Op weg naar goud MVOverslag 2014 Activiteitenprogramma 2015

Transcriptie

1 Op weg naar goud MVOverslag 2014 Activiteitenprogramma 2015

2 OVER HET RAPPORT Reikwijdte Dit verslag is voor de bevoegde instantie, de Raad van Toezicht, de medewerkers en verder alle overige stakeholders van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) te Amsterdam. Scope Voorschrift D uit de milieuvergunning schrijft voor dat het OLVG jaarlijks een milieujaarverslag opstelt. Echter het OLVG heeft er voor gekozen om in 2014 voor het eerst een MVO jaarverslag op te stellen. Voorheen bevatten de milieujaarverslagen resultaten en activiteiten op milieugebied (P van Planet). Activiteiten op het gebied van de P van people vielen buiten de scope van de verslagen. Dit jaar zijn waar mogelijk ook cijfers, resultaten en activiteiten op het gebied van people en profit opgenomen. Wat betreft de ontbrekende gegevens zal worden verwezen naar het Jaarverantwoording De gegevens in dit rapport betreffen de locaties Oosterpark en Prinsengracht. De locatie Prinsengracht is verkocht en eind 2014 is het ziekenhuis definitief gesloten. GRI Steeds meer bedrijven en organisaties wereldwijd engageren zich om over hun activiteiten en resultaten te rapporteren volgens het GRI-duurzaamheidskader (Global Reporting Initiative). Binnen de ziekenhuissector is deze tendens nog pril. Voor het tweede jaar op rij rapporteert het OLVG volgens de GRI-richtlijnen. Rapporteren volgens GRI brengt meer transparantie voor onze stakeholders met zich mee. Verslagperiode De verstrekte informatie in het rapport heeft betrekking op de periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december Vorm van het verslag Uit respect voor het milieu wordt het verslag enkel digitaal aangeboden, niet gedrukt. Het is voor iedereen te raadplegen op onze website. 2

3 Auteur Mw. E.M. Parma, milieucoördinator-mvo officer Contact Wij verwelkomen uw feedback en beantwoorden graag uw vragen via Naam van het ziekenhuis Stichting Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Locatie Oosterpark Oosterpark 9, 1091 AC Amsterdam Locatie Prinsengracht Prinsengracht 769, 1017 JZ Amsterdam Provincie Noord Holland Kamer van Koophandelnummer Type algemeen ziekenhuis Website 3

4 Voorwoord Met trots presenteer ik het eerste MVO jaarverslag van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Tevens zal dit het laatste verslag zijn voor alleen het OLVG. Op 1 juni 2015 fuseert het OLVG met het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis. Over 2015 zal een geïntegreerd MVO jaarverslag worden gepubliceerd. De druk van zowel interne belanghebbenden (patienten en medewerkers) als externe belanghebbenden (inkooporganisaties, zorgverzekeraars, omwonenden en huisartsen) op een duurzaam beleid neemt toe. Als enige binnenstadziekenhuis in Amsterdam richt het OLVG zich op het verbeteren van de gezondheid van haar patiëntenpopulatie op toonaangevende en gastvrije wijze. Met een dergelijk centrale rol in de stad en directe impact op het leven van mensen (niet alleen patiënten, maar ook medewerkers en omwonenden) heeft het OLVG een belangrijke voorbeeldfunctie als het gaat om milieu en duurzaam ondernemen. In 2012 heeft het OLVG het manifest MVO in de zorg ondertekend. In navolging daarvan is in kaart gebracht wat het OLVG al aan activiteiten ontplooit op dit terrein en waar het nog beter zou kunnen. Vanuit de oorspronkelijk invalshoeken People, Planet, Profit zijn deze activiteiten en doelstellingen gaandeweg gebundeld naar meer herkenbare thema s in de zorg. Dit heeft geresulteerd in het Strategisch Denkraam en de oprichting van de MVO Taskforce waar ondergetekende voorzitter van is. Tevens heeft het OLVG in 2013 samen met de zes andere Amsterdamse ziekenhuizen haar handtekening gezet onder het convenant 'Amsterdamse ziekenhuizen werken samen aan de zorg voor een beter milieu'. De ondertekenaars van dit convenant maken zich samen sterk voor het verder verbeteren van de milieuprestaties van de ziekenhuizen. De ziekenhuizen willen verduurzamen door onder andere hun milieubelasting te reduceren. Daarom stellen zij zich ten doel om het certificaat te behalen van het milieukeurmerk de Milieuthermometer Zorg, welke drie niveaus kent: brons, zilver en goud. Het gouden niveau staat gelijk aan het keurmerk Milieukeur. Eind 2014 ging het OLVG als eerste ziekenhuis in Amsterdam op voor goud. Zoals gezegd fuseert op 1 juni 2015 het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis en het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis. Voor de strategie van het fusieziekenhuis is in november 2014 een strategiedag gehouden. Idealisme bleek voor de meeste aanwezigen het belangrijkste 4

5 uitgangspunt voor de verdere uitwerking van missie en visie. Om duurzaam te ondernemen is idealisme cruciaal. De komende jaren zal duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen verder opgenomen worden in de strategie, zowel in de organisatiebrede plannen als de unit- en afdelingsplannen. Drs. P.E. van der Meer Vicevoorzitter Raad van Bestuur (met duurzaamheid in portefeuille) Juni

6 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting pagina Over het OLVG Missie Visie Organisatie Werkgebied en samenwerking Besturingsmodel Bestuur en structuur op Medezeggenschapstructuur Duurzaam OLVG Missie Visie en kernwaarden Beleid Wet- en regelgeving Milieuthermometer Zorg Milieubeleidsplan Voorlichting Organisatie Stand van zaken: Planet Energie Afval Duurzaam inkopen Duurzaam bouwen Duurzaam eten Vervoer Schoonmaakmiddelen Stand van zaken: People Sterk in je werk Topemployer Keurmerken en accreditaties 22 6

7 2.5.4 Stichting Ushamwari AIDSmonument Amsterdam Resultaten van Wet- en regelgeving Inspectie door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied Noodstroomaggregaat Verplaatsing gastanks Prinsengracht ziekenhuis verkocht Nieuwe locatie Spuistraat geopend Bemonstering afvalwater Vervoer van gevaarlijke (afval)stoffen Visiedocument/milieubeleidsplan Maatschappelijk verantwoord ondernemen Gouden Milieuthermometer Duurzaam inkopen Voorlichting Week van de Duurzaamheid MVO pagina s op intranet LED verlichting Schoonmaakmiddelen Mobiliteit Het OLVG spaart bomen Top Employer Energie en water Gas en licht Efficiency indicatoren Afval Algemeen Afvalreductie in de keuken Papier Afvalscheiding Incidenten en klachten Evaluatie van het milieuprogramma Plannen voor

8 Bijlagen I Strategisch Denkraam 40 II Overschrijdingen lozingseisen 41 III Overtredingen geconstateerd door IL&T 42 IV Energie- en waterverbruik 44 V Afval 45 VI Milieubarometer 48 VII Afkortingenlijst 49 GRI G3 Inhoudsopgave 50 8

9 Samenvatting Controles Tijdens de jaarlijkse inspectie door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (voorheen Dienst Milieu en Bouwtoezicht) zijn zowel de locatie Oosterpark als de locatie Prinsengracht gevisiteerd. Er zijn tijdens beide inspecties geen overtredingen geconstateerd. In het verslagjaar zijn 12 overschrijdingen van de lozingseisen aangetroffen na bemonstering conform de vergunning. Dit zijn er twee meer ten opzichte van De volgende parameters zijn overschreden: koper, zink en kwik. In het verslagjaar is het OLVG drie keer geïnspecteerd door de Inspectie Leefomgeving & Transport (IL&T) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Tijdens de inspecties is getoetst of voldaan werd aan de wetgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over land. Tijdens de eerste twee controles zijn overtredingen aangetroffen, die tijdens de laatste inspectie allemaal waren opgelost. Activiteiten Het OLVG mag zich al zeven jaar lang Top Werkgever noemen. Ook in 2014 is het keurmerk Topemployer Cure&Care aan het OLVG uitgereikt op basis van een jaarlijks objectief onderzoek door het internationale onafhankelijke onderzoeksbureau Top Employer Institute. Het keurmerk staat voor goede arbeidsvoorwaarden, ontwikkelings- en carrièremogelijkheden en cultuurmanagement. Eind 2014 is het ziekenhuis geaudit voor het gouden niveau van de Milieuthermometer Zorg. Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag is het gouden niveau toegekend. Hiermee heeft het OLVG als eerste ziekenhuis in Amsterdam en derde ziekenhuis in Nederland het keurmerk Milieukeur behaald. Om het gouden niveau van de Milieuthermometer te kunnen behalen is een beleid voor duurzaam bouwen opgesteld. Het visiedocument-milieubeleidsplan is goedgekeurd door de Raad van Bestuur, waarna het is opgestuurd naar de bevoegde instantie. Het OLVG wil zich profileren als maatschappelijk verantwoorde zorginstelling. Er is een MVO Taskforce opgericht, waarvan dhr. P.E. van der Meer, vicevoorzitter Raad van Bestuur, voorzitter is. Van 6 tot en met 10 oktober was het de Week van de Duurzaamheid in het OLVG. Gedurende de hele week is aandacht besteed aan duurzaamheid middels een dagelijks bericht op intranet, biologische producten in het Personeelsrestaurant en een biologische markt van lokale ondernemers in de Lichtstraat. 9

