Rectoraatsoverdracht. Toespraak Koen Becking. 4 juni Dames en heren,

Transcriptie

1 Rectoraatsoverdracht 4 juni 2015 Toespraak Koen Becking Dames en heren, We zijn vandaag samen om een wel heel bijzondere reden: de rectoraatsoverdracht aan Tilburg University. Het is geweldig om u allen hier vandaag te mogen ontvangen! Een bijzonder woord van welkom voor onze Commissaris van de Koning, Wim van de Donk, burgemeester Peter Noordanus, de voorzitter van ons stichtingsbestuur Jan Hommen en alle andere collega s en vrienden uit de academie, van onze universiteit en uit het Brabantse land. Waarde rectores magnifici, de collega s van Philip van de andere universiteiten, van harte welkom. Collega-voorzitters en bestuurders, goed dat jullie er allemaal zijn. Fijn dat ook het voltallige college van bestuur van de TU Eindhoven aanwezig is. Een bevestiging van onze goede samenwerking in de wens om een Bossche Campus te realiseren. We hebben daar alle vertrouwen in. Vandaag staat onze rector magnificus Philip Eijlander centraal. Philip was gedurende ruim zes jaar rector magnificus van Tilburg University. Een periode waarin de universiteit zich goed ontwikkeld heeft in onderzoek, onderwijs en valorisatie. Doorzetten en goed omgaan met je tijd. Ik ben er voorstander van om acht uur te slapen. Dat vind ik belangrijk. Je kunt me ook nergens voor wakker maken. Maar naast die acht uur blijven er nog zestien uur over in een dag. Je kunt dan een uurtje op de bank zitten en dan zit je op vijftien uur voor werk en andere nuttige dingen. Was gezegd, Philip Eijlander, door ons onvolprezen Univers gevraagd naar zijn levensfilosofie. Philip is van grote betekenis geweest voor onze academische gemeenschap. Of het nu gaat over de mens Philip, over zijn voortreffelijke omgang met integriteitsvragen, over zijn grote betrokkenheid bij de studenten, over de ambitie om het onderwijsbeen bij te trekken, zijn inzet voor goede verhoudingen in de medezeggenschap of over zijn formidabele sportprestaties - hij liep de marathon ooit in uur! - steeds opnieuw wordt duidelijk dat we afscheid nemen van een collegiale, markante bestuurder met het hart op de juiste plaats en het hoofd bij de juiste zaak. 1

2 Besturen, dames en heren, is een delicate zaak. Het vinden van de juiste balans een precaire aangelegenheid. Uiteindelijk draait het om mensen en hun onderlinge verhouding. Om vertrouwen. Onze verhouding was en is uitstekend. Philip en ik hebben vanaf het begin van onze samenwerking op elkaar kunnen vertrouwen. We hadden vaak aan een half woord genoeg en vulden elkaar goed aan. Scherp op inhoud en zacht op de relatie. We deden het echt samen, ook in onze relaties met docenten, studenten, onderzoekers, alumni en alle medewerkers. Uiteraard met de steun van de geweldige mensen om ons heen, de medezeggenschap en het toezicht. Het tekent Philip als mens, dat hij grootmoedig heeft aanvaard dat het leven soms een wending neemt die onvermijdelijk is. De ziekte van Parkinson maakte gaandeweg het besturen van de universiteit een grotere opgave. Hoe lastig misschien ook, maar samen met Ineke kwam hij tot de overtuiging dat het beter was om voortijdig te stoppen met het rectoraat. Omdat het leven meer is dan je baan, omdat je ook dit onder ogen moet durven en willen zien. We hebben daar samen steeds openhartig en persoonlijk over gesproken. Zo was ook onze samenwerking: openhartig en vol vertrouwen. Van het eerste gesprek dat wij samen hadden op het terras van hotel Karel V in Utrecht, tot de laatste dagen voor zijn afscheid. De academische wereld, dames en heren, mag zich de laatste tijd verheugen in grote belangstelling, niet in de laatste plaats door de bezetting van het Maagdenhuis. Hoewel de wensen van de protestbewegingen niet altijd congruent, goed gearticuleerd of even realistisch zijn, is het op zichzelf van grote betekenis dat zo indringend gesproken wordt over de toekomst van de universiteit. Een universiteit is een gemeenschap van onderzoekers en docenten, van studenten, ondersteunend medewerkers en alumni. In de woorden van oud-decaan Arie de Ruijter: een open, gelaagde, multi-actor configuratie, waarin vele belangen en visies zich tegelijkertijd en kriskras door elkaar afspelen. 1 Academisch is een universiteit omdat het onderwijs is gefundeerd in toponderzoek. Zo blijft hetgeen wordt onderwezen scherp en actueel. Omdat voor bijna alle Nederlandse universiteiten geldt dat de balans tussen onderwijs en onderzoek iets meer wordt omgebogen naar grotere aandacht voor het academisch onderwijs, is het noodzakelijk te investeren in onze docenten. Maar ook is meer aandacht nodig voor de instroom van jonge mensen. Worden die opgeleid door gekwalificeerde docenten, bereiken ze het juiste niveau voor de academische wereld, trekken ze er als wereldburgers op uit na hun studie? 1 Afscheidsrede prof. dr. Arie de Ruijter (2014, p. 8-9) 2

