Afgebakend onderwerp Internationalisering Internationalisering van de Nederlandse handel in bloemen en sierplanten Rusland Klimaatverandering in Rusland Vergrijzing Eenzaamheid onder 55 plussers in Brielle Het oog Aanpassing van het menselijk oog aan lichtsterkten Zwaartekracht Het modelleren van een bungeejump Nederlandse taal Dialecten in Noord-Nederland Mode Mode in Nederland in de jaren 60 Om tot een goed afgebakend onderwerp te komen, ga je je nogmaals verdiepen in je onderwerp. Een voorbeeld: stel je onderwerp is totale zonsverduistering. Je kunt jezelf dan mogelijk de volgende vragen stellen, die leiden tot allerlei mogelijke deelterreinen. Elk deelterrein is dan een redelijk afgebakend onderzoeksterrein, waaruit je er straks één gaat kiezen. Voorbeeld: Totale zonsverduistering 9

11 Vragen Hoe ontstaat zo'n totale zonsverduistering? Hoe vaak komt zo'n totale zonsverduistering voor? Hoe kun je zo'n totale zonsverduistering voorspellen? Hoe komt het dat zoveel nuchtere Nederlanders zich gek lieten maken door de zonsverduistering op 11 augustus 1999? Hoe kijkt men in andere culturen tegen zo'n totale zonsverduistering aan? Mogelijke deelterreinen Wetenschappelijke verklaring, verklaringen door de eeuwen heen. Frequentie Wetenschappelijke methoden, methoden door de eeuwen heen. Sociologische aspecten, de invloed van het nieuwe millennium, de invloed van de media. Vergelijkingen, beschrijvingen van afzonderlijke culturen. Nadat je je onderwerp hebt opgesplitst in verschillende deelterreinen, kun je een keuze gaan maken voor jouw precieze onderzoeksterrein. Om een goede keuze te maken voor je uiteindelijke onderwerp kun je jezelf de volgende vragen stellen. - Wat vind ik zelf het meest interessant? - Wat vindt mijn docent of de expert van buiten het meest interessant? - Waar heeft de maatschappij vooral behoefte aan? - Waar kan ik de meeste informatie over vinden? - Wat sluit het beste aan bij de actualiteit? - Op welk terrein kan ik het snelste mooie resultaten boeken? Voor je profielwerkstuk zijn de belangrijkste afwegingen eigenlijk de volgende. 1. Wat vind jij echt interessant? 2. Wat is haalbaar om binnen de tijd die staat voor het profielwerkstuk (80 studielasturen) te onderzoeken / te ontwerpen? Voor ieder onderzoek of ontwerp moet je keuzes maken. De grootste valkuilen van onderzoeken en ontwerpen is dat je in de eerste fases nog te weinig keuzes maakt, omdat je eigenlijk alles wel interessant vindt of omdat je denkt dat alles toch met elkaar te maken heeft. Maar hoe minder keuzes je in het begin maakt, hoe moeilijker het straks wordt. Je ziet dan door de bomen het bos niet meer en dat gaat je veel tijd kosten. Fase 4: Literatuur & bronnen verzamelen Je hebt nu een onderwerp gekozen met een aantal deelterreinen. Om je goed voor te bereiden op de volgende fase van het profielwerkstuk, moet je je gaan verdiepen in je onderwerp en daarvoor bronnen verzamelen. Deze bronnen gaan je helpen om je te oriënteren op je onderwerp, om een goede onderzoeksvraag te formuleren en ook om een hypothese te formuleren over een mogelijk antwoord op je onderzoeksvraag. Om goed onderzoek te doen, moet je over goede bronnen beschikken. De bronnen moeten aan een aantal kwaliteitseisen voldoen. 10