10 Resultaten Het energieverbruik in megajoule is ten opzichte van 2013 afgenomen met 21,6%. Dit is met name veroorzaakt door een aanzienlijke daling in het gasverbruik (-26%) was een veel warmer jaar dan Het elektraverbruik is met 1,8% gedaald. Het waterverbruik ten opzichte van 2013 is gestegen met 1,6% De hoeveelheid afval is praktisch gelijk gebleven. Echter de hoeveelheid afval per medewerkers is gedaald met 9%. 10

11 1. OVER HET OLVG 1.1 Missie In 1877 deed Delphine Povel haar moeder, die op het sterfbed lag, de belofte dat zij zich zou inzetten voor goede zorg in Amsterdam. Voor arm en rijk. Zij richtte in 1878 de Rooms Katholieke Zorg op. Dit werd in 1898 omgedoopt tot het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. In de geest van Delphine Povel is onze missie nog steeds het leveren van goede patiëntenzorg aan iedereen. Maar ook: de zorg verbeteren door onderzoek te verrichten en het delen van onze kennis door het verzorgen van opleidingen. 1.2 Visie Wij willen door patiënten, verwijzers, verzekeraars en collega s gezien worden als hét ziekenhuis waar de beste medische behandelingen en een gezonde bedrijfsvoering hand in hand gaan met een buitengewone gastvrijheid. Als een organisatie waar medewerkers worden geïnspireerd om het beste uit zichzelf te halen. 1.3 Organisatie De Stichting Onze Lieve Vrouwe Gasthuis is opgericht in Het OLVG is een algemeen topklinisch opleidingsziekenhuis. Het ligt aan het Oosterpark in de binnenstad van Amsterdam en heeft daarnaast polikliniekfuncties aan de Prinsengracht en op IJburg. Het Medisch Centrum Jan van Goyen is de gezamenlijke buitenpolikliniek van het OLVG en het Slotervaartziekenhuis. Het OLVG heeft op de locatie Oosterpark een grote moderne Spoedeisende Hulp en een level III Intensive Care. Vanaf 2013 zijn in het OLVG een huisartsenpost en een poliklinische apotheek gevestigd. Het ziekenhuis biedt onderdak aan 23 MSRC/RGS erkende specialismen, veelal met opleidingsbevoegdheid. Als teaching hospital zit het OLVG in de opleiding- en onderwijsregio (OOR) van het AMC. 11

12 bron: De Telegraaf; foto Richard Mouw Na ruim 150 jaar heeft het Prinsengracht Ziekenhuis haar deuren gesloten. Het monumentale pand is verkocht aan een projectontwikkelaar. foto OLVG Eind 2014 heeft het OLVG een nieuwe locatie in de binnenstad van Amsterdam geopend. In een pand aan de Spuistraat zijn een aantal poliklinieken en laboratoriumfaciliteiten gevestigd. Hiermee blijft het OLVG toch in hartje Amsterdam. 12 foto OLVG

13 Met ingang van 1 maart 2013 is het OLVG bestuurlijk gefuseerd met het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ) in Amsterdam West. Door intensivering van de samenwerking maken zij verdere concentratie van complexe zorg in beide ziekenhuizen mogelijk. Hiermee wordt een hogere kwaliteit en doelmatigheid van zorg bereikt, waarmee de toonaangevende positie van de twee topklinische ziekenhuizen in de regio Amsterdam kan worden uitgebouwd. Op beide locaties blijft een volwaardig ziekenhuis bestaan. De toegankelijkheid van zorg blijft hiermee voor alle patiënten gewaarborgd. In het verslagjaar is hard toegewerkt naar de juridische fusie, welke ten tijde van het schrijven van dit verslag op 1 juni 2015 is gerealiseerd. In 2013 hebben de beide ziekenhuizen al een gezamenlijke duurzaamheidverklaring opgesteld. In het OLVG zijn vrijwel alle belangrijke specialismen vertegenwoordigd. Jaarlijks bezoeken ruim mensen de polikliniek, worden ongeveer mensen behandeld in dagbehandeling en vinden zo'n opnamen plaats. Het OLVG heeft een erkende opnamecapaciteit van 555 bedden. De locaties aan de Prinsengracht (vanaf eind 2014 de locatie Spuistraat) en op IJburg richten zich vooral op de voorkant van de zorg: preventie, (vroeg)diagnostiek en laagcomplexe poliklinische- en dagbehandeling. Kerngegevens personeel per Aantal medewerkers in loondienst waarvan patiëntgebonden functies waarvan medisch specialisten 277 Fte medewerkers in loondienst waarvan patiëntgebonden functies waarvan medisch specialisten 203 Medewerkers niet in loondienst: ingehuurd personeel (inclusief medisch 372 specialisten), uitzendkrachten en stagiair(e)s waarvan patiëntgebonden functies 231 Vrijwilligers 91 13

14 1.4. Werkgebied en samenwerking Het centrum, het oostelijk deel van de stad, Zeeburg/IJburg en Diemen vormen samen het adherentiegebied voor de basiszorg. Voor de topklinische zorg en de derdelijns verwijzingen naar de centres of excellence strekt het verzorgingsgebied zich uit van regionaal tot landelijk. Voor het behoud van topklinische functies richt het OLVG zich in toenemende mate op samenwerking en alliantievorming. De fusie met het SLAZ vormt hierin het zwaartepunt. Andere strategische lokale samenwerkingspartners voor het OLVG zijn het AMC (in het Hartcentrum Amsterdam), het BovenIJ ziekenhuis (in DiaBoss, CMA en OCA, samen met het SLAZ) en het NKI/AvL. Met nog vijf andere aanbieders in de Amsterdamse regio verkennen het OLVG en het SLAZ de mogelijkheid van verdergaande samenwerking en verzelfstandiging van de laboratoria. Landelijk maakt het OLVG onderdeel uit van de vereniging Santeon. Hierin bundelen zes topklinische ziekenhuizen verspreid over Nederland de krachten in het streven naar de hoogste kwaliteit van medische zorg en gastvrijheid. Naast het OLVG zijn dat het Sint Antonius in Utrecht/Nieuwegein, het Canisius-Wilhelminaziekenhuis in Nijmegen, het Catharinaziekenhuis in Eindhoven, het Martini Ziekenhuis in Groningen en het Medisch Spectrum Twente in Enschede Besturingsmodel Het OLVG kent een gedecentraliseerd besturingsmodel met 26 medische en medisch ondersteunende vakgroepen als resultaatverantwoordelijke businessunit. Deze worden geleid door een unitvoorzitter. Een bedrijfsleider ondersteunt de bedrijfsvoering van meerdere units. Naast de zorg units zijn er centrale staf- en ondersteunende diensten. De Raad van Bestuur, bestaande uit de voorzitter, de vicevoorzitter en een lid, draagt de eindverantwoordelijkheid voor de realisatie van de doelstellingen, de strategie en de daaruit voortvloeiende resultaten. De Raad van Toezicht houdt toezicht op de hoofdlijnen van beleid en de algemene gang van zaken binnen het ziekenhuis. 14

15 1.6. Bestuur en structuur op Raad van Bestuur Dr. J.Th.M. van der Schoot, voorzitter Drs. P.E. van der Meer, vicevoorzitter Mevr. drs. F.J.H. Dings, lid J. van der Schoot F. Dings P.van der Meer Raad van Toezicht Het OLVG en het SLAZ zijn in 2013 bestuurlijk gefuseerd. Alle leden van de Raad van Toezicht zijn tevens lid van de gemeenschappelijke Raad van Toezicht van beide ziekenhuizen. De gemeenschappelijke Raad van Toezicht bestaat uit leden van de raad van toezicht van het OLVG en van de raad van toezicht van het SLAZ. Voor een uitgebreid verslag van de Raad van Toezicht: samenstelling en commissies, vergaderingen en besluiten kunt u het Jaarverantwoording 2014 raadplegen Medezeggenschapsstructuur Het OLVG kent als adviesorganen een Ondernemingsraad, een Patiëntenraad en een Stafbestuur dat de Medische Staf vertegenwoordigd. Richtinggevend voor de geïntegreerde ziekenhuisorganisatie is het Document Medische Staf (DMS), waarin de onderwerpen staan waarover de Medische Staf advies kan uitbrengen. Voor de werkwijze van deze adviesorganen wordt verwezen naar de algemene Jaarverantwoording. 15

