Onderzoek naar ICT-gebruik onder docenten in het primair en voortgezet onderwijs

Transcriptie

1 Grote Bickersstraat KS Amsterdam Postbus AE Amsterdam t f e info@tns-nipo.com Social & Polling Rapport Onderzoek naar ICT-gebruik onder docenten in het primair en voortgezet onderwijs Anna Giling / Natasja van der Laan E1796 november 2005 Bestemd voor: Ict op School Den Haag

2 Inhoud Inleiding 1 1 Gebruik computers stijgt gestaag Computergebruik tijdens de lessen Intensiteit van het computergebruik Computers op school met name gebruikt voor oefenprogramma s Intensiteit van computergebruik buiten de lessen Vrijwel elke docent gebruikt thuis de computer voor schoolwerkzaamheden 14 2 Ambities voor de toekomst positief Over drie jaar zal het gebruik verder zijn gestegen Apparatuurvoorziening belangrijkste randvoorwaarde Activiteiten op het gebied van ICT-gebruik 18 3 Informatiebronnen op het gebied van ICT in het onderwijs 21 4 Merendeel docenten tevreden over eigen kennis van computertoepassingen in het onderwijs Redenen om (nog) geen gebruik te maken van ICT in de klas ICT-voorzieningen blijven met name in VO voor verbetering vatbaar Kennis van computertoepassingen voldoende 27 5 Behoefte aan programma s en bruikbaar lesmateriaal Top 10 van ondersteuningsbehoeften 29 6 Vaardigheden docenten 31 7 Samenvatting 33 Bijlagen 1 Onderzoeksverantwoording 2 Methode van onderzoek: NIPO CAPI@HOME 3 Vragenlijst 4 Tabellen 5 Open antwoorden Inhoud figuren en tabellen 1 Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden 3 2 Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij het primair onderwijs door de jaren heen 4 november 2005

3 3 Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij het voorgezet onderwijs door de jaren heen 5 4 Intensiteit van computergebruik door bij het geven van primair onderwijs 6 5 Intensiteit van computergebruik door leraren bij het geven van voortgezet onderwijs 7 6 Hoe vaak wordt in het basisonderwijs gebruik gemaakt van de computer voor 8 7 Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het primair onderwijs 9 8 Hoe vaak wordt in het voortgezet onderwijs gebruik gemaakt van de computer voor 10 9 Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het voortgezet onderwijs Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen Primair onderwijs Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen Voortgezet onderwijs Intensiteit van computergebruik voor schoolwerkzaamheden door leraren thuis Huidig en toekomstig aantal uren computergebruik per week in het primair onderwijs Huidig en toekomstig aantal uren computergebruik per week in het voortgezet onderwijs Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het primair onderwijs? Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het voortgezet onderwijs? Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden Primair onderwijs Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden Voortgezet onderwijs Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het primair onderwijs Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het voortgezet onderwijs In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? Primair onderwijs In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? Voortgezet onderwijs In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? Primair onderwijs In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? Voortgezet onderwijs Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het primair onderwijs Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het voortgezet onderwijs Hoe vaardig zijn docenten in het primair onderwijs in Hoe vaardig zijn docenten in het voortgezet onderwijs in 32 november 2005

4 Inleiding Achtergrond Sinds 2001 heeft TNS NIPO voor Stichting Ict op School verschillende bekendheids- en gebruikersonderzoeken uitgevoerd. In navolging hierop heeft Stichting Ict op School aan TNS NIPO gevraagd ook in 2005 een vervolgonderzoek uit te voeren. Ict op School is benieuwd in welke mate scholen in het primair- en voortgezet onderwijs het afgelopen jaar ICT verder hebben geïntegreerd in de lessen. Ook vind Ict op School het belangrijk meer inzicht te krijgen in de wensen, behoeften, verwachtingen en ambities van haar doelgroepen bij de integratie van ICT in het onderwijs. Wat betreft haar eigen rol wil Ict op School meer weten over haar imago en het gebruik en waardering van haar producten. Doelgroep Het totale onderzoek heeft binnen het primair- en voortgezet onderwijs plaatsgevonden en is gehouden onder de volgende doelgroepen: Regionale samenwerkingsverbanden; Schoolbesturen; ICT-management; Docenten. In dit document worden de belangrijkste resultaten weergegeven van het onderzoek onder docenten. Hoe wordt het computergebruik tijdens de lessen door de docenten getypeerd? Hoeveel gebruik wordt ervan gemaakt; voor welke doeleinden wordt gebruik gemaakt van de computer en betrekken docenten de computer ook bij het maken van schoolopdrachten thuis? Doel van het onderzoek Stichting Ict op School wil met dit onderzoek meer inzicht verkrijgen in de ambities van scholen, schoolbesturen en samenwerkingsverbanden op het gebied van ICT en de ondersteuning die Ict op School kan bieden om deze ambities te realiseren. Ook wil zij terugblikken op het afgelopen jaar en achterhalen wat de relevantie is van de producten en diensten van Ict op School voor het huidige ICT-gebruik. De resultaten van het onderzoek geven inzicht in: Stand van zaken ICT-gebruik in het onderwijs; Wensen / behoeften aan ondersteuning in de toekomst; Het belang van samenwerking; Bekendheid en imago van Stichting Ict op School; Gebruik en waardering van de producten en diensten (bv. de website). november

5 Methode en steekproef In totaal hebben 206 respondenten meegedaan aan het onderzoek (100 werkzaam in het basisonderwijs en 106 werkzaam in het voortgezet onderwijs) via CASI (Computer Assisted Self Interviewing). De veldwerkperiode heeft plaatsgevonden van 19 t/m 27 september Voor een uitgebreide beschrijving van de gebruikte methode en steekproef verwijzen wij naar de onderzoeksverantwoording in de bijlagen. In de bijlage vindt u tevens de gebruikte vragenlijst en de tabellen van dit onderzoek. november

