Delft, mei Jaarrekening Samenstelling Hoogheemraadschap van Delfland. Foto omslag.

Transcriptie

1 Jaarrekening 2010

2 Colofon Delft, mei 2011 Jaarrekening 2010 Samenstelling Hoogheemraadschap van Delfland Foto omslag Hoogheemraadschap van Delfland Phoenixstraat 32 Postbus DB DELFT Jaarrekening

3 Voorwoord Basis op orde Delfland moet zijn gebied droog, veilig en schoon blijven houden in combinatie met de dalende bodem, het veranderende klimaat en het dichtbevolkte en dichtbebouwde gebied. Delfland maakte daarom in het afgelopen decennium een omslag van een eeuwenoude beheerorganisatie naar een relatief jonge investeringsorganisatie. In 2009 constateerden wij echter dat het meerjarenperspectief van Delfland is veranderd. Als uitvloeisel van de in 2009 aangenomen motie Dijkema c.s, waarin de zorg werd uitgesproken over de oplopende schuldenlast, heeft het Hoogheemraadschap er in 2010 voor gekozen de toepassing van maatregelen en het uitvoeren van de benodigde investeringen te spreiden over meerdere jaren, waardoor de financiële situatie van het Hoogheemraadschap gezond blijft en de eventuele lastenstijging beheersbaar en realistisch blijft. Ook zijn gedurende 2010 de nieuwe wet en regelgeving (Waterschapswet en BBVW), die vanaf 1 januari 2009 in werking is getreden, doorgevoerd in de financiële administratie en zijn de gevolgen verwerkt van twee uit 2009 resterende onderzoeken naar de gevolgen van de stelselwijziging van de BBVW. Gedurende 2010 is in het licht van deze besluiten de totale omvang van de jaarlijkse investeringsplanning van 95 miljoen euro, zoals dat in de bestaande meerjaren raming was opgenomen, teruggebracht tot ongeveer 50 miljoen euro. In het kader van de betrouwbaarheid van de investeringsramingen is voorts een begin gemaakt met de invoering van een standaard ramingsmethodiek voor projecten en is mede op grond daarvan door de verenigde vergadering ingestemd met een besluit om een groot aantal investeringsplannen te actualiseren. Tenslotte hebben wij de planning- en controlcyclus en de hieraan gekoppelde interne beheersing nog verder geoptimaliseerd. Hiermee is de verbetering van de basis van het financiele beheer (waaronder GIDS), zoals deze na 2009 in gang is gezet, verder vorm gegeven. Hiermee constateren wij dat Delfland in control is. De accountant heeft mede op grond van deze maatregelen en de gehanteerde bedrijfsvoering in 2010 over de jaarrekening voor zowel de getrouwheid als de rechtmatigheid een goedkeurende verklaring gegeven. Hiermee zijn wij van mening dat er nu sprake is van een financiële basis welke in combinatie met de reeds in de begroting 2011 aangekondigde maatregelen op termijn een positief effect tonen. Dit positieve effect zal uiteindelijk leiden tot een aanvaardbare balans tussen een verantwoorde invulling van de wateropgave door Delfland en het maatschappelijk draagvlak voor de op te brengen tarieven. Dijkgraaf en Hoogheemraden van Delfland, De secretaris, Mr. Drs. P.I.M. van den Wijngaart de dijkgraaf, mr. M.A.P. van Haersma Buma Jaarrekening

4 Jaarrekening

5 Inhoud 1 Leeswijzer Managementsamenvatting Resultaat Belangrijke (financiële) ontwikkelingen Investeringskredieten Beleidsresultaten Vermogenspositie Resultaatbestemming(dekking) Programmaverantwoording Programma A-Schoon water Programma B-Voldoende water Programma C- Stevige dijken Programma D-Gezuiverd afvalwater Programma E-Instrumenten Organisatie (algemeen) Programma F1-Heffing en invordering Programma F 2-Bestuur en crisisbeheersing Programma F 3-Bedrijfsvoering Programma F4-Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Paragrafen Incidentele baten en lasten Kostentoerekening Financiering Bestemmingsreserves en voorzieningen Weerstandsvermogen Waterschapsbelastingen Verbonden partijen Bedrijfsvoering EMU-saldo Topinkomens Verantwoording investeringen De financiële Jaarrekening Presentatie van de exploitatierekening naar diverse gezichtpunten Balans per 31 december Toelichting op de balans Waarderingsgrondslagen Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Netto vlottende schulden Schuld aan krediet instelling Overlopende passiva Niet uit de balans blijkende verplichtingen Begrippen- en afkortingenlijst Controleverklaring Jaarrekening

6 Jaarrekening

7 1 Leeswijzer Als gevolg van de invoering van de nieuwe Waterschapswet met ingang van 2009 is de jaarrekening onderverdeeld in twee delen: - De programmaverantwoording en de paragrafen bij de jaarrekening; - De financiële jaarrekening. Hoofdstuk 2 begint met een samenvatting en financiële analyse van het resultaat. Vervolgens is per programma een beleidsmatige samenvatting gegeven van de belangrijkste ontwikkelingen uit het afgelopen jaar. Ten slotte wordt het verloop van de vermogenspositie weergegeven en wordt een voorstel voor resultaatsbestemming gedaan. In hoofdstuk 3 is de verantwoording per programma opgenomen. Per programma wordt gerapporteerd over de realisatie van de voorgenomen maatregelen en de voortgang en de realisatie van de investeringen. Ten slotte wordt ook het verschil tussen de geraamde en de werkelijke kosten en opbrengsten toegelicht. In hoofdstuk 4 zijn de (verplichte) paragrafen verantwoord. In deze verantwoording is voor zover van toepassing ingegaan op de in 2010 herziene financiële beleidsnota s (reserves en voorzieningen, activa, verbonden partijen en risico s en weerstandsvermogen). Hoofdstuk 5 gaat in hoofdlijnen in op het verloop van de investeringsprojecten. Hoofdstuk 6 geeft een overzicht van de exploitatierekening verdeeld naar programma s, kostendragers en de diverse kosten- en opbrengstsoorten. Vervolgens wordt in hoofdstuk 7 en 8 de balans en de toelichting gepresenteerd. Ten slotte is in hoofdstuk 9 een begrippenlijst en is in hoofdstuk 10 de accountantsverklaring opgenomen. Bestuursbehandeling De jaarrekening wordt door het college van dijkgraaf en hoogheemraden aangeboden aan de verenigde vergadering. Voordat de jaarrekening in de reguliere commissies wordt behandeld, geeft de rekeningcommissie haar oordeel over deze jaarrekening. Publicatie Naast deze rekening verschijnt een samenvatting in de lokale (huis-aan-huis)bladen en op de website Jaarrekening

