Nota benodigde locatie specifieke data

Transcriptie

1 Nota benodigde locatie specifieke data Contet Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) van de Vlaamse overheid liet in 2010 een studie uitvoeren over de economische waardering van ecosysteemdiensten voor MKBA. Voor een korte toelichting over deze studie verwijzen we naar de bijdrage die hierover werd gepubliceerd in de Nieuwsbrief Milieu en Economie (NME) van juni 2010 (zie artikel 3.5 in Deze studie resulteerde in een rapport en een handleiding. Om het toekomstig gebruik van de resultaten van deze waarderingsstudie een stuk gemakkelijker te maken, beslisten LNE en VITO om samen een online rekentool te ontwikkelen: de Natuurwaardeverkenner. De webtool en de handleiding zijn in geactualiseerd en verder uitgebouwd. U vindt deze terug op Ook vindt u hier verschillende onderzoeksrapporten die meer in detail de gevolgde methodes uitleggen. We hopen dat beleidsmedewerkers, vrijwilligers van natuur- en milieuverenigingen, ruimtelijke planners, consultants van studiebureaus enz. er met deze tool in slagen de kwalitatieve, kwantitatieve en monetaire waarde van (veranderingen in) ecosysteemdiensten (ESD) op een toegankelijke manier in te schatten. Dit is bijvoorbeeld erg nuttig in de contet van een maatschappelijke kosten-baten analyse omdat het toelaat om de impact op ecosysteemdiensten van bijv. een groot infrastructuurproject mee in rekening te brengen in dezelfde eenheid als de andere kosten- en batenposten. Voorbereiding gebruik Natuurwaardeverkenner Wanneer men de ecosysteemdiensten die het te onderzoeken studiegebied levert (of een aankomende verandering hierin) wenst te waarderen met behulp van de Natuurwaardeverkenner, verzamelt men best op voorhand de benodigde inputdata. Dit hoeft enkel van de ESD die u wenst te waarderen en van de natuurtypes die in uw gebied voorkomen (zowel voor de bestaande situatie als van de beoogde toekomstige situatie). Een overzicht van de benodigde data wordt gegeven in tabel 1 of bekomt men stap voor stap nadat men is ingelogd in de tool 1. De tool bouwt voort op de eerder in deze nota besproken handleiding die te downloaden is op de website van de natuurwaardeverkenner. Hoewel er in de tool waar nodig een link wordt gelegd naar de handleiding bij de verschillende parameters, is het toch sterk aangeraden om zeker ook het hoofdstuk uitgangspunten per ecosysteemdienst en het algemene hoofdstuk over de beperkingen 1 Het is aangewezen om al op voorhand te registreren zodat men kan zien hoe de tool ineen steekt en de achterliggende informatie bij de nodige data kan raadplegen. Registreren kan eenvoudigweg door je adres op te geven en een eigen wachtwoord te kiezen. Men kan daarna meteen met deze logingegevens inloggen en scenario s aanmaken. 1

