Quercus PS. Training. Jaargang 13 - Nr Juni de Quercus PS is een uitgave van Quercus Technical Services B.V.

Transcriptie

1 Training De nieuwe NEN 3140; Duidelijker dan ooit! Interview Peter Coppes over de nieuwe NEN 3140 Wijziging titel cursus Management van Elektrische Installaties Quercus PS Jaargang 13 - Nr Juni de Quercus PS is een uitgave van Quercus Technical Services B.V.

2 Voorwoord Het bedrijfsleven schreeuwt om goed opgeleid personeel. Enerzijds is er de uitstroom van ouderen die moeten worden opgevangen, anderzijds is er al jarenlang een teruglopend aanbod van jongeren die kiezen voor techniek. Bedrijfsscholen zijn weggesaneerd, waardoor gerichte inzet van medewerkers niet mogelijk is zonder trainingen. Maar een goede opleiding wil nog niet zeggen dat medewerkers over de juiste kwalificaties beschikken om te kunnen worden ingezet in de bedrijfsvoering. Om blijvend te functioneren is een levenlang leren geïntroduceerd. Het aantal opleidingsinstituten waar allerlei training- en scholingsprogramma s worden gegeven groeit nog steeds. In het bedrijfsleven is er over het algemeen geen duidelijk plan voor het opleiden van medewerkers. De argumenten voor bedrijfsopleidingen zijn vaag en niet steekhoudend. Realisatie van bedrijfsdoelstellingen vraagt vakbekwaam personeel. Deze vakbekwaamheid kunnen we onderverdelen in twee componenten, algemene vakbekwaamheid en bedrijfsgerichte vakbekwaamheid. Bedrijfsopleidingen hebben een kwalitatieve (effectieve/ efficiënte/ veilige) bedrijfsvoering tot doel. Opleidingen behoren daarom een managementinstrument te zijn! Grote bedrijven beseffen nu meer dan ooit dat het opleidingsbeleid een onderwerp in bestuursvergaderingen moet zijn. Calamiteiten ontstaan vaak door een samenloop van omstandigheden waardoor we het overzicht kwijtraken. Elke handeling kan nu resulteren in een ongewenste situatie. Loopt het goed af dan zijn we voor de organisatie een vakman, loopt het slecht af dan zijn we onbekwaam. Was het gewoon geluk of pech? Binnen ons vakgebied kennen we geen geluk of pech. We zijn Paul Koop, directeur Quercus Technical Services B.V. aantoonbaar vakbekwaam of we zijn het niet. Vakbekwaamheid is meer dan alleen aantoonbare kennis en kunde, het betreft ook ervaring, motivatie en gedrag. Binnen de elektrotechniek kennen we de verplichte aanwijzing en is persoonscertificatie geïntroduceerd. Om medewerkers aan te wijzen is het persoonscertificaat alleen niet voldoende. Het gaat om waarvoor je een vakbekwaam persoon bent. Dat is gerelateerd aan de installaties waaraan wordt gewerkt en de voorwaarden waaronder wordt gewerkt (bedrijfsvoorschriften). Als daar ervaring en vertrouwen aan wordt gekoppeld, dan kunnen werkzaamheden op een verantwoorde wijze worden uitgevoerd. Dit vraagt om inzicht van de bedrijfsprocessen. Daarmee durf ik te stellen dat vakbekwaamheid van medewerkers primair een managementverantwoordelijkheid is en zelfs meer dan dat veiligheid en kwaliteit in een beleidsverklaring thuis hoort. Geef mij vakbekwaamheid en ik geef u veiligheid en kwaliteit! Colofon Quercus PS is uitgave van: Quercus Technical Services B.V. Adres: Baileystaat 3, 8013 RV ; Platinastraat 66, 2718 RX Telefoon: (038) Fax: (038) info@qts.nl kijk op Quercus PS verschijnt viermaal per jaar. Het blad wordt gratis verzonden aan bedrijven en cursisten. Wilt u de nieuwsbrief blijven ontvangen, meld u aan via de website Redactie: Ingrid Kleine Eindredactie: Linda Hofman Ontwerp: Petra Timmers Fotografie: Stephan Jansen, Shutterstock, Evert Arts Druk: wm veenstra, druk print sign Oplage: 500 stuks redactie: redactie@qts.nl Quercus Technical Services B.V. juni 2011 Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden overgenomen of vermenigvuldigd. 2

