werkboek auteurs: Jo Carmen Gerwin De Decker Rudi Fransen Bart Houwen Raf Van Bortel eindredactie: André Boel nagelezen en goedgekeurd door

Transcriptie

1 werkboek 3 auteurs: Jo Carmen Gerwin De Decker Rudi Fransen Bart Houwen Raf Van Bortel eindredactie: André Boel nagelezen en goedgekeurd door

2

3 Mijn ets en ik, we 3.12 moeten gezien worden! Veilig op de ets 1 Zoek overeenkomsten en verschillen tussen beide etsen Kleur het cirkeltje geel bij alle onderdelen die je ets veiliger maken. Kleur de twee vakjes oranje met de onderdelen die zeker aanwezig moeten zijn op een kinder ets. O wit voorlicht en rood achterlicht O re ector vooraan en achteraan O kralen rond de spaken O spatborden O drinkbus O grote wielen O zadel op de juiste hoogte O platte band O loshangende ketting O re ectoren in wielen of re ecterende stroken op banden O blauwe ets O bel O kettingbeschermer O kleine wielen O rem O pedaal-re ectoren O velg met enkele deuken O mooie ronde velg KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 22 Wolters Plantyn Knipperlicht NIEUW! 3

4 Mijn ets en ik, we moeten gezien worden! Twee onderdelen moeten op deze kinder ets zeker aanwezig zijn om wettelijk in orde te zijn. Vul in elk vakje het passende woord in en trek een lijn naar het juiste onderdeel. 4 Rangschik de etsers van minst veilig naar meest veilig. Noteer de letters bij de foto s in de juiste volgorde. L O F U Volgorde: Noteer wat de etser veiliger maakt. 5 Zoek de zeven verschillen tussen beide etsen op de foto s van oefening 1 p. 22. Je mag cirkeltjes zetten op foto 2. Noteer wat ontbreekt KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 23 Wolters Plantyn Knipperlicht NIEUW! 3

5 handleiding 3 auteurs: Jo Carmen Gerwin De Decker Rudi Fransen Bart Houwen Raf Van Bortel eindredactie: André Boel nagelezen en goedgekeurd door

6

7 Mijn fiets en ik, we 3.12 moeten gezien worden! Veilig op de fiets Fiets en fietser moeten veilig zijn om aan het verkeer deel te nemen. We bespreken daarom eerst de wettelijke vereisten van een fiets. We nemen hiervoor in de tweede graad de kinderfiets als norm (fiets met kleine wieldiameter - zie Vooraf weten ). Daarna bespreken we de veiligheid van de fietser. De gewone fiets bespreken we in de derde graad. Leergebiedgebonden - De wettelijke basisuitrusting van een kinderfiets kennen. - Verwoorden wat een fiets veilig(er) maakt. - Elementen opsommen waardoor een fietser beter zichtbaar en veiliger is in het verkeer. Domeinoverschrijdend Nederlands Spreken 1.2 eigen bewegingsbaan stoppen, richten en wijzigen Lezen 3.4 informatie ordenen Wereldoriëntatie Natuur Technologie 1.12 gericht waarnemen met alle zintuigen 2.10 bereidheid tonen zorg te dragen voor gereedschap Klassikaal - kinderfiets (zeker voorzien van een werkende bel en één werkende rem, liefst ook voorzien van enkele elementen die de veiligheid verhogen) - eventueel PC/beamer om foto s te projecteren - woordkaarten (kopieerblad 3.12a en 3.12b) Individueel - werkboek p. 22 en 23 - kijkboek p. 22 en 23 KNIPPERLICHT NIEUW! 129