6 1 Gebruik computers stijgt gestaag In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van het ICT-gebruik door docenten in de lessen. Hoeveel uur per week zetten docenten computers in bij het geven van onderwijs en hoe vaak geven zij leerlingen opdrachten die zij thuis met behulp van computers moeten uitvoeren? 1.1 Computergebruik tijdens de lessen Aan de docenten is gevraagd aan te geven hoe zij het computergebruik in hun lessen typeren. Hierbij konden zij kiezen uit de antwoordmogelijkheden geen gebruik, ook nog geen plannen, oriëntatie op de mogelijkheden, beginnend gebruik, gevorderd gebruik en vergevorderd gebruik. In het basisonderwijs typeren vier op de tien docenten (42%) het computergebruik in de klas als (ver)gevorderd. In het voortgezet onderwijs is dat 29%. Hiernaast omschrijft een grote groep docenten het computergebruik in de eigen lessen als beginnend gebruik. In het primair onderwijs typeren vier op de tien docenten het computergebruik als beginnend (38%) tegen 57% in het voortgezet onderwijs. 1 Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden % Geen gebruik, ook nog geen plannen Oriëntatie op de mogelijkheden Beginnend gebruik Gevorderd gebruik Vergevorderd gebruik Weet niet Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs Bron: TNS NIPO, 2005 november

7 Net als bij de vorige meting geeft slechts een klein deel van de docenten aan niet van plan te zijn om de computer in het onderwijs te betrekken. Vorig jaar gebruikte 6% van de docenten in het primair onderwijs geen computers voor onderwijsdoeleinden en had ook nog geen plannen dit in de toekomst te gaan doen. In 2005 is dit percentage afgenomen tot 4%. In het voortgezet onderwijs is deze afname nog sterker. In 2004 gaf 12% aan nog geen gebruik te maken van computers in het onderwijs of plannen hiervoor te hebben, in 2005 is dit afgenomen tot 3%. Ten opzichte van de vorige meting zien we in het primair onderwijs een verschuiving in twee richtingen. Enerzijds neemt het aantal leraren in een beginnend stadium van gebruik af. Anderzijds is er een toename van het aantal leraren in zowel het stadium van oriëntatie op de mogelijkheden als gevorderd gebruik. In het voortgezet onderwijs is met name een piek waarneembaar bij beginnend gebruik. Het aantal leraren met gevorderd gebruik is in 2005 ten opzichte van 2004 afgenomen. 2 Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij het primair onderwijs door de jaren heen % Geen gebruik, ook nog geen plannen Oriëntatie op de mogelijkheden Beginnend gebruik Gevorderd gebruik Vergevorderd gebruik Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

8 3 Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij het voorgezet onderwijs door de jaren heen % Geen gebruik, ook nog geen plannen Oriëntatie op de mogelijkheden Beginnend gebruik Gevorderd gebruik Vergevorderd gebruik Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

9 1.2 Intensiteit van het computergebruik Primair onderwijs Ten opzichte van vorig jaar is een afname te zien van de intensiteit waarmee docenten computers inzetten bij het geven van onderwijs. Van de docenten in het primair onderwijs geeft 16% aan meer dan 10 uur per week computers in te zetten bij het geven van onderwijs (ten opzichte van 23% in 2004). 4 Intensiteit van computergebruik door bij het geven van primair onderwijs % Geen Minder dan 2 uur per week 2 tot 5 uur 5 tot 10 uur 10 tot 15 uur 15 tot 20 uur 20 uur of meer Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

10 Voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs blijft de intensiteit van het computergebruik nagenoeg constant. Van de respondenten geeft 13% aan meer dan 10 uur per week van computers gebruik te maken (was 15% in 2004). De grootste verschuiving zit in het aantal docenten dat aangeeft computers meer dan 20 uur per week in te zetten. Dit aantal neemt, na de toename vorig jaar, weer af tot 1%. 5 Intensiteit van computergebruik door leraren bij het geven van voortgezet onderwijs % Geen Minder dan 2 uur per week 2 tot 5 uur 5 tot 10 uur 10 tot 15 uur 15 tot 20 uur 20 uur of meer Bron: TNS NIPO, Computers op school met name gebruikt voor oefenprogramma s Primair onderwijs In het primair onderwijs worden computers verreweg het meest ingezet voor het oefenen van de leerstof. Van de leraren die computers tijdens de lessen gebruiken, geeft maar liefst 47% aan dagelijks gebruik te maken van oefenprogramma s voor de leerlingen. Nog eens 34% zegt hier wekelijks gebruik van te maken. Het dagelijks gebruik van de overige doeleinden dan oefenprogramma s is in het primair onderwijs beduidend lager. november

11 6 Hoe vaak wordt in het basisonderwijs gebruik gemaakt van de computer voor % 100% 90% % 70% % 50% 40% 30% % 10% 0% Tekstverwerking Oefenprogramma's Opzoeken op internet Zelfstandig werken Internet voor communicatie Weet niet Minder vaak of nooit Enkele keren per jaar Ongeveer 1 keer per maand Wekelijks Dagelijks Bron: TNS NIPO, 2005 Als we de gegevens over het gebruik van de verschillende toepassingen van de vier metingen van de afgelopen jaren in één grafiek zetten, blijkt dat met name het gebruik van oefenprogramma s toeneemt. Werd bijvoorbeeld in het primair onderwijs in 2001 ongeveer 2 keer per week gebruik gemaakt van oefenprogramma s, in 2005 is dit opgelopen naar bijna 4 keer per week. november

12 7 Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het primair onderwijs 3,8 Gemiddeld gebruik per week Primair onderwijs 3,3 2,8 2,3 1,8 1,3 Tekstverwerking Oefenprogramma's Opzoeken op internet Programma's ter ondersteuning zelfstandigheid 0,8 0,3-0, Bron: TNS NIPO, 2005 november

13 Voortgezet onderwijs We zagen dat het dagelijks gebruik in het basis onderwijs met name was gericht op oefenprogramma s. In het voortgezet onderwijs zijn de verschillen in dergelijk gebruik minder groot. Oefenprogramma s (19%) en tekstverwerking (18%) zijn de meest voorkomende dagelijkse bezigheden, op de voet gevolgd door programma s ter ondersteuning van de zelfstandigheid (15%). Als het gebruik binnen een maand (dagelijks tot ongeveer één keer per maand) wordt bekeken dan is het opzoeken op internet (81%) en tekstverwerking (79%) de meest gebruikte toepassingsvorm. 8 Hoe vaak wordt in het voortgezet onderwijs gebruik gemaakt van de computer voor % 100% 90% % % % % 24 40% 30% % 28 10% % Tekstverwerking Oefenprogramma's Opzoeken op internet Zelfstandig werken Internet voor communicatie Weet niet Minder vaak of nooit Enkele keren per jaar Ongeveer 1 keer per maand Wekelijks Dagelijks Bron: TNS NIPO, 2005 november

