Hoe nieuwe woorden onthouden en oproepen?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe nieuwe woorden onthouden en oproepen?"

Tessa de Smedt
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Hoe nieuwe woorden onthouden en oproepen? June Eyckmans Studieavond De Woorden Kwijt / Lost for Words - 21/04/2016 Vakgroep Vertalen, Tolken en Communicatie

2 Without grammar very little can be conveyed. Without vocabulary nothing can be conveyed (Wilkins 1972) Learners carry dictionaries, not grammar books (Krashen 1987)

3 Grammatica = ruggegraat van de taal woordenschat op het tweede plan Language consists of grammaticalised lexis, not lexicalised grammar. Lexis is the core of language, but in language teaching has always been the Cinderella (Lewis 1993:89)

5 Wat is het verschil tussen woorden leren in een L1 en een L2? minder input andere leercontext (vaak formeel) minder mogelijkheden voor output Slecht nieuws

6 Wat is het verschil tussen woorden leren in een L1 en een L2? (doel)bewuster met het leerproces bezig veel betekenissen reeds gekend in de L1, vaak enkel nieuwe L2 vormen op plakken Goed nieuws!

7 Cruciaal: connectie tussen de betekenis en de vorm van een woord = het vorm-betekenis verband Het is moeilijker om woorden productief te kennen, m.a.w. van betekenis (L1) naar vorm (L2) dan om ze receptief te kennen, m.a.w. van vorm (L2) naar betekenis (L1).

8 Hoe leer je woorden in een L2? Incidenteel: bijproduct van een communicatieve activiteit Intentioneel: bewust proces, gerichte aandacht

9 Obstakel: meaning processing bias Wanneer je iets leest of beluistert, kan je moeilijk tegelijk op inhoud en vorm letten. Tenzij je wordt aangepord om te letten op de manier waarop een boodschap verwoord wordt, richt je automatisch je aandacht op betekenis (niet op vorm).

10 Gevolg Incidentele verwerving van taalelementen is een relatief traag proces aanvullen met intentioneel leren

12 Hoe kan je dit doen? Hoe kan je het tot stand komen van het vormbetekenis verband bevorderen als leerkracht? Hoe kan je cognitieve processen beïnvloeden opdat woordenschat leren effectiever wordt?

13 Herhaling. Vaak herhalen (kwantiteit) en vooral onmiddellijke herhaling is zeer belangrijk.

14 Naast kwantiteit, ook kwaliteit grondige verwerking van nieuwe informatie = elaboratie Wat we onthouden wordt bepaald door de manier waarop we de informatie hebben verwerkt in ons brein. Wat je doet met een woord is belangrijker dan hoe vaak je het woord tegen komt.

15 = verbanden Elaboratie leggen en associaties maken tussen het nieuwe woord en woorden die je al kent. Hoe meer verbanden je legt, hoe meer geheugensporen je creëert, en hoe sterker het woord zal verankerd worden in je geheugen.

16 Semantische elaboratie = associaties maken met de betekenis van een woord vs. Structurele elaboratie = associaties maken met de vorm van een woord

17 Handboeken? Nochtans: (1) Informatie enkel semantisch verwerken is onvoldoende (2) Productief taalgebruik veronderstelt het kunnen oproepen van de fonologische of orthografische vorm (3) Leerlingen besteden niet uit eigen beweging aandacht aan de vormelijke kenmerken van taal

18 Kunnen we iets doen met de vorm van een woord om dat woord daarna beter te kunnen onthouden en oproepen? Twee vormen van structurele elaboratie Onderzoek richt zowel op woorden als woordcombinaties: vb. "tell a lie", not "say a lie"

19 (1) Leerlingen bewust maken van klankpatronen in woorden of woordcombinaties

20 Een groot deel van de Engelse taal lijkt fonologisch gemotiveerd te zijn (heel veel alliteratie) Guinness is good for you The Bold and the Beautiful Coca-Cola Go for growth Pride and Prejudice Ook in algemeen taalgebruik: time will tell (*Time will show) it takes two to tango (*It takes two to waltz)

21 Zegswijzen (practice makes perfect, curiosity killed the cat) ca. 18% allitereren Idiomatische uitdrukkingen (beat about the bush, burn your bridges) ca. 18% allitereren Binomiale uitdrukkingen (rock and roll, safe and sound) ca. 28% allitereren Vergelijkingen (cool as a cucumber, blind as a bat) ca. 41% allitereren

22 Tiental experimenten: collocaties Empirische en uitdrukkingen data die klankpatronen vertonen worden beter onthouden dit effect wordt versterkt als je de aandacht van de leerlingen erop vestigt Beschouwen van de woordvorm a.h.v. klank helpt bij het oproepen van het woord uit het geheugen

24 Bathtub-effect: bepaalde delen van een woord zijn opvallender dan andere. Klankpatronen in taal kapitaliseren op dit effect. Dit verklaart waarom alliteratie (maar ook rijm en assonantie) zo n sterke cue vormt om een woord op te roepen.

25 (2) Laat de leerlingen een nieuw woord herhaaldelijk cursief schrijven

26 Mutatie van onze schrijfgewoonten voer voor pedagogen Cognitieve impact van cursief schrijven op woordenschatretentie?

27 Voorgaand onderzoek (Barcroft 2002; Barcroft 2006, 2007): schrijven van nieuwe woorden gaat ten koste van de semantische kennis van deze woorden Onze experimenten: studenten scoren beter op zowel productieve als receptieve toetsen als ze woorden herhaaldelijk schrijven motorische component die inherent is aan het schrijfproces bevordert de vormelijke verankering van woorden zonder afbreuk te doen aan de semantische verwerking

28 als je het woord hebt opgeschreven dan zit het in je hand en vergeet je het minder snel als je schrijft, zie je het woord heel duidelijk voor je en kan je het ook visueel opslaan in je geheugen als ik een woord lees, weet ik vaak enkel nog een paar letters maar niet meer de juiste volgorde, al schrijvend wel je bekijkt elke letter apart bij het schrijven, dit helpt je een woord te graveren in je geheugen ik denk dat je je zo het woord eigen maakt

29 What do you think is the most fun way to learn new words? What do you think is the most effective way for you personally to learn new words? Writing Typing No output 45% 28% 26% 74% 10% 16%

30 Conclusie Structurele elaboratie-activiteiten in uw klassen! Taalproductie? aanzetten tot aandacht voor de VORM van woorden en meerwoordcombinaties Elke mentale activiteit die een cognitieve handeling met het woord (of de woordcombinatie) inhoudt, draagt bij tot de langetermijnretentie. MAAR: niet eenvoudig om zinvolle activiteiten te bedenken met de vorm van woorden (vaak afwezig in handboeken).

31 (1) Exploiteren van klankherhaling in woordcombinaties: aandacht die leerlingen geven aan deze woordcombinaties terwijl ze de klankherhaling proberen te detecteren, draagt bij tot het verwerken van de exacte samenstelling van de woordvorm (2) Herwaardering van het cursieve schrijven van nieuwe woorden. De meest recente onderzoeken tonen aan dat schrijven helpt bij het coderen van de woordvorm in ons brein. voldoende afwisseling nodig uitgeverijen en materiaalmakers

32 Dank u!

Vergelijkbare documenten

Interactive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan.

Interactive Grammar Interactive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan. Doelgroep Interactive Grammar Het programma is bedoeld voor leerlingen in de brugklas van