Drachtig worden en blijven
|
|
- Henriette de Koning
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Drachtig worden en blijven Veel embryo's sterven af Veel embryo's sterven af Wetenschappers vinden na inseminatie ruim 85 procent bevruchting, waaruit ca. 55 procent drachtigheid ontstaat. Het merendeel van deze sterfte vindt plaats vóór de 13e dag. Allerlei lichamelijke fouten in het embryo vormen hiervoor een belangrijke oorzaak. De koe wordt gewoon weer tochtig op 21 dagen. Na de 13e dag vindt de innesteling plaats, waarbij het embryo zichzelf met de vruchtvliezen vasthecht aan de baarmoederwand. Als het embryo nu afsterft, zal de koe verlaat terugkomen ( 24 dgn). Oudere koeien worden minder goed drachtig dan jongere. Dit komt ondermeer doordat bij elke afkalving verwondingen en ontstekingen van baarmoeder en eileiders kunnen ontstaan. Met het aantal keer afkalven stijgt hierdoor de kans op onvruchtbaarheid. Oudere koeien hebben bovendien een grotere kans op stofwisselingsproblemen bij afkalven en een diepe negatieve energiebalans. Zo veel mogelijk bevruchte eicellen moeten uitgroeien tot een drachtigheid. De koe moet drachtig worden. Dus je wilt zo vroeg mogelijk de niet-drachtige koe opsporen en deze alsnog drachtig maken. Op het juiste moment insemineren, geen stress, uitstekende voeding en maximale gezondheid zorgen dat de bevruchte eicel zich ontwikkelt tot drachtigheid. Afwezigheid van infecties en een goede weerstand verkleinen de kans op verwerpen c.q. sterfte rondom de geboorte. De rol van insemineren Te vroeg en te laat insemineren leidt tot minder levensvatbare embryo s. Bij te vroeg insemineren daalt het drachtigheidspercentage minder dan bij te laat insemineren. Veroudering van de eicel leidt veel sneller tot vermindering van de vitaliteit van het embryo dan veroudering van sperma. De timing van de inseminatie luistert bij gesekst sperma nauwer dan bij normaal sperma. Voer dekpinken een berekend rantsoen (ook mineralen) en geen mislukte kuil. 26
2 Veel embryo s sterven af Na-effect negatieve energiebalans Door een negatieve energiebalans hapert de hormonale regulatie van de eiblaasgroei, de eisprong én de vorming van een goed functionerend geel lichaam. Deze hormonale aansturing is essentieel voor de timing van eisprong en innesteling. Als de eicel verlaat springt, is zij minder vitaal. Als de baarmoederwand het embyo onvoldoende van voedingsstoffen voorziet, zal die afsterven. En als het gele lichaam te weinig progesteron maakt, zal de koe opnieuw tochtig worden. Eicellen die zich ontwikkelen tijdens een negatieve energieperiode zijn sowieso al minder vitaal. Zoekplaatje Deze koe is matig tochtig op 65 dagen na afkalven. Insemineer je wel of niet? Matig tonen van tochtigheid is een teken van zwakke hormonale aansturing, net als een langdurige tocht ( 24 uur). De koe heeft een lagere drachtkans (20%?). Na een fiks negatieve energiebalans hebben koeien op 60 dagen sowieso een lagere drachtkans dan op 75 dagen. Maar: niet geschoten is altijd mis. Een injectie met een luteotroophormoon zorgt voor een beter functioneren van het gele lichaam. Geen overmaat aan eiwit Als pinken en koeien in de periode vóór de tochtigheid een hoog ureumgehalte in het bloed hebben, ontwikkelt zich een minder levensvatbare eicel. Het resultaat is een lager drachtigheidspercentage. Dit probleem wordt groter, als het dier ook in een negatieve energiebalans verkeert. Baarmoederhoorns Eierstok Eileider Voor het ontwikkelen van een drachtigheid zijn nodig: een vitaal embryo, een gezond functionerende baarmoederwand én een uitgebalanceerde hormonale regulatie. Vraagstuk Je ziet een koe afbloeden. Wat doe je met deze informatie? Vrijwel alle pinken en een deel van de volwassen koeien bloedt circa anderhalve dag na de ovulatie af. Gebruik dit als controle: twee tot tweeënhalve dag (48-60 uur) vóór het afbloeden had de koe geïnsemineerd moeten worden. Het bloed is afkomstig van gesprongen bloedvaatjes in de baarmoederwand. De innesteling bestaat uit de koppeling van de vruchtvliezen met de baarmoederwand. De synchronisatie en hormonale regulatie van dit proces luisteren nauw. Want normaliter ruimt de baarmoederwand alle vreemde objecten op. Op dag 18 is de innesteling voltooid. De eerste week zwerft het groeiend embryo vrij rond. Voeding en zuurstof neemt het op uit de baarmoedervloeistof. Het blijft nagenoeg altijd in dezelfde hoorn. Plaats van de bevruchting. Vanuit één cel ontwikkelt zich het embryo. 27
3 Minder stress, minder embryo-sterfte Stress door ziekte, ontsteking en onrust Geen stress Alle vormen van stress, ziekte en ongemak vergroten het percentage vroeg afstervende vruchten. Koorts en ontsteking (met name mastitis), onrust en hittestress zijn de belangrijkste vormen van stress: die moet je voorkomen. Vermijd klauwinfecties en huidwonden. Zorg dat de koe altijd kan drinken en rusten. Rust, gezondheid en goede voeding stimuleren een gezonde voortzetting van de dracht. Uierontsteking (mastitis) tijdens de eerste drie weken na inseminatie halveert de kans op drachtigheid. Vóór inseminatie heeft het nauwelijks effect op de vruchtbaarheid. Dit pleit voor het toedienen van ontstekingsremmers (nsaid s) bij mastitis en ziekte kort na inseminatie. Stressvrije koeien glimmen en vreten, zijn actief en nieuwsgierig en schrikken niet van mensen. Deze koeien glimmen niet. Sommige zijn te mager. Je ziet tweemaal een te lege pens en rechts staat een kreupele koe in een ligbox. Stress ontstaat altijd door fouten in management, huisvesting of uitvoering van het werk. Stress door hitte en onvoldoende ventilatie Ventilatie en hittewering Het moment waarop je moet gaan ventileren en koeien moet koelen, verschilt sterk tussen stallen. Dit hangt samen met de luchtvochtigheid, de windrichting, de bezettingsgraad, het productieniveau en de natuurlijke ventilatie van de stal. Bij een hoge luchtvochtigheid ( 90%) krijgen