8 Jaarrekening

9 2 Managementsamenvatting 2.1 Resultaat 2010 De financiële jaarrekening 2010 sluit met een nadelig resultaat voor bestemming van 45,7 miljoen. Aanvankelijk had de begroting, zoals die in het najaar van 2009 door de verenigde vergadering (VV )is vastgesteld (de zogenoemde primitieve begroting) een nadelig saldo van 35,8 miljoen. In de loop van het jaar is de begroting een aantal keer door de VV bijgesteld. Het laatste moment waarop de begroting in omvang en saldo is bijgesteld was de 2 e bestuursrapportage (Burap 2). Toen werd in totaal een nadelig resultaat over 2010 van 67,2 miljoen verwacht. Het verschil tussen Burap 2 en het uiteindelijke resultaat over 2010 is 21,5 miljoen. In tabel 2.1 wordt het verloop van het verwachte resultaat vanaf de primitieve begroting tot de uiteindelijke realisatie over 2010 in totaal weergegeven. Tabel 2.1 Verloop saldo primitieve begroting realisatie per P&C product Omschrijving (bedragen x 1.000) Lasten Baten Saldo na bijstelling Voordelig/ nadelig Saldo primitieve begroting nadelig Bijstelling 1 e Burap(incl Kadernota) nadelig Bijstelling 2 e Burap nadelig Jaarrekening nadelig De twee hoofdtaken van Delfland zijn het watersysteembeheer en het zuiveringsbeheer. Tabel 2.2 geeft het verloop van het saldo van de tweehoofdtaken weer vanaf de primitieve begroting tot aan de uiteindelijke jaarrekening Ook zijn de vergelijkende cijfers over 2009 opgenomen. Tabel 2.2 Verloop primitieve begroting realisatie per hoofdtaak Omschrijving (bedragen * 1 miljoen) Primitieve begroting 2010 Begroting 2010 na wijziging Rekening 2010 Rekening 2009 Exploitatiekosten Watersysteembeheer 88,3 98,7 99,8 90,6 Zuiveringsbeheer 149,0 167,0 218,0 150,1 Totaal kosten 237,3 265,7 317,8 240,7 Exploitatie-opbrengsten Watersysteembeheer 83,3 81,7 81,6 81,8 Zuiveringsbeheer 118,2 116,9 190,5 101,2 Totaal opbrengsten 201,5 198,6 272,1 183,0 Exploitatiesaldo Watersysteembeheer -5,0-17,1-18,2-8,8 Zuiveringsbeheer -30,8-50,1-27,5-48,9 Totaal saldo -35,8-67,2-45,7-57,7 Formatie (fte) 564,8 564,8 517,5 564,5 Investeringsuitgaven (mln. euro s) 94,0 50,1 24,3 88,0 Op grond van de Bepalingen Beleidsvoorbereiding en Verantwoording Waterschappen (BBVW) zijn de begroting en de jaarrekening ingedeeld op basis van programma s. Tabel 2.3 geeft het verloop per programma weer van de primitieve begroting tot aan de uiteindelijke jaarrekening. Jaarrekening

10 Tabel 2.3 Actualisatie begroting per programma Programma (bedragen * 1.000) Primitieve begroting Begroting na wijziging Jaarrekening 2010 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo A - Schoon water B - Voldoende water C - Stevige dijken D - Gezuiverd afvalwater E - Instrumenten F - Organisatie: 0 0 F1 - Heffing en invordering F2 - Bestuur,externe communicatie en crisisorganisatie F3 - Bedrijfsvoering F4 - Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Totaal Het werkelijke nadelige resultaat over 2010 is 21,5 miljoen minder nadelig dan werd verwacht bij Burap 2. In tabel 2.4 zijn de grootste componenten opgenomen van het verschil tussen het verwachte rekeningsaldo van Burap 2 en het definitieve resultaat van de jaarrekening. Bij deze posten is ook het programma vermeld waar deze afwijking betrekking op heeft. In de afzonderlijke programmaverantwoording (hoofdstuk 3) worden de verschillen per programma verder toegelicht. Tabel 2.4 Verschil Burap 2 en jaarrekening Omschrijving (bedragen x 1 miljoen) Bedrag ( 1 miljoen) Voordelig/ nadelig Programma Kapitaallasten (extra afschrijving / afwaardering activa en renteresultaat) -8,8 nadelig diverse Aanpassing afschrijvingstermijnen PPS 21,3 voordelig Zuivering Directe kosten exploitatie 4,7 voordelig diverse Directe opbrengsten exploitatie 0,9 voordelig diverse Belastingopbrengsten/leges/heffing 0,8 voordelig F4 Bijzondere baten en lasten 1,3 voordelig F4 Restant post onvoorzien en frictie 0,8 voordelig F4 Personeelskosten 0,6 voordelig Diverse Mutaties reserves/voorzieningen -0,1 nadelig F4 Totaal verschil 21,5 2.2 Belangrijke (financiële) ontwikkelingen De belangrijkste (financiële) ontwikkelingen uit het afgelopen jaar lichten wij hier puntsgewijs toe. Ook vermelden we in deze toelichting de eventuele gevolgen op het resultaat over Actualisatieprojecten In 2010 zijn alle nog niet afgesloten investeringsprojecten op basis van voortschrijdende ontwikkelingen, de bijstelling van de ambities uit de Kadernota , de versterkte aandacht voor de kostenramingen en de kwantificering van onzekerheden geactualiseerd. Dit proces is voor uiteindelijke besluitvorming uitgewerkt in het zogenoemde project Actualisatie projecten. Jaarrekening