3 De academische gemeenschap, en dat wordt nogal eens onderschat, wordt ook gevormd door de eigen campus. Wij hebben wat dat betreft een fantastische uitgangspositie. We zullen meer investeren in een 24/7 campus waar mensen elkaar ontmoeten, waar je van elkaar leert en waar zodoende bildung en 21 st century skills tot zijn recht kunnen komen. Om jou, Philip, op onze campus blijvend te kunnen herinneren, bieden wij je graag het volgende aan. Filmpje Benkske Jouw Benkske staat gebroederlijk naast dat van onze vorige voorzitter van het stichtingsbestuur, Ruud Lubbers, met wie jij jaren hebt samengewerkt. Op deze manier ben je goed verankerd op de campus en daarmee in jouw stad Tilburg. Onze universiteit is met zijn stedelijke en regionale inbedding en profiel als gespecialiseerde universiteit, zijn mooie campus en goede onderlinge verhoudingen, in mijn ogen het type instelling waar de jeugd van de toekomst meer en meer voor zal kiezen. Kleinschaligheid, hoge kwaliteit, aandacht voor bildung en gemeenschapsdenken, gaan hand in hand met hoogwaardige vakkennis en uitstekende voorbereiding op de arbeidsmarkt. Als deze visie veranderingen nodig maken in de wijze waarop de instelling wordt bestuurd, waarop inspraak is geregeld of hoe er met geld wordt omgegaan, dan gaan we dat debat niet uit de weg. Om dat debat te voeren is de kwaliteit van onze medezeggenschap in de gehele instelling meer dan voldoende. Maar vergis u niet: de Nederlandse universiteiten kennen een steeds grotere toeloop van studenten met gelijkblijvende of zelfs teruglopende budgetten. Zonder de mogelijkheid om te selecteren of selectief te krimpen of bij gelijkblijvende budgetten loopt dit universitaire systeem een keer vast. De eerste tekenen zijn goed zichtbaar: te hoge werkdruk voor het wetenschappelijk personeel, beperkte loopbaanmogelijkheden voor docenten, onvrede over tijdelijke contracten, lage slagingskansen bij onderzoeksaanvragen en irritatie over de grote verantwoordingslast. Laat de huidige debatten over de toekomst van de universiteit erin resulteren dat we ook deze onderwerpen serieus kunnen adresseren. Mijn keuze is helder: meer sturen op kwaliteit dan op kwantiteit, meer profilering en meer mogelijkheden om selectief te zijn. Selectie en kwaliteit verhouden zich lastig tot toegankelijkheid en kwantiteit. Een echte keuze dus! Nog iets over Philip. Klaas Sijtsma, onze decaan van de sociale faculteit, typeerde Philip bij zijn afscheid van de decanen als de rector van wikken en wegen, en ook als de wijze rector die tegengas gaf aan de decanen. Over de kwaliteiten van Philip en zijn betekenis voor onze universiteit is al veel gezegd. Ik zou toch nog graag willen wijzen op zijn geweldige humor, die ons in vele lastige situaties ver gebracht heeft, en waarmee meer dan eens het ijs gebroken werd in lastige kwesties. 3