hoogproductieve koeien vanaf circa 21 C moeite om hun warmte kwijt te raken. Ze ademen sneller, blijven langer staan en zoeken koele en frisse plekken op. Boven circa 27 C gaan ze minder vreten om hun warmteproductie te verminderen. Bij dagtemperaturen boven 25 C wisselen koeien hun dag-nachtritme en gaan ze s nachts grazen. In hoog bezette en matig geventileerde stallen ontstaat tussen de koeien gemakkelijk een slecht klimaat, met een hoge luchtvochtigheid en ophoping van uitademings- en mestgassen. De temperatuur zal er ook hoger zijn. Dus moet je al beneden 20 C mechanisch ventileren. In deze stal starten de ventilatoren bij 17 C. Hoe koel je dit mooie hok en deze transitiekoeien op hete dagen? Oplossingen: koel het dak met een tuinsproeier, plaats een ventilator die op de koeien blaast, isoleer het dak. Open de achterwand. Hittestress bij droge koeien Door hittestress verschuift de mineralenen hormoonhuishouding, én de droge koeien vreten minder met als gevolg een negatieve energiebalans en leververvetting. Na afkalven hebben ze vervolgens veel problemen met melkziekte, slepende melkziekte, mastitis, baarmoederontsteking en lebmaagdraaiing. 28
4 Voeding Het 21 graden-actieplan Neem de volgende maatregelen als de buitentemperatuur boven 21 graden Celsius stijgt. Door hittestress tonen koeien hun tochtigheid minder en daalt het bevruchtingsresultaat. Omgeving: schaduw, hou de stal koel. Dak: isoleren, wit maken, koelen met water; voorkom zoninstraling (ramen/ lichtplaten blinderen) Stal: optimale ventilatie van alle delen van de stal: verwijder alle obstakels die natuurlijke ventilatie hinderen (je hebt ventilatoren al planmatig geplaatst en geregeld). Hygiëne: let extra op hygiëne en behandel tegen vliegen. Voeding: voorkom pensverzuring, geef extra mineralen. Pensverzuring: minder krachtvoer per kg droge stof; meer snel fermenteerbare ruwe celstof (bietenpulp, sojahullen). Voer pensbuffer: per koe gram NaHCO3 of 50 gram MgO. Eiwit: verlaag ruw eiwitgehalte en verhoog aandeel bestendig eiwit. Mineralen: meer mineralen per kg droge stof: geef extra Ca, Na en K (DCAB: +25 meq). Energie: gebruik vet als energiebron (maximaal 6 procent droge stof). Smaak: maak dagelijks de voerbak schoon en voorkom broei! Voer 2x daags. N.B. Na een hitteperiode is de koe nog 3-5 dagen vatbaar voor pensverzuring door de lege pens en de verminderde buffercapaciteit van haar speeksel. Water: zorg voor voldoende en schoon water. Controleren: controleer tweemaal daags alle drinkpunten op reinheid en stroomsnelheid. N.B. Je hebt eerder al voldoende drinkcapaciteit geplaatst (de optimale watertemperatuur is 17 C). In de stal staat één sneldrinker ( 20 liter/ min) per 15 koeien of één voorraadbak ( 50 liter + 30 liter/min) per 20 koeien, verdeeld over de lig- of vreetruimte. In de wei kan 10 procent van de koeien tegelijkertijd drinken (20 liter/drinkbeurt van 1 min). Koeien: hou de dieren koel en zorg voor rust. Koelen: zet ventilatoren haaks op de koeien volgens een ventilatorenplan; neem traploos geregelde ventilatoren die afslaan op 19 C, zodat ze de koeien nog nakoelen; vanaf 27 C de koe tot op de huid natmaken (korte haren, grote druppels, uier droog) én koelen met ventilatoren. Bezetting: verspreid de koeien over een maximale ruimte; wachtruimtes en andere hoogbezette ruimtes vragen veel ventilatie en goede koe-koeling. Planning: plan samendrijven en inspannende handelingen, zoals melken, beweiden en voeren, op koele delen van de dag. 29
5 Niet-drachtigheidsdiagnostiek 30 water- of kalfblaas (allantoïs) slijm- of pootjesblaas (amnion) kop voorpoot romp Niet-drachtigheidsdiagnostiek Drachtigheidsonderzoek dient om zo vroeg mogelijk niet-drachtige koeien op te sporen. Je kunt dan vroeg maatregelen nemen om deze koeien alsnog drachtig te krijgen. Het gaat om koeien met een lege baarmoeder, koeien met een baarmoederontsteking en koeien met een steenvrucht (mummificering). Let wel: het eerste signaal van niet-drachtigheid is natuurlijk opnieuw tochtig worden. Vroege diagnostiek van niet-drachtigheid eist vakkundig en zorgvuldig onderzoek van baarmoeder en eierstokken. De betrouwbaarheid neemt toe met de zekerheid waarmee je de inseminatiedatum weet. Stel de diagnose drachtig altijd op basis van twee kenmerken. Bijvoorbeeld vergroting van de baarmoeder én het voelen van vruchtvliezen. Werk voorzichtig. Echobeeld van een dracht van 55 dagen. Je ziet de twee vruchtblazen goed. Het kalf ligt in het amnion (de slijm- of pootjesblaas). De omhullende blaas heet allantoïs (de kalf- of waterblaas). Bron: Dr. Maarten Pietersen, Universiteit Utrecht Mogelijkheden voor vaststellen drachtig/niet drachtig Methode Vanaf Zekerheid Opmerkingen niet drachtig Echoscopie 29e dag 95% Rectaal voelen 42e dag 98% Kan eerder, met lagere zekerheid. Stoten (in flank) 7e mnd laag Je vindt 50-80% van de drachtigheden. Naarmate de drachtigheid vordert, stijgt de zekerheid van de conclusie niet drachtig. Als je een goede administratie hebt en geen bedrijfsproblemen, is hercontrole niet nodig. Rectaal voelen Tekenen van dracht Vanaf circa dag 35 vergroting in één baarmoederhoorn, met een dunne wand en dunvloeibare inhoud. De eierstok aan dezelfde zijde bevat een geel lichaam. Vanaf ongeveer dag 40 kun je de vruchtvliezen voelen. Vanaf dagen zijn de rozetten te voelen. Voor het opsporen en behandelen van probleemkoeien heb je een deskundige nodig: de dierenarts. Als de koeien geselecteerd zijn en vast staan, kan deze snel en goed werken. Na afloop van dit onderzoek moet je ook weten of het opschonen van de baarmoeders en de lactatiestart goed verlopen, bij vaarzen én bij oudere koeien. Tekenen van niet drachtig Afwezigheid van de beschreven tekenen van dracht. Je voelt op beide eierstokken geen geel lichaam. Afwijkende inhoud van de baarmoeder. Een met etter gevulde baarmoeder (pyometra). Een steenvrucht (mummie). Andere spelingen van de natuur.
