Nr Houten, 28 mei 2010

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Nr Houten, 28 mei 2010 Onderwerp: Tijdelijke financiering MKD-deel van de Berg en Bosch-school Beslispunten: 1. In te stemmen met het verzoek van het schoolbestuur om een tijdelijke financiering ad ,- te verstrekken. 2. Daarbij de voorwaarden te stellen op basis van het treasurystatuut en deze uit oogpunt van goed financieel en risicomanagement te baseren op een structurele financiering om te voorkomen dat bij het onverhoopt uitblijven van een definitieve oplossing nieuwe risico s gaan ontstaan. Inleiding: De Berg en Bosch-school is een regionale speciale cluster-4 school die zich richt op het geven van onderwijs aan kinderen met een stoornis in het autistisch spectrum. Op grond van het verzoek (8 maart 2006) van het Regionaal Expertise Centrum namens de Berg en Bosch-school heeft de gemeenteraad op 4 juli 2006 besloten een verklaring van geen bezwaar af te geven voor het vestigen van een nevenvestiging van de school in Houten. Deze verklaring vloeit voort uit de onderwijswetgeving op grond waarvan de onderwijshuisvestingtaak van de gemeente is gebaseerd. Voor de bouw en inrichting van de school en verwerving van de grond heeft de raad op 4 juli 2006 een krediet beschikbaar gesteld van 4,8 miljoen. Met de beschikking van 18 oktober 2006 heeft de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen uiteindelijk formeel toestemming gegeven om een nevenvestiging van de Berg en Bosch-school in Houten tot stand te brengen. Volgend op het raadsbesluit en de goedkeuring van de minister heeft het schoolbestuur gesprekken gevoerd met de Stichting Trajectum en De Baanbreker, school voor praktijkonderwijs. De Stichting Trajectum is een instelling voor jeugdhulpverlening die onder meer een dagbehandeling aanbiedt binnen de doelgroep van de Berg en Bosch-school. De school heeft dan ook aansluiting gevonden met een medisch kinderdagverblijf met aandacht voor autistische peuters. Tenslotte heeft het schoolbestuur bewerkstelligd dat er ook voor de kwetsbare groep leerlingen die is toegewezen op praktijkonderwijs, binnen het gebouw onderwijs gegeven kan worden. In de vergadering van 3 april 2007 heeft de raad ingestemd met de huisvesting van zowel het praktijkonderwijs als het medisch kinderdagverblijf. Voor de huisvesting van het praktijkonderwijs en de daarmee gepaard gaande vergroting van het schoolgebouw heeft de raad aanvullend een bedrag van , - beschikbaar gesteld.

2 -2- Geconstateerd mag worden dat er voor een kwetsbare groep kinderen een unieke vorm van breed en passend onderwijs tot stand is gekomen die voor kin deren uit Houten en omgeving leidt tot thuisnabij onderwijs. De school in Houten biedt ruimte aan circa 220 leerlingen verdeeld over het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. Het aantal op deze school ingeschreven Houtense leerlingen bedraagt circa 30. Voorts zitten er nog circa 30 kinderen op de vestiging in Bilthoven die vanwege hun VMBO-studierichting niet op de Houtense vestiging terecht kunnen. Bekostiging Op grond van de Wet op de expertisecentra (WEC) geeft het schoolbestuur van een niet door de gemeente in stand gehouden school opdracht een onderwijsgebouw re realiseren met daartoe door de gemeente beschikbaar te stellen gelden. Het schoolgebouw is gerealiseerd binnen het beschikbaar gestelde budget. Voor zowel het (voortgezet) speciaal onderwijs als het praktijkonderwijs ontvangt de gemeente de reguliere onderwijshuisvestingsvergoeding via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Voor de voorziening voor het Medisch Kinderdagverblijf (MKD) is dat niet het geval. De MKD ruimten zijn volledig geïntegreerd in het schoolgebouw en niet als af te zonderen bouwdeel aan te merken. Het schoolbestuur heeft opdracht gegeven aan een bouwbedrijf om de betreffende school inclusief aanvullende voorzieningen te realiseren. De school is inmiddels opgeleverd en de afrondende werkzaamheden waren gestart. Uitgangspunt bij de bouw is dat de school de financiering van het onderdeel MKD ad ,- zelf zou financieren (raadsbesluit 3 april 2007). Een en ander op basis van een meerjarige huurovereenkomst met een MKD. Het schoolbestuur heeft een tienjarige huurovereenkomst met verlengingsoptie gesloten ten bedrage van ,- (exclusief servicekosten) per jaar. Op basis hiervan zijn met een bankinstelling vergaande besprekingen gevoerd om de stichtingskosten van het MKD-onderdeel te financieren. Het schoolbestuur heeft aangegeven dat als gevolg van de kredietcrisis de bank steeds verde rgaande eisen stelde aan de terugbetaling van de lening. Het gaat dan onder andere om: - 100% hypotheek op het gehele gebouw (dus niet alleen het deel MKD, maar ook het economisch eigendom van de gemeente); - 100% huurgarantie door overheid. Uiteindelijk heeft de betreffende bank op het allerlaatste moment besloten geen financieringsaanbod te doen. Door het uitblijven van een financieringsaanbod heeft het schoolbestuur tijdelijk andere middelen ingezet om het bouwbedrijf te betalen. Dit zijn middelen uit de lumpsum financiering van het Rijk, waarvan het Rijk expliciet in richtlijnen heeft aangegeven dat deze middelen niet voor huisvestingsvoorzieningen mogen worden ingezet. Inmiddels is het voor het schoolbestuur onmogelijk gebleken om aan de resterende verplichtingen te voldoen. Het uitblijven van de externe financiering en de inzet van andere onderwijsmiddelen brengt de reguliere bedrijfsvoering en het primaire onderwijsproces van de school ernstig in gevaar. Inmiddels is duidelijk dat de voormalige directie en het bestuur niet dan wel onvoldoende adequaat hebben gehandeld om deze situatie tijdig te voorkomen. De huidige directie en bestuur hebben ingegrepen en hebben duidelijkheid gebracht in de situatie van de exploitatie school en de realisatie van de nieu wbouw.

3 -3- Het niet meer kunnen voldoen aan de betaling van de facturen (inmiddels c irca ,-) is voor het bouwbedrijf aanleiding om een faillissementsaanvraag voor te bereiden. Als gevolg hiervan heeft het schoolbestuur, na contacten met ministeri e van OCW en provincie (jeugdzorg/mkd), een verzoek om tijdelijke financiering door de gemeente Houten gedaan. Huidige situatie/verzoek Op dit moment is sprake van een vrijwel geheel gerealiseerde school op basis van een op grond van de wet verstrekte gemeentelijke financiering van 4.8 miljoen plus 1.6 miljoen. Vanwege het ontbreken van externe financiering ad ,- dreigt een faillissement waarin het in afbouw zijnde schoolgebouw een belangrijke waarde vertegenwoordigd. De school beschikt over een tienjarig huurcontract waarvan de opbrengst ruim voldoende is om de reguliere lasten van de financiering te kunnen dragen. Om die reden vraagt het schoolbestuur aan de gemeente om tijdelijk in de acute financieringsproblematiek te voorzien, hiermee een faillissementsaanvraag te voorkomen en de school te kunnen afbouwen en na de zomer 2010 in gebruik te nemen. Duidelijk is dat ministerie en provincie geen rol (willen) spelen in de huisvestingsproblematiek van de school. Het ministerie heeft aangegeven de school onder geen beding te laten omvallen, en zich met name garant te stellen voor het personeel van de school. Er wordt echter geen financiële ondersteuning geboden voor huisvesting, want dat is in hun ogen een taak die is gedecentraliseerd naar de gemeentelijke overheid. Wel hebben deze overheden aan het schoolbestuur aangegeven dat zij willen participeren in een gezamenlijke oplossing met de gemeente Houten. In een overleg met de Regionaal Expertise Centrum heeft het schoolbestuur ook het verzoek gedaan om overname van de investering dan wel een (gedeeltelijke) bijdrage/lening. Het REC is niet genegen bij te springen. Indien het tot een faillissement van de school komt, heeft het REC aangegeven de school koud te saneren. Beoogd effect: Voorkomen dat door een gebrek aan liquide middelen en het uitblijven van een banklening de school failliet gaat en daardoor: - het primaire onderwijsproces stopt; - risico s ontstaan met betrekking tot het gemeentelijk vastgoed; - dubbele huisvestingslasten ontstaan voor rekening van de gemeente Houten. Argumenten: - De gemeente heeft de school voor 100% gefinancierd. - De gemeente krijgt de school volledig in eigendom als de onderwijsfunctie vervalt. - Er dreigt een faillissementaanvraag met risico voor beslaglegging op het inmiddels opgeleverde, maar nog in afwerking zijnde complex. Een complex waarvan de gemeente economisch eigenaar is en voor het schooldeel de investering draagt. - Het is niet mogelijk de MKD onderdelen van het gebouw fysiek of juridisch af te zonderen. - De Provincie daarin te betrekken vanwege de verantwoordelijkheid jegens de Jeugdzorg; De Provincie Utrecht is opdrachtgever voor de realisatie van zorg. De Stichting Trajectum koopt zorgtrajecten in bij diverse instellingen, afhankelijk van de vraag op een specifiek moment. In geen geval is de Stichting eigenaar van panden; De gedeputeerde van de Provincie Utrecht heeft op 27 mei jl., in een overleg aangegeven de bedoelde garantie te willen geven.

