defensiekrantnummer 40

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "defensiekrantnummer 40"

Transcriptie

1 defensiekrantnummer november Interview laatste commandant PRT 4 Fijne kneepjes van jachtvliegvak tijdens FWIT 6 Zoutkorsten van zweet in Afrika 7 Wel of niet uit de kast Apaches terug uit Afghanistan Tarin Kowt De AH-64D Apache gevechtshelikopters hebben eind vorige week hun laatste missie boven Afghanistan gevlogen. De toestellen zijn zes jaar vrijwel constant in actie geweest voor de International Security Assistance Force (ISAF). Tijdens de laatste vlucht beschermden de Apaches nog grondtroepen rond de thuisbasis Tarin Kowt in de provincie Uruzgan. De gevechtshelikopters zijn met een korte onderbreking van 2004 tot vorige week ingezet voor ISAF. In eerste instantie waren er zes Apaches gestationeerd op het vliegveld van Kabul. Vanaf maart 2006 verhuisden vijf Apaches naar Kandahar Airfield.»» Lees verder op pagina 5 Datzelfde jaar nog zijn de heli s overgeplaatst naar Tarin Kowt. foto richard frigge, avdd Hypermoderne school voor genisten Vught De geur van vers hout komt je tegemoet, in de lokalen klinkt het ritmische gezoem van een slijpmachine en wie door de hoge ramen naar buiten kijkt, voelt zich één met de natuur. Aan alles is te merken dat er over de architectuur en inrichting van de nieuwe Pioniers- en Pontonniersschool is nagedacht. Sinds 11 november krijgen militairen op deze hypermoderne school les op de gebieden grond-, weg-, en waterbouwkunde, elektrotechniek, installatietechniek, bouwtechniek en beschermingsconstructies. Een deel van de opleidingen is civiel gecertificeerd. Het moderne complex op de Lunettenkazerne in Vught valt onder het Opleidings- en Trainingscentrum Genie. Inmiddels hebben de eerste leerlingen hun intrek genomen in het gebouw. De officiële ingebruikname werd echter pas een feit nadat Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Bertholee de naam onthulde door in een mobiele hijskraan plaats te nemen. Bertholee: De genie is tegenwoordig multi-inzetbaar. Een genist loopt voor de troepen uit, door te searchen maken zij de»» Lees verder op pagina 3 Geniepiet bouwt brug voor intocht Harderwijk Om de verwachte drukte tijdens de Sinterklaasintocht in goede banen te leiden, bouwden genisten van het Operationeel Ondersteuningscommando Land vorige week een voetgangersbrug. Dit gebeurde onder toeziend oog van een geniepiet, die speciaal hiervoor vooruit gereisd was vanuit Spanje. De twaalf meter lange en vijf meter hoge voetgangersbrug, die de voetgangersstromen van en naar de parkeerplaatsen leidde, is onderdeel van het verkeersplan dat de gemeente opstelde voor het evenement dat afgelopen weekend plaatsvond.

2 binnenland 2 defensiekrant nr november 2010 Laatste PRT-commandant volgt Uruzgan nog steeds op de voet Ik zit virtueel nog een beetje in Uruzgan APELDOORN Defensie mag me voor dit soort klussen altijd wegsturen, zegt luitenant-kolonel Ernst Lobbezoo gloedvol. Hij fungeerde tussen maart en augustus van dit jaar in Uruzgan als militair commandant van het negende en laatste Nederlandse Provinciaal Reconstructieteam (PRT). Na de terugtrekking van Nederland uit de zuid Afghaanse provincie hebben Amerika en Australië de klus overgenomen. Einde hoofdstuk dus, maar Lobbezoo voelt zich in het verre Nederland nog steeds betrokken. Over twintig jaar ben ik nog steeds geïnteresseerd in de ontwikkelingen daar. Het laatste Provinciaal Reconstructie Team stond onder leiding van Jennes de Mol van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De eenheid telde 140 militairen van alle krijgsmachtdelen en een internationale staf met burgers en militairen uit Australië, Slowakije en de Verenigde Staten. Iedereen was doordrongen van het belang van een goede samenwerking, waardoor het internationale team meer kon, dan Nederland in haar eentje gekund had, vertelt Lobbezoo. Als al haar voorgangers bestond de laatste PRT-equipe uit missieteams die in het licht van de inktvlekstrategie zaken deden met non-gouvernementele organisaties (ngo s), lokale bestuurders, (geestelijk) leiders, stamhoofden en bewoners van het gebied. Vooral aan het einde van de missie gebeurde dat, naast de grote bevolkingscentra, in Chora, Deh Rashan, de Baluchi- en Mirabadvallei, stuk voor stuk de epicentra van het PRT-werk. Lobbezoo, in het dagelijks leven commandant van 1 CIMIC (Civil Military Cooperation) Bataljon in Apeldoorn: Onze filosofie was net als onze voorgangers om niet achter ons bureau te blijven zitten, maar onze ankers in het gebied uit te gooien. Door fysiek aanwezig te zijn, heb je invloed en kom je met alle relevante spelers in contact. De Nederlanders werkten samen met de eigen Battle Group, maar vooral met Australische militairen, door Lobbezoo ondanks de verschillen in taken omschreven als perfecte partners. Zo vervulden de Aussies de rol van infanterie-eenheid en hielpen met Mentoring and Liaison Teams bij de opbouw van het Afghaanse leger. Eerste aanzet Als een van de belangrijkste wapenfeiten van het PRT 9 noemt Lobbezoo de ingebruikname van een terminal van het (kleine) vliegveld van Tarin Kowt voor commerciële vluchten. Een klus die werd geklaard in samenwerking met de Afghanen, Ontwikkelingssamenwerking en het Ministerie van Buitenlandse Zaken en die een eerste aanzet vormde tot de economische ontsluiting van het straatarme Uruzgan. Iedereen ervoer de kracht van samenwerking Omdat de Afghanen eerst wegwijs moesten worden gemaakt in de wereld van de commercie, ging dat niet zonder slag of stoot. Voor niet alle Uruzgani spreekt het namelijk vanzelf dat een vlucht geld kost, vertelt Lobbezoo. Minstens even belangrijk was de opening (in juli) van de eerste zestien kilometer van een lange tweebaans asfaltweg tussen Tarin Kowt en Chora die Uruzgan volgens Lobbezoo uit de Middeleeuwen trekt. Het project was opnieuw een middel om de lokale economie en de samenwerking tussen de verschillende bevolkingsgroepen te stimuleren. De aanleg had veel voeten in de aarde, omdat de stammen die permanent met elkaar om de macht streden, menskracht dienden te leveren voor het construeren van de weg en dus tot samenwerking veroordeeld waren. Soepeler liep het met een ander sleutelproject, een radioprogramma voor de moeilijk bereikbare vrouwen en jongeren in Uruzgan over jeugd- en gezondheidszorg, familieaangelegenheden en onderwijs. Ondanks het welig tierende analfabetisme in het gebied, leverden de samen met de sectie Psychological Operations (PsyOps) georganiseerde uitzendingen veel schriftelijke reacties op die aangegrepen werden voor het verbeteren van zaken. In goede aarde viel ook de inzet van Police Mentoring Teams, bedoeld om samen met onder meer de Europese politieorganisatie EUPOL een lokaal politieapparaat op poten te zetten. Door de inbreng van personeel van de Koninklijke Marechaussee en 11 Luchtmobiele Brigade liep dat na verloop van tijd op rolletjes, reden voor het PRT om het accent te verleggen naar coaching. Maar het duurt nog jaren voordat de Afghaanse politie op een voor de internationale gemeenschap acceptabele standaard zit, denkt Lobbezoo, die tevreden terugkijkt op de resultaten van het negende PRT. Iedereen, van hoog tot laag, ervoer de kracht van samenwerking. Dat kun je uit boeken leren, meemaken is beter. Bovendien merk je dan hoe operaties in een krachtenveld van stamleiders, bestuurders en ngo s et cetera werken. Ook leer je dat een unieke militaire oplossing voor conflicten als in Afghanistan niet bestaat en in samenwerking met civiele partijen moeten worden gerealiseerd. Jammer dat we onze PRT-klus niet konden afmaken. Aan de andere kant hebben we gedaan wat we konden. Bovendien gaan niet wij, maar het parlement over de inzet van militairen. Hoewel mijn werk in Apeldoorn op dit moment uiteraard voorgaat, zit ik virtueel nog een beetje in Uruzgan. Prachtig om mee te helpen aan het op poten zetten van een samenleving. Positief verrast Zijn betrokkenheid bij het wel en wee van Uruzgan en omdat de overdracht van de PRT-klus aan Amerika en Australië nogal haastig gebeurde, bracht Lobbezoo ertoe om de VS hulp te bieden bij hun voorbereidingen op de operatie in de zuid Afghaanse provincie. De Amerikanen verwelkomden het aanbod en bezorgden Lobbezoo samen met enkele van zijn militaire en civiele collega s een retourtje naar het Amerikaanse opleidingskamp voor provinciale reconstructieteams, Camp Atterbury in Indiana. Twee weken lang gaf de Hollandse delegatie er college. De Amerikanen toonden zich positief verrast over de kwaliteit van de Nederlandse inbreng in Uruzgan, aldus Lobbezoo. Ook de geïntegreerde aanpak in ons land tussen Defensie, Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking oogstte belangstelling. Volgens Lobbezoo is dat de beste methode bij het oplossen van een conflict waarbij militairen nodig zijn. Volgens hem moet het fundament voor een geïntegreerde aanpak al tijdens de voorbereiding van de missie, in het moederland van de uit te zenden eenheden, worden gelegd. Immers, hoe beter de zaken in de aanloop naar een missie geregeld zijn, hoe effectiever een leger in het inzetgebied uit de voeten kan. Al met al gaat het bij samenwerken om een attitude, onderstreept Lobbezoo die in de VS weinig kritiek hoorde op het besluit van de toenmalige regering om de Nederlandse troepen uit zuid Afghanistan terug te trekken. Toen we de achtergrond ervan uitlegden, ontmoetten we begrip en respect. tekst Jack Oosthoek foto lkol lobbezoo Links Luitenant-kolonel Ernst Lobbezoo, laatste PRT-commandant in Uruzgan. Prachtig om mee te helpen aan het op poten zetten van een samenleving. (Foto Robert Koelewijn.) Middenboven De overdracht door Nederland van de PRT-klus aan de Amerikanen en Australiërs ging met ceremonieel gepaard. Middenonder Militairen van het PRT 9 maken contact met een inwoner van Deh Rashan West. Rechts Waarnemend gouverneur Rahim legt de eerste steen van de nieuwe terminal op het vliegveld van Tarin Kowt.