11 Op basis van de uitwerking van dit project Actualisatie projecten is door de verenigde vergadering op 16 december 2010 onder andere besloten dat in totaal 94 projecten zullen worden gestopt dan wel worden afgesloten. De hiermee samenvallende stopkosten van in totaal 7,3 miljoen zijn gedekt uit de nog beschikbare post Onvoorzien frictiekosten Baggerplan Conform de BBVW en de in 2010 herziene beleidsnota s voor activa en reserves en voorzieningen worden de kosten van het baggeren niet meer geactiveerd maar ten laste van een in 2010 gevormde voorziening baggeren gebracht. Hierbij wordt jaarlijks ten laste van de exploitatie een bedrag aan de voorziening toegevoegd en worden de werkelijke kosten van het baggeren ten laste van de voorziening gebracht. De onderbouwing van de jaarlijkse storting in de voorziening en de meerjarig geraamde kosten van het baggeren zijn uitgewerkt in het beheerplan Onderhoudsbaggeren dat door de verenigde vergadering op 16 december 2010 is vastgesteld. Voor 2010 betekent dit vastgestelde plan dat het in de exploitatie geraamde bedrag voor baggeren van 6,8 miljoen aan de voorziening wordt toegevoegd en dat de werkelijke kosten van het baggeren van 3,6 miljoen ten laste van de voorziening zijn gebracht. Per saldo bedraagt de voorziening eind ,2 miljoen. Extra afschrijving activa In 2010 zijn de immateriële activa beoordeeld en heeft een inventarisatie op de aanwezigheid van de vaste activa plaatsgevonden. Uit deze inventarisaties is naar voren gekomen dat diverse activa niet meer in gebruik zijn of dat de afschrijvingstermijn moest worden aangepast van 25 jaar naar 5 jaar. De hiermee samenvallende totale extra afschrijvingslasten van afgerond 8,0 miljoen zijn in deze jaarrekening verantwoord. Ten slotte is uit de stelselwijziging in de jaarrekening 2009 inzake de PPS constructie naar voren gekomen dat een bedrag van 5,4 miljoen wegens geactiveerde uren tot en met 2009 van de projectorganisatie moet worden afgewaardeerd. Met deze afwaardering was in Burap 2 al rekening gehouden. Deze afwaardering is in deze jaarrekening onder het programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien verantwoord. Aanpassing afschrijvingstermijnen PPS- constructie Zoals gemeld in de jaarrekening 2009 was de opname en de presentatie in de balans van de PPS-constructie nog onderwerp van een nader extern onderzoek. Dit onderzoek was bij de samenstelling van de jaarrekening 2009 nog niet afgerond. In de jaarrekening van 2009 is vooruitlopend op de uitkomsten van bovengenoemd onderzoek op basis van het voorzichtigheidsbeginsel voor een aantal onderdelen van de PPS constructie voor de afvalwaterzuiveringsinstallaties (AWZI s) een afschrijvingstermijn van 5 jaar toegepast. De totale investeringskosten van deze onderdelen bedroegen 67,1 miljoen. In 2010 zijn de uitkomsten van de externe onderzoeken naar de boekhoudkundige verwerking van de PPS-constructie bekend geworden. Uit deze onderzoeken blijkt dat de betreffende kosten van de PPS-constructie overeenkomstig de levensduur van de installatie in 30 jaar mogen worden afgeschreven in plaats van de tot nu toe toegepaste 5 jaar. Door het toepassen van een afschrijvingstermijn van 30 jaar heeft een correctie op de reeds afgeschreven bedragen plaatsgevonden. Per saldo levert deze correctie voor 2010 een voordeel op van afgerond 21,3 miljoen. Afrekening bijdrage regelingen De financiële gevolgen van de verschillende afrekeningen met diverse gemeenten op basis van de inmiddels afgelopen bijdrage regelingen zijn in 2010 in beeld gebracht. Uit een inventarisatie van de nog beschikbare bedragen en de hernieuwde berekeningen blijkt dat voor de afronding in totaal een bedrag van 3,7 miljoen nodig is. In de begroting was hiervoor reeds 0,4 miljoen geraamd. Daarnaast is ook in de reserve bijdrage waterkwaliteit een bedrag van 0,4 miljoen beschikbaar. Per saldo is een Jaarrekening

12 aanvullend bedrag van 2,9 miljoen noodzakelijk. Dit bedrag is reeds gemeld bij Burap 2 en is nu in de jaarrekening 2010 onder het programma Instrumenten verantwoord. 2.3 Investeringskredieten Naast de reguliere exploitatie heeft Delfland ook een aanzienlijk investeringsvolume. In tabel 2.5 geven wij een overzicht van het verloop van de jaarschijf 2010 van de investeringsplanning per programma over de diverse P & C producten. Tabel 2.5 Investeringsramingen per programma Investeringen per programma (bedragen * 1 miljoen) Raming primitieve begroting 2010 Bijgestelde raming 1 e Burap Bijgestelde raming 2 e Burap Realisatie in 2010 A- Schoon water 2,0 3,6 1,0 3,8 B- Voldoende water 55,6 44,3 27,6 10,3 C- Stevige dijken 10,9 6,5 3,6 2,8 D- Gezuiverd afvalwater 21,1 22,6 12,9 10,0 E- Instrumenten 0,1 0,0 1,1 0,5 F Organisatie F2-Bestuur,externe communicatie en crisisorganisatie -0,6-0,1 0,1 0,0 F3- Bedrijfsvoering 4,9 5,4 3,8 2,3 Correctie stelsel-wijziging PPS -5,4 Totaal 94,0 82,3 50,1 24,3 In de afzonderlijke programma s worden deze investeringen verder toegelicht. Wel merken wij over de realisatiecijfers van 2010 op dat in deze cijfers de financiële correcties in verband met de vastgestelde besluiten over het project actualisatie van projecten, Delftse polders-poelzone, verbreding Westland en de afboeking van de kosten van projectorganisatie zijn verwerkt. In de afzonderlijke programma s wordt het verloop van de investeringen verder toegelicht. 2.4 Beleidsresultaten In dit jaarverslag legt Delfland niet alleen financieel verantwoording af over 2010, maar wordt ook weergegeven wat in 2010 beleidsmatig is bereikt. In het onderdeel programmaverantwoording gaan we hier per programma uitgebreid op in. Op deze plaats staan alvast de belangrijkste zaken, gerangschikt naar programma. Programma Schoon water In 2010 is doorgegaan met het voorbereiden en uitvoeren van de resultaatverplichte KRW-maatregelen. Het vigerende visbeleid is geëvalueerd. Voor de waterbodems is een toetskader ontwikkeld ten behoeve van vergunningverlening en handhaving onder de Waterwet. Het KRW-onderzoeksprogramma loopt op schema. In 2010 zijn de waterkwaliteitsrapportage 2009 voor het hele beheergebied en de waterkwaliteitsrapportage voor het glastuinbouwgebied afgerond. Voor alle hoofdwatergangen is geïnventariseerd welke aanpassing van het beheer en onderhoud leidt tot een ecologische verbetering. Er is voor een oppervlakte van 0,14 hectare aan natuurvriendelijke oevers aangelegd. Voor het beheer van alle aangelegde natuurvriendelijke oevers is een concept beheerplan opgesteld. Jaarrekening

13 Programma Voldoende water Het implementatieplan Delflandse visie op de watervoorziening is vastgesteld. Delfland is actief betrokken geweest bij de start van het landelijke deltaprogramma zoet water. Door de verenigde vergadering van zowel Delfland als Rijnland is het nieuwe Waterakkoord Rijnland-Delfland vastgesteld. In totaal werden drie peilbesluiten vastgesteld en drie peilbesluiten in procedure genomen. De Legger wateren is voor besluitvorming in procedure gebracht en wordt in 2011 vastgesteld. De watergebiedstudie Delft is gereed voor besluitvorming en met de watergebiedstudie voor de waterweggemeenten is gestart. Een aantal projecten voor een innovatieve berging van water is toegepast of verder uitgewerkt. In het bijzonder betreft dit de projecten berging onder de kas in het Waalblok en waterberging op sportvelden. Voor de doorontwikkeling van het boezemmodel is voor de modelleringsomgeving een vernieuwde werkwijze ontwikkeld. De notitie Verkenning Westland voor de VV is uitgewerkt in een eerste Visienota Wateroverlast. Op basis van het risico van optreden van wateroverlast is een lijst met urgente polders opgesteld. Een prototype van een bergingsbalans voor water is opgeleverd. Er zijn afspraken gemaakt met alle gemeenten binnen Delfland over de taakopvatting van grondwater en het omgaan met grondwaterproblemen. De schouw is uitgevoerd conform het nieuw bestuurlijk vastgestelde kader. De watergangen zijn conform planning onderhouden Het baggerseizoen is volledig afgerond en het seizoen loopt volgens planning. Het beheerplan Onderhoudsbaggeren is in december 2010 door de VV vastgesteld. Programma Stevige dijken De Leggers van de Delflandsedijk, een deel van de rivierdijk en de zeedijk zijn ter inzage gelegd. De actualisatie van de Legger van de boezem- en polderwaterkeringen is gestart. Het Algemeen waterkeringen beleid is door de VV vastgesteld. Over de algemene waterstaatkundige toestand van de primaire waterkeringen is verslag uitgebracht aan de provincie Zuid-Holland. De toetsing van een lengte van 44 kilometer risicovolle kades is afgerond. In het project Scheveningen Boulevard is 100 meter extra dijk aangelegd. Voor diverse vakken heeft zandsuppletie plaatsgevonden Er zijn negen kadeverbeteringsprojecten met een lengte van bijna 15 kilometer voorbereid. Het dagelijks onderhoud aan de keringen is uitgevoerd volgens planning en is aan een lengte van 7 kilometer buitengewoon onderhoud uitgevoerd. Er is actief geparticipeerd in het landelijk studieproject VNK2. Programma Gezuiverd afvalwater Het transport van afvalwater is uitgevoerd conform de afnameverplichtingen die met de gemeenten zijn overeengekomen. De zuiveringsinstallaties hebben voldaan aan de lozingseisen met uitzondering van o een kortdurende overschrijding van de lozingseis voor fosfaat bij afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI) Harnaschpolder o en gebruik van de bypass op AWZI Houtrust. Voor de AWZI Nieuwe Waterweg zijn conceptbeschikkingen voor de revisie van de vergunningen afgegeven. Tegen de hieruit verscherpte lozingseisen is door Delfland bezwaar gemaakt. Jaarrekening

14 De revisie van de vergunningen voor de AWZI Harnaschpolder en de OAS Nieuwe Waterweg is vertraagd. Als gevolg van strikt zuiveren volgens de wettelijk gestelde eisen en van energiemaatregelen is voor de AWZI s De Groote Lucht en Nieuwe Waterweg ruim 1 miljoen kwh minder stroom ingekocht. De projecten warmtelevering en hergebruik effluent worden voortgezet. Op de AWZI zijn de eerste maatregelen voor het geurvrij verladen van slib doorgevoerd. Daarnaast zijn op het gebied van de slibverwerking onderstaande innovatieve onderzoeken uitgevoerd. Uit het pilotproject geurloos verladen is een definitief concept voor het geurloos verladen van slib ontwikkeld. Door HVC is in samenwerking met anderen deelnemers de mogelijkheid onderzocht om fosfaat uit de verbrandingsas van slib terug te winnen. Ook wordt onderzocht of het mogelijk is de verbrandingsas als fundering voor asfalt te gebruiken. Op basis van de gegevens van de diverse gemeenten is de prognose voor de toekomstige verwachte hoeveelheden afvalwater voor de periode opgesteld. Voor de uitvoering van de doelstellingen van het akkoord tussen de Unie van Waterschappen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is een procesplan opgesteld. Op basis van de resultaten van de uitgevoerde businesscase is duidelijk geworden dat de energiefabriek, Nieuwe Sanitatie Poelzone en groen gas op dit moment niet rendabel toe te passen zijn. Onderdelen uit deze onderzoeken zullen in de toekomst wel worden toegepast. Programma Instrumenten De beleidsvisie waterplannen is door het college vastgesteld. Delfland heeft geadviseerd in diverse gemeentelijke rioleringsplannen. Delfland heeft met de meeste gemeenten overleg over nieuwe ontwikkelingen en bestemmingsplannen. De onderwerpen die in aanmerking komen voor regulering door middel van algemene regels zijn geïnventariseerd. Delfland heeft actief deelgenomen aan landelijke wet- en beleidsontwikkelingen. De uitvoering van regulering, toezicht en handhaving is conform het aangepaste jaarplan verlopen. Bijna alle watervergunningen zijn binnen de gesteld termijnen afgerond. Conform het jaarprogramma zijn 13 toezichtprojecten uitgevoerd. Het crisiscommunicatieplan is geactualiseerd. Er wordt meer gebruik gemaakt van digitale communicatiemiddelen. Programma Organisatie Voor de kwaliteitsverbetering van de bestuurlijke stukken zijn toetsingscriteria en een toetsingsprocedure opgesteld. Tevens is het Bestuurlijk Informatiesysteem (BIS) hierop aangepast. De actualisatie van het handboek calamiteitenzorg is gestart. In het kader van de verbetering van het informatiemanagement crisisorganisatie zijn in 2010 gezamenlijke oefeningen gehouden. Tevens is met de waterschappen in Zuid-Holland een convenant voor de versterking van de crisisbeheersing afgesloten. Ook is er voor 18 kritieke functies een wachtdienstregeling ingesteld. In 2010 is de financiële informatievoorziening verbeterd waarbij de informatie zoveel mogelijk uit het financiële pakket GIDS wordt gegenereerd. Ook is de planning en control cyclus verder geoptimaliseerd. In 2010 heeft het programmamanagement zijn intrede gedaan en wordt gestart met het INK-model als leidraad voor het programmamanagement. Door de inwerkingtreding van de Wet dwangsom is succesvol gestuurd op de tijdige afdoening van bezwaarschriften. Jaarrekening

15 De Europese aanbesteding van de vervanging van pc s en laptops en de uiteindelijke vervanging is in 2010 afgerond. Het meerjarenautomatiseringsplan voor de periode is opgesteld. 2.5 Vermogenspositie Het eigen vermogen van het hoogheemraadschap is in 2010 gedaald van 113,3 miljoen naar 58,1 miljoen. Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserves, het onverdeelde resultaat 2010 en de bestemmingreserves. De onderstaande grafiek geeft het verloop weer van het vermogen in totaal en op onderdelen over de periode 2005 tot en met Resultaatbestemming(dekking) Voorstel resultaatbestemming(dekking) Het nadelig resultaat over 2010 bedraagt Aan de verenigde vergadering wordt voorgesteld: 1. De jaarrekening 2010 vast te stellen 2. Het tekort van van de taak watersysteembeheer als volgt te dekken: a. Een storting van in de egalisatiereserve gebouwd b. Een storting van in de egalisatiereserve ingezetenen c. Een storting van in de egalisatiereserve ongebouwd 3. Een storting van in de egalisatiereserve renteomslag 4. Een onttrekking van uit de algemene reserve weerstandsvermogen Watersystemen 5. Het tekort van van de taak zuiveringsbeheer als volgt te dekken: a. Een storting van in de egalisatiereserve renteomslag b. Een onttrekking van uit de algemene reserve weerstandsvermogen zuivering 6. Ten aanzien van de investeringen en onderhanden werken in te stemmen met: a. De verhoging van investeringsplannen en kredieten met voor het project renovatie BWO keringen zoals toegelicht in het programma Stevige dijken. Jaarrekening

16 b. Het afvoeren van investeringsplannen en kredieten voor een bedrag van waarvan beschikbaar gesteld krediet conform tabel 5.2 gereedgekomen en geactiveerde werken in hoofdstuk 5 van deze jaarrekening. c. Het overbrengen van onderhanden werk naar gereedgekomen werken voor een bedrag van conform tabel 5.2 gereedgekomen en geactiveerde werken in hoofdstuk 5 van deze jaarrekening. d. Het overbrengen van de restantkredieten naar 2011 voor een totaalbedrag van conform de staat van restantkredieten tabel 5.3 in hoofdstuk 5 van deze jaarrekening Jaarrekening

17 Programmaverantwoording Jaarrekening

18 Jaarrekening

19 3 Programmaverantwoording 3.1 Programma A-Schoon water Doelstelling: Wat wilden we bereiken? Delfland zorgt voor schoon en gezond water in zijn kanalen, sloten en plassen. Gezond water is één van de kerntaken van Delfland. Delfland werkt er aan om zijn dichtbebouwde en intensief gebruikte beheergebied aantrekkelijk te maken en te houden om te wonen, werken, recreëren en ondernemen. Delfland deelt deze verantwoordelijkheid met gemeenten, provincie en rijk. Om de kerntaken en doelstellingen van dit programma te realiseren zijn uiteenlopende instrumenten, zoals vergunningverlening en handhaving, communicatie en accountmanagement beschikbaar. Ambities: 1. Het water is meetbaar schoner, het gebied is daarmee zichtbaar aantrekkelijker. Delfland heeft een flinke stap gezet richting een robuust en veerkrachtig watersysteem; 2. De belangrijkste barrières voor vismigratie zijn weggenomen, zowel binnen het watersysteem van Delfland als tussen het watersysteem van Delfland en rijkswater; 3. Delfland heeft zijn kennis van het watersysteem verdiept. Kennislacunes in de KRW-detailanalyse zijn opgevuld. Delfland weet hoe planten, dieren en verontreinigingen reageren op ingrepen in het watersysteem. Maatregelen 2010: Wat hebben we daarvoor gedaan? 1. Een vervolg geven aan het in 2008 afgesloten bestuursakkoord om de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) te kunnen implementeren; Realisatie In 2010 is gestart met het uitvoeren en het voorbereiden van de resultaatverplichte KRW-maatregelen. Deze maatregelen zijn verankerd in het programma Schoon water. De inspanningsverplichte KRW-maatregelen uit het bestuursakkoord zijn op basis van de besluitvorming over de Kadernota 2011 voor de planperiode komen te vervallen. Met de gemeenten zijn de voorbereidingen getroffen voor een eerste voortgangsrapportage over het bestuursakkoord. Deze rapportage is in januari 2011 besproken in het bestuurlijk overleg KRW Delfland. 2. Op basis van een in 2010 op te stellen en jaarlijks te actualiseren beleidsagenda worden jaarlijks drie beleidsnotities gemaakt, deels afhankelijk van KRWonderzoeksprogramma, deels afhankelijk van urgentie. In het bijzonder de beleidsnotitie visbeleid is een omvangrijk traject waarin veel deelfacetten uitgewerkt worden, waaronder onderhoud voor vis en gebruik visplan; Realisatie In 2010 is een evaluatie uitgevoerd van het vigerende visbeleid en is een toetskader ontwikkeld voor waterbodems in relatie tot vergunningverlening en handhaving onder de Waterwet. Ook is gestart met het opstellen van een beleidskader Ecologisch onderhoud ten behoeve van het realiseren van KRW-doelen en met het opstellen van een toetskader Jaarrekening

20 voor ecologie in relatie tot de vergunningverlening en handhaving onder de Waterwet. Beide trajecten worden afgerond in In 2010 wordt het beleidsmonitoringsprogramma voor de KRW afgerond en vervolgens gestart met het opstellen van een programma voor het gehele werkveld waterkwaliteit; Realisatie Deze maatregel wordt naar aanleiding van de besluitvorming over de Kadernota 2011 en het traject voor de samenstelling van een programmaplan gefaseerd uitgevoerd. In 2011 wordt het beleidsmonitoringsprogramma weer opgepakt en met prioriteit opgesteld en opgestart. 4. In 2010 wordt de blauwdruk overige wateren (opgesteld in 2009) getoetst in de watergebiedstudies waterweggemeenten en Delft. Deze geldt als leidraad voor de daaropvolgende watergebiedstudies. Uiteindelijk heeft Delfland in 2015 een gebiedsdekkend beeld van de waterkwaliteitsopgaven in de overige wateren; Realisatie Deze maatregel is komen te vervallen op basis van de besluitvorming over de Kadernota 2011 en het programmaplan. De maatregel viel onder de inspanningsverplichting. 5. Het onderzoeksprogramma KRW is opgebouwd uit een deel verontreinigende stoffen en een deel ecologie. De meeste onderzoeken worden in opgestart, waarna de onderzoeksfase kan doorlopen tot 2014 waarna de uitkomsten van het onderzoek worden vertaald naar beleid en uitvoering; Realisatie Het KRW-onderzoeksprogramma loopt op schema. Van het programma zijn negen onderzoeken gestart dan wel lopend. Wel zijn drie onderzoeken gestopt op basis van de besluitvorming over de Kadernota Ten slotte worden vijf onderzoeken nog opgestart in de periode Jaarlijks wordt een meetprogramma waterkwaliteit opgesteld dat een overzicht bevat van alle meetinspanningen. Monsterneming en laboratoriumanalyses zijn ondergebracht bij Delta Waterlab, het gezamenlijke lab van Delfland, Hollandse Delta en Brabantse Delta. Realisatie De bemonstering en de analyse van de waterkwaliteit zijn uitgevoerd conform het meetprogramma van De meetgegevens uit eerdere jaren zijn gepresenteerd in een waterkwaliteitsrapportage 2009 voor het gehele beheergebied en in een waterkwaliteitsrapportage voor het glastuinbouwgebied. 7. Beheer en onderhoud. Komende jaren richt het beheer en onderhoud zich op het verbeteren van de waterkwaliteit. Er worden natuurvriendelijke oevers (nvo s) en vispaaiplaatsen aangelegd die op een specifieke manier onderhouden moeten worden, onder meer in de vorm van ecologisch onderhoud. De toename aan vispassages stellen specifieke en nieuwe eisen aan beheer en onderhoud van het watersysteem. Ook worden er werkzaamheden uitgevoerd om het teveel aan (vervuilde) baggerspecie te verwijderen: Ecologisch onderhoud: voor iedere watergang wordt bepaald welk beheer en onderhoud past bij het handhaven van de waterhuishoudkundige functie en mogelijkheden voor het ontwikkelen van landschappelijke, recreatieve en ecologische waarden onder andere conform eisen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Vervolgens wordt dit ingepast in het onderhoud van het programma waardoor een differentiatie ontstaat; Jaarrekening

21 Ecologisch inrichten: in de beheersplannen van natuurvriendelijke oevers wordt rekening gehouden met recreatief medegebruik. Realisatie Ecologisch onderhoud In 2010 zijn de in de begroting genoemde inventarisaties van de watergangen waarvoor Delfland verantwoordelijk is uitgevoerd. Hierbij is voor alle hoofdwatergangen geïnventariseerd hoe het beheer en onderhoud kan worden aangepast om tot een verbetering van de ecologische waarden te komen. Voor alle primaire watergangen is bezien hoe vaak voor handhaving van de doorstroming er moet worden gekroosd en gezuiverd. Hierbij is als randvoorwaarde meegenomen dat zo weinig mogelijk verstoringen in het ecologische systeem optreden. Ecologisch inrichten In 2010 is voor een oppervlakte van ongeveer 0,14 hectare aan natuurvriendelijke oevers aangelegd. Dit betrof 0,12 hectare aan het Zwethkanaal in de gemeente Westland en 0,02 hectare bij de kadeversterking Holierhoekse en Zouteveenspolder/Vlaardingervaart in de gemeente Midden-Delfland. De realisatie over 2010 is hierbij achter gebleven bij de begroting. Dit is veroorzaakt door het schrappen van projecten in het kader van de besluitvorming over de Kadernota Hierdoor zijn de versnellingen in de projecten die in de tweede helft van het jaar zijn uitgevoerd vooralsnog niet zichtbaar. Daarvoor bevinden zich deze projecten nog in een te pril stadium. Voor het beheer van de aangelegde natuurvriendelijke oevers is een concept beheerplan opgesteld. Voor het juridisch verankeren in de nieuwe Legger watergangen is een inventarisatie gemaakt van de natuurvriendelijke oevers in Midden-Delfland, die vanuit de reconstructie zijn aangelegd. Deze inventarisatie betreft ongeveer 70 % van alle natuurvriendelijke oevers in het gebied van Delfland. In 2011 volgt de inventarisatie van de overige natuurvriendelijke oevers. Ook is een start gemaakt met het actualiseren van de visrechten. Hierbij is een standaard overeenkomst vastgesteld. In 2011 zal deze actualisatie worden afgerond. Ten slotte zijn op incidentele basis vervuilingen van onder andere kadavers en exoten uit het water verwijderd ten behoeve van de verbetering van de waterkwaliteit. Door de relatief koele zomer in 2010 hoefde dit minder vaak te gebeuren dan in Exploitatie: Wat heeft het gekost? Programma Schoon water (bedragen * 1.000) Primitieve begroting 2010 Begroting 2010 na wijziging * Rekening 2010 Rekening 2009 Lasten Directe kosten Toegerekende salarissen Rente en afschrijving Totaal lasten Baten Directe opbrengsten Totaal baten Saldo programma * Begroting 2010 na wijziging in Burap 1, Burap2, Veegbesluit en eventuele tussentijdse besluiten. Jaarrekening

22 Toelichting Op dit programma is voor de directe kosten sprake van 0,3 miljoen lagere kosten en zijn de opbrengsten 0,1 miljoen hoger dan geraamd.deze afwijkinge betreffen: Lasten Door het zoveel mogelijk onderbrengen van de kosten van onderzoeken in subsidietrajecten was sprake van lagere kosten van voor themaplannen schoon water. Het project Visstandbeheer dat wordt uitgevoerd in samenwerking met het waterschap Rivierenland is in 2010 beëindigd en financieel afgewikkeld. Voor de reeds gemaakte kosten en betaalde voorschotten werd in 2010 een bedrag van aan voorgeschoten bedragen terugontvangen. Voor wat betreft de kwaliteitsmaatregelen voor oppervlaktewater was als gevolg van de koele zomer sprake van lagere kosten van Baten Het project Visstandbeheer dat wordt uitgevoerd in samenwerking met het waterschap Rivierenland is in 2010 beëindigd en financieel afgewikkeld. Hiervoor werd een bijdrage ontvangen van Investeringen: Verloop investeringen 2010 : Investeringen per Programma (bedragen in 1 miljoen) Raming primitieve begroting 2010 Bijgestelde raming 1 e Burap Bijgestelde raming 2 e Burap Realisatie in 2010 Schoon water 2,0 3,6 1,0 3,8 Toelichting De afwijking van de raming over 2010 in de 2 e Burap ten opzichte van de uiteindelijke jaarrekening betreft de volgende investeringen. Omschrijving investering Bedrag (in 1 miljoen) Implementatie vismigratie -/-0,1 Zwemwatermaatregelen -/-0,1 Lokale knelpunten Programma Schoon water -/-0,1 Overige projecten 0,1 Administratieve correctie KRW-ABC projecten 3,0 Totaal 2,8 Implementatie vismigratie Op basis van de bijstelling op grond van de Kadernota 2011 is het plan van aanpak van de vismigratieprojecten aangepast en onder één noemer gebracht. In 2010 is begonnen met het vispasseerbaar maken van de gemalen Schoute en Hoekpolder. Voor de gemalen Zaaijer, Woudse polder en Holierhoekse en Zouteveense polder is in 2010 gestart met de voorbereiding voor het vispasserbaar maken. Door de juridische kwesties rondom de aanbesteding van het gemaal Schoute is de uitvoering hiervan vertraagd. Zwemwatermaatregelen. De uiteindelijke kosten van dit project zijn relatief lager uitgevallen doordat alleen in de Delftse Hout een proef van beperkte omvang is uitgevoerd. Een uitgebreidere proef is Jaarrekening

23 wel overwogen maar de kosten hiervan vielen ver buiten het beschikbare budget en zou pas na het zwemseizoen effectief zouden zijn. Lokale knelpunten Programma Schoon water. In het najaar van 2010 is begonnen met het opstellen van het plan van aanpak. Hierdoor zijn in 2010 nog geen kosten op dit project gemaakt. In 2011 zal dit plan verder worden uitgewerkt. Administratieve correctie KRW-ABC projecten (KRW Monstersche Vaart, Vlotwatering, Nieuwe water, Zwartendijk en Zwethkanaal) In december 2010 heeft de VV een besluit genomen over het schrappen van deze Westlandse projecten. Conform het besluit van de VV zullen deze projecten in gewijzigde vorm vanaf 2011 in het project Poelzone worden voortgezet. In het besluit is tevens opgenomen dat de reeds gemaakte kosten van de te schrapen projecten binnen het programma Schoon water in 2010 worden geactiveerd. Hierdoor is in 2010 sprake van 3,0 miljoen extra kosten, die betrekking hebben op met name grondaankopen die in voorgaande jaren voor de ABC-projecten zijn gedaan. Dit bedrag van 3 miljoen betreft derhalve overgeboekte kosten uit voorgaande jaren die reeds in het verleden verantwoord zijn als realisatie in het investeringsprogramma van het programma Voldoende water. Risico s: In sommige gevallen zijn met diverse gemeenten bijvoorbeeld in de waterplannen al afspraken gemaakt over de realisatie van natuur-vriendelijke oevers. Het risico bestaat dat Delfland wordt aangesproken op deze afspraken. In dat geval gaat Delfland bestuurlijk met deze gemeenten in gesprek waarbij naar een markt-, effect- en gebiedsgerichte oplossing zal worden gezocht. De grote schoon water -opgave waar Delfland voor staat in combinatie met het verminderde budget op basis van de besluitvorming over de Kadernota en de hierdoor opgetreden vertragingen zetten ook de resultaatverplichte maatregelen volgens de KRW-richtlijn onder druk. Het in 2011 te actualiseren programmaplan zal ingaan op hoe met dit risico zal worden omgegaan. Jaarrekening

24 Jaarrekening

25 3.2 Programma B-Voldoende water Doelstelling: Wat wilden we bereiken? Delfland onderhoudt de watergangen, voert baggerwerkzaamheden uit en onderhoudt kunstwerken om de afvoer van water te waarborgen. De normale cyclische onderhoudsprocessen zoals baggeren, krozen en zuiveren, het onderhoud van natuurvriendelijke oevers en het onderhoud van gemalen worden ook de komende jaren uitgevoerd. Om de kerntaken en doelstellingen van dit programma te realiseren zijn uiteenlopende instrumenten, zoals vergunningverlening en handhaving, communicatie, beleid, onderzoek en accountmanagement beschikbaar. Daarnaast werkt Delfland al een groot aantal jaren aan het verbeteren en uitbreiden van het watersysteem. Hiervoor zijn grote investeringen gepleegd die hun eerste vruchten gaan afwerpen, maar daarmee is Delfland nog niet klaar. Ook in 2010 en de komende jaren blijven investeringen nodig om het watersysteem op orde te krijgen. Ambities: 1. Delfland is goed in staat om het watersysteem te voorzien van voldoende water van voldoende kwaliteit, om oppervlaktewaterpeilen te handhaven. Het watersysteem is beter bestand tegen extreem natte en extreem droge situaties. Hiermee is het watersysteem robuuster en veerkrachtiger geworden; 2. Delfland heeft zijn kennis van het watersysteem verdiept, zowel in reguliere situaties als bij extreem nat of droog weer. Hierdoor kan Delfland het watersysteem effectiever aansturen om wateroverlast en watertekort te voorkomen. Er is meer inzicht hoe Delfland kan anticiperen op veranderende extremen en kan inspelen op risicovolle situaties; 3. Het grondwatersysteem wordt op duurzame wijze beheerd, waarbij het evenwicht in dat grondwatersysteem niet is verstoord en de kwantiteit en kwaliteit van het grondwater tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten geschikt zijn gemaakt en worden gehouden voor alle aanwezige grondgebruikfuncties. Maatregelen 2010:Wat hebben we daarvoor gedaan? 1. Het zorgen voor voldoende water door het optimaal gebruiken van waterlopen en in die waterlopen aanwezige kunstwerken voor zowel actieve als passieve waterbeheersing. Het optimaal gebruik van waterlopen en kunstwerken wordt gerealiseerd door tijdige bouw, verwerving en gedegen onderhoud van genoemde waterlopen en kunstwerken alsmede een optimale bediening van deze kunstwerken welke kan worden gerealiseerd door een gedegen monitoring van het waterpeil. Voor het optimaal gebruik van de waterlopen zit er een chronologische samenhang in peilbesluiten opstellen, uitvoeren en de peilvergunningen handhaven; Realisatie Door een gedegen monitoring en de bediening zijn de peilen zo goed mogelijk op de peilbesluiten gehandhaafd. Ook is het overig beheer en onderhoud uitgevoerd zoals beschreven onder maatregel 15. Ten slotte zijn de diverse peilbesluiten vastgesteld zoals beschreven onder maatregel Om de zoetwatervoorziening van Delfland goed te borgen is een samenhangend plan opgesteld. Onderdeel van dit plan is het opstellen van een doorspoelplan en het uitwerken van de Visie op watervoorziening in concreet beleid. Een speciaal aandachtspunt is het verzilten van het Volkerak-Zoommeer. Om de negatieve gevolgen die hieruit voortvloeien tegen te gaan hebben verschillende overheden zich verenigd om samen te zoeken naar oplossingen. Gezien de belangen wil Delfland in dit traject een sturende rol spelen. Daarnaast loopt op initiatief van het rijk het landelijke Delta-programma. Hierin wordt veel aandacht besteed aan de zoetwatervoorziening en oplossingen voor de toekomst. In dit programma wil Delfland proactief participeren; Jaarrekening