14 Hoewel de oefenprogramma s lang niet zo vaak worden gebruikt in het voortgezet onderwijs als in het primair onderwijs, is hiervan een toename waarneembaar van ongeveer 1 keer per week in 2004 naar bijna 2 keer per week in Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het voortgezet onderwijs Gemiddeld gebruik per week Voortgezet onderwijs 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 Tekstverwerking Oefenprogramma's Opzoeken op internet Programma's ter ondersteuning zelfstandigheid 0,4 0, Bron: TNS NIPO, Intensiteit van computergebruik buiten de lessen Primair onderwijs De mate waarin docenten leerlingen opdrachten geven die zij thuis met behulp van de computer moeten uitvoeren, is iets toegenomen ten opzichte van de voorgaande metingen (31% van de leraren geeft de leerlingen minimaal eens per maand een dergelijke opdracht in tegenstelling tot 26% in 2004). Toch geeft 6 op de 10 docenten aan leerlingen (vrijwel) nooit een opdracht te geven die zij thuis op de computer moeten maken. Dit percentage is iets gestegen ten opzichte van de voorgaande metingen. 10 Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen Primair onderwijs november

15 % Dagelijks Wekelijks Ongeveer 1 keer per maand Enkele keren per jaar Minder vaak of nooit Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

16 Voortgezet onderwijs Hoewel docenten in het voortgezet onderwijs de computer in de klas minder vaak gebruiken dan in het basisonderwijs, geven zij wel vaker thuisopdrachten aan de leerlingen. Negen van de tien docenten geven leerlingen huiswerkopdrachten waarbij de computer voor het maken van huiswerk nodig is. De groep leraren die geen computer huiswerk geeft, neemt af in de loop der tijd: in 2003: 23%, in 2004: 13% en in 2005: 10%. 11 Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen Voortgezet onderwijs % Dagelijks Wekelijks Ongeveer 1 keer per maand Enkele keren per jaar Minder vaak of nooit Bron: TNS NIPO, 2005 november

17 1.5 Vrijwel elke docent gebruikt thuis de computer voor schoolwerkzaamheden Vrijwel alle docenten geven aan thuis de computer voor hun schoolwerkzaamheden te gebruiken. De leraren uit het voortgezet onderwijs gebruiken de computer thuis intensiever dan de leraren uit het primair onderwijs. 12 Intensiteit van computergebruik voor schoolwerkzaamheden door leraren thuis % Geen Minder dan 2 uur per week 2 tot 5 uur 5 tot 10 uur 10 tot 15 uur 15 tot 20 uur 20 uur of meer Primair onderwijs Voortgezet onderwijs Bron: TNS NIPO, 2005 november

18 2 Ambities voor de toekomst positief In dit hoofdstuk wordt naar de toekomst gekeken. Hoe intensief is het computergebruik over drie jaar en wat is daar voor nodig? Ook geven docenten aan welke punten in de komende twaalf maanden prioriteit moeten krijgen voor het optimaliseren van ICTgebruik in de lessen. 2.1 Over drie jaar zal het gebruik verder zijn gestegen Docenten verwachten dat zij in de toekomst steeds meer gebruik zullen maken van computers in het onderwijs. Net als bij de vorige meting zal naar verwachting het ICTgebruik door docenten op basisscholen intensiever zijn dan in het voortgezet onderwijs. 13 Huidig en toekomstig aantal uren computergebruik per week in het primair onderwijs % Geen Minder dan 2 uur per week 2 tot 5 uur 5 tot 10 uur 10 tot 15 uur 15 tot 20 uur 20 uur of meer Nu Over drie jaar Bron: TNS NIPO, 2005 november

19 14 Huidig en toekomstig aantal uren computergebruik per week in het voortgezet onderwijs % Geen Minder dan 2 uur per week 2 tot 5 uur 5 tot 10 uur 10 tot 15 uur 15 tot 20 uur 20 uur of meer Nu Over drie jaar Bron: TNS NIPO, Apparatuurvoorziening belangrijkste randvoorwaarde Bij de invoering van ICT in het onderwijs zijn vier aandachtsvelden te onderscheiden: Apparatuurvoorzieningen; Programmatuur (educatieve software); Kennis en vaardigheden; Visie op het gebruikt van ICT (beleid / onderwijsopvattingen). Gevraagd is aan te geven welke van deze aandachtsvelden de hoogste prioriteit zouden moeten krijgen om in de toekomst optimaal gebruik te kunnen maken van computers bij het lesgeven. Primair onderwijs Om in de toekomst goed gebruik te kunnen maken van computers, zou er volgens de docenten van het primair onderwijs op dit moment vooral aandacht moeten worden geschonken aan apparatuurvoorzieningen (33%) en programmatuur, zoals educatieve software (32%). Met de kennis en vaardigheden zit het volgens de meeste docenten wel goed, 14% vindt dat dit het grootste aandachtspunt moet zijn, wil men in de toekomst november

20 meer gebruik gaan maken van computertoepassingen. Opvallend is dat de prioriteit die aan de aandachtsvelden moet worden gegeven zeer stabiel is in vergelijking met vorig jaar. 15 Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het primair onderwijs? % Apparatuurvoorzieningen Programmatuur / educatieve software Kennis en vaardigheden Visie op het gebruik van ICT Bron: TNS NIPO, 2005 november

21 Voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs geven de docenten aan met name prioriteit te willen geven aan apparatuurvoorzieningen (30%) en programmatuur en educatieve software (26%). Ten opzichte van vorig jaar is een opvallende verschuiving waarneembaar van het aandachtsveld Kennis en vaardigheden. In 2004 gaf 6% aan dat dit aandachtsveld de hoogste prioriteit zou moeten krijgen. In 2005 geeft een kwart van de respondenten dit aan als belangrijkste aandachtsveld. 16 Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het voortgezet onderwijs? % Apparatuurvoorzieningen Programmatuur /educatieve software Kennis en vaardigheden Visie op het gebruik van ICT Bron: TNS NIPO, Activiteiten op het gebied van ICT-gebruik Primair onderwijs In het primair onderwijs leggen de docenten de hoogste prioriteit bij het stimuleren van gebruik van computers in de klas (42%). Wat opvalt in vergelijking met de vorige metingen is dat de prioriteit die moet worden gegeven aan het gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs snel afneemt van 55% in 2003, 39% in 2004 naar 18% in november