4 -4- - Het schoolbestuur heeft aangegeven intensief te zoeken naar altern atieve geldbronnen, met inachtneming van de richtlijnen zoals bepaald door het ministerie van OCW. - Door te streven naar een aflossingstermijn van de lening die zoveel als mogelijk in lijn is met de huurperiode wordt het risico tot een minimum beperkt. - Het schoolbestuur is op weg naar een bestuurlijke hervorming volgens de principes van good governance. Financiën: Dit is feitelijk een financieringsvoorstel gericht op het tijdelijk ondersteunen van een onderwijsinstelling. De gemeente treedt met dit voorstel op als 'bankier' voor de Berg en Bosch-school, omdat de school zelf geen bank bereid heeft gevonden om de lening te financieren. Hoewel wij van mening zijn dat een gemeente niet als bankier zou moeten optreden, achten wij de situatie dermate urgent, dat we geen andere mogelijkheid zien dan het financieren van deze lening. Eén van de redenen dat banken geen lening willen afsluiten komt voort uit het ontbreken van het onderpand: het Medisch KinderDagverblijf is dusdanig geïntegreerd in het schoolgebouw, da t de Berg en Bosch-school geen onderpand beschikbaar kan stellen als garantie voor de lening. De gemeente Houten is economisch eigenaar van de Berg en Bos ch-school en heeft om die reden het pand al als garantie beschikbaar. De lening van ,- kan, uitgaande van een aflossing van ,- per jaar, in vijftien jaar worden afgelost. Na afloop van het huurcontract van tien jaar resteert een schuld van ,-. Na tien jaar is de kans groot dat ofwel het medisch kinderdagverblijf de huur verlengt, ofwel de Berg en Bosch-school zich uitbreidt en op grond daarvan over extra financiële middelen beschikt, ter dekking van de lasten. Hoewel er geen volledige zekerheid voor financiering van deze restschuld is, achten wij op die gronden aannemelijk dat er te zijner tijd voldoende behoefte is aan huur van de betreffende ruimtes. De geldlening krijgt de vorm van een bouwdepot, van waaruit in opdracht van het schoolbestuur betalingen zullen worden gedaan ten behoeve van de (af)bouw van de school. Kanttekeningen: In overleg met de Provincie en de Stichting Trajectum zal overlegd worden over het verlengen van het huurcontract van tien naar vijftien jaar. Indien dit niet tot resultaat leidt kan, na afloop van het huurcontract, de huisvesting worden aangewend voor de huisvesting van leerlingen van de Berg en Bosch-school. Op deze manier groeit het aantal in het gebouw en daarmee tevens de algemene uitkering uit het gemeentefonds. We hebben drie andere opties overwogen, maar om valide redenen besloten tot dit voorstel. In de afweging is betrokken: De gemeente is niet verantwoordelijk voor jeugdzorg en zou zich op het standpunt kunnen stellen dat zij niet aan zet is. Dit leidt zeer waarschijnlijk tot een faillissement en een leeg schoolgebouw. Daarbij loopt de gemeente een risico op het economisch eigendom ter waarde van 6,4 miljoen. Het tweede alternatief is een krediet beschikbaar te stellen, waardoor de gemeente ook eigenaar wordt van het gedeelte MKD. Dat is onwenselijk omdat we daardoor teveel verantwoordelijkheid voor verhuur en beheer naar ons toehalen als gemeente. Het schoolbestuur is verantwoordelijk voor beheer van de relatie met de verhuurder, zowel wat betreft duurzaam onderhoud als duurzame contractering. Door een lening te verstrekken laten we deze verantwoordelijkheid bij het bestuur van de Berg en Bosch-school.

5 -5- De gemeente zou garant kunnen staan voor afbetaling van de lening van ,-. Daarmee draagt de gemeente nog altijd alle risico s voor de aflossing van de lening, binnen het (provinciale) domein van de Jeugdgezondheidszorg, tegen een hoger rentepercentage dan dit voorstel bevat. Bovendien kiezen we hierbij voor een blijvende garantstelling, terwijl we met dit voorstel inzetten op een tijdelijke oplossing. Houten, 28 mei 2010 het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Houten de secretaris, de burgemeester, J. Wiegel C.H.J. Lamers Bijlagen die voor de leden van de raad ter inzage liggen op de gebruikelijke wijze: Meegezonden bijlagen bij dit voorstel: 1. concept financieringscontract

6 -6-

7 Raadsbesluit De raad van de gemeente Houten heeft het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 28 mei 2010 nr. BWV gelezen en besluit; 1. In te stemmen met het verzoek van het schoolbestuur om een tijdelijke financiering ad ,- te verstrekken. 2. Daarbij de voorwaarden te stellen op basis van het treasurystatuut en deze uit oogpunt van goed financieel en risicomanagement te baseren op een structurele financiering om te voorkomen dat bij het onverhoopt uitblijven van een definitieve oplossing nieuwe risico s gaan ontstaan. Dit is besloten in de openbare vergadering van de raad op De raad van de gemeente Houten, de griffier, de voorzitter, P.M.H. van Ruitenbeek C.H.J. Lamers