3 De nieuwe NEN 3140 duidelijker dan ooit! Technip Netherlands Technip Netherlands Quercus wil u, als medeontwikkelaar van de nieuwe NEN 3140, graag informeren over deze norm. Zodat ook u weet wat uw verantwoordelijkheden zijn en hoe u die kunt nemen. Quercus heeft voor u een themamiddag ontwikkeld en verwelkomt u graag op een van de volgende dagen: 14 juni ZWOLLE Hoofdkantoor Quercus 27 juni SASSENHEIM Van der Valk Hotel Casino Sassenheim 30 juni HOUTEN Van der Valk Hotel Houten 4 juli ASSEN Van der Valk Hotel Assen 6 juli BREDA Van der Valk Hotel Princeville 7 juli URMOND Van der Valk Hotel Stein- Urmond Programma Technip is is a a world world leader leader in the in fields the of fields project of management, project management, engineering and engineering Ontvangst construction for the oil & gas industry offering a comprehensive portfolio of innovative and solutions construction and technologies. for the oil & gas industry offering a comprehensive portfolio With of 23,000 innovative employees solutions around and the world technologies., integrated capabilities With 23,000 and employees proven expertise around SESSIE 1: Belangrijkste wijzigingen in vogelvlucht o.a.: Inspectie en inspectiefrequentie in underwater infrastructures (Subsea), offshore facilities (Offshore) and large the processing world units, integrated and plants capabilities on land ( Onshore), and proven Technip expertise is a key contributor in underwater to the infrastructures development (Subsea), of sustainable offshore solutions facilities for the energy (Offshore) challenges. and In large the Netherlands processing units Werkplek met explosiegevaar - ATEX Oneigenlijk gebruik van de NEN 3140 and Technip plants is represented on land (Onshore), by Technip Benelux Technip B.V. is and a key Technip-EPG contributor B.V. to the development NEN 3140 en het relativiteitsbeginsel Technip of Benelux sustainable is active solutions in the design, for the engineering energy and challenges. worldwide In implementation the Netherlands of process plants and units in the oil & gas and petrochemical industry with specialization Installatieverantwoordelijke - en dan? Technip is a world leader Technip in the fields is represented of project management, by Technip engineering Benelux B.V. and and Technip-EPG B.V. in ethylene, hydrogen and synthesis gas. construction for the oil & Technip-EPG gas industry is offering a specialized a comprehensive engineering company portfolio of with innovative over 30 years of experience in solutions and technologies. Technip engineering Benelux for the Dutch is active oil & gas in the market design, and cover engineering the complete and range worldwide in engineering implementation services around the for mono- world of process and, integrated multidisciplinary plants capabilities and units projects. and in Technip-EPG the proven oil & expertise gas has and full petrochemical access to all Coffee-Connecting With 23,000 employees in underwater infrastructures (Subsea), offshore facilities (Offshore) and large industry Technip resources with specialization and technologies. in ethylene, hydrogen and synthesis gas. processing units and plants on land ( Onshore), Technip is a key contributor to the SESSIE 2: Verdieping van enkele aspecten development of sustainable Technip-EPG solutions offers for a is flexible the a specialized energy contract challenges. philosophy engineering In towards the company Netherlands client with for revamp- over 30 and years grass of o.a.: Werkdomein installatie- en werkverantwoordelijke Technip is represented by experience root Technip projects: Benelux EPC(M), in engineering B.V. Design and and Technip-EPG for Construct, the Dutch Lump B.V. oil & Sum gas Turn market Key and Re-ïmbursable cover the complete range in engineering services for mono- and multidisciplinary projects. contracts. Aanwijsbeleid - aangewezen personen Technip Benelux is active in the design, engineering and worldwide implementation of LMRA - Laatste Minuut Risico Analyse process plants and units Technip-EPG in the oil Services & gas has and full petrochemical access to all industry Technip Technip with resources specialization Disciplines and technologies. Study and Consultancy Process De gevarenzone - verschillende