Introductie Windunie. Introductie Windunie 2

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Introductie Windunie. Introductie Windunie 2"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014

2 Introductie Windunie 2 Introductie Windunie Windunie Groep is opgericht op 1 januari De holding bestaat uit een coöperatie van windmolens en windparken, opgericht in 2001, en de daaruit voortgekomen BV s: een handelshuis, adviseur en projectontwikkelaar. Samen zijn de ruim 225 leden van de coöperatie goed voor ruim 400 MW aan opgesteld vermogen waarmee ze gezamenlijk de grootste leverancier van windenergie in Nederland zijn. De coöperatie produceert ongeveer een vijfde van de totale ofwel bijna 5% van alle duurzame energie in Nederland. daarnaast van aantrekkelijke tarieven voor de diensten die Windunie levert bij projectontwikkeling. Ook krijgen ze de kans te investeren in de windparken in ontwikkeling. En de kennis die leden van Windunie in de windsector hebben opgebouwd, delen ze met elkaar. En zo halen we samen meer uit wind. Windunie Groep is actief van de ontwikkeling van windenergieprojecten tot de verkoop van stroom aan de eindgebruiker. Het bedrijf draagt zo bij aan lokale duurzame energieopwekking, versterking van de positie van agrarische ondernemers en de ontwikkeling van de regionale economie. Windunieleden profiteren van de kracht van het collectief op het gebied van stroomcontracten, belangenbehartiging en beheer. Leden profiteren Foto: Marbel de Graaf

3 Inhoud jaarverslag Inhoud Voorwoord 4 Jaaroverzicht 6 1. Wind(unie)ontwikkelingen De organisatie De coöperatie Bedrijfsactiviteiten Projectontwikkeling Eigen merk Windunie treedt naar buiten Financieel verslag 52 Aanwijzing voor gebruik van dit jaarverslag Door op een hoofdstuk van deze inhoudsopgave te klikken gaat u direct naar die pagina. Blauwe tekst in het jaarverslag bevat een link naar een andere pagina of internetpagina. Met de pijl rechts onderaan de pagina gaat u naar de volgende pagina. Foto cover: Kenneth Stamp

4 Voorwoord 4 Voorwoord Geachte leden en andere lezers, Windunie Groep B.V. werd vlak voor de start van 2014 opgericht en dus was dit het eerste jaar waarin de nieuwe organisatiestructuur van kracht was. Overigens zal dit niet de laatste aanpassing van de organisatie zijn. De snelle ontwikkeling en groei van de Windunie Groep, aangezwengeld door de vele ontwikkelingen in de markt maken dat we steeds alert moeten zijn op het goed functioneren van de organisatie. Dit zal ook in 2015 het geval zijn. Als belangrijkste marktontwikkelingen in 2015 vallen twee zaken op. Allereerst een voor de leden minder gunstige stroommarkt. Juist nu veel molens uit de langjarige contracten lopen, bevindt de prijs van stroom zich op een laag niveau zonder zicht op een spoedig herstel. Dit zet de exploitatie van veel molens de komende jaren onder druk. Mede door deze ontwikkeling heeft Windunie tijdens een aantal ledenbijeenkomsten in 2014 niet alleen gekeken naar mogelijkheden om de opbrengst te verhogen maar ook om de kosten voor exploitatie voor de leden te verlagen. Door als collectief op te treden voor zowel de afzet van stroom als voor onderhoudscontracten. Als resultaat uit deze bijeenkomsten is eind 2014 de Windunie-Pool opgericht. Een bundeling van een groot deel van het productievermogen van de leden van Windunie om een goede en sterke positie op de markt te kunnen innemen. Samenwerken want samen sta je sterk. Dat is altijd de kracht geweest van coöperaties en dat zal ook altijd zo blijven. Een tweede belangrijke ontwikkeling is de opschaling naar de volgende generatie windmolens. Met als belangrijkste drijver de overheidsdoelstelling van 6000 MW opgesteld vermogen in 2020 zien we overal in het land initiatieven voor nieuwe projecten. Of het nu gaat om herstructurering van bestaande molens of zogenaamde green field projecten; we zien dat Windunie op heel veel plaatsen hier een vooraanstaande rol speelt met dertien projecten in portefeuille

5 Voorwoord 5 en nog veel meer kansrijke opties. Dankzij de gespecialiseerde kennis op een breed scala van aspecten kan Windunie de markt uitstekend bedienen. Wat mij betreft het beste bewijs dat onze aanpak van duurzame energie productie in lokaal eigendom werkt. Het geeft betrokkenheid en het ondersteunt de lokale economie. Immers daar waar rendement neerslaat wordt ook geïnvesteerd. Het behalen van de nationale doelstelling gaat echter niet vanzelf. Windenergie is op veel plekken omstreden. Niet zozeer door de vorm van energie maar vooral ingegeven door de landschappelijke impact van windmolens en door de vermeende negatieve effecten op gezondheid. Om de feiten van de fabels te kunnen onderscheiden heeft Windunie samen met andere partijen in 2014 een publiekscampagne opgezet onder de noemer Wind voor jou. Want het creëren van draagvlak bij de ontwikkeling van nieuwe initiatieven wordt een steeds belangrijker item. En dat is niet alleen een bedreiging. Het biedt vooral ook kansen voor initiatiefnemers. Door omwonenden de kans te geven financieel te participeren ontstaat niet alleen extra betrokkenheid bij productie, het biedt ook ruimere financieringsmogelijkheden en mogelijkheden voor lokale afzet, bijvoorbeeld via lokale duurzame energie initiatieven. Voor Windunie biedt dit ook kansen om op een betere wijze dan nu de gehele keten van land tot lamp te sluiten. Samenwerken met de voorhoede van burgers maar ook lokale steun zijn cruciaal voor de energietransitie waar we naar streven. Ton Kempenaar

6 Foto: Marbel de Graaf Jaaroverzicht

7 Jaaroverzicht 7 17 januari NOP Agrowind sluit stroomcontract met Eneco, na contractbemiddeling door The Green Utility Company. 21 januari Laagste aantal vollasturen: 0,04 uur. 30 januari Oprichting van Windinvest Groep BV, een investeringsgroep van 13 Windunieleden. 13 februari Lancering Stroomsterrencampagne. 12 maart De Energy Investment Map van adviesbureau PA Consulting Group laat zien dat wind nu de aantrekkelijkste bron is voor energie. 14 februari De financiering van NOP Agrowind is rond. 4 maart Gemeente Haarlemmermeer richt Tegenstroom op, energielevering via DE Unie Gemiddeld aantal vollasturen per dag Ge januari februari maart april

8 Jaaroverzicht 8 7, 15 en 22 mei Ledenbijeenkomsten beter rendement uit de molen. 7 juni Lancering campagne Wind voor jou. 16 juni Omgevingsvergunning Den Tol verleend. 24 april Definitieve Structuurvisie Wind op Land in de Tweede Kamer. 1 mei Mieke den Oudsten neemt na 7 jaar afscheid van Windunie. 3 april Oprichting Omgevingsraad Windpark Wieringermeer. 27 mei ECN publiceert Conceptadvies Basisbedragen SDE met advies voor winddifferentiatie. 14 en 15 juni Open Winddag. 19 juni Voorjaarsvergadering met bestuurswissel Gemiddeld aantal vollasturen per dag Ge april mei juni juli

9 Jaaroverzicht 9 3 juli Windavond Windpark Wieringermeer. 15 en 16 juli Vervolgbijeenkomsten Windunie-Pool en Collectief Onderhoudscontract. 17 juli Vliegtuigramp MH17. Guust Moors, voorzitter Omgevingsraad Windpark Wieringermeer, verongelukt met zijn vrouw Toos. 12 augustus Publicatie in Boerderij: Interesse in Windenergie blijft. 19 augustus Gedeputeerde Staten van Drenthe verdeelt de resterende 135,5 MW van de opgave. Drentse Monden/Oostermoer wordt 150 MW, Emmen 90 MW en Coevorden 40 MW. 3 september Ondertekening gedragscode Draagvlak en Participatie Windenergie op Land. 8 september Noord-Holland wijst alsnog 10 zoekgebieden aan met ruimte voor 105,5 MW. 15 september Aukje Rypma neemt deel aan Winddebat in De Balie in Amsterdam. 18 september Rense van Dijk spreekt namens Windunie en DE Unie tijdens de Week van de Energie Gemiddeld aantal vollasturen per dag Ge juli augustus september oktober

10 Jaaroverzicht 10 1 oktober Inschrijving Windunie- Pool sluit. 30 oktober Rob Kouwenberg spreekt namens Windunie op het seminar Asset Management Control. 17 november NLVOW bericht over subsidiëring van repowering, met negatieve pers tot gevolg. 21 november HIER opgewekt, Windunie presenteert zich samen met DE Unie. 4 december Hoogste dagprijs: 55,67 10 december Najaarsvergadering in MFA De Kreek, Zwaag. 16 december Persconferentie in Coevorden: Windunie is een van de initiatiefnemers van de windparken Weijerswold en Europark e.o. 9 oktober Ton Kempenaar op nr 76 in Duurzame top november Laagste dagprijs: 21,37 19 november Windinvest Groep BV en Windunie tekenen de samenwerkingsovereenkomst voor turbines bij Coevorden in zoekgebied Europark e.o. 30 november Windunie verlengt de raamovereenkomst voor meetdiensten met Innax Energiemanagement met 6 jaar. 13 december Winddag in Windpark Wieringermeer. 17 december Het Poolcontract is rond! 22 en 23 december Hoogste aantal vollasturen: 24 uur Gemiddeld aantal vollasturen per dag oktober november december januari

11 1. Wind(unie)ontwikkelingen

12 1. Wind(unie)ontwikkelingen Wind(unie)ontwikkelingen Afgelopen jaar is er niet alleen bij Windunie, maar ook om ons heen, hard gewerkt aan het realiseren van meer windenergie in Nederland. Met wisselend resultaat. De afspraken in het Energieakkoord vragen om daadkracht en snelle, positieve beslissingen. Helaas lijkt de politiek op provinciaal en lokaal niveau deze urgentie niet zo te voelen. Vaak hebben ze meer sympathie of angst voor de argumenten van lokale tegenstanders. Er zijn wel flink wat nieuwe turbines bijgebouwd maar de doelstelling van 2020 is nog ver weg. De productie van windenergie viel ook wat tegen: het weer was prima maar de wind bleef uit, met een lagere Windex dan het langjarig gemiddelde tot gevolg. Het weer en de windproductie 2014 gaat de boeken in als het warmste jaar ooit. Met gemiddeld 11,7 graden sneuvelt het oude warmterecord van 11,2 graden met een halve graad; een flink verschil! Warmte en wind gaan meestal niet goed samen, als windjaar viel 2014 dan ook tegen. We begonnen het jaar goed met een hoge Windex in januari en februari, maar de rest van de maanden waaide het minder hard dan het langjarig gemiddelde (met uitzondering van augustus). Pas in december trok de wind weer aan, maar dat was helaas niet genoeg om het jaar goed te maken. De Windex van 2014 komt daardoor op 90. Een stuk lager dan de referentieperiode (de gemiddelde windkracht van de jaren ), die met 100 wordt aangeduid, maar een gemiddeld resultaat als we het vergelijken met de Windex van de afgelopen vijf jaar. Laten we hopen dat deze dalende trend niet doorzet de komende jaren. Verloop van de landelijke Windex 2014: Rood geeft de Windex van 2014 weer. De stippellijn is de Windex van

