Natuur in de klas product PLUS-handleiding De oppassers van de koolwitjes Groep 1 en 2

Transcriptie

1 BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Natuur in de klas product PLUS-handleiding De oppassers van de koolwitjes Groep 1 en 2

2 Dit is een NME product van BuitenWijs. BuitenWijs is een samenwerkingverband, waarbij de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein en IJsselstein samen sterk in NME zijn. BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving. BuitenWijs Houten NME Houten Postbus DA Houten BuitenWijs IJsselstein Gemeente IJsselstein Postbus AA IJsselstein BuitenWijs Lopik Gemeente Lopik 3411 CH Lopik BuitenWijs Nieuwegein Gemeente Nieuwegein Postbus AA Nieuwegein buitenwijs@nieuwegein.nl Colofon Copyrights BuitenWijs Jaar van uitgave 2013 Eindredactie Erna Bod, Tjeerd Mijnster en Nicky Mertens Illustratie Olivier Rijcken Grafische vormgeving Maaike de Laat Met dank aan Eduniek / CED-groep BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 2

3 Inhoudsopgave In het kort 4 Meervoudige Intelligentie 5 Coöperatief leren 7 Woordenschat 8 ICT 11 Burgerschap 12 Samenhang in het onderwijs 13 BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 3

4 1 In het kort De PLUS-handleiding is geschreven voor scholen die de zending van BuitenWijs willen integreren in hun dagelijks lesgeven. Om dat mogelijk te maken hebben we de zending bekeken vanuit verschillende invalshoeken: 1. Meervoudige intelligentie 2. Coöperatief Leren 3. Woordenschat: kernbegrippen 4. ICT 5. Burgerschap 6. Samenhang met andere vakgebieden We beschrijven in zes hoofdstukken een aantal mogelijkheden die het gebruik van de zending in de klas kunnen verrijken. Het staat iedere leerkracht vrij die suggesties er uit te halen, die zinvol lijken. Het is geen totaalaanpak. Scholen, die het concept van Meervoudige Intelligentie in hun onderwijs een plek hebben gegeven vinden het vaak prettig als aangegeven wordt welke intelligenties in de activiteiten aan bod komen. Voor deze scholen zijn de activiteiten van de lessen geanalyseerd. Voor verdere uitwerking worden vaak ook suggesties gedaan. Sommige scholen zijn al gewend om het samenwerken van kinderen met behulp van de didactische leerstrategieën van Kagan uit te voeren. Voor deze scholen is hoofdstuk 2 een hulp: welke didactische leerstrategie kan ik hier gebruiken, zodat het alle kinderen leren van het samenwerken, zodat alle kinderen een bijdrage leveren. De begrippen die in hoofdstuk 3, woordenschat zijn genoemd zijn enerzijds te beschouwen als doelwoorden, begrippen, die na afloop gekend moeten worden. Anderzijds kunnen de beschrijvingen en woordkaartjes ook gezien worden als hulp bij het uitleggen van lastige begrippen en moeilijke woorden. De link met ICT is niet altijd uitgebreid uitgewerkt. De suggesties in dit hoofdstuk kunnen gezien worden als verrijking of als extra voor kinderen, die geboeid zijn door het thema. In het kader van Burgerschap willen scholen daar waar het kan stilstaan bij de keuzen, die kinderen en volwassenen kunnen maken. Veel thema s binnen Natuur en Milieu lenen zich voor het bewust reflecteren op gedrag en de consequenties van gedrag. In hoofdstuk 5 staan suggesties beschreven om aandacht voor Burgerschap in het gebruik van de zending vorm te geven. Een discussie houden over het thema van de zending is het functioneel toepassen van oefeningen vanuit het vakgebied taal, het lezen van een infokaart is het toepassen van vaardigheden geleerd bij begrijpend lezen, een weerbericht schrijven is een oefening in stellen. Waar duidelijke linken liggen beschrijven wij deze, zodat de samenhang met andere vakgebieden zichtbaar wordt voor u als leerkracht, maar ook voor kinderen. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 4