8 werkboek p. 22 werkboek p. 23 kijkboek p. 22 kijkboek p. 23 kopieerblad 3.12a kopieerblad 3.12b - Wij gaan er van uit dat kinderen jonger dan 10 jaar nog niet alleen op straat fietsen. - Een fiets waarvan de velgdiameter niet groter is dan 50 cm, noemen we een kinderfiets. De wettelijke vereisten van een kinderfiets zijn: één rem en een bel. Als je met deze fiets rijdt tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag, en in alle omstandigheden wanneer het niet meer mogelijk is duidelijk te zien op een afstand van ongeveer 200 meter, moet deze uiteraard ook voorzien zijn van lichten en reflectoren: een wit of geel licht vooraan, een rood licht achteraan, een witte reflector vooraan, een rode reflector achteraan, gele of oranje pedaalreflectoren, reflectoren op wielen of banden. De verlichting, die in knipperstand mag werken, mag op de bagage, de kleding, het lichaam, de fiets zelf,... aangebracht worden. - Kinderen jonger dan 9 jaar mogen altijd met een kinderfiets op de stoep rijden, zelfs als er een fietspad is. Kinderen staan niet altijd stil bij de veiligheid van de eigen fiets. Een fiets is voor hen een vervoermiddel of een stuk speelgoed. KNIPPERLICHT NIEUW! 130

9 - Neem een kinderfiets die minstens voldoet aan de wettelijke voorwaarden (bel + één rem), uit het fietsenrek om in de klas te gebruiken. - Kopieer eenmaal de kopieerbladen 3.12a en 3.12b op stevig papier. Knip de woordkaarten uit. Plastificeer de woordkaarten zodat ze langer bruikbaar zijn. - Bereid het bordschema voor (zie lesfase 2.3). Lesschema 1 Introductie (5 min.) 1.1 Zoek de verschillen. (werkboek p. 22, oefening 1) 2 Leskern (35 min.) 2.1 Fiets Een veilige fiets (werkboek p. 22, oefening 2) Een veilige kinderfiets (werkboek p. 22 en 23, oefeningen 2 en 3) Fietscontrole 2.2 Fietser Veilige fietser (werkboek p. 23, oefening 4) 3 Evaluatie (10 min.) 3.1 Zoek de verschillen (werkboek p. 22 en 23, oefening 5) 3.2 Kijkboek p. 22 en 23 Lesopbouw en organisatie 1 Introductie (5 min.) 1.1 Zoek de verschillen. (werkboek p. 22, oefening 1) De leerlingen bespreken de foto s per twee. Ze duiden nog niets aan op de foto in het werkboek. Dit gebeurt op het einde van de les. - Zoek overeenkomsten en verschillen tussen beide fietsen. Let er op dat de leerlingen twee belangrijke elementen opmerken (rem en bel). Geef eventueel enkele hints. - Je rijdt op het fietspad met fiets 1/2 en je wilt iemand waarschuwen. (bel) - Je rijdt op fiets 1/2. Je komt aan een kruispunt en je moet stoppen. (rem) - Welke verschillen hebben jullie gevonden? - Welke overeenkomsten hebben jullie gevonden? Belangrijk: trek hier nog geen conclusies uit! 2 Leskern (35 min.) 2.1 Fiets Een veilige fiets (werkboek p. 22, oefening 2) Verdeel de klasgroep in groepjes van 3 à 4 leerlingen. - Je ziet in de vakjes onderdelen die de veiligheid van een fiets verhogen. Bespreek de onderdelen in je groepje. Kleur het cirkeltje geel bij alle onderdelen die je fiets veiliger maken. KNIPPERLICHT NIEUW! 131