3 binnenland defensiekrant nr november in het kort Nieuwe brochure landmacht Den Haag De nieuwe brochure Werken aan vrede en veiligheid van de Koninklijke Landmacht is sinds 10 november beschikbaar. De brochure geeft een beeld van het werk en de inzetmogelijkheden van de landmacht anno 2010 en kan via Postbus 51 worden aangevraagd. Ook is hij digitaal beschikbaar via de website van Defensie.»» Vervolg van pagina 1 Met een korte ceremonie op het heliplatform in Tarin Kowt kwam vorige week een einde aan de inzet van Nederlandse Apaches in Afghanistan. Deze week worden voorbereidingen getroffen voor het transport van de helikopters naar de thuisbasis Gilze-Rijen. Dat gebeurt met een groot transporttoestel vanaf Kandahar Airfield (KAF). De Apaches voerden sinds 2006 meer dan 1200 vluchten uit ter ondersteuning van grondtroepen Zuid-Afghanistan. In totaal zijn ruim 7000 vlieguren gemaakt. In deze periode zijn de Apaches ondermeer ingezet voor verkenningen, het beveiligen van grond- en luchtkonvooien en het ondersteunen van grondtroepen. Meermalen zijn hierbij wapens gebruikt. Sinds 1 augustus zijn de gevechtshelikopters ingezet voor het beveiligen van konvooien van de Nederlandse Redeployment Task Force en de ondersteuning van coalitietroepen. Tijdens de redeployment is materiaal vanuit Uruzgan over de weg naar Kandahar Airfield vervoerd, om vervolgens op transport naar Nederland te worden gezet. Het laatste konvooi heeft inmiddels plaats gevonden. Mannen met tropische vogels aangehouden Venlo Tijdens een controle Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV) op de A67 te Venlo vorige week woensdag trof de KMar zo n 250 ongeringde vogels aan in een auto. De bestuurder en bijrijder wilden de dieren in België verkopen en waren niet in bezit van de juiste papieren. De twee zijn aangehouden op verdenking van het overtreden van de Flora en Faunawet. De vogels zijn door medewerkers van de Algemene Inspectie Dienst in beslag genomen. Hillen bezoekt marechaussee op Schiphol Amsterdam Minister van Defensie Hans Hillen heeft een bezoek gebracht aan de Koninklijke Marechaussee op Schiphol, waar hij kennismaakte met het takenpakket Naast de minister waren ook de korpsbeheerder van de marechaussee, secretaris-generaal Ton Annink en commandant luitenant-generaal Dick van Putten aanwezig. Het gezelschap bracht onder meer een bezoek aan de Camera Toezicht Ruimte. Daarna stond het Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten op de rol. Op de terminal kreeg Hillen uitleg over handhaving en toezicht. Ook maakte de minister kennis met de hoge risicobeveiliging en de explosievenspeurhonden. Bij de brigade Grensbewaking werd de minister bijgepraat over het werk aan de paspoortbalie en over toekomstige ontwikkelingen op het gebied van innovatie en techniek. Estland koopt Patria's Den Haag Nederland heeft 81 Patria pantserwielvoertuigen verkocht aan Estland. Defensie draagt de eerste partij van dertien stuks begin december over aan de Baltische staat. De Patria's blijven in Afghanistan want het Estlandse leger neemt ze direct in gebruik. Militairen van de Redeployment Task Force en de Defensie Materieel Organisatie maakten de voertuigen ter plekke gereed voor de overdracht. De overige Patria s worden in Nederland klaargemaakt voor levering. Estland kocht sinds 2005 al diverse keren wielvoertuigen van Nederland. NH90 werpt torpedo s af Den Helder De NH90 bereikte vorige week een belangrijke operationele mijlpaal. Onder diverse vluchtomstandigheden wierp de maritieme helikopter met succes dertien MK46 torpedo s af boven het Marsdiep in Den Helder. De komende jaren worden de Westland Lynxhelikopters van het Defensie Helikopter Commando vervangen door 20 NH90 helikopters en zullen onder meer worden ingezet voor search and rescue -taken, patiëntenvervoer van de Waddeneilanden en opleidingen. Ook worden helikopters ingezet aan boord van marineschepen. Voor deze operationele inzet zijn de torpedobeproevingen van belang. foto Jan Schram, AVDD Rode baret kaderleden Schaarsbergen De Luchtmobiele Brigade is sinds vorige week zeventien nieuwe kaderleden rijker. Onder zware omstandigheden sloten de militairen hun Voortgezette Algemene Kaderopleiding Luchtmobiel (VAKOL) af met de eindoefening Fearless Falcon. De groep werd vrijdagmorgen na de traditionele eindmars van 25 kilometer onder luid applaus ontvangen door familieleden en collega s op de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Het bijzondere was dat alleen de cursisten van de VAKOL deelnamen, waar de eindoefening normaal gesproken wordt gecombineerd met de Algemeen Militaire Opleiding Luchtmobiel (AMOL). Commandant van de School Luchtmobiel luitenant-kolonel Jean-Paul Lankhorst prees de militairen tijdens de ceremonie. Samen met brigadegeneraal Otto van Wiggen en schooladjudant Ron Kuster overhandigde hij de felbegeerde rode baretten aan de cursisten. EOD brengt duizend ponder tot ontploffing Westkapelle Duikers van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) borgen op 9 november een Amerikaanse vliegtuigbom van duizend pond in Westkapelle. Het projectiel lag op een diepte van 2,5 meter in het water. Vroeg in de avond is het oude explosief tot ontploffing gebracht. De weersomstandigheden bemoeilijkten de ruiming. Bovendien moest de vliegtuigbom bewapend worden verplaatst omdat de ontsteker niet kon worden verwijderd. Om de effecten van een eventuele explosie te beperken is gekozen om de bom niet naar de oppervlakte te halen, maar deze met een hefballon van de zeebodem te tillen. Onder duikvaartuig Hydra is het explosief naar een locatie 6 mijl ten westen van Westkapelle vervoerd. Daar is de Amerikaanse bom tot ontploffing gebracht. De bom is waarschijnlijk afgeworpen tijdens de bombardementen op Westkapelle van 3 en 17 oktober Op woensdag 17 november demonteerde de EOD ook nog zes Engelse vliegtuigbommen uit WOII in Cadzand, die in september en oktober zijn gevonden. Deze worden vandaag tot ontploffing gebracht.