6 Niet drachtig: en nu? Niet drachtig: en nu? Vier weken na de start van de inseminatieperiode moet elke koe minstens één keer geïnsemineerd zijn. Controleer de dieren als dit niet het geval is. De drie belangrijkste oorzaken van niet drachtig zijn Daarnaast kan de administratie niet kloppen en/of kan het dier toch drachtig blijken. Niet actief/niet tochtig gezien Niet-actieve eierstokken komen met name voor bij koeien die veel conditie hebben verloren. De eierstokken zijn klein en eventueel aanwezige eiblaasjes en gele lichamen zijn eveneens klein. De baarmoeder trekt niet of nauwelijks samen. Als de koe actieve eierstokken heeft, kun je wachten tot de volgende tochtigheid. Je kunt haar meestal ook tochtig spuiten (zie pag. 41), zodat je weet dat ze circa drie dagen later tochtig is. Cystes Blaasjes of cystes op de eierstokken zijn ontaarde eiblaasjes of gele lichamen groter dan 2,5 cm. De koe wordt meestal niet tochtig gezien. Soms is ze onregelmatig tochtig, soms voortdurend (bruls, nymfomaan, bandeloos). Vanwege de complexiteit horen de diagnostiek van cystes en de keuze van behandeling bij de dierenarts. Knijp nooit rectaal cystes kapot. Er ontstaan dan bloedingen en wonden, die tot vergroeiingen en onvruchtbaarheid kunnen leiden. Baarmoederontsteking (pyometra) Bij een gesloten baarmoederontsteking is de baarmoeder gevuld met pus. De koe is gezond, wordt niet tochtig en kan af en toe witvuilen. Rectaal voel je een vergrote baarmoeder met een dik-vloeibare inhoud. Er is een geel lichaam, dat in de eierstok kan zitten die bij de kleinste hoorn hoort. Rectaal lijkt een pyometra dus sterk op een drachtige baarmoeder. De behandeling bestaat uit het tochtig spuiten van de koe. Gelijktijdige behandeling met antibiotica heeft weinig toegevoegde waarde. Een magere koe. Als haar conditie toeneemt moet ze minstens één goede cyclus doormaken om weer goed vruchtbaar te zijn. Check of haar baarmoeder niet ontstoken is (vuil slijm, pusvlokjes). Helder slijm met pusvlokjes kun je daags na inseminatie behandelen met antibiotica in de baarmoeder. Eierstok met cyste. eiblaas / follikel Eierstok met redelijk ontwikkelde eiblaas/follikel (op circa dag 17). cyste Bron: Dr. Maarten Pietersen, Universiteit Utrecht De tekening toont de baarmoederdoorsnede in het echobeeld. Op dit echobeeld zie je de troebele baarmoederinhoud bij een pyometra. Vruchtwater van een gezonde vrucht is altijd helder. Het geoefende oog ziet ook een verdikte baarmoederwand. 31
7 Meer weten van de dracht Tweelingen Een koe met een tweelingdracht heeft een hogere voerbehoefte tijdens de droogstand. Gemiddeld is 2,5 procent van de afkalvingen een tweelinggeboorte, met grote verschillen tussen bedrijven. Er zijn bedrijven met 5 procent tweelingen. Vaarzen krijgen minder vaak een tweeling (ca. 1%) dan vierde- en ouderekalfskoeien (ca. 4%). Met het stijgen van de melkproductie stijgt ook de kans op een tweeling. Geslachtsbepaling Tussen dag 60 en dag 90 kun je met een echoscoop zien welk geslacht het embryo heeft. Dit vraagt goed vakmanschap en goede apparatuur. Zoekplaatje Je weet van geen enkele koe of ze een tweelingdracht heeft. Hoe zorg je dat koeien met een tweelingdracht niet te mager afkalven? 32 Door koeien die bij droogzetten veel buikomvang hebben en een conditiescore 2 of minder, direct in de close up-groep te plaatsen. Zorg dat je bij scoren de vetbedekking beoordeelt (voelen) en niet de bespiering. Blijf de koe goed in het oog houden en besteed maximale aandacht aan de preventie van transitieproblemen. Tweelingdiagnostiek Hier zie je twee vruchten in één echobeeld. Ze kunnen ook ver uiteen liggen. Je zoekt eerst naar twee gele lichamen op de eierstokken. Vind je die, dan kijk je nauwgezet hoeveel embryo s de baarmoeder bevat. Herkennen van een tweelingdracht lukt vanaf dagen. Vrijwel alle tweelingen zijn twee-eiig (96%), dus ontstaan uit twee eisprongen. Bron: Dr. Maarten Pietersen, Universiteit Utrecht
8 Embryotransplantatie en OPU Embryotransplantatie (ET) Via injecties met follikel stimulerend hormoon (FSH) groeien meerdere eiblaasjes en ontstaat een tochtigheid waarbij meerdere eitjes vrijkomen (superovulatie). Door inseminatie worden deze eicellen bevrucht, waarna ze zich tot embryo s ontwikkelen. Ovum pick-up (OPU) Bij ovum pick-up (OPU) prikt een technicus met speciale apparatuur onrijpe eiblaasjes in de eierstokken aan, om er de eicellen uit te zuigen. Deze eicellen rijpen in het laboratorium. Na bevruchting ontwikkelen zich embryo s, die weer bij koeien worden ingezet. OPU stelt hoge eisen aan de apparatuur en het laboratorium. Voordelen zijn dat je zonder hormoonbehandeling tweemaal per week eicellen kunt oogsten en dat het ook bij een jonge pink kan. Vanaf dag 10 na tochtigheid krijgt de donorkoe vijf dagen tweemaal daags een FSH-injectie. Eventueel worden de ontvangsters ca. 2 dagen na de tochtigheid van de donor PgF2a gespoten. Op dag 12 krijgt de donor een injectie PgF2a, evenals de ontvangsters. De donorkoe wordt op dag 14 en 15 geïnsemineerd. Met een speciale vloeistof wordt op dag 22 elke baarmoederhoorn uitgespoeld. Na het spoelen worden eventuele achtergebleven embryo s gedood met een baarmoederinjector. In het laboratorium haalt de technicus de embryo s uit de spoelvloeistof en beoordeelt ze onder de microscoop op kwaliteit en leeftijd. Een leeftijdsverschil van twee dagen komt voor. Gemiddeld levert een spoeling zes goede embryo s op, met een spreiding van nul tot wel twintig. Daarnaast zitten er vaak embryo s met gebreken en onbevruchte eicellen in de spoelvloeistof. De leeftijd van het embryo is gelijk aan het aantal dagen na de tochtigheid dat het embryo moet worden ingezet bij de ontvangster. Inzetten gebeurt met een speciale pipet en wel in de baarmoederhoorn bij de eierstok waar het gele lichaam op zit. Het drachtigheidspercentage na embryo-inplanting is vrijwel gelijk aan dat na inseminatie (55%). Embryo s zijn vrijwel oneindig te bewaren in vloeibare stikstof. 33