13 1. Wind(unie)ontwikkelingen 13 Stroommarkt De prijzen voor elektriciteit dalen al een paar jaar. In 2014 zette deze trend zich voort, dat gold zowel voor de spotprijzen (APX) als voor de prijzen voor de lange termijnmarkt (Endex). De Endex zagen we afgelopen jaar dalen tot circa 40 euro/mwh. De toegenomen productiecapaciteit, en daarmee het grotere aanbod van zowel conventionele als duurzame energie, is hier mede debet aan. Daarnaast hadden de tegenvallende economische groei en schommelingen van de olieprijs een groot effect op de prijs van elektriciteit. Vooral de olieprijsdaling na de zomer leidde tot een lagere elektriciteitsprijs. Ook voor de komende jaren verwachten we elektriciteitsprijzen van rond de genoemde 40 euro/mwh, maar zeker weet je het nooit in deze branche. Door de ontwikkelingen op de voet te volgen en snel te handelen, zit Windunie bovenop de markt en kunnen we onze leden een zo hoog mogelijke prijs bieden. Leden hebben massaal vertrouwen in ons getoond door zich aan te sluiten bij de Windunie-Pool. Dat vertrouwen is niet beschaamd, want een groot deel van het aanbod is op een heel gunstig moment verkocht op de lange termijnmarkt. Deze leden zijn dus ondanks de dalende trend de komende jaren verzekerd van een stabiele stroomprijs. Toename windenergie* Afgelopen jaar is het opgesteld vermogen van windturbines op land weer toegenomen. Er zijn 52 nieuwe turbines bijgebouwd; die staan zowel solitair als in windparken. Samen vertegenwoordigen ze een opgesteld vermogen van 165 MW. In totaal staat er eind 2014 daarmee iets meer dan 2500 MW op land. Naar verwachting zal het productievermogen in 2015 flink toenemen dankzij de ingebruikname van Windpark Noordoostpolder. Een andere ontwikkeling die we zien, is dat turbines steeds groter worden. In de periode nam de gemiddelde tiphoogte toe van 100 tot 150m. Het gemiddelde vermogen per turbine verdubbelde tot 3 MW. * Bron:

14 1. Wind(unie)ontwikkelingen 14 De elf aangewezen locaties binnen de Structuurvisie Wind op Land. Structuurvisie Wind op Land In september 2013 sloten meer dan 40 organisaties het Energieakkoord voor duurzame groei. In dit akkoord is vastgelegd dat alle provincies samen 6000 MW aan windenergie op land moeten hebben gerealiseerd in Hoewel het proces traag verloopt, is er in 2014 al een en ander gebeurd om dichter bij die realisatie te komen. Zo is in april de Structuurvisie Windenergie op Land vastgesteld. Hierin wijst het Rijk elf locaties aan waar nieuwe, grote windparken mogen komen: Eemshaven Delfzijl Veendam (N33) Drentse Veenkoloniën Wieringermeer IJsselmeer-Noord Flevoland (zo n 80% van het buitengebied) Noordoostpolderdijk Rotterdamse haven Goeree-Overflakkee Krammersluizen Windunie werkt mee aan de ontwikkeling van parken in de Drentse Veenkoloniën (Oostermoer), Wieringermeer (in opdracht van Windcollectief Wieringermeer) en Goeree-Overflakkee. In Flevoland ondersteunen we Windvereniging Zeewolde en de Vereniging Windpark Rivierduin (VWR). Bij windpark Noordoostpolder waren we niet als initiatiefnemer actief, maar hebben we vanuit the Green Utility Company het stroomcontract bemiddeld. Gedragscode Draagvlak en Participatie Windenergie op Land Met de doelstelling van 2020 in het verschiet, zullen er de komende jaren veel nieuwe windturbines worden gebouwd. De windbranche is zich ervan bewust dat dit een impact zal hebben op de leefomgeving, zowel tijdens de ontwikkelfase als na oplevering. NWEA, de natuur- en milieufederaties, de Stichting Natuur & Milieu en Greenpeace Nederland stelden daarom een gedragscode op, die zij op 3 september in Utrecht ondertekenden. Het document bindt de leden van NWEA aan een aantal basisprincipes ten aanzien van participatie, communicatie en draagvlak. De omgeving wordt in

15 1. Wind(unie)ontwikkelingen 15 Daarnaast zetten politici windenergie in verkiezingstijd graag in als troef. Er is blijkbaar weinig zo aaneen zo vroeg mogelijk stadium bij windprojecten betrokken, initiatiefnemers stellen een aanspreekpunt voor de omgeving aan, en er wordt een richtbedrag voor compensatie genoemd ( 0,40-0,50 per MWh). Bekijk hier het hele document. De branche geeft met de gedragscode een duidelijk signaal af richting initiatiefnemers en ontwikkelaars. Voor leden van NWEA is de code niet vrijblijvend. Als aantoonbaar is dat zij de afspraken naast zich neerleggen, mag de brancheorganisatie hen hierop aanspreken, en bij verdere weigering kan NWEA dit publiekelijk bekend maken (naming and shaming) of het lidmaatschap ontzeggen. Andere partijen, zoals overheden en burgers, worden nadrukkelijk opgeroepen om initiatiefnemers op de gedragscode te wijzen en hem ter hand te nemen als uitgangspunt voor projectontwikkeling. Voortgang Energieakkoord De precieze voortgang van het Energieakkoord wordt nauwkeurig bijgehouden. Voorzitter van de borgingscommissie, Ed Nijpels, lanceerde hiervoor de Resultaatmeter. Hiermee is te zien welke resultaten de afspraken uit het Energieakkoord moeten opleve- ren en hoe ver we daar al mee zijn. In december 2014 stond de meter op iets meer dan 1/3: 54 van de 134 resultaten zijn dan al vastgesteld. Deze resultaatmeter gaat over alle afspraken in het Energieakkoord. Intussen heeft het ministerie van Economische Zaken de Monitor Wind op Land geïntroduceerd. Daarin staan de vorderingen met de bouw van windmolens op land. Het oordeel is positief want ruim 42% is gerealiseerd. Gemakshalve wordt daar niet bij gemeld dat het gros daarvan al ouder is dan vijf jaar. Ook wordt gemeld dat 3500 MW in de planning zit, maar de kans is groot dat een fors deel daarvan niet in 2020 gerealiseerd kan worden. Uitdagingen voor 2015 Lokale opstand tegen de plannen voor windparken kreeg het afgelopen jaar steeds vaker gehoor. Politici blijken gevoelig te zijn voor tegengeluid van burgers. Draagvlak, hoe ingewikkeld te meten en te realiseren ook, wordt dan ook steeds vaker als voorwaarde gesteld voor de aanleg van nieuwe parken.

16 1. Wind(unie)ontwikkelingen 16 trekkelijk als een partij die belooft dat er onder hun bewind geen molens meer zullen komen. Zo zagen we tijdens de gemeenteraadsverkiezingen dat landelijke voorstanders van wind zich lokaal opeens tegen windplannen kunnen keren. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij GroenLinks Hollands Kroon; de groene partij gaf aan tegen de plannen voor Windpark Wieringermeer te zijn. Tijdens de Provinciale Statenverkiezingen begin 2015 stond wind ook op veel verkiezingsprogramma s. alleen de tegenstanders te horen zijn. De gemeente vraagt de initiatiefnemers steeds vaker om met de omgeving in gesprek te gaan, vóór de start van de planologische procedure. Door de burgers een stem te geven in het proces, hopen ze op draagvlak en een grotere kans op realisatie van het project. De initiatiefnemers gaan vervolgens in gesprek met (vaak geëmotioneerde) burgers met hoge verwachtingen en een kennisachterstand. Geen gemakkelijke opgave. Er verschijnen regelmatig negatieve berichten in lokale media over te ontwikkelen windparken. De praktijk leert dat we hier als initiatiefnemer weinig tegen kunnen doen. Tegengeluid heeft nu eenmaal een hogere nieuwswaarde dan het verhaal van de initiatiefnemers. Overigens zullen we zowel de pers als de omgeving zelf actief moeten opzoeken, zodat ook het verhaal achter de windmolenplannen wordt verteld. Een grote uitdaging voor de toekomst ligt daarom in het managen van verwachtingen van zowel lokale overheden als omwonenden. Wat is haalbaar, en welke scenario s zijn realistisch als je kijkt naar ruimtelijke randvoorwaarden, een aantrekkelijke business case en een financiële tegemoetkoming? Omwonendencommunicatie zal daarom een steeds grotere rol gaan spelen bij projectontwikkeling. Protestbord van omwonenden bij Coevorden Europark e.o.. Foto: Esselien de Groot Als ontwikkelaar opereren we in een spanningsveld tussen de wensen en belangen van verschillende partijen. De initiatiefnemer, de verantwoordelijke overheden en de direct omwonenden, van wie vaak Personeelsontwikkelingen In 2014 is het aantal medewerkers bij Windunie gelijk gebleven, hoewel er wel wat wisselingen hebben plaatsgevonden. Begin 2014 kwamen er twee nieuwe

17 1. Wind(unie)ontwikkelingen 17 gezichten bij: Jan Slootweg kwam het team versterken als financieel directeur, en Tessa Felix als communicatiemedewerker. Hoewel de gemiddelde leeftijd bij Windunie vrij laag ligt, was er één personeelslid dat in 2014 de pensioengerechtigde leeftijd bereikte: Mieke den Oudsten. Zij nam op 1 mei, na zeven jaar dienst, afscheid van Windunie. Met een pubquiz en boottochtje zorgden medewerkers en bestuur voor een onvergetelijke laatste werkdag. Rond die tijd verliet ook Annick Sabel, junior projectmedewerker bij Windunie Development, het team. Zij vond een nieuwe uitdaging bij Windependents, een ontwikkelaar voor offshore windprojecten. Laura Menkveld daarom als projectmedewerker het team komen versterken. Er is ruimte voor meer projectmedewerkers, dus het team is nog niet compleet, maar staat wel klaar voor de grote uitdagingen die 2015 gaat brengen. Op 1 juni verwelkomden we Joyce Jansen als office manager. Binnen die functie runt zij het secretariaat en neemt ze ondersteunende taken, onder meer voor de coöperatie, voor haar rekening. Richard Kuiper, die als adviseur veel contact had met onze leden, verliet eind december het team. Dineetje op de Utrechtse gracht ter ere van het afscheid van Mieke den Oudsten. Na een druk 2014 en een hoop projecten in de pijplijn, was er bij Windunie Development behoefte aan extra personeel. Begin 2015 zijn Giel van Houtum en

18 2. De organisatie

19 2. De organisatie De organisatie Het bestuur Leopard Ventures BV 25% Windunie Development BV In 2013 heeft Windunie een organisatiewijziging doorgevoerd, die in 2014 zijn beslag kreeg. De nieuwe organisatie kreeg meteen te maken met een bestuurswissel, waarin naast de voorzitter nu vier leden zetelen. Coöpera e Windunie UA 50% Cow-n-berg BV 25% Windunie Trading BV Windunie Groep BV The Green U lity Company BV Groenbalans BV Alcedo Invest BV 10% Coms Advice BV 40% Ons werkveld is onderhevig aan veel veranderingen. Maatschappelijk en politiek staat de ontwikkeling van windenergie onder druk, wat resulteert in soms trage en soms onverwachte besluiten. Maar ook de stroommarkt is in beweging, de concurrentie verandert, subsidies worden gewijzigd. Windunie en haar leden zijn bij al die ontwikkelingen betrokken. Dat vraagt veel van de organisatie op het gebied van kennis, deskundigheid en de mogelijkheid tot anticiperen en te doen wat nu nodig is. Vorig jaar is gekozen voor de oprichting van Windunie Groep BV, waarin de coöperatie voor 50% aandeelhouder is en de overige aandeelhouders Axel Posthumus (met Leopard BV) en Rob Kouwenberg (met Cow-n-berg BV) de andere 50% verdelen. Een goede balans tussen de windmolenaars en aandeelhouders met kennis van de energiemarkt. Alle Windunie activiteiten zijn onder de Windunie Groep ondergebracht en treden onder het Windunie label naar buiten.