4 binnenland 4 defensiekrant nr november 2010 Fighter Weapons Instructor Training nadert climax Haal meer uit je F16 Leeuwarden Vijftien van Europa s beste jachtvliegers, waaronder zes Nederlanders, hebben het afgelopen half jaar deelgenomen aan de Fighter Weapons Instructor Training (FWIT). De training, die volgende week afgesloten wordt, geldt als de hogeschool voor jachtvliegers waarbij zij de fijne kneepjes van het vak worden bijgebracht. In deze laatste weken komen alle lijntjes van de opleiding samen. De FWIT bestaat uit een air-to-air en een air-to-surface fase. Vanaf Leeuwarden beoefenen de cursisten eerst alle facetten van luchtverdediging. Daarna bekwamen de vliegers zich op de Cornfield Range op Vlieland in het uitschakelen van gronddoelen. Na een onderbreking van drie weken in de zomer, zetten ze deze training voort vanaf het Portugese Monte Real. Daarbij krijgen de studenten nieuwste lasergeleide wapensystemen live onder de knop. Na zes weken van oefenvluchten boven land en zee volgt de zogeheten Mission Employment-fase waarin de cursisten nu zijn beland. In deze laatste twee weken van realistische, complexe scenario s komen alle lijntjes van de opleiding samen. Daarbij moeten ze zich echt naar hun doel toe knokken, legt FWIT-supervisor majoor Pascal Smaal uit. Voor ze hun bommen kunnen gooien, krijgen de vliegers namelijk met zowel lucht- als gronddreiging te maken. De inzet van de nieuwste tactieken en procedures in combinatie met de gevaren van deze air-to-surfacewapens en andere oefenvijanden geven de studenten de nodige uitdagingen. Als je voor de FWIT slaagt, heb je ook wat in je mars Improvisatievermogen Improvisatie is daarbij onontbeerlijk, zegt Smaal. Het is goed om dat te trainen, je bevindt je op een gegeven moment in een luchtruim met veel vliegtuigen in de buurt, bevriende, maar mogelijk ook die van de tegenstander. Het komt aan op tactische uitwijkmanoeuvres en procedures. Dit improvisatievermogen is lastig te trainen, maar wel belangrijk. Daarbij is het van belang om te weten wat de eigenschappen van het vliegtuig zijn, maar ook die van de bewapening van zowel vriend als vijand, vervolgt Smaal. Lastig Met name tegen de dreiging van bepaalde geavanceerde systemen, zoals luchtverdedigingsystemen (SAM), vliegtuigen en elektronische oorlogsvoeringsystemen, die opgenomen zijn in het scenario blijkt dat de moeilijkheidsgraad van deze missies en het te nemen risico erg hoog ligt. We zien dan ook dat ondanks de grote inspanningen die de studenten leveren de uitdaging voor het gebruik van onze huidige F16-vloot steeds groter wordt. Tegen de nieuwste generatie luchtafweersystemen is de F-16 nog niet opgewassen. Alleen de vijfde generatie jachtvliegtuigen heeft daar nu een antwoord op. De toenemende dreiging, complexere omgeving op gebied van elektronische oorlogsvoering en de grotere vraag naar gedetailleerde sensorinformatie maken de missies steeds lastiger. Willen we in onze F-16 ons mannetje staan, is hoogwaardige training erg belangrijk. We leiden hier instructeurs op die een dergelijke training kunnen verzorgen. Dankzij FWIT raakt een vlieger zeer vertrouwd met zijn toestel en allerlei procedures. Niet iedere vlieger volgt de cursus en niet iedereen slaagt. Maar als je voor de FWIT slaagt, heb je ook wat in je mars, je bent geslaagd voor de hogeschool voor jachtvliegers. Je bent in staat om de vliegers in het squadron naar een hoger niveau te tillen. Als weapon instructor coach je je minder ervaren collega s en brengt hen de fijne kneepjes van het vak bij. Trots FWIT is een bewijs van succesvolle internationale samenwerking, zegt Commandant Luchtstrijdkrachten, luitenant-generaal Jac Jansen, die de cursus in Portugal bezocht. Ik ben er trots op dat dit Nederlandse product door België, Denemarken, Noorwegen en Portugal (de landen die samen met Nederland het samenwerkingsverband van European Participating Air Forces (EPAF) vormen, red.) wordt gewaardeerd. Trouwens, ook mijn reis naar Portugal is daar een mooi voorbeeld van: op uitnodiging van de Belgische Commandant Luchtstrijdkrachten vloog ik samen met mijn Deense en Noorse collega s naar vliegbasis Monte Real. Op die manier konden we allemaal in betrekkelijk korte tijd de oefenende militairen bezoeken, zegt Jansen. Internationaal samenwerken hebben we als luchtmacht altijd al gedaan en zal ook in de toekomst meer en meer gaan plaatsvinden. tekst Willem bogaard foto's Cristian Schrik,