afstanden in ethylene, hydrogen and synthesis gas. Basic & Detail engineering Piping & Mechanical Technip-EPG is a specialized Technip engineering offers a flexible company contract with over philosophy 30 years of towards experience the in client for revamp- Spanningsloos werken en de vijf essentiële Procurement, Inspection and Electrical & Instrumentation engineering eisen for the Dutch and oil grass & gas market and cover the complete range in engineering Expediting root projects: EPC(M), Design and Construct, Civil & Structural Lump Sum Turn Key Bepalen van het inspectie-interval services for mono- and multidisciplinary and projects. Technip-EPG has full access to all Re-ïmbursable Project and Construction contracts. HVAC Technip resources and technologies. Gebruik van verplaatsbare elektrische aggregaten management EPC Project Services Technip offers a flexible Technip contract philosophy Services towards the client for revamp- and grass Technip Disciplines root projects: EPC(M), Design and Construct, Lump Sum Turn Key and Re-ïmbursable Q&A Sessie contracts. Technip-EPG Study and B.V. Consultancy Contact: Process Borrel P.O. Box 8568 Martin Plantinga, Managing Director Basic & Detail engineering 3009 AN Rotterdam, The Netherlands Marc Bannink, Piping Sales & Mechanical Manager Einde Themamiddag Technip Services T Procurement, +31(0) Inspection Technip and Disciplines Electrical & Instrumentation Study and Consultancy F +31(0) Process Expediting Basic & Detail E engineering infoepg@technip.com Piping & Mechanical Civil & Structural Kosten en Aanmelding Procurement, I Inspection Project and and Construction management Electrical & Instrumentation HVAC De kosten voor deelname bedragen 159,- p.p. Tevens bieden Expediting EPC Project Services Civil & Structural Project and Construction HVAC wij de mogelijkheid om de norm NEN 3140 erbij te leveren. management De kosten bedragen dan 229,- p.p. EPC Project Services Technip-EPG B.V. Contact: U kunt zich aanmelden via het online formulier op P.O. Box 8568 Martin Plantinga, Managing Technip-EPG B.V AN Rotterdam, Contact: of stuur een mail naar sales@qts.nl. The Netherlands Director P.O. Box 8568 Martin Plantinga, Managing Director T +31(0) Marc Bannink, Sales Manager 3009 AN Rotterdam, The Netherlands Marc Bannink, Sales Manager T +31(0) F +31(0) F +31(0) E infoepg@technip.com E infoepg@technip.com I I 3 (advertentie)

4 Vakbekwaam Persoon sdeskundige Vakbekwaam Persoon planner 2011 prijs prijs prijs , , , ,- (incl. cursusmateriaal) Herkw. Vakbekwaam Persoon ,- (incl. cursusmateriaal) Ontwerpdeskundige avond: dag: avond: ,- (incl. cursusmateriaal) , ,- (incl. cursusmateriaal) Herkw ,- (incl. cursusmateriaal) P-HBO Ontwerpdeskundige 2 n.v.t. 760,- (incl. cursusmateriaal) , ,- (incl. cursusmateriaal) + sdeskundige 3.129,- (incl. cursusmateriaal) voor Scheepvaart 1.155,- (incl. cursusmateriaal) , , , ,- (incl. cursusmateriaal) Herkw. Vakbekwaam Persoon , ,- (incl. cursusmateriaal) Inspecteur ,- (incl. cursusmateriaal) Basis Beveiligingstechniek Uitvoerder beveiligingstechniek Beveiliging van middenspanningsnetten Herk. Inspecteur n.v.t. * n.v.t. * prijs 1.049,- (incl. cursusmateriaal) 1.574,- (incl. cursusmateriaal) 2.350,- (incl. cursusmateriaal) 944,- (incl. cursusmateriaal) Certium Zowel de theorie- als de praktijkexamens worden afgenomen door Certium. Certium is een onaf hankelijke organisatie die gespecialiseerd is in certificering en examinering van o.a. elektrotechnische certificatieschema s. Quercus biedt u de mogelijkheid om een cursus af te sluiten met een Stipel certificaat, een Certium certificaat of een bewijs van deelname. prijs Ontwerpdeskundige avond: dag: , avond: ,- (incl. cursusmateriaal) 4