10 Bespreek het groepswerk daarna klassikaal. - Welke cirkeltjes heb je gekleurd? - Welke cirkeltjes heb je niet gekleurd? Waarom? Een veilige kinderfiets (werkboek p. 22 en 23, oefeningen 2 en 3) De leerlingen werken verder in groep. - Volgens het verkeersreglement moeten er twee onderdelen zeker aanwezig zijn op een kinderfiets om ermee op de straat te mogen fietsen. Bespreek dit in je groepje. Kleur de twee vakken oranje in oefening 2. (een goed werkende bel en minstens één rem) Bespreek de resultaten. - Welke vakken hebben jullie oranje gekleurd? Waarom? - Wie heeft nog iets anders gekleurd? Waarom? - Bekijk de kinderfiets bij oefening 3. Twee onderdelen moeten op deze fiets zeker aanwezig zijn om wettelijk in orde te zijn. Vul in elk vakje het passende woord in en trek een lijn naar het juiste onderdeel Fietscontrole Plaats een kinderfiets centraal in de klas, goed zichtbaar voor iedereen. Deze fiets moet minstens aan de wettelijke vereisten voldoen, maar heeft liefst meerdere veiligheidsverhogende elementen. Geef aan 18 leerlingen een uitgeknipte woordkaart (kopieerbladen 3.12a en 3.12b). Bespreek de fiets met behulp van deze woordkaarten en bouw het bordschema op. Breng de woordkaarten aan op de fiets. Zet nog geen titels boven de kolommen. Bedenkingen die aan bod komen in de bespreking - De elementen in de linkerkolom zijn uiterlijke kenmerken van de fiets die de veiligheid van de fietser niet rechtstreeks verhogen of verlagen, maar behoren tot de essentiële onderdelen van een fiets. Ze kunnen de veiligheid wel negatief beïnvloeden als ze niet in orde zijn (bijv. rijden met een zadel dat niet goed vast staat of niet op de juiste hoogte, ). - De elementen in de rechterkolom beïnvloeden de veiligheid van de fietser positief. Er zijn veel elementen opgenomen om zo volledig mogelijk te zijn. - Ga in op vragen/bedenkingen van de kinderen, bijv. het ontbreken van een zadel, een fiets zonder stuur, want zonder zadel of stuur kun je toch niet veilig fietsen. - Laat alle elementen aan bod komen (spatborden, spaken, banden, ). Kom tot conclusies. - Welke elementen maken het fietsen veiliger? In welke kolom staan deze elementen? - Slotvraag: is dit een veilige fiets? Waarom vind je dat? Noteer de titels boven de kolommen. KNIPPERLICHT NIEUW! 132

11 Bordschema Dit is nodig op een goede fiets zadel stuur vork wielen spaken velgen banden spatborden ketting Dit maakt de fiets veiliger bel 1 rem 2 remmen licht vooraan (wit of geel) licht achteraan (rood) reflector vooraan (wit) reflector achteraan (rood) pedaalreflectoren (geel of oranje) reflectoren op spaken of banden Hieronder staan alle niet-verplichte elementen die belangrijk zijn voor een goede fiets. zadel: stuur: vork: wielen: spaken: velgen: banden: spatborden: ketting: pedalen en trapas: frame: stevig vastgezet; staat op de juiste hoogte zodat je met beide voeten bij de grond kunt stevig vastgezet zonder speling; iets hoger dan het zadel; haaks op de lengterichting van de fiets; de handgrepen zitten goed vast stevig vastgezet, zonder speling stevig vastgezet, zonder speling strak aangespannen mooi rond, zonder vervormingen goed opgepompt, niet afgesleten, zonder scheuren of uitstulpingen stevig vastgezet; mogen de banden niet raken goed gesmeerd met ongeveer 1 cm speling zonder speling zonder roest of beschadigingen 2.2 Fietser Veilige fietser (werkboek p. 23, oefening 4) - Op de foto s staan fietsers die telkens anders gekleed zijn. Rangschik de fietsers van minst veilig naar meest veilig. Noteer de letters bij de foto s in de juiste volgorde. Bespreek de resultaten. - Welke foto vind je de minst veilige situatie? Waarom? - Welke foto is al iets veiliger? Noteer de juiste volgorde van de letters op het bord: F L U O - Noteer onder de foto s wat de fietser veiliger maakt. (heldere kleding - hesje reflecterende strips op helm of schooltas - fietshelm) 3 Evaluatie (10 min.) 3.1 Zoek de verschillen (werkboek p. 22 en 23, oefening 5) Keer terug naar de foto s van oefening 1 in het werkboek p Zoek de zeven verschillen tussen beide fietsen op de foto s van oefening 1. Je mag cirkeltjes zetten op foto 2. Noteer wat ontbreekt. KNIPPERLICHT NIEUW! 133