16 2. Duurzaam OLVG 2.1 Missie Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van huidige en toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in gevaar te brengen. (VN commissie Brundtland, ) Bij duurzame ontwikkeling, ook wel maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) genoemd, gaat het erom een balans te vinden tussen de drie P s: people: maatschappelijk welzijn, planet: de natuurlijke omgeving en profit: de sociaal-economische ontwikkeling. Pas als alle drie de elementen in balans zijn, is er sprake van een werkelijk duurzaam en toekomstbestendig beleid. De relatie met de zorg is snel gelegd: gezondheid gaat over goed leven en duurzaamheid gaat over een leefbare omgeving voor ons en toekomstige generaties. Het OLVG geeft goede zorg aan de patiënten van nu en in het nieuwe Moeder- en Kindcentrum worden de toekomstige generaties geboren. Het is dus een logische stap om duurzaamheid te integreren in de totale bedrijfsvoering. De komende jaren borgt het OLVG deze keuze door mvo op te nemen in het strategisch beleid en te vertalen in concrete plannen. Duurzaamheid draagt bij aan het bieden van goede gezondheidszorg en het OLVG wil haar prestaties op het gebied van duurzaamheid dan ook steeds verder verbeteren. Dit houdt niet alleen in voldoen aan wet- en regelgeving. Met de ondertekening van het manifest MVO in de zorg 2 en het convenant Amsterdamse ziekenhuizen werken samen aan de zorg voor een beter milieu geeft het OLVG aan verder te willen gaan dan wet- en regelgeving en ze heeft gekozen voor duurzame ontwikkeling. 2.2 Visie en kernwaarden De kernwaarden van het OLVG zijn toonaangevend en gastvrij. Naast de wettelijke verplichtingen erkent het OLVG, als gezondheidsinstelling de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor een bewust en duurzaam beleid. Maatschappelijk verantwoord ondernemen draagt tenslotte bij aan preventieve gezondheidszorg. 1 Genoemd naar de voorzitter van de World Commission on Environment and Development. In hun rapport Our common future definieert de commissie de ontwikkeling van duurzaamheid als development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs

17 Het OLVG deelt de opgedane kennis en ervaring met andere ziekenhuizen en geeft daarmee invulling aan haar tweede kernwaarde gastvrij. Verschillende onderzoeken laten zien dat bedrijven die duurzaamheid hebben verankerd in hun bedrijfsvoering, beter presteren dan bedrijven die geen aandacht aan duurzaamheid besteden 3, ook op financieel gebied 4. Ze zijn beter voorbereid op de toekomst. Maatschappelijk verantwoord ondernemen draagt bij aan meer gemotiveerd personeel, lager ziekteverzuim, innovatie, positieve publiciteit, lagere energiekosten etc. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Het OLVG wil zich profileren als maatschappelijk verantwoorde zorginstelling en heeft om die reden in 2012 het manifest MVO in de zorg mede ondertekend. Tevens heeft het OLVG in 2013 zijn handtekening gezet onder het convenant 'Amsterdamse ziekenhuizen werken samen aan de zorg voor een beter milieu'. In navolging daarvan is in kaart gebracht wat het OLVG al aan activiteiten ontplooit op dit terrein en waar het nog beter zou kunnen. Vanuit de oorspronkelijk invalshoeken People, Planet, Profit zijn deze activiteiten en doelstellingen gaandeweg gebundeld naar meer herkenbare thema s in de zorg. Dit heeft geresulteerd in het Strategisch Denkraam, zie bijlage I. Dit document is aangeboden aan de Raad van Bestuur. Op basis hiervan zijn de volgende stappen genomen: Drs. P.E. van der Meer, vicevoorzitter Raad van Bestuur heeft duurzaamheid in zijn portefeuille opgenomen. Er is een MVO Taskforce opgericht, waarvan dhr. P.E. van der Meer voorzitter is. Verder bestaat de Taskforce uit de secretaris Raad van Bestuur, een lid van de Medische Staf, een HR beleidsadviseur, een senior inkoper, een projectmanager Bouwzaken, een afdelingsleider, een senior communicatie medewerker en de milieucoördinatoren van het OLVG en het SLAZ. De laatste om het beleid en aanpak in beide huizen op elkaar af te stemmen. De milieucoördinator van het OLVG is mede aangesteld als MVO officer. De komende jaren moet er borging in strategisch beleid plaatsvinden zodra dit wordt verbreed van het primaire proces naar overige terreinen. De MVO Taskforce is drie keer bij elkaar gekomen. Besloten is mvo middels de mvo steps van MVO Nederland te implementeren in de organisatie

18 Een eerste stap naar maatschappelijk verantwoord ondernemen is transparantie. Informatie over het maatschappelijk verantwoord ondernemen van het OLVG is terug te vinden op de website. 2.3 Beleid Wet- en regelgeving De locatie Oosterpark heeft een milieuvergunning. De milieuvergunning bevat voorschriften op gebied van gevaarlijke stoffen, apparatuur, geluid, brandpreventie, afvalstoffen, calamiteiten, registratie van gegevens, eisen op gebied van (maximale) concentraties van diverse stoffen in het afvalwater en een bemonsteringsverplichting van het afvalwater. Het Prinsengracht ziekenhuis viel tot de verkoop onder het Activiteitenbesluit. Het Activiteitenbesluit bevat algemene milieuregels voor bedrijven Milieuthermometer Zorg 5 Milieuzorg draagt bij aan het belangrijkste doel van het OLVG; het bieden van goede gezondheidszorg. Om milieuzorg structureel uit te voeren en te waarborgen beschikt het OLVG over een milieuzorgsysteem. We streven ernaar het milieuzorgsysteem steeds verder te verbeteren en verder te gaan dan alleen wat vereist is volgens wet- en regelgeving. Hiervoor wordt de Milieuthermometer Zorg als leidraad gebruikt. De Milieuthermometer is een milieucertificaat specifiek voor zorginstellingen. De instelling kan via een set van milieucriteria scoren op goud, zilver of brons. Alleen het gouden niveau is gekoppeld aan het keurmerk Milieukeur. Het OLVG heeft thans het zilveren niveau voor de locatie Oosterpark. Eind 2014 is deze locatie geaudit voor het gouden niveau. Ten tijde van het schrijven van dit verslag is bekend geworden dat het OLVG het gouden niveau heeft behaald. Hiermee zijn we tot nu toe het enige ziekenhuis in Amsterdam en het derde ziekenhuis in Nederland wat een milieukeurmerk heeft

19 2.3.3 Milieubeleidsplan Elke vier jaar wordt een milieubeleidsplan opgesteld. Het milieubeleidsplan beschrijft in grote lijnen hoe we invulling gaan geven aan het verder verbeteren van de milieuzorg in ons ziekenhuis. Het is in te zien via de website van het OLVG Voorlichting Er zijn diverse procedures die tot doel hebben om milieuverontreiniging die samenhangt met bepaalde activiteiten, zoveel mogelijk te beperken. Gegevens op gebied van gas, water, elektra en afval worden geregistreerd. Er worden interne audits gehouden. Via intranet, het digitale weekblad Scan, het OLVG Magazine (4 x per jaar), zogenoemde klinische lessen, veiligheidsrondes en campagnes worden de medewerkers op de hoogte gebrachte van het milieubeleid. Ook op de website van het OLVG is informatie te vinden over het milieubeleid. Ook op de website staat onze visie op kwaliteit en veiligheid Organisatie De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van milieuzorg ligt in de lijn. Om de lijn hierin te ondersteunen is een milieuorganisatie opgezet, bestaande uit de milieucoördinator, de Milieucommissie en milieucontactpersonen. De milieucoördinator coördineert en initieert milieuactiviteiten in het ziekenhuis, geeft voorlichting, ondersteuning en advies op milieugebied aan medewerkers en de Raad van Bestuur, en draagt zorg voor aanvraag en naleving van de milieuvergunningen. mvocoördinator. Het OLVG is lid van het Milieu Platform Zorg (MPZ) en de milieucoördinator is voorzitter van het MPZ. Daarnaast is zij projectleider van de projectgroep Van milieu- naar Naar aanleiding van de ondertekening van het Amsterdamse convenant is een werkgroep gestart onder leiding van de gemeente om milieuzorg binnen de ziekenhuizen te verbeteren. De milieucoördinator neemt deel aan deze werkgroep. Verder is de milieucoördinator lid van de Vereniging voor Milieuprofessionals (VVM). 19

20 Het OLVG beschikt over een milieucommissie. De commissie houdt zich vooral bezig met het voorbereiden van het milieubeleid en controleert de uitvoering en voortgang daarvan. In het verslagjaar bestond de Milieucommissie uit: Voorzitter Maarten Scholing Medisch microbioloog Lid Anneke de Groot Bedrijfsleider Medische Microbiologie Secretaris Ellen Parma Milieucoordinator-MVO officer Lid Peter Gruis Manager Technische Zaken Lid Chris Bakker Manager Lid Marco Henze Senior inkoper Bouw&Inrichting Lid Wil Camstra Hoofd Juridische Zaken Lid Mathieu Woldhuis IC verpleegkundige Eind 2014 heeft Wil Camstra afscheid genomen als lid vanwege toenemende drukke werkzaamheden voortkomend uit de fusie met het SLAZ. De vacature die is ontstaan, zal worden opgevuld. De milieucontactpersonen zijn medewerkers die zich inzetten voor de verankering van milieuzorg binnen hun eigen afdeling. 2.4 Stand van zaken Planet Energie Het energieverbruik van het OLVG zorgt voor ongeveer 50-70% van de totale milieubelasting. Dit is vergelijkbaar met andere ziekenhuizen in het land. Vooral warmtevoorziening en elektriciteitsverbruik (onder andere verlichting, koeling, ICT en medische apparatuur) zijn daarvoor verantwoordelijk. Het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis heeft energiebesparing dan ook als één van de hoofddoelen op het gebied van duurzaamheid. Ledverlichting, luchtbehandelingskasten met warmteterugwinning, en de vervanging van stoomketels zijn hier een voorbeeld van. Sinds 2009 draait het OLVG volledig op groene stroom. 20

21 2.4.2 Afval In het OLVG ontstaat jaarlijks ongeveer 1 miljoen kilo afval. Deze afvalberg is een kostenpost voor het ziekenhuis en een belasting voor het milieu. Het OLVG spant zich in om het afval zo goed mogelijk te scheiden. Zo is het OLVG één van de eerste ziekenhuizen die het plastic gescheiden inzamelt. Naast plastic zijn er nog 11 hoofdstromen afval. Sommige van deze stromen zijn opgedeeld in substromen. Voor meer informatie, zie pagina 32 en 43. Etenswaren die overblijven en niet meer in aan patienten geserveerd kunnen worden, maar nog wel voor consumptie geschikt zijn, gaan of naar de interne restaurants of naar de Voedselbank Duurzaam inkopen Duurzaam inkopen houdt in dat bij de inkoopbeslissing duurzaamheidscriteria meegenomen worden. Het inkoopproces is dan niet alleen gericht op financiële of kwaliteitseisen, maar ook op eisen met betrekking tot milieu en sociale aspecten. In het OLVG wordt bij aanbestedingen een bijlage meegestuurd met 20 vragen. Deze vragenlijst moeten de leveranciers invullen en de antwoorden worden vervolgens meegewogen in het aanbestedingsproces Duurzaam bouwen Investeren in duurzaamheid is investeren in toekomstige generaties. Waar komt dit mooier tot uitdrukking dan in het nieuwe Moeder- en Kindcentrum. In dit centrum zijn de afdelingen Verloskunde, Neonatologie en Kindergeneeskunde samengevoegd. Het meubilair van het nieuwe centrum: kasten, banken, bedden en balies is geheel van PEFC goedgekeurd hout Duurzaam eten Zowel in het personeelsrestaurant Chez OLVG als in het bezoekersrestaurant het Lichtpunt en de Espressobar is een aantal producten biologisch en/of fairtrade. Daarnaast zijn alle kipproducten voorzien van twee beter-leven sterren. 21

22 2.4.6 Vervoer Galblaas- en liesbreukoperaties in dagbehandeling van het OLVG, SLAZ en BovenIJ ziekenhuis vinden plaats in het BovenIJ ziekenhuis. Voor patiënten die moeilijk eigen vervoer kunnen regelen, is een speciale taxiservice opgezet. Er wordt gebruik gemaakt van elektrische taxi s, een organisatie die is aangesloten als social entreprise. Het OLVG kent twee regelingen voor medewerkers die een nieuwe fiets nodig hebben. Voor beide regelingen gelden verschillende voorwaarden: 1. de fietsregeling = fiscaal voordelig een fiets aanschaffen. 2. de fietsbudgetregeling: bestemd voor medewerkers met afstand woon-werkverkeer van minder dan zeven kilometer. Eén keer per vijf jaar kunnen deze medewerkers aanspraak maken op een bedrag voor de aanschaf van een fiets. Het ziekenhuis heeft 10 dienstfietsen. Van de vier auto s-van-de-zaak hebben er twee een A label en één een B label en één D label Schoonmaakmiddelen Het schoonmaakonderhoud van het ziekenhuis wordt uitgevoerd door ISS Facility Services. Alle dagelijks gebruikte schoonmaakmiddelen zijn voorzien van het Europese Ecolabel Stand van zaken People Sterk in je werk Het OLVG besteedt aandacht aan het gezond, vitaal en gemotiveerd houden van haar medewerkers. Medewerkers die zich goed voelen, halen ten slotte het beste uit zichtzelf. Hiervoor is het model Sterk in je werk ontwikkeld waarmee de medewerker zelf aan de slag kan Top Employer Het OLVG is als Top Employer erkend door het onafhankelijke onderzoeksbureau Top Employers Institute. Zij erkennen wereldwijd toonaangevende werkgevers. Top Employers Institute geeft het keurmerk aan organisaties met een uitstekend HR-beleid. Het biedt (toekomstige) medewerkers de garantie dat zij kiezen voor een organisatie gericht op een optimale ontwikkeling van medewerkers en het bieden van een prettige werkomgeving. 22

23 2.5.3 Keurmerken en accreditaties Het OLVG heeft diverse keurmerken en accreditaties ontvangen van patiëntenorganisaties, beroepsverenigingen en verzekeraars. Bekijk het overzicht Stichting Ushamwari Een aantal artsen van het OLVG zijn sinds 2012 betrokken bij drie ziekenhuizen in Zimbabwe. Om hun Zimbabwaanse collega s te ondersteunen hebben zij in 2012 de Stichting Ushamwari OLVG-Zimbabwe opgericht. Meer over Ushamwari AIDSmonument Amsterdam Het OLVG is als grootste hiv-behandelcentrum van Nederland hoofdsponsor van het AIDSmonument Amsterdam. Het monument zal eind 2015 geplaatst worden aan de IJ-oever in Amsterdam. Meer informatie over het AIDSmonument Amsterdam. 23

24 3. Resultaten van Wet- en regelgeving Inspectie door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (ODNZKG) Jaarlijks worden de voorschriften uit de milieuvergunning gecontroleerd door een milieuinspecteur van de ODNKG. De Omgevingsdienst verzorgt in opdracht van het bevoegd gezag in het Noordzeekanaalgebied de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving voor bodem, milieu en bouw. Er zijn dit jaar geen overtredingen geconstateerd Noodstroomaggregaat In de parkeergarage op het eerste dek is een derde noodstroomaggregaat geplaatst. Hiervan is een melding gedaan bij het bevoegd gezag. Deze melding is nog in behandeling Verplaatsing gastanks De twee zuurstoftanks en één koolzuurtank bij het afvaldepot zullen worden verplaatst om beter te kunnen voldoen aan de PGS9. De afstand tot de gevel is in de huidige situatie te krap. Van het verplaatsing van de tanks is een verzoek gedaan bij het bevoegd gezag tot verandering van de milieuvergunning. Het verzoek is goedgekeurd Prinsengracht Ziekenhuis verkocht Het Prinsengracht Ziekenhuis is in de zomer van 2014 verkocht. Alle vergunningen zijn hierbij komen te vervallen Nieuwe locatie aan de Spuistraat geopend Aan de Spuistraat is een nieuwe centrumlocatie van het OLVG geopend. Het ziekenhuis is daar gestart met spreekuren van de specialismen Interne Geneeskunde, de Maag-Darm- Lever, Dermatologie, Keel-Neus-Oor, Oogheelkunde en Neurologie. Daarnaast is een priklab op alle werkdagen aanwezig Bemonstering afvalwater Conform de milieuvergunning moet het ziekenhuis het afvalwater van de locatie Oosterpark 16 keer per jaar laten bemonsteren. Dit gebeurt door een extern laboratorium. Daarnaast heeft Waternet in 2014 één controlebemonstering uitgevoerd. In het verslagjaar zijn 12 overschrijdingen van de lozingseisen aangetroffen tegen 10 overschrijdingen in In bijlage II wordt nader ingegaan op de overschrijdingen van de lozingseisen. 24

25 3.1.7 Vervoer van gevaarlijke (afval)stoffen In 2014 is het OLVG drie keer bezocht door de Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T). De inspecties werden uitgevoerd in het kader van landelijke bedrijfsinspecties bij ziekenhuizen, welke begin 2014 zijn aangekondigd. De bedrijfsinspecties waren gericht op: de verwijdering van gevaarlijk afval; het ter transport aangeboden gevaarlijk afval; de verzending van diagnostische monsters. Tijdens de inspecties is getoetst of voldaan werd aan de wetgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over land (VLG/ADR) 6. Bij de eerst twee inspecties zijn een aantal overtredingen geconstateerd, zie ook bijlage III. Voor deze overtredingen heeft het ziekenhuis een bestuurlijke waarschuwing gekregen. Het ziekenhuis heeft deze knelpunten voortvarend opgepakt, met name door de teamleider Transport. Tijdens de laatste inspectie van begin november bleken alle overtredingen ongedaan en de bestuurlijke waarschuwing is ingetrokken. Conform het ADR moet elk ziekenhuis een veiligheidsadviseur in dienst hebben. Het OLVG heeft er voor gekozen een externe adviseur in te huren. De jaarlijkse verplichte audit heeft plaatsgevonden in oktober van het verslagjaar. De inspecties van de IL&T zijn uitgebreid besproken en er is gekeken naar een oplossing van de geconstateerde overtredingen Visiedocument/milieubeleidsplan Conform voorschrift E5 van de milieuvergunning heeft het OLVG een milieubeleidsplan opgesteld. Voorafgaand aan het plan is een visiedocument opgesteld, waarin de visie en missie van het OLVG op duurzaamheid wordt weergegeven. Het milieubeleidsplan is gebaseerd op de Milieuthermometer Zorg. Het OLVG verwoordt in het plan de ambitie om nog in 2014 het gouden niveau te behalen. Het milieubeleidsplan is in te zien via website. 3.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Zoals vermeld op pagina 16 is in 2014 een MVO Taskforce opgericht naar aanleiding van de ondertekening van manifest MVO in de zorg. De MVO Taskforce heeft tot taak om alle verschillende mvo initiatieven die al binnen het ziekenhuis bestaan in kaart te brengen en de Raad van Bestuur te adviseren mvo duidelijk op te nemen in het strategisch beleid van het fusieziekenhuis. 6 Het ADR (Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) is via de Regeling vervoer over land van gevaarlijke stoffen (VLG) opgenomen in de Wet vervoer gevaarlijke stoffen en is de Nederlandse vertaling van de Europese Overeenkomst betreffende het internationale vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg. 25

26 3.2.1 Gouden Milieuthermometer Eind 2014 is het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis geaudit voor het gouden niveau van de Milieuthermometer Zorg. Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag is het gouden niveau van de Milieuthermometer Zorg aan het OLVG toegekend Duurzaam inkopen In heel 2014 is duurzaamheid Grafiek 1 meegewogen bij acht aanbestedingen en zijn 36 leveranciers beoordeeld middels de bijlage Duurzaamheid welke het OLVG meestuurt bij de aanbesteding. Daarnaast is het OLVG gestart met een terugkoppeling naar de leveranciers over hun wegingsscore Voorlichting Week van de Duurzaamheid Van 6 tot en met 10 oktober was het de Week van de Duurzaamheid in het OLVG. Gedurende de hele week is aandacht besteed aan duurzaamheid middels een dagelijks bericht op intranet en een interactieve presentatie op het televisiescherm in het personeelsrestaurant. In en rond het personeelsrestaurant zijn posters opgehangen met informatie over de duurzame initiatieven die het OLVG tot nu toe heeft ondernomen. 26

27 De hele week is een videoboodschap van Michel Baars, bedrijfsdirecteur van Search BV, vertoond en konden de medewerkers tips en tricks achterlaten op twee grote flapovers. Er is een duurzame receptenwedstrijd uitgeschreven. De winnaar werd op 10 oktober, de landelijke Dag van de Duurzaamheid, bekend gemaakt. De top drie van de beste recepten zijn opgenomen in de menucyclus van het personeelsrestaurant. Eén vitrine in het personeelsrestaurant was geheel ingericht met biologische producten, welke grote aftrek ondervonden onder de medewerkers. Naar aanleiding hiervan is besloten het assortiment biologische producten in 2015 uit te breiden. Een zevental lokale MKB bedrijven met een duurzaam assortiment hebben medewerkers, patiënten en bezoek tijdens de biologische markt in de Lichtstraat laten kennismaken met hun producten. Het was voor iedereen een groot succes. 27

28 MVO pagina s op intranet De MVO pagina s op intranet zijn geactualiseerd en uitgebreid met nog meer informatie LED verlichting De ziekenhuisbrede transitie naar LED verlichting vordert gestaag. Inmiddels is het grootste deel van het ziekenhuis van LED voorzien. 28

29 3.2.5 Schoonmaakmiddelen Naar aanleiding van de controle voor de zilveren Milieuthermometer in 2013 is ziekenhuisbreed overgestapt op vaatwastabletten met Europees Ecolabel voor de vaatwasmachines in de pantry s Mobiliteit In het verslagjaar is het contract met Taxi E uitgebreid: al het patiëntenvervoer tussen het OLVG, het SLAZ en het BovenIJ Ziekenhuis vindt plaats door middel van elektrische taxi s. Daarnaast is een pilot opgestart in zowel het OLVG als het SLAZ om ook het overig taxivervoer voor bezoekers en medewerkers te laten plaatsvinden met elektrische taxi s. Verder is het vervoersschema van de bedrijfsauto s opnieuw onder de loep genomen. Door de fusie met het SLAZ zijn de auto s meer gaan rijden. Het schema is lean and green aangepast Het OLVG spaart bomen Door de overschakeling naar het elektronisch patiëntendossier en door het standaard dubbelzijdig kopiëren, heeft het OLVG de laatste jaren aanzienlijk bespaard in het papierverbruik. De afname in 2014 ten opzichte van 2011 bedraagt maar liefst 20%. Dat scheelt natuurlijk niet alleen in de kosten, maar ook in het aantal bomen. In 2011 hebben we nog bomen nodig gehad om ons werk te kunnen doen, in 2014 waren daar nog bomen voor nodig. Hierdoor zijn 259 bomen bespaard Top Employer Het OLVG was in 2014 voor het zesde achtereenvolgende jaar Top Werkgever. Dit keurmerk wordt uitgereikt op basis van een jaarlijks objectief onderzoek door het internationale onafhankelijke onderzoeksbureau Top Employer Institute. Het keurmerk staat voor goede arbeidsvoorwaarden, ontwikkelings- en carrièremogelijkheden en cultuurmanagement. 29

30 3.3 Energie en water Gas en elektriciteit Hieronder treft u het energie- en waterverbruik aan van de locaties Oosterpark en Prinsengracht. Een gedetailleerd overzicht van de verbruiken per locatie staan in bijlage IV. Het gasverbruik is afhankelijk van de weersomstandigheden, hoe kouder hoe hoger het gasverbruik. Daarom bekijken we ook het verbruik per gewogen graaddag 7. In grafiek 1 is het jaarverbruik van de laatste vier jaar weergegeven. In grafiek 2 is duidelijk te zien dat het verbruik gelijk loopt met de graaddagen en per gewogen graaddag constant is gebleven. Grafiek 2 Grafiek 3 Verbruik gegevens: OLVG data; graaddagen: Grafiek 4 Grafiek 5 Verbruikgegevens: OLVG data 7 Gewogen graaddagen: om rekening te houden met o.a. de hoeveelheid zonnestraling in huis, worden afhankelijk van het seizoen de graaddagen vermenigvuldigd met een weegfactor: de wintermaanden tellen zwaarder dan de zomermaanden, bron: 30

31 3.3.2 Efficiencyindicatoren Absoluut verbruik zegt echter niet zo veel. Om een goed inzicht te krijgen of de instelling zuinig met energie en water omspringt, wordt gebruik gemaakt van efficiencyindicatoren. Voor de productie werd tot en met 2013 de indicator gewogen patiënteenheid (GPE) 8 gebruikt. In verband met veranderde wet- en regelgeving worden gegevens van na 2013 niet meer vrijgegeven. Tot op heden is nog geen goede andere efficiencyindicator voor de productie gevonden. Verder wordt het verbruik per medewerker en per bruto vloeroppervlak berekend. Een exact onderscheid tussen beide locaties is niet te maken, aangezien veel medewerkers op beide locaties werken. In de grafieken 6 tot en met 9 is te zien dat het energieverbruik en de CO 2 uitstoot van het verslagjaar is gedaald ten opzichte van Alleen het waterverbruik is gestegen. Mogelijke oorzaken van de daling van het energieverbruik zijn: transitie naar LED verlichting; 75% van het ziekenhuis is inmiddels van LED verlichting voorzien; vervanging van een tweetal oude koelmachines voor energiezuinigere machines; 2014 is het warmste jaar sinds het begin van de regelmatige temperatuurwaarnemingen in De gemiddelde temperatuur bedroeg 11,7 ₒ tegen 9,8 ₒ in Het gasverbruik was 26% lager dan in Mogelijke oorzaken van de stijging van het waterverbruik zijn: toename van het aantal medewerkers; stijging van het aantal opnamen: 5,9% meer ten opzichte van Echter een precieze oorzaak is niet goed aan te wijzen, aangezien er geen bemetering van afdelingen of groepen plaatsvindt. 8 GPE: gewogen patiënteenheden: is een gewogen optelling van het aantal gewogen opnamen, het aantal gewogen eerste polikliniekbezoeken, het aantal verpleegdagen en het aantal dagverplegingdagen. De berekening van het aantal gewogen opnamen en het aantal gewogen eerste polikliniekbezoeken gebeurt conform de definitie zoals gehanteerd in de "Richtlijn functiegerichte budgettering algemene ziekenhuizen". 31

32 Grafiek 6 Grafiek 7 Bron: OLVG data Bron: OLVG data Grafiek 8 Grafiek 9 Bron: OLVG data Bron: CO 2 footprint 2014 Bron: In grafiek 9 is de CO 2 uitstoot weergegeven. CO 2 uitstoot is gebaseerd op het verbruik van energie, water en papierverbruik. In 2014 is voor het eerste jaar de hoeveelheid kilometers van het goederenvervoer meegenomen. Ondanks dat is de uitstoot van CO 2 afgenomen met ruim 24% afgenomen. Dit wordt met name veroorzaakt door de forse afname van het energieverbruik: -21,6% MJ ten opzichte van In de CO 2 footprint is duidelijk te zien dat de grootste CO 2 emissie veroorzaakt wordt door het gasverbruik. Vanaf 2009 draait het OLVG volledig op groene stroom. 32

33 3.4 Afval Algemeen Grafiek 10 In 2014 zijn zowel de kosten (-4,5%), de hoeveelheid afval (-0,2%) als de hoeveelheid per medewerker (-9%) gedaald ten opzichte van 2013, ondanks een productiestijging. Er hebben meer opnamen en consulten plaatsgevonden. Er zijn maatregelen genomen tegen voedselverspilling, waardoor de hoeveelheid swill aanzienlijk is afgenomen, zie en bijlage V. Ook is een daling in de hoeveelheid Bron: OLVG data en wasteportal van Icova papierafval te zien, zie Afvalreductie in de keuken Grafiek 11 In het OLVG is het tegengaan van voedselverspilling een actueel onderwerp. Circa 10% van de geportioneerde maaltijden voor patiënten verdwijnt direct in de vuilnisbak. Uit metingen bleek dat van de 10% overgebleven maaltijden, circa 50% veroorzaakt wordt door het geen trek hebben in een maaltijd door ziekte, medicijnen of behandeling. Daarom is de afdeling Patiëntenvoeding in samenwerking met de afdeling Diëtetiek in november 2014 een pilot gestart. Er is een kaart met hapjes samengesteld die gedurende de dag op elk gewenst moment tussen en uur gratis kunnen worden besteld. De hapjes worden vers bereid door de koks in de keuken en binnen een half uur geserveerd. Sinds de start van deze service is de vraag en de waardering vanuit patiënten enorm. Daarnaast zijn de laatste jaren meer acties ondernomen, waardoor de hoeveelheid swill in 2014 met 48% is afgenomen ten opzichte van 2011, zie bijlage V. Eén van de maatregelen die in het verslagjaar is genomen, is het uitdelen van overgebleven soep aan wachtenden op de poliklinieken. Voor de verdere maatregelen, zie bijlage V. Twitterbericht. Leuk, in de wachtkamer van het #OLVG delen ze een kom soep uit! Was ik net aan toe 33

34 3.4.3 Papier Grafiek 12 Een reden voor de daling in het percentage papierafval is de overstap naar het elektronisch patiëntendossier en het standaard instellen van de multifunctionals op dubbelzijdig printen. In de grafiek hieronder is goed te zien, dat de hoeveelheid besteld papier de laatste jaren drastisch is gedaald. Ten opzichte van 2011 is in 2014 een reductie gerealiseerd van bijna 20% Afvalscheiding Grafiek 13 Bron: OLVG data en wasteportal van Icova In grafiek 13 is te zien dat de fractie restafval weer iets is gestegen ten opzichte van de jaren er voor, wat duidt op een iets minder goed scheidingsresultaat. De fractie plastic is echter wederom gestegen met 18% ten opzichte van vorig jaar. 34

35 In 2011 is gestart met het apart inzamelen van plastic. In de loop van de afgelopen jaren is de gescheiden inzameling steeds verder uitgebreid, wat goed te zien is in grafiek 14. Grafiek 14 Bron: OLVG data en wasteportal van Icova Voor een verdere informatie over de verschillende afvalstromen en afvalproductie van ons ziekenhuis verwijzen wij u naar bijlage V. 3.5 Incidenten en klachten In het verslagjaar hebben zich geen incidenten en klachten voorgedaan. 35

36 3.6 Evaluatie van milieujaarprogramma 2014 Hieronder vindt u de evaluatie van het milieujaarprogramma 2014; de doelen die behaald zijn. De doelen die niet behaald zijn, zijn voorzien van een korte toelichting. Activiteit Doel Evaluatie wet- en regelgeving ongedaan maken overtredingen voldoen aan wet- en regelgeving voldaan milieuzorgsysteem opstellen visiedocument/milieubeleidsplan voldoen aan voorschrift milieuvergunning voldaan onderzoek naar de mogelijkheid van de aanleg van groene daken verbetering energieprestaties op gebied van koeling. Imagoverbetering. loopt nog, wordt vervolgd in 2015 onderzoek naar vergroening Lichtstraat imagoverbetering gestart, maar geen vervolg gekregen actualiseren informatie duurzaamheid op website OLVG verbetering transparantie voldaan drie keer per jaar trimesterrapportage aan Raad van Bestuur Raad van Bestuur informeren over voortgang en cijfers voldaan actualiseren protocollen in idocument verbeteren van het milieuzorgsysteem voldaan duurzaam inkopen voldoen aan de zilveren Milieuthermometer voldaan uitwerking manifest MVO in de zorg verbetering mvo beleid loopt nog, wordt vervolgd in 2015 opstellen beleid duurzaam bouwen voldoen aan eis voor Gouden Milieuthermometer voldaan optimaliseren gescheiden inzameling plastic verbetering milieuzorg voldaan onderzoek naar relevante efficiency-indicatoren en mogelijkheden benchmarking beter inzicht in milieuprestaties en verbetermogelijkheden voldaan audit voor het gouden niveau Milieuthermo- verbetering mvo beleid voldaan 36

37 meter door externe auditor Week van de Duurzaamheid verbeterd bewustzijn bij medewerkers, groter draagvlak voor milieubeleid voldaan opzetten module E-learning voor milieuzaken verbetering kennis en draagvlak bij medewerkers niet uitgevoerd, wordt weer opgepakt in 2015 beleid OLVG-SLAZ op elkaar afstemmen één beleid voor beide vestigingen Is gestart, krijgt vervolg in

38 4. Plannen voor 2015 De juridische fusie van het SLAZ en het OLVG is bijna een feit. Veel afdelingen worden samengevoegd en medewerkers worden boventallig. Zo ook de milieucoördinator van het SLAZ. Begin februari 2015 werd bekend dat haar contract niet verlengd zou worden. De milieucoördinator van het OLVG zal nu haar functie voor beide vestigingen gaan uitvoeren. Eind 2014-begin 2015 was voor de eerste keer een milieujaarplan opgesteld voor zowel het SLAZ als het OLVG. Aangezien de hoeveelheid uren voor milieuzaken voor de twee vestigingen praktisch is gehalveerd, zijn de gestelde doelen in dit plan niet meer reëel. Het milieujaarplan is dan ook in de ijskast gezet. Hieronder ziet u het milieuprogramma 2015 voor het OLVG. Het geeft duidelijk aan welke richting het OLVG op wil op het gebied van milieu en duurzaamheid. De Milieuthermometer Zorg dient als basis om de P van Planet verder gestalte te geven. Drie keer per jaar wordt een evaluatie uitgevoerd. De uitkomst hiervan wordt opgestuurd naar de Raad van Bestuur. Naar aanleiding van de evaluatie kan het programma worden bijgesteld en aangepast. De evaluatie van het milieuprogramma 2014 vindt u pagina 34. Milieuprogramma 2015 Activiteit Doel Uitvoering door Planning Wet- en regelgeving ongedaan maken overtredingen voldoen aan wet- en regelgeving technische dienst jan - april opstellen milieujaarplan 2016 voor twee vestigingen voldoen aan wet- en regelgeving milieucoördinator okt audit + jaarverslag veiligheids- voldoen aan wet- en regelgeving veiligheidsadviseur okt adviseur gevaarlijke stoffen milieucoördinator milieuzorgsysteem duurzaam inkopen voldoen aan de Milieuthermometer afdeling Inkoop milieucoördinator jan - dec drie keer per jaar Raad van Bestuur informeren over milieucoördinator jan mei sept trimesterrapportage aan Raad van voortgang en cijfers Bestuur 38

39 actualiseren protocollen in idocument verbeteren van het milieuzorgsysteem milieucoördinator jan - dec uitwerking manifest MVO in de zorg verbetering mvo beleid secretaris Raad van Bestuur milieucoördinator jan - dec opzetten module E-learning voor milieuzaken verbetering kennis en draagvlak bij medewerkers milieucoördinator juni dec audit voor behoud van goud door voldoen aan gouden niveau van milieucoördinator dec externe auditor Milieuthermometer activiteiten onderzoek naar de mogelijkheid van de aanleg van groene daken verbetering energieprestaties op gebied van koeling. Imagoverbetering. bouwbureau technische dienst jan - maart onderzoek naar aanleg kruidentuin in de tuin Onder de Bogen draagvlak vergroting medewerkers toename biodiversiteit Afdelingsleider F&B milieucoördinator jan - september onderzoek naar behoefte elektrische dienstfietsen sneller (dan gewone fiets) en goedkoper (dan ov) vervoer tussen locaties Oost en West milieucoördinator jan - maart optimaliseren gescheiden inzameling plastic verbetering milieuzorg manager Logistiek milieucoördinator apr - okt onderzoek naar relevante efficiency-indicatoren en mogelijkheden benchmarking beter inzicht in milieuprestaties en verbetermogelijkheden milieucoördinator, werkgroep MPZ mei Dag van de Duurzaamheid verbeterd bewustzijn bij medewerkers, groter draagvlak voor milieubeleid milieucommissie, communicatie, milieucoördinator, beleid OLVG-SLAZ op elkaar afstemmen één beleid voor beide vestigingen milieucoördinator OLVG Oost-West sept - dec 39

40 Strategisch denkraam, ontwikkeld door Ellen Parma en Nicole Slegers, gebaseerd op De koppeling van MVO hoofdaspecten aan kernthema s in de zorg uit De route naar Maatschappelijk verantwoord ondernemen in algemene ziekenhuizen van L. van Bergeijk en M. Rijk, BIJLAGE I Strategisch Denkraam 40

41 BIJLAGE II OVERSCHRIJDINGEN LOZINGSEISEN Locatie Oosterpark Stof Meting Meetpunt Concentratie (ug/l) Norm (ug/l) Koper G RK RK HP D G QS Zink J * RK RK D Kwik J 1,4 1 * overschrijding aangetroffen bij controlebemonstering door Waternet EOX Voor het tweede jaar op rij zijn geen EOX overschrijdingen aangetroffen. Jarenlang zijn overschrijdingen van de parameter EOX aangetroffen. De oorzaak lag waarschijnlijk bij het gebruik van huishoudelijk chloor, wat nodig was voor desinfectie. In 2013 is het OLVG gestart met een nieuw desinfectiemiddel dat een veel lagere concentratie chloor bevat. Desinfecteren met chloor mag alleen nog toegepast worden op de laboratoria. Koper Het is onduidelijk waardoor de koper overschrijdingen worden veroorzaakt. Het lijkt uit de koperen waterleidingen te komen. Zink De oorzaak van de overschrijdingen van zink is onduidelijk. Kwik Er is geen oorzaak gevonden voor de eenmalige kwikoverschrijding op meetpunt J. 41

42 BIJLAGE III OVERTREDINGEN GECONSTATEERD DOOR IL&T Overtredingen aangetroffen op 13 mei 2014 Overtreding Afdeling actie Personeel niet (goed) opgeleid voor HKCL Periodieke bijscholingscursus voor: omgaan met (vullen) van gevaarlijke algemene bewustwording stoffen functiespecifieke opleiding veiligheidsopleiding documentatie Documentatie van opleiding in dossier bijhouden. Verpakking met chemisch afval Verpakking diagnostisch materiaal niet voorzien van juiste etiket Op vervoerdocument bij UN nr 3266 niet vermeld: modelnr van gevaarsetiket verpakkingsgroep voor stof code beperkingen tunnels Op vervoerdocument bij UN nr 1993 niet juiste technische benaming tussen haakjes. Op vervoerdocument bij UN nr 3291 niet juiste aantal en beschrijvingen van verpakkingen. Op vervoerdocumenten voor transport sza stonden niet juiste aantal en beschrijving van verpakkingen. Cassettes sza afval niet voorzien van grote gevaarsetiketten 6.2 op alle zijden van cassette. Karren voor vervoer van gebruikte medische hulpmiddelen niet voorzien van etiketten. Bakken met vervuilde medische hulpmiddelen niet vastgezet in auto. Verpakkingen voldoen niet aan ADR wat betreft valproef. Chemiehok HKCL MML Logistiek Logistiek Logistiek Clinium Jerrycans zonder UN nr. Jerrycans zonder etiket Jerrycans met verlopen UN nr Verpakking van juist etiket voorzien gesprek gehad met Icova over juiste vermeldingen op vervoerdocumenten. Aantallen worden opgegeven aan Icova. Met Icova bespreken gesprek gehad met Clinium Overtredingen aangetroffen op 1 september 2014 Verbeterpunt Afdeling Actie Opleiding/bijscholing van alle medewerkers die belast zijn met het vullen en afvoeren van verpakking met vloeibaar chemisch labafval. HKCL Twee keer per jaar worden de medewerkers bijgeschoold over het werken met gevaarlijke stoffen. Ook de afvoer van de stoffen wordt behandeld. Van de bijscholingen wordt een registratie bijgehouden. Witte jerrycan wordt nog steeds onder verkeerd UN nummer afgevoerd. 1. Niet is aangetoond dat de gebruikte verpakkingen voor het Logistiek Clinium Witte jerrycan zal onder vermelding UN1993, brandbare vloeistoffen n.e.g., 3, III, (D/E), AFVAL VOLGENS afgevoerd worden. Dit wordt ook gecommuniceerd met Icova, zodat het juist op het vervoersdocument komt te staan. 1.OLVG heeft een testrapport ontvangen van Clinium welke zou aantonen dat de karren dichtblijven bij een val van 1,2 42

43 vervoer van de verontreinigde medische instrumenten deze instrumenten en apparatuur tegenhouden bij een val. 2. Op de meeste karren zat een extra sluiting, op één kar ontbrak deze sluiting. In het chemiehok is een verpakking aangetroffen waarop UN3266 en het gevaarsetiket 8 was aangebracht. Deze verpakking was gevuld met verpakkingen waarop UN3109 en de gevaarsetiketten 5.2 en 8 waren aangebracht. Op meerdere vervoerdocumenten die zijn ingezien wordt regelmatig verpakkingen onder UN32667, bijtende basische anorganische vloeistof n.e.g. afgevoerd. Omdat de stof die wordt afgevoerd restanten zijn van een organische peroxide dient de classificatie overeenkomstig te zijn met de juiste stof, nl. UN3109. In het afvaldepot stond één verpakking met ziekenhuisafval waarvan het deksel niet goed gesloten was. In het chemiehok werd een kunststof vat aangetroffen gevuld met diverse soorten kunststof binnen verpakkingen. De binnen verpakkingen waren niet met sluiting naar boven in de buitenverpakking gezet. Hierdoor is de kans op breken en lekken veel groter. Logistiek Logistiek Logistiek Logistiek meter. Dit testrapport is opgestuurd aan de IL&T.. 2. Clinium is geattendeerd op ontbreken sluiting. Karren zonder sluiting worden door het OLVG uit de running genomen. Resten chemisch afval in originele fabrieksverpakkingen worden aangemeld bij het AEB onder vermelding van de originele UN-code zoals deze op de verpakking staat. Indien nodig moet AEB een extra afvalstroomnummer aanmaken. Teamleider Transport bepaalt onder welk UN nummer een stof wordt afgevoerd. Dit controleert hij tijdens het ophalen van de stoffen door het AEB. Igv. fouten op het vervoersdocument wordt de stroom niet meegegeven. Resten chemisch afval in originele fabrieksverpakkingen worden aangemeld bij het AEB onder vermelding van de originele UN-code zoals deze op de verpakking staat. Afdelingsleider logistiek zal periodieke interne audits gaan uitvoeren of de uitvoering van de gevaarlijke afvalstroom binnen het OLVG conform ADR is. Het SZA (in de blauwe tonnen met gele deksel) wordt door de medewerkers afvalbeheer vooraf aan het intern vervoer gecontroleerd of de deksels goed zijn afgesloten. Indien dit niet het geval is, laten zij het vat staan en melden dat bij de teamleider Transport of de afdelingsleider Logistiek. De vaten die zijn verzameld en naar het depot gebracht worden door de teamleider of. afdelingsleider logistiek nogmaals gecontroleerd en geparafeerd voordat de vaten de verzamelcassette in gaan. De binnen verpakkingen worden op de juiste wijze in de buitenverpakking geplaatst. Dit wordt gecontroleerd door de teamleider Transport. 43