20 2. De organisatie 20 Bestuurssamenstelling De coöperatie heeft 228 leden (d.d ) die uit hun midden een bestuur kiezen. Het bestuur leidt de coöperatie binnen de kaders die de statuten van de coöperatie stellen. Bestuurders worden gekozen voor een termijn van vijf jaar, die eenmaal kan worden verlengd. Stephan de Clerck had in 2014 twee termijnen volgemaakt en moest afscheid nemen, en door drukke werkzaamheden elders koos Iwan van Noort ervoor om geen tweede termijn aan te blijven. Het bestuur kent minimaal vier en maximaal vijf leden. Tijdens de selectie van nieuwe kandidaten heeft het bestuur op basis van de sollicitatiegesprekken, de Naam Aanvang Termijn Aftreden Ton Kempenaar voorzitter Ton van Scheppingen vicevoorzitter Jacqueline Tuinenga Cor de Graaf Gerard Meijssen Stephan de Clerck Iwan van Noort Ton Kempenaar Ton van Scheppingen Jacqueline Tuinenga Cor de Graaf Gerard Meijssen Stephan de Clerck Iwan van Noort

21 2. De organisatie 21 uitkomst van de assessments en de wens om een zo evenwichtig mogelijk bestuur samen te stellen, besloten drie kandidaten voor te stellen. Ze vertegenwoordigen elk een hele eigen expertise en achtergrond. Tijdens de jaarvergadering van 19 juni zijn ze kandidaat gesteld en verkozen. Cor de Graaf is een windmolenaar die al vrij vroeg brood zag in dit vijfde gewas. Al in 1997 bouwde deze akkerbouwer en tulpenkweker zijn eerste windmolen. Hij was lid van het bestuur van de VWNH (Vereniging Windturbine eigenaren Noord Holland) en heeft nu besloten zich in te zetten voor de belangen van windmolenaars in heel Nederland. Ton van Scheppingen heeft een achtergrond als bestuurder. Als directeur van Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO) van de Wageningse Universiteit kwam hij in aanraking met windenergie. Bij PPO Lelystad stond hij aan de basis van de ontwikkeling van diverse windparken waarmee onderzoek wordt gedaan, en meteen natuurlijk energie wordt opgewekt. Een leuke bijverdienste voor de WUR. Gerard Meijssen werkt in de financiële sector, in de wereld van trusts. Hij was jarenlang penningmeester van Coöperatie Windenergie Waterland, een van de eerste burgercoöperaties die windmolens bouwde. Deze succesvolle coöperatie steunt via een eigen stichting duurzame projecten in Waterland, maar ook in ontwikkelingslanden. Samen met voorzitter Ton Kempenaar en Jacqueline Tuinenga vormen zijn het huidige bestuur van Windunie was het eerste jaar waarin het bestuur op de achtergrond zou optreden in een meer stimulerende en controlerende rol, en de uitvoering volledig voor rekening te laten aan de directie van Windunie Groep. De besluitvorming is daarmee versneld en de taak van de bestuurders minder tijdrovend. Dat bleek voor beide partijen wel wennen. En omdat halverwege het jaar drie nieuwe bestuurders instroomden, was het toch een intensief bestuursjaar. Het feit dat de reorganisatie een feit is, gaf echter wel meer ruimte en daarmee meer tijd om ons te concentreren op de actualiteit en de toekomst.

22 2. De organisatie 22 Rense van Dijk Axel Posthumus Raad van Advies In 2014 is de Raad van Commissarissen afgeschaft en is besloten tot de oprichting van de Raad van Advies. Tot nu toe zijn hiervoor alleen Windunieleden gevraagd, maar het doel is de Raad uit te breiden met adviseurs op diverse vlakken. Mensen met juridische, financiële of politieke bagage. De Raad, die nu meer dan de helft van ons totale opgesteld vermogen vertegenwoordigt, is in 2014 voor het eerst bij elkaar geweest. De Raad van Advies is er om de directie en het bestuur gevraagd en ongevraagd van advies te voorzien. De Raad heeft een onafhankelijke rol en heeft daarmee de vrijheid de organisatie te adviseren. In 2015 loopt het eerste meerjarenbeleidsplan van Windunie (van land naar lamp) af. Bij het opstellen van een plan voor de komende vijf jaar zal de Raad van Advies een belangrijke adviserende rol krijgen. Rense van Dijk is tevens mededirecteur van de Duurzame Energie Unie, een initiatief van TexelEnergie, Windunie en Urgenda. Rob Kouwenberg Interne organisatie Windunie Groep BV kent drie aandeelhouders en een driehoofdige directie, met Rense van Dijk als voorzitter, en aandeelhouders Axel Posthumus en Rob Kouwenberg als directielid. De directie opereert in een collegiale bestuursvorm.

23 3. De coöperatie

24 3. De coöperatie 24 Borrel na de jaarvergadering op 19 juni. 3. De coöperatie 2014 was een spannend jaar voor Windunie. Van veel leden liep het stroomcontract ten einde, en het was de vraag of wij ze weer het beste contract zouden kunnen bieden. Het afgelopen jaar hebben we ons daarom gefocust op de kracht van het collectief. Het bundelen van krachten opende nieuwe deuren: denk aan collectieve onderhoudscontracten en de Windunie-Pool. Met het opstellen hiervan hebben we een hoop werk verzet om het vertrouwen van onze leden te behouden. Met resultaat: de helft van de Windunieleden heeft zich aangesloten bij de Pool en een flink aantal weifelende leden is toch gebleven. Ledenontwikkelingen In 2013 is een statutenwijziging doorgevoerd waardoor ook windparken in ontwikkeling lid mogen worden van de coöperatie. Het eerste lid dat we in die categorie hebben mogen verwelkomen, is Windcollectief Wieringermeer. Zij zullen naar verwachting in 2018 starten met de bouw van 34 turbines, met een verwacht opgesteld vermogen van 115 MW. In 2014 hebben zich drie nieuwe leden bij Windunie aangesloten met in totaal 2,1 MW opgesteld vermogen én 115 MW aan toekomstig opgesteld vermogen. Helaas zegden ook leden op, waardoor we het jaar met minder leden eindigden dan begonnen. Per 31 december 2013: 410,8 MW van 236 leden Per 31 december 2014: 400,5 MW van 228 leden, plus 115 MW in ontwikkeling van 1 lid. Het verlies in 2014 is niet dramatisch, maar omdat het vertegenwoordigen van veel leden cruciaal is voor onze positie in de markt, is het wel een ongewenste ontwikkeling. We blijven ons dan ook inzetten om nog beter aan te sluiten bij de wensen van (potentiële) leden. Vorig jaar hebben we daar al een flinke stap in gezet met de Windunie-Pool, en het is dan ook goed om te merken dat er zoveel vertrouwen is van onze huidige leden. De aansluiting van Windpark Wieringermeer laat zien dat Windunie ook voor grote parken aantrekkelijk is. De inspanningen leiden dus al tot resultaat.

25 3. De coöperatie 25 Ledenavond in Wieringerwerf. De medewerkers van Windunie proosten 17 december op het Poolcontract. Ledenavonden meer rendement uit de molen Op 7, 15 en 22 mei vonden er drie succesvolle ledenavonden plaats. Naar aanleiding van de situatie op de stroommarkt en de voorspelling dat de stroomprijs de komende jaren verder zal dalen, presenteerde Windunie verschillende mogelijkheden om maximaal rendement uit de molen te blijven behalen. Zo liet Windunie Beheer weten dat er door onderlinge afstemming en een gezamenlijke benadering van onderhoudsbedrijven, veel te besparen valt op onderhoudskosten. Windunie Advies zag kansen om de meetkosten substantieel te verlagen. Ook voor stroomcontracten leek een collectieve aanpak lucratief: hoe meer deelnemers, hoe gunstiger de prijs, die minder grillig is dan de Endex, maar zeker zo competitief. Tijdens vervolgbijeenkomsten zijn de plannen met geïnteresseerde leden verder uitgewerkt. Uiteindelijk hebben deze inspanningen geleid tot de Windunie- Pool, de vernieuwde overeenkomst met Innax en het aanbod van collectieve onderhoudscontracten. De Windunie-Pool In 2014 is een langgekoesterde wens van aftredend bestuurslid Stephan de Clerck in vervulling gegaan. Hij vond dat de coöperatie toe was aan een poolprijs; veel agrariërs verkopen hun producten immers via een pool bood kans om een eigen stroompool op te zetten omdat veel molens uit hun contract liepen. Kenmerkend voor de Pool is dat de stroom van de deelnemende leden als blok wordt verkocht en niet meer per individueel lid alleen. Dat levert collectief voordeel op, waarmee het beste verkoopmoment beter geoptimaliseerd kan worden. Windunie heeft zich in 2014 ingezet om de Windunie-Pool voor onze leden te realiseren: met resultaat. De stroomprijs op de groothandelsmarkten laten in de periode een dalende trend zien. De koers daalde van ca. 58 naar ca. 43 euro/mwh. Medio 2014 voorzagen de beurzen voor de jaren 2016 en 2017 een verdere verlaging met 5%. Windunieleden hebben bij dalende prijzen vaak de neiging om te wachten op een kortstondige opleving, om dan toe te kunnen slaan. Een gespreide verkoop over langere tijd én een koppeling met de consumentenprijzen leveren onder deze marktomstandigheden betere prijzen op. Voor de Pool is de strategie daarom gebaseerd op deze twee verkoopmethodes. Hierdoor was deelname

26 3. De coöperatie 26 Het bestuur voor de bestuurswissel. Iwan van Noort, Stephan de Clerck, Ton Kempenaar en Jacqueline Tuinenga. Stephan de Clerck geeft een roerende speech. vooral geschikt voor leden die nu al weten dat ze de komende jaren blijven produceren. De instaptijd was daarom minimaal drie jaar vanaf 1 januari In augustus vond er een tijdelijke opleving van de stroommarkt plaats: een stijging van 10% ten opzichte van de maanden ervoor. Hoewel het Poolcontract en -reglement nog niet gereed waren, wilde Windunie deze kans niet laten lopen. Wie in aanmerking kwam voor deelname, moest snel beslissen of hij mee wilde doen of niet. Uiteindelijk stapten alle potentiële deelnemers in, op een handvol na. Ook is een aantal niet-leden door de Pool aangetrokken om Windunielid te worden. Een prachtig resultaat. Een groep van zo n 25 leden met een gezamenlijk volume van 80 miljoen kwh wilde zich niet vastleggen voor een lange periode, omdat ze van plan waren hun huidige turbine te vervangen door een nieuwe. Voor deze groep is de Herbouwpool opgericht, die de stroom uitsluitend verkocht voor het eerste kwartaal van Dat gaf de deelnemers de tijd om hun plannen voor Repowering rond te maken én te profiteren van het gezamenlijke verkoopvoordeel. Jaarvergadering Tijdens de jaarvergadering op donderdag 19 juni kwamen zo n 60 leden en Winduniemedewerkers bijeen in Swifterbant. Hier is na stemming over de nieuwe bestuursleden gekozen voor een nieuwe beloningsstructuur voor het bestuur, waarin gewerkt wordt met een vaste vergoeding en een uurvergoeding. Verder werden ook de resultaten van de ledenbijeenkomsten meer rendement uit de molen besproken. Leden die geïnteresseerd waren om deel te nemen aan het Poolcontract en het collectieve onderhoudscontract, konden zich per mail melden voor vervolgbijeenkomsten, die later die zomer plaatsvonden. Belangrijk punt op de agenda was de bestuurswissel. Na een schriftelijke stemming zijn Ton van Scheppingen, Cor de Graaf en Gerard Meijssen verkozen tot nieuwe bestuursleden. Stephan de Clerck en Iwan van Noort namen afscheid en bedankten leden, bestuur, directie en medewerkers van Windunie voor de samenwerking. Met zijn speech ontroerde Stephan het publiek. Iwan trakteerde op een borrel na afloop, als afscheidscadeau aan de coöperatie. Onder het genot van een drankje werd er nog lang nagepraat en werden er

