Presentatie Energiemonitoring en invloed gebruikersgedrag

Transcriptie

1 Presentatie Energiemonitoring en invloed gebruikersgedrag Maandag 19 januari 2015 ir. Luc Stijnen

2 Voorstelling van C.V. Zonnige Kempen JONGSTE NIEUWE SOCIALE BOUWMAATSCHAPPIJ OPGERICHT IN 1963 REGIO 11 gemeenten DOEL PATRIMONIUM: - Gebouwd Verhuurd In opbouw 96 - Aanbesteed 38 - In beheer 7

3 Duurzaam en energiezuinig bouwen 1. omgeving economie 2. energie ecologie 3. water sociaal tijd 4. bouwmaterialen 5. afval 6. aanpasbaarheid 7. toegankelijkheid

4 Duurzaam en energiezuinig bouwen 6 stappen benadering Trias Energetica 1 Verminderen verbruik 2 Gebruik niet uitputbare energie met minimum aan overlast 3 Verbetering rendement Noodzakelijke, maar onvoldoende voorwaarden Toevoegen 4 Afstellen, meten en evalueren: installatie 5 informeren en begeleiden van gebruik 6 verspreiden ervaringen zowel positief als negatief PRESENTATIE

5 increasing EV Duurzaam en energiezuinig bouwen SRE woningen Zonnige Kempen nieuwe woningen 1ste fase: onderzoek 250 sociale woningen in Herenthout EV = 22796, ,2 x GC ,7 x TOT 1 tenant 3 tenants 5 tenants decreasing GC, more insulation

6 Duurzaam en energiezuinig bouwen THERMISCHE BALANS VAN EEN WONING VERBRUIK PRODUCTIE DISTRIBUTIE EMISSIE REGELING RENDEMENTS - VERLIEZEN NUTTIGE WARMTE - VRAAG SWW VERWARMING EXTERN INTERN GRATIS WINSTEN THEORETISCHE NETTO WARMTEVRAAG VENTILATIE WARMTE - VERLIEZEN TRANSMISSIE

7 Waterstraat Hulshout-Houtvenne 23 sociale woongelegenheden

8 Hulshout-Houtvenne, Waterstraat A. PARTNERS SOCIALE BOUWMAATSCHAPPIJ ZONNIGE KEMPEN PROVINCIE ANTWERPEN ONDERZOEKSINSTELLING VITO KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN B. SUBSIDIE VLAAMSE GEMEENSCHAP - programma Demonstratieprojecten EUROPESE GEMEENSCHAP - Thermie programma C. DOELSTELLINGEN INGREDIENT EN RECEPT: KOOKBOEK ZOWEL ENERGIEVRAAG ALS ENERGIEAANBOD GEBRUIKERS - HUURDERS: ECOTEAM

9 Hulshout-Houtvenne, Waterstraat ENERGETISCH DOEL VAN HET PROJECT Reductie van het energieverbruik voor verwarming met 77 % 220 kwh/m² per jaar (gemiddeld verbruik in België) 190 kwh/m² per jaar compact bouwen, passieve zonne-energie, K55-isolatiepeil condenserende ketel 162 kwh/m² per jaar 79 kwh/m² per jaar 50 kwh/m² per jaar doorgedreven isolatie van muren, vloer, dak en beglazing mechanische ventilatie met warmterecuperatie Reductie energieverbruik voor sanitair warm water met 50 % door zonnecollectoren

10 Hulshout-Houtvenne, Waterstraat Energie gebruik ruimte verwarming blok 2 zonnecollectoren Blok 2 : collectief ,6 % %

11 GREEN and responsible Global Renewable Energy Environmentally Neighbourhouds

12 Vorselaar Schransstraat Renovatie van 5 appartementsblokken

13 Vorselaar Schransstraat Renovatie op basis Synpack Probleem: - Woonblokken uit jaren 60 en 70 - Slecht geïsoleerd + koude bruggen - Comfortgebrek - Ingrijpende onderhoudswerken binnen korte termijn noodzakelijk Indeling: - 5 blokken met 9 appartementen gebouwd in In 1992 werden 5 x 2 extra appartementen gecreëerd onder het dak Apt A Apt B Apt C Floor 0 Apt D Floor 0 Floor 1 Apt E Apt F Apt G Apt H Staircase Staircase Staircase Apt I Floor 0 Floor 2 Floor 3 Apt J Staircase Apt K

