15. Bestuursaansprakelijkheid A. Algemeen

Transcriptie

1 Hoofdstuk IV Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid 703 de dag dat de nietige handeling werd gesteld. Maar indien de nietigheid een rechtshandeling aantast met doorlopende verbintenissen, begint de verjaring pas te lopen wanneer de verbintenissen ophouden Na verloop van de verjaringstermijn kan elke belanghebbende die, na de verjaringstermijn, wordt aangesproken tot uitvoering van een onregelmatige beslissing die nietig is en de nietigheid ervan (voor afloop van de verjaring) kon opwerpen, zich hiertegen bij wijze van exceptie verzetten Bestuursaansprakelijkheid A. Algemeen 359. Een bestuurslid is door een bestuursovereenkomst met de vennootschap verbonden (randnr. 314). Hij moet zich van zijn bestuursopdracht in overeenstemming met deze overeenkomst kwijten. Bovendien bestuurt hij de vennootschap in overeenstemming met de wet en, in het bijzonder, de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen. Verder handelt hij met eerbiediging van de rechtsgeldig genomen beslissingen van de bevoegde vennootschapsorganen; deze beslissingen verbinden de vennootschap maar leggen ook de regels vast waarop organen en aangestelden binnen de vennootschap moeten handelen (randnr. 297). Handelen in strijd met een beslissing van een bevoegd orgaan is een bestuursfout. Dit geldt ook voor de beslissingen genomen door het collegiaal orgaan waarvan het bestuurslid deel uitmaakt. Het bestuurslid dat de overeenkomst, de statuten, de wet of de vennootschapsbeslissingen in zijn bestuursopdracht schendt, handelt foutief; hij begaat, behoudens vreemde oorzaak, een contractuele wanprestatie en moet de schade, die hieruit voor de vennootschap voortvloeit, vergoeden. Deze aansprakelijkheid is contractueel (besproken in onderdeel B). Verder is het bestuurslid aansprakelijk voor de schade die hij door zijn onzorgvuldig handelen of een schending van de wet aan derden veroorzaakt; dit vormt een onrechtmatige daad waarvoor hij kan worden aangesproken (besproken in onderdeel C). Deel uitmaken van een vennootschapsorgaan, waarvan het handelen van rechtswege dat van de vennootschap geacht te zijn, houdt niet in dat hij niet meer kan worden aangesproken voor de onrechtmatige daden die hij begaat, zelfs indien deze daden aan de vennootschap worden toegemeten (randnr. 369). Begaat het bestuurslid een strafbaar feit, dan kan hij strafrechtelijk worden vervolgd (besproken in onderdeel D), al dan niet samen met de vennootschap (randnr. 375). De rechter houdt zich aan een marginale toetsing van het gedrag van bestuurders, teneinde hun aansprakelijkheid ten aanzien van de vennootschap en 3995 J. Ronse, De vennootschapswetgeving 1973, Story-Scientia, Gent/Leuven, 1975, 90; V. Simonart, o.c., T.B.H. 1994, 110; Y. Guyon, Droit des Affaires, I, Droit commercial général et sociétés, Economica, Paris, 1988, 149; M. Planiol en G. Ripert, Traité pratique du droit civil français, L.G.D.J., Paris, VI, 1952, H. De Page, Traité, II, 753 e.v.; L. Cornelis, Algemene theorie van de verbintenis, Intersentia, Antwerpen, 2000, 936; P. Van Ommeslaghe, Droit des obligations, Bruylant, Brussel, 2010, II,