26 Realisatie In 2010 is het implementatieplan van de Delflandse Visie op de watervoorziening vastgesteld. In dit implementatieplan worden de verschillende acties op het gebied van beleidsontwikkeling, onderzoek en inbreng in externe trajecten gecoördineerd en wordt ook de samenhang tussen deze acties gewaarborgd. Naast concrete activiteiten die Delfland zelf gaat opstarten vanuit het implementatieplan (zoals een doorspoelplan) is er in 2010 veel aandacht besteed aan de gevolgen van het mogelijk in 2015 zout worden van het Volkerak-Zoommeer. Delfland is actief betrokken geweest bij de maatregelen en de verkenningen om een goede zoetwatervoorziening te kunnen blijven handhaven. Daarnaast is Delfland in 2010 actief betrokken geweest bij de start van het landelijke Deltaprogramma zoetwater. Onder meer is de bestuurlijke betrokkenheid georganiseerd en zijn de voorbereidingen getroffen voor de uitvoering van een regionale en landelijke probleemanalyse zoetwater in De verdeling van water en afspraken daarover met de omringende waterbeheerders liggen vast in verschillende waterakkoorden. Deze zijn deels voor normale omstandigheden, maar ook speciaal voor tijden van droogte. In deze akkoorden ligt ook een kostenverdeling vast. Deze waterakkoorden worden voortdurend gemonitord, geëvalueerd en zo nodig herzien. Realisatie In 2010 is een nieuw Waterakkoord Rijnland-Delfland vastgesteld in de VV van zowel Rijnland en Delfland. De formele afronding van de procedure vindt plaats in de eerste helft van 2011 door middel van een bekendmaking. 4. Delfland kent vele tientallen peilbesluiten. Deze peilbesluiten hebben een bepaalde houdbaarheidsdatum. Daarna moet een nieuwe peilafweging plaatsvinden. Deze afweging wordt meegenomen in de watergebiedstudies en omgezet in een peilbesluit dat een vaststellingsprocedure doorloopt. Indien de cyclus van de watergebiedstudies niet geheel aansluit op die van de peilbesluiten, kan eenmalig een verlenging worden aangevraagd. Hier wordt in een aantal gevallen gebruik van gemaakt; Realisatie In 2010 zijn de volgende peilbesluiten vastgesteld: Heen- en Geestvaartpolder Waalblok Groeneveldsepolder Ook zijn in 2010 de volgende peilbesluiten in procedure genomen: Abtswoude Cluster Berkel-Pijnacker (4 peilbesluiten) Boschpolder Voor een aantal peilbesluiten is om deze te laten aansluiten op de cyclus van de watergebiedsstudies een verlenging van de looptijd bij de provincie aangevraagd. 5. In verschillende beleidsdocumenten wordt de ambitie van Delfland om te streven naar een robuust en veerkrachtig watersysteem concreet gemaakt en uitgewerkt. Deze beleidsdoelen worden geïmplementeerd in de instrumenten die Delfland tot zijn beschikking heeft. Het beleid wordt vervolgens gemonitord en geëvalueerd. Een van de instrumenten is de Legger waterlopen, de basis van het onderhoud en de vergunningverlening. Dit is de juridische verankering van het watersysteem. In de Waterwet, die eind 2009 in werking trad, worden nieuwe eisen gesteld aan de Legger. Om hieraan te voldoen moet de Legger de komende jaren verder worden ontwikkeld en moeten meer gegevens worden verzameld; Jaarrekening

27 Realisatie De Legger wateren is in december 2010 aan het college van D&H voor besluitvorming aangeboden. De Legger wordt begin 2011 door de VV worden vastgesteld. In de Legger zijn ook de natuurvriendelijke oevers opgenomen waarvan bekend is dat deze vergund zijn of dat daarover in het verleden afspraken zijn gemaakt over de overdracht en het beheer. De database met de gegevens van de Legger is gecontroleerd en bijgewerkt. 6. De watergebiedstudies zijn integrale studies waarin alle aspecten van het watersysteem per gebied worden getoetst aan de normen. De waterkwantiteit vormt een groot onderdeel van de studie. Er worden berekeningen gemaakt voor zowel het oppervlaktewater als het grondwater, waarbij zowel zeer natte, als zeer droge, als gemiddelde omstandigheden worden beschouwd; Realisatie De watergebiedstudie Delft is gereed voor besluitvorming en de watergebiedstudie Waterweggemeenten is gestart. Naar aanleiding van de besluitvorming over de Kadernota 2011 is, in overleg met de VV-commissie Watersystemen kwaliteit en kwantiteit, het opstarten van nieuwe studies gestopt tot het moment dat de beleidsvisie watergebiedstudies gereed is. In het kader van de uitwerking van de beleidsvisie watergebiedsstudie s zal de planning van de toetsing worden bepaald. 7. De karakteristieken van het gebied van Delfland maken dat de bestaande technieken niet altijd toereikend zijn om de waterbergingsopgave te realiseren. Regelmatig komen vanuit belanghebbende partijen en commerciële instellingen ideeën om de opgave op een innovatieve manier op te lossen. Delfland staat open voor deze innovatieve ideeën. Om hier op een constructieve manier mee om te gaan wordt een loket ingericht en beheerd; Realisatie In 2010 is een aantal innovatieve vormen van berging toegepast of verder uitgewerkt. Hierbij noemen we de projecten Westmade, Optiflor, zie ook verder in dit jaarverslag en de waterberging op sportvelden. Door besluitvorming over de Kadernota 2010 heeft een prioriteitsstelling plaats gevonden. Hierdoor is de inzet voor een innovatieloket uitgesteld. 8. De boezem is het hoofdtransportsysteem. Het op orde houden en efficiënt benutten van de capaciteit is van belang voor het functioneren van het volledige watersysteem van Delfland. Om adviesvragen goed te kunnen beantwoorden en om in de beleidsontwikkeling goed te kunnen anticiperen op de mogelijkheden van het systeem, is het van belang om de basisgegevens goed op orde te hebben en deze goed te implementeren in het boezemmodel. Hiervoor wordt in eerste instantie een model ontwikkeld dat aan de nieuwste inzichten voldoet en waarin alle maatregelen die zijn genomen in het kader van ABC-Delfland zijn verwerkt. Dit model wordt vervolgens op een adequate manier onderhouden en actueel gehouden en ingezet voor diverse doeleinden; Realisatie Voor de doorontwikkeling van het boezemmodel is voor de modelleringsomgeving een vernieuwde werkwijze ontwikkeld. Daarnaast is tevens een beheerprotocol opgesteld dat deze werkwijze ondersteund. Het instrument heeft met name zijn waarde reeds bewezen in het snel doorrekenen van boezemontwikkelingen in scenario s zoals bijvoorbeeld voor de Kadernota Ook was dit het geval in bijvoorbeeld de herijking van het boezemsysteem en de technisch onderbouwing van de motivatie voor het VV-voorstel Verbredingen Westland. 9. De kennis van Delfland over de werking van het watersysteem wordt vergroot op basis van de vragen die in de organisatie en buiten de organisatie leven. Een groot deel van de externe vragen komt binnen via de uitvoeringsprogramma s van de waterplannen. Daarnaast wordt binnen de kaders van Waterkader Haaglanden Jaarrekening