4 Zijn nieuwsgierigheid mag eveneens niet onvermeld blijven. Net als ik zijn wij beiden bijzonder nieuwsgierig van nature en volgen we het nieuws op de voet. We spraken veel en graag over het nieuws. De politieke actualiteit, sportnieuws, nieuwtjes uit academia, we kregen er geen genoeg van. Zelfs de aflevering van Boer zoekt Vrouw van zondagavond was op maandag vaste prik als we bijpraatten in het maandagmorgen-overleg. Velen kijken terug op de samenwerking met jou, Philip. Die herinneringen en ontboezemingen hebben we gebundeld in een prachtig Liber Amicorum, dat ik je hierbij graag overhandig. Ik kom tot een afronding. In onze samenwerking hebben wij vanaf het begin gekozen om onderwijs en onderzoek echt zo veel mogelijk centraal te stellen. Daarom ook voeren we beleid om nog extra te investeren in de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek. Het kwaliteitsprogramma BEST heeft als doel echte samenwerking verder mogelijk te maken, de kwaliteit van de dienstverlening te verhogen en om ca. 5 miljoen euro om te buigen van ondersteuning naar onderwijs. Via het reservebeleid maken we met steun van de faculteiten bijna 25 miljoen euro vrij voor onderwijs en onderzoek. Geld dat ook bedoeld is om het nieuwe onderwijsprofiel echt handen en voeten te geven. Van de middelen die wij ontvangen, gaat in % meer naar de faculteiten dan in Zo zorgen we daadwerkelijk voor meer handen aan het bord. Over twee andere projecten zijn we het met de decanen onlangs eens geworden: we gaan fors investeren in career services voor studenten en we starten een programma voor vrouwelijk wetenschappelijk personeel. Het is mij een grote eer, dames en heren, om te mogen aankondigen dat we hebben besloten om dit stimuleringsprogramma voor vrouwen te vernoemen naar Philip Eijlander. Het Philip Eijlander Fellowship Programma is een feit! Maar er is meer goed nieuws op het terrein van gender: we hebben met het lokaal overleg afgesproken dat we onderzoek gaan doen naar de salarisverschillen tussen mannen en vrouwen. Mochten daar aantoonbaar niet te rechtvaardigen verschillen zijn, dan zullen wij ons er in goed overleg met de medezeggenschap sterk voor maken ook hier actief beleid te voeren. We hebben het debat in de instelling nooit geschuwd en hielden veel en intensief contact met studenten, medewerkers, docenten, hoogleraren en alumni. De academische gemeenschap in Tilburg is een bijzondere en aangename omgeving om in te mogen werken. Het was een voorrecht om dat samen met Philip te mogen doen. Ik verheug me op de samenwerking met Emile, om nieuwe stappen te zetten voor een gezonde toekomst. De uitgangspunten zijn goed: financieel, spectaculaire groei in de vooraanmeldingen, snel stijgende waardering van studenten voor onze 4

5 inspanningen, volgens hoogleraren zijn we al jaren de beste gespecialiseerde universiteit van Nederland en volgens een recente QS ranking de beste Nederlandse universiteit voor economie. Ik rond nu echt af dames en heren. De laatste maanden sloten Philip en ik bijeenkomsten steevast af met het vrolijke opgewekt voorwaarts!. En zo is het maar net, Philip, opgewekt voorwaarts! 5