12 1. je moet een bepaalde hoeveelheid bronnen verzamelen; 2. je bronnen moeten divers zijn (niet allemaal dezelfde soort); 3. je bronnen moeten van een bepaalde kwaliteit zijn. Er wordt dus een aantal eisen aan je bronnen gesteld. Hieronder staan de algemene eisen waaraan je bronnen moeten voldoen. Als je straks bij een bepaalde begeleider wordt ingedeeld dan kan de begeleider speciaal voor jouw onderwerp de eisen aanpassen. Eisen die gesteld worden aan je bronnen Hoeveelheid - minstens 7 bronnen bronnen Diversiteit van de - minstens 1 naslagwerk over het onderwerp (een boek) bronnen - minstens 3 geschreven bronnen (artikelen, boeken) Kwaliteit van de bronnen - minstens 3 bronnen van internet - de bronnen moeten zo recent mogelijk zijn (als je bronnen relatief oud zijn, dan vertel je waarom je toch voor deze bron gekozen hebt - je bronnen moeten betrouwbaar zijn (geen wikipedia/scholieren.com) Bronnen moeten altijd worden beoordeeld op betrouwbaarheid. Betrouwbaarheid betekent dat de informatie waar is, dat je erop kunt vertrouwen. Wikipedia en samenvattingsites zoals Scholieren.com en mens-en-samenleving.infonu.nl mogen niet worden gebruikt. Goed gebruik van bronnen houdt in dat je de informatie nauwkeurig en correct weergeeft en laat zien dat je de informatie begrepen hebt. Meer weten over de betrouwbaarheid van websites? Zoek eens op trefwoord betrouwbaar in het boekje over zoeken op internet: Let op: bij geschiedenis wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire bronnen. Primaire bronnen zijn bronnen uit de tijd zelf, onder secundaire bronnen verstaan we moderne studies, literatuur. Een voorbeeld van een primaire bron: de brieven die Willem van Oranje heeft geschreven over een belegering die hij zelf uitvoerde. Een voorbeeld van een secundaire bron: een scriptie van een student in de 21e eeuw over de Tachtigjarige Oorlog. Je mag bij geschiedenis primaire bronnen gebruiken, ook als die niet op feiten berusten, en dus eigenlijk in de strikte zin van het woord niet betrouwbaar zijn. Een voorbeeld: een speech van Hitler over de minderwaardigheid van Joden berust niet op feiten, maar is wel nuttig als je Nazipropaganda onderzoekt. Bij secundaire bronnen daarentegen moet je wel altijd nagaan of je op de informatie kunt vertrouwen. Dat doe je door te kijken wie het heeft geschreven: is de auteur een wetenschapper, een expert binnen zijn vakgebied, of is de site van een organisatie die je kunt vertrouwen? Werkt de auteur aan een universiteit of andere betrouwbare organisatie? Bevat de bron de meest recente informatie over je onderwerp? Op websites lees je vaak onder kopjes als colofon, over deze site, contact, of over [plus naam van de organisatie achter de website] wie de tekst geschreven heeft. De url van een site 11