14 Vorselaar Schransstraat Oplossing: - Sanering door rekening te houden met zon - Benadering vanuit een paketten keuze - Wetenschappelijk gefundeerde besparingsdoel van 60 % - Opstellen van dossier in samenspraak met de huurders - Keuze op basis van de totale woonlast Partners Project

15 Vorselaar Schransstraat - Simulatietabel TRNSYS type 56 - Ingrepen + isolatie in muren: 8 cm rotswol + aluminium ramen met thermische onderbreking + dubbel glas + inpakken balkons + garagepoort dichthouden: - automatische poort - afstandsbediening - lift tot op het niveau van de garages + trappenhuis werkt als buffer + plafond van garage geïsoleerd + lift + collectieve individuele verwarming + zonnecollectoren 25m² dekking 40% + ventilatie met warmterecuperatie

16 Energy consumption [kwh/m²/y] Vorselaar Schransstraat - Energieverbruik Existing situation Space heating energy After energy renovation Hot water energy

17 Vorselaar Schransstraat vóór na

18 Vorselaar Schransstraat

19 Energiekost: constataties op het terrein a) Algemeen - stijgende energieprijs - stijgende absolute waarde energiekost in het gezinsbudget - stijgend relatief aandeel t.g.v. gezondheidsindex deze stijging is nog groter bij kansarmen (huurders sociale woning) Mogelijk te realiseren - geen bijkomende investering voor energiebesparende maatregelen Reden: Resultaat: - huur beperkt tot 1/55 inkomen - kost is gekoppeld aan investering NFS 2 eens het plafond bereikt is, geen verdere investering

20 Energiekost: constataties op het terrein b) gevolg: het niet verder doorbreken en gebruik van 1 verhoogde isolatiegraad 2 collectieve installaties 3 zonnecollectoren 4 noodzakelijk thermische renovatie c) Investeringen op het gebied van energie geven het beste rendement als de ingrepen - bij nieuwbouw rechtstreeks geïntegreerd zijn in het ontwerp - bij renovatie deel uitmaken van een totaal pakket

21 Creëren van WIN-WIN situatie voor huurder, investeerder en overheid - investering die energiekosten woning verlagen en die beter zijn dan norm belonen - 50 % van de door deze door investering bekomen winst wordt op maandbasis door huurder betaald aan investeerder, hierdoor ontstaat een stimulans naar de investeerder toe - Voor de investeerder wordt de terugverdientijd verdubbeld wat zotte dure ideeën ontmoedigt - Het systeem geeft stimulans naar gebruiker om systemen optimaal te gebruiken (controle functie) - Als richtcijfer voor berekening besparing kan k-waarde en EPB-EPC gebruikt worden - De overheid krijgt inzicht in de gecreëerde besparing alsook een forum om verbeteringen te optimaliseren - verlagen van CO2 uitstoot en bereiken van KYOTO-doelstellingen

22 Voordelen van het systeem - huurders betalen minder aan energierekening - totale woonlast (huur + energiekost + energieverminderingsgetal) is laag - sociale woningbouw zal extra gaan investeren in energiebesparende maatregelen - er wordt een rem ingebouwd door het verdubbelen van terugverdientijd en het te bekomen rendement - geeft bouwmaatschappijen een input om met huurders een positief gesprek te voeren - de CO2 uitstoot zakt