2 704 Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid Hoofdstuk IV derden te bepalen De rechter eerbiedigt de beoordelingsmarge waarbinnen de bestuurder zelf gestalte geeft aan wat in het vennootschapsbelang is Dit wil zeggen dat hij zich terughoudend opstelt en enkel tot foutief gedrag besluit als over de fout of het onrechtmatig karakter geen twijfel bestaat, 3999 met name wanneer niet kan worden aangenomen dat een redelijk mens in gelijkaardige omstandigheden de aangevochten beslissing zou nemen. Daarbij plaatst de rechter zich op het ogenblik dat de bestuurder handelde, rekening houdend met de omstandigheden van toen De rechter mag de aansprakelijkheid niet beoordelen met de kennis die nadien is verworven Van de bestuurder wordt immers enkel verwacht dat hij vooruitziet, met name dat hij op de dag van zijn handelen in redelijkheid poogt de nadelige gevolgen van zijn handelen te voorzien Dit neemt niet weg dat, wanneer de bestuurder de wet of de statuten schendt, geen twijfel over zijn fout kan bestaan. De voormelde toetsing is vooral van belang om het gedrag te beoordelen, dat geen schending van de wet of de statuten inhoudt, en wanneer zijn gedrag aan het handelen van een normaal vooruitziend en zorgvuldig bestuurder geplaatst in gelijkaardige omstandigheden wordt getoetst. De marginale toetsing geldt zowel in de contractuele aansprakelijkheid ten aanzien van de vennootschap als de buitencontractuele aansprakelijkheid ten aanzien van derden Indien het bestuurslid zijn opdracht in ondergeschikt verband uitoefent, geniet hij van de beperkte aansprakelijkheid van toepassing op werknemers. Een werknemer is enkel ten aanzien van de werkgever-vennootschap en derden aansprakelijk voor bedrog, grove fout 4003 of lichte fouten, voor zover hij ze gewoonlijk begaat en niet eerder toevallig (art. 18 WAO) Dit is het geval voor de gedelegeerde van het dagelijks bestuur die deze opdracht uitoefent in het kader van een arbeidsovereenkomst, zelfs indien hij dit combineert met een opdracht van bestuurder Deze beperkte aansprakelijkheid is enkel ten voordele van de werknemer bepaald. Zij kan niet worden ingeroepen door de 3997 J. Ronse, J.-M. Nelissen Grade, K. Van Hulle, J. Lievens en H. Laga, Overzicht van rechtspraak ( ). Vennootschappen, T.P.R. 1986, ; B.F. Assink, Rechterlijke toetsing van bestuurlijk gedrag, Kluwer, 2007, 44 e.v Gent 6 oktober 2014, D.A.O.R. 2015/113, 73 en NjW 2015, 695, noot P. Brulez Brussel 11 december 2003, D.A.O.R. 2004/70, 65; Liège 9 september 2004, J.T. 2005, 85; Kh. Mechelen 14 november 2002, T.R.V. 2002, 643, noot D. Deschrijver Liège 9 september 2004, l.c Gent 6 oktober 2014, l.c.; Liège 9 september 2004, J.T. 2005, 85; Brussel 11 december 2003, D.A.O.R. 2004/70, 65; Kh. Gent (afd. Dendermonde) 22 december 2014, T.R.V. 2015, 592, noot S. De Geyter W. Van Gerven en A. Van Oevelen, o.c., Bedrog vereist dat de werknemer niet enkel het feit wil veroorzaken waaruit de schade voortvloeit, maar ook de schadelijke gevolgen ervan; zware fout vereist niet dat de werknemer het feit en de schadelijke gevolgen ervan heeft willen veroorzaken (Cass. 11 maart 2014, NjW 2014, 750, noot S. Guiliams) Er kan niet worden afgeweken van deze bepaling tenzij bij een door een bij K.B. algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst (zie het derde lid van dit art. 18; C. Pauwels, Contractuele aansprakelijkheid voor hulppersonen of uitvoeringsagenten, Maklu/Ced. Samsom, Antwerpen/Diegem, 1995, 405) W. Devos en V. Caimo, Kunnen vennootschapsmandatarissen een beroep doen op de aansprakelijkheidsbeperking van artikel 18 van de arbeidsovereenkomstenwet?, T.R.V. 2009, 611; J.F. Goffin m.m.v. G. de Sauvage, Responsabilités des dirigeants de sociétés, Larcier, Brussel, 2012, 83; D. Van Gerven, Les clauses limitatives de responsabilité, les garanties d indemnisation et l assurance responsabilité civile des mandataires sociaux, R.P.S. 1998, Dit is geen ongelijke behandeling ten aanzien van bestuurders die niet in ondergeschikt verband hun mandaat uitoefenen (GwH 4 maart 2008, NjW 2009, 766).

3 Hoofdstuk IV Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid 705 vennootschap die wordt aangesproken voor de fouten door de werknemerbestuurder begaan om een vordering van benadeelde derden af te weren Elk lid van het bestuursorgaan draagt de volledige verantwoordelijkheid om actief deel te nemen aan de werking van het orgaan en de bestuursopdracht die aan het orgaan is opgedragen De formele taakverdeling 4008 of een delegatie van taken, kan een verzachtende omstandigheid zijn en zelfs de aansprakelijkheid uitsluiten, in zoverre een normaal toezicht in het bestuursorgaan door een normaal vooruitziend en zorgvuldig bestuurder, de onregelmatigheden, begaan door diegenen aan wie een bepaalde opdracht wordt opgedragen, niet kon doen ontwaren Anders vermindert een taakverdeling, vooral als deze niet formeel wordt beslist, 4010 of een delegatie, ook aan externen omdat het bestuur niet over de nodige bekwaamheid beschikt, de aansprakelijkheid niet Wanneer de wetgever een nieuwe aansprakelijkheidsgrond invoert of de aansprakelijkheid verzwaart, dan geldt deze nieuwe regeling enkel voor de toekomst (art. 2 B.W.), tenzij de wetgever hiervan afwijkt en voor zover hij daarbij de gelijke behandeling niet schendt. Een rechter kan deze nieuwe regeling niet toepassen op feiten die zich vóór de inwerkingtreding van de wet hebben voorgedaan. Omgekeerd, vindt een verlichting of afschaffing van aansprakelijkheid onmiddellijk toepassing met inbegrip op feiten die dateren van vóór de inwerkingtreding, maar die pas erna aan het oordeel van de rechter worden onderworpen Dit is bijvoorbeeld het geval voor de op 1 juli 1996 ingevoerde wettelijke uitzondering op het regime van de aansprakelijkheid voor kennelijk grove fout voor kleine BVBA s en CVBA s (art. 265, 1 en 409 W. Venn.) Opdat een bestuurder kan worden aangesproken voor fouten begaan in de bestuursopdracht, moet vaststaan dat hij werd benoemd en deze opdracht heeft aanvaard Een bekendmaking in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad volstaat niet als bewijs Als het bestuurslid niet werd benoemd, kan hij niet als bestuurder worden aangesproken Eventuele door hem begane onrechtmatige daden kunnen in beginsel niet aan de vennootschap worden 4006 Arbitragehof 17 februari 1999, R.W , 870, noot A. Van Oevelen; Cass. 28 oktober 1994, R.W , Ongeacht of hij actief is of slechts voor een beperkte rol binnen het bestuursorgaan wordt aangetrokken (Mons 3 maart 2008, R.R.D. 2007, 294; Brussel 22 maart 2005, J.L.M.B. 2006, 341; Brussel 6 november 2002, J.D.S.C. 2004, 256, noot M.A. Delvaux en R.R.D. 2003, 51; Antwerpen 20 december 2001, R.W , 708; Kh. Dendermonde 6 december 1999, T.R.V. 2000, 40, R.W , 128 en T.B.H. 2000, 659) Dit wordt algemeen aangenomen en, voor kapitaalvennootschappen en de SCE, in de wet bevestigd (art. 522, 1, tweede lid, 908 en 977 W. Venn.) Gent 29 maart 2001, T.R.V. 2005, 45, noot J.V Antwerpen 29 april 2004, R.W , Kh. Dendermonde 13 december 2006, T.R.V. 2008, 595, noot; Kh. Tongeren 13 januari 2005, D.A.O.R. 2005/73, 76, R.A.B.G. 2005, 1570, noot E. Janssens en R.W , H. De Page, Traité, I, 334; W. Van Gerven, Algemeen deel, Liège 15 juni 2004, J.D.S.C. 2005, 171 en J.L.M.B. 2006, Een vennoot die met instemming van het bestuur zich inlaat met het bestuur van een personenvennootschap (BVBA) en niet onder gezag werkt, kan worden aanzien als een werkend vennoot; zijn ontslag wordt geregeld door art. 33 W. Venn. (randnr. 113) (Brussel 3 september 2004, R.P.S. 2004, 186) Gent 16 mei 2011, NjW 2012, 142, noot S. De Geyter Kh. Brussel 30 september 1937, R.P.S , 367.

4 706 Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid Hoofdstuk IV toegeschreven (behoudens indien derden rechtmatig erop mochten vertrouwen dat hij binnen zijn bevoegdheid voor de vennootschap handelde (randnr. 336)). Een bestuurder die in strijd met een beroepsverbod wordt benoemd, is wel bestuurder en kan in die hoedanigheid worden aangesproken zolang hij aanblijft. Een bestuurder die wordt benoemd, maar wiens benoeming onregelmatig is, handelt als bestuurder, zolang zijn benoeming niet ongeldig wordt verklaard, en kan hiervoor door derden te goeder trouw worden aangesproken (randnr. 270). De nietigverklaring van zijn benoeming kan pas aan derden worden tegengeworpen vanaf de bekendmaking van de nietigverklaring in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad (randnr. 346). Iemand die in feite, zonder te zijn benoemd, de vennootschap bestuurt, is aansprakelijk voor zijn foutief bestuur; de echte bestuurders die hem toelieten de vennootschap te besturen, handelen evenzeer foutief De feitelijk bestuurder is de persoon die in alle onafhankelijkheid op regelmatige wijze of onder bepaalde voorwaarden, zonder hierdoor door de vennootschap te zijn gemachtigd, beslissingen neemt met betrekking tot het bestuur van de vennootschap waaruit blijkt dat hij het commerciële en financiële lot van de vennootschap mee bepaalt Dit kan een rechtspersoon zoals een andere vennootschap zijn. Een bestuursorgaan kwalificeert per definitie niet als feitelijk bestuurder De vennootschap zelf kan zich tegen de feitelijk bestuurder keren wegens het onrechtmatig usurperen van het bestuur. Deze aansprakelijkheidsvordering wordt door het bestuur benaarstigd en vergt geen voorafgaande beslissing van de algemene vergadering Feitelijk bestuur veronderstelt dat de betrokkene daadwerkelijk de vennootschap (mee) bestuurt, 4021 zoals wanneer hij de relaties met klanten onderhoudt, contracten opstelt, het personeel leidt en andere bestuursbeslissingen neemt Dit kan het geval zijn voor een kredietinstelling die, in het kader van een reddingsplan, het bestuur mee aanstuurt Maar een nauwgezet toezicht waarbij de kredietinstelling van elke beslissing op de hoogte wordt gesteld, is dat niet Ook het recht om kandidaten voor te dragen voor een bestuursopdracht of het zetelen als een observator in het 4017 Gent 8 februari 2001, J.D.S.C. 2003, 211, noot M.A. Delvaux Liège 28 mei 2009, R.P.S. 2010, 421, noot; Brussel 15 november 2007, J.L.M.B. 2009, 305; Liège 13 februari 2007, R.R.D. 2007, 145; Liège 13 januari 2004, D.A.O.R. 2005/74, 144, noot D. Gol; Mons 13 januari 2003, D.A.O.R. 2002/64, 377 en J.L.M.B. 2004, 57, noot C. Staudt en P. Kileste; Brussel 30 maart 2001, F.J.F. 2002, 133; Brussel 14 september 1988, T.R.V. 1989, 49, noot J. Lievens en T.B.H. 1989, 171; Brussel 19 juni 1978, J.T. 1978, 494; A. Snyers, Specifieke aansprakelijkheid van de bestuurder bij faillissement, Jura Falc , Een vereffenaar is geen feitelijk bestuurder (Kh. Turnhout 10 december 2007, R.A.B.G. 2008, 492, noot B. Huylebroeck) Gent 20 oktober 2008, T.R.V. 2013, 170, noot D. Van Gerven Kh. Brussel 3 april 1984, R.P.S. 1984, 184; Kh. Liège 17 maart 1983, R.P.S. 1984, 63; J.F. Goffin m.m.v. G. de Sauvage, o.c., Kh. Brussel 30 maart 1981, J.T. 1981, Kh. Brussel 22 oktober 1982, J.T. 1983, 113 en T.B.H. 1982, 574; D. Van Gerven, De aansprakelijkheid van de kredietinstelling als kredietverlener ten aanzien van de schuldeisers van de onderneming in moeilijkheden, in Schuldeisers en ondernemingen in moeilijkheden, Vlaams Pleitgenootschap (ed.), Biblo, Kalmthout, 1994, Brussel 10 februari 1997, J.L.M.B. 1997, 300; Kh. Brussel 3 april 2001, T.B.H. 2003, 21; Rb. Gent 26 maart 1993, T.B.H. 1993, 935.

5 Hoofdstuk IV Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid 707 bestuursorgaan of in een raad van toezicht, 4025 die zelfs voor bepaalde beslissingen een vetorecht heeft, wegen niet voldoende door. Technische bijstand is geen feitelijk bestuur 4026 en evenmin vloeit dit voort uit contractuele afspraken waarbij de vennootschap, in uitvoering van een franchise- of concessieovereenkomst zich voor de exploitatie aan strikte voorwaarden moet houden, en moet rapporteren De delegatie van bestuurstaken aan een manager in het kader van een dienstverleningsovereenkomst, maakt van deze persoon geen dienstverlener, daar zulks gebeurt als onderdeel van het gewone bestuur dat een beroep mag doen op de bijstand van derden Dit geldt ook voor de syndicaal afgevaardigde die toelating kreeg om tijdens de bedrijfsbezetting de activiteit verder te zetten Feitelijke bestuurders zijn geen bestuurders in de zin van het Wetboek van vennootschappen. Er is geen contractuele aansprakelijkheid bij gebreke van overeenkomst. Hun aansprakelijkheid is buitencontractueel voor het onrechtmatig usurperen van het bestuur Kwijting dooft hun aansprakelijkheid ten aanzien van de vennootschap niet uit. De korte verjaringstermijn voor bestuurders kan niet door hen worden ingeroepen. De bijzondere verzwaarde aansprakelijkheid, die geldt voor bestuurders van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, geldt niet voor hen, tenzij de wet dit uitdrukkelijk bepaalt Aldus is de hoofdelijke aansprakelijkheid voor overtredingen van het Wetboek van vennootschappen en de statuten niet toepasselijk op feitelijke bestuurders (art. 263 (BVBA), art. 408 (CVBA), art. 528 (NV), art. 819 (LV), art. 860 (ESV), art. 919 (SE) en art. 985 (SCE) W. Venn.). Eventueel kunnen de feitelijke bestuurders op grond van het gemeen recht in solidum met de echte bestuurders worden veroordeeld als de fout gezamenlijk wordt gemaakt (randnr. 372) Daarentegen wordt de aansprakelijkheid voor het passief van de failliete boedel in geval van de kennelijk grove fout die het faillissement heeft veroorzaakt, uitdrukkelijk van toepassing verklaard op de personen die werkelijke bestuursbevoegdheid hebben gehad (art. 265 (BVBA), art. 409 (CVBA), art. 530 (NV), art. 921 (SE) en art. 986 (SCE) W. Venn.) De rechter kan een beroep doen op het technisch advies van een deskundige, in het kader van een tegensprekelijk deskundigenonderzoek uitgeschreven 4025 Liège 1 december 1969, R.P.S. 1971, 280, noot C. Lempereur Kh. Brussel 3 april 1984, R.P.S. 1984, 184; Kh. Liège 17 mei 1973, Jur. Liège 1983, 449 en R.P.S. 1984, Mons 13 januari 2003, J.L.M.B. 2004, Kh. Charleroi 3 september 1996, T.R.V. 1999, 439, noot W. Goossens Kh. Liège 17 mei 1983, R.P.S. 1984, Kh. Brussel 8 oktober 2007, J.D.S.C. 2009, 115, noot P. Kileste en C. Staudt, en R.W , 294, noot. In andere zin, maar ten onrechte Antwerpen 10 september 2004, Limb. Rechtsl. 2005, 41, noot B. Windey J.F. Goffin m.m.v. G. de Sauvage, o.c., 77-78; anders F. Magnus, Les groupes de sociétés et la protection des intérêts catégoriels, in Doss. J.T. 2011, Larcier, Brussel, Indien de betrokkenen wetens en willens een gemeenschappelijke fout hebben begaan, zijn ze, in toepassing van een algemeen rechtsbeginsel gepuurd uit art. 50 Sw., hoofdelijk aansprakelijk (Cass. 3 mei 1996, R.W , 64; Cass. 15 februari 1974, R.C.J.B. 1975, 229, noot J.L. Fagnart en R.W , 1715, concl. conf. adv.-gen. Dumon). Voor het verschil tussen in solidum aansprakelijkheid en hoofdelijke aansprakelijkheid, zie randnr Liège 17 december 1996, J.L.M.B. 1998, 583, noot C. Parmentier.

6 708 Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid Hoofdstuk IV in de artikelen 962 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek, om de nodige feitelijke elementen te verzamelen om hem te helpen in de beoordeling van de bestuursaansprakelijkheid. De rechter mag geen juridische vraagstukken voorleggen aan de deskundige; die moet hij zelf oplossen (art. 11 Ger. W.) Hij moet overigens het advies van de deskundige niet volgen (art. 986 Ger; W.) Indien de deskundige zich toch over de gegrondheid van de vordering uitspreekt, wordt zijn verslag uit de debatten geweerd, met dien verstande, dat de rechter de feitelijke vaststellingen en het technisch advies van de deskundige wel als gegevens in aanmerking kan nemen en, in zaken waar het bewijs door vermoeden is toegelaten, hieruit feitelijke vermoedens kan afleiden De voornoemde regels worden geschonden, wanneer de rechter aan de deskundige vraagt om na te gaan of een bestuurder bestuursfouten heeft begaan en zich schuldig heeft gemaakt aan kennelijk grove bestuursfouten die hebben bijgedragen tot de totstandkoming van het faillissement; hij vraagt de deskundige uitspraak te doen over de gegrondheid van de vordering Een verslag van een deskundige, aangesteld door één der partijen, heeft niet dezelfde objectiviteit als een deskundigenverslag, opgesteld in het kader van een deskundigenonderzoek. Het tegenwerpelijk karakter waarborgt dat de argumenten van alle partijen in het geding in overweging worden genomen. Maar er mag aan een eenzijdig deskundigenverslag wel een zekere geloofwaardigheid worden gehecht; het heeft de waarde van een vermoeden Een deskundigenonderzoek dat in kort geding werd bevolen en reeds is opgestart, kan bindend worden verklaard aan andere partijen die later in tussenkomst worden gedagvaard, op voorwaarde dat de deskundige nog geen handelingen heeft verricht die een negatieve invloed kunnen hebben op de feitelijke of juridische positie van de in tussenkomst gedagvaarde partij. In zulk geval worden zijn rechten van verdediging niet geschonden Bestuurders van vennootschappen worden regelmatig publiek aangesproken. Hun handelen wordt door de pers doorgelicht. Indien hun naam daarbij wordt beklad, kunnen ze klacht wegens laster neerleggen of schadevergoeding vorderen. De journalist die lichtzinning verwijten maakt zonder de waarachtigheid ervan na te gaan, maakt een fout Voor vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (BVBA, NV, Comm. VA en SE) en coöperatieve vennootschappen (CVOA, CVBA en SCE) geldt de regel dat, 4034 Om dit te bepalen wordt rekening gehouden met de opdracht van de deskundige zoals omschreven door de rechter die hem aanstelt (Cass. 10 juni 2010, P&B 2015, 187) A. Fettweis, Manuel de procédure civile, Fac. dr. Liège, Liège, 1987, Cass. 6 maart 2014, T.B.O. 2014, Cass. 3 juni 2004, T.R.V. 2004, 717, noot S. Beernaert en R.W , Kh. Tongeren 13 januari 2005, D.A.O.R. 2005/73, 76, R.A.B.G. 2005, 1570, noot E. Janssens en R.W , KG Kh. Hasselt 2 juni 2003, Limb. Rechtsl. 2004, 56, noot H. Van Gompel en V. Swinnen Antwerpen 26 september 1995, R.W , 855; H. Vandenberghe, Overzicht van rechtspraak. Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad , T.P.R. 2010, 1829 e.v.

7 Hoofdstuk IV Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid 709 in geval van een klacht van laster door een bestuurslid (zaakvoerder, bestuurder of lid van de directieraad of raad van toezicht) of een commissaris tegen een journalist, deze laatste het bewijs van de feiten, die hij in zijn berichtgeving heeft opgenomen en waarvan de waarachtigheid wordt betwist en als laster worden aangeklaagd, met alle gewone middelen mag aanbrengen. Brengt hij dit bewijs aan, dan kan hij niet worden vervolgd voor laster op grond van het decreet op de drukpers (art. 200 W. Venn. jo. Decreet 20 juli 1831 op de drukpers) Deze bepaling vormt een afwijking op artikel 447 Sw. dat bepaalt dat het bewijs door middel van een vonnis of een andere authentieke akte moet worden aangebracht om een veroordeling wegens laster te voorkomen. Deze afwijkende regeling is bedoeld om de pers meer slagkracht te geven, in de controle van vennootschappen en het naar buiten brengen van onregelmatigheden Zij kan enkel worden ingeroepen voor verklaringen omtrent het bestuur van de vennootschappen waarin de betrokkenen bestuurder zijn Wel kan de journalist nog worden vervolgd voor beledigingen op grond van artikel 448 Sw B. Contractuele aansprakelijkheid 364. Het bestuurslid is verbonden met de vennootschap door een overeenkomst, die in het algemeen wordt gekwalificeerd als een dienstverleningsovereenkomst; de statuten van de vennootschap maken hiervan deel uit (randnr. 314). Het voorwerp van deze overeenkomst is het bestuur in het belang van de vennootschap met als taak het vennootschapsdoel te verwezenlijken (randnr. 329). Andere afspraken kunnen daarin worden opgenomen en dan moet de bestuurder deze eerbiedigen. Wanneer hij hierin tekortschiet, begaat hij een contractuele wanprestatie waarvoor de andere contractspartij, de vennootschap, hem aansprakelijk kan stellen. Hij is aansprakelijk voor elke fout die hij maakt in zijn bestuursopdracht, ongeacht of de fout licht 4045 of zwaar is. Het bestuur in het vennootschapsbelang is een inspanningsverbintenis. De bestuurder verbindt zich ertoe om de nodige inspanningen te leveren met het oog op het bereiken van het gewenste resultaat, de verwezenlijking van het vennootschapsdoel, zonder 4041 Art. 5, 6, 7 en 8 van dit decreet worden van toepassing gemaakt. De verjaringstermijn van drie maanden opgenomen in art. 12 is niet van toepassing op de burgerlijke vordering wegens laster (Cass. 19 december 1938, Pas. 1938, I, 385; Cass. 30 oktober 1911, Pas. 1911, I, 524) G. Beltjens, Encyclopédie du droit commercial belge, Bruylant, Brussel, II, 1911, 770; J. Ronse, Algemeen deel, Rb. Antwerpen 13 december 1951, R.W , 1143 (deze bijzondere bewijsregeling geldt niet voor berichten over de afdanking van een werknemer); Rb. Gent 17 april 1901, R.P.S. 1901, Cass. 5 februari 1900, Pas. 1900, I, Het gaat om een culpa levis in abstracto (Kh. Leuven 9 januari 1990, T.R.V. 1990, 459, noot). Hierin onderscheidt, volgens de klassieke rechtsleer, de contractuele aansprakelijkheid (culpa levis) zich van de buitencontractuele aansprakelijkheid (uit onrechtmatige daad), waarvoor men aansprakelijk is voor de lichtste fout (culpa levissima). Het onderscheid tussen beide, waarbij de contractuele fout in abstracto en de buitencontractuele fout in concreto moet worden beoordeeld, is niet meer zichtbaar in de rechtspraak. Het criterium is in beide gevallen dat van de bonus pater familias (W. Van Gerven en A. Van Oevelen, Verbintenissenrecht, Acco, Leuven, 2015, 167; P. Van Ommeslaghe, Droit des obligations, Bruylant, Brussel, 2010, II, 1195). Als nog een onderscheid wordt gemaakt, dan is dat tussen een (lichte) fout en een grove of zware fout, die eventueel kennelijk kan zijn wat bij vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid bijzondere gevolgen heeft (die in dit boek slechts in de marge aan bod komen).