5 binnenland defensiekrant nr november »» Vervolg van pagina 1 weg vrij voor een veilige verplaatsing. Maar de genie is tevens de aannemer binnen onze organisatie. Deze prachtige school kenmerkt het innovatieve karakter van het vakgebied, maar het traditionele blijft zichtbaar. Geen genist zal te beroerd zijn om een schop te pakken. Breed inzetbaar Met de opening van de Pioniers- en Pontonniersschool komen alle opleidingen op het vakgebied Constructie (Force Support Engineering) onder één dak. Eerder werd er onderscheid gemaakt tussen de Machinistenschool, de Pioniersschool en de Pontonniersschool. Een belangrijke ontwikkeling, zegt schoolcommandant luitenant-kolonel Rik Dijkhoff. Steeds vaker worden genisten, die in eerste instantie ter ondersteuning van de manoeuvre-eenheden op missie gaan, voor constructie ingezet. Bijvoorbeeld tijdens de bouw van compounds in het buitenland. Met de huidige missies wordt er ook steeds meer specialistische kennis van de genist verwacht. Tegenwoordig zijn compounds complete dorpen met aan- en afvoerwegen, een rioleringssysteem, energievoorziening en een eigen airstrip. Volgens Dijkhoff speelt de school hierop in door elke genist van de landmacht een bepaalde technische basis mee te geven en de constructiegenisten verder te laten specialiseren. Innovatie Wie zijn ogen goed de kost geeft, heeft nauwelijks door dat hij zich op een kazerneterrein bevindt. Alleen de groene uniformen verraden de afkomst. Elk vakgebied heeft de beschikking over een ruime afdeling en de nieuwste materialen. Eyecatcher is de enorm lang welvende corridor, die de aansluiting vormt tussen de nieuwe praktijk- en leslokalen, de twee nieuwe vleugels en de reeds bestaande all weather hall. Het geheel heeft een industriële uitstraling. Deze grote bouwplaats van zand biedt leerlingen een over dekte buitensituatie, waarin zij op een realistische manier bezig zijn met steiger- en timmerbouw. Het betreft technieken die bij de bouw van militaire onderkomens in het buitenland worden toegepast. Ook de nieuwste machines voor houtbewerking zijn een aanwinst. Civiel papiertje Naast het kunnen bieden van een realistische leeromgeving, mag de school zich een toonaangevende vakopleiding voor militairen en burgers noemen. Dijkhoff: Wij vinden het belangrijk om een leerplek te zijn voor jonge mensen. ROC- leerlingen volgen hier, in het kader van Loopbaanlint, hun beroepspraktijkvorming. Ze zien meteen wat er van hen wordt verwacht. Dankzij de samenwerking met de Regionale Opleidingscentra (ROCa) krijgt onze defensieopleiding civiele meerwaarde. De samenwerking met de ROCa is een krachtige, vindt ook Bertholee. Wij vragen vaklui, maar kunnen onze mensen op deze manier tevens iets bieden. Dit diploma is buitengewoon bruikbaar in de burgermaatschappij. De school gaat in 2011, naast de huidige MBO-2 opleiding, een MBO-3 opleiding starten voor onderofficieren. Daarbij biedt zij maatwerk voor andere krijgsmachteenheden. In totaal zullen dan 400 leerlingen per jaar de BPV gaan volgen. Dit naast de bestaande functieopleidingen van de school. tekst eerste luitenant Marlous de Ridder foto s Jan Schram, avdd Informatie over verbrandingsovens in Afghanistan Den Haag De mogelijke schadelijke effecten van de verbrandingsovens op militaire locaties in Afghanistan is en blijft een aandachtspunt voor het Ministerie van Defensie. Voor aanvang en tijdens de missie in Afghanistan is onderzoek verricht op locaties waar Nederlandse militairen gestationeerd zijn of waren. Deze onderzoeken op Tarin Kowt, Kandahar, Pol-e Khomri en Kabul waren gericht op het meten van de concentratie stof en zware metalen in de omgevingslucht. Stoffen die er deels van nature voor komen, maar bijvoorbeeld ook door verbranding kunnen zijn ontstaan. Ook zijn zowel door Nederland als door coalitiepartners onderzoeken verricht naar de uitstoot van schadelijke stoffen door vuilverbrandingsinstallaties. Op dit moment vindt een extra onderzoek plaats naar de uitstoot van verbrandingsinstallaties op Kandahar Airfield. Voorlopig blijkt uit de onderzoeken dat er incidenteel sprake is van verhoogde waarden. Het is echter onwaarschijnlijk dat dit tot langdurige of blijvende gezondheidsschade zal leiden. De resultaten van de verschillende metingen zullen na afronding van het lopende onderzoek met het personeel gecommuniceerd worden. Sluiting Luitenant-generaal Knoopkazerne Utrecht De Luitenant-generaal Knoopkazerne in Utrecht sluit op 22 november 2010 haar deuren. De daar gehuisveste eenheden verhuizen naar de nieuwe Kromhoutkazerne. Ondermeer de Staf CLAS, de Staf OTCO en de Staf OG CLAS verhuizen naar de nieuwe locatie, gelegen naast het stadion Galgewaard aan de zuid-oostkant van Utrecht. Na deze verhuizing wordt de Knoopkazerne gereed gemaakt voor afstoting. Vanaf 22 november is de Knoop niet meer toegankelijk en kan er niet meer vergaderd, geparkeerd of gesport worden. Ook moeten privéspullen of De Prins werd onder meer geïnformeerd over de oplossingsrichtingen voor de materiële exploitatieproblematiek, de persoonsgebonden uitrusting voor deze datum zijn weggehaald. Het Facilitair Aanspreekpunt van de Lokaal Facilitaire Dienst (LFD) Utrecht neemt op het complex aan de Overste den Oudenlaan/Kanaalweg zijn intrek. Prins van Oranje in DMO-Raad waarmee Defensie en de Defensie Materieel Organisatie (DMO) op dit moment mee kampen. Hierdoor blijft de dienstverlening van de LFD Utrecht gecontinueerd. Verzoeken, aanvragen of het melden van defecten kunnen gewoon via intranet of het huidige adres of telefoonnummer worden gemeld. Den Haag Kroonprins Willem-Alexander woonde op 9 november een bijeenkomst van de DMO-Raad bij, het hoogste besluitvormende orgaan binnen de materieelorganisatie. De DMO-Raad bespreekt onderwerpen die van belang zijn voor de gehele organisatie. Luchtmachtraad viert jubileum Breda De Luchtmacht Raad, kortweg LUMARA, heeft de tweeduizendste editie achter de rug. Op uitnodiging van commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen kwamen afgelopen vrijdag diverse oud-bevelhebbers bijeen om het jubileum te vieren. Drs. Rolf de Winter van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie was uitgenodigd om de betekenis van de Raad door de jaren heen nog eens voor het voetlicht te brengen. Hij stipte daarbij de belangrijkste besluiten uit het verleden nog eens aan. Jansen besprak daarna met voorgangers als generaal b.d. Dick Berlijn en de luitenant-generaals b.d. Ben Droste, Dick Starink en Hans de Jong, de actuele ontwikkelingen binnen Defensie en in het bijzonder voor het CLSK. Door de ervaringen uit het verleden te delen, werd geprobeerd een beeld voor de toekomst te schetsen. Shared Service Center ook gewenst bij politie Den Haag Vertegenwoordigers van de politie hebben afgelopen vrijdag 12 november een bezoek gebracht aan het Commando DienstenCentra (CDC). Samenwerking en centralisatie van activiteiten staan ook bij deze beroepsgroep hoog op de agenda. Een shared service center lijkt de oplossing. De politie moet tijdens deze regeerperiode ook beschikken over zo n shared service center en kijkt daarbij met een schuin oog naar het CDC. Bij Defensie zijn de overkoepelende diensten al vijftien jaar in een centrum opgenomen. Alle in die periode vergaarde kennis en ervaring wilden de betrokken korpschefs en vertegenwoordigers van het Ministerie van Veiligheid en Justitie zich graag eigen maken. In een workshop werd onder meer stilgestaan bij de afgelopen periode en de behaalde resultaten. Ook werd de huidige situatie van opgelegde bezuinigingen besproken en kwamen onderwerpen als verdere centralisatie en het omgaan met vraagdemping en versobering van dienstverlening aan de orde. Voor de aanwezige bedrijfsgroepcommandanten van het CDC was de dag ook leerzaam. Zij kregen tal van kritische vragen om de oren. Onder meer waarom precies voor een shared service center als het CDC is gekozen. Kersverse helivliegers ontvangen wing Fort Rucker Vier Nederlandse helikoptervliegers ontvingen vorige week op de Amerikaanse landmachtbasis Fort Rucker hun vliegerwing na het afronden van hun initiële vliegopleiding. Commandant Luchtstrijdkrachten (C-LSK) luitenant-generaal Jac Jansen en brigadegeneraal Tony Crutchfield, Commanding General van Fort Rucker, speldden de nieuwe vliegers zowel hun Groot Militair Brevet als de US Army Wing op. Na de brevettering werden de vaandrigs bevorderd tot tweede luitenant. Twee van hen zetten hun opleiding bij het Defensie Helikopter Commando voort op de Chinook, de twee anderen worden geconverteerd naar de Cougar.