2 van de tool te lezen 2. In de handleiding wordt immers niet alleen uitgelegd waarom welke data nodig zijn, en aangegeven waar deze opgezocht kunnen worden, maar ook onder welke voorwaarden de te gebruiken functies en kengetallen gelden. Desondanks zal u merken dat sommige data niet beschikbaar, of niet recent zijn (zoals bijv. gegevens in de BWK). In dat geval moet men beroep doen op het eventuele milieueffectenrapport (m.e.r.) en/of eperten met accurate terreinkennis om een realistische inschatting te krijgen van de parameters in kwestie. Als dat niet mogelijk is, kan men er in het slechtste geval nog altijd voor opteren om verschillende scenario s door te rekenen met enerzijds een minimale en anderzijds een maimale inschatting voor de verschillende parameters. Dat geeft dan een inzicht in de range van mogelijke waarden dat het gebied aan ecosysteemdiensten kan opleveren. Men moet er zich echter steeds van bewust blijven dat een verkeerd, ondoordacht gebruik van de tool ongewenste gevolgen kan hebben. Tabel 1: overzicht van de benodigde parameterwaarden Zowel voor HUIDIG als TE REALISEREN scenario Steeds in te voeren Totale oppervlakte studiegebied: Waarvan 3 : zeekust en estuaria Bloem en soortenrijke graslanden en ruigten bossen en struiken heide en landduinen moerassen rivieren en stilstaande wateren akker of weiland Stedelijk landgebruik Ligging Eenheid Zo gedetailleerd mogelijk middelpunt kunnen aanduiden op kaart of rechtstreeks ingeven van de coördinaten in Belgian Lambert 1972 of longitude/latitude In te geven voor de culturele ecosysteemdiensten Totale culturele diensten via uitgedrukte voorkeuren Keuze maken tussen: A) Aanleg van nieuwe natuur op landbouwgrond, verdwijnen van natuur of wijzigingen in landgebruik binnen een natuurgebied andere dan omzetting naaldbos B) Aanleg van kleine landschapselementen op landbouwgrond C) Omzetting van naaldbos naar loofbos of heide D) Verbetering van de goede ecologische status van een waterloop A) aandeel van het gebied dat een hoge soortenrijkdom heeft % Aangelegde wandel- of fietspaden aanwezig doorheen gebied ja of neen Aangrenzende omgeving 4 - Bestaande natuur % - Bebouwing % - Industrie % - Landbouw % 2 Iedere gebruiker van de tool zou eerst de handleiding moeten lezen. Let er wel voor op dat in de tool een beperkt aantal vereenvoudigingen werden doorgevoerd t.o.v. de handleiding. Welke dat zijn is terug te vinden op de homepage van de natuurwaardeverkenner. 3 Deze landgebruikstypes worden afhankelijk van de ecosysteemdienst nog verder verfijnd. 4 Dit is gemakkelijk in te schatten op het zicht in google Earth. Verschillen geven immers maar kleine afwijkingen in de berekeningen. 2

3 B) Verfijning akker of weiland 5 haag bomengroep, houtwal hoogstamboomgaard poel knotbomenrij herstel holle weg resteren akkerland/weiland Etra maatregelen om beschermde soorten aan te trekken Aanleg van etra wandel/fietspaden doorheen het gebied C) Verfijning bossen en struiken Loofbos of gemengd Naaldbos Hoeveel naaldbos wordt omgezet naar: Loofbos of gemengd bos Heide en landduinen Indien naaldbos naar loofbos wordt omgezet: Worden etra maatregelen genomen om beschermde soorten aan te trekken? Is de nieuwe habitat toegankelijk na omzetting? Indien naaldbos naar heide wordt omgezet: Worden etra maatregelen genomen om beschermde soorten aan te trekken? Is de nieuwe habitat toegankelijk na omzetting? D) waterloop Fysico-chemische kwaliteit Toestand van de oevers Biologische kwaliteit Aantal km waterloop dat verbetert Bekken waarin waterloop gelegen is Recreatiebaten en beleving van recreanten en toeristen Aantal bezoekers huidig Geschat aantal bezoekers toekomst OFWEL Naam gemeenten waarin gebied gelegen is Per gemeente: Aantal ha van gebied in gemeente Deel natuur Deel landbouwgebied met landschappelijke waarde (volgens gewestplan) of ankerplaats Landbouwgebied met water of bos binnen de 500m Ander landbouwgebied Beleving van omwonenden Aantal woningen in of langs het studiegebied met zicht op groene ruimte (natuur, bos, akker of weiland, park) van het studiegebied Slecht, ontoereikend, matig, goed, zeer goed Slecht, ontoereikend, matig, goed, zeer goed Slecht, ontoereikend, matig, goed, zeer goed km naam In te geven voor de regulerende ecosysteemdiensten 6 Verfijning akker en weiland - Grasland en andere voedergewassen o Weiland 5 Het gaat hier om de ha van de kleine landschapselementen zelf. Deze zijn waarschijnlijk relatief klein. 6 Dit is het volledige overzicht van de benodigde verfijningen van de landgebruikscategorieën wanneer men alle ESD wil onderzoeken en alle natuurtypes voorkomen. Als dat niet zo is, zijn bepaalde gegevens niet nodig. De tool is per ecosysteemdienst opgezet zodat enkel de gegevens die bij de aangeduide ecosysteemdiensten horen moeten ingevuld worden. 3