8 710 Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid Hoofdstuk IV dat hij dit garandeert. In bepaalde gevallen kan de wet, 4046 of de bestuursovereenkomst, een resultaatsverbintenis opleggen; dan is de bestuurder ertoe gehouden die te realiseren en bij gebreke hiervan kan hij worden aangesproken, tenzij indien de tekortkoming hem niet kan worden toegerekend wegens een vreemde oorzaak (art B.W.) Het Wetboek van vennootschappen legt aan bestuurders van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid heel wat verplichtingen op die resultaatsverbintenissen zijn. Verder handelt de bestuurder in overeenstemming met de statuten; 4048 een schending van de statuten is een fout. Maar het belangrijkste deel van zijn opdracht is het bestuur in het belang van de vennootschap met het oog op de verwezenlijking van het vennootschapsdoel dat, zoals geschreven, een inspanningsverbintenis inhoudt. Behoudens in geval van resultaatsverbintenissen wordt zijn bestuur getoetst op de ernst en toewijding waarmee hij zich van zijn taak kwijt en de nodige inspanningen daartoe levert. Hij moet zich daadwerkelijk met het bestuur bezighouden. De toetssteen is, zoals in andere overeenkomsten, 4049 die van een normaal vooruitziend en zorgvuldig bestuurder, geplaatst in dezelfde of gelijkaardige omstandigheden Dit criterium verdisconteert in de toetssteen de verwachting dat een bestuurder handelt met een bepaalde professionele bekwaamheid, nodig voor het bestuur van de vennootschap met de omvang die ze heeft en in de sector waarin ze actief is. Dit brengt met zich mee dat hij, bij de aanvaarding van de bestuursopdracht, nagaat of hij de nodige beschikbaarheid, kennis en ervaring heeft om deze opdracht op te nemen 4051 en, bij gebreke hiervan, de opdracht weigert Het bestuurslid stippelt, in samenspraak met de andere bestuursleden, een beleid uit. In de bepaling en uitvoering van dit beleid beschikt hij over een zekere beoordelingsvrijheid, die de rechter moet eerbiedigen indien ze binnen de marge blijft waarin redelijke bestuurders van mening kunnen verschillen Een beleidsbeslissing kan slechts aanleiding geven tot aansprakelijkheid als ze kennelijk onredelijk is; 4054 de rechter houdt zich aan een marginale toetsing De rechter mag zich, bij de beoordeling van de bestuursaansprakelijkheid, niet in de plaats van de bestuurder plaatsen (randnr. 359 in fine). Indien hij zijn opdracht uitoefent in ondergeschikt verband, is hij enkel aansprakelijk voor bedrog en zware fout, terwijl hij voor lichte fouten slechts kan worden aangesproken, voor zover hij ze gewoonlijk begaat en niet eerder toevallig 4046 Kh. Turnhout 24 oktober 2011, R.A.B.G. 2012, W. Van Gerven en A. Van Oevelen, o.c., 170. Voor voorbeelden, zie Gent 29 maart 2001, T.R.V. 2005, 46, met terecht kritische noot, wat de verschoonbaarheid betreft, van J. Vananroye Waarvan mag worden aangenomen dat ze deel uitmaken van de bestuursovereenkomst (randnr. 314) W. Van Gerven en A. Van Oevelen, o.c., Antwerpen 30 oktober 2014, T.R.V. 2015, Kh. Antwerpen 23 januari 1980, B.R.H. 1981, Gent 30 september 2013, T.R.V. 2014, 55, noot S. De Dier en R.W , Kh. Brussel 29 maart 1995, V&F 1998, 282. Zie ook Brussel 16 juni 1982, B.R.H. 1981, 622 en R.P.S. 1981, Mons 6 februari 1979, R.P.S. 1979, 78, noot P. Coppens J. Ronse, J.-M. Nelissen Grade, K. Van Hulle, J. Lievens en H. Laga, Overzicht van rechtspraak ( ). Vennootschappen, T.P.R. 1986,