6 buitenland 6 defensiekrant nr november 2010 Defensie traint expeditionair optreden in Senegal Dagboek van een luchtmobieler in Afrika Senegal De internationale oefening Emerald Move in het West-Afrikaanse Senegal is in volle gang. De oefening bereidt Defensie, samen met een aantal andere Europese krijgsmachten, voor op mogelijk expeditionair optreden op het Afrikaanse continent. Emerald Move 2010 (ERMO10) is onderdeel van een serie oefeningen op het Afrikaanse continent, vooruitlopend op de grootschalige oefening Joint African Lion De oefening vormt daarnaast de eerste grote amfibische training voor het Europees Amfibisch Initiatief (EAI). In samenwerking met gastland Senegal tonen Frankrijk, Italië, België en Nederland hiermee aan dat zij de capaciteit hebben om gezamenlijk buiten Europa een amfibische operatie uit te voeren. Daarom opereren tot eind deze maand meer dan militairen, waaronder 780 Nederlanders, elf schepen, achttien vliegtuigen en een paar honderd voertuigen op de grens van land en water. De Nederlandse marine-eenheden opereren vanaf amfibisch transportschip en Landing Platform Dock, Hr. Ms. Johan de Witt. Zware omstandigheden De oefening moet daarnaast aantonen dat operaties na een geslaagde landing vanuit zee, zonder ondersteuning van het gastland minimaal tien dagen op het land voortgezet kunnen worden. Dit volledig zelfstandig opereren onder zware klimaat- en terreinomstandigheden is een klus voor de deelnemende eenheden van het Korps Mariniers en 11 Luchtmobiele Brigade. De A- en D compagnie van 11 Infanteriebataljon van 11 Luchtmobiel treden op het land op, deels gezamenlijk met de Senegalese militairen. De 11e en 21e Infanteriecompagnie van het Korps Mariniers treden op als amfibische landingseenheden. Daarnaast voeren mariniers en luchtmobiele militairen gezamenlijk para-acties uit. Aansturing De aansturing van alle landingseenheden, inclusief bijvoorbeeld vuursteun vanuit zee, staat onder leiding van de Commander Amphibious Taskforce, commandeur Peter Lenselink. Hij is tevens de commandant Netherlands Maritime Force, waaronder de Johan de Witt en alle meegekomen maritieme eenheden vallen. Omdat de laatste hydrografische gegevens van de rivier dateren van 1967, brengt de hydrografische dienst het gebied in kaart om de amfibische landingen mogelijk te maken. Deze informatie wordt later verwerkt in de publicatie van officiële zeekaarten zodat ook civiele scheepvaart ervan profiteert. Leden van de Duik- en Demonteergroep en het Amfibisch Gevechtsteunbataljon maken dit gebied vrij van eventuele obstakels en explosieven. Belang Om de lokale bevolking de goede intenties te tonen, knapt een geniegroep van 11 Geniecompagnie van de landmacht in de binnenlanden van Senegal ziekenhuizen, een school, waterpompen en een weg op. Joint African Lion 2013 en de reeks oefeningen in de aanloop naar deze eindoefening tonen het belang dat in het Nederlandse buitenlandbeleid aan Afrika wordt gehecht. De reden voor deze extra aandacht is de aanwezigheid van fragiele staten die regionaal en zelfs wereldwijd een bedreiging voor stabiliteit en veiligheid kunnen vormen. nieuw record johan de witt Bijna 660 mensen overnachtten op 9 november aan boord van Hr. Ms. Johan de Witt. Een record. Bij aanvang van de oefening Emerald Move 2010 had het Landing Platform Dock buiten de ruim honderdtachtig voertuigen en driehonderd pallets aan voorraden het hoogste aantal opstappers ooit aan boord. Behalve de vaste bemanning van 194 mannen en vrouwen bleven ook nog eens 465 personen logeren : honderdtien personen van de Amphibious Task Force- en Landing Force-staf, ruim honderdtachtig mariniers van de 11e en 21e infanteriecompagnie, meer dan veertig special forces van de MSO en het KCT, bijna veertig Belgische kikkers en paracommando s, een Role 2-team, een Rapid Environmental Assesment-team van de Hydrografische Dienst en een Very Shallow Water-team van de Duik- en Demonteergroep. Senegal Oefenen in Afrika is geen dagelijkse kost voor de Nederlandse infanterist. Pelotonscommandant bij 11 Luchtmobiele Brigade, tweede-luitenant Auke Westerterp, beschrijft de eerste ervaringen van zijn eenheid tijdens de oefening Emerald Move 2010 in Senegal Zondag 7 november. Zijn de tropentenues bij het vertrek vanaf Schiphol nog te dun voor het koude Nederlandse weer, bij aankomst in Dakar lijken ze te dik. Het zweet breekt meteen uit. Bussen brengen ons naar het militaire gedeelte van het vliegveld. Onderweg zien we de eerste Senegalese militairen. Ze beveiligen de route en zijn uitgerust met nette tenues en moderne uitrusting. Rond zes uur s avonds arriveren we op het kamp ten zuidoosten van Dakar, dat al grotendeels is opgebouwd door logistieke eenheden van de mariniers. Het ligt op een zandvlakte langs een plantage en is ingesloten tussen zandwegen, dat dorpen in de buurt met elkaar verbindt. Er staat een paar dozijn boogtenten in nette rijen met aan één kant een grote overkapping van zonnedoeken bij de kombuis waar de koks van de mariniers de maaltijden voorbereiden. Een half uur later kunnen de mannen naar hun tenten om hun veldbedden en klamboes op te zetten en wat te rusten van de reis. Hoewel de temperatuur s nachts daalt van 35 tot ongeveer 20 graden, voelt het zo koud als een nacht in Nederland van tien graden. Maandag 8 november. De volgende ochtend is ook het mariniersbataljon aangekomen. De tenues bij de kombuis zijn een mix van jungle van de Luchtmobiele Brigade en wetland tenues van de mariniers. Er wordt nog terughoudend naar elkaar gekeken en de eenheden van beide zijden houden hun eenheidsvlaggen, die door anderen als trofee worden gezien, nauwlettend in de gaten. Dinsdag 9 november, 06:00 uur. We starten met een korte verkenningspatrouille met het peloton waarbij de groepen zich over verschillende wegen verplaatsen naar het dorpje Yayem en in het centrum een rendez-vous hebben. De groepen verplaatsen zich langzaam over de stoffige zandpaden terwijl de zon al hoog aan de hemel brandt. Het is ondertussen 38 graden en de Camelbags moeten bijna om het uur worden bijgevuld met flessen water. Het is moeilijk in de hitte geconcentreerd te blijven en met regelmaat zoeken we ergens de schaduw op om af te koelen. De lokale kinderen willen iedereen in de patrouille een hand geven. De douche is een zegen voor iedereen die met de zoutkorsten van opgedroogd zweet in de kleren rondloopt Woensdag 10 november. De compagniessergeant-majoor meldt dat vanavond voor het eerst kan worden gedoucht. Twee minuten de man. Een zegen voor iedereen die met de zoutkorsten van opgedroogd zweet in de kleren rondloopt. Donderdag 11 november. Onze eenheid krijgt honderdtwintig Senegalese militairen op bezoek. Ze krijgen lessen in Search door de genie en lessen theorie in satellite patrol door één van de opvolgend-pelotonscommandanten. Een aantal mannen van de compagnie heeft met simpel materiaal een maquette van het oord Diofior voorbereid. Verschillende officieren en onderofficieren praten prima Engels en stellen kritische vragen. Daaruit blijkt dat het een goed getrainde para-compagnie is. De eenheid is fast-rope opgeleid en op missie geweest in Sudan, Ivoorkust, Liberia en Congo. Vrijdag 12 november. Vandaag voeren we de satellite patrols uit samen met de Senegalezen. We lopen met de Senegalese pelotonscommandanten en groepscommandanten mee in de omgeving van Diofior. Elk peloton heeft anderhalf uur de tijd om de ruim twee kilometer van het oord te overbruggen en onderweg zijn leermomenten te ervaren. Onze manier van optreden blijkt nieuw voor ze. tekst Auke Westerterp