23 Kabienstraat Laakdal-Veerle Renovatie van 42 sociale woongelegenheden RESHAPE

24 Kabienstraat, Laakdal

25 Kabienstraat, Laakdal Vóór de werken

26 Kabienstraat, Laakdal Na de werken

27 Kabienstraat, Laakdal 1. EPB berekening 2. Informatiesessies met huurders - Klimaat op Maat Startmoment met huurders - tools en tips meterkaart energietest - energiebesparingstips

28 Meterkaart

29 Meterkaart

30 Energietest

31 Energietest

32 Kabienstraat, Laakdal - besparingstips

33 Kabienstraat, Laakdal b) Tweede vergadering in het midden van het proces : energieborrel bespreken voorlopige resultaten - energiequiz met prijzen bespreken van ervaringen, problemen en resultaten extra besparingstips c) Slotmoment : 20 april 2007 KLIMAAT op MAAT = 8% besparen in 4 maanden Deelnemende wijken: Roteinde in Ramsel Kabienstraat in Laakdal

34 INTERREG project: CEM PROJECTNAAM: INTERREG IV: Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders Grensoverschrijdende samenwerking tussen buren: Grensregio Vlaanderen Nederland PROJECTVERLOOP: 01/10/ /09/2012 PARTNERS: Woonstichting Etten Leur (Nederland) SHM Zonnige Kempen (België) Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders.

35 Noodzaak om CEM op te starten Energiekost wordt steeds duurder en duurder Energiekost is niet gekoppeld aan de index ( huurkost) Weinig info over effectieve woonlasten (huur + energiekost) Huidige voorlichtingsprogramma s zijn: te algemeen, te weinig concreet, vaak eenmalig en gebouwspecifiek en niet huurderspecifiek Geen WIN (eigenaars) / WIN (huurders) situatie Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders.

36 Noodzaak om CEM op te starten Woonlasten in de toekomst Woonlasten (werkelijke huur) max A-label Woonlasten (werkelijke huur) max G-label modaal inkomen Prijsstijgingen / jaar Onderwerp min max Huur Gas 2% 12% 15% Electra 6% 9% Inflatie Modaal inkomen 2,5% Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders.

37 Doelstelling van CEM Woonlasten (huur + energiekost) in kaart brengen. Niet from scratch iets nieuws ontwikkelen Specifiëren voor huurdoelgroep Zowel woninggerelateerde ALS gebruikersgerelateerde informatie Ontwikkelen van een communicatiemodel. Duidelijk communiceren over woonlasten Intensieve begeleiding voor huurders met abnormaal verbruik Huurders informeren. Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders.

38 Doelstelling van CEM Know how van Zonnige Kempen en Woonwel te koppelen: Het ontwikkelen van een meet- en communicatiemodel voor de energiekosten van huurwoningen en van een op huurders gericht beleid zal een reële verlaging van de totale woonlasten bewerkstelligen. Toolbox Breed sociaal draagvlak Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders.

39 Energieverbruik (euro) 1. Wiskundig model EV = C1 + C2*gebouwkenmerken + C3*bewonerskenmerken Gebouw C21 Installaties C22 EPB EPC 30% Bewoners C3 70% Evolutie naar meer geïsoleerde woningen 60% 40% Gebouwconstante 2 bewoners 3 bewoners 4 bewoners Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders.

40 Terug naar stap 1: Verzamel grotere dataset Proces opvragen historische energieverbruiken: Stap 1: toestemming verzamelen voor opvragen energieverbruiken Stap 2: energieverbruiken opvragen bij nutsmaatschappijen Knelpunt

41 Tools ter ondersteuning Energieconsumptie van een huishouden vergeleken met de gemiddelde consumptie in de wijk per m² Energieconsumptie van een huishouden over een bepaalde periode vergeleken met de gemiddelde consumptie in een ander periode Energieconsumptie van een huishouden over een bepaalde periode vergeleken met het normverbruik van hetzelfde huishoudprofiel Op basis van de uitbouw van een wiskundige formule in het CEMproject, die niet enkel gebouwkarakteristieken maar ook gezinsgebonden kenmerken meebrengt, kan het normverbruik van verschillende huishoudprofielen worden bepaald. Nieuw project TRIME Communicatiemodel voor energiekost en integrale woonkwaliteit op maat van huurders.