27 3. De coöperatie 27 Jacqueline Tuinenga bespreekt de notulen van de jaarvergadering. afscheidscadeaus uitgedeeld. Als dank voor al zijn werk voor de coöperatie ontving Stephan daarbij ook een prachtig beeld van het bestuur en de directie van Windunie. Najaarsvergadering De najaarsvergadering op woensdag 10 december werd wederom door zo n 60 leden en winduniemedewerkers bezocht, en stond in het teken van collectief voordeel. Inmiddels was bekend dat de Pool een succes was: de grote meerderheid van de leden, die samen de helft van de stroomproductie van Windunie voor hun rekening nemen, deden mee. Ook op het gebied van collectief onderhoud was er goed nieuws: leden konden instappen in een zeer aantrekkelijk onderhoudscontract, en er werd zelfs een collectief contract voor bladonderhoud aangeboden. En nog een voordeeltje: dankzij collectieve onderhandeling met Innax zijn de meetkosten flink verlaagd. Van een andere orde was de introductie van een plan dat het voor leden mogelijk maakt om mee te investeren in projecten in ontwikkeling. Leden die interesse hadden, werden opgeroepen zich te melden. Op een speciale informatiebijeenkomst konden ze kennismaken met de projecten en hun initiatiefnemers. Inmiddels is voor twee keer het gevraagde investeringsbedrag op de projecten ingetekend. Dit was de eerste keer dat Windunie haar leden de mogelijkheid gaf in projecten te investeren. Met de opgedane ervaring zal dit in de nabije toekomst vaker worden gedaan. Ten slotte presenteerde Ton Kempenaar op de najaarsvergadering de resultaten van discussies over het lidmaatschapsmodel. Immers: met de bouw van meer grote parken verandert het windlandschap, en dus ook het toekomstige Windunielid. Tijdens de vergadering bleek dat de leden geen voorstander waren van een kaal lidmaatschap, waarbij voor elke dienst apart betaald moet worden. De meerwaarde van een coöperatie zit m juist in de ontwikkeling en het aanbod van collectieve diensten en voordelen. Een positief geluid: met de collectiviteitsgedachte zit het dus wel goed. Het bestuur heeft dankzij de meedenkende leden voldoende input om het nieuwe lidmaatschapsmodel te gaan vormgeven.

28 Foto: Green Energy Services 4. Bedrijfsactiviteiten

29 4. Bedrijfsactiviteiten Bedrijfsactiviteiten In onze activiteiten zijn we altijd op zoek naar hoe het beter, slimmer, efficiënter en voordeliger kan. Dat doen we voor onze leden, maar ook vanuit de branche en op de stroommarkt. Zo droegen we bij aan het scherp houden van de provincies om hun provinciale doelstellingen te behalen. Omdat de stroommarkt constant in beweging is, zorgen we dat we met de veranderingen mee blijven gaan. En er is altijd wel een manier waarop we onze leden nog beter van dienst kunnen zijn. Beheer Windunie Beheer heeft zich het afgelopen jaar gefocust op doorontwikkeling en het verzilveren van kansen. Door de dienstverlening uit te breiden met slimme collectieve contracten, verbeterde data-analyses en uitgebreid advies, hebben we ervoor gezorgd dat onze leden nog meer rendement uit hun molen kunnen behalen. Collectief voordeel Sinds 2013 adviseert Windunie Beheer haar leden op het gebied van onderhoudscontracten. In 2014 gingen we een stap verder, en zijn we erin geslaagd om een passend all-in onderhoudscontract met collectief voordeel aan te bieden via een gerenommeerde onderhoudspartij. Een flinke stap voorwaarts, waarmee we veel leden van dienst hebben kunnen zijn. Ook merkten we in de loop van 2014 dat de kosten voor bladinspecties en -onderhoud hoog opliepen voor Windunieleden zonder all-in onderhoudscontract. Het aanbod blijkt weinig transparant, wat het voor een individueel lid lastig maakt de juiste partij te kiezen. Windunie Beheer heeft helderheid gecreëerd door de markt te inventariseren. Vervolgens is er samenwerking gezocht met een uitstekend bladonderhoudsbedrijf. Hierdoor kunnen Windunieleden profiteren van bladinspecties en -onderhoud met hoge kwaliteit en een scherpe prijs. Foto: Green Energy Services

30 4. Bedrijfsactiviteiten 30 Voordeel uit data-analyses Op het gebied van data-analyses en het monitoren van windturbines hebben we het afgelopen jaar flinke stappen gezet. Zo zijn we al langere tijd in staat om onverwachte stilstand te detecteren, maar kunnen we sinds 2014 ook lagere prestaties opmerken. Dat doen we op basis van de gemeten geproduceerde elektriciteit voor ruim 200 turbines, die onderling worden vergeleken. Dankzij deze werkwijze kwamen problemen met turbines aan het licht die niet door het onderhoudsbedrijf of door de turbine-eigenaar waren opgemerkt. Dankzij de analyses kon in een aantal gevallen de gemiste productie alsnog worden geclaimd bij het onderhoudsbedrijf. Daarnaast hebben we software ontwikkeld waarmee we in staat zijn patronen in storingsmeldingen te detecteren. Dit kan op dit moment alleen nog voor onze leden met Enercon-turbines, omdat we alleen van deze turbines beschikken over de benodigde data. In 2014 waren dat 50 turbines. Bij afwijkende patronen hebben we de eigenaar van de betreffende turbine hierop geattendeerd. De analyse verschaft ons een beter inzicht in de technische staat van de turbine. Hiermee kunnen we onderhoudsbedrijven beter aansturen. In 2015 zullen we de analyses voortzetten en waar mogelijk uitbreiden. Advies en ondersteuning Leden hebben vaak veel contracten en verzekeringen; het is daardoor lastig om precies te overzien welke zaken binnen welk contract vallen en wat er nu wel en niet gedekt is. Windunie Beheer ondersteunt de leden door dit inzichtelijk te maken. Als blijkt dat er iets nog niet gedekt is, komt dat aan het licht, en kan er bijvoorbeeld een extra verzekering afgesloten worden. Andere ondersteuning boden we aan leden met een Enercon turbine, door hen bij te staan in het traject naar een nieuw onderhoudscontract. Toekomst In 2015 zullen we ons huidige dienstenpakket verder uitbouwen. Onze ervaring versterkt onze overtuiging dat het zowel kwantitatief als kwalitatief monitoren en analyseren van windturbines haar vruchten afwerpt. Dit jaar gaan we de beheerdienstverlening uitbreiden voor zowel bestaande als nieuwe windturbines.

31 4. Bedrijfsactiviteiten 31 Meetdiensten van Innax Eind november heeft Windunie de bestaande raamovereenkomst voor meetdiensten met Innax Energiemanagement met een periode van zes jaar verlengd. In 2014 liep de toenmalige overeenkomst ten einde; een mooi moment voor vergelijkend marktonderzoek. Na onderhandelingen met diverse partijen bleek Innax nog steeds de beste aanbieder. Windunie heeft de huidige raamovereenkomst tegen flink gereduceerd tarief verlengd, terwijl het dienstenpakket verbeterd is. Hierdoor is ruim 60% van onze leden de komende zes jaar verzekerd van betrouwbare meetdiensten voor een concurrerend tarief. Naast de afspraken over meetdiensten zijn ook voor de aanschaf van nieuwe meters gunstige voorwaarden afgesproken. Zowel voor bestaande als nieuwe molens. MSK-schikking met Essent In 2014 is het laatste geschil tussen Windunie en Essent geschikt. Na de eerdere schikkingen in 2010 stond de discussie rondom MSK nog open, maar ook die is op 3 december 2014 na bijna twee jaar praten, inventariseren en onderhandelen, afgerond. Hiermee is voor een selecte groep leden een einde gekomen aan een langlopend proces, en is door Essent voor de laatste keer een schikkingsbedrag betaald in de door hen overgenomen NutsMaas-portefeuille. De schikking heeft ertoe geleid dat de betreffende leden een bedrag hebben ontvangen van 2,2 miljoen, na aftrek van kosten van 0,1 miljoen. Trading Het handelshuis van Windunie verhandelt zo n 50% van de stroom en Garanties van Oorsprong van onze leden. Nieuwe stroomcontracten gaan we uitsluitend aan in samenwerking met Greenchoice, onder de naam WUGC. Daarnaast kopen we ook de groencertificaten voor het portfolio van Greenchoice in. In totaal verhandelde Windunie Trading in 2014 voor ruim 900 GWh aan stroom en bijna GWh aan GVO s. De ontwikkelingen in de energiemarkt laten zien dat de druk op de energiesector als geheel onverminderd groot is. Jaren geleden was er grote vraag naar energie; als gevolg hiervan besloten energiemaatschappijen de productiecapaciteit te vergroten. Vanwege de grote vraag was de prijs hoog. Nu veel extra capaciteit gerealiseerd is, ziet de wereld er echter heel anders

32 4. Bedrijfsactiviteiten 32 uit. De vraag naar gas en elektriciteit is gestagneerd door de tegenvallende wereldwijde economische groei. De elektriciteitsprijs is hiermee een stuk lager geworden, waardoor de energiemaatschappijen hun investeringen niet terugverdienen, met flinke kosten tot gevolg. De vraag naar duurzaam geproduceerde energie neemt echter wel toe. Energiemaatschappijen moeten zich dus aanpassen, willen ze niet ten onder gaan. Door samenwerking met de juiste partners te zoeken, zorgt Windunie Trading ervoor dat we mee blijven bewegen binnen dit veranderende energielandschap. Samenwerking met Greenchoice Greenchoice is al jaren vaste partner van Windunie Trading. Met hun sterke duurzame ambitie weten ze zich momenteel goed te redden in de energiewereld. Afgelopen jaar hebben we de samenwerking versterkt om nog beter in te kunnen spelen op alle facetten van de energiemarkt. Samen vormen we straks een sterk handelsplatform waarmee we onze leden en andere stroomaanbieders de beste PPA s (stroomcontracten) kunnen bieden. De Windunie-Pool De oprichting van de Windunie-Pool leidde tot een sterke onderhandelingspositie. Door energie gezamenlijk aan de markt aan te bieden, kunnen we hogere uitbetalingsprijzen realiseren dan bij aanbod per afzonderlijk lid. De Windunie-Pool BV is inmiddels opgericht, en is daarmee een volwaardige dochter van Windunie Trading BV. De stroom die onze leden via de Pool inbrengen, wordt verhandeld via een contract met Greenchoice. Na toetsing van het aanbod aan een aantal grote individuele leden, die afzonderlijke aanvragen hadden gedaan, bleek dat we via Greenchoice de beste Poolprijs voor onze leden konden realiseren. Windvoorspellingen Betere windvoorspellingen zorgen voor betere opbrengsten, en dus wil Windunie Trading de beste zijn. Afgelopen jaar hebben we daarom een pilot uitgevoerd waarin we windvoorspellers uitdaagden om de beste voorspelling te doen. Enerzijds om de kwaliteit van onze huidige voorspeller te toetsen, anderzijds om de ontwikkelingen in deze branche te onderzoeken. Op basis van de data die het eerste halfjaar is verzameld hebben we een samenwerkingspartner voor de