13 verklapt ook veel: eindigt een site op.com (van commercial) dan kun je ervan uit gaan dat het de site van een bedrijf is, en.gov (van government) betekent dat het een site is van de Amerikaanse federale overheid. Probeer vervolgens je gevonden informatie zoveel mogelijk in je eigen woorden weer te geven. Verder moet je in je tekst op een juist wijze de bronnen vermelden. Een juiste bronvermelding houdt in: je laat in de tekst met voetnoten zien waar je de informatie vandaan hebt. Dat doe je ook als je tekst niet letterlijk hebt overgenomen. Noteer telkens het volgende: auteur, titel van het boek of tijdschrift, jaar of maand van uitgave, paginanummer(s). In het geval van een website noteer je behalve de url ook de organisatie achter de website en licht je deze kort toe. Gaat het om een bedrijf, een universiteit, een belangenorganisatie, een museum? Als je geen datum of auteur kunt vinden, vermeld je auteur en datum onbekend. Misschien lukt het je niet om in één keer de juiste bronnen te vinden, die voldoen aan de eisen. Overleg dan op tijd met je begeleider welke bronnen je zou kunnen raadplegen. Plagiaat Als je meer dan één zin letterlijk overneemt zonder te citeren en de bron te vermelden, is er sprake van plagiaat. bij citaten zet je de zin die je letterlijk overneemt tussen aanhalingstekens, zoals ook het geval is bij deze zin. Citeer alleen als je een goede reden hebt om de zin in oorspronkelijke vorm over te nemen. Als je je schuldig maakt aan plagiaat is dit een onregelmatigheid zoals beschreven staat in het PTA. Je riskeert dan daarmee de kans op slagen. Zo kun je een 1 krijgen (dan ben je dus gezakt), of er kunnen andere maatregelen genomen worden zoals aangegeven in het PTA. Profielwerkstukvoorstel Nadat je de vier hiervoor genoemde fasen doorlopen hebt en je een goed onderwerp voor je profielwerkstuk gevonden hebt, schrijf je een profielwerkstukvoorstel. Hierin beschrijf je je onderwerp, je hoofd- & deelvragen/ onderzoeksvoorstel en je literatuuropgave. Je profielwerkstukvoorstel moet tijdig geaccepteerd worden door je begeleider. Plan van aanpak Na acceptatie van je profielwerkstukvoorstel ga je een plan van aanpak schrijven. Hierin staan de noodzakelijke activiteiten, de logische volgorde van wat je gaat doen, een realistische planning, de uitvoerbaarheid van je onderzoek en de taakverdeling beschreven. Verder, indien nodig, heldere en concrete afspraken met TOA en een materialenlijst. In het geval van een experiment noteer je verder hoeveel tijd je nodig hebt om op te ruimen. Bij een experiment moet de opzet uitvoerbaar zijn. Het kan natuurlijk misgaan, maar dan dien je te verklaren waarom het niet is gelukt. Zorg dat je tijdig een goed plan van aanpak inlevert. Dit is een onderdeel van je beoordeling. Inhoud en beoordeling 12

14 In het beoordelingsformulier (zie bijlage 1) staat precies vermeld waar je begeleider op let bij het beoordelen van je profielwerkstuk. Hierna vind je voor een aantal zaken een toelichting op het beoordelingsformulier. Grafieken, diagrammen en tabellen: Grafieken, diagrammen en tabellen geef je een informatieve titel en een nummer. Verder benoem je de horizontale en verticale as, zodat duidelijk wordt wat of hoe er is gemeten. Bij tabellen noteer je de grootheid en eenheid in de bovenste rij van een kolom. Aan het einde van de as noteer je de grootheden met daarachter tussen haakjes de eenheden. Als je meerdere metingen in een grafiek uitzet, dan geef je met een legenda ernaast aan waar elke lijn voor staat. Als je de tabel of grafiek hebt overgenomen, moet je op de juiste wijze de bron vermelden. In de tekst zelf verwijs je naar de tabel of grafiek door het nummer te noemen. Juiste grootheden, eenheden en significante cijfers: Bij natuurwetenschappelijke experimenten noteer je de relevante grootheden en eenheden. Als je bijvoorbeeld stroom meet, dan is de grootheid stroomsterkte I en de eenheid is Ampère A. Bij metingen werk je met significante cijfers: Je moet je houden aan de regels voor significante cijfers. Als je een steen oppakt en in de hand weegt kun je zeggen dat de steen ongeveer 2 kg weegt. Het zou onzin zijn te zeggen deze steen weegt 2, kg. Verder is bij bètaonderzoek is de kwaliteit, de nauwkeurigheid van de metingen belangrijk. Bijvoorbeeld: als je een voltmeter gebruikt, is de uitslag nauwkeuriger als je de schaal groter maakt. Je maakt dus een keuze voor milliampère, of microampère. Meetinstrument: Meetinstrument: als je bijvoorbeeld gaat enquêteren leg je uit hoe je de vragenlijst hebt samengesteld (welke vragen, waarom deze volgorde), en waarom. Populatie: Populatie: een groep mensen of dieren of andere onderzoeksobjecten waarover je bepaalde gegevens verzamelt / de complete groep die wordt bestudeerd. Steekproef: Steekproef: onderzoekseenheden die je onderzoekt en die model staat voor de gehele populatie waarover je uitspraken wilt doen. Bronnenlijst: In de bronnenlijst staan de bronnen op alfabetische volgorde (van achternaam van de auteurs). Licht telkens de bron kort toe: hebben we hier te maken met een boek, rapport, artikel, recensie? Ten slotte vind je in bijlage 2 het PWS-keuzeformulier (lever dit tijdig in, dit is een onderdeel van je beoordeling!). 13