42 TRIas Mores Energetica: doel Trias mores energetica: Gebruikersgedrag energie-efficiëntie Pas energie-efficiënte producten toe Vermenigvuldig gedrag Doelstelling: Lange termijn verbetering van energie-efficiëntie en welzijn bij bewoners van sociale huisvesting door het faciliteren van actieve gedragswijziging.

43 TRIas Mores Energetica: middelen & tijd Partners: Circle [VK] (coördinator) Logirep [Fr] Vilogia [Fr] Intent [Fr] Havensteder [Nl] Eigen Haard [Nl] TUDelft [Nl] Sestao Berri [Sp] Zonnige Kempen [B] U-Sentric [B] Budget: (EU: 75%) Timing: 01/09/ /08/2017

44 TRIas Mores Energetica: beoogde resultaten Beoogde resultaten: Reductie in energieverbruik: 9% (~6,4 GWh) 1 pilootproject: 3875 bewoners in 5 EU landen 555 bewoners 7 pilootprojecten (970 à 1600 gezinnen) 140 à bewoners in hele EU gezinnen 20 M investeringen in duurzame energie 3120 toe prim /jaar 9075 tco 2 60 goed opgeleide ambassadeurs 9 ambassadeurs Overige effecten: Gebouwgebruikers: Financieel profijt Toename zelfvertrouwen en maatschappelijk engagement Verbetering binnenklimaat en gezondheid

45 TRIas Mores Energetica: werkwijze Doelstelling: Lange termijn verbetering van energieefficiëntie en welzijn bij bewoners van sociale huisvesting door het faciliteren van actieve gedragswijziging. Aanpak: faciliteren & aanmoedigen van verbetering van Gebruikersgedrag (m.b.t. energieverbruik), Aankoopgedrag (energie-efficiënte, betaalbare toestellen). + Vermenigvuldiging van gedragsverbetering Werkwijze: ENERGIE-AMBASSADEURS voortrekkers gedragsverbetering E- efficiëntie + Smart meters monitoring energieverbruik Best Beschikbare technieken (SHM s)

46 TRIas Mores Energetica: werkwijze ENERGIE-AMBASSADEURS Verwachtingen: Voortrekkersrol Representatief voor betreffend project Zelf verbetering realiseren (1 e fase: ) Motiveren andere bewoners (2 e fase) Olievlek-effect (3 e fase) uitgebreidere info volgt nog Ondersteuning (wordt voorzien): Opleiding vanwege co-ambassadeur Aanbieden informatie: Minimaliseren energieconsumptie Maximaliseren binnenklimaat Financiële oplossingen investering Voorbeelden suggesties verbetering energie-efficiëntie: df

47 Pilot site Kapelaan Francklaan, Booischot Variation in energy level: standard energy level passive house Variation in heating system (individual versus collective) Standard energy level house Variation in ventilation system Entity 4A E85 (+K40) Entity 4B E60 (+K25) Entity 4C Passive housing Entity 1A E60 (+K25) Entity 1B E60 (+K25) Entity 2 E85 (+K40) Entity 3A E60 (+K25) Individual heating system Entity 3B E60 (+K25) Collective heating system CV ZONNIGE KEMPEN

48 esesh Result

49 BEDENKINGEN EN NOODZAKELIJKE VOORWAARDEN - Tekening is niet af - Kookboek : ingrediënten en recept - Voorwaarden Beleidsmaatregelen en financiële stimuli Raad van Bestuur en gemeente Duurzaam is meer dan energie Duurzaam ontwerpen Bestaande initiatieven Wetenschappelijke ondersteuning en samenwerking met andere actoren Sociale huurder