Crisistijd L.A. Dumonde Nummer: 1 kijk op voor meer gratis downloads

Transcriptie

1 Crisistijd L.A. Dumonde Nummer: 1 kijk op voor meer gratis downloads

2 Crisistijd L.A. Dumonde Colofon Crisistijd is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4, 6921 ZD Duiven Telefoon: Eindredactie: Ruud van Capelleveen Bezoek onze website: Copyright Het is niet toegestaan om de inhoud en werking van onze download te wijzigen. Ook mag u de inhoud van deze download niet op een andere manier verspreiden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Kastelen Extra 1 2

3 Verandering: Barack Obama November Na de acht zwarte jaren van George W. Bush is Amerika moe van oorlog en economische neergang. In november 2008 koos Amerika een nieuwe president. Barack Obama kwam op een goed moment met zijn oproep tot verandering. Hij behaalde met de leus change een grote overwinning. Een zegen die deze keer niet door hertelling te bestrijden is. Verandering Met zijn oproep tot verandering doelde Barack Obama niet alleen op verandering in politieke aangelegenheden. Veel kiezers steunden hem ook om een andere belangrijke verandering tot stand te brengen: voor het eerst zal in de Verenigde Staten een zwarte president de baas zijn. De radicalere dominee Jesse Jackson liet zijn tranen lopen, toen hij zich realiseerde dat zwart Amerika had gewonnen. Het was de best denkbare illustratie van het belang van de verandering die Barack Obama tot stand had gebracht. Vergelijkingen De verkiezingen in 2008 werden vaak vergeleken met die in 1960, toen de fris ogende John F. Kennedy met een zeer krappe marge Richard Nixon versloeg. Met de kreet Laten we ons land weer in beweging brengen sprak John F. Kennedy net als Barack Obama over verandering. In vergelijking met zijn opponent toonde Obama veel frisser en net als John F. Kennedy hield Brack Obama bevlogen toespraken. In tegenstelling tot eerdere Amerikaanse politici met wortels in Afrika, klonk Barack Obama positief en verzoeningsgezind. Hierdoor was Obama ook voor blank Amerika een acceptabele kandidaat. Dit was een voorwaarde voor de overwinning en een feit dat door mannen als Jesse Jackson bij voorgaande verkiezingen totaal uit het oog was verloren. Lastige tijden Na de euforie van de overwinning zal Barack Obama het 1 3

4 moeilijk krijgen. Als eerste zwarte president van de Verenigde Staten krijgt Barack Obama te maken met hooggespannen verwachtingen. Zowel in binnen- als buitenland. Onder de leiding van George W. Bush heeft de Amerikaanse regering in binnen- en buitenland veel krediet verspeeld. Oorlog en economische schandalen (Enron en hypotheekcrisis) leggen een zware wissel op de begroting van de Verenigde Staten. En daar komen de schulden nog bij. Amerika leeft in het heden en op de pof van landen in het Midden-Oosten en Azië. Eens zal deze rekening gepresenteerd worden. Reacties In het Midden-Oosten werd positief op de keuze van Amerika voor Barack Obama gereageerd. Muqtada al-sadr, de leidende figuur achter het huidige sjiitische verzet tegen de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Irak, reageerde tevreden: Deze keuze bewijst dat de Verenigde Staten oorlogsmoe zijn. Obama gaf niet alleen Amerika hoop op verandering. De Palestijnse president Mahmoud Abbas riep Obama op zich extra in te spannen om een einde te maken aan het conflict tussen de Palestijnen en Israël. Barack Obama zal echter geen wonderen kunnen verrichten. Uiteindelijk is ook hij een gewoon mens van vlees en bloed

5 Bankzaken in crisistijd Juli 2009 Miljardenhulp De miljardenhulp van de Nederlandse overheid heeft de banken een stevig fundament gegeven. Leningen met een luchtje zijn afgewaardeerd en de balansen zijn opgeschoond. Voor kredietaanvragen gelden nieuwe regels. De plannen van de ondernemers en consumenten deugen opeens niet meer. De banken willen meer zekerheid. Dit doet me denken aan een opmerking die ik jaren geleden in een coöperatieve bank hoorde: Wij verzekeren alles tegen brandschade, zowww.gratisaanbiedingen.nl De kredietcrisis in de Verenigde Staten lijkt voorbij. De Amerikaanse bankmanagers zijn tevreden. De eerste bonussen zijn weer binnen. Ze laten een boer en wrijven over hun dikke buik. Sommige banken keerden bijna tien procent van de ontvangen staatssteun aan de topmanagers uit. Het volgende bonusmoment nadert: het bankaandeel op de effectenbeurs stijgt. De belastingbetaler kijkt toe en zucht. Het zakendoen is niet veranderd. Egoïsme regeert de wereld. Nederland Ook in Nederland doen de banken goede zaken. De banken krijgen goedkoop geld van de Nederlandse en Europese belastingbetaler en wijzen kredietaanvragen van ondernemingen veelal af. Waar blijft al dat geld? Waarvoor dient deze geldschepping? Onlangs passeerde ik tijdens mijn middagwandeling met Nestor een vestiging van een bankfiliaal, waarvan de voorzienigheid de juiste naam bepaalde. Nestor tilde zijn poot op voor de pui van de Algemene Bank Nederland en stelde mij in de gelegenheid om langdurig door het raam te kijken. Hier worden vragen uitsluitend ontkennend beantwoord, zag ik al snel. Een medewerker telefoneerde. Hij schudde heftig met zijn hoofd. De ondernemer heeft pech. De kluis is leeg. Het geld is op

6 lang het van beton is en op de bodem van de oceaan ligt. Angst is het ware gezicht van de crisis. De gevolgen zijn desastreus. Baanverlies Ondanks de steun van de overheid staan nu duizenden banen in de bouwsector op de tocht. De aannemers krijgen amper nieuwe opdrachten. Elke stad kent uitgestelde projecten. De gebouwen werden gesloopt, de financiering stokte en het terrein ligt er nu troosteloos bij. Ook in Arnhem was de hamer sneller dan het geld. Het bedrijfsterrein van de melkfabriek Coberco ziet er troosteloos uit. Op de plek waar eens de Bartokzaal stond, groeit nu gras. Consument Het zijn ook onzekere tijden voor de consument. De Nederlander houdt de hand op de knip en spaart weer. De consument kijkt de kat uit de boom. Ook mevrouw Dumonde doet het rustig aan. Sinds het begin van de crisis bestudeert ze folders en bewaart ze elk bonnetje dat een voordeeltje belooft. De winkelier speelt in op dit nieuwe koopgedrag. De ene voordeelaanbieding volgt de andere op. Kwaliteit speelt geen rol meer. Alleen de prijs kan de Nederlander nog tot een aankoop bewegen