5 2 Meervoudige Intelligentie Deze materiaal zending bestaat uit 5 lessen. In de lessen zijn de kinderen actief met het verzorgen van vlinders en hun pop én leren zij enkele andere dieren kennen die een gedaanteverwisseling ondergaan. We hebben de zending voor u geanalyseerd op mogelijkheden om in de klas bewust met Meervoudige Intelligentie om te gaan. De activiteiten uit de zending zijn voor u geordend op de acht intelligenties, waarop een beroep wordt gedaan. Hiermee kunt u in de klas bewust activiteiten laten uitvoeren door kinderen vanuit de visie van het MATCHEN STRETCHEN VIEREN. Een korte toelichting op de begrippen Matchen-Stretchen-Vieren: Matchen:» Maak een match tussen de sterke en minder sterk ontwikkelde intelligentie om een ingang tot de leerstof te vinden.» Twee kinderen met verschillende intelligentieprofielen die samen werken Stretchen:» Een weinig ontwikkelde intelligentie als het ware oprekken om een evenwichtiger intelligentieprofiel te verkrijgen. Het is gericht op het bewerkstelligen van Brede ontwikkeling» Door kinderen samen te laten werken is dit gemakkelijker te bereiken Vieren:» Het uitvoeren van een opdracht die helemaal past bij de sterke intelligentie(s) van een kind. Dit is wat elk kind graag doet omdat het een sterke succeservaring oplevert. De activiteiten van de BuitenWijs zending: LES DE VOLGENDE INTELLIGENTIES KOMEN IN DE LESSEN VOOR: Les 1: Rupsje Nooitgenoeg Verhaal voorlezen / vragen bespreken Onthulling vlinderbak / bespreking Liedje aanleren verbaal linguïstisch, intrapersoonlijk verbaal linguïstisch, intrapersoonlijk, muzikaal ritmisch, intrapersoonlijk Les 2: De oppassers De oppasser Opleiding voor de oppasser Nabespreking verbaal linguïstisch, intrapersoonlijk verbaal linguïstisch, lichamelijk kinesthetisch, verbaal linguïstisch, interpersoonlijk Les 3: Feest Slingers ophangen Snoepen voor rups en vlinder Nabespreking lichamelijk kinesthetisch muzikaal ritmisch, intra- en interpersoonlijk, verbaal linguïstisch, lichamelijk kinesthetisch verbaal linguïstisch, intrapersoonlijk BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 5

6 Les 4: t Gaat steeds maar door Lied Bewegingsles, verhaal spelen en Verwerking muzikaal ritmisch lichamelijk kinesthetisch Les 5: Vlinder vrij, weg ben jij! Introductie Kern Nabespreking verbaal linguïstisch muzikaal ritmisch, interpersoonlijk intrapersoonlijk, verbaalritmisch Verschillende hoeken: Taalhoek, boekenhoek Rekenhoek Knutselhoek Poppenhoek verbaal linguïstisch, lichamelijk kinesthetisch logisch mathematisch lichamelijk kinesthetisch verbaal linguïstisch, lichamelijk kinesthetisch Als extra dimensie kan worden toegevoegd:» Intra persoonlijk door vragen te stellen over smaak.» Muzikaal ritmisch door na te laten denken over de achtergrondmuziek» Logisch mathematisch door meer aandacht te geven aan ingrediënten en hoeveelheden daar van, absoluut of procentueel. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 6