7 en verder defensiekrant nr november dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de graag Dekaatje vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@mindef.nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventuuel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden. Defensie werkt aan verdere vergroting homoacceptatie Dubbelleven leiden ongewenst Woningen Te koop Almere, Holbeinstraat 7, eengezinswoning. Bjr Woonopp ca 80 m², perc. opp. 137 m². Woonkmr, 3 slpkmrs, badkmr 2e toilet, open trap, open keuken v.v. inb.app., opensl. tuindeuren achter. Voortuin. Nabij uitvalswegen A6, A27, OV, scholen en winkels. Vr.pr ,- k.k. Zie Te koop Den Helder, De Ruijterstraat 14, gemod. eengezinswoning. Nabij centrum. Woonopp. 90 m ², perc.opp.88 m², inh. 225 m³, eigen grond 80 m². Woonkmr, keuken (2007), badkmr douche/toilet, 3 slpkmrs. HR CV Geh. v.v. dubbel glas, nw betonnen vloer. Bjr 1910.Vr.pr.: ,- k.k. Zie of bel Te koop Hoeven, Pres. Hopstakenlaan 5, uitgeb. 2/1-woning met garage/berging, carport, voor- en achtertuin. Nabij kinderdagverblijf, basisschool, BSO en dorpscentrum. Opp. 200 m². Woonkmr, keuken, eetkmr/ speelkmr, hal en toilet. 1e verd.: 3 slpkmrs, badkmr. 2e verd.: zolderkmr. Zie: Te koop Lelystad, Galjoen keurig onderh. drie jaar oud 3-kmrappartement op de 1e verd. in nwe wijk Galjoen-Zuid, nabij Bataviastad, de havens, centrum en uitvalswegen. Parkeerplaats op eigen terrein. Vr.pr ,- k.k. Info of N.v.Dijk01@mindef.nl of tel Te koop Nieuw Vennep, Wielestein 2, uitgeb. zonnige hoekwoning met 4 slpkmrs. In rustige wijk, nabij winkels, scholen en OV. Optimale ligging t.o.v. Schiphol en Amsterdam. Uitstekend onderhouden, direct te betrekken. Vr.pr ,- k.k. Zie HAVELTE Hoewel de acceptatie binnen Defensie over het algemeen goed is, stuiten homoseksuele militairen net als mensen in de samenleving soms op onbegrip en onverdraagzaamheid. Uit angst voor pesterijen of discriminatie kiest een aantal kiest er voor om de geaardheid te verbergen. Weer anderen staan voor een dilemma: uit de kast komen of niet? Volgens majoor Peter Cees Hamstra, voorzitter van de Stichting Homosexualiteit en Krijgsmacht (SHK), doet een homoseksuele militair er goed aan om uit de kast komen. De energie die het kost om erin te blijven, kun je beter in je werk steken. Dan ga je beter functioneren omdat er een last van je schouders is gegleden. Bovendien heeft niemand wat te vrezen. Hamstra erkent dat uitkomen voor je seksuele geaardheid makkelijker gezegd is dan gedaan. Velen accepteren homoseksualiteit, maar dat wordt minder als ze mensen van hetzelfde geslacht hand in hand over straat zien lopen. Anderen weer willen geen homo als vriend, vriendin of collega. Bij Defensie geldt een homovriendelijk personeelsbeleid. Zo bestaan er speciale werkgroepen en mogen homoseksuele militairen in uniform meedoen aan publieke manifestaties als Roze Zaterdag en de Canal Parade in Amsterdam. Op die manier kunnen ze Defensie afficheren als modern werkgever waar homo s welkom zijn, aldus Hamstra. Volgens hem wijst een wetenschappelijk onderzoek van het Brits-Amerikaanse Rand Institute zelfs uit dat homoseksuelen uitstekend geschikt zijn voor militaire functies. Tijdens een bijeenkomst van de informele NAVO-werkgroep Lesbian, Gay and Bisexual Transgender Perspectives die onlangs plaatsvond in Den Haag vertelde prof. dr. Desiree Verweij van de Nederlandse Defensie Academie dat divers samengestelde teams (mannen/vrouwen, allochtonen/autochtonen, verschillende leeftijden en seksuele geaardheid) beter presteren. Geen taboe De bijeenkomst was bedoeld om de positie van de homoseksuele militair te bespreken. Naast Nederland namen België, Groot Brittannië, Denemarken en Noorwegen er aan deel. Evenals in Duitsland en Zweden rust daar geen taboe meer op homoseksualiteit in het leger. In NAVO-landen als Polen, Roemenië en de Baltische Staten, ligt dat wat anders. Hetzelfde geldt voor de Verenigde Staten (het don t ask, don t tell beleid). Hamstra: Homoseksualiteit zou tegenwoordig in alle geledingen van de maatschappij geen punt van zorg meer mogen zijn, maar is het wel. Terwijl homorechten mensenrechten zijn en homoseksualiteit in vooral Europese landen niet strafbaar is. Mensen met een andere seksuele geaardheid (homoseksuelen, lesbiennes en biseksuelen) moeten hun werk bij Defensie kunnen doen, zonder dat ze zich bedreigd of gediscrimineerd voelen, stelt luitenant-kolonel mr. Jan Stinissen van de afdeling Personeelsbeleid en Rechtspositie van de hoofddirectie Personeel in Den Haag. Het leiden van een dubbelleven is een zeer ongewenste situatie. Uiteraard voor de persoon zelf, maar ook voor de organisatie. Je kunt alleen goed functioneren als je lekker in je vel zit. Defensie legt zich niet neer bij situaties die mensen dwingen een dubbelleven te leiden, of waarin ze gediscrimineerd worden als ze wel voor hun homoseksuele geaardheid uitkomen. Het diversiteitbeleid van het ministerie richt zich dan ook op het verder vergroten van de acceptatie van homoseksualiteit binnen de krijgsmacht, en het tegengaan en voorkomen van discriminatie en ongewenst gedrag. Diversen Steal Beasts Pro: Te koop Diverse sets van 3 belfrisse telefoonkaarten met afbeeldingen van Hawk, Stinger en Patriot ( 5,- per set). Postfrisse postzegels met afbeeldingen 40L60, embleem HVGLVD en Lkol A.J. Maas ( 1,50 p.st.). Vooruitbetaling op giro Bestellingen via hvglvd@mindef.nl Bataljon, Ingerukt mars Een herinnering aan Schoolbataljon Centraal te Ermelo van 1994 tot Er zijn nog exemplaren van dit herinneringsboek verkrijgbaar. Heeft u interesse stuur dan een mail met naam en adres naar: %OCIO/DIV&CPUVOS. Echter, OP=OP. Recreatie Gezocht Oppashuis op Curaçao van 9-30 juli 2011 voor oud-marineman, vrouw, dochter en kleindochter (6jr). Ook huizenruil behoort tot de mogelijkheid. Graag mailen naar adrieton@quicknet.nl. Te huur Koekangeveld, tussen Ruinen en Echten, 4-pers. vakantiebungalow van 80 m² aan rand van bos. Met omheinde tuin van 1200 m². Comfortabel en compleet met kabel TV en cdspeler, 2 slpkmrs, badkmr, apart toilet. Huisdieren toegestaan. Inf.: of zie Virtueel trainen Amersfoort De loop van de CV90, het nieuwe pantervoertuig van de landmacht, draait in de richting van het vijandelijke voertuig dat is waargenomen. Seconden later verlaat een 35 millimeter granaat de loop en komt het vijandelijke voertuig rokend tot stilstand. Levensecht, maar dan wel op het computerscherm in een lokaal op De Bernhardkazerne. Steel Beasts Pro heet deze game waarmee de deelnemers van de CV90 tijdens de training Serious Gaming is Serious Training aan de gang gaan. De inzet van simulatiegames wint duidelijk terrein bij de landmacht. Instructeurs van de genie, maar ook docenten van 42 Tankbataljon en 210 Transportcompagnie volgden vorige week een cursus Virtual Battle Space (VBS) bij het Simulatiecentrum Landoptreden in Amersfoort. Naast Steel Beasts Pro is dit een tweede serious game dat Commando Landstrijdkrachten in gebruik heeft. Sergeant-majoor Jurriaan de Vrijer instructeur VBS - licht toe: Serious Gaming is super als aanvulling in opleiden en trainen. We kunnen effectiever oefenen, vooral op gebied van procedures en leidinggeven. VBS richt zich op het uitgestegen optreden van de militair. De game is uitgerust met allerlei mogelijkheden om slim om te gaan met het te behalen trainingsdoel. Zo kan de instructeur met de Real Time Editor tijdens het spel elementen inbrengen of juist weglaten, afhankelijk van het gedrag van de cursist. Betere geoefendheid Dat VBS geschikt is voor veel verschillende eenheden bewijst de samenstelling van de klas. Een van de cursisten is sergeant Stijn Ruiter-Marsman, normaal gesproken werkzaam als groepscommandant bij 210 Transportcompagnie. Hij leert ondermeer een scenario bouwen, waarbij een konvooi een bergachtig gebied doorkruist en in een hinderlaag rijdt. Met dit scenario kunnen zijn chauffeurs op de Scaniavrachtwagens procedures trainen. Maar dat is niet alles: Ook logistieke eenheden dragen een groen pak, dus moeten individuele militaire vaardigheden getraind blijven, we zijn immers op de eerste plaats militair. Dat kan in VBS op een uitstekende manier, oordeelt Ruiter-Marsman. Inzet van digitale simulatie waarvan Serious Games deel uitmaakt leidt volgens de kenners tot een betere geoefendheid van zowel individuele militairen als complete eenheden. Niet alleen sluit het aan bij de belevingswereld van de jonge militair, ook maken digitale scenario s het mogelijk om elke gewenste situatie na te bootsen. En dat houdt niet op bij het trainen van gevechtshandelingen, ook het trainen van sociale omgangsvormen het non-kinetische aspect - maakt onderdeel uit van Serious Gaming. Met locaties op de grote kazernes in Havelte, Oirschot, Amersfoort, t Harde en Schaarsbergen, kunnen de cursisten straks bij hun eigen eenheid aan de slag met de computer.