33 4. Bedrijfsactiviteiten 33 komende jaren gekozen. Op dit moment onderzoeken we nog of het in de toekomst gunstig kan zijn om niet één, maar meerdere voorspellers te gebruiken. Het lijkt erop dat een combinatie van voorspellingen mogelijk nog minder onbalans tot gevolg heeft. Door de voorspellingen nog preciezer te maken, kan Windunie Trading betere uitbetalingsprijzen realiseren. Hoe minder de voorspelling verschilt van de werkelijke productie (onbalans), hoe lager het verschil is dat wij moeten betalen (onbalanskosten), met een hogere uitbetalingsprijs tot gevolg. Lobby Het Energieakkoord en de Structuurvisie Windenergie op Land zijn belangrijke mijlpalen richting de realisatie van 6000 MW windenergie in Maar daarmee zijn we er nog niet. Om te zorgen dat de politiek goed geïnformeerd is, en op basis daarvan de juiste beslissingen neemt, is het van belang dat ze van projectontwikkelaars te horen krijgen hoe de situatie er in de praktijk voor staat. Om die reden voert Windunie een actief lobbybeleid bij verschillende partijen. Het lokale verzet tegen de aanleg van nieuwe windparken klinkt steeds luider. Dat dit tot gevolg kan hebben dat gemeentes afzien van projecten, bleek wel na de gemeenteraadsverkiezingen in maart Na het vormen van een nieuwe coalitie besloten onder andere de gemeentes Emmen en Zaltbommel de plannen voor nieuwe windparken te schrappen. Gemeente Emmen is vervolgens door de provincie Drenthe gedwongen om werk te maken van windenergie. Alles bij elkaar heeft die gemeentelijke besluitvorming veel vertraging veroorzaakt. Voortgang in de provincies Om te zorgen dat de voortgang van windprojecten in de provincies scherp wordt gevolgd, hebben we erop aangedrongen dat álle ontwikkelaars informatie indienen bij de Rijksoverheid. Zo kan het Rijk de voortgang die de provincies rapporteren, toetsen met de praktijk. Dit heeft inmiddels tot een eerste kritische monitoringsrapportage van het ministerie van Economische Zaken geleid, die begin 2015 aan de Tweede Kamer wordt gestuurd. Daarnaast houden we de vinger aan de pols bij het beleid van alle windprovincies.

34 4. Bedrijfsactiviteiten 34 Totstandkoming van de gedragscode Windunie vindt het van belang dat ontwikkelaars serieus werk maken van draagvlak. Daarom werkten we mee aan de totstandkoming van de Gedragscode Draagvlak en Participatie Windenergie op Land, ondertekend door NWEA, Stichting Natuur & Milieu, de provinciale Milieufederaties en Greenpeace. Die gedragscode wordt zowel door de Rijksoverheid en de provincies gezien als dé leidraad voor ontwikkeling van nieuwe windparken. De Nederlandse Vereniging Omwonenden Windturbines (NLVOW), heeft de gedragscode helaas niet ondertekend, ondanks gesprekken met NWEA. Contact met EZ Naast de formele lobbylijn via NWEA hebben we ook via onze projecten die onder de Rijkscoördinatieregeling vallen, direct contacten binnen het ministerie van Economische Zaken. Via die weg kaarten we problemen aan waar we in de praktijk tegenaan lopen. Onze projectenlobby versterkt daarmee de algemene lobby van Windunie, zoals dat andersom ook gebeurt. NWEA-voorzitter Jaap Warners overhandigt de gedragscode aan Ed Nijpels, voorzitter van de Borgingscommissie van het Nationaal Energieakkoord. Foto: Paul Bergen Inzet voor verbeterde voorwaarden Binnen NWEA-verband voeren we lobby voor nog veel meer onderwerpen. Zo zetten we ons in voor een goede subsidieregeling, een realistischer toepassing van geluidsnormen, het verminderen van ruimtelijke of hoogtebeperkingen, versoepeling van regelgeving (de eisen aan verlichting zijn bijvoorbeeld wel erg stringent), beïnvloeding bij de totstandkoming van wetten (zoals de Omgevingswet) en tijdige verzwaring van het elektriciteitsnetwerk voor de netinpassing van nieuwe windparken.

35 5. Projectontwikkeling

36 5. Projectontwikkeling Projectontwikkeling Personeel Windunie Development op bezoek bij NOP agrowind. Binnen 13 lopende projecten, waarvan we er in dit hoofdstuk een paar toelichten, werkte Windunie Development het afgelopen jaar hard aan verdere ontwikkeling van zo n 700 MW wind op land. Bij het ene project gaat dat heel langzaam, met kleine stapjes vooruit, een andere keer bereikten we juist na lang praten een grote doorbraak. Eenvoudig of routine is het nooit, want de uitgangspunten, de omgeving, én de betreffende overheden zijn anders. Maar het gaat ons voor de wind, want naast de huidige projecten hebben we nog zo n 500 tot 800 MW in portfolio waar we ontwikkelkansen zien. Dat belooft veel goeds! Windinvest Op 30 januari 2014 sloegen dertien Windunieleden de handen ineen onder de naam Windinvest, om samen te investeren in kansrijke projecten van Windunie Development. Vooral als bij lokale partners onvoldoende draagkracht is om de benodigde investeringen op te brengen, zal Windinvest een bijdrage leveren met kans op prima rendement. Overigens zullen de lokale partners en wij gretig gebruik maken van de kennis en ervaring die beschikbaar is bij Windinvest. Samen met Windinvest hebben we nu vier projecten in portfolio. Windpark Wieringermeer In 2014 heeft Windunie Development Windcollectief Wieringermeer verder begeleid op weg naar een vergunning voor Windpark Wieringermeer. Dit windpark zal in totaal zo n 100 turbines omvatten met een opgesteld vermogen van 300 tot 400 MW. Het windpark wordt samen met ECN en Nuon ontwikkeld. De 34 agrariërs van het Windcollectief hebben op dit moment een solitaire turbine in de Wieringermeer en zijn bijna allemaal lid van Windunie. Hun turbines vormen straks een zelfstandig deel van het park was een belangrijk jaar voor Windpark Wieringermeer. Het MER is afgerond, de vergunningen zijn aangevraagd en het ontwerp-inpassingsplan en de ontwerpvergunningen zijn ter inzage gelegd. De omgeving informeerden we met een serie burenavonden in juni en juli en met de Winddag op zaterdag

37 5. Projectontwikkeling 37 Helga van Leur tijdens de Winddag op 13 december. 13 december. Met een informatiemarkt, Wind- WetenschapsCentrum, presentaties (van onder meer weervrouw Helga van Leur en van de wethouder) en een windquiz kregen de omwonenden de kans zich plezierig en volledig te informeren in de Cultuurschuur, het voormalige gemeentehuis van Wieringerwerf. Belangrijkste hindernis in 2014 was de aangekondigde wijziging van de SDE-subsidieregeling, die vanwege de introductie van winddifferentiatie directe gevolgen had voor de business case van Windpark Wieringermeer. Mede op aandringen van de initiatiefnemers heeft het Rijk een overgangsregeling in het leven geroepen voor windparken die al ver zijn gevorderd in de ruimtelijke procedures. Zo is al te grote afbreuk aan het economisch perspectief voorkomen. Windpark Wieringermeer is één van de parken die voor de overgangsregeling in aanmerking komt. De consequenties van radarverstoring zorgden afgelopen jaar ook voor wat hoofdbrekers, maar de zorgen van Defensie werden net na de zomer weggenomen. Best bijzonder is dat het project verliep volgens planning. Dit komt ongetwijfeld doordat alle overheden (gemeente, provincie en Rijk) achter dit project staan. Ook de duidelijke planning van Windunie Development, waaraan alle betrokken partijen zich hadden gecommitteerd, heeft hieraan bijgedragen. Daarmee zijn we onderweg naar voorspoedige vaststelling van de definitieve vergunningen en inpassingsplan in het voorjaar van 2015 en onherroepelijke vergunningen eind 2015/begin Windpark Coevorden Weijerswold Windunie Development ontwikkelt in samenwerking met Raedthuys een windpark ten oosten van Coevorden. In het gebied met de naam Weijerswold is ruimte voor maximaal negen windturbines met een ashoogte van 120 meter en een rotordiameter van 120 meter. Windinvest financiert 90% van de ontwikkelkosten van ons deel, Windunie Development 10%. De afspraak met de betrokken grondeigenaren is dat zij het project terug kunnen kopen (tegen ontwikkelkosten plus een risicobonus) op het moment van Financial Close; het moment waarop alle contracten voor turbines, bouwwerkzaamheden, financiering en stroomlevering klaar zijn voor ondertekening.

Introductie Windunie. Introductie Windunie 2

Introductie Windunie. Introductie Windunie 2 Jaarverslag 2014 Introductie Windunie 2 Introductie Windunie Windunie Groep is opgericht op 1 januari 2014. De holding bestaat uit een coöperatie van windmolens en windparken, opgericht in 2001, en de

Nadere informatie

Samen is de snelste weg voor Wind op Land

Samen is de snelste weg voor Wind op Land Samen is de snelste weg voor Wind op Land NWEA bijeenkomst Leon Pulles Januari 2015 Vragen aan de zaal Wie is er voor wind energie op land? Wie vindt windmolens mooi? Wie wil een 3 MW molen op 300 meter

Nadere informatie

Wij hopen dat u deze punten zult meenemen in de definitieve startnotitie. 1

Wij hopen dat u deze punten zult meenemen in de definitieve startnotitie. 1 Coöperatie Windunie U.A. Centrum Publieksparticipatie SWOL Postbus 30316 2500 GH Den Haag Churchilllaan 11 Postbus 4098 3502 HB Utrecht tel +31 (0)30 753 3100 fax +31 (0)30 753 3199 secretariaat@windunie.nl

Nadere informatie

Verslag Windexcursie 29 september 2016

Verslag Windexcursie 29 september 2016 Verslag Windexcursie 29 september 2016 Op donderdag 29 september 2016 organiseerde de Gemeente Groningen een excursie naar de windparken in Nijmegen en Deventer. Dit voor raadsleden van de gemeente Groningen,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 4 juli 2017 Betreft Tweede openstelling SDE+ 2017

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 4 juli 2017 Betreft Tweede openstelling SDE+ 2017 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Programma vanavond.