9 De stier Oplossing of probleem Het inzetten van een stier lijkt een gemakkelijke manier om de koeien drachtig te krijgen. Echter, als je de nadelen uitrekent ten opzichte van de voordelen, blijft er meestal geen economische winst over. De enige winst is gemak, maar daar tegenover staat het voortdurende gevaar dat de stier je aanvalt. Sommige veehouders gebruiken een vleesveestier voor groepen waar tochtigheidswaarneming veel moeite kost. Rassen als limousin en piemontese geven kalveren die bij verkoop meer opbrengen en (meestal) gemakkelijk geboren worden. Het kalf van een eigen stier zal gemiddeld altijd minder waard zijn dan het kalf van een fokstier. Dat merk je duidelijk bij verkoop, maar het geldt des te meer bij gebruik op het eigen bedrijf. Een stier tussen de koppel geeft gelijke of slechtere drachtigheidsresultaten dan KI met goede tochtigheidswaarneming. Als je een stier aanvoert van een ander bedrijf, kan hij ziektes meebrengen. Denk aan BVD, IBR, mortellaro en schurft. KI of stier Voordelen stier: doet tochtwaarneming en inseminatie; is altijd aanwezig; krijgt sommige probleemkoeien wel drachtig. Nadelen stier: is levensgevaarlijk; minder genetische vooruitgang; risico s op afkalfproblemen; kan (tijdelijk) onvruchtbaar zijn; extra voorzieningen en extra werk; kalfdatum is een gok als stier vrij bij de koeien loopt; brengt dekinfecties over in grote groepen dekt één stier niet alle tochtige koeien. Tochtige koeien melden zich vaak bij de stier. Je ziet ze dan gemakkelijker. Waarschijnlijk is het even effectief om het stierenhok op te ruimen en er rubber in te leggen. Dan komen tochtige koeien er ook naar toe en is er meer (vreet)ruimte in de stal. Een stier in de stal betekent dat je steeds moet opletten en geen onervaren mensen bij het vee kunt laten. Deze stier heeft een bel om, zodat je hem altijd hoort aankomen, en een neusring in voor een betere hanteerbaarheid. 34
10 Verwerpen Verwerpen Het afbreken van een dracht tussen 45 en 260 dagen heet verwerpen (abortus). Gemiddeld verwerpt 3 procent van de koeien. Is dit meer, dan wil je de oorzaak weten. In de praktijk betekent dit dat je naar elk geval onderzoek moet laten doen. Laat elke verworpen vrucht mét nageboorte onderzoeken. Elke verwerper kan de eerste zijn van een reeks. En verwerpen geeft hoge kosten in de vorm van gedwongen afvoer, gemiste productie en gemiste kalveren. Regelmatig blijkt het moeilijk om de oorzaak van verwerpen en vruchtbaarheidsproblemen vast te stellen. Voor een deel komt dit door de (meestal) kleine aantallen verwerpers. Stuur altijd vruchtvliezen (nageboorte) mee voor onderzoek. Bepaalde oorzaken van verwerpen vindt het laboratorium alleen in de vruchtvliezen (o.a. Q-fever). De belangrijkste oorzaken van verwerpen 1. Neospora Parasiet. Infectie via de ontlasting van een hond. 80 procent van de kalveren van besmette koeien is ook besmet. 3. Aangeboren afwijkingen Treden meestal toevallig op, zijn soms erfelijk (o.a. CVM). Sectie helpt om vroegtijdig een nieuwe erfelijke afwijking op te sporen. 2. A. pyogenes De etterbacterie van de koe. Komt via (huid)wonden in de bloedbaan en besmet vervolgens het kalf. Voorkom en behandel wonden. 4. Infecties door diverse bacteriën en virussen Bijvoorbeeld salmonella, BVD, IBR en listeria. Laboratoriumonderzoek kan de kiem identificeren, wat de basis is voor een actieplan. In bijna de helft van de gevallen vindt men bij sectie geen oorzaak. Soms is dan een ontsteking van de nageboorte de oorzaak, maar denk ook aan zaken als stress, koorts, trauma (vallen, stoten), giftige stoffen (onder andere nitraat in kuilvoer) en vitamine- en mineralengebrek (vitamine E, seleen, jodium). (Bron: GD, 2006) (Foto: Broer Hulsen) Vanwege de controle op besmettelijk verwerpen door abortus bang (brucellose), moet in Nederland van elke verwerper een bloedmonster worden onderzocht. De kosten hiervan worden vergoed. Dit bloedmonster kun je ook laten onderzoeken op andere besmettelijke oorzaken van verwerpen, zoals BVD, IBR, leptospirose, leverbot en neospora. Voorkom contact tussen koeien en honden(poep). Honden verspreiden Neospora canis, de belangrijkste oorzaak van verwerpen. De hond raakt besmet door het eten van nageboortes, verworpen vruchten, vruchtwater en baarmoederuitvloeiing. De koe raakt besmet door eieren (oöcysten) afkomstig uit hondenpoep. Honden zijn levenslang besmettelijk. 35
Insemineren, de praktijk
Hoofdstuk 6 Insemineren, de praktijk Het bronstig zien van de koe Bronst waarnemen is een vak. Koeien geven veel verschillende signalen af bij bronst. Daarbij verschilt de bronst van koe tot koe. Gemiddeld
Nadere informatieInsemineren, de praktijk
Hoofdstuk 6 Insemineren, de praktijk Het tochtig zien van de koe Tochtigheid waarnemen is een vak. Koeien geven veel verschillende signalen af bij tocht. Daarbij verschilt de tocht van koe tot koe. Gemiddeld
Nadere informatieStap 3. Inventarisatieformulier
Stap 3. Inventarisatieformulier Voor bedrijven met meer dan vijf procent verwerpers op jaarbasis of een abortusstorm. Algemeen Aantal melkkoeien: Geslotenheid bedrijf (aanvoer, o.a. stier, keuringen, samen
Nadere informatieDoelen, meetpunten, procesmanagement
Management Doelen, meetpunten, procesmanagement Stroomschema s en diagrammen helpen om processen in beeld te brengen, zodat je deze beter kunt managen. comfort, gezondheid, rust afkalven Transitie en opstart
Nadere informatieWeerstands-check: snelle beoordeling van de weerstand in de transitieperiode
Weerstands-check: snelle beoordeling van de weerstand in de transitieperiode Naam veehouder Naam dierenarts Datum Voeding Conditie droogstand De gemiddelde conditie bij afkalven is meer dan 3,5: [Toelichting:
Nadere informatieVan tocht tot dracht. 3.1 aandacht voor de tochtigheid
Van tocht 3.1 aandacht voor de tochtigheid Een veehouder zal zich vaak afvragen: zijn mijn koeien vruchtbaar genoeg en wat kan ik doen om toch een goed resultaat te halen? Een goede vruchtbaarheid realiseren
Nadere informatieOp het diagram hieronder is schematisch weergegeven hoe de besmettingsroute van Neospora loopt. Bron: GD Diergezondheid
Neospora Neospora caninum is een van de belangrijkste besmettelijke oorzaken van verwerpen bij koeien. Een infectie met Neospora leidt niet tot ziekteverschijnselen bij de koeien. Wel kan de parasiet door
Nadere informatieVan tocht tot dracht. 3.1 aandacht voor de tochtigheid
Van tocht 3.1 aandacht voor de tochtigheid Een veehouder zal zich vaak afvragen: zijn mijn koeien vruchtbaar genoeg en wat kan ik doen om toch een goed resultaat te halen? Een goede vruchtbaarheid realiseren
Nadere informatieBiestvoorziening, waaróm is het zo belangrijk? Anja Smolenaars GD Dierenarts Herkauwersgezondheidszorg 15 januari 2015
Biestvoorziening, waaróm is het zo belangrijk? Anja Smolenaars GD Dierenarts Herkauwersgezondheidszorg 15 januari 2015 Biestvoorziening Veel te Vaak Vlug aan voorbijgegaan! Waarom is het zo belangrijk?
Nadere informatieBVD, het aanpakken waard! Monique Driesse en Ruben Tolboom Januari 2015
BVD, het aanpakken waard! Monique Driesse en Ruben Tolboom Januari 2015 Voorstellen Monique Driesse Rundveedierenarts 7 jaar praktijk, 5 jaar in Canada Sinds 2007 bij Boehringer Ingelheim Ruben Tolboom
Nadere informatieKengetallen. E-13 Voortplanting
Kengetallen E-13 Voortplanting Inleiding Op melkveebedrijven wordt jaarlijks een aanzienlijke schade geleden als gevolg van een niet optimale tussenkalftijd en een voortijdige afvoer van koeien die niet
Nadere informatie1 Vruchtbaarheid en voortplanting Bronst en bevruchting Bronst bij het varken Bevruchting Afsluiting 18
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Vruchtbaarheid en voortplanting 9 1.1 Bronst en bevruchting 9 1.2 Bronst bij het varken 12 1.3 Bevruchting 14 1.4 Afsluiting 18 2 Bouw en functie van de geslachtsorganen
Nadere informatieHittestress, hoe ventileren?