8 en verder 8 defensiekrant nr november 2010 Vertrek uit Afghanistan: Een missie op zich Delft Na diverse fotoreportages over het werk en leven in Afghanistan sluit het Legermuseum in Delft de reeks, in samenwerking met de Audiovisuele Dienst Defensie, nu af met de foto-expositie Vertrek uit Afghanistan: Een missie op zich. AVDD-fotograaf Richard Frigge, die sinds 22 juli van dit jaar in Afghanistan verblijft, maakte het merendeel van de foto s. Zijn foto s brengen het vertrek van militairen en materieel uit Afghanistan in beeld. De selectie van veertig foto s en een korte film zijn van 15 november dit jaar tot en met 12 juni 2011 te zien. Symposium over genie Breda Oud-minister Jan Pronk en de engineer-in-chief van het Britse leger, brigadegeneraal James, zijn twee van de prominente sprekers tijdens het symposium genie-optreden in fragiele staten. De bijeenkomst vindt op 2 december plaats op de KMA in Breda. Directeur van de eenheid Fragiliteit en Veiligheid bij het ministerie van Buitenlandse zaken, Koen Davidse, René Polfliet (Security Heineken) en Hans Eenhoorn (SOS Kinderdorpen) komen aan het woord en gaan in discussie. Jan Pronk zorgt voor de epiloog. Dagvoorzitter is professor Almer van der Stoel (NLDA). Opvragen van het volledige programma en aanmelden kan via geniesymposium.2010@mindef.nl of (tijdens werkdagen van uur bereikbaar). TRIS-militairen herbegraven Paramaribo Veertien militairen van de voormalige Nederlandse Troepenmacht in Suriname (TRIS) zijn vorige week herbegraven. Vanwege aflopende grafrechten en uitzorg plicht voor gevallen collega's werden de militairen, onder toeziend oog van de Bergings -en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht, opgegraven en bijgezet in een gezamenlijke graftombe. Links Het door-en-door drassige terrein van het ASK vraagt het uiterste van de rijvaardigheid van de PzH-chauffeur. Rechtsboven Zeven collega s van de KMar begeleiden de twee pakketten van elk drie pantserhouwitsers en hun ondersteunende voertuigen. Rechtsonder Opnieuw suist een granaat richting doelwit, zo n twaalf kilometer verderop. Vuurmonden laten van zich horen Steeds hetzelfde, maar elke keer mooi Veluwe Zes pantserhouwitsers rollen grommend over de A50, onder escorte van de Koninklijke Marechaussee. Twee pelotons vuurmonden van 11 Afdeling Rijdende Artillerie zijn twee weken on the move voor de oefening Armoured Assault. De bijzetting werd bijgewoond door een nabestaande, vertegenwoordigers van de leiding van het Nationale Leger van Suriname en oud-tris militairen. Namens Commandant Landstrijdkrachten sprak paradecommandant majoor Ron Boom. De erewacht bestond uit twee landmachtmilitairen en 2 oud-trissers. De TRIS ontstond in 1868 uit het 27ste Bataljon West- Indische Jagers. Bij de soevereiniteitsoverdracht van Suriname op 25 november 1975 is de TRIS opgeheven. Defensie Evenementenkalender Vorige week beoefenden de artilleristen de zogenoemde shoot & scoot procedure. In deze artillerietactiek krijgt een stuk vanuit een verdekte opstelling een vuuropdracht, komt te voorschijn, brengt vuur uit en verplaatst zich meteen weer naar een nieuwe verdekte locatie. Dit is de methodiek waarvoor de Pantserhouwitzer 2000 is gemaakt en aangekocht, legt kapitein Jeffrey van der Veer uit. Dat we dit met zes vuurmonden tegelijkertijd beoefenen is wel heel bijzonder, dat zul je voorlopig niet meer zien. Stukscommandant wachtmeester Erik van Rijsbergen: Een bom afschieten, tja het is in principe steeds hetzelfde. Maar ik vind het nog elke keer mooi! Menig automobilist in de vierhoek Zwolle-Harderwijk-Ede-Arnhem maakte dan ook van de gelegenheid gebruik om de 60 tonwegende rupsvoertuigen in het voorbijgaan uitgebreid te bewonderen en soms enthousiast te begroeten. Deze week laten de vuurmonden opnieuw van zich horen wanneer ze met scherp schieten op het Artillerie Schietkamp bij t Harde. foto's sgt Eva Klijn, avdd De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen 18 november Relatieconcert Fanfarekorps Koninkl ijke Landmacht "Bereden Wapens", Roosendaal 18 t/m 22 november Internationaal Militair Kamermuziek Festival in Duitsland - Blaaskwintet Marinierskapel, Erfurt (Duitsland) 19 november Concert Children of the World, Provinciehuis Brabant, Den Bosch 19 november Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht, Sporthal de Beemden in Bedum 20 november Concert Children of the World, Provinciehuis Brabant in Den Bosch 20 november Krissendag, Kumpulan Bronbeek in Arnhem 20 november 2010 Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht in Schouwburg Cuijk, 21 november 2010 Lezing 'Oorlogsliefdekind' in Museum Bronbeek in Arnhem 21 november 2010 Rondleiding 'De 345e verjaardag van het Korps Mariniers' in Mariniersmuseum in Rotterdam 23 november 2010 Concert Koninklijke Militaire Kapel 'Johan Willem Friso' in Sorgvliethal Veendam, Jan Salwaplein 1 Voor meer informatie surf naar en klik via Actueel op de link activiteiten. Atletiekploeg tiende op WK Marathon Den Haag Een ploeg van zeven militairen heeft onlangs in Athene meegedaan aan het 43 ste militair wereldkampioenschap Marathon. De wedstrijd, een onderdeel van de civiele marathon in de Griekse hoofdstad, trok 90 mannen en 25 vrouwen uit 25 landen. De resultaten van de Nederlanders: 12 de sergeant-majoor Angelique van der Linden ( ); 22 ste sergeant1 Iwan Kamminga ( ); 37 ste sergeant1 Raimond van der Boom ( ); 48 ste sergeant1 Kees van Helmond ( ); 55 ste luitenant-kolonel der mariniers Peter van Ooijen ( ). Ter vergelijking: de beste dame, de Litouwse Rasa Drazdaukaite, klokte , de snelste man, Henryk Szost uit Polen, In het landenklassement eindigde Nederland als tiende. Oranje stond onder leiding van de trainer-coach van de militaire atletiekploeg, adjudant Jack Wouters. Voetbaloproep Het Bureau Internationale Militaire Sport (BIMS) is op zoek naar een nieuwe chef d equipe voor het militair voetbalelftal. Geïnteresseerden kunnen tot en met vrijdag 3 december reageren door een sportief CV en een begeleidende motivatiebrief te sturen naar cismnl@mindef.nl. Per post kan ook op het volgende adres: Commando DienstenCentra, Bureau Internationale Militaire Sport, t.a.v. kolonel N. Spreij, MPC 58L, postbus 20703, 2500 ES Den Haag. Meer informatie over de vacature bij de genoemde kolonel Spreij, hoofd BIMS. N.Spreij@mindef.nl. Zie ook equipes voetbal mannen. COLOFON De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting en Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel OPLAGE HOOFDREDACTEUR luitenant-kolonel Patrick Bolder EINDREDACTIE Martin Zijlstra ( ) REDACTIE June Smit ( ) André Twigt ( ) Evert Brouwer ( ) Jack Oosthoek ( ) BEZOEKADRES Binckhorsthof, Binckhorstlaan 135, 2516 BA Den Haag POSTADRES Postbus 20703, 2500 ES Den Haag, MCP 58L defensiekrant@mindef.nl DEFENSIESITE REDACTIESECRETARIAAT EN ADMINISTRATIE Marianne Beck-Bergshoeff TELEFOON (070) , via het militaire net: 501, tst ABONNEMENTEN Per jaar 13,61. Voor het buitenland 15,88. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon of via In het geval van een dienstabonnement, opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant. ADRESWIJZIGING Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het duurt enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. LAYOUT vijfkeerblauw.nl, Rijswijk DRUK TDS, Schiedam. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. ZIj geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.