Programma vanavond. Programma vanavond Presentatie gedeputeerde Talsma Presentatie initiatiefnemers Windpark Westfrisia Mogelijkheid tot stellen van vragen Afspraken vervolgtraject Informatiemarkt met koffie/thee en verdere

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 10 juli 2018 Betreft Monitor Wind op Land 2017

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 10 juli 2018 Betreft Monitor Wind op Land 2017 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering. NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015

Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering. NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015 Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015 Deel 1: Windprojecten in de pijplijn, bottlenecks, flitspeiling Ruud van Rijn Bosch & Van Rijn

Nadere informatie

Raadsvoorstel gemeente Coevorden

Raadsvoorstel gemeente Coevorden Raadsvoorstel gemeente Coevorden Datum raadsvergadering 22 maart 2016 Versie 1 Agendapunt Naam rapporteur Rv.nr. Openbaar Portefeuillehouder Onderwerp Voorgesteld besluit Aan de raad, H.A. Gortmaker Ja

Nadere informatie

Vraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Aanleiding

Vraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Aanleiding 1 Vraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Versie: 25 april 2013 Opgesteld door: Windgroep Goeree-Overflakkee, gemeente Goeree-Overflakkee en provincie Zuid-Holland Aanleiding Waarom zijn

Nadere informatie

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Visie op Windenergie en solar Update 2014 Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren

Nadere informatie

rj) provinsje fryslân provincie fryslân b Provinciale Staten van de provincie Fryslân Leeuwarden, 7 april 2015 Verzonden, 07 APR.

rj) provinsje fryslân provincie fryslân b Provinciale Staten van de provincie Fryslân Leeuwarden, 7 april 2015 Verzonden, 07 APR. provinsje fryslân provincie fryslân b postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 rj) Provinciale Staten van de provincie Fryslân www.fryslan.nl

Nadere informatie

Windenergie ontwikkeling De Coöperwiek : we doen het liever zelf samen en coöperatief. Albert Jansen

Windenergie ontwikkeling De Coöperwiek : we doen het liever zelf samen en coöperatief. Albert Jansen Windenergie ontwikkeling De Coöperwiek : we doen het liever zelf samen en coöperatief Albert Jansen Wie staat voor u Albert Jansen Bestuurslid landelijke coöperatie 3500 leden Secretaris Regionale burger

Nadere informatie

de Windcentrale Winddelen Maximaal draagvlak voor windprojecten

de Windcentrale Winddelen Maximaal draagvlak voor windprojecten de Windcentrale Winddelen Maximaal draagvlak voor windprojecten De Windcentrale Opgericht in 2010 Doel: versnellen van de energietransitie Nu: 10 windturbines 15.000 deelnemers: 60.000 Winddelen 11.000

Nadere informatie

Lokale duurzame energie ontwikkelen. Derck Truijens 18 april 2013

Lokale duurzame energie ontwikkelen. Derck Truijens 18 april 2013 Lokale duurzame energie ontwikkelen Derck Truijens 18 april 2013 Inhoud Windunie: samen voor de wind Lokale duurzame energie initiatieven Lokaal duurzame energie ontwikkelen Het begon in 2000... De energiemarkt

Nadere informatie

Houten, 17 februari Geachte leden van het rondetafelgesprek,

Houten, 17 februari Geachte leden van het rondetafelgesprek, Houten, 17 februari 2015 Geachte leden van het rondetafelgesprek, Inleiding Mijn naam is Ruben Berendts en ik spreek in namens Windpark Goyerbrug. Windpark Goyerbrug is een windpark in ontwikkeling tussen

Nadere informatie

Windinitiatief AkzoNobel. Bijeenkomst klankbordgroep oktober 2017

Windinitiatief AkzoNobel. Bijeenkomst klankbordgroep oktober 2017 Windinitiatief AkzoNobel Bijeenkomst klankbordgroep - 2 25 oktober 2017 Agenda 1. Opening, notulen, procesparticipatie 2. Beantwoording vragen 3. Fase afgerond en procedures 4. Tijdspad 5. Volgend overleg

Nadere informatie

NWEA Winddag, 12 juni 2015 Lessen van grote projecten Anne de Groot, directeur Ventolines

NWEA Winddag, 12 juni 2015 Lessen van grote projecten Anne de Groot, directeur Ventolines NWEA Winddag, 12 juni 2015 Lessen van grote projecten Anne de Groot, directeur Ventolines Programma Introductie Ventolines Het Westermeerwind project - Achtergrond van het project - Huidige status (bouw)

Nadere informatie

W I N D T U R B I N E S W I N D T U R B I N E S

W I N D T U R B I N E S W I N D T U R B I N E S DRAAI OP ZEKER Wat doet MOVE-ON? Wij analyseren en optimaliseren de kosten van preventieve maatregelen, verzekeringen en onderhoud. Met uw specifieke windturbine als uitgangspunt zetten wij alle risico

Nadere informatie

Aanwijzing voor gebruik van dit jaarverslag

Aanwijzing voor gebruik van dit jaarverslag Inhoud Voorwoord 3 Jaaroverzicht 5 1. Wind(unie)ontwikkelingen 10 2. De nieuwe organisatie 15 3. De coöperatie 21 4. Onze bedrijfsactiviteiten 25 5. Eigen merk 40 6. Windunie treedt naar buiten 44 7. Financieel

Nadere informatie

Achtergrond en doel presentatie

Achtergrond en doel presentatie Achtergrond en doel presentatie Achtergrond Uitnodiging van de raad; Nuon heeft reeds wind turbines in de Hoofdplaatpolder; Nuon ziet mogelijkheden voor het op termijn vervanging van de huidige turbines

Nadere informatie

De kracht van delen in lokale wind- en zonprojecten

De kracht van delen in lokale wind- en zonprojecten De kracht van delen in lokale wind- en zonprojecten Menno van Rossum De Windcentrale Jeroen Vanson Greenchoice 21 November 2014 AGENDA Greenchoice Over Greenchoice Lokale initiatieven en coöperaties De

Nadere informatie

Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Brielle

Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Brielle Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Brielle Partijen: Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, vertegenwoordigd door gedeputeerde de heer J.F. Weber, daartoe

Nadere informatie

PARTICIPEREN IN WIND. windenergie in de Karolinapolder. Participatie in wind geeft meer draagvlak. Meer inspraak betekent meer verantwoordelijkheid

PARTICIPEREN IN WIND. windenergie in de Karolinapolder. Participatie in wind geeft meer draagvlak. Meer inspraak betekent meer verantwoordelijkheid PARTICIPEREN IN WIND windenergie in de Karolinapolder innogy september 2016 Participatie in wind geeft meer draagvlak Meer inspraak betekent meer verantwoordelijkheid Mogelijke modellen van participatie

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Energietransitie Structuurvisie windenergie op land Windpark Fryslân

Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Energietransitie Structuurvisie windenergie op land Windpark Fryslân Waarom windenergie? Steeds meer schone energie De overheid werkt aan een CO2-arme energievoorziening, die veilig, betrouwbaar en betaalbaar is. Hierover zijn in het energieakkoord tussen Rijk en provincies

Nadere informatie

Nieuwsbrief over Windplan Groen

Nieuwsbrief over Windplan Groen 18 juli 2018 Nieuwsbrief over Windplan Groen Geachte heer, mevrouw, Hierbij sturen wij Windkoepel Groen - u de nieuwsbrief over Windplan Groen. In deze nieuwsbrief gaat het over het conceptvoorkeursalternatief

Nadere informatie

Project Management. De expertise om ambities waar te maken

Project Management. De expertise om ambities waar te maken Project De expertise om ambities waar te maken Topwind Betrek Topwind bij uw project en verzeker u ervan dat uw ambities waar worden. Topwind is een pragmatisch, servicegericht bedrijf met veel ervaring

Nadere informatie

Beleidsnotitie Maatschappelijk draagvlak zonneakkers bij dorpen en wijken

Beleidsnotitie Maatschappelijk draagvlak zonneakkers bij dorpen en wijken Beleidsnotitie Maatschappelijk draagvlak zonneakkers bij dorpen en wijken 1. Aanleiding In december 2015 is door de gemeenteraad de Structuurvisie Emmen, Zonneakkers vastgesteld. In de structuurvisie zijn

Nadere informatie

Windenergie & Windpark Neer. Har Geenen Eric van Eck

Windenergie & Windpark Neer. Har Geenen Eric van Eck Windenergie & Windpark Neer Har Geenen Eric van Eck Inhoud van deze presentatie 1. Waarom duurzame energie 2. Potentieel windenergie 3. Overheidsbeleid en wetgeving 4. Windpark Neer 5. Ontwikkeling wind

Nadere informatie

Federatieplan Windenergie Wind werkt voor Flevoland

Federatieplan Windenergie Wind werkt voor Flevoland Federatieplan Windenergie Wind werkt voor Flevoland Lelystad, juli 2014 Het plan Het Federatieplan Windenergie bestaat uit onderlinge afspraken tussen bewoners, grondeigenaren en windmoleneigenaren in

Nadere informatie

Overheidsgronden voor windenergie

Overheidsgronden voor windenergie Overheidsgronden voor windenergie 15 Juni 2016 Winddagen Rotterdam Ruud van Rijn Projecten van Bosch & Van Rijn Voorstellen Onafhankelijk adviesbureau, Utrecht Specialisatie: wind op land, Nederland Ervaring

Nadere informatie

Quick Scan Gedragscode draagvlak en participatie

Quick Scan Gedragscode draagvlak en participatie Quick Scan Gedragscode draagvlak en participatie wind op land Inleiding De gedragscode Draagvlak en Participatie is nu ruim een half jaar in werking. Greenpeace, de Stichting Natuur en Milieufederaties,

Nadere informatie

Limburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Limburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA 2030: 49% CO2- reductie Om landelijke en internationale klimaatdoelstellingen te behalen, zijn ook grootschaliger projecten nodig. De Provincie kan een belangrijke rol vervullen door ontwikkelgebieden

Nadere informatie

Realisatie wind-energie in Weert in samenwerking met Nederweert, Leudal en Peel-en Maas. Informatiebijeenkomst Commissie Weert, 17 november 2015

Realisatie wind-energie in Weert in samenwerking met Nederweert, Leudal en Peel-en Maas. Informatiebijeenkomst Commissie Weert, 17 november 2015 Realisatie wind-energie in Weert in samenwerking met Nederweert, Leudal en Peel-en Maas Informatiebijeenkomst Commissie Weert, 17 november 2015 1 Inhoud Duurzame energie in Weert POL en samenwerking Uitgangspunt

Nadere informatie

Aan de Raad Raad Made, 24 oktober 2014

Aan de Raad Raad Made, 24 oktober 2014 Aan de Raad Raad Made, 24 oktober 2014 OPINIERONDE 2 oktober 2014 Agendapuntnummer: 6 Raadsvergadering 16 oktober 2014 Onderwerp: Sociale randvoorwaarden windenergie Registratienummer: 14int03080 Casenr:

Nadere informatie

Waarom dit windpark? Windplan Blauw. Energieakkoord 2020: Megawatt (MW) aan windenergie op land in 11 provincies

Waarom dit windpark? Windplan Blauw. Energieakkoord 2020: Megawatt (MW) aan windenergie op land in 11 provincies Waarom dit windpark? Inzet op energiebesparing en hernieuwbare energie 2020: 14% hernieuwbare energie 2023: 16% hernieuwbare energie Energieakkoord 2020: 6.000 Megawatt (MW) aan windenergie op land in

Nadere informatie

Windpark Wieringermeer

Windpark Wieringermeer Windpark Wieringermeer Toetsingsadvies over het milieueffectrapport en de aanvulling daarop 31 oktober 2014 / rapportnummer 2850 50 1. Oordeel over het aangevulde milieueffectrapport Windkracht Wieringermeer

Nadere informatie

Werkatelier duurzame energieopwekking

Werkatelier duurzame energieopwekking Werkatelier duurzame energieopwekking Plaats Bodegraven Datum 12 maart 2018 Presentator Jody de Graaf Duurzame energie 12 maart 2018 Pagina 1 Welkom Wethouder Kees Oskam Duurzame energie 12 maart 2018

Nadere informatie

Succesvolle financiële participatie bij uw energieprojecten: zo doet u dat!