4 o voederbieten o andere voedergewassen - maïs - granen, zaden en peulvruchten o wintergerst of graangewassen o wintertarwe tricitale o erwten en bonen o andere leguminosen o granen, zaden en peulvruchten (overig) - aardappelen - suikerbieten - Vlas en hennep - Groenten, kruiden en sierplanten o Gewassen met lage stikstofbehoefte o Groenten groep 1 o Groenten groep 2 o Groenten groep 3 o Groenten, kruiden en sierplanten (overig) - Fruit en noten o Aardbeien o Gewassen met lage stikstofbehoefte o Fruit en noten (overig) - Overige gewassen - Kleine landschapselementen o Haag, struikengroep of erfbeplanting o Bomenrij, bomengroep, houtwal, hoogstamboomgaard, solitaire boom o rietkraag o knotbomenrij Verfijning bossen en struiken (1) - Naaldbos - Loofbos met ondergroei - Loofbos zonder ondergroei - moerasbos o moerasbos met duidelijk in- uitstroom (meestal oppervlaktewater gevoed) o moerasbos zonder duidelijke in- en uitstroom Verfijning bossen en struiken (2 o Lork o Grove den o Zwarte den o spar o Douglas spar o Gemengd naaldhout of andere naaldhoutsoorten o beuk o eik o populier o gemengd loofhout of andere loofhoutsoorten Verfijning zeekust en estuaria (1) - zonder vegetatie - met lage vegetatie - met bosvegetatie Verfijning zeekust en estuaria (2) - intergetijdengebieden o zoet o brak/zout - andere zeekust en estuaria - Verfijning moerassen (1) - riet 4

5 - open water - resterend moeras - - Verfijning moerassen (2) - met duidelijke in- en uitstroom (oppervlaktewater gevoed) - zonder duidelijke in-uitstroom (kwel/grondwatergevoed) Verfijning rivieren en stilstaande wateren - rivieren - stilstaande wateren Gegevens nodig bij verschillende regulerende diensten. Afhankelijk van de gewenste graad van detail heeft u deze gegevens gemiddeld voor het ganse studiegebied of per deelgebied nodig Drainageklasse 7 Gemiddeld laagste grondwaterstand Gemiddeld hoogste grondwaterstand Bodemtetuur C-voorraad in bodemstaal huidig gebied m.b.t. eventuele geluidshinder: ligt nabij verkeersweg? ja of nee 8 Huidig geluidsniveau bij de gehinderden (zie geluidskaarten): db (A) Breedte bos tussen bron receptor? Aantal gehinderde woningen, appartementen Vegetatie m.b.t. denitrificatie Gemiddelde stikstofbelasting van de omgeving binnen de 2 km van het gebied a -> i cm cm Z zand => U zware klei ton/ha m Beton, asfalt water OF akker, weiland, grasland, heide, moeras, kusthabitats OF bossen X kg N/ha.j Etra gegevens nodig bij BOSSEN Profielontwikkeling bodem a-> p Oogstfactor OF % Publiek beheerd bos Privaat beheerd bos Mbt moerasbossen met duidelijke in- en uitstroom N-belasting instromende water: mg/l Debiet: l/s Gemiddelde diepte water in gebied: m Watertafel: permanent hoog of gepulseerd Leeftijd moeras: o => 100 jaar Etra gegevens nodig bij MOERASSEN Bij moerasecosysteem zonder duidelijke in- en uitstroom: Watertafel: Leeftijd moeras: Bij moerasecosysteem met duidelijke in- en uitstroom N-belasting instromende water: Debiet: Gemiddelde diepte water in gebied: Watertafel: Leeftijd moeras: permanent hoog of gepulseerd o => 100 jaar mg/l l/s m permanent hoog of gepulseerd o => 100 jaar etra gegevens bij RIVIEREN 7 Zie 2de letter in de code in de bodemkaart. 8 Indien nee hoeven de verdere gegevens voor bossen niet meer te worden opgezocht. 5

6 Methode: o.b.v. verblijftijd => eerste 3 gegevens OF o.b.v. Prati-inde en BBI N-belasting instromende water: 9 Diepte waterloop: Debiet: mg/l m l/s BBI: slecht (<3), matig (3-6), goed (7-10) Prati-inde: slecht (<3), matig (3-6), goed (7-10) Contactpersonen: Tanya Cerulus van LNE: tanya.cerulus@lne.vlaanderen.be Steven Broek van VITO: steven.broek@vito.be Jan Staes van Ecobe: jan.staes@ua.ac.be 9 Dit is de gemiddelde TKN, vermeerderd met de gemiddelde waarde voor nitraat en nitriet (zie VMM-website: 6