44 BIJLAGE IV ENERGIE- EN WATERVERBRUIK Tabel 1 Verbruik en kosten gas, elektriciteit en water per locatie vanaf 2008 Locatie Oosterpark 2008 X X X x X X X t.o.v procenten Gas + warmte m * -25,7% Elektra kwh ,5% Water m 3 62,3 66,1 66,5 65,1 67,5 73,7 74,9 +1,6 Locatie Prinsengracht 2008 X X X x X X X t.o.v procenten Gas m ,9% Elektra kwh ,6% Water m 3 1,3 1,5 1,8 1,5 1,3 1,1 1,1 0 Kosten (euro) X ,1% Bron: OLVG data * In 2014 is de warmte kracht koppeling ontmanteld. Tabel 2 Verbruik en kosten gas, elektriciteit en water per locatie in 2014 Locatie Energie MJ Gas (m 3 ) Elektra Groen (kwh) Water (m 3 ) Oosterpark , Prinsengracht 3.905, Totaal Totale kosten Totale kosten in % t.o.v ,4% -5,9% +29,4% Bron: OLVG data Voor het registreren van de energiegegevens is in 2014 gebruik gemaakt van de gegevens van het Gebouw Beheer Systeem, de eigen meterstanden en de gegevens aangeleverd door de energieleveranciers en Waternet. Het energie- en waterverbruik van 2014 van de locaties Oosterpark en Prinsengracht staan weergegeven in tabel 2. In de tabel 1 staat het energie- en waterverbruik van de laatste zeven jaar en worden de cijfers van 2014 vergeleken met die van In juli 2014 is het Prinsengracht Ziekenhuis verkocht. Begin december zijn de deuren definitief gesloten. 44

45 BIJLAGE V AFVAL In de nieuwe vergunning zijn de eisen wat betreft de vermelding van de afvalstromen aangescherpt. In het verleden werden in onderstaande tabel alleen de hoofdstromen grof afval en gevaarlijk afval vermeld. Nu moeten ook een aantal deelstromen zichtbaar zijn. Tabel 3 Afvalstromen: omvang en kosten Omvang (in 1000 kg) Verandering in % Afvalstroom t.o.v restafval 546,8 596,1 587,8 602, ,8% papier 58,9 56, ,6 81,6 57,8 54,9-5% karton 95,6 71,2 80,9 96,5 88,5 75,9 81,6 +7,5% glas 13,5 9,5 9,6 4,9 3,6 9,3 7,3-21,5% plastic 0,4 2,7 6,5 19, ,1% grof afval 3, , ,5 39,6 42,4 +7,1% grof bedrijfsafval 15,9 20,9 27,0 +29,2% wit- en bruingoed 11,2?? metalen 6,1 6,6 6,3-4,5% hout 15,3 12,2 9,0-26,2% swill 42,7 43,5 46,8 46,8 37,4 24,6 24,3-1,2% frituurvet 2.6 4,1 +57,7% SZA 87,3 97,4 105,6 105,4 109,4 107,2 105,0-2,1% medicijnen 2,5 2,1 1,4 0,8 1,2 1,5 1,7 +13,3% gevaarlijk afval 11, , ,7 20,3 gasontladingslampen 0,56 0,7 afgewerkte olie 0,42 0,04 0,01-75% batterijen en accu s 0,85 0,7 0,85 +21,4% vloeibaar laboratoriumafval 14,9 17,7 12,1-31,6% overig 0,98 1,2 1,1-8,3% Omvang totaal 862,9 898,4 951,8 985, ,1 983,8 981,5-0,2% kosten totaal (euro) 215,9 236,2 185,5 190,3 224,3 177,8 169,8-4,5% hout, elektroschroot, schroot, wit- en bruingoed, grof bedrijfsafval TL, toners, batterijen, KCA, smeervetten, laboratorium chemicaliën. Bron: OLVG data en wasteportal Icova 45

46 Acties om voedselverspilling tegen te gaan De laatste jaren is een aantal acties ondernomen om de hoeveelheid swill te reduceren. Zo is in samenspraak met de diëtetiek de portiegrootte van de warme maaltijd aangepast cq verkleind. Met de verpleegafdelingen is wederom afgesproken de namen van de patiënten die ontslagen worden, op tijd aan de keuken door te geven. Hierdoor zou voorkomen moeten worden dat er alsnog een warme maaltijd voor de betreffende patiënt uitgeserveerd wordt. Sinds 2010 koken de koks weer steeds meer zelf en wordt er minimaal gebruik gemaakt van het zogeheten conveniënt food (80%-20%). Dit voedsel wordt kant-enklaar aangeleverd in grote bakken. Als de bak eenmaal open is, kan het overgebleven voedsel niet bewaard worden en wordt dus weggegooid. Het zelfbereide eten door de koks kan wel maximaal drie dagen gekoeld bewaard worden. Er wordt scherper ingekocht met goede inkoopvoorwaarden. Etenswaren die overblijven en niet meer in het ziekenhuis geserveerd kunnen worden, maar nog wel voor consumptie geschikt zijn, gaan of naar de interne restaurants of naar de Voedselbank. De broodwagens worden in de pantry s in de verpleegtoren bijgevuld in plaats van beneden in de keuken. Hierdoor is het aanbod van het ontbijt en de lunch afdelingsspecifieker, waardoor de kans afneemt dat producten over de uiterste houdbaarheidsdatum geraken. Er wordt altijd gewerkt volgens het First in, First Out principe, waarbij men altijd eerst werkt met de minst langhoudbare producten. Soep die overblijft, wordt dezelfde dag gratis uitgedeeld aan wachtenden op de poliklinieken. Benchmark Het OLVG neemt al jaren deel aan een benchmark met andere ziekenhuizen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de Milieubarometer, een online meetinstrument dat de milieubelasting en milieukosten van een organisatie of bedrijf inzichtelijk maakt. Een twintigtal ziekenhuizen nemen deel aan deze benchmark. De benchmark wordt elk jaar besproken in juni. Ten tijde van het schrijven van dit verslag waren de cijfers van 2014 nog niet bekend. In de tabel hieronder is te zien hoe het OLVG scoort ten opzichte van andere ziekenhuizen. 46

47 Tabel 4 Afvalscheiding benchmark Gemiddelde van ziekenhuizen 2011 OLVG 2011 Gemiddelde van ziekenhuizen 2012 OLVG 2012 Gemiddelde van ziekenhuizen 2013 OLVG 2013 Afvalscheiding % 33,7 42,2 35,5 38,4 32,7 36,1 Ongesorteerd % 65,5 57,8 63,8 61,6 66,5 63,9 bedrijfsafval Afval per Kg/fte medewerker Papierafval % 15,8 15,2 15,7 16,6 14,8 13,5 Papier per Kg/fte 62,3 63,5 47,5 69,8 55,6 51,4 medewerker Gevaarlijk afval % 9,49 11,7 11,3 12,4 10,7 13,0 Gevaarlijk afval Kg/fte 37,9 48,8 33,1 52,1 40,0 49,5 per medewerker Sza per Kg/fte 33,3 41, ,9 34,7 41,1 medewerker Bron: Milieubarometer, NB: Ten tijde van het schrijven van dit verslag waren de cijfers van 2014 nog niet bekend. Conclusies uit bovenstaande grafiek: het OLVG scheidt haar afval ten opzichte van andere ziekenhuizen goed aan de bron. het percentage gevaarlijk en specifiek ziekenhuisafval behoorlijk afwijkt ten opzichte van de andere ziekenhuizen. Een reden hiervoor is dat het OLVG diagnostische monsters analyseert voor andere ziekenhuizen, onder andere voor ziekenhuizen die deelnemen aan de Milieubarometer. Hierdoor produceert het OLVG relatief veel gevaarlijk en specifiek ziekenhuisafval. Daarnaast heeft het OLVG het specialisme thoraxchirurgie. Bij hart-long operaties komt veel specifiek ziekenhuisafval vrij. Lang niet alle ziekenhuizen kunnen deze operaties uitvoeren. de hoeveelheid papier de laatste jaren is afgenomen vanwege digitalisering en dubbelzijdig kopiëren. Zie ook paragraaf

48 BIJLAGE VI MILIEUBAROMETER Milieubelasting per fte. Rechterkolom is gemiddeld ziekenhuis. Bron: Milieubelasting per vloeroppervlak in m 2. Rechterkolom is gemiddeld ziekenhuis Bron: 48