Succesvolle financiële participatie bij uw energieprojecten: zo doet u dat! Succesvolle financiële participatie bij uw energieprojecten: zo doet u dat! Verdeel de lusten samen met de omgeving en creëer lokaal draagvlak Auteur: Menno van de Lustgraaf U hoort en leest discussies

Nadere informatie

Bijlage 1 - Stand van zaken windparken in ontwikkeling

Bijlage 1 - Stand van zaken windparken in ontwikkeling Bijlage 1 - Stand van zaken windparken in ontwikkeling Hieronder wordt per windpark weergegeven wat de algemene stand van zaken is. Het windpark dat het verst in procedure is staat bovenaan in deze lijst.

Nadere informatie

Energie Prestatie Keuring (EPK)

Energie Prestatie Keuring (EPK) Energie Prestatie Keuring (EPK) Energie besparen wordt leuker, makkelijker en eenvoudiger! Stef Strik Barend van Engelenburg 14 januari 2016 ENERGIEBESPARING Waarom werkt(e) het nog niet zo lekker? Geen

Nadere informatie

Van Parijs naar de Pottendijk

Van Parijs naar de Pottendijk Van Parijs naar de Pottendijk Een lokaal initiatief voor de oplossing van een mondiaal vraagstuk J.H.J. eddens A.W. Stapel Februari 2016 Van Parijs naar de Pottendijk Mondiaal probleem; lokale oplossing,

Nadere informatie

Informatieavond omwonenden. Bewonersavond Weijerswold en Europark Coevorden 22 februari pagina 1

Informatieavond omwonenden. Bewonersavond Weijerswold en Europark Coevorden 22 februari pagina 1 Informatieavond omwonenden Weijerswold e.o. Europark e.o. Bewonersavond Weijerswold en Europark Coevorden 22 februari 2016 - pagina 1 Welkom namens de platformen Weijerswold e.o. en Europark e.o. * Eindverslag

Nadere informatie

Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR

Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR Deze Monitor gaat over productie-installaties: windturbines, windparken collectieve zonprojecten andere productie-installaties alle productie-projecten waar jullie

Nadere informatie

HIER OPGEWEKT KENNISSESSIE: LEDENWERVING. 17 september coöperatie Zuidenwind Sjoerd Parren Mundel van Wezenbeek

HIER OPGEWEKT KENNISSESSIE: LEDENWERVING. 17 september coöperatie Zuidenwind Sjoerd Parren Mundel van Wezenbeek HIER OPGEWEKT KENNISSESSIE: LEDENWERVING 17 september 2013 coöperatie Zuidenwind Sjoerd Parren Mundel van Wezenbeek Agenda 1. Introductie Zuidenwind Ontstaan, doelstelling Actueel project: ontwikkeling

Nadere informatie

Opschalen, saneren of vervangen

Opschalen, saneren of vervangen Opschalen, saneren of vervangen Veel te sober ingerichte één op één vervangingsregeling SDE+ 2015 onderzoek Bosch &van Rijn i.o.v. NWEA 1000-1800 MW MEP en oudere turbines Lage energieprijzen -> geen rendabele

Nadere informatie

Gedragscode draagvlak en participatie wind op land

Gedragscode draagvlak en participatie wind op land Gedragscode draagvlak en participatie wind op land Utrecht, september 2014 Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA) Stichting De Natuur- en Milieufederaties Stichting Natuur & Milieu Greenpeace Nederland

Nadere informatie

FRYSLÂN FOAR DE WYN. Plan van aanpak. Finale versie, 14 november 2013

FRYSLÂN FOAR DE WYN. Plan van aanpak. Finale versie, 14 november 2013 FRYSLÂN FOAR DE WYN Plan van aanpak Finale versie, 14 november 2013 Albert Koers, Comité Hou Friesland Mooi Hans van der Werf, Friese Milieu Federatie Johannes Houtsma, Platform Duurzaam Friesland FRYSLÂN

Nadere informatie

*Z7348DBDA7D* raadsvoorstel. Onderwerp. Uitgangspunten windenergie. Voorstel

*Z7348DBDA7D* raadsvoorstel. Onderwerp. Uitgangspunten windenergie. Voorstel *Z7348DBDA7D* raadsvoorstel Vergadering Gemeenteraad van 20-07-2016 Afdeling Naam opsteller voorstel Portefeuillehouder : Ruimtelijk Beleid : Roij, Maaike van; Arts, Marian : G.J.W. (Geert) Gabriëls Raadsvoorstel:

Nadere informatie

Van paalcontract naar omgevingscontract: Achtergronden bij grondcontracten. 16 september 2017 Eelco Bots, directeur Windunie Development

Van paalcontract naar omgevingscontract: Achtergronden bij grondcontracten. 16 september 2017 Eelco Bots, directeur Windunie Development Van paalcontract naar omgevingscontract: Achtergronden bij grondcontracten 16 september 2017 Eelco Bots, directeur Windunie Development 1. Introductie Coöperatie Windunie en haar bedrijven 2. Wat is een

Nadere informatie

Gemeente Reusel-De Mierden. Stand van zaken Klimaatvisie

Gemeente Reusel-De Mierden. Stand van zaken Klimaatvisie Gemeente Reusel-De Mierden Stand van zaken Klimaatvisie 20 juni 2017 Inhoudsopgave 1. Opening door wethouder 2. Tot stand koming Klimaatvisie 3. Wat is er bereikt? 4. Wat is er nog nodig? 5. Wat is de

Nadere informatie

RAADSBIJEENKOMST LELYSTAD SESSIE 4

RAADSBIJEENKOMST LELYSTAD SESSIE 4 RAADSBIJEENKOMST LELYSTAD SESSIE 4 Datum: 13 maart 2012. Deelsessie: 19.55 20.45 uur in de Calamiteitenzaal Doel: Beeldvorming. Onderwerp: Standpunt ontwikkeling windpark Markermeer. Toelichting: Door

Nadere informatie

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt. CDA - Wij zijn voor kleinschalige windenergie rond boerderijen. Onduidelijk. ChristenUnie 2035: 60% 2045: 100% 2050: 100% klimaatneutraal Ja. Net als zonnedaken en windmolens op zee, zijn windmolens op

Nadere informatie

Oprichtingsvergadering 3 april 2013. Opgewekt aan het IJ

Oprichtingsvergadering 3 april 2013. Opgewekt aan het IJ Oprichtingsvergadering 3 april 2013 Opgewekt aan het IJ Agenda oprichtingsvergadering 3 april 2013 1.Korte introductie ronde: RvC, bestuur en aanwezigen 2.Over NDSM Energie Missie, visie, kernwaarden,

Nadere informatie

Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Windturbines De Grift

Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Windturbines De Grift Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Windturbines De Grift Programma / Programmanummer Grondbeleid / 1032 BW-nummer Portefeuillehouder J. van der Meer Samenvatting In dit voorjaar heeft de Raad van State

Nadere informatie

Windpark De Drentse Monden en Oostermoer

Windpark De Drentse Monden en Oostermoer Windpark De Drentse Monden en Oostermoer Nederland stapt over op duurzame energie. Dit is nodig om klimaatverandering tegen te gaan en minder afhankelijk te worden van energie uit het buitenland. Windenergie

Nadere informatie

Intentieovereenkomst Windpark Zeewolde

Intentieovereenkomst Windpark Zeewolde Intentieovereenkomst Windpark Zeewolde Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp, handelend in zijn hoedanigheid van bestuursorgaan, hierna te noemen: EZ; 2. De Minister van Infrastructuur

Nadere informatie

20170509 - Bestuurlijk overleg Oosterwold en windpark Zeewolde bijlage 2 Inleiding Zoals bekend overlappen de ontwikkelingen van het Windpark Zeewolde en de gebiedsontwikkeling Oosterwold. Onverkort doorzetten

Nadere informatie

INHOUD. 1. Het project. 2. De organisatie. 3. Vragen en hoe verder INTRODUCTIE STAND VAN ZAKEN WIEK- II WINDPOWERNIJMEGEN

INHOUD. 1. Het project. 2. De organisatie. 3. Vragen en hoe verder INTRODUCTIE STAND VAN ZAKEN WIEK- II WINDPOWERNIJMEGEN ALEX DE MEIJER INHOUD 1. Het project INTRODUCTIE STAND VAN ZAKEN 2. De organisatie WIEK- II WINDPOWERNIJMEGEN 3. Vragen en hoe verder Transitie naar duurzaam en lokaal 1. Energie besparen! 2. Van fossiel

Nadere informatie

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Wie we zijn: De branchevereniging voor Windenergie op Land en Windenergie op Zee. Behartiger van allerlei bedrijven

Nadere informatie

Voorliggende monitor geeft het aantal megawatt van windturbines in Noord-Holland (op land) per 31 augustus 2016 weer.

Voorliggende monitor geeft het aantal megawatt van windturbines in Noord-Holland (op land) per 31 augustus 2016 weer. Monitor windturbines in Noord-Holland 2 e editie, september 2016 Inleiding Op 16 februari is de eerste Monitor windturbines in Noord-Holland, 15 januari vastgesteld door GS. Aanleiding voor de monitor

Nadere informatie

Factsheet: Dong Energy

Factsheet: Dong Energy Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9

Nadere informatie

RAEDTHUYS 44 4,4i't. Afbeelding 1: Voorgenomen locatie Windturbine Zenkeldamshoek (gele cirkel)

RAEDTHUYS 44 4,4i't. Afbeelding 1: Voorgenomen locatie Windturbine Zenkeldamshoek (gele cirkel) 44 4,4i't r I Inge-!koreen, rnee2te twan I 9 FEI. ja / nee I J College van Ben W van de Gemeente Hof van Twente Archiei / NR /111 T.a.v de heer Guido ter Braak Postbus 54 7470 AB GOOR 1 Enschede, 9 februari

Nadere informatie

Regionale Energiestrategie NHZ

Regionale Energiestrategie NHZ Regionale Energiestrategie NHZ Het Klimaatakkoord in wording 49% minder CO2 in 2030 t.o.v. 1990 Zomer 2018 doorrekening Najaar 2018 uitwerking Voorjaar 2019 Ondertekening = start RES Wat staat er in een

Nadere informatie

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom 19 november 2015 1 Opzet presentatie 1. Inleiding 2. Terugblik/voorgeschiedenis 3. Gemeentelijke ambitie vertaald naar

Nadere informatie

1 Doel en inhoud evaluatie Aanleiding Doelen Inhoud... 3

1 Doel en inhoud evaluatie Aanleiding Doelen Inhoud... 3 Evaluatie 1 e fase Gebiedsvisie windenergie Drenthe 3-6-2014 Inhoudsopgave 1 Doel en inhoud evaluatie... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Doelen... 3 1.3 Inhoud... 3 2 Samenvatting kaders windenergie... 3 2.1

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

B-121 Green Deal Windplan Wieringermeer

B-121 Green Deal Windplan Wieringermeer B-121 Green Deal Windplan Wieringermeer Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen, de Minister van Infrastructuur en Milieu, mevrouw drs. M.H.

Nadere informatie

Windmolens in de Beekbergsebroek

Windmolens in de Beekbergsebroek Windmolens in de Beekbergsebroek Draagvlak en betrokkenheid Aanleiding dea (duurzame energiecoöperatie Apeldoorn) werkt samen met WNW (De Wolff Nederland Windenergie) aan een plan om drie windmolens te

Nadere informatie

Ten aanzien van de plaats van de windturbines is er consensus over drie windturbines.