7 Einde economische crisis VS Augustus De Amerikaanse economie is in het tweede kwartaal van 2009 minder hard gekrompen, dan in de maanden daarvoor. In de Verenigde Staten voorzien economen een terugkeer naar groei. De bodem zou zijn bereikt. De daling was minder sterk dan verwacht. Dat is altijd een goed teken, vinden de analisten. Kunnen we de vlag al uitsteken? In het tweede kwartaal van 2009 kromp de economie in de Verenigde Staten echter nog steeds. Lichtpuntjes Er zijn enkele lichtpuntjes. De investeringen en de export daalden in het afgelopen kwartaal minder hard dan in de maanden daarvoor. De consumentenbestedingen staan echter onder druk. Iedereen begrijpt dat dit een slecht teken is. De oplopende werkloosheid in de Verenigde Staten en Europa is nog steeds een punt van zorg. Hierdoor geven de consumenten minder uit. Angst voor werkloosheid en verlies van inkomen maakt koopschuw. In de Amerikaanse staat Californië heeft men onlangs harde maatregelen moeten nemen. Op alle uitgaven wordt bezuinigd. Geen overheidsdienst ontsnapt aan de bezuiniging. Ambtenaren krijgen een onbetaalde wekelijkse vakantiedag. Dit is niet goed voor het vertrouwen van de consument aan de westkust, dat begrijpt u. Verbeteringen Nu de daling van de huizenprijzen meevalt en de aandelenbeurs aantrekt, zijn sommige analisten optimistisch. De optimist kijkt vooruit en heeft geen zorgen over de dag van gisteren. Zij zijn vergeten wat er aan de hand was en hoe de financiële crisis bestreden werd. De Amerikaanse banken sloten hypothecaire leningen af die niet terugbetaald konden worden. De Amerikaanse overheid bestreed de crisis door geld in banken en de slecht renderende autobranche te pompen. Dat is de Amerikaanse manier van leven. Je zwaait met een creditcard en je wordt direct geholpen

8 De toename van de overheidsuitgaven, met name door massieve steun en lastenverminderingen, zal niet zonder gevolgen kunnen blijven. Dollar De laatste maanden is veel geschreven over de rol van de dollar. De Amerikaanse overheid heeft er sinds de Tweede Wereldoorlog alles aan gedaan om de dollar tot de belangrijkste munt van de wereld te maken en te houden. Omdat iedereen in dollars rekent, kunnen de Amerikanen blijven lenen. De leningen van de Amerikaanse consument wordt afgedekt met vreemd geld. Zolang instanties buiten de Verenigde Staten de Amerikaanse bestedingen blijven financieren is er niets aan de hand. De dollar blijft dan op een kunstmatig hoog niveau. Bestedingen Als de huidige crisis is overwonnen zal Amerika haar bestedingen naar beneden moeten bijstellen. De uitgaven en inkomsten zullen elkaar in evenwicht moeten houden. Als dit niet gebeurt, zal de dollar op een dag bezwijken en een echte economische wereldcrisis veroorzaken. De nationale schuld van de Verenigde Staten is de graadmeter die ik in de gaten houd

9 Sloopregeling succesvol Augustus Economen in Duitsland en de Verenigde Staten van Amerika zijn enthousiast over de sloopregelingen voor oude onzuinige auto s. In de VS worden de benzineslurpers massaal ingeleverd. De sloopregeling wordt daar cash for clunkers - geld voor wrakken - genoemd. Ook in Duitsland krijgen de bezitters een leuke premie als zij een oude voor een nieuwe verruilen. Deze inruilauto s zouden gesloopt moeten worden. De eerste berichten van misbruik zijn reeds in de pers gemeld. Honderden auto s leverden de slopers nog een extra handgeldje op. Zij versleepten deze voor Europa ongeschikte auto s naar Afrika. Succes in VS In de Verenigde Staten wordt van een doorslaand succes gesproken. De dealers werden bestormd. Binnen een week werd het hele beschikbare budget van 1 miljard dollar uitgegeven. Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden stemde inmiddels in met extra geld voor de sloopregeling. Er komt nog 2 miljard beschikbaar. Als het tempo van slopen doorgaat is dit binnen twee weken ook op. Deze actie is ook goed voor de toekomst. Het benzineverbruik van Amerika zal hierdoor dalen, omdat alleen oude auto s die meer dan 1:7 rijden voor de sloopregeling in aanmerking komen. Hiervoor moet een auto worden teruggekocht die 1:9 rijdt. De premie bedraagt gemiddeld dollar. Hieruit kunnen we berekenen dat ongeveer auto s zijn ingewisseld voor een zuiniger model. Duitsland Ook in Duitsland werden vanaf het moment dat de sloopregeling van kracht werd, aanzienlijk meer auto s verkocht. In de eerste zeven maanden van 2009 verkochten de autodealers in Duitsland 27 procent meer auto s dan in dezelfde periode in De Duitsers krijgen euro slooppremie 1 9

10 bij inlevering van een oude auto. Nederland In Nederland is de sloopregeling lang niet zo succesvol. Het is nauwelijks een economische impuls te noemen. In Nederland krijgt de inruiler euro premie voor een oude auto. Ongeveer kopers van een nieuwer model maakten gebruik van deze sloopregeling. De meesten kochten hiervoor een tweedehands auto terug. Het effect van de Nederlandse sloopregeling wordt door de branchevereniging Auto Recycling Nederland als beperkt genoemd. Frankrijk Frankrijk koos voor een andere benadering. Bedrijven in de getroffen sectoren krijgen rechtstreeks geld uit Parijs. Mondeling wordt hier een politieke wens aan toegevoegd. De fabriek in Frankrijk moet openblijven. De productiefaciliteit in het buitenland kan worden ontmanteld. Milieu Hiervoor is iets te zeggen. In Duitsland en Amerika komt een groot deel van het uitgegeven belastinggeld terecht in de zakken van buitenlandse autoproducenten. Het door de Nederlandse belastingplichtige opgebrachte sloopgeld heeft geen economisch doel. Zoals gebruikelijk wordt de auto hier alleen in verband met het milieu gebracht. Alleen is het deze keer niet alleen gunstig voor het milieu, maar ook voor de autobezitter: een welkome afwisseling

11 Turbulent jaar voor Shell Augustus 2009 Besparingen In de aanloop naar betere tijden wil Shell miljarden bespawww.gratisaanbiedingen.nl De gepensioneerden van Shell ontvingen onlangs een brochure met de titel 2008 in het kort: een turbulent jaar. Het jaar 2008 was ook voor het pensioenfonds een turbulent jaar waarin de financiële wereld op zijn grondvesten schudde. Met name de tweede helft van het jaar stond vrijwel geheel in het teken van de wereldwijde financiële kredietcrisis. Het pensioenfonds schoot onder de dekkingsgraad. De werkgeverspremie werd verhoogd. Werkgever Shell was bovendien statutair gedwongen om twee miljard euro te storten. Faillissement Deze feiten maken ook meteen duidelijk hoe zwak het pensioensysteem is. Als het bedrijf door de crisis failliet was gegaan, zouden de gepensioneerden de dupe zijn geweest. De pensioenrechten van de werknemers zijn maar matig geregeld. Er wordt te zwaar geleund op de werkgever. Als de beurs floreert draagt de werkgever te weinig of zelfs helemaal geen premie af. En als de werkgever door een economische crisis wordt getroffen zijn de werknemers en de gepensioneerden het haasje. Daar komt dan nog bij dat bedrijfspensioenen doorgaans ook een te groot aandeel in het moederbedrijf hebben geïnvesteerd. De klap bij een faillissement komt dan dubbel hard aan. Vooruitblik Het huidige jaar zal qua turbulentie niet onderdoen voor het jaar waarin de economische crisis begon. Shell presteert op het ogenblik slechter dan andere oliemaatschappijen. Dit komt onder meer doordat Shell geïnvesteerd heeft in dure olieproductie uit teerzand en in putten in Nigeria, waar al jaren lang een conflict met de plaatselijke bevolking bestaat. Door de lage olieprijs is de marge kleiner geworden

12 ren door kostenvermindering. De budgetten worden met tien procent verlaagd. Een significant aantal banen zal verdwijnen. Topman Peter Voser probeert zo het tij te keren. Shell heeft door de economische crisis te maken met een weggezakte olieprijs. Op het hoofdkantoor van Shell in Den Haag verwacht men dit jaar de zwaarste terugval van de vraag naar olie mee te maken sinds Investeringen Hoewel er flink gesneden wordt in de kosten, volgt Shell het bestaande investeringsplan. Een investering van 500 miljoen dollar in een nieuwe ontzwavelingsfabriek moet de huidige wereldmarktpositie voor de raffinaderij in Pernis veiligstellen. De vraag naar schonere brandstof zal de komende jaren stijgen. Zo krijgt huisbrandolie in Duitsland vanaf 2011 een strengere eis ten aanzien van het zwavelgehalte. De investering van de oliemaatschappij in Pernis is goed voor de Nederlandse economie. Het hele havengebied van Rotterdam zal meeprofiteren van de investering van Shell

13 Inkeer belastingparadijs Augustus Al tot inkeer gekomen? De fiscus heeft de deur wijd geopend om de inkeerders met een vriendelijke aanslag te verwelkomen. Belastingparadijzen als Liechtenstein, Luxemburg en Zwitserland zullen een andere inkomstenbron moeten zoeken. Belastingparadijs U moet steeds verder reizen om uw spaargeld te verbergen voor de Nederlandse belastingdienst. Het bankgeheim van Liechtenstein werd wereldnieuws toen een ex-medewerker het klantenbestand van de LGT-bank uit Liechtenstein aan de Duitse belastingdienst verkocht. Korte tijd later werd een inval gedaan bij Klaus Zumwinkel, topman van de Duitse Post. Meer hierover kunt u lezen in het informatieve artikel Belastingschandaal Liechtenstein van Ruud van Capelleveen. Groot-Brittannië Ook de Britse fiscus heeft de strijd tegen het zwarte geld verzwaard. Groot-Brittannië sloot hiervoor een overeenkomst met Liechtenstein. De landen gaan bancaire informatie uitwisselen. Britse spaarders met een geheime bankrekening in Liechtenstein worden minder vriendelijk behandeld dan Nederlanders die tot inkeer zijn gekomen. Zij krijgen de mogelijkheid om hun achterstallige belastingen over de afgelopen tien jaar te betalen plus een boete van tien procent. Voorwaarde hiervoor is wel dat zij zelf de eerste stap nemen en de Britse belastingdienst op de hoogte stellen van hun spaartegoed in Liechtenstein. Als de Britse spaarder niet meewerkt komt hij op zwart zaad te zitten. Het hele spaartegoed wordt dan overgemaakt naar de Britse belastingdienst. De bankrekening in Liechtenstein wordt vervolgens opgeheven. Bankgeheim verdwijnt Steeds meer landen nemen actie tegen landen die zweren bij het bankgeheim. Zo is de Amerikaanse belastingdienst al

14 maanden bezig om de Zwitserse bank UBS tot inkeer te laten komen. De Verenigde Staten van Amerika willen de namen van de Amerikaanse rekeninghouders bij UBS ontvangen. Om de UBS-bank onder druk te zetten werden rechtszaken aangespannen tegen enkele bankiers en vermogensdeskundigen van UBS. Deze rechtszaken werden al enkele keren uitgesteld om met UBS tot een vergelijk te komen. In februari 2009 trof UBS een schikking van 780 miljoen dollar om strafvervolging te voorkomen. De onderhandelingen tussen Amerika en Zwitserland gingen nog lang door. Verzet De Zwitserse regering verzet zich tegen de uitwisseling van gegevens van bankrekeningen. Dit zou immers de feitelijke opheffing van het Zwitserse bankgeheim betekenen. De Zwitserse regering nam daarom deel aan het overleg tussen UBS en Amerika. Oorspronkelijk eiste de Amerikaanse justitie de namen van meer dan Amerikaanse rekeninghouders op. Eerder dit jaar sloot UBS de afdeling die zich specialiseerde in het binnenhalen van de Amerikaanse belastingbetaler. Overeenkomst In augustus bereikten de Zwitsers een akkoord met de Verenigde Staten. De namen van duizenden Amerikaanse rekeninghouders bij UBS zullen ter beschikking komen van de Amerikaanse belastingdienst IRS. Het Zwitserse bankgeheim is gekraakt