12 3.2 Kijkboek p. 22 en 23 Bekijk en bespreek de tekst en de foto s in het kijkboek p. 22 en 23. Foto 1: kinderfiets - Is deze kinderfiets wettelijk in orde? - Wat moet er zeker aanwezig zijn? - Is het nuttig dat er reflectoren op je fiets staan? Concludeer dat je fiets ook in goede staat moet zijn om veilig te fietsen (bandenspanning, moeren vast, ketting gesmeerd, ) - Wie kan je fiets eventueel in orde maken? (fietsenmaker, papa, ) Foto 2: veilige fietser - Wat maakt deze fietser goed zichtbaar in het verkeer? (hesje, helm met reflecterende strips, reflecterende armband, ) - Wie heeft er zulke kleding of toebehoren? - Waar kun je die kopen? Men legt terecht veel nadruk op het dragen van een hesje en fluo-reflecterende materialen. Vergeet echter ook niet de fietshelm en het dragen ervan onder de aandacht van de kinderen te brengen. - Wie draagt een fietshelm als hij fietst? - Waarom is het dragen van een fietshelm zo belangrijk voor je veiligheid? Geef het kijkboek mee naar huis. Zo kunnen de kinderen, samen met hun ouders, bespreken wat er op de foto s staat en wat ze in de klas hebben geleerd. Voor de ouders is er een verkeerstip. Spreek met de leerlingen af om gedurende een week naar school te komen (en zo in de rij te staan) met een hesje of reflecterende materialen (armband, gordel, ). Maak hiervan een oplijsting/telling, procentberekening, omzetting in grafieken (bijv. door leerlingen van het vijfde of zesde leerjaar). De bedoeling is het dragen van een hesje tot een gewoonte te maken. Een soortgelijke actie is mogelijk rond het gebruik van de fietshelm. Bij deze les past animatie 12 op de cd-rom: Mijn fiets en ik, wij moeten gezien worden! De leerlingen duiden negen verschillen aan tussen twee fietsen. KNIPPERLICHT NIEUW! 134

13 2 Kleur het cirkeltje geel bij alle onderdelen die je fiets veiliger maken. Kleur de twee vakjes oranje met de onderdelen die zeker aanwezig moeten zijn op een kinderfiets. wit licht vooraan en rood achterlicht reflectoren op spaken of reflecterende stroken op banden reflector vooraan en achteraan blauwe fiets kralen rond de spaken bel spatborden kettingbeschermer drinkbus kleine wielen grote wielen rem zadel op de juiste hoogte pedaalreflectoren platte band een velg met enkele deuken loshangende ketting een mooie ronde velg 3 Twee onderdelen moeten op deze kinderfiets zeker aanwezig zijn om wettelijk in orde te zijn. Vul in elk vakje het passende woord in en trek een lijn naar het juiste onderdeel. Bel Rem 4 Rangschik de fietsers van minst veilig naar meest veilig. Noteer de letters bij de foto s in de juiste volgorde. Het gevormde woord is: F L U O Noteer wat de fietser veiliger maakt. hesje, helm met reflecterende strips, reflecterende armband, fietshelm, 5 Zoek de zeven verschillen tussen beide fietsen op de foto s van oefening 1. Je mag cirkeltjes zetten op foto 2. Noteer wat ontbreekt fietsbel 5 verhoogd zadel 2 rem 6 reflector achteraan 3 reflector in voorwiel 7 reflector in achterwiel 4 reflector in pedaal KNIPPERLICHT NIEUW! 135

14

15 Kopieerblad 3.12a zadel stuur vork wielen spaken velgen banden spatborden ketting bel KNIPPERLICHT NIEUW! 197

16 Kopieerblad 3.12b 1 rem 2 remmen licht vooraan licht achteraan reflector vooraan reflector achteraan pedaal-reflectoren reflectoren op spaken of banden KNIPPERLICHT NIEUW! 198