ISAF III Deployment Task Force

ISAF III Deployment Task Force ISAF III Deployment Task Force C-DTF Kolonel Henk Morsink 1 Deployment Task Force Mission Statement Taken Eenheden en Middelen Planning Voorbereiding 2 Mission Statement Schep als Deployment Task Force

Nadere informatie

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST DE KAZERNES VAN NEDERLAND 2012. Hier vind u een lijst van landmachtkazernes in Nederland. In de lijst vind u de eenheden die er gelegerd zijn en de plaats waar de kazerne staat. JOHANNES POSTKAZERNE, HAVELTE.

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht 4S Koninklijke Luchtmacht COVM vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Datum 26juli208 Ministerie van Defensie Defensie Helikopter Commando Vliegbasis Gilze-Rijen persbericht wwwiuchtmacht.ni Contactpersoon Sectie

Nadere informatie

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: De begrotingsstaat van het Ministerie

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper.

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper. Taskforce Viper Een peloton van Taskforce Viper nadert het dorp Surkh Murgab in de Chora-vallei, op slechts 15 kilometer van Kamp Holland in Uruzgan. Doel: het in kaart brengen van de tegenstand in het

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Nr. 25 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen 17 november

Nadere informatie

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 763 Toekomst van de krijgsmacht Nr. 57 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

Taskforce juli 2009, uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees

Taskforce juli 2009, uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees Taskforce 55 6 juli 2009, 20.45 uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees C-130 Herculestransportvliegtuig. Pas laat openen ze hun parachutes en zweven boven Kajaki (provincie Helmand)

Nadere informatie

Vereniging van Oud-Medewerkers s-hertogenbosch Aan de leden van de Vereniging van Oud-Medewerkers datum 4 juli 2016 contactpersoon Corien Blankestein onderwerp Excursie Koninklijke Marine telefoon 088-5256197

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf BIJLAGE: ORGANOGRAMMEN Organogrammen vraag 98 Organogram Defensie Minister IGK SG/PSG ADD BSG DBO DCo DF&C DJZ CDS HDB HDFC HDBV HDP MIVD MLA CDC DMO CLSK CLAS Operationele Commando s CZSK Bestuursstaf

Nadere informatie

ditie E Sprengenhof www.atlant.nl

ditie E Sprengenhof www.atlant.nl Wonen in Sprengenhof Sprengenhof ligt op een prachtige locatie Aan de rand van het dorp Ugchelen vindt u in een kleinschalige woonwijk woonzorgcentrum Sprengenhof. Ugchelen heeft een dorps karakter. Dit

Nadere informatie

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 29 februari 2008 Ons kenmerk D/2008003878

Nadere informatie

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk.

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk. Toespraak staatssecretaris Van der Knaap ter gelegenheid van de Opening van de veteranententoonstelling Veteranen. Ingezet in dienst van de vrede. Maandag 7 mei 2007, Stadskantoor Eindhoven. U weet ongetwijfeld