15 Crisisaanpak voor clunkers September Wat vooral opvalt als we het beleid van de verschillende regeringen in deze tijd van crisis bekijken, is de grote verscheidenheid en de simpelheid van middelen. Er is geen nieuw elan, geen algemene aanpak en vooral geen visie voor de lange termijn. De problemen worden met kostbare snelle oplossingen bestreden. Wat ik vooral mis is een aanpak om het snelle graaien en de bonuscultuur te bestrijden. Zowel in Europa als in Amerika pakt men de economische crisis aan met methode van de bonusgrijpers: alleen onze portemonnee doet er toe en die moet snel gevuld worden. VS Het Amerikaanse steunprogramma Cash for clunkers is ten onder gegaan aan eigen succes, koppen de kranten. Deze steunregeling was zeer succesvol en moest eerder dan gedacht stopgezet worden. Binnen enkele maanden waren de oorspronkelijke en aanvullende budgetten voor deze economische steunmaatregel uitgeput. Bij Cash for clunkers kreeg de koper van een nieuwe auto een financiële vergoeding als hij zijn oude brandstofslurper inruilde. Cash for clunkers Dankzij Cash for clunkers werden nieuwe zuiniger auto s aangeschaft. General Motors en Ford moesten hun productie opschroeven. Er waren in de Verenigde Staten van Amerika ook tegenstanders. Zij merkten op dat ook buitenlandse autoproducenten van deze steunmaatregel profiteerden. De populairste automodellen waren Toyota Corolla, Honda Civic en Ford Focus. Herstel In de Verenigde Staten zijn de eerste tekenen van licht herstel te zien. Dit geldt ook voor Duitsland. Het ondernemersvertrouwen in Duitsland is gegroeid. Bij onze oosterburen hebben de ondernemers de bodem gezien en maakt men

16 zich op voor een herstel in het derde kwartaal. Deze opleving heeft een aantal oorzaken. De vraag van het buitenland nam toe. De voorraden van industriële bedrijven moeten weer worden aangevuld. Volgens de Bundesbank is een duidelijk herstel van de industriële productie mogelijk. De Duitse Centrale Bank waarschuwt echter voor de grote onzekerheid waarop deze conclusies zijn gebaseerd. De eventuele tegenvallers zal men naar alle waarschijnlijkheid zien in de bancaire sector en in een stijgende werkloosheid. Verschillen De situatie in Nederland verschilt niet veel van die bij onze oosterburen. De Nederlandse regering verwacht een stijgende werkloosheid in het derde en vierde kwartaal van De overheidssteun heeft in de eerste twee kwartalen van 2009 zowel in Duitsland als in de Verenigde Staten goed geholpen. Het is de vraag hoe de economie zich ontwikkelt in de laatste maanden van dit jaar. Zowel in Berlijn als Washington kan men de rekening gaan opmaken. De slechtste bedrijven zijn failliet, de eerste ontslaggolf heeft de werkende klasse geïnundeerd en het overheidstekort is opgelopen. Hoe luidt de visie voor een gezonde economische toekomst? Wat is de New Deal?

17 Fred Barnanke September 2009 De Amerikaanse president Obama nomineerde in augustus 2009 de huidige president van de Federal Reserve Board (Fed), Fred Barnanke, voor een nieuwe termijn. Deze presidentiële voordracht moet nog wel goedgekeurd worden door de Senaat. Fed-voorzitter Obama prees in zijn verklaring eind augustus Fred Barnanke om zijn kalmte en wijsheid. Daarnaast verklaarde Obama dat hij voorstander was van een sterke en onafhankelijke centrale bank. De Amerikaanse economie zou nog verwijderd zijn van een gezond financieel systeem. Dank Kortom, omdat het zo slecht gaat vragen we Fred Barnanke door te gaan met zijn werk en daarom heb ik gezegd dat we niet terug kunnen naar een systeem van met schulden overladen banken, opgeblazen winsten en creditcards met hoge limieten. Na deze steunbetuiging bedankte Fred Barnanke de president voor zijn rotsvaste vertrouwen in een onafhankelijke centrale bank en beloofde hij ook in komende periode zijn best te zullen doen om de economie te herstellen. Steunmaatregelen Onder leiding van Fred Barnanke werden door de Amerikaanse overheid honderden miljarden gestoken in de redding van de financiële sector. Politieke tegenstanders verwijten hem dat hij medeplichtig is aan de haastige eerste acties van de regering-bush. Bush liet Lehman Brothers vallen. Vervolgens moest veel meer uitgeven worden om het gevolg hiervan te dempen. De beslissing om Lehman Brothers niet overeind te houden wordt Barnanke op Wall Street zwaar aangerekend. Later liet hij overigens ook het grootste verzekeringsconcern van de wereld, AIG, failliet gaan

18 Open geldsluizen Na het Lehman-debacle tapte Fred Barnanke uit een ander vaatje. De geldsluizen werden wijd opengezet. De Amerikaanse belastingbetaler kan nog jaren lol beleven aan de aanpak van Fred Barnanke van de financiële crises en haar gevolgen. Na de banken, de hypotheekverstrekkers en de verzekeringsmaatschappijen kwam de auto-industrie in het nauw. Alleen Ford en een paar kleinere automerken konden zonder overheidssteun overleven. General Motors en vooral Chrysler, de fabrikanten van de monstrueuze automobielen, zagen hun omzet kelderen. Chrysler ging failliet en General Motors moest een aantal automerken verkopen. Kandidaten Voordat Obama bekend maakte door te willen gaan met Fred Barnanke, werden in de Amerikaanse pers nog een paar kandidaten genoemd. Hiervan waren Larry Summers (hoofd van de National Economic Council) en vooral Janet Yellen (professor Universiteit van Californië en lid van het bestuur van de Fed) de belangrijkste. Janet Yellen is getrouwd met Nobelprijswinnaar George Akerlof en een groot tegenstander van de oorlog in Irak. Rust Obama heeft met Barnanke gekozen voor rust aan de top van de Federal Reserve Board. De geldpersen draaiden onder Barnanke overuren. In Wall Street wijst men op het gevaar van een oplopende inflatie. Het is en blijft een dilemma: kies je voor werkgelegenheid en het aan de gang houden van de economie dan is geldschepping en toekomstige inflatie het logische gevolg. Dat is de bijwerking van de kuur van dokter Barnanke

19 Bonuscultuur September 2009 Begin september zag minister van Financiën Wouter Bos de bankiers weer in de oude fout vervallen. Overal zien we tekenen van oud gedrag weer opkomen. Bonussen, transacties en risico s die je niet zou moeten willen. Bos wil de bonuscultuur de kop indrukken, maar hoe doe je dat? Wouter Bos Volgens Wouter Bos loopt Nederland voorop in de aanpak van de bonuscultuur, maar moet dit op Europees niveau aangepakt worden. Volgens Bos gloort er licht aan het einde van de bonustunnel: er begint zich een internationaal front aan te dienen die de premies aan banden wil leggen. Wouter Bos was na een gesprek met Europese collega s positief gestemd en hoopt dat er aan het eind van de maand op de G20 in Pittsburgh ingrijpende besluiten worden genomen. Crisis De Franse president Nicolas Sarkozy en de Duitse bondskanselier Angela Merkel willen harde afspraken maken met de bankiers. Deze regeringsleiders zullen meer gewicht in de schaal leggen dan onze Wouter Bos. Ter voorbereiding van hun bezoek aan Pittsburgh spraken ze elkaar in Berlijn. Vooral Merkel toonde zich na het beraad strijdbaar. Geen bank mag zo groot worden dat hij in een positie kan komen te verkeren waarin hij regeringen af kan persen. Sarkozy wil in Pittsburgh laten zien dat de wereld is veranderd. Het kan niet worden toegestaan dat excessen worden herhaald alsof er niets is gebeurd. Cultuur Zoals u weet wordt de bonuscultuur bij banken, hypotheekverstrekkers en verzekeringsmaatschappijen gezien als de belangrijkste oorzaak van de kredietcrisis van De grootste Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers - eens een ontastbaar bastion - viel om en wereldwijd daalden de aandeelkoersen. ABN kon door handig ingrijpen door Wou