Hittestress, hoe ventileren? Hittestress kan de melkproductie sterk verminderen. Bovendien krijgen de koeien last van gezondheidsproblemen zoals bijvoorbeeld pensverzuring en een negatieve energiebalans.
Nadere informatiePraktijkopdrachten Gezondheid en Welzijn
Praktijkopdrachten Gezondheid en Welzijn Opdracht 1 - Controle van gezondheid Het vee goed bekijken is één van de belangrijkste dingen op een melkveebedrijf. Het is namelijk de enige manier om zieke dieren
Nadere informatieVeterinaire kengetallen om tot meer rendement te komen
Veterinaire kengetallen om tot meer rendement te komen Inhoud presentatie Dierziekten: ontwikkelingen BVD en IBR Uiergezondheid: kengetallen omtrent droogstandstherapie Vruchtbaarheid: nieuwe benadering
Nadere informatiekeer beoordeeld 4 maart 2018
0 Samenvatting door Syb 870 woorden keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Biologie Biologie H8 Samenvatting PARAGRAAF 8.1 Een jongen maakt zaadcellen door hormonen uit de hypofyse. Via het bloed komen die hormonn
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie IVF / ICSI
Praktische opdracht Biologie IVF / ICSI Praktische-opdracht door een scholier 1669 woorden 30 november 2003 4,7 16 keer beoordeeld Vak Biologie ivf 2 voordelen. Het aantal afwijkingen bij kinderen die
Nadere informatievruchtbaarheidssparende behandeling
Nederlands Netwerk Fertiliteitspreservatie vruchtbaarheidssparende behandeling Invriezen Invriezen van van embryo s eicellena IVF informatie voor vrouwelijke patiënten vruchtbaarheidssparende behandeling
Nadere informatieNormale cyclus. Poli Gynaecologie
00 Normale cyclus Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Andere folders en brochures op het gebied
Nadere informatieInsemineren, de theorie
Hoofdstuk 5 Insemineren, de theorie Wanneer na het kalven insemineren? Een goede vruchtbaarheid begint bij een goede tochtigheid van de koe. Goed tochtig kan een koe pas worden als ze goed in haar vel
Nadere informatieConditie, bevuiling, schurft..
Conditie, bevuiling, schurft.. Locomotiescore, lijn van de rug.. Mest consistentie Gedrag? Werkroutines 5 Werkroutines Weging Punten Werklijnen en kruislijnen Jong naar oud, kans op mestcontact 3 2
Nadere informatieIntra Uteriene Inseminatie (IUI) Het inbrengen van zaadcellen in de baarmoeder
Intra Uteriene Inseminatie (IUI) Het inbrengen van zaadcellen in de baarmoeder Inleiding IUI intra-uteriene inseminatie is het inbrengen van zaadcellen in de baarmoederholte. Deze behandeling wordt toegepast
Nadere informatieDierenartsenpraktijk Tweestromenland Rundveedierenartsen. Maarten Adamse Jos Giesen David Speksnijder
Dierenartsenpraktijk Tweestromenland Rundveedierenartsen Maarten Adamse Jos Giesen David Speksnijder Achtergrond richtlijn Maarten Adamse Achtergrond AB reductie Prof. Jaap Wagenaar Praktische tips rondom
Nadere informatieOmschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose. Omschrijving
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Onvruchtbaarheid is het onvermogen om drachtig te worden. Onvruchtbaarheid bij vrouwelijke honden (teven) en katten (poezen)
Nadere informatieAfdeling Nutritie & Innovatie. Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden
Afdeling Nutritie & Innovatie Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden maandag 28 november 2016 Geweldig!!! Van Kalf tot Koe tot Kalf enz STELLINGEN OM TE BEGINNEN Makkelijke geboorte
Nadere informatieDe opfok. Hoofdstuk 2. De eerste levensmaanden. Beslissen van kalf tot koe
Hoofdstuk 2 De opfok De eerste levensmaanden Het fokken van een duurzame en lang producerende koe begint met een goede opfok. Het jonge kalf verdient veel aandacht. Na de geboorte luidt het advies bij
Nadere informatieNormale cyclus. Gynaecologie
Normale cyclus Gynaecologie Inhoudsopgave In het kort 4 Wat is een normale cyclus? 4 Wat gebeurt er in een cyclus? 5 De rol van hormonen 5 De fasen van een cyclus 6 De rijping van de eiblaas (folliculaire
Nadere informatieHet belang van een hoge veterinaire status voor het fokprogramma. Inhoud
Het belang van een hoge veterinaire status voor het fokprogramma De nieuwe Danno wordt bij u op het bedrijf geboren!.en daar moeten we zuinig op zijn. Jakomien Schouten-Noordman Hoofd Embryo Productie&Stierlocaties
Nadere informatieMaxXfan Hittestress bij melkkoeien Waardoor wordt het veroorzaakt en wat kunt u eraan doen?
Hittestress bij melkkoeien Waardoor wordt het veroorzaakt en wat kunt u eraan doen? Geschreven door: Raymond van Benthem In opdracht van: Inleiding Bij een comfortabele temperatuur presteert rundvee het
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie ALGEMENE INFORMATIE NORMALE CYCLUS. Versie 1.3. Datum Goedkeuring 07-01-2007 Verantwoording
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie ALGEMENE INFORMATIE NORMALE CYCLUS Versie 1.3 Datum Goedkeuring 07-01-2007 Verantwoording NVOG In het kort Bij vrouwen in de vruchtbare levensfase
Nadere informatie100-dagenaanpak. 365 dagen resultaat
365 dagen resultaat > gezonde koeien > goede productie > gemakkelijk werken U wilt als melkveehouder dat uw koeien vlot afkalven, gezond opstarten, goed produceren en weer gemakkelijk drachtig worden.