15 Bijlage 1 BEOORDELINGSFORMULIER PROFIELWERKSTUK Naam leerlingen: Naam begeleider: Naam 2e (meelezende) docent, bij LO, CKV of Maatschappijleer: Titel werkstuk: Proces Max Score Op 10/5 je onderwerp en mogelijke onderzoeksvraag ingeleverd bij 10 je begeleider. Op 6/6 goede definitieve hoofd- en deelvragen op papier ingeleverd 10 bij je begeleider. Fasen 1 t/m 4 (oriëntatie, onderwerpkeuze, afbakening en bronnenonderzoek) goed doorlopen. Op 14/7 goed plan van aanpak ingeleverd bij je begeleider. 20 Op 14/11 goede conceptversie PWS op papier ingeleverd bij je 5 begeleider. Op 9/01 goede definitieve versie ingeleverd op papier bij je 5 begeleider en via de ELO van Magister.* Zelf afspraken gemaakt met de begeleider, op tijd aan de bel 10 getrokken, zelf voorstellen gedaan m.b.t aanpak onderzoek, begeleidingstijd goed benut, aanwijzingen van begeleider volledig en goed verwerkt Totaal proces 60p Toelichting: de procespunten zijn alleen te verdienen als op tijd wordt ingeleverd. Te laat betekent geen punten (dus ook geen deel!). Verder moet het ingeleverde werk acceptabel zijn om de maximale procespunten of een gedeelte daarvan te kunnen verdienen. *Bij het overschrijden van de deadline voor de definitieve versie geldt naast het mislopen van de 5 punten een aftrek van 0,5 punt per schooldag op het eindcijfer van je PWS. 14

16 Inhoud Max Score Verzorging Titelblad en inhoudsopgave bevat alle benodigde gegevens, dekt alle onderdelen. Paginanummers zijn correct Telkens blijkt waar je de informatie vandaan hebt (plagiaat wordt gemeld aan de examencommissie) Bronnen, citaten, tabellen, grafieken en figuren zijn op juiste wijze vermeld Hoofdstukken en paragrafen hebben relevante titels, er is een goede opbouw, structuur en omvang Tekstopmaak is verzorgd, aantrekkelijk en nodigt uit tot lezen (door evt. gebruik relevante plaatjes). Tekst is op niveau, heeft een goede zinsbouw, bevat geen spelfouten. Bij meer dan 15 spelfouten loopt de leerling niet alleen punten voor verzorging mis, maar wordt ook eenmalig 0,5 cijferpunt afgetrokken 10 Inleiding Theorie Onderzoek en vakinhoud Bevat aanleiding, geeft beknopt weer waar het werkstuk over gaat, bevat goede, specifieke onderzoeksvraag, goede deelvragen en goede, toetsbare hypothese Theorieën zijn relevant en goed beschreven. Er is goed gebruik gemaakt van voldoende en van betrouwbare bronnen. De bronnen zijn divers (niet alleen websites) Opzet van onderzoek is duidelijk beschreven, zodat het kan worden herhaald; (bij experimenteel onderzoek geldt dit voor zowel de pilot als het definitieve experiment) Goed begrippen meetbaar gemaakt Goede onderzoeksmethode gekozen en keuze goed verantwoord Indien van toepassing: Goed meetinstrument gekozen dan wel ontwikkeld en goed verantwoord Indien van toepassing: Populatie benoemd en de omvang en samenstelling van de steekproef zijn goed beschreven en verantwoord Indien van toepassing: (Sectie)voorschriften nageleefd, experimenten / onderzoek netjes uitgevoerd, juiste berekeningen en nauwkeurigheid, duplo s/triplo s (bèta)