22 17 Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden Primair onderwijs 2003 (n=97) 2004 (n=108) 2005 (n=100) % % % Gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs 55 39* 18* Stimuleren van gebruik van computers in de klas 50 31* 42 Scholing van leraren Andere infrastructurele voorzieningen, zoals interne netwerken, apparatuur, programmatuur Gebruik van ICT voor achterstandsleerlingen Samen met andere scholen ICT-kennis ontwikkelen en uitwisselen Gebruik van ICT voor communicatie met ouders en leerlingen thuis Internetaansluiting * Percentage is significant hoger of lager dan in vorige meting Bron: TNS NIPO, 2005 Voortgezet onderwijs Ook in het voortgezet onderwijs leggen de meeste docenten de hoogste prioriteit bij het stimuleren van gebruik van computers in de klas (44%). Hiernaast wordt veel prioriteit gelegd bij andere infrastructurele voorzieningen zoals interne netwerken, apparatuur en programmatuur (36%). Ten opzichte van de vorige meting is het aantal docenten dat prioriteit geeft aan het gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van het onderwijs en het ontwikkelen en uitwisselen van ICT-kennis met andere scholen iets afgenomen. november

23 18 Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden Voortgezet onderwijs 2003 (n=121) 2004 (n=129) 2005 (n=100) % % % Stimuleren van gebruik van computers in de klas Gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs Andere infrastructurele voorzieningen, zoals interne netwerken, apparatuur, programmatuur Scholing van leraren Gebruik van ICT voor achterstandsleerlingen Samen met andere scholen ICT-kennis ontwikkelen en uitwisselen 5 14* 9 Gebruik van ICT voor communicatie met ouders en leerlingen thuis Internetaansluiting 15 4* 6 * Percentage is significant hoger of lager dan in vorige meting Bron: TNS NIPO, 2005 november

24 3 Informatiebronnen op het gebied van ICT in het onderwijs Bij het gebruik van ICT worden verschillende informatiebronnen gebruikt om de toepassingen tijdens de lessen te optimaliseren. In dit hoofdstuk wordt bekeken welke informatiebronnen in het primair onderwijs en voortgezet onderwijs het meest worden geraadpleegd. Primair onderwijs In het primair onderwijs wordt het internet het meest geraadpleegd als informatiebron op het gebied van ICT in het onderwijs (74%). Daarnaast worden collega s van school (69%) en Kennisnet (65%) vaak geraadpleegd. Het gebruik van Kennisnet als informatiebron is tussen 2001 en 2003 fors toegenomen van 23% naar 72%, maar was in 2004 weer afgenomen tot 57%. Mogelijk had deze daling te maken met de dienstverlening van NL-tree die vanaf medio 2004 niet meer via de portalsite van Kennisnet toegankelijk is. In 2005 trekt het gebruik van Kennisnet als informatiebron weer aan tot 65%. november

25 19 Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het primair onderwijs Internet Collega's van school Kennisnet Familie/vrienden/kennissen Collega's van andere scholen Bladen/kranten/(vak)tijdsschriften Stichting Ict op School Ledenblad van bestuursorganisaties Beurzen/congressen % Bron: TNS NIPO, 2005 november

26 Voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs is internet eveneens de meest gebruikte bron van informatie op het gebied van ICT (82%). Op de tweede plaats komen collega s van de eigen school (77%), bladen, kranten en (vak)tijdschriften (47%) en Kennisnet (47%) komen daarna. Familie, vrienden en kennissen worden in 2005 significant vaker geraadpleegd voor informatie over ICT in het onderwijs dan vorig jaar en zijn weer even belangrijk als in Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het voortgezet onderwijs Internet Collega's van school Bladen/kranten/(vak)tijdsschriften Kennisnet Familie/vrienden/kennissen Collega's van andere scholen Stichting Ict op School Beurzen/congressen Ledenblad van bestuursorganisaties % Bron: TNS NIPO, 2005 november

27 4 Merendeel docenten tevreden over eigen kennis van computertoepassingen in het onderwijs Door veel docenten wordt op enigerlei wijze gebruik gemaakt van ICT ter ondersteuning van de lessen. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de redenen van de kleine groep docenten die geen gebruik maakt van de computer in het onderwijs. Tevens komen belemmeringen aan bod die andere docenten ervaren bij het werken met computers. 4.1 Redenen om (nog) geen gebruik te maken van ICT in de klas In hoofdstuk twee bleek dat een klein deel van de docenten geen gebruik maakt van computers ter ondersteuning van de lessen en dit ook niet van plan is. Daarnaast bleek een klein deel het computergebruik in de klas te typeren als oriëntatie op de mogelijkheden. De belangrijkste reden voor docenten in het basisonderwijs om (nog) geen gebruik te maken van computers tijdens de lessen is een gebrek aan computers en een gebrek aan kennis. Hiernaast geven docenten aan dat de software niet is afgestemd op de methode. Ook de docenten in het voortgezet onderwijs geven als belangrijkste reden om nog geen gebruik te maken van computers tijdens de lessen een gebrek aan computers aan (lastige zin). Hiernaast worden tijdgebrek, software die niet is afgestemd op de methode en gebrek aan kennis als redenen genoemd. november

28 4.2 ICT-voorzieningen blijven met name in VO voor verbetering vatbaar Primair onderwijs In het primair onderwijs zijn, evenals vorig jaar, de ICT-voorzieningen op school volgens zes op de tien docenten (61%) (meer dan) voldoende. Drie op de tien docenten (28%) vinden de voorzieningen zelfs goed tot uitstekend. 21 In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? Primair onderwijs % Uitstekend Goed Voldoende Matig Slecht Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

29 Voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs vinden iets minder docenten (46%) dat de ICT-voorzieningen (meer dan) voldoende zijn. De helft van de docenten kwalificeert de computervoorzieningen met matig of slecht. Ten opzichte van de voorgaande metingen is hierin een lichte stijging opgetreden. 22 In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? Voortgezet onderwijs % Uitstekend Goed 50 Voldoende Matig Slecht Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