Nadere informatieStreven naar een goed producerende koe met lange levensduur
Melkveebedrijf van nu naar... Streven naar een goed producerende koe met lange levensduur Efficiënte jongveeopfok: ALVA laag vervangings % + impact mestbeleid Preventief management: risico s vermijden
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB minitoets bij opdracht 13
landbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB minitoets bij opdracht 13 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord
Nadere informatieKlauwgezondheid. studiegroepen december 2010. 24-12-2010 DAP van Waard tot Klif
Klauwgezondheid studiegroepen december 2010 1 Indeling presentatie Belang van klauwgezondheid Verschillende klauwaandoeningen Stinkpoot Mortellaro Tussenklauwontsteking Bevangenheid Zoolzweer Wittelijnproces,
Nadere informatieMelk Daar zit meer in! 8: Meer melk met behulp van techniek
Melk Daar zit meer in! 8: Meer melk met behulp van techniek Simon de Haan Dairy Herd Management Automation Specialist 20/10/2017 Security Level 1 2 Meer melk met behulp van techniek Techniek staat niet
Nadere informatieZiekteverwekkers. Bacteriën. 3.2 Virussen
Ziekteverwekkers Bij melkvee komen diverse ziektes en aandoeningen voor. De oorzaak hiervan is verschillend. Er wordt onderscheid gemaakt in besmettelijke/ infectieuze ziektes en niet besmettelijke/ niet
Nadere informatiePROGRAMMA. - Plan van aanpak - Checklist - Vragen
PROGRAMMA - Plan van aanpak - Checklist - Vragen 1 Plan van aanpak en checklist Ontwikkeld door de VGH met practici uit het veld in samenwerking met de zuivel. Doel: aanpak van kalversterfte. Verbeteren
Nadere informatieNieuwsbrief Rundvee December 2016
Nieuwsbrief Rundvee December 2016 Inhoud: 1. IBR en BVD vrij worden na tankmelkonderzoek 2. Aanpassingen BGP en BBP 3. BVD- virus-sneltest 4. Procapen in plaats van Penstrep-ject bij operaties 5. Nieuwe
Nadere informatieVaarzenmastitis verbeter de rentabiliteit van de next generation. Sofie Piepers, DVM, PhD. M-team UGent
Vaarzenmastitis verbeter de rentabiliteit van de next generation Sofie Piepers, DVM, PhD Vaarzenmastitis Intramammaire infecties vóór kalven Gevolgen na kalven: Klinische mastitis Subklinische mastitis
Nadere informatieLivestock Research Jongveeopfok en weidegang Beweidingssystemen voor jongvee. Belang jongvee weiden? Beweiding van jongvee
12 Jongveeopfok en weidegang Beweidingssystemen voor jongvee Jongvee Beweidingsdag 23 mei 2013 Beweiding van jongvee Belang jongvee weiden Grasbenutting, grondbenutting Grasgroei/kwaliteit Grasaanbod/dier/dag
Nadere informatieVoedingsziekten. Slepende melkziekte en leververvetting
Voedingsziekten In dit hoofdstuk komen de voedingsziekten aan bod. Behalve de achtergrond en ontstaanswijze zullen ook de therapie en preventieve maatregelen besproken worden. De volgende aandoeningen
Nadere informatieOnder de huid Subcutaan s.c. Gebruikt bij veel medicijnen, In de ader Intraveneus i.v. Melkziekteinfuus in melkader
Medicijngebruik In dit hoofdstuk zullen de medicijnen besproken worden die gebruikt worden bij het melkvee, jongvee en de droge koeien. Daarbij is er een belangrijke rol voor de antibiotica. Het antibioticagebruik
Nadere informatieGezondheidsaandoeningen en vruchtbaarheid op proefbedrijven
Gezondheidsaandoeningen en vruchtbaarheid op proefbedrijven W.J.A. Hanekamp (PR) De meest voorkomende gezondheidsaandoeningen op de proefbedrijven zijn mastitis, melkziekte en zoolzweer. Er is wel een
Nadere informatieVan klauwverzorging naar klauwmanagement. Johan Hardeman
Van klauwverzorging naar klauwmanagement Johan Hardeman » Bedrijfsverzorging» Combi werk» Uitzendbureau» Klauwverzorgen hoort bij de bedrijfsverzorging 2 1937 3 Nu 4 Bouw en functie 6 7 8 Gezonde klauwen
Nadere informatieNormale cyclus. Patiënteninformatie Normale cyclus
Normale cyclus Patiënteninformatie Normale cyclus Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is een normale cyclus 3 De cyclus zelf 4 Wat gebeurt er in een cyclus 5 De rol van hormonen 6 De rijping van de eiblaas
Nadere informatie18-2-2013. Bacterie schematisch. Een bacterie is resistent. Oorzaak resistentie wereldwijd. Resistentie verkrijgen. Antibiogram. Matig & juist gebruik
% % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Broilers Slaughter pigs Veal calves Dairy cattle -- Themabijeenkomst Antibioticumbeleid en de (on-)mogelijkheden
Nadere informatieVOORTPLANTING MELKVEE: BASIS EN UPDATE
VAKGROEP VOORTPLANTING VERLOSKUNDE EN BEDRIJFSDIERGENEESKUNDE FACULTEIT DIERGENEESKUNDE UNIVERSITEIT GENT VOORTPLANTING MELKVEE: BASIS EN UPDATE Jenne De Koster, Geert Opsomer, Miel Hostens OVERZICHT Ovaria
Nadere informatieNa volledig invullen van de enquête neemt een assistente of uw bedrijfseigen dierenarts contact met u op om een afspraak te maken voor het BGP 2017.
Inleiding Beste veehouder/ veehoudster, Binnenkort bent u weer toe aan de update van uw BGP en BBP! Om zoveel mogelijk uit uw BGP te halen en kosten zo laag mogelijk te houden verzoeken we u vriendelijk
Nadere informatieAlles wat u moet weten over diarree bij kalveren
Alles wat u moet weten over diarree bij kalveren Er sterven meer jonge kalveren aan diarree dan aan alle andere ziekten samen Neonatale diarree vormt een grote bedreiging in de eerste weken van het leven
Nadere informatienormale cyclus patiënteninformatie
patiënteninformatie normale cyclus Bij vrouwen in de vruchtbare levensfase rijpt er elke maand in de eierstok een eiblaas waarin een eicel groeit. Als de eiblaas rijp is en openbarst komt de eicel vrij
Nadere informatienormale cyclus patiënteninformatie Inleiding Wat is een normale cyclus
patiënteninformatie normale cyclus Inleiding Bij vrouwen in de vruchtbare levensfase rijpt er elke maand in de eierstok een eiblaas waarin een eicel groeit. Als de eiblaas rijp is en openbarst komt de
Nadere informatieContinue meten = continue weten
Continue meten = continue weten Agis Automatisering heeft in 2010-2011 een Samenwerking bij Innovatie-project uitgevoerd met 15 melkveebedrijven: het Melkveehouder Decision Support System project. Dit
Nadere informatieGynaecologie. IUI in de gestimuleerde cyclus
Gynaecologie IUI in de gestimuleerde cyclus Inhoudsopgave Wat is intra-uteriene inseminatie? 5 Voor wie is IUI? 6 Hoe groot is de kans op een zwangerschap bij IUI? 6 Hormonen, gecontroleerde hyperstimulatie
Nadere informatieBedrijfsbehandelplan en Verloskunde
Bedrijfsbehandelplan en Verloskunde Algemeen: Het bedrijfsbehandelplan Waarom Hoe werkt het? Inhoud In 2 groepen Verlossen De praktijk Theorie rondom lammeren Antibiotica-regels voor sectoren die buiten
Nadere informatiePCOS (Poly Cysteus Ovarium Syndroom)
PCOS (Poly Cysteus Ovarium Syndroom) Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is PCOS? 1 De normale cyclus 1 Wat gebeurt er bij PCOS? 2 Verhoogde risico's 3 Genetica 3 Behandelmethodes
Nadere informatiehet cijfer moet op dezelfde manier gelezen worden als bijvoorbeeld de fokwaarden. Het cijfer is gebaseerd op: niet-behaald rendement (zie punt 4).