20 ter Bos en Nout Wellink gered worden uit de bijna failliete Fortis-boedel. Andere Nederlandse banken, zoals ING, werden met overheidssteun geholpen. Bankwereld Vervolgens laaide de discussie over de bonuscultuur al snel weer op. ING scheen alleen een nieuwe directeur te kunnen krijgen als aan zijn beloning een flinke bonus gekoppeld werd. Nederland sprak er schande van. De voormalige bestuurders Wim Kok en Lodewijk de Waal toonden dat zij zich hebben ontwikkeld tot kundige bestuurders. Horen, zien en zwijgen: zij stemden in met een regeling die ze in een voormalig vakbondsleven voor onmogelijk zouden hebben gehouden. De man op de werkvloer snapt het inmiddels ook: zakkenvullen, daar gaat het om! Uitstel Frankrijk heeft inmiddels harde afspraken gemaakt met de bankwereld. Medewerkers krijgen alleen nog een volle bonus als zij goed hebben gepresteerd. Bovendien wordt de bonus gefaseerd uitbetaald. Slechts een derde wordt meteen uitgekeerd. De rest wordt uitgesmeerd over een periode van drie jaar. Ook Duitsland is nu klaar voor vergaande maatregelen. Nu de andere landen nog, anders verdwijnen de directies met hun banken naar het bonusparadijs in de Verenigde Staten van Amerika

21 Ziektekosten en marktwerking September 2009 Een aantal jaren geleden werd besloten tot een rigoureuze verandering van het stelsel van ziektekostenverzekering in Nederland. Marktwerking zou tot een betere en betaalbare ziekenzorg leiden. Is marktwerking wel een goede manier om de kosten van een ziektekostenverzekering voor elke Nederlander in de hand te houden? Kan er wel geconcurreerd worden met ziektekostenverzekeringen? Eigenaardig product Een ziektekostenverzekering is net als alle andere verzekeringen een eigenaardig product. U moet betalen, maar u hoopt nooit gebruik te zullen maken van de in de folder opgesomde voordelen. Deze voordelen spelen bij de keuze van de basisverzekering een ondergeschikte rol. Men kiest de basisverzekering, of eigenlijk de verzekeringsmaatschappij, op basis van de prijs. Marktwerking Alleen als u het basispakket van uw ziektekostenverzekering uitbreidt met extra opties, speelt de productspecificatie een rol. De consument kan kiezen voor een uitgebreider zorgpakket met het oog op vergoedingen voor zwangerschap, tandartskosten, alternatieve geneeswijzen etc. Hierin zit voor de verzekeringsmaatschappij een mogelijkheid tot marketing op basis van productspecificatie en merkbeleving. Marktwerking in de zorgsector leidt in eerste instantie tot hogere kosten. De aandeelhouders van de verzekeringsmaatschappijen willen winst incasseren. Bovendien moet reclame gemaakt worden. Deze kostenposten zouden niet hebben bestaan als gekozen zou zijn om alle Nederlanders verplicht in een door de staat opgezet ziekenfonds onder te brengen

22 Concurrentie De consument kan een ziektekostenverzekering niet beleven. De concurrentie in deze markt vindt daarom, zoals gezegd, vooral plaats op basis van prijs en deze prijs kan alleen langdurig laag zijn als er minder geld wordt uitgegeven in de zorgsector. Keuze De keuze voor marktwerking in de zorgsector lijkt vooral te zijn gemaakt om de kosten in de hand te houden. De zorgverzekeraars moeten hiervoor zorgen. Ziekenhuizen, artsen, apothekers en andere zorgaanbieders zullen door de verzekeringsmaatschappijen onder druk worden gezet om te kiezen voor goedkope producten. Nieuwe dure medicijnen en behandelmethoden worden tegenhouden. Op de consument zal druk worden uitgevoerd om gezonder te leven. Prijs Prijs is het belangrijkste marketinginstrument van zorgverzekeraars. Prijsvechters vallen nooit op door het leveren van kwaliteit. De consument zal geen optimale maar betaalbare zorg ontvangen. Er bestaan ook ethische bezwaren tegen marktwerking in de zorgsector. We zullen zien dat zorgverzekeringmaatschappijen zich steeds meer gaan bemoeien met behandelplannen. Zij bepalen immers wat wel en wat niet en wanneer vergoed wordt. Een verzekeringsmaatschappij die adverteert dat je met voorrang wordt geholpen, geeft duidelijk vorm aan dit ethische dilemma. Prijs boven kwaliteit Het Nederlandse parlement heeft met de introductie van marktwerking in de zorgsector per definitie gekozen voor prijs boven kwaliteit. Als kostenbeheersing het enige doel van de parlementariërs was, zal marktwerking een uitstekend middel blijken te zijn om deze doelstelling te halen

23 Angela Merkel wint verkiezingen September Op 27 september 2009 verloor de SPD een derde van haar aanhang. De liberale partij FDP boekte winst. De CDU/CSU onder leiding van Angela Merkel verloor in mindere mate. Centrum-rechts Door deze verkiezingsuitslag kreeg Merkel wat zij wilde: een centrum-rechtse meerderheid met de liberale FDP. Hiermee komt een einde aan de samenwerking met de socialisten en volgt Duitsland de ontwikkeling in Europa. In bijna alle landen in de Europese Unie zagen we bij recente verkiezingen een verschuiving naar rechts. Opgetogen Angela Merkel was zichtbaar opgetogen en sprak dat ook uit. Ik ben gelukkig en dat zeg ik maar zelden. We kunnen een coalitie met de liberalen vormen. Angela Merkel wil al jaren een conservatieve koers in Duitsland voeren. Volgens sommigen vervreemdt ze zich binnen de CDU van de linkervleugel van de partij. Daar trekt zij zich niets van aan. IJzeren lady Merkel wordt wel eens vergeleken met Margaret Thatcher, de ijzeren lady die in de jaren tachtig veel veranderingen bracht in Groot-Brittannië. Deze vrouwen zijn beiden onverzettelijk: zij weten wat ze kunnen en doen wat in hun ogen nodig is. Merkel staat haar mannetje, heeft charme maar is niet gracieus. Dit zagen we ook toen haar overwinning bekend werd gemaakt. Triomf De houterig ogende Duitse bondskanselier bleef triomfantelijk lachen. Ook toen zij na de bekendmaking van de verkiezingsuitslag in het nauw werd gedreven door journalisten. Angela Merkel wil een bondskanselier van alle Duitsers