30 4.3 Kennis van computertoepassingen voldoende Primair onderwijs Een meerderheid van de docenten in het basisonderwijs beoordeelt de eigen kennis over de mogelijkheden met computers in het onderwijs als (ruim) voldoende (67%). Ten opzichte van de vorige meting (63% in 2004) is dit een lichte stijging. Verder valt op dat de docenten door de jaren heen een vrij stabiel beeld hebben van de eigen kennis van computertoepassingen. 23 In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? Primair onderwijs % Uitstekend Goed Voldoende Matig Slecht Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

31 Voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs geeft eveneens tweederde (66%) van docenten aan (meer dan) voldoende op de hoogte te zijn. Dit is een lichte daling ten opzichte van 2004 toen 73% van de leraren aangaf meer dan voldoende op de hoogte te zijn van de computertoepassingen. Hiernaast valt op dat docenten in het voortgezet onderwijs net als de docenten in het primair onderwijs door de jaren heen een vrij stabiel beeld hebben van de eigen kennis van computertoepassingen. 24 In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? Voortgezet onderwijs % Uitstekend Goed Voldoende Matig Slecht Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 november

32 5 Behoefte aan programma s en bruikbaar lesmateriaal Dit hoofdstuk gaat over de behoeften van docenten om het door hen beoogde gebruik van computers in het onderwijs te realiseren. 5.1 Top 7 van ondersteuningsbehoeften Aan alle docenten is gevraagd in hoeverre zij behoefte hebben aan ondersteuning ten aanzien van computergebruik in de lessen. Aan de hand van deze resultaten is voor het primair en voortgezet onderwijs een TOP 7 van wensen en behoeften samengesteld. Deze TOP 7 is een weergave van de onderwerpen waarvan de ondervraagden hebben aangegeven dat de behoefte aan ondersteuning (zeer) groot is. Primair onderwijs Onder docenten in het primair onderwijs blijkt net als in twee voorgaande metingen de behoefte aan computerprogramma s waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken het grootst (78%). Op de tweede plaats staat directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen (77%) en meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (68%). In vergelijking met vorig jaar zien we vooral een afname in de behoefte van een bruikbaar leerlingvolgsysteem. In 2004 was hiervan een significante stijging waar te nemen van 53% in 2003 naar 75% in In 2005 is deze toename weer afgezwakt tot 56%. Hiernaast is ten opzichte van vorig jaar een afname van behoeften waar te nemen van handreikingen voor het gebruik van computerprogramma s in de les van 62% in 2004 naar 54% in Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het primair onderwijs Primair onderwijs % % % % Computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken Directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen 72 59* 74* 77 Meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik Extra computers of andere computervoorzieningen Een computerprogramma voor hulp bij afname en nakijken van toetsen Goede voorbeelden van ICT en didactiek Een visie door management en team Bron: TNS NIPO, 2005 november

33 Voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs is op dit moment de meeste behoefte aan meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (79%) en goede voorbeelden van ICT en didactiek (77%). Hiernaast valt op dat de ondersteuningsbehoeften over het algemeen in het voortgezet onderwijs hoger zijn dan in het primair onderwijs. 26 Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs % % % % Meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik Goede voorbeelden van ICT en didactiek Extra computers of andere computervoorzieningen Directe deskundige hulp als computers of netwerk haperen 77 58* 76* 75 Betere afstemming ict-voorzieningen voor schooladministratie en programmatuur voor onderwijsdoeleinden Computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken 82 67* Een visie door management en team Bron: TNS NIPO, 2005 november

34 6 Vaardigheden docenten Dit jaar is docenten voor het eerst de vraag voorgelegd hoe vaardig zij zijn in bepaalde toepassingen op het gebied van ICT en computergebruik. Primair onderwijs In het primair onderwijs zien we dat docenten met name vaardig zijn in het gebruik van educatieve software (51%) en het gebruik van de computer als didactisch hulpmiddel (49%). Men acht zich minder vaardig in het organiseren van lessen waarin ICT wordt gebruikt (31%) en het gebruik van een elektronische leeromgeving (24%). 27 Hoe vaardig zijn docenten in het primair onderwijs in Gebruik van educatieve programmatuur 51 Gebruik van computer als didactisch hulpmiddel 49 Integreren van ICT in het onderwijs 45 Gebruik van leerlingvolgsysteem 45 Beoordelen bruikbaarheid educatieve programmatuur 43 Organiseren van lessen waarin ICT wordt gebruikt 31 Gebruik van elektronische leeromgeving % Bron: TNS NIPO, 2005 november

35 Voortgezet onderwijs In het algemeen valt op dat docenten die in het voortgezet onderwijs werkzaam zijn zichzelf minder vaardig achten wat betreft ICT gebruik in het onderwijs dan docenten die in het primair onderwijs werkzaam zijn. In het voortgezet onderwijs geven docenten aan met name vaardig te zijn in het beoordelen van de bruikbaarheid van educatieve programmatuur (44%) en het organiseren van lessen waarin ICT wordt gebruikt (39%).Het gebruik van een elektronische leeromgeving komt net als bij de docenten in het primair onderwijs op de laatste plaats. 28 Hoe vaardig zijn docenten in het voortgezet onderwijs in Beoordelen bruikbaarheid educatieve programmatuur 44 Organiseren van lessen waarin ICT wordt gebruikt 39 Integreren van ICT in het onderwijs 38 Gebruik van educatieve programmatuur 36 Gebruik van computer als didactisch hulpmiddel 34 Gebruik van leerlingvolgsysteem 33 Gebruik van elektronische leeromgeving % Bron: TNS NIPO, 2005 november

