Kwaliteit door ontwikkelingsbegeleidend onderzoek

Transcriptie

1 Kwaliteit door ontwikkelingsbegeleidend onderzoek De inhoud is in verkorte vorm als afscheidsrede uitgesproken bij het emeritaat van dr.mr. Herman L. Popeijus als lector van de pedagogische Hogeschool De Kempel op woensdag 22 juni Herman L. Popeijus

2

3 INHOUDSOPGAVE 1. Ons onderzoek Kennis genereren Onderzoeker en innovator? Leren onderzoeken Werkplekleeromgeving onderzocht Onderzoeken is samenwerken Professionalisering Impact onderzoek De toekomst van onderzoek... 6 Bijlagen... 9 Literatuuropgave Colofon... 15

4

5 Geacht College van Bestuur, zeer gewaardeerde toehoorders, In mijn afscheidsrede wil ik u graag aan de hand van enkele highlights meenemen door ons onderzoek van de afgelopen jaren. 1. ONS ONDERZOEK Ons ontwikkelingsbegeleidende onderzoek had betrekking op het thema 'leren in leerwerkgemeenschappen'. In die korte titel ging een wel volle wereld voor de lerarenopleiders schuil. De kwaliteit van ons onderzoek werd gemeten aan indicatoren die betrekking hadden op kennisontwikkeling, professionalisering, doorwerking naar het curriculum van de lerarenopleidingen en kenniscirculatie van en naar economie en samenleving. De belangrijkste indicator voor succes was tevens de eerstgenoemde: kennis genereren over kenmerken en elementen binnen dat thema op basis van onderwijsontwikkeling begeleid door onderzoek. Dat was plezierig want die indicator bood ons de ruimte om binnen de verwantschap van genoemde onderzoeksaspecten toe te spitsen naar onderwerpen waarop we onze focus van uit te voeren activiteiten gedurende een of enkele jaren heel specifiek konden richten. De vraaggestuurde onderwerpen die de afgelopen jaren zijn onderzocht kunnen in een aantal verwante clusters worden weergegeven. Voor alle onderwerpen is de ontwikkel- en onderzoeksfocus steeds gericht geweest en gebleven op kenmerken en elementen van betekenisvol leren onderwijzen in leerwerkgemeenschappen binnen de werkplekleeromgeving voor aanstaande leraren basisonderwijs. In de nu bijna afgesloten periode zijn we steeds in staat gebleken gedurende een tot twee jaar onze onderzoeksfocus specifiek op een van deze onderwerpen te richten en gericht te houden. 1

6 Dat ons dit ondanks de beperkte menskracht lukte kwam enerzijds doordat we consequent een gestructureerde ontwikkelingsbegeleidende aanpak toepasten op basis van het denk- en handelingsmodel de ROTOR. Anderzijds lukte het ons gedurende die jaren steeds, naast onze vaste docent-onderzoekers, gericht onderzoekers in opleiding daartoe in te zetten op basis van begeleiding van womaster- en promotiekandidaten die hun onderzoeksonderwerp kozen zo dicht mogelijk aansluitend op de onderzoeksvragen van de lerarenopleiding. 2. KENNIS GENEREREN Belangrijke kennis verkregen we uit de onderzoeken naar het functioneren van tutorgroepen. Op de eerste plaats bleken we in staat te benoemen welke kenmerken bepalend zijn voor de betekenisvolheid van het leren in specifieke vormen van leerwerkgemeenschappen. Daaruit leren we dat aanstaande leraren tijdens het werken in dergelijke groepen een sterke doelgerichtheid op, en een bewust ervaren waarde voor het toekomstig beroep willen ervaren. Eerst dan duiden ze het leren en werken in dergelijke leerwerkgemeenschappen aan als betekenisvol (Reiling, 2007; Geldens, Popeijus, Lemmen, & Reiling, 2008; Popeijus & Geldens, 2009;). Aannemelijk is dat dit komt doordat voor de aanstaande leraren het leren en werken sterk is gericht op het behalen van de nodige kwalificaties voor dat beroep. Dit resultaat onderstreept en versterkt bovendien visie die is uitgewerkt op de kwaliteit van het leren onderwijzen binnen de werkplekleeromgeving. Die visie is in het onderzoek van Jeannette Geldens (2007) gevisualiseerd in een conceptueel analytisch kader. Uit dit kader is zichtbaar dat sprake is van een samenhang tussen de onderscheiden componenten waarbij ze in hun samenhang uiteindelijk zijn gericht op het behalen van de startbekwaamheid van de aanstaande leraar. Omgekeerd geven de startbekwaamheidseisen richting en sturing aan de componenten van een werkplekleeromgeving. 2