5 Combinatiecursussen Explosieveiligheid Bijzondere modulen Vakbewaam Persoon Hoog- & Vakbekwaam Persoon E/I ATEX [basistraining] ATEX Installatieverantwoordelijke ,- (incl. cursusmateriaal) Herkwalificatie , ,- (incl. cursusmateriaal) Inspecteur ,- (incl. cursusmateriaal) , ,- (incl. cursusmateriaal) Herkw. Vakbewaam Persoon Hoog- & ,- (incl. cursusmateriaal) Hoog- & , ,- (incl. cursusmateriaal) 394,- (incl. cursusmateriaal) CompEx Vakbekwaam Persoon E/I , , , (engelstalig), , , ,- (incl. cursusmateriaal) Basis instructie ATEX 105,- (incl. cursusmateriaal) 893,- (incl. cursusmateriaal) Installatie-/ Werkverantwoordelijke Mechanische ATEX 609,- (incl. cursusmateriaal) Operator ATEX 158,- (incl. cursusmateriaal) ,- (incl. cursusmateriaal) Basiskennis Elektrische Energietechniek [] ,- (incl. cursusmateriaal) Power Quality n.v.t. 394,- (incl. cursusmateriaal) planner 2011 Voldoend Onderricht Persoon Herkw. Hoog- & Inspecteur E/I ATEX Bedrijfsvoering ATEX-/Installaties voor Staffunctionarissen Wartelmontage n.v.t ,- (incl. cursusmateriaal) 1.554,- (incl. cursusmateriaal) 515,- (incl. cursusmateriaal) 399,- (incl. cursusmateriaal) 137,- (incl. cursusmateriaal) Inspecteur Elektrische Arbeidsmiddelen 158,- (incl. cursusmateriaal) 1 Deze cursus wordt verzorgd in Oosterhout. 2 Deze cursus wordt verzorgd aan de HAN Arnhem. Voor meer informatie zie 3 Deze cursus wordt verzorgd in Maastricht. Ontwerpdeskundige E/I ATEX ,- (incl. cursusmateriaal) Aanmelding Voor meer informatie over maatwerk- en/of in-company trainingen bel of mail naar info@qts.nl. Voor het actuele cursusoverzicht en inschrijven, ga naar Typ- en drukfouten voorbehouden. Aan informatie uit deze cursusplanner kunnen geen rechten worden ontleend. 5

6 Interview met Peter Coppes over de nieuwe NEN 3140 Peter Coppes is lid van de normcommissie NEC 623 en voorzitter van WG-NEN 3140, de werkgroep die de nieuwe norm NEN 3140 (maart 2011) heeft ontwikkeld. Kunt u vertellen in welke zin u bij de totstandkoming van de nieuwe NEN 3140 betrokken bent? Dat is inmiddels vier jaar geleden. Ik ben toen de initiatiefnemer geweest, want ik besefte dat NEN 3140 steeds meer vragen en discussie opleverde en toe was aan verbetering en verduidelijking. Kunt u als voorzitter van de werkgroep iets vertellen over de opdracht aan en de werkwijze van de werkgroep? Onze opdracht was om NEN 3140 zodanig te herschrijven dat hij duidelijker en beter leesbaar werd. En om zaken te verwijderen die voor deze norm in Nederland niet relevant waren, zoals hoogspanning. Of we daar in geslaagd zijn, mag de gebruiker zelf beoordelen. Maar ik ben wel blij met dit resultaat, ondanks dat het beter had gekund. Is er een specifiek doel of toepassingsgebied waarvoor de norm is ontwikkeld? De norm is voor hetzelfde doel ontwikkeld als de voorgaande. Technisch inhoudelijk is er niet veel veranderd. Inhoudelijk was er namelijk weinig behoefte om de norm aan te passen. Wel was er behoefte aan een betere toegankelijkheid, bruikbaarheid en leesbaarheid voor elektrotechnici. Kunt u vertellen hoe de nieuwe norm zich verhoudt tot de arbeidsomstandighedenwetgeving? Sinds 1 januari 2011 is er geen link meer met het arbeidsomstandighedenbesluit. De echting, waarbij de norm was aangewezen, bestaat dus niet meer. Denkt u dat deze norm ooit weer geëcht gaat worden? Ik weet het niet. Dat heeft de overheid in al zijn wijsheid besloten. Dat er vereenvoudiging van de wetgeving moet komen is legitiem en lijkt me nuttig. Maar toen heeft de politiek besloten dat veel zaken niet vanuit Den Haag, maar in arbocatalogi moesten worden geregeld. Dat betekent dat zaken niet in één keer voor het gehele land worden gemaakt, maar wel honderden keren door de verschillende brancheorganisaties. Het gevolg is dat nu verwezen moet worden naar de arbo-catalogus. Dat wil dus zeggen dat in elke branche het anders geregeld kan zijn. Zijn er ook arbocatalogi waarin verwezen wordt naar NEN 3140? Ik heb een integrale verwijzing naar NEN 3140 nog niet ontdekt, maar misschien komt dat nog voor bijvoorbeeld de evenementenbranche. Wat zijn volgens u duidelijke verbeteringen? Voor mij zijn er drie grote items. Als eerste dat er nog maar één zone is, de gevarenzone met drie verschillende minimale afstanden. Als tweede dat de elektrische installaties van grote machines gewoon elektrische installaties zijn geworden en niet meer gezien worden als een eenvoudig elektrisch arbeidsmiddel. En als derde dat thermografie alleen maar aanvullend bruikbaar is. Ik ben benieuwd hoe daar nu op gereageerd zal gaan worden. 6