7 3 Coöperatief leren De zending bestaat uit 5 lessen. De kinderen kunnen samen werken. Er wordt niet aangegeven hoe dit georganiseerd kan worden, welke werkvormen daarbij geschikt zijn. Het is zinvol om alle werkbladen van de zending in tweetallen te laten maken: door erover te spreken met elkaar leren kinderen hun gedachten onder woorden te brengen. Pas dan ervaren ze of ze het goed weten of dat ze nog onzeker zijn over hun antwoorden. Er is een grote valkuil: als niet geregeld is hoe kinderen samen werken, is het goed mogelijk om mee te liften, om het kind dat het eerst weet alle antwoorden te laten bedenken, om steeds hetzelfde kind de antwoorden te laten noteren. Dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling van samenwerken. Dan heeft het samen werken ook geen meerwaarde. Regelen van de interactie is dus nodig. Wij gebruiken hiervoor de coöperatieve leerstrategieën van Kagan. Deze staan beschreven in zijn boek: Coöperatieve Leerstrategieën (Bazalt, 2010). Wij geven bij elke les aan welke didactische structuren geschikt zijn: LES COÖPERATIEVE WERKVORMEN Les 1: Rupsje Nooitgenoeg Verhaal voorlezen / vragen bespreken Onthulling vlinderbak / bespreking Mix en ruil (met gekopieerde pagina s uit het boekje) Tweepraat Les 2: De oppassers Opleiding voor de oppasser Nabespreking Doe mee & vertel Binnen / buiten kring Les 3: Feest Snoepen voor rups en vlinder Nabespreking Tafelrondje wat is lekker? Zoek de valse met zelf gemaakte kaartjes van de antwoorden op de vragen. wie heeft een valse in zijn hand? Les 4: t Gaat steeds maar door - Les 5: Vlinder vrij, weg ben jij! Introductie en nabespreking Tweepraat BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 7

8 4 Woordenschat In de materiaalzending De oppassers van koolwitjes worden begrippen als bekend verondersteld, die mogelijk niet bij alle leerlingen ook daadwerkelijk bekend zijn. Voor het zelfstandig maken van de opdrachten is het echter noodzakelijk dat kinderen de begrippen kennen. Uitbreiding van de woordenschat met ongeveer 10 woorden, die passen bij het thema van de zending is functioneel en ook haalbaar. In spelvorm kunnen de woorden vooraf bekend gemaakt worden. Daarom is een woordenlijst met omschrijvingen en gebruik in zinnen aan de zending toegevoegd Alternatief is dat de leraar zelf de foto s maakt die bij de begrippen horen. Daarmee zijn de foto s het meest actueel en dichtbij de werkelijkheid van de kinderen. BEGRIP/WOORD FOTO VAN HET MATERIAAL DAT IN DE KLAS WORDT GEBRUIKT. IN EEN ZIN... Eitje De vlinder legt een eitje op een blaadje. Rupsje Uit het eitje komt een rups. pop De rups maakt een pop om zich heen. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 8

9 Vlinder Uit de pop komt een vlinder Blaadje Vlinders en rupsen hebben blaadjes nodig om op te leven. Koolplantje Het blad van kool vinden ze het lekkerst Bloem Uit de bloem halen ze nectar om te eten. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 9

10 Vlinderbak In de vlinderbak kun je twee dagen een vlinder houden. Nectar Nectar...mmmm wat lekker. Poepjes Kleine poepjes van de pop stinken. Woorden laten oefenen van de woorden door» Alle kaartjes door elkaar gooien en in tweetallen de goede bij elkaar te zoeken.» In tweetallen te flitsen (wat betekent...).» Mix en Ruil: kinderen hebben een kaartje in de hand. Wat is gerant denk jij? Welk woord hoort bij dit plaatje? Kaartjes ruilen en nieuw tweetal vormen.» Een legwerkje: leg woordje bij plaatje bij zinnetje en lees het daarna voor. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 10

11 5 ICT In de materiaalzending De oppassers van koolwitjes worden internetsites aangeraden: Zie verder ICT werkhoek. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 11

12 6 Burgerschap De oppassers van koolwitjes bevat verzorgen van vlinder/pop als burgerschapselementen. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 12

13 7 Samenhang in het onderwijs De zending maakt al een start met onderzoek naar andere dieren die een gedaantewisseling doormaken. Daarnaast is er gelegenheid om ouder baby te oefenen:» Koe kalf» Paard veulen Etc. BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 13

14 BuitenWijs De oppassers van de koolwitjes 14