Ten aanzien van de plaats van de windturbines is er consensus over drie windturbines. Datum: 11 februari 2016 pagina 1 van 8 Gemeente Coevorden Aan het College van B&W Postbus 2 7740 AA Coevorden Assen, Utrecht, Coevorden 11 februari 2016 Onderwerp: Uitkomst omwonenden proces windpark Europark

Nadere informatie

Financiële baten van windenergie

Financiële baten van windenergie Financiële baten van windenergie Grootschalige toepassing van 500 MW in 2010 en 2020 Opdrachtgever Ministerie van VROM i.s.m. Islant Auteurs Drs. Ruud van Rijn Drs. Foreno van der Hulst Drs. Ing. Jeroen

Nadere informatie

Utrecht. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Utrecht. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA 2040: 100% Ja. Het CDA wil windmolens bij voorkeur plaatsen op en bij grote industrieterreinen. Ook ondersteunen wij van harte (agrarische) initiatieven voor kleine windmolens met draagvlak in de omgeving.

Nadere informatie

Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving.

Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving. Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving. Ter vergelijking: Wind op land kost tussen 8,5 en 9,6 cent per

Nadere informatie

2013-582. Gebiedsvisie windenergie Drenthe. Voorgestelde behandeling: - Provinciale staten op 26 juni 2013

2013-582. Gebiedsvisie windenergie Drenthe. Voorgestelde behandeling: - Provinciale staten op 26 juni 2013 2013-582 Gebiedsvisie windenergie Drenthe Voorgestelde behandeling: - Provinciale staten op 26 juni 2013 Behandeld door de heer W Huizing / de heer E. Diekema, telefoonnummer (0592) 36 58 07, e-mail w.huizing@drenthe.nl

Nadere informatie

Windenergie in Emmen. Voorwaarden bij projectontwikkeling. Auteurs Steven Velthuijsen MSc Ruud van Rijn MSc

Windenergie in Emmen. Voorwaarden bij projectontwikkeling. Auteurs Steven Velthuijsen MSc Ruud van Rijn MSc Auteurs Steven Velthuijsen MSc Ruud van Rijn MSc Opdrachtgevers Raedthuys Windenergie BV Yard Energy Development BV Windenergie in Emmen Voorwaarden bij projectontwikkeling Windenergie in Emmen Voorwaarden

Nadere informatie

Wij verzoeken uw Staten kennis te nemen van de Monitor Wind op Land 2017.

Wij verzoeken uw Staten kennis te nemen van de Monitor Wind op Land 2017. Statenbrief Datum Onderwerp Monitor Wind op Land 2017 Inlichtingen Ivo van Es 026 359 9085 post@gelderland.nl 1 van 5 Portefeuillehouder Peter Drenth Kerntaak en plandoel Milieu, Energie en Klimaat Energieneutraal

Nadere informatie

Jaarverslag 2013. Van pionieren naar realiseren

Jaarverslag 2013. Van pionieren naar realiseren Jaarverslag 2013 Van pionieren naar realiseren 1 1.1 1.2 1.2.1 1.2.2 2 2.1 2.2 2.3 Inhoudsopgave 1. Bestuur ECD Het bestuur van de ECD, in 2013 bestaande uit dhr. D.A. van Steensel (HVC) en dhr. H.P.A.

Nadere informatie

De gehouden presentaties kunnen worden bekeken op

De gehouden presentaties kunnen worden bekeken op Verslag bijeenkomst windpark Koningspleij 11 januari 2017 Op 11 januari vond in Showroom Arnhem de bijeenkomst plaats ter afsluiting van windconsultatie. Voor de bijeenkomst waren de deelnemers van de

Nadere informatie

Flevoland. Windmolens op land zijn belangrijk en zullen wij stimuleren. Doelstelling voor de provincie

Flevoland. Windmolens op land zijn belangrijk en zullen wij stimuleren. Doelstelling voor de provincie CDA - Ja. Het CDA zet de komende jaren in op zon, wind, aardwarmte en andere vormen van alternatieve. Het CDA steunt de provinciale beleidslijn. Dat geldt ook voor beleid dat al is ingezet, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Windinitiatief AkzoNobel. Bijeenkomst klankbordgroep 5 10 januari 2018 Sikkens Experience Center, Sassenheim

Windinitiatief AkzoNobel. Bijeenkomst klankbordgroep 5 10 januari 2018 Sikkens Experience Center, Sassenheim Windinitiatief AkzoNobel Bijeenkomst klankbordgroep 5 10 januari 2018 Sikkens Experience Center, Sassenheim Agenda 1. Opening, notulen 2. Beantwoording vragen 3. Participatie 4. Communicatie 5. Volgend

Nadere informatie

-FrysIân. Emmeloord / Makkum, 13 juni 2013. Geachte Statenleden,

-FrysIân. Emmeloord / Makkum, 13 juni 2013. Geachte Statenleden, adviseur Emmeloord / Makkum, 13 juni 2013.. :L ark -FrysIân Geachte Statenleden, Graag willen we u bij deze persoonlijk uitnodigen voor een informatieavond over Windpark Fryslân op dinsdag 25 juni aanstaande

Nadere informatie

Arthur Vermeulen Mar.n Oldenbeuving

Arthur Vermeulen Mar.n Oldenbeuving Loca&e Po)endijk Arthur Vermeulen Mar.n Oldenbeuving 3 februari 2016 Onderwerpen voor vandaag 1. Raedthuys Pure Energie en YARD ENERGY 2. Plannen van Raedthuys en YARD ENERGY in Emmen en Po)endijk 3. Specifiek

Nadere informatie

Noord-Holland. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Noord-Holland. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA - Het CDA is altijd terughoudend geweest met het plaatsen van wind op land. In het kader van het nationaal klimaatakkoord zien we wel ruimte voor me er wind op land. Hier worden bij voorkeur locaties

Nadere informatie

Duurzame energie voor alle huishoudens van gemeenten 's-hertogenbosch en Oss. 23 oktober 2017

Duurzame energie voor alle huishoudens van gemeenten 's-hertogenbosch en Oss. 23 oktober 2017 1 23 oktober 2017 1 Introductie Wie zijn wij? Windpark Den Bosch BV is een onderneming die tot doel heeft om een aanzienlijke bijdrage te leveren aan de verduurzaming van de gemeente 's-hertogenbosch.

Nadere informatie

BLIX Consultancy BV. Hoe kies je de juiste windturbine voor je project

BLIX Consultancy BV. Hoe kies je de juiste windturbine voor je project BLIX Consultancy BV Hoe kies je de juiste windturbine voor je project In deze presentatie Introductie BLIX Hoe kies je de juiste windturbine voor je project Techniek Turbinevermogen en powercurve Aandachtspunten

Nadere informatie

INSCHRIJFAVOND STROOMTUIN IJLST 6 NOVEMBER 2017

INSCHRIJFAVOND STROOMTUIN IJLST 6 NOVEMBER 2017 INSCHRIJFAVOND STROOMTUIN IJLST 6 NOVEMBER 2017 AGENDA Het doel van de avond Update van het project Rekenvoorbeelden Sicco Beerda Gerrit van der Leeuw Na de pauze Panelen berekenen EEN SOORT VOLKSTUIN,

Nadere informatie

Windmolens in de Beekbergsebroek Draagvlak en betrokkenheid

Windmolens in de Beekbergsebroek Draagvlak en betrokkenheid Windmolens in de Beekbergsebroek Draagvlak en betrokkenheid Aanleiding dea (duurzame energiecoöperatie Apeldoorn) werkt samen met WNW (De Wolff Nederland Windenergie) aan een plan om drie windmolens te

Nadere informatie

Stichting Windmolenklachten

Stichting Windmolenklachten Stichting Windmolenklachten Windturbines, een wig tussen de landelijke en provinciale politiek?! Geachte fractie, Binnenkort gaan de Noord-Hollanders weer naar de stembus voor de verkiezingen van de Provinciale

Nadere informatie

Drenthe. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Drenthe. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA - windmolens op land in dragen bij aan de opgave waarvoor afspraken zijn gemaakt. Als er nog extra windmolens bijkomen bovenop de huidige afspraken is een gedegen gebiedsproces voorwaarde. Het zal

Nadere informatie

Windpark Boerderijweg

Windpark Boerderijweg 14/juli/2017 Windpark Boerderijweg Beoordeling principeverzoek door onafhankelijk deskundig windpanel Floris van der Veen Mark Henfling Marc Heusschen A. Algemeen Achtergrond De gemeenten Nederweert, Leudal

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst Werkgroep Omgeving Windmolens van Windpark De Rietvelden

Verslag bijeenkomst Werkgroep Omgeving Windmolens van Windpark De Rietvelden Verslag bijeenkomst Werkgroep Omgeving Windmolens van Windpark De Rietvelden Datum: 27 september 2017 Begintijd: 19.30 uur Eindtijd: 21.30 uur Locatie: Cultuurhuis De Engelenburcht, Heuvel 18, s-hertogenbosch

Nadere informatie

Aan: Het college van Gedeputeerde Staten Provincie Noord-Brabant Postbus 90151 5200 MC s HERTOGENBOSCH. Geachte college,

Aan: Het college van Gedeputeerde Staten Provincie Noord-Brabant Postbus 90151 5200 MC s HERTOGENBOSCH. Geachte college, Aan: Het college van Gedeputeerde Staten Provincie Noord-Brabant Postbus 90151 5200 MC s HERTOGENBOSCH Uw kenmerk : Datum : 13 oktober 2011 Ons kenmerk : DZH/RO/Wonen 2011-668 Contactpersoon : P. Vermeulen

Nadere informatie

WINDENERGIE BASISINFORMATIE

WINDENERGIE BASISINFORMATIE WINDENERGIE BASISINFORMATIE - Westervoort Albert Koers NLVOW 1 WindMOLENS? Dit is een windturbine Dit is een windmolen 2 WindTURBINES 7 MW 3,5 MW 135m tip van de wiek 90m 21,20 m 6,20m 3 Beeldvorming!

Nadere informatie

proaincieþrenthe Yraao2 de heer H. Loof

proaincieþrenthe Yraao2 de heer H. Loof prooincieh øis \íesterbrink r, Assen postadres Postbus r22, 94oo ec Assen www.drenthe.nl o59z - 36 55 55 proaincieþrenthe Aan: de heer H. Loof (i.a.a. de overige Statenleden) Assen, 4 december 2018 Ons

Nadere informatie

Naam en telefoon. Y. de Graaf M. van t Hof Afdeling. Portefeuillehouder

Naam en telefoon. Y. de Graaf M. van t Hof Afdeling. Portefeuillehouder Onderwerp Onderzoek naar ruimtelijke mogelijkheden om duurzame energie op te wekken. Datum 31 mei 2016 Naam en telefoon Y. de Graaf 685953 M. van t Hof 06-46135680 Afdeling SRO/SPM Portefeuillehouder J.

Nadere informatie

Welkom. Belangenvereniging Omwonenden Windmolens de Geer

Welkom. Belangenvereniging Omwonenden Windmolens de Geer Welkom Belangenvereniging Omwonenden Windmolens de Geer Doel van de bijeenkomst Geschiedenis tot op heden (Belangenvereniging): - Waarom windmolens - Waarom in Oss - Waarom nu net op deze plek - Acties

Nadere informatie

Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn.

Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn. DOSSIER Kleine windmolens Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn. Er zijn veel typen windmolens op de markt, met mast, zonder mast, horizontaal of verticaal.

Nadere informatie