36 7 Samenvatting In het primair onderwijs typeren vier op de tien docenten (42%) het computergebruik in de klas als (ver)gevorderd. In het voortgezet onderwijs is dat 29%. Hiernaast omschrijft een grote groep docenten het computergebruik in de eigen lessen als beginnend gebruik (38% in het PO tegen 57% in het VO). Ten opzichte van vorig jaar is een afname te zien van de intensiteit waarmee docenten in het primair onderwijs computers inzetten bij het geven van onderwijs. 16% van de docenten zet meer dan 10 uur per week computers in bij geven van onderwijs (was 23% in 2004). In het voortgezet onderwijs blijft de intensiteit van het computergebruik nagenoeg constant. Vrijwel alle docenten geven aan thuis de computer voor hun schoolwerkzaamheden te gebruiken. De leraren uit het voortgezet onderwijs gebruiken de computer thuis intensiever dan de leraren uit het primair onderwijs. Computers worden evenals vorig jaar verreweg het meest ingezet voor het oefenen van de leerstof. De mate waarin docenten leerlingen opdrachten geven die zij thuis met behulp van de computer moeten uitvoeren, is iets toegenomen ten opzichte van de voorgaande metingen. Docenten verwachten dat zij in de toekomst steeds meer gebruik zullen maken van computers in het onderwijs. Net als bij de vorige meting zal naar verwachting het ICT-gebruik door docenten op basisscholen intensiever zijn dan in het voortgezet onderwijs. Om in de toekomst goed gebruik te kunnen maken van computers, zou er volgens de docenten van het primair onderwijs op dit moment vooral aandacht moeten worden geschonken aan apparatuurvoorzieningen (33%) en programmatuur, zoals educatieve software (32%). In het voortgezet onderwijs geven de docenten aan met name prioriteit te willen geven aan apparatuurvoorzieningen (30%) en programmatuur en educatieve software (26%). In het primair onderwijs wordt het internet het meest geraadpleegd als informatiebron op het gebied van ICT in het onderwijs (74%). Daarnaast worden collega s van school (69%) en Kennisnet (65%) vaak geraadpleegd. In het voortgezet onderwijs is internet eveneens de meest gebruikte bron van informatie op het gebied van ICT (82%). Op de tweede plaats komen collega s van de eigen school (77%), bladen, kranten en (vak)tijdschriften (47%) en Kennisnet (47%) komen daarna. Onder docenten in het primair onderwijs is de behoefte aan computerprogramma s waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken het grootst (78%). Op de tweede november

37 plaats staat directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen (77%) en meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (68%). In het voortgezet onderwijs is op dit moment de meeste behoefte aan meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (79%) en goede voorbeelden van ICT en didactiek (77%). november

38 Bijlagen november 2005

39 Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording november 2005

40 In totaal zijn 206 interviews onder docenten gerealiseerd. Hiervan zijn 100 docenten in het primair onderwijs werkzaam en 106 docenten in het voortgezet onderwijs. De resultaten zijn herwogen op denominatie, regio en aantal leerlingen. Veldwerk: Het veldwerk heeft middels NIPO (zie bijlage 2) plaatsgevonden in de periode van 19 t/m 26 september De vragenlijst is opgenomen in bijlage 3. Toelichting bij de tabellen De computer berekent het percentage van elk cijfer afzonderlijk volgens een vaste afrondingsinstructie. Het gevolg is dat optellingen van percentages niet altijd gelijk zijn aan het percentage van de som der (absolute) basiscijfers. Dergelijke (kleine) verschillen zijn dus slechts afrondingsverschillen. Meervoudige antwoorden In sommige gevallen komen antwoorden van ondervraagden in meer dan één antwoordcategorie voor, waardoor een optelling boven 100% uitkomt. Percentuele uitkomsten van minder dan 0,5 worden in de resultaten aangeven met een 0 en in het rapport met een x. november 2005

41 Bijlage 2 Methode van onderzoek: NIPO CAPI@HOME november 2005

42 NIPO is een unieke database van zo n huishoudens, oftewel ruim personen. Via hun eigen (multimedia) pc werken deze personen mee aan allerlei vormen van onderzoek. Vragenlijsten over de meest uiteenlopende onderwerpen worden via modem of internet naar de respondent of een geselecteerde groep respondenten verstuurd. De namen en adressen van de pc-bezitters zijn in de loop der tijd door TNS NIPO zelf verzameld en gescreend via diverse onderzoeksinstrumenten. Hierbij zijn extra inspanningen verricht om een aanzienlijk volume te creëren in de categorie respondenten met een laag pc-bezit (voornamelijk ouderen en lager opgeleiden). Daardoor is het mogelijk uit de totale database steekproeven van bijvoorbeeld personen te selecteren die representatief zijn naar leeftijd, opleiding, geslacht, et cetera. De voordelen van NIPO CAPI@HOME NIPO CAPI@HOME biedt als onderzoeksinstrument alle voordelen van het traditionele CAPI onderzoek, zoals optimale steekproeftrekking, foutloze routing in de vragenlijst en directe data output. Daaraan kunnen de volgende voordelen worden toegevoegd: Een hoge respons. De respondent kan de digitaal verstuurde vragenlijst invullen op het tijdstip dat dit het beste uitkomt. Sterk verbeterde kwaliteit van de verkregen gegevens. Door de geboden vrijheid zijn de respondenten meer gemotiveerd, en nemen ze de tijd om bij open vragen precies te vertellen wat hen beweegt. Optimale objectiviteit en privacy. Er is geen beïnvloeding door een interviewer; de vragen kunnen in volstrekte anonimiteit worden beantwoord. Neutrale instructies worden via een hulpscherm verstrekt. De software is zo gemakkelijk te bedienen dat deze ook voor ouderen en lager opgeleiden geen problemen oplevert. Snelheid. De vragenlijst wordt na goedkeuring regelrecht digitaal naar de respondent verzonden. De eerste resultaten kunnen binnen enkele dagen beschikbaar zijn. Geen a-typisch gedrag, omdat een huishouden slechts met een beperkte frequentie wordt ingeschakeld en een beloning krijgt voor participatie. Toonmateriaal kan (in kleur of bewegend) op het scherm worden aangeboden. In de database is veel informatie over alle respondenten beschikbaar. Dit maakt het mogelijk om snel onderzoek te doen naar zeer laag gepenetreerde artikelen of diensten. Een tijdrovende screening is niet meer nodig. De mogelijkheden van NIPO CAPI@HOME De database NIPO CAPI@HOME biedt geavanceerde mogelijkheden tot marktonderzoek: november 2005