7 Zijn er zaken die echt nieuw of anders zijn? Dat zou niet goed zijn. Behalve dan de opmerking over thermografie. En de omslag in het kijken naar grote elektrische machines. We hadden ook niet het mandaat om veel nieuwe zaken toe te voegen. Wat wel goed is, is de toevoeging van een aantal bruikbare informatieve bijlagen. Over beschermingsmiddelen bijvoorbeeld of het gebruik van tijdelijke generatoren. Daar kun je in de praktijk wat mee. Wat is de bruikbaarheid van deze norm buiten Nederland? Niet. De gedachte is wel dat wij deze aanpak in internationaal verband gaan implementeren, maar dat is iets wat in de normcommissie NEC 623 uitgebreid aan de orde moet komen. Nederland is maar een postzegeltje in Europa. Heel elektrotechnisch Nederland is niet groter dan de stad Parijs. Hebt u enig idee waarom de NEN 3840 niet gelijktijdig is verschenen? Nee. De werkgroep NEN 3840 heeft zijn eigen dynamiek, zijn eigen proces, zijn eigen werkgroepleden, zijn eigen voorzitter. U noemde net de informatieve bijlagen in de norm. Eén daarvan is de bijlage die het werkdomein van de installatieverantwoordelijke en de werkverantwoordelijke beschrijft. Is daar een reden voor geweest om daar wat nadrukkelijker aandacht aan te besteden? Jazeker. Er was namelijk altijd discussie over de onderlinge hiërarchie tussen de installatieverantwoordelijke en de werkverantwoordelijke. Het stond er goed, maar werd verkeerd gelezen. Het zijn twee verschillende taken die in hiërarchieke systemen volkomen naast elkaar staan, waarbij één persoon beide verantwoordelijkheden mag dragen. In de praktijk wordt vaak gezegd dat de werkverantwoordelijke ondergeschikt is aan de installatieverantwoordelijke. Dat is een principiële fout. Met deze bijlage wordt een en ander nog eens duidelijk gemaakt. Zo ook in de gemeente Oosterhout. De installatieverantwoordelijke mag daar niet meer beslissen, maar alleen adviseren aan B&W. Hierdoor ontstaan er situaties waarbij de installatieverantwoordelijke bijvoorbeeld een lantaarnpaal tegen komt die levensgevaarlijk is, maar hij mag er dan alleen een notitie over schrijven waarna de burgemeester zal beslissen. Je snapt dat dit strijdig is met alles wat logisch is. Ik noem dit voorbeeld, omdat er een rechtszaak loopt tussen deze gemeente en enkele van haar medewerkers die menen dat zij op deze manier niet meer hun verantwoordelijkheden kunnen dragen. U bent ook medeontwikkelaar geweest van de vorige NEN Toen was er sprake van dat alle nationale aanvullingen bij de norm EN in 2010 zouden vervallen. Het is nu 2011 en er verschijnt in Nederland een geheel eigen NEN Valt dit te rijmen met ontwikkelingen binnen Europa? Bij de vorige norm hadden we geen bewegingsruimte rondom de Europese bepalingen. Zoals die daar stonden moesten die één op één gelden in Nederland. En als we daar wijzigingen of aanvullingen op maakten, dan zouden die in Europees verband besproken en eventueel geïmplementeerd moeten worden of anders ingetrokken moeten worden. Maar dat gebeurt blijkbaar niet. Ik neem aan dat de CENELEC niet met kanonnen aan de poort van Nederland komt staan om hun gelijk te bevechten. We doen het niet. Punt. Hoe bruikbaar is de nieuwe norm voor bedrijven die ook buiten de Nederlandse grenzen werkzaam zijn? In de normcommissie en de werkgroep zaten ook vertegenwoordigers van internationaal georiënteerde bedrijven. We hebben de Europese bepalingen teleologisch vertaald en uitgelegd voor Nederlands gebruik. Pas je deze norm toe, dan voldoe je ook aan EN Wat belangrijk is, is dat we de nummering van EN hebben gehandhaafd, zodat je als je over de grenzen werkt nog altijd de nieuwe NEN 3140 aan de Engelstalige EN kunt koppelen. Wilt u ter afsluiting nog iets kwijt? Ja, namelijk dat de verzekeraars NEN 3140 hebben gekaapt