7 Bij het leren voor een beroep gaan het leren van kennis, leren van vaardigheden en van houdingen bovendien hand in hand. Tegenwoordig is aan dat leren een onderzoeksmatig karakter toegevoegd. Onze Vlaamse collega s hanteren beroepsprofielen. Een daarvan is de leraar als innovator en onderzoeker. 3. ONDERZOEKER EN INNOVATOR? Een vraag vanuit het veld en de opleiding was waarom het samen leren en samen werken aan onderwijsontwikkeling nu een onderzoekend karakter zou moeten dragen. Resultaten uit literatuuronderzoek suggereren dat onderwijsontwikkeling is gebaat bij een krachtig ontwikkelde ontwikkelingsbegeleidende aanpak gebaseerd op vormen van praktijkonderzoek. Een dergelijke aanpak bleek bij onderwijsontwikkelingen echter meermalen een knelpunt. Ze is wel gewenst. Gewenst omdat voortdurend en gestructureerd vragen willen en kunnen stellen aan de eigen of aan de schoolontwikkeling voorwaardelijk is voor het borgen van de kwaliteit. Volgens de deelnemers aan onze leerwerkgemeenschappen was het hebben van zo n onderzoekende houding voor hen geen vanzelfsprekendheid. Hoe komt dat? Het antwoord op die vraag bleek enigszins ambigue. In beginsel lijkt het om relatief eenvoudige vragen te gaan naar wat werkt en wat minder of zelfs niet en waarom dat zo is. Maar kennelijk vormt een groter knelpunt het geven van gefundeerde antwoorden. Dat komt volgens hen omdat het verkrijgen van gefundeerde antwoorden vraagt om een systematisch toegepaste ofwel een onderzoeksmatige aanpak. Het lijkt erop dat onderwijsmensen hiermee kennelijk minder vertrouwd zijn. De conclusie is dan dat een dergelijke onderzoeksmatige aanpak of houding moet worden geleerd. Eerst dan kunnen we gaan werken aan de (aanstaande) leraar als onderzoeker en innovator. 4. LEREN ONDERZOEKEN Een adequate basis voor dat leren ligt in een gestructureerde manier van denken, proberen en leren en eerst daarna handelen, die nauw aansluit bij de gebruikelijke dagelijkse praktijk. In de dagelijkse praktijk zijn meer modellen voorhanden. Daarvan blijkt de PDS(C)A-cyclus van Deming/Shewart (Deming, 1986; Shewhart, 1939) een van de meest gebruikte. Modellen zoals de Plan-Do-Study-Act (PDSA)-cyclus of de PDCA-cyclus zijn vooral sterk door hun uiterlijke eenvoud. Ze omvatten slechts vier stappen en zijn als instrument om de kwaliteit van ontwikkelingen te bewaken, bewezen bruikbaar voor bestuur en beleid. Voor het onderwijs blijkt het adequaat toepassen van dergelijke modellen echter enkele knelpunten op te leveren (Blok, 2006). De ROTOR-cyclus tracht in deze onvolkomenheden te voorzien door een herdefiniëring en herschikking van de mogelijke uitwerkingen van het oorspronkelijke gedachtengangen van Shewart en Deming. Voor de lerarenopleidingen zijn daar tevens elementen van de reflectiecyclus van Korthagen aan toegevoegd. 3

8 Onze conclusie dat een dergelijke onderzoeksmatige aanpak of houding moet worden geleerd heeft uiteraard nog een andere consequentie dan alleen ervoor te zorgen dat een geschikt en betrouwbaar denk- en handelingsmodel aanwezig is. Als consequentie van die conclusie heeft ons bestuur eerst onderzoek in de opleiding verankerd met het inrichten van het Kempelonderzoekscentrum. Tegelijkertijd is ons team bezig een onderzoekslijn in het Kempelcurriculum een plaats te geven. 5. WERKPLEKLEEROMGEVING ONDERZOCHT Een focus die veel landelijke aandacht kreeg richtte zich op de kenmerken van de leer- en werkomgeving die opleiding en scholen als samenwerkende partners de aanstaande beroepsbeoefenaar bieden. In het bijzonder keken we naar die kenmerken die een dergelijke werkplekleeromgeving krachtig kunnen maken. Die kenmerken van de werkplekleeromgeving omvatten de kwalitatieve kernconcepten voor elke beroepsopleiding. Het zijn deze concepten die richting geven aan de voor het toekomstig beroep noodzakelijke competenties. Het antwoord op de vraag wat we over dit onderwerp hebben geleerd zou incompleet blijven zonder daar gelijk de onderzoeker die hieraan de grootste bijdrage heeft geleverd te noemen en te danken. Op basis van het promotieonderzoek van Jeannette Geldens naar Leren onderwijzen in een werkplekleeromgeving verkregen we inzicht in de kenmerken van die omgeving. Initiatiefrijk en baanbrekend. Jeannette is bovendien een van de sprekende voorbeelden van succes op een van onze andere prestatie-indicatoren die zich richt op professionalisering. Bijna 11 jaar terug begon ze als opleiding. Inmiddels beschikt ze als senior onderzoeker, als geen ander over een indrukwekkende kennis over samen leren in leerwerkgemeenschappen en over de inrichting van de werkplekleeromgeving. Bovendien heeft ze een respectabele en hoogwaardige bijdrage geleverd aan het ontwikkelen én aan de disseminatie van onze kennis. Zo staan er als eerste auteur 23 nationale en internationale congresbijdragen waaronder een prijswinnende, een masterclass en drie keynotes, op haar naam, met daarnaast 26 onderzoeksrapporten en onderzoeksverslagen. Tevens blijkt ze als eerste auteur maar liefst 11 artikelen waaronder eveneens een prijswinnende, 1 boek en 9 boekbijdragen te hebben gepubliceerd. Voor De Kempel heeft ze bovendien in belangrijke mate de kar getrokken bij twee succesvolle symposia en recent heeft ze een auditrapportage uitgewerkt op basis waarvan de kwaliteit van ons onderzoek extern zal worden getoetst. Onmiskenbare prestaties van formaat ten behoeve van onze lerarenopleiding en voor het opleidingsonderzoek in Nederland en Vlaanderen. Prestaties die ook uitstralen en worden erkend. In 2010 trad ze in Nederland op als referent voor de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie. De Vlaamse Hogeschool Raad wees haar in 2009 aan als buitenlands lid van de pool van onderwijsdeskundige leden. 4

9 Jeannette jouw conceptuele denkwerk en jouw kwalitatief hoogwaardige bijdragen waarmee je meerdere prijzen hebt gewonnen, hebben een bijzondere en zowel intern als extern gewaardeerde kroon gezet op het succes van ons onderzoek! Dank daarvoor. Je benoeming tot lector en voorzitter van ons Kempelonderzoekscentrum is alleszins terecht en verdiend. Graag wil ik behalve jou Jeannette ook het College van Bestuur van harte feliciteren met deze benoeming. Tegelijkertijd dank ik het College voor de bijzondere eer die me ten deel is gevallen met mijn benoeming tot erelector. Daar ben ik trots op. Het is een benoeming waarmee het College van Bestuur waardering en respect uitspreekt voor het door ons uitgevoerde pionierswerk en voor de waarde die ons onderzoek heeft voor het opleidingsonderwijs en voor de Kempel in het bijzonder. 6. ONDERZOEKEN IS SAMENWERKEN In deze oratie wil ik benadrukken dat de kwaliteit van dit pionierswerk en dit onderzoek slechts mogelijk waren doordat een grote groep mensen vertrouwen had in het samenwerken aan de onderzoeksdoelstellingen van Leren in leerwerkgemeenschappen. Deze groep mensen delen dan ook uitdrukkelijk mee in deze bijzondere eer. En hen wil ik daarvoor bijzonder danken. Wie zijn dat dan? Dit zijn allereerst de mensen die ons bij het opzetten van een voor de lerarenopleiding en de scholen geschikte onderzoeksstructuur, steeds de nodige ruimte en vertrouwen schonken. Dit zijn, naast het College van Bestuur, het Onderwijsmanagement, de bestuurders van onze partnerscholen en de directeuren. Maar evenzo zijn het de mensen die ondersteuning verlenen bij de onderzoekswerkzaamheden. Van die mensen wil ik als eersten onze administratieve medewerkers noemen. Zij waren steeds bereid waren bij grotere en kleinere klussen te helpen. Net zo als onze conciërges die zorgden voor het drukwerk en het verzenden van de post. Zij allen hebben bijgedragen aan het succes van Leren in leerwerkgemeenschappen binnen de werkplekleeromgeving. Dank. Die dank geldt ook voor de mensen die het onderzoek in goede banen leiden en uitvoeren, de huidige en oud-projectleiders, onderzoekers en onderzoekers in opleiding. Zij allen hebben steeds met volle inzet bijgedragen aan het succes van ons lectoraatsonderzoek. 7. PROFESSIONALISERING Sinds 2005 hebben ruim 200 aanstaande leraren hun stageactiviteiten uitgevoerd op onze elf projectscholen. Daarbij waren 219 leraren betrokken. Meermalen bleken in ons samen werken, samen onderzoeken en leren, pareltjes tevoorschijn te komen. Zo participeerden 23 hbo en universitaire studenten met eigen onderzoek rechtstreeks in een van onze kenniskringen. Van hen verkregen er acht het Certificaat en veertien het Getuigschrift Kenniskringonderzoeker van het Kempelonderzoekscentrum. 5

10 Van onze hbo-kandidaten wonnen er in de afgelopen zes jaar twee de derde en twee de eerste prijs van het Inspecteur Hermansfonds voor hun bijdragen aan schoolontwikkeling. Van onze masterkandidaten behaalden er zeven zowel hun masterbul als het Getuigschrift Kenniskringonderzoeker cum laude. Van onze vijf promovendi verkreeg er inmiddels één de doctorsbul. Twee zijn goed op weg en twee zijn dit jaar begonnen. 8. IMPACT ONDERZOEK De onderwerpen die onze onderzoekers verrichtten hadden een behoorlijke impact op het opleidingsonderwijs. Zonder de andere onderzoekers en hun onderzoek tekort te doen, waren dat: kenmerken van de werkplekleeromgeving ; betekenisvol leren in tutorgroepen ; de studeerbaarheid van de opleiding ; samenwerken aan leren samenwerken, talentontwikkeling en professionele onderzoekstaal in de opleiding. Deze onderzoeken hebben alle geleid tot beleid, aanpassingen in het curriculum en of professionalisering in de lerarenopleiding en partnerscholen. De huidige onderzoeken zijn evenzo boeiend als veelbelovend. Om u een beeld te geven: op zoek naar de stem van het jonge kind ; van excellente student tot excellente leraar' en de leraar als change agent. Het verslag van ons laatste onderzoek zal morgen verschijnen bij de feestelijke afsluiting van onze nauwe samenwerking met de scholen van Zicht/Novem. Het draagt de titel Planmatig werken aan onderwijsontwikkeling in leerwerkgemeenschappen. Alle deelnemende scholen hebben dit verslag onderschreven. In het voorwoord schrijft de voorzitter van het bestuur van de scholen het volgende. "Uit dit rapport blijkt dat planmatig werken aan een onderwijsontwikkeling op een school zin heeft. Het project heeft structureel bijgedragen aan verhoging van de leerling-opbrengsten; een beeld dat door de meest recente inspectierapporten van de deelnemende scholen wordt bevestigd." Een groter compliment kunnen wij en in het bijzonder onze betreffende onderzoekers en hun kenniskringen nauwelijks krijgen. Bovendien laat de voorzitter gelijk zien voor wie we dit alles nu eigenlijk doen. Dat zijn uiteindelijk toch echt onze kinderen en hún toekomst. 9. DE TOEKOMST VAN ONDERZOEK Een van de hamvragen bij een afscheid dat tevens het afsluiten van een lectoraatsthema omvat is gaan we verder met leren in leerwerkgemeenschappen, gaan we door met onderzoek? Gezien de onderzoeksresultaten luidt mijn advies voor beide: Krachtig doorgaan. Maar wel aanpassen. Voor het vinden van antwoorden op de complexe vraagstukken rond samen betekenisvol leren en werken in multi-disciplinair samengestelde leerwerkgemeenschappen is op wetenschappelijke basis gefundeerd ontwikkelingsbegeleidend onderzoek gewoonweg noodzakelijk. 6

11 Die complexe vragen zullen in de toekomst trouwens steeds meer rijzen op ons opleidingsgebied van onderwijs en opvoeding. Ontwerpgericht ontwikkelingsbegeleidend onderzoek, onderzoek dat die ontwikkelingen mee helpt ontwerpen, het proberen en invoeren begeleidt en monitort is dan hard nodig om de te maken keuzes te verantwoorden en de kwaliteit te borgen. Complexe ontwikkelingsvragen komen onder meer voort uit digitalisering en uit een multicultureler wordende samenleving. Ook zijn al contouren zichtbaar die in de nabije toekomst zullen leiden tot prangende vragen op het gebied van science en nature. Eerste stappen hebben we al gezet met het door secties heen samen werken aan beroepsaspecten en op scholen bij het werken in mini-teams. Onze samenwerking tussen Kempelonderzoekscentrum en de TUe-ESoE is een andere eerste stap op dit pad. Het is me een bijzondere eer mijn loopbaan in en rond het onderwijs op deze wijze hier samen met u formeel te mogen afsluiten. Een loopbaan die als een helix bijna 45 jaar handelen en onderzoeks- en inspectieactiviteiten, in en rond het onderwijs omspant. Bijna paradoxaal lijkt die helix een bijna cyclusachtige beweging te maken. De activiteiten lopen namelijk van de oude kweekschool in Rotterdam midden jaren zestig naar de nieuwe pabo in Helmond in Aan het einde van een dergelijke loopbaan past een wel heel bijzonder woord van dank. Die dank geldt mijn lieve vrouw. Carla, jij hebt me vaak met het onderwijs moeten delen. Altijd was je er en stond je met raad en daad klaar wanneer je wist of voelde dat ik dat nodig had. Samen met jou mocht ik mijn of eigenlijk veel juister onze, weg in onderwijs en onderzoek, van kweekschool naar pabo volbrengen! Je bent voor mij meer dan een geweldige vrouw. Dank. U toehoorders en zeer gewaardeerde gasten, wil ik evenzo danken. Met vrijwel ieder van u mocht ik langere tijd samenwerken aan onderzoek en onderwijs. Weet dat de persoonlijke en professionele contacten met u, en vooral de kwaliteit ervan, voor mij bepalend zijn geweest voor het elan en het plezier waarmee mijn activiteiten plaatsvonden. Zonder u had dit wat hier zojuist is besproken, nimmer kunnen plaatsvinden. Samen leren en werken in leerwerkgemeenschappen waarin je mensen verbindt die leren een warm hart toedragen, dat geheel vormt de essentie van en geeft vitaliteit en betekenis aan een werkzaam leven. Heel, heel erg bedankt daarvoor. Herman L. Popeijus 7

12 8

13 BIJLAGEN Onderzoekscapaciteit In onderstaande overzichten vermelden we per jaar wie betrokken waren en hun betreffende functie en het onderwerp van vanuit het Kempelonderzoekscentrum en het Kempellectoraat Leren in leerwerkgemeenschappen Wie Functie Fte Onderwerp Kempelonderzoekscentrum dr. Jeannette Geldens lector - voorzitter 0,6 Zie de onderstaande onderwerpen (tevens zelfevaluatierapport t.b.v. audit en VKO). dr.mr. Herman Popeijus lector 0,2 Zie de onderstaande onderwerpen. drs. Hilde Douma onderzoeker 0,175 Kwaliteit en kwantiteit gebruik van (HBO-waardige) bronnen; Vergelijkend onderzoek naar competentiebeschrijvingen; Eindverslagen Samen leraar worden. drs. Monique van der Heijden onderzoeker en intern promovenda 0,175 Teachers as change agent / Leraren als change agent. Marianne L'Ortye Med onderzoeker pm Publicatie artikel in vaktijdschrift over het in uitgevoerde praktijkgericht onderzoek naar de inzet van een begeleidingsinstrument in de eerstejaars tutorlijn. Sara Diederen MSc onderzoeker pm Gebruik onderzoekslijn en pabotaal; Borging onderzoekslijn in de P- en K1-fase; ontwikkeling onderzoekslijn in de K2 en K3-fase; Professionalisering van CP-docenten en kenniskringleden m.b.t. onderzoeksvaardigheden. drs. Anja Tertoolen onderzoeker en 0,2 Can we catch the voice of the young child? / Op zoek Stella van der Wal-Maris Jean Huntjens Erik Zagwijn Kempellectoraat extern promovenda onderzoeker en extern promovenda opleiding, intern (hbo) opleiding, intern (hbo) naar de stem van het jonge kind. 0,4 Prospective primary education teachers learning profile and learning environment in an academic learning trajectory / Leerpatroon en leeromgeving van studenten in een academisch opleidingstraject tot leraar basisonderwijs. pm pm Onderzoeksonderwerp in kader van masteropleiding aardrijkskunde nader te bepalen. Onderzoeksonderwerp in kader van masteropleiding aardrijkskunde nader te bepalen. Leren in leerwerkgemeenschappen dr.mr. Herman Popeijus lector 0,2 Leren in leerwerkgemeenschappen, eindrapportage (tevens zelfevaluatierapport t.b.v. audit en VKO). drs. Wil van Venrooij onderzoekerprojectleider 0,2 De leerwerkgemeenschap als middel voor schoolontwikkeling. drs. Jan Sleegers onderzoeker 0,2 De leerwerkgemeenschap als middel voor schoolontwikkeling. 9

14 Wie Functie Fte Onderwerp Kempellectoraat Leren in leerwerkgemeenschappen dr.mr. Herman Popeijus lector 0,4 Beleidskaders voor onderzoek op en vanuit Hogeschool de Kempel. dr. Jeannette Geldens associate lector 0,8 Betekenisvol leren in tutorgroepen. drs. Wil van Venrooij onderzoekerprojectleider 0,2 De leerwerkgemeenschap als middel voor schoolontwikkeling. drs. Hilde Douma onderzoekerprojectleider 0,2 Samen leraar worden. drs. Jan Sleegers onderzoeker 0,2 De leerwerkgemeenschap als middel voor schoolontwikkeling. drs. Monique van der Heijden onderzoeker 0,1 Samen opleiden. drs. Anja Tertoolen onderzoeker en extern promovenda 0,2 Can we catch the voice of the young child? / Op zoek naar de stem van het jonge kind. Martijn van Grootel pm Evaluatie van het ontwerp van een Challenge Program. Sara Diederen 0,1 Professionele Onderzoekstaal in Lerarenopleidingen Basisonderwijs. Marianne L Ortye opleiding (hbo) pm Studie wijzer in de tutorlijn Wie Functie Fte Onderwerp Kempellectoraat Leren in leerwerkgemeenschappen dr.mr. Herman Popeijus lector 0,4 Betekenisvol leren onderwijzen in de werkplekleeromgeving. dr. Jeannette Geldens associate lector 0,8 Kwaliteitskader samen opleiden / Betekenisvol leren in tutorgroepen. drs. Wil van Venrooij onderzoekerprojectleider 0,2 De leerwerkgemeenschap als middel voor schoolontwikkeling. drs. Marcel Lemmen onderzoekerprojectleider 0,2 Samen leraar worden. drs. Jan Sleegers onderzoeker 0,2 De leerwerkgemeenschap als middel voor schoolontwikkeling. drs. Anja Tertoolen onderzoeker en extern promovenda 0,2 Can we catch the voice of the young child? / Op zoek naar de stem van het jonge kind. Marlijn Migchels pm Van sturing naar zelfsturing. Janneke Rutten pm Studeerbaarheid van de lerarenopleiding in de eerste Kuintje de Wit pm fase. Samen talent opleiden. 10

15 Wie Functie Fte Onderwerp Kempellectoraat Leren in leerwerkgemeenschappen dr.mr. Herman Popeijus lector 0,4 Conceptueel kader leren in leerwerkgemeenschappen / Kennisconstructie en kennisdisseminatie. dr. Jeannette Geldens associate lector 0,8 Kenmerken van werkplekleeromgevingen. drs. Wil van Venrooij onderzoekerprojectleider 0,2 Realiseren leerwerkgemeenschappen en schoolontwikkeling A. drs. Jan Sleegers onderzoeker 0,2 Realiseren leerwerkgemeenschappen en schoolontwikkeling B. Linda Romviel pm Kennisobjecten als digitaal leermiddel (incl. bij samen opleiden; Class server)/ Leren en leren onderwijzen Caroline Reiling pm met ICT. Verleiden tot leren Wie Functie Fte Onderwerp Kempellectoraat Leren in leerwerkgemeenschappen dr.mr. Herman Popeijus lector 0,4 Conceptueel kader leren in leerwerkgemeenschappen drs. Jeannette Geldens drs. Wil van Venrooij Linda Romviel Caroline Reiling associate lector, promovenda onderzoekerprojectleider 0,35 Kenmerken van werkplekleeromgevingen ,2 Realiseren leerwerkgemeenschappen en schoolontwikkeling. pm Kennisobjecten als digitaal leermiddel (incl. bij samen opleiden; Class server)/ Leren en leren onderwijzen met ICT. pm Verleiden tot leren. Wie Functie Fte Onderwerp Kempellectoraat Leren in leerwerkgemeenschappen dr.mr. Herman Popeijus lector 0,4 Kennisconstructie en kennisdisseminatie vanuit het lectoraat. drs. Jeannette Geldens associate lector, 0,8 Kenmerken van werkplekleeromgevingen. promovenda drs. Wil van Venrooij onderzoekerprojectleider 0,1 Realiseren leerwerkgemeenschappen en schoolontwikkeling. drs. Frank Coenders onderzoekerprojectleider 0,2 Class server als hulpmiddel voor tijd- en plaatsonafhankelijk leren. dr. ing. Herman E. Popeijus pm Samen opleiden, samen werken aan samenwerkingsafspraken. 11