43 Grote steekproeven Door de omvang van de database en de rijkdom aan geregistreerde socio-economische, demografische, gedrags- en bezitskenmerken kunnen direct (zeer) grote steekproeven worden getrokken. Moeilijke doelgroepen Vrijwel elk gewenst doelgroepprofiel komt snel tot stand, ook die van 'moeilijke' doelgroepen. Het aantal beschrijvende variabelen groeit nog steeds en kan naar wens worden uitgebreid. Samenstellen panels Vanwege de grote omvang is het zeer goed mogelijk uit de database diverse panels samen te stellen - bijvoorbeeld om (switch)gedrag te meten bij bepaalde artikelen of diensten. Continue effectmeting Wie eenmaal een pc gebruikt, blijft deze ook gebruiken. Daarom is het met NIPO CAPI@HOME goed mogelijk continue effectmetingen van kort- of langlopende reclamecampagnes en sponsoringacties uit te voeren. Product- en concepttesting NIPO CAPI@HOME maakt het mogelijk producten en concepten te testen in matched samples, zowel 'blind' als 'as marketed'. Producten kunnen daarbij zowel als concept op de monitor worden getoond als fysiek worden toegestuurd. november 2005

44 Bijlage 3 Vragenlijst november 2005

45 VRAAG 1 De volgende vragenlijst gaat over de ervaringen en perceptie van leraren ten aanzien van nieuwe ontwikkelingen in het onderwijs. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 8 minuten. 9 Doorgaan VRAAG 5555 Op welk niveau geeft u les? MEERVOUDIGE VRAAG 2 Basisonderwijs 3 Speciaal basisonderwijs (lo \ mlk \ iobk) 5 VMBO 6 HAVO 7 VWO (Atheneum \ gymnasium) 9 Geen van deze GA VERDER NAAR VRAAG 998 VRAAG 40 Hoe zou u het computergebruik in uw eigen lessen het beste typeren? 1 Geen gebruik, ook nog geen plannen 2 Oriëntatie op de mogelijkheden 3 Beginnend gebruik 4 Gevorderd gebruik 5 Vergevorderd gebruik 9 Weet niet VRAAG 50 Hoeveel uur per week zet u computers in bij het geven van onderwijs? INDIEN [ Q40, 3 TO 5, 9 ] 1 Geen 2 Minder dan 2 uur per week 3 2 tot 5 uur 4 5 tot 10 uur 5 10 tot 15 uur 6 15 tot 20 uur 7 20 uur of meer 9 Weet niet VRAAG 60 Hoe vaak geeft u de leerlingen opdrachten die zij thuis met behulp van de computer moeten uitvoeren? Is dat... INDIEN [ Q50, 2 TO 7, 9 ] 1 Dagelijks 2 Wekelijks 3 Ongeveer 1 keer per maand 4 Enkele keren per jaar 5 Minder vaak of nooit 9 weet niet november 2005

46 VRAAG 70 In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw eigen functioneren als leraar? De ICT-voorzieningen zijn... 1 Slecht 2 Matig 3 Voldoende 4 Goed 5 Uitstekend 9 Weet niet VRAAG 80 Hoeveel uur per week maakt u zelf thuis gebruik van een computer voor schoolwerkzaamheden? 1 Geen 2 Minder dan 2 uur per week 3 2 tot 5 uur 4 5 tot 10 uur 5 10 tot 15 uur 6 15 tot 20 uur 7 20 uur of meer 9 Weet niet VRAAG 90 In welke mate bent u, als leraar, op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? 1 Slecht 2 Matig 3 Voldoende 4 Goed 5 Uitstekend 9 Weet niet VRAAG 95 De volgende vragen gaan over verschillende computertoepassingen. INDIEN [ Q50, 2 TO 7, 9 ] Noot van de programmeur: de volgende vraag wordt, in random volgorde, gesteld voor: - Tekstverwerking (bv. Word) - Oefenprogramma's voor een leerstofonderdeel binnen uw vakgebied - Internet voor het opzoeken van informatie - Internet voor communicatie of samenwerkingsdoeleinden zoals - Programma's die leerlingen ondersteunen bij de planning en het zelfstandig uitvoeren van opdrachten (bv. elektronsiche leeromgeving) VRAAG 100_1 Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Tekstverwerking (bv. Word) INDIEN [ Q50, 2 TO 7, 9 ] 1 Dagelijks 2 Wekelijks 3 Ongeveer 1 keer per maand 4 Enkele keren per jaar 5 Minder vaak of nooit 9 weet niet november 2005

47 VRAAG 120 MEERVOUDIGE VRAAG TOON IN RANDOM VOLGORDE INDIEN [ Q40, 1, 2 \ Q50, 1 ] Wat zijn voor u de belangrijkste redenen waarom u niet of nauwelijks gebruik maakt van ICT in de lessen? (meer antwoorden mogelijk) 1 Gebrek aan kennis 2 Geen interesse 3 Verouderde computers 4 Software niet afgestemd op methode 5 Tijdgebrek 6 Te weinig computers 8 Nog anders namelijk 9 Weet niet HULPVRAAG Noot van de programmeur: de volgende vraag wordt, in random volgorde, gesteld voor: 1 het gebruik van de computer als didactisch hulpmiddel? 2 het organiseren van lessen waarin ICT wordt gebruikt? 3 het gebruik van educatieve programmatuur? 4 het beoordelen van de bruikbaarheid van educatieve programmatuur? 5 het integreren van ict in uw onderwijs, op zodanige wijze dat het een meerwaarde heeft? 6 het gebruik van een elektronische leeromgeving? 7 het gebruik van het leerlingvolgsysteem? VRAAG 1201_1 Kunt u aangeven hoe vaardig u bent in het gebruik van de computer als didactisch hulpmiddel? 1 Helemaal niet 2 Basaal 3 Gevorderd 4 Zeer gevorderd 5 Weet niet VRAAG 130 Welke van de volgende informatiebron(-nen) op het gebied van ICT in het onderwijs gebruikt u? (meer antwoorden mogelijk) MEERVOUDIGE VRAAG TOON IN RANDOM VOLGORDE 150L18 2 Internet 12 Cd-roms 3 Website van Kennisnet 4 Familie\vrienden\kennissen 5 Collega s van uw school (leerkrachten, directie, ICT-coördinator etcetera) 6 Collega s van andere scholen 7 Bladen\kranten\(vak)tijdschriften 8 Beurzen\congressen 9 Stichting Ict op School 10 Ledenblad van besturenorganisaties 17 Anders, namelijk: (Nog) geen enkele 19 Weet niet november 2005