en hem gebruiken voor de verkeerde doeleinden. Sinds de Nederlandse markt is geopend voor buitenlandse verzekeraars en de concurrentie toeneemt, worden er steeds vaker clausules opgenomen in relatie tot het moeten inspecteren volgens NEN Maar NEN 3140 is niet specifiek ontwikkeld voor beperking van brandrisico s. Daar zou een aparte norm voor moeten komen. Net zo goed als de norm niet specifiek is ontwikkeld met het oog op betrouwbaarheid van elektrische installaties in relatie tot de continuïteit van de energievoorziening. Terwijl daar toch enorme risico s mee gepaard gaan. Ook is recent besloten dat in hoofdstuk 62 van NEN 1010 een verwijzing naar de nieuwe NEN 3140 komt te staan. Hierin staat dat als je bestaande installaties inspecteert conform de nieuwe NEN 3140, je geacht wordt te voldoen aan hoofdstuk 62 van NEN Bent u geïnteresseerd in alle ins & outs van de nieuwe NEN 3140? Kom dan naar onze themamiddag! Zie voor meer informatie pagina 8 van deze nieuwsbrief. 7

8 Wijziging titel cursus Management van Elektrische Installaties De cursustitel Management van Elektrische Installaties is vanaf heden omgedoopt tot Installatieverantwoordelijke. In de praktijk bleek de originele titel niet compleet te voldoen aan het beeld van de klant, of waar de klant naar zocht. Zeker nu de nieuwe NEN 3140 is verschenen spreekt deze titel meer boekdelen en kan men eerder de cursus vinden die men zoekt. Dus wilt u weten hoe u de bedrijfsvoering van elektrische installatie opzet en in goede banen leidt? Dan biedt onze cursus Installatieverantwoordelijke u de methode. Informatie Wilt u meer weten over deze cursus of bent u geïnteresseerd? Mail dan naar sales@qts.nl. Wij kunnen u altijd een passend voorstel doen. (advertentie) Alle industriële evenementen en opleidingen onder één dak Industryplanner is de online agenda die alle industriële evenementen en opleidingen overzichtelijk in kaart brengt. Op deze nieuwe website zijn events zoals beurzen, congressen, seminars maar ook opleidingen, cursussen en trainingen verzameld en in één oogopslag terug te vinden op branche, vakgebied en productniveau. Tot op heden ontbrak het in de industrie aan een gedegen agenda waarin bezoekers op hun eigen interessegebied(en) evenementen en opleidingen konden zoeken. Deze informatie werd over het algemeen gezocht via zoekmachines of in niet volledige vorm ten gehore gebracht via media. Met dit gegeven is Industryplanner ontwikkeld waarbij zowel bezoekers als ook organisatoren nauw betrokken zijn geweest. Deze samenwerking heeft geresulteerd in toegepaste, nuttige functionaliteiten waardoor Industryplanner als onaf hankelijk platform fungeert voor alle events in de industrie. Bezoekers met een specifieke interesse of werkzaam in een gerichte (niche) markt, kunnen zeer gespecificeerd evenementen en opleidingen zoeken. De website biedt bezoekers de mogelijkheid hun opgegeven soort- en typevoorkeuren op te slaan ten behoeve van vervolgbezoeken. Ook kunnen bezoekers gevonden events synchroniseren met hun eigen agenda (bijv. Outlook): de datum, titel, aanvangtijd, locatie en doorlink naar meer informatie worden dan direct in hun persoonlijke agenda opgenomen. Bezoekers kunnen zich daarnaast ook aanmelden voor de maandelijkse nieuwsbrief waarin zij op de hoogte worden gebracht van de voor hen interessante evenementen en opleidingen. De volgende cursusdata staan gepland op: 14 september 2011 in 26 oktober 2011 in kijk op Kortom: Industryplanner is uw gids voor evenementen en opleidingen in de industrie. Voor meer informatie: Industryplanner, telefoon , Nu gratis verkrijgbaar, de Quercus informatiewijzer! Quercus heeft voor u een uitgebreide informatiewijzer met al onze diensten samengesteld om u een goed inzicht te geven in onze mogelijkheden op het gebied van opleiding, inspectie en advies. Ga vandaag nog naar onze website qts.nl en bekijk de online informatiewijzer. Wilt u de informatiewijzer gratis thuis ontvangen? Stuur dan een mail met uw contactgegevens naar redactie@qts.nl!