16 Aantal afgestudeerde masterstudenten en promovendi in de periode van In onderstaand overzicht vermelden we wie betrokken waren, hun betreffende functie en omvang, het onderwerp van onderzoek en hun jaar van afstuderen. Aantal afgestudeerde masterstudenten, promoties en dissertaties Wie Functie Fte Onderzoeksonderwerp Jaar van afstuderen/ promotie Kempelonderzoekscentrum Sara Diederen MSc onderzoeker pm Gebruik onderzoekslijn en pabotaal; Borging onderzoekslijn in de P- en K1-fase; ontwikkeling onderzoekslijn in de K2 en K3-fase; Professionalisering van CP-docenten en kenniskringleden m.b.t. onderzoeksvaardigheden. Kempellectoraat Leren in leerwerkgemeenschappen Marianne L Ortye Marlijn Migchels Janneke Rutten Kuintje de Wit Linda Romviel Caroline Reiling dr. Jeannette Geldens dr. ing. Herman E. Popeijus opleiding (hbo) associate lector, promovenda 2010 pm Studie wijzer in de tutorlijn pm Van sturing naar zelfsturing pm Studeerbaarheid van de lerarenopleiding in de eerste 2009 fase. pm Samen talent opleiden pm Kennisobjecten bij opleiden in de school (Class server) / 2008 Leren en leren onderwijzen met ICT. pm Verleiden tot leren ,8 Kenmerken van werkplekleeromgevingen pm Samen opleiden, samen werken aan samenwerkingsafspraken

17 LITERATUUROPGAVE Voor een complete lijst van onze rapporten, verslagen, artikelen en boeken verwijs ik naar onze kennisbank op doorklikken naar onderzoek. In deze tekst is verwezen naar de volgende literatuur: Blok, H., Karsten, S. & Sleegers, P. (2006). Werken aan kwaliteit: een goed model is het halve werk. Didaktief(3), 8-9. Deming, W. E. (1986). Out of the Crisis. Cambridge, MA: MIT, CAES. Geldens, J. J. M. (2007). Leren onderwijzen in een werkplekleeromgeving. Een meervoudige casestudy naar kenmerken van krachtige werkplekleeromgevingen voor aanstaande leraren basisonderwijs (Proefschrift Radbouduniversiteit Nijmegen). Helmond: Kempellectoraat, Hogeschool de Kempel. Geldens, J. J. M., Popeijus, H. L., Lemmen, M., & Reiling, C. (2008). Functioneren van tutorgroepen. Een onderzoek naar betekenisvol leren tijdens het werken in tutorgroepen in de zin van leerwerkgemeenschappen. Helmond: Kempellectoraat, Hogeschool de Kempel. Popeijus, H., & Geldens, J. (2009). Betekenisvol leren in tutorgroepen tijdens de eerste fase van de lerarenopleiding. Helmond: Kempellectoraat, Hogeschool de Kempel. Reiling, C. (2007). Verleiden tot leren. Betekenisvolle activiteiten binnen tutorgroepen op een pedagogische hogeschool (Masterthesis). Amsterdam: Vrije Universiteit Amsterdam i.s.m. Kempellectoraat Hogeschool de Kempel. Shewhart, W. A. (Ed.). (1939). Statistical Method from the Viewpoint of Quality Control. New York: Dover. 13

18 14

19 COLOFON Citeertitel Popeijus, H. L. (2011). Kwaliteit door ontwikkelingsbegeleidend onderzoek. Helmond: Kempelonderzoekscentrum, Hogeschool de Kempel. Over de auteur Dr.mr. Herman L. Popeijus is vanwege zijn verdiensten voor het onderwijs en in het bijzonder voor de lerarenopleidingen, bij zijn emeritaat benoemd tot erelector van Hogeschool de Kempel, Kempelonderzoekscentrum te Helmond Tevens is hij als onderzoeker verbonden aan de Eindhoven School of Education (ESoE) van de Technische Universiteit (TUe). Uitgave Kempelonderzoekscentrum Hogeschool de Kempel Onder nadrukkelijke voorwaarde van bronvermelding (zie citeertitel) is het toegestaan deze tekst of delen ervan te gebruiken voor studiedoeleinden. Secretariaat Marina Mittemeijer Telefoon: / website: (doorklikken: onderzoek) Postadres: Kempelonderzoekscentrum Hogeschool de Kempel Deurneseweg AH Helmond 15