Vruchtbaarheid Vruchtbaarheid is continu een punt van aandacht voor elk melkveebedrijf. Belangrijke factoren die de vruchtbaarheid beïnvloeden, zijn onder andere de energiebalans, de tochtwaarneming en
Nadere informatieWat is IVF en wat is ICSI?
IVF en ICSI Wat is IVF en wat is ICSI? IVF IVF is de afkorting van in vitro fertilisatie. Letterlijk betekent dit bevruchting in glas. Sinds 1982 wordt deze behandeling in Nederland aangeboden. Na de
Nadere informatieKAN BEDRIJFSBEGELEIDING ZORGEN VOOR EEN KALF PER KOE PER JAAR?
VAKGROEP VOORTPLANTING, VERLOSKUNDE, BEDRIJFSDIERGENEESKUNDE KAN BEDRIJFSBEGELEIDING ZORGEN VOOR EEN KALF PER KOE PER JAAR? Da. Hans Van Loo DOEL ZOOGKOEIENHOUDERIJ Zo snel mogelijk Zo veel mogelijk Vlees
Nadere informatieIUI-behandeling met milde hormoonstimulatie. Afdeling gynaecologie.
IUI-behandeling met milde hormoonstimulatie Afdeling gynaecologie www.nwz.nl U heeft een kinderwens. Maar omdat een zwangerschap uitblijft, start u in overleg met uw gynaecoloog met een IUI-behandeling
Nadere informatieKlauwverzorging. Les 1
Klauwverzorging Les 1 Klauwverzorging Klauwverzorging Inhoud: - herkennen van klauwziekten - hoorngroei - ziektebeeld beschrijven maatregelen nemen onderhoud gereedschap funktioneel pedicuren Duur: 8 dagdelen
Nadere informatieProtocol klauwaandoeningen
Protocol klauwaandoeningen Algemeen In het algemeen kan gesteld worden dat de mate van problemen afhankelijk is van de voeding, huisvesting en het stalklimaat. Met andere woorden: hoe schoner en droger
Nadere informatieSCH AANDACHTSPUNTEN ROND DE VOEDING VAN DROOGSTAANDE KOEIEN Inleiding I. GOEDE ONTWIKKELING VAN DE FOETUS. - VEM- en DVE-behoefte
SCH-1995-12 AANDACHTSPUNTEN ROND DE VOEDING VAN DROOGSTAANDE KOEIEN Inleiding De voeding van de droogstaande koe heeft in de loop van de jaren steeds meer belangstelling gekregen. Men is meer gaan inzien
Nadere informatieKengetallen. E-12 Inseminatiewaarde en Gebruikswaarde
Kengetallen E-12 Inseminatiewaarde en Gebruikswaarde Inleiding Jaarlijks wordt circa 30% van de melkveestapel afgevoerd en vervangen door hoogdrachtige vaarzen. De afvoer van een koe kan gedwongen zijn
Nadere informatieRendement verbeteren door samen te werken aan optimalisatie van de technische kengetallen
Rendement verbeteren door samen te werken aan optimalisatie van de technische kengetallen Landelijke aanpak IBR en BVD Per 1-4-2018 verplicht alle melkveehouders een status voor BVD en IBR (door sector)
Nadere informatieVruchtbaarheidsanalyse melkkoeien
Vruchtbaarheidsanalyse melkkoeien -- t/m -6- Laatste drachtcontrole: -6- [] [] [] [] [] [] Aantal koeien op bedrijf 98 6 iddelde aantal lactatie dagen 78 78 7 77 9 iddelde aantal dagen eerste tochtigheid
Nadere informatieAandacht voor moeder en kind
Aandacht voor moeder en kind Teus van den Bout Jaarvergadering Swifter Schapenstamboek goede lammeren? Beginnen bij de basis! Groot onderhoud voor het dekken Evt. seleniumbehandeling voor het dekseizoen
Nadere informatieModule Dierziekten rundvee
Module Dierziekten rundvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Jolanda Holleman,
Nadere informatieIntra uteriene inseminatie
Intra uteriene inseminatie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is intra-uteriene inseminatie... 1 3 Voor wie is IUI... 2 4 Hoe groot is de kans op een zwangerschap bij IUI... 2 5 Hormonen, gecontroleerde
Nadere informatiedierenartsenpraktijk Het Zuidenveld
dierenartsenpraktijk Het Zuidenveld Verslag bedrijfsbezoek studiegroep DBID over Voeding en Diergezondheid op 15 september 2009 bij VOF Westerhof, Holthe 37 E, Beilen. Bedrijfskarakteristiek: Melkveebedrijf
Nadere informatieKANSEN BENUTTEN MET DEELWEIDEGANG
KANSEN BENUTTEN MET DEELWEIDEGANG Voor sommige melkveehouders is het lastig of zelfs niet mogelijk om alle koeien weidegang te bieden. Hier kan deelweidegang, oftewel ten minste een kwart van het rundvee
Nadere informatieHet belang van een degelijk biestmanagement op moderne. rundveebedrijven
Auteur: Vanessa Meganck Het belang van een degelijk biestmanagement op moderne rundveebedrijven Een kalf wordt zonder antistoffen geboren door de specifieke bouw van de placenta (moederkoek) van het rund.
Nadere informatieUw veestapel in beeld. Sensoren beschikbaar op de Merlin melkrobot. CrystaLab maakt dagelijks sturen op basis van gehalten mogelijk!
Sensoren beschikbaar op de Merlin melkrobot Crystal software Crystal management software observeert, analyseert, controleert en rapporteert. Dit alles op basis van management by exception. U wordt alléén
Nadere informatieDiergeneeskundige bedrijfsadvisering bij melkvee
Diergeneeskundige bedrijfsadvisering bij melkvee Pieter Passchyn AMCRA seminarie: Vaccinatie, bioveiligheid en management als tools voor een verminderd antibacterieel gebruik, Brussel, 10-11 oktober 2013
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB minitoets bij opdracht 11
landbouw en natuurlijke omgeving 2011 dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB minitoets bij opdracht 11 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord
Nadere informatieNieuwsbrief. Voorwoord. Demoproject Wekensystemen: keuze in functie van rendabiliteit en arbeid. In dit nummer: Voorwoord 1 Algemeen.
Projectpartners: Maart 2016 Nieuwsbrief Demoproject Wekensystemen: keuze in functie van rendabiliteit en arbeid Voorwoord Beste lezer, In het kader van het Demonstratieproject Wekensystemen: keuze in functie
Nadere informatieNetwerk Melkveehouderij antibioticavrij
Netwerk Melkveehouderij antibioticavrij Hoe worden veehouders antibioticavrij ABvrij: chaos of andere ordening Hoe worden veehouders antibioticavrij Willen is kunnen 1. Ze moeten het echt willen: redenen
Nadere informatiePraktische kalveropfoktips van 0 tot 3 maanden. Ger v. Wersch Rayonmanager Nutrifeed 2. Onderwerpen. Nutrifeed onderdeel van Royal FrieslandCampina
Nutrifeed onderdeel van Royal FrieslandCampina 1 Praktische kalveropfoktips van 0 tot 3 maanden Ger v. Wersch Rayonmanager Nutrifeed 2 Onderwerpen Management rond geboorte Volle melk of melkvervanger Meest
Nadere informatieIUI intra-uteriene inseminatie
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie intra-uteriene inseminatie Inhoudsopgave In het kort 2 Wat is intra-uteriene inseminatie? 3 Voor wie is? 4 Hoe groot is de kans op een zwangerschap bij? 4 Hormonen, gecontroleerde
Nadere informatievan een muskiet weer? Leg je antwoord uit.
30 3 VMBO KGT A BEANTWOORD DE VOLGENDE VRAGEN. Afbeelding 1 Bij een muskiet is het aantal chromosomen in een lichaamscel 6. In afbeelding 1 geven beide tekeningen schematisch een delende cel van een muskiet
Nadere informatieReproductie Management Cursus
Reproductie Management Cursus Arno Joosten 27 februari 2013 Programma Opening Anatomie, fysiologie en hormoonhuishouding Film, de praktijk PIGSIS Doel van de cursus Kennis Reproductieresultaten Programma
Nadere informatie3C Voeding herkauwer
Naam: Klas:.. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 3C Voeding herkauwer WETEN De leerling weet wat krachtvoer en ruwvoer is. De leerling weet dat een herkauwer vier magen heeft. De leerling
Nadere informatieIUI / Intra-uteriene Inseminatie Het inbrengen van zaadcellen in de baarmoeder
Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde IUI / Intra-uteriene Inseminatie Het inbrengen van zaadcellen in de baarmoeder Belangrijke telefoonnummers en bereikbaarheid Secretariaat (050) 361 30 32 Voor het
Nadere informatieDe praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen
De praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen De veestapel maakt het verschil Wat is een goed presterende veestapel? Hoge melkproductie met goede gehalten Efficiënt omzetten van voer in melk Hoge
Nadere informatieMastitis is gewoon irritant
Mastitis is gewoon irritant Yvette de Geus Introductie Dierenartsenpraktijk Krommerijnstreek in Schalkwijk Boerinnenclub Zoönose kennisnetwerk Antibiotica 1 Programma workshop uiergezondheid Introductie
Nadere informatieIUI behandeling. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
IUI behandeling Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De gynaecoloog heeft u verwezen naar de Fertiliteitspolikliniek. In deze folder leest u meer over de IUI en de
Nadere informatieNieuwe droogzetrichtlijnen voor 2014. Bart Geurts Dierenarts
Nieuwe droogzetrichtlijnen voor 2014 Bart Geurts Dierenarts Indeling presentatie Antibioticabeleid Waarom zijn de richtlijnen ontwikkeld? Waar zijn de richtlijnen op gebaseerd? Wat zijn de nieuwe richtlijnen?
Nadere informatietoch ziektetekens opwekken. Anderzijds kunnen om dezelfde reden de symptomen van een ziekte erger worden dan ze zouden zijn zonder de bijkomende
De BVD Boviene virale diarree of BVD is een aandoening bij runderen die zwaar onderschat wordt.de besmetting brengt veel meer schade toe aan de veestapel dan men over het algemeen aanneemt, maar komt ook
Nadere informatieIntra-Uteriene Inseminatie (IUI)
Gynaecologie Intra-Uteriene Inseminatie (IUI) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is intra-uteriene inseminatie?... 3 Voor wie is IUI?... 4 Hoe groot is de kans op een zwangerschap bij IUI?... 4 Hormonen,
Nadere informatieWAAR STAAN WE NU? KPI S VRUCHTBAARHEIDSBEGELEIDING ZIJN ER MEETBARE EFFECTEN? JONGVEE Afkalfleeftijd maanden. MELKVEE TKT < 400 dagen 18/12/2018
VAKGROEP VOORTPLANTING VERLOSKUNDE EN BEDRIJFSDIERGENEESKUNDE FACULTEIT DIERGENEESKUNDE UNIVERSITEIT GENT WAAR STAAN WE NU? ZIJN ER MEETBARE EFFECTEN? Jenne De Koster, Geert Opsomer, Miel Hostens KPI S
Nadere informatieKlik om stijl te bewerken
Klik om stijl te bewerken Coxevac vaccinatie bij geiten 20-2-2019 1 Inhoud Voorstelling Ceva + mezelf Q-koorts: Wat is het? Q-koorts: Symptomen (mens + dier) Q-koorts: Diagnostiek Q-koorts: Preventie Q-Koorts:
Nadere informatieVerbreding genetische basis van het Groninger paard m.b.v. ICSI
Verbreding genetische basis van het Groninger paard m.b.v. ICSI Kennisdeling in het Praktijknetwerk Merry merries van Groninger bloede Dr.ir. Monica Commandeur, 7 juni 2015 Groninger merrie: Wusiena; Foto:
Nadere informatieBVD aanpak in de praktijk. Pauline Athmer DAP Nijkerk-Wellensiek
BVD aanpak in de praktijk Pauline Athmer DAP Nijkerk-Wellensiek Inhoud presentatie Even voorstellen Waarom BVD? De BVD drager Hoe kom je aan BVD? Hoe kom je er weer vanaf? BVD aanpak in onze praktijk Enkele
Nadere informatieSmart Farming: Heden & toekomst. Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018
Smart Farming: Heden & toekomst Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018 2 Overzicht ❶ ❷ ❸ ❹ ❺ Inleiding Monitoring gezondheid & productie Toekomstvisie Conclusies Vragen 3 1. Inleiding 4 Smart farming
Nadere informatieWaarom? Vertering bij de koe. Missie 8/03/2012. Belangrijkste economische parameters. Efficiënt en effectief gebruik van MPR. via rantsoenwijzigingen
Efficiënt en effectief gebruik van MPR Missie Objectieve data verzamelen Analyse Lokeren, 7 maart 2012 Concreet en bedrijfsspecifiek advies Opvolging Opleiding Er is geen universele waarheid Ieder bedrijf
Nadere informatieVerantwoord antibioticumgebruik en selectief niet-droogzetten
Verantwoord antibioticumgebruik en selectief nietdroogzetten Een studie in opdracht van Lami uitgevoerd door de Universitaire Landbouwhuisdieren Praktijk (ULP) Juli 2012 1 Inhoud Introduktie... 3 Opzet
Nadere informatieEr valt veel te winnen met een langere levensduur. Henk Hogeveen
Er valt veel te winnen met een langere levensduur Henk Hogeveen Lange levensduur is goed...... gevolg van betere gezondheid... gevolg van betere vruchtbaarheid... minder jongvee nodig minder kosten minder
Nadere informatieIntra-uteriene inseminatie (IUI)
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Intra-uteriene inseminatie (IUI) z Intra-uteriene inseminatie (IUI) is het kunstmatig inbrengen van zaadcellen in de baarmoederholte.
Nadere informatieGynaecologie. IUI in de natuurlijke cyclus
Gynaecologie IUI in de natuurlijke cyclus Inhoudsopgave Wat is intra-uteriene inseminatie? 5 Voor wie is IUI? 6 Timing 6 Sperma 7 Aandachtspunten 7 Hoe verloopt de inseminatie? 8 Na de inseminatie 9 Kans
Nadere informatieDiermanagement op biologische melkveebedrijven
Diermanagement op biologische melkveebedrijven Gidi Smolders Het Praktijkonderzoek Veehouderij verricht, samen met het Louis Bolk Instituut te Driebergen, vanaf 1997 onderzoek op biologische melkveebedrijven
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB
Examen VMBO-KB 2015 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens
Nadere informatie