24 zijn. Als wordt samengewerkt met de FDP zal het echter niet meevallen om sociaal te blijven. De huidige crisis zal de nieuwe regering tot minder populaire maatregelen dwingen. De liberalen hebben een verlanglijstje dat er niet om liegt: zij willen onder meer beter onderwijs, meer respect voor burgerrechten en een ander belastingstelsel. Maatregelen Angela Merkel verwacht met de liberale FDP gemakkelijker ingrijpende maatregelen te kunnen nemen. In de coalitie met de socialistische SPD moesten te veel concessies gedaan worden. Met overheidssteun moesten banken en kredietverstrekkers overeind gehouden worden. De fabrieken van Opel konden met veel moeite en veel staatsgeld naar Magna. Met een lucratieve sloopregeling werd de Duitse autokoper over de streep getrokken om een nieuwere en schonere auto te kopen. De maatregelen van de regering van Angela Merkel na de kredietcrisis waren succesvol. In de aanloop naar de verkiezingen werd bekend dat de Duitse economie weer overeind krabbelde. FDP Een dag na de Bondsdagverkiezingen maakte Angela Merkel bekend dat zij binnen een maand een coalitieovereenkomst met de FDP wil sluiten. Hierin zullen de hervorming van de arbeidsmarkt en een vergaande belastingverlaging centraal staan. Door deze belastingverlaging zal door de staat ook minder uitgegeven kunnen worden. De steun aan door de kredietcrisis getroffen bedrijven en sectoren zal verdwijnen. Duitsland zal haar houterige optreden snel vergeten. De kiezer zal kennis maken met de ijzeren vuist van de eerste Duitse vrouwelijke bondskanselier

25 Lakeman laakbaar Oktober De Stichting Hypotheekleed van Pieter Lakeman bereidt een miljardenclaim tegen DSB Bank voor wegens het verstrekken van te hoge hypotheken. DSB wordt ervan beschuldigd een grote groep klanten met veel te hoge hypotheekleningen te hebben opgescheept door de verkoop van bijbehorende koopsomverzekeringen. Goedemorgen Op 1 oktober 2009 was Pieter Lakeman te gast bij het programma Goedemorgen Nederland. Hierin adviseerde hij rekeninghouders van DSB om hun spaarrekening bij de bank op te zeggen. Met de teloorgang van Icesave en de kredietcrisis in het achterhoofd raakten veel spaarders in paniek. De website van DSB was dagenlang niet of nauwelijks bereikbaar. DDOS-aanval In een eerste verklaring zei de DSB Bank dat de website niet bereikbaar was doordat hackers een DDOS-aanval zouden hebben uitgevoerd. Opmerkelijk was dat slechts een deel van de website onbereikbaar was, waardoor rekeninghouders via het internet geen geld konden overboeken. Wel kon er gebeld worden. Ondanks deze handicap namen spaarders in korte tijd zestig miljoen euro op. Onbereikbaar Mensen met verstand van internet zagen direct dat DSB loog. Hackers zijn inbrekers van websites. Zij doen hun werk altijd in stilte. Acties van hackers zijn daarom altijd moeilijk te herkennen. Bovendien zou de DDOS-aanval slechts vanaf een tiental computers worden uitgevoerd. Als dat zo zou zijn geweest zou de aanval door een ervaren netwerkbeheerder gemakkelijk gepareerd kunnen zijn. Aannemelijker is dat DSB er zelf voor zorgde dat de website onbereikbaar werd om te voorkomen dat spaarders hun spaargeld opnamen

26 Onfatsoenlijk De oproep van Pieter Lakeman in Goedemorgen Nederland was onfatsoenlijk. Op de activiteiten van het DSB-concern is misschien veel aan te merken. Je kunt je terecht afvragen of DSB wel voldoende zorg heeft besteed aan haar klanten. Je kunt je ook afvragen of het fatsoenlijk is dat DSB haar klanten met zoveel schuld opzadelde. Pieter Lakeman is met zijn oproep om geld massaal weg te halen echter veel te ver gegaan. De leners van DSB worden daar niet mee geholpen. Lakeman creëerde een nieuwe groep slachtoffers, de spaarders van DSB. Pieter Lakeman raakte een gevoelige snaar. Door de kredietcrisis en de ondergang van Icesave is het vertrouwen van de spaarder in bankinstellingen niet groot meer. De paniek die volgde op de uitspraak van Pieter Lakeman was dan ook niet verwonderlijk. Zorgplicht DSB kwam onder vuur te liggen. De bank trad in overleg met de gedupeerde kopers van koopsompolissen. Velen zijn hierdoor in ernstige problemen geraakt. Bij DSB prevaleerden omzet en winst boven zorgplicht. De klanten van DSB tekenden contracten waar zij niets van begrepen. De consument kan zich telkens weer op haar vermeende domheid beroepen. Door alle commotie wordt Pieter Lakeman beloond: er zal nu sneller een regeling met de gedupeerde kopers van koopsompolissen worden getroffen. Afgrond Pieter Lakeman heeft bij mij alle krediet verloren. Lakeman heeft laten zien dat elke bank met een eenvoudige oproep aan de rand van de afgrond gebracht kan worden. Nu trof het de DSB Bank: wie volgt?

27 Verhoging AOW-leeftijd Oktober 2009 AOW-probleem? Wat moeten we ons voorstellen bij het AOW-probleem? Door vergrijzing verandert de verhouding tussen werkenden en inactieven. De AOW is een zogenaamd omslagstelsel. Hierdoor moeten de werkenden de premie opbrengen, waarmee de op dat moment AOW trekkende ouderen worwww.gratisaanbiedingen.nl De Nederlandse regering wil de AOW-leeftijd van 65 naar 67 jaar verhogen. Om hiervoor een breed draagvlak te creëren werd in maart 2009 door het kabinet en de sociale partners afgesproken om met de Sociaal Economische Raad (SER) alternatieven voor deze maatregel te bedenken. Dit overleg mislukte. De werkgever heeft niet graag oudere werknemers en de werkgevers willen liever eerder dan later stoppen met werken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het polderoverleg mislukte. Overheid grootste werkgever De Nederlandse overheid is de grootste werkgever van Nederland. In haar beleid streeft deze overheid er naar om de ambtenaren met 62 jaar met pensioen te sturen. Bovendien wordt een arbeidsovereenkomst standaard beëindigd op 65- jarige leeftijd. Als de Nederlandse overheid de Nederlander werkelijk langer zou willen laten werken, lijken de oplossingen simpel: laat de ambtenaar werken tot 65 jaar en hef de beperkende grens van 65-jaar in bestaande arbeidscontracten op door wetswijziging. Werknemers die door willen werken, bijvoorbeeld omdat zij een slecht pensioen hebben, worden daar dan toe in staat gesteld. Vakbeweging Ook het uiteindelijke voorstel van de vakbeweging bevatte de mogelijkheid voor werknemers om, als zij dat willen, door te werken tot 67 jaar. De AOW-uitkering voor hen die toch eerder zouden willen stoppen zou lager worden dan degenen die willen doorwerken

28 den betaald. Simpel gezegd: de premie voor de werkenden wordt te groot. Vader Drees voorzag deze ontwikkeling reeds in de jaren vijftig. Drees meende dat de grens van 65 jaar in de toekomst zou worden verhoogd, omdat de mensen steeds ouder worden. De gemiddelde leeftijd liep in Nederland door betere leefen werkomstandigheden inderdaad op. De leeftijdsgrens van 65 jaar als ingangsdatum voor de AOW werd echter niet aangepast. Integendeel vanaf de jaren zeventig bedachten werkgevers en werknemers allerlei regelingen om de oudere werknemer uit het arbeidsproces te weren. In de industrie en de bouwwereld kreeg een werknemer van 57 jaar het stempel te oud. Langer werken Als het kabinet Nederland wil klaarstomen om langer te werken moet zij eerst een ouderenbeleid ontwikkelen. Bedrijven en overheid moeten gaan inzien dat de oudere werknemer een positieve bijdrage aan het arbeidsproces levert. Een brandweerman kan niet tot op hoge leeftijd branden blussen. Wel kan deze hulpverlener met zijn kennis en ervaring zorgen voor voorlichting, controles uitvoeren op het gebied van brandveiligheid en bedrijven en instanties adviseren voor de inrichting van een brandveilige leef- en werkomgeving. Acceptatie Hiermee is het belangrijkste gezegd: we moeten leren accepteren dat het onwenselijk is dat werknemers tot op hoge leeftijd hetzelfde werk doen. Het kabinet kan de werkgevers en werknemers hiermee helpen door het goede voorbeeld te geven en door te zorgen dat geld beschikbaar komt zodat werkgevers hun oudere werknemers kunnen omscholen. De eerste inzet moet zijn om er voor te zorgen dat iedereen gewoon tot 65 jaar aan het arbeidsproces kan deelnemen

29 Einde DSB Bank Oktober 2009 Op 12 oktober 2009 viel het doek voor het imperium van Dirk Scheringa. De weldoener, rijk geworden door het bevorderen van het consumptief krediet en de verkoop van koopsompolissen met ongebruikelijke winstmarges, reageerde aangeslagen toen de rechter op voorspraak van de Nederlandse Bank besloot om twee bewindvoerders aan te stellen bij de DSB Bank. Scheringa buiten spel Hiermee werd oprichter en eigenaar Dirk Scheringa buiten spel gezet. Een doorstart lijkt niet aannemelijk. De medewerkers komen op straat te staan en de rekeninghouders van de bank kunnen niet bij hun spaargeld. Voor de leners verandert er niets: zij moeten hun schuld aan een nog nader te bepalen partij aflossen. Beschuldigingen DSB-topman Dirk Scheringa beschuldigde Wouter Bos en Nout Wellink van opzettelijk lekken van de noodregeling voor spaarders. De Volkskrant kwam maandagmorgen met een verhaal over het einde van de DSB Bank, terwijl dit de vorige avond, toen de redacteuren hun verslag en commentaar schreven, nog niet zo was en bekend had mogen zijn. De krant wist zelfs te vertellen dat Wouter Bos en Nout Wellink die dag een persconferentie zouden houden over de ingreep van de Nederlandse Bank (DNB). Lakeman Begin oktober, na de oproep van Pieter Lakeman tot een run op de DSB Bank namen spaarders meer dan 600 miljoen euro op. Aangezien de DSB Bank claimde over meer dan een miljard aan contanten te beschikken, werd het besluit tot de steunmaatregel niet ingegeven door een tekort bij de bank. Later in de nacht van zondag op maandag veranderde de situatie, vond de rechter bij een tweede zitting. In de nachtelijke uren werden miljoenen opgenomen door spaarders

30 Normaal vinden in de nachtelijke uren nauwelijks banktransacties plaats. Gepakt Dirk Scheringa voelde zich gepakt. Uit het bovenstaande heeft u zelf kunnen afleiden dat hij een punt heeft: er werd gelekt. De op handen zijnde noodregeling raakte bij te veel mensen bekend. Maar Scheringa zou ook zijn eigen functioneren eens kunnen bestuderen. De bank onderschatte de heftigheid waarmee haar graaigedrag door tegenstanders werd bestreden. De DSB Bank reageerde aanvankelijk nauwelijks op de ontstane emoties. Toen met een groep gedupeerde leners een overeenkomst werd gesloten, verklaarde Dirk Scheringa in weerwil van de feiten dat deze regeling slechts enkele miljoenen zou kosten. Scheringa had beter zijn ongelijk kunnen erkennen en echt berouw kunnen tonen. Lastig Het faillissement van de bank is lastig voor de rekeninghouders. De betaalrekeninghouders werden nog enkele dagen in de gelegenheid gesteld om beperkt te pinnen. Net als de houders van een spaarrekening gaan zij een moeilijke tijd tegemoet. De rekeninghouders kunnen niet meer bij hun geld en moeten wachten tot de tegoeden door de Nederlandse Bank worden vrijgegeven. Spaartegoeden zijn tot euro gegarandeerd. Schuld Tijdens de persconferentie in het gebouw van de Nederlandse Bank in Amsterdam kondigden Wouter Bos en Nout Wellink twee onderzoeken aan. Hierin zullen de onderzoekers onder meer kijken naar de rol van oud-dsb-bestuurder Gerrit Zalm, die nu de topman is van ABN. Ook de rol van Pieter Lakeman zou bestudeerd moeten worden. De kansen op een nieuwe termijn voor Nout Wellink als president van de Nederlandse Bank lijken te zijn verkeken, nu wederom vragen worden gesteld over de kwaliteit van het toezicht op het Nederlandse bankwezen. De werkelijke schuld ligt echter bij de politiek. Het ontstaan van de graaicultuur had door wetgeving voorkomen kunnen worden