17 Resultaten Conclusie en discussie /reflectie Bronnenlijst en Bijlagen Totaal Goede uitwerking van de hoofvragen en deelvragen (bij literatuuronderzoek: voor- en tegengeluiden komen aan bod, bij bèta-onderzoek: uitvoering van het experiment) Er is iets onderzocht, niet alleen beschreven Scheiding van feiten en meningen Door middel van beantwoording van de hoofd- en deelvragen volgt een goed onderbouwde conclusie De hypothese wordt terecht aangenomen, dan wel verworpen In de discussie wordt het eigen onderzoek kritisch geëvalueerd Er worden aanbevelingen gedaan om het onderzoek te verbeteren De conclusie bevat geen nieuwe gegevens De bronnenlijst bevat alleen bronnen die zijn gebruikt en alleen toegestane bronnen. De bronvermelding is correct en volledig. De bijlagen zijn functioneel, genummerd en hebben een relevante titel Het logboek van de leerling is volledig en specifiek p Presentatie Max Score Inhoud Illustraties De inhoud van het werkstuk wordt in duidelijke en foutloze taal uitgelegd. Leerlingen hebben kennis van zaken (bètavakken-onderzoek: experiment of eindproduct wordt getoond) Er is zinvol gebruik gemaakt van illustratie- materiaal (plaatjes, filmpjes, demonstraties, etc.) 10 p Tijdsduur De presentatie duurt 8-10 minuten 2 p Voordracht Er wordt duidelijk en rustig gesproken 2p Interactie Er wordt gezorgd voor voldoende zinnige interactie met het publiek Structuur Er zit een logische structuur in de presentatie 2p 2 p 2p Totaal presentatie 20p Toelichting: De presentatie wordt beoordeeld door de begeleider. Als de begeleider en/of andere beoordelaar verhinderd is, wordt gezorgd voor een vervanger. 16

18 Originaliteit/ Uitmuntendheid Max Score Reden: 10p Toelichting: Als de leerlingen iets bijzonders hebben gepresteerd dat niet in de genoemde scoreonderdelen tot uitdrukking kan worden gebracht, dan kan de begeleider hiervoor maximaal 10 punten toekennen. Totaalscore profielwerkstuk Max Score LET OP: CIJFER = TOTAALSCORE / p Toelichting: Als leerlingen duidelijk verschillende prestaties hebben geleverd, kan de docent individuele cijfers toekennen. 17

19 Bijlage 2 PWS keuzeformulier Vul het onderstaande formulier in. Op basis van dit formulier gaan wij kijken door wie je het beste begeleid kan gaan worden. Maak van dit formulier voor jezelf een kopie en lever het door je begeleider ondertekende oranje formulier uiterlijk op 24 maart 2016 in bij de receptie. Eén formulier per tweetal. Naam Klas Naam Klas Onderwerp Op welk groot vak (of meerdere vakken) heeft je onderwerp betrekking? Mogelijke onderzoeksvraag / vragen (als jullie hier al ideeën over hebben) Naam mogelijke begeleider Akkoord begeleider - handtekening (pas na ondertekening inleveren bij receptie) Akkoord tweede meelezende docent (verplicht bij LO, CKV, Maatschappijleer) (pas na ondertekening inleveren bij receptie)! Zonder handtekening van je begeleider wordt je PWS formulier niet in behandeling genomen en mis je procespunten! 18