48 VRAAG 1301 MEERVOUDIGE VRAAG Welke van de volgende producten zijn volgens u binnen uw school wel eens gebruikt ter ondersteuning van het gebruik van van ICT? 1 De test of de publicatie Vier in Balans 2 De website van Ict op School 3 Het nieuwsbulletin bij Vives 4 Het e-zine van Ict op School 5 Kieswijzers of infowijzers over bijvoorbeeld gezond computeren, open source of schooladministratiesystemen 6 Tools van Ict op School zoals ICT-boom of ICT-asessmenttool 7 Geen van deze 8 Weet niet VRAAG 1302_1 Noot van de programmeur: deze vraag wordt, in random volgorde, gesteld voor alle in vraag 1301 genoemde antwoorden. FORMULIER VRAAG Wanneer u in een rapportcijfer aangeeft wat het belang is van De test of de publicatie Vier in Balans voor uw werkzaamheden, welk cijfer geeft u dan? Een 1 staat voor zeer onbelangrijk, een 10 staat voor zeer belangrijk. Toets 99 voor weet niet VRAAG 140 Welke kranten, tijdschriften, beurzen of congressen bedoelt u dan precies? Noemt u maar alles op en zo specifiek mogelijk waar u uw informatie cq. kennis over ICT in het onderwijs vandaan haalt. OPEN VRAAG INDIEN [ Q130, 7, 8 ] VRAAG 142 Noot van de programmeur: de volgende vraag wordt, in random volgorde, gesteld voor: 2 hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software 3 gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt 4 meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) 5 computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken 6 goede voorbeelden van ICT en didactiek 7 een bruikbaar leerlingvolgsysteem \ leerlingadministratiesysteem 8 handreikingen voor het gebruik van computerprogramma's in de les 9 cursussen gericht op lesgeven met ICT-toepassingen (didactische vaardigheden) 10 extra computers of andere computervoorzieningen 11 een electronische leeromgeving 13 grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet (minder storingen) 14 directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen 15 deskundigheidsbevordering via het internet 16 een schoolmanagement dat samen met het team een breed gedragen visie ontwikkeld voor het gebruik ict op onze school 17 een snelle en veilige verbinding vanuit huis met de computervoorzieningen op school 18 betere afstemming tussen ict-voorzieningen voor schooladministratie en de programmatuur voor onderwijsdoeleinden waar leraren en leerlingen gebruik van maken 19 een bruikbaar computerprogramma dat hulp biedt bij het afnemen en nakijken van toetsen VRAAG 145 Kunt u aangeven in welke mate u behoefte heeft aan de volgende ondersteuning of voorzieningen op het gebied van ICT? november 2005

49 VRAAG 150_2 Mijn behoefte aan: hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software is... 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 Weet niet VRAAG 160 Wanneer u zich een voorstelling probeert te maken van uw onderwijs over drie jaar Hoeveel uur per week denkt u dan gebruik te zullen maken van computers bij het lesgeven? 1 Geen 2 Minder dan 2 uur per week 3 2 tot 5 uur 4 5 tot 10 uur 5 10 tot 15 uur 6 15 tot 20 uur 7 20 uur of meer 9 Weet niet VRAAG 162 TOON IN RANDOM VOLGORDE INDIEN [ value2 > 0 & value1 > 0 & value2 > value1 ] Kunt u aangeven welke van de volgende aandachtsgebieden de hoogste prioriteit zou moeten krijgen om dat te bereiken? 1 Apparatuurvoorzieningen 2 Educatieve software 3 Kennis en vaardigheden (uw eigen deskundigheid) 4 Visie op het gebruik van ICT in het onderwijs (onderwijsopvatting) 6 Samenwerking met management andere scholen 9 Weet niet \ geen van deze VRAAG 163 MEERVOUDIGE VRAAG TOON IN RANDOM VOLGORDE Welke van de volgende activiteiten heeft binnen uw school de komende 12 maanden de hoogste prioriteit? (meer antwoorden mogelijk) 1 Samen met andere scholen ICT kennis ontwikkelen en uitwisselen 2 Stimuleren van gebruik van computers in de klas 3 Internetaansluiting 4 Andere infrastructurele voorzieningen zoals interne netwerken, apparatuur, programmatuur 5 Scholing van leraren 6 Gebruik van ICT voor achterstandsleerlingen 7 Gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs 8 Gebruik van ICT voor communicatie met ouders en leerlingen thuis 19 Weet niet \ geen van deze november 2005

50 VRAAG 1641 Wanneer u kijkt naar de lesmethoden die u gebruikt, hoe beoordeelt u dan de mate waarin educatieve uitgevers gebruik maken van ICT in de leermiddelen die zij aanbieden? 1 Uitstekend 2 Goed 3 Voldoende 4 Matig 5 Weet niet VRAAG 165 Dan volgen nu nog enkele achtergrondvragen. VRAAG 170 Wat is uw wekelijkse taakomvang (in klokuren) op deze school? VRAAG 180 Aan welk leerjaar geeft u les? (meer antwoorden mogelijk) FORMULIER VRAAG MEERVOUDIGE VRAAG INDIEN [ Q5555, 2, 3 ] 1 groep 1 2 groep 2 3 groep 3 4 groep 4 5 groep 5 6 groep 6 7 groep 7 8 groep 8 VRAAG 190 Aan welk schooltype en welke klas geeft u dit schooljaar het MERENDEEL van uw lessen? (slechts één antwoord mogelijk) AUTO INDIEN [ Q5555, 5 TO 7 ] 2 VMBO 1 (voorheen VBO of MAVO) 3 VMBO 2 (voorheen VBO of MAVO) 4 VMBO 3 (voorheen VBO of MAVO) 5 VMBO 4 (voorheen VBO of MAVO) 6 HAVO 1 7 HAVO 2 8 HAVO 3 9 HAVO 4 10 HAVO 5 11 VWO 1 12 VWO 2 13 VWO 3 14 VWO 4 15 VWO 5 16 VWO 6 17 Anders, namelijk Weet niet november 2005