31 Bonusbeleid Oktober 2009 Dankzij de kredietcrisis ontstond in 2009 in Europa belangstelling voor het instellen van bonusbeleid. Hierbij wil men het verstrekken van bonussen beter in de hand houden en voorkomen dat eigen gewin belangrijker wordt dan het zakelijke en het maatschappelijke belang. Met andere woorden: bovenmatige prikkels leiden tot risicozoekend gedrag. Instrument Vooral in de financiële wereld wordt de bonus als instrument gebruikt om de medewerker aan te zetten tot de realisering van een hoge omzet. Vooral in de Verenigde Staten van Amerika ontvangen beurshandelaren en hypotheekverkopers hierdoor bonussen van miljoenen. U begrijpt dat het belang van de klant hierbij in het niet valt. De klant wordt door deze heren en dames vooral als een gewillig slachtoffer gezien. Diefstal Er waren ook bestuurders van beursgenoteerde bedrijven die de omzet opkrikten met oneigenlijke omzetten. De bestuurders toucheerden door deze misleiding een hogere bonus. Deze vorm is misdadig: oplichting en diefstal. De aandeelhouders worden immers voor de gek gehouden. U begrijpt dat deze vorm van diefstal lange tijd doordreunt op de beursvloer. Wie wil aandelen kopen van een bedrijf dat haar aandeelhouders voor de gek houdt. Bekijk de koersgrafiek van Albert Heijn vanaf het midden van de jaren negentig en u kunt het moment waarop het bedrog werd ontdekt gemakkelijk aanwijzen. Daar hoeft u geen statistiek voor gestudeerd te hebben. Pittsburgh Het bonusbeleid stond in Pittsburgh op de agenda van de bijeenkomst van de G20. De leiders van de belangrijkste landen van de wereldeconomie konden het niet eens worden over een gezamenlijke aanpak. De leiders van de G

32 kwamen niet verder dan een loze belofte. Verwonderlijk is dit niet. Het aannemen van een bonuscode is on-amerikaans en zou een grote ommezwaai betekenen in het liberaliserende Europa. Vrijheid, blijheid, is het antwoord van de politiek op het gedrag van de zakkenvullende geldtellers in de financiële centra van de wereld. Nederland Nu zal er per land bonusbeleid ontwikkeld moeten worden. Landen met financiële centra die belangrijk zijn in de financiële wereld, zoals Londen en New York, zullen geen haast maken met een bonuscode. Men is bang dat succesvolle financiële werknemers zullen vertrekken en het belang van hun stad in de financiële wereld zal verminderen. De Nederlandse Vereniging van Banken maakte het bonusbeleid voor ons land bekend. De bonus van bankbestuurders mag in het vervolg niet meer bedragen dan een jaarsalaris. De bonus zal voorwaardelijk worden toegekend en pas drie jaar later worden uitgekeerd. Je kunt de vraag stellen of een bonus van een jaarsalaris niet wat aan de hoge kant is. Menig werknemer is al blij met een extra maandbetaling

33 Begroting Koninklijk Huis onder vuur Oktober Tijdens de debatten in de Tweede Kamer over de begroting van het Koninklijk Huis hebben enkele Kamerleden uitspraken gedaan die schadelijk zijn voor de Oranjes, oordeelde Jan Peter Balkenende. Tweede Kamer De premier verwees onder meer naar voorstellen van Ronald van Raak (marxist, SP) en Hero Brinkman (alcoholist, PVV). Van Raak wilde de toelagen voor het Koninklijk Huis bevriezen. Brinkman stelde voor om de uitgaven voor de Oranjes met twintig procent terug te dringen. Balkenende was ook niet blij met de uitspraken van sommige Kamerleden over het vakantieproject van prins Willem- Alexander en prinses Máxima in Mozambique. Balkenende wil niet dat de positie van het Koninklijk Huis ter discussie komt. Dubieus Op zijn weblog schreef Ronald van Raak het onbegrijpelijk te vinden dat onze minister-president niet wil discussiëren over modernisering van de monarchie. De afgelopen jaren is veel misgegaan, doordat de Tweede Kamer steeds verkeerde cijfers kreeg over de kosten van het Koninklijk Huis. Verder haalde hij de problemen rondom de dubieuze belastingconstructies via paleis Noordeinde en de vastgoedontwikkeling in Mozambique aan. Volgens Ronald van Raak verloopt de samenwerking tussen de premier en de leden van het Koninklijk Huis niet goed. Inleveren PVV-Kamerlid Hero Brinkman wil dat het kabinet twintig procent bezuinigt op de toelagen van leden van het Koninklijk Huis. De PVV vindt het niet juist dat topambtenaren op allerlei terreinen op zoek zijn naar miljardenbezuinigingen, maar dat het koningshuis hierbij buiten schot blijft

34 Ook over het vakantieproject in Mozambique had deze partij een standpunt: Hero Brinkman noemde het banaal dat een lid van het Koninklijk Huis in zo n arm land een yuppenproject begint. Kritiek Jan Peter Balkenende kreeg veel kritiek. Hij zou te weinig regie over het Koninklijk Huis hebben. Balkenende verdedigde zich door te stellen dat een goede regisseur zijn werk in stilte doet, achter de schermen. Hij had uitgebreid onderzoek laten doen naar het vakantiehuis van prins Willem- Alexander. De premier zag geen belemmeringen voor het vakantieproject van Willem-Alexander en Máxima in Mozambique. Hij wil ook niet tornen aan de huidige salarissen van koningin Beatrix ( ), prins Willem-Alexander ( ) en prinses Máxima ( ). Ook kondigde premier Balkenende een beperking aan van het aantal leden van het Koninklijk Huis dat belastingvrij mag schenken. Dit recht blijft in de toekomst voorbehouden aan de koningin en het kroonprinselijk echtpaar. Privé-vluchten Toch werden de tegenstanders van het Koninklijk Huis beloond. Het aantal leden van het Koninklijk Huis dat privévluchten mag declareren wordt beperkt. Alleen prins Willem -Alexander en prinses Máxima mogen in de toekomst hun privé-vluchten declareren. Koningin Beatrix behoudt haar vliegrecht. Alle reizen van de koningin zijn in het algemene belang, zei Balkenende. Door deze maatregel wordt jaarlijks euro bespaard. Tot nu toe mochten de tien volwassen leden van het Koninklijk Huis dit bedrag elk jaar aan vliegreizen opmaken