handleiding leerkracht!

Transcriptie

1 leerkracht! handleiding de Steenovens HET STEENOVEN-ARCHIEF Educatief project rond de Steenovens in Sint-Amands, voor vijfde en zesde leerjaar.

2 leerkracht1 handleiding de Steenovens Deel 1: in de klas. Op onderzoek in het archief. Wat moet je zelf voorzien? _ Haal het pakket van het STEENOVEN-ARCHIEF naar de klas. _ Kopieer onderzoeksdocument 1, 2 en 3 volgens het aantal leerlingen van je klas. Wat zit er in het pakket dat je meekrijgt? _ Handleiding leerkracht _ Kartonnen Kamishibai-verteltheatertje met 6 vertelprenten _ Blauwe map met infomap voor leerkracht _ 15 archiefmappen voor leerlingen (rood, geel, groen) _ 8 fototoestelletjes (met geheugenkaart, batterij, oplader, USB-kabeltje) _ 8 foto-opdrachtfiches Hoe verloopt het? Vertel een stukje geschiedenis van de Steenovens aan de hand van 6 prenten in het Kamishibai-theatertje. _ Plaats het kartonnen theatertje vooraan in de klas. Schuif de vertelprenten er in zodat de kinderen het titelblad zien van het STEENOVEN-ARCHIEF. Haal deze eerste prent er uit. Lees het stukje tekst voor dat je op de achterkant ziet staan. Het hoort bij de prent die nu vooraan zit in het theatertje. Neem daarna ook deze prent weg en lees het stukje tekst voor op de achterkant. Zo ga je verder tot het verhaal rond is. _ Praat nog even na met de kinderen. Wat zou hier gebeurd kunnen zijn? Hoe zou deze plek er vandaag uit zien?

3 ?? Het verhaal roept enkele vragen op. Om antwoorden te vinden moeten de kinderen het archief van de Steenovens onderzoeken. _ Per twee krijgen de kinderen een archiefmap en een onderzoeksdocument 1. In duo snuffelen ze door de paperassen en proberen zo het document in te vullen. Help hier en daar indien nodig. In de infomap voor de leerkracht vind je alle antwoorden alsook alle documenten die de kinderen kunnen onderzoeken in het archief. _ Als de kinderen het document juist hebben ingevuld vinden ze een codewoord (SCHELDE). Met dit codewoord kunnen ze bij jou onderzoeksdocument 2 opvragen. _ Als de kinderen onderzoeksdocument 2 juist hebben ingevuld vinden ze een codewoord (OVERSTROMING). Met dit codewoord kunnen ze bij jou onderzoeksdocument 3 opvragen. Evaluatie onderzoek De kinderen hebben het STEENOVEN-ARCHIEF onderzocht. Wat weten ze nu over de Steenovens? En wat is er gebeurd met de laatste bewoners? Stel de volgende vragen aan de onderzoekers. Om deze vragen te beantwoorden mogen de kinderen, indien nodig, gebruik maken van hun onderzoeksdocumenten. _ Op de locatie van de Steenovens leefden en woonden doorheen de tijd heel wat mensen. Wie kan meer informatie geven over deze mensen? (antwoord: zie tijdslijn onderzoeksdocument 1) _ Waarom kwamen deze mensen op de locatie van de Steenovens wonen? (antwoord: de Schelde, zie inleiding onderzoeksdocument 2) _ Jullie hebben onderzoek verricht over de waterloop van de Schelde en over het natuurlandschap van de Schelde in Sint-Amands. Kunnen jullie daar wat meer over vertellen? (antwoord: onderzoeksdocument 2) _ De Steenovens bevinden zich dus in een landschap dat door de eeuwen heen gevormd werd door enerzijds de mens en door anderzijds de natuur van de Schelde. Lange tijd was er een evenwicht te vinden tussen natuur en mens, maar begin 20ste eeuw ging het mis wat gebeurde er? (antwoord: p224 uit Geschiedenis van de Steenovens Sint-Amands )

4 !! Klasgesprek Het verhaal van de Steenovens vertelt ons iets over hoe de mens kan omgaan met de natuur. Ook vandaag maken we volop gebruik van de natuur en haar krachten. Maar hebben we wel genoeg respect en denken we aan de gevolgen van ons intensief verbruik? Wanneer gaat de mens te ver? _ Massa s toeristen bezoeken prachtige natuurgebieden? Maar brengen we de natuur hierdoor niet in gevaar? _ We pompen dagelijks liters olie op. Gaan we daar niet te kwistig mee om? _ Door een stuwdam aan te leggen kan de mens gebruik maken van natuurlijke energie (waterkracht). Soms moeten hiervoor wel kilometers bestaande natuur worden verwoest. Kan dit? Afronding Vertel dat jullie binnenkort op bezoek gaan naar de Steenovens. Daar zullen de kinderen een opdracht krijgen om het archief verder aan te vullen.

5 leerkracht2 handleiding de Steenovens Deel 2: naar de Steenovens. Ter plekke op onderzoek. Wat moet je meenemen? _ Deze handleiding, 8 fototoestelletjes (batterij opgeladen!) en de foto-opdrachtfiches. _ Voorzie aangepaste wandelkledij- en schoenen voor de uitstap. Hoe verloopt het? Volg het plannetje (verder in deze handleiding) en stap langs de Schelde naar de Steenovens. Onderweg stop je enkele keren. Op de stopplaatsen stel je een vraag. Wie heeft het STEENOVEN-ARCHIEF nog in zijn geheugen zitten? Wie kan antwoorden? _ STOP 1: Jullie staan nu op een dijk. Wat is de functie van een dijk? _ STOP 2: In de verte zie je een straat lopen. Het is de Molendreef, vroeger de Patrijsstraat genoemd. Wat weten jullie nog over deze straat? _ STOP 3: Naast ons stroomt de Schelde. Weten jullie nog wat een slik is? _ STOP 4: We zijn aangekomen bij de Steenovens. Wie kent nog een beroep dat op deze locatie werd uitgevoerd? Stap met de leerlingen tot op de binnenplaats van de Steenovens. Zoals jullie kunnen zien is de KVNS volop bezig met de heropbouw van de Steenovens. Zij vinden het belangrijk dat het verleden van deze plek weer tot leven kan komen. Dit doen ze door de gebouwen te herstellen en weer op te bouwen, wandeltochten te organiseren, bomen en bloemen aan te planten, Zij maakten ook het STEENOVEN-ARCHIEF aan. Jullie hebben dit archief al grondig onderzocht. De KVNS wil dat dit archief ook in de toekomst verder wordt aangevuld. Daarom maakten ze op hun website ruimte voor een digitaal foto-archief. Jullie krijgen zo dadelijk de opdracht om 5 foto s te maken voor dit foto-archief.

6 Ga binnen in het koetshuis en bekijk de fototentoonstelling. Deze foto s werden gemaakt door de fotografe Nele Vancanneyt. Zij kreeg dezelfde opdracht: maak 5 foto s voor het STEENOVEN-ARCHIEF. In januari 2012 kwam ze met haar fototoestel naar deze plek. 1/2 3/4 5/6 Geef de leerlingen eerst even tijd om de foto s te bekijken. Daarna worden de foto s één voor één samen overlopen: Dit is een foto van een bakstenen muur. Zoals jullie wel weten stonden hier op de Steenovens doorheen de tijd muren van verschillende gebouwen: een Scaelgen huis, een blekerij, een herberg, een hoeve,... Vandaag worden deze oude muren heropgebouwd. Er worden ook nieuwe muren geplaatst. De muren op deze foto zijn duidelijke sporen van de mensen die hier ooit woonden. > Foto-opdracht: De fotografe speelt hier met de cadrage van haar foto. Wat is cadrage? Wel, een foto heeft 4 randen. Deze 4 randen vormen het kader van de foto. Als fotograaf denk je goed na over wat er allemaal binnen het kader van de foto komt te staan. Niet alles moet er altijd op staan. Dat maakt een foto net spannend. Maak een foto van één van de Steenoven-muren. Zorg ervoor dat er bijna enkel stenen te zien zijn. Toch moet er iets speciaals uitspringen, zoals hier het dichtgemetste raam. Op deze foto zie je iets van vroeger en iets van nu. Wat hoort er bij het heden en wat hoort bij het verleden? En wat is er altijd al geweest? > Foto-opdracht: In deze foto zie je verschillende lagen. Op de voorgrond zie je een muur met een deurgat. Een beetje verder zie je andere muren. En helemaal achteraan zie je een fietser. Door te spelen met achtergrond en voorgrond krijgt een foto diepte en ook meer karakter. Maak een foto waarop je zowel iets van nu, als iets van vroeger an zien. Zorg dat je in het beeld een duidelijke voorgrond en achtergrond kan herkennen. Wat is er te zien op deze foto? Waar doet dit beeld jou aan denken? Vertelt dit beeld jou iets over de tijd van vroeger? > Foto-opdracht: Deze foto toont een detail: het hartje in een toiletdeur. Ook de lichtinval is heel speciaal. Ga op zoek naar een bijzonder detail op deze locatie. Zorg er voor dat je foto anderen nieuwsgierig kan maken naar deze plek.

7 7/8 Als je naar deze foto kijkt dan lijkt het wel alsof je ergens binnenstaat. Alsof je door een venster naar buiten kijkt, naar een veld met bomen. Vroeger stonden die bomen er niet. Er was enkel een weide te zien met gras, zo groen als vooraan op de foto. Het was de bleekweide van de blekerij van Julius De Clerck. > foto-opdracht: Deze foto is heel erg in evenwicht en straalt rust uit. De twee verticale lijnen van de muren en de horizontale lijn tussen gras en bomenveld helpen daar bij. Hoe de verschillende elementen op de foto samen zijn geplaatst, dat heet de compositie. Fotografeer (een stuk van) de bleekweide van Julius De Clerck en ga hiervoor op zoek naar een bijzondere compositie. 9/10 De Schelde speelt en speelde een belangrijke rol voor de Steenovens. Er werden al oneindig veel foto s van gemaakt. Het is dan ook niet makkelijk om een origineel beeld te fotograferen van deze prachtige rivier. Nele Van Canneyt maakte een foto waarop je de golfjes kan zien van een voorbijvarende boot. Hoe zou jij deze rivier in beeld brengen? > Foto-opdracht: Fotografeer de Schelde zoals jij ze het mooiste vindt. Fotograferen Verdeel de klas nu in groepjes van 2 tot 4 leerlingen. Geef elk groepje een fototoestel en een foto-opdrachtfiche. Het is belangrijk dat ze echt de tijd nemen en op zoek gaan naar de juiste beelden volgens de opdrachten.

8 Wandeling

9 Plattegrond 4

10 leerkracht3 handleiding de Steenovens Deel 3: terug in de klas. Aanvulling van het foto-archief. Hoe verloopt het? Bekijk alle foto s die getrokken zijn op de Steenovens. > Kies er samen de 5 beste beelden uit. > Geef elk beeld een passende titel. > Stuur de 5 foto s door naar Onderwerp mail: archief@steenovens.be > foto-archief steenovens + klas + school + datum van bezoek > Deze foto s komen op de website te staan. > Verwijder ten slotte alle foto s van de geheugenkaartjes zodat een volgende klas met een schone lei kan beginnen.

11 leerkracht4 handleiding de Steenovens Eindtermen Wereldoriëntatie _ Levende -en niet levende natuur: De leerlingen maken kennis met het getijdenlandschap van de Schelde. (eindterm ) _ Historische tijd: De leerlingen maken zelf een tijdslijn aan en merken op hoe het leven op de Steenovens doorheen de tijd geëvolueerd is. (eindterm ) _ Ruimte: De leerlingen situeren het gebied van de Zeeschelde op een kaart en gaan op zoek naar de relatie tussen omgeving en mens in dit landschap. Ze maken tijdens hun onderzoek gebruik van verschillende historische kaarten. (eindterm ) _ Bronnengebruik: De leerlingen gebruiken verschillende informatiebronnen om meer te weten te komen over de geschiedenis en het landschap van de Steenovens. (eindterm 7) Muzische vorming - Media De leerlingen bekijken een foto-tentoonstelling op de locatie van de Steenovens en geven hier hun mening over. Ze gaan zelf met fototoestelletjes aan de slag en zoeken naar een eigen visuele beeldtaal. (eindterm ) Leren leren: De leerlingen worden vaardig in het zelf verwerven en verwerken van informatie. Dit doen ze door middel van een onderzoek in het Steenovenarchief. (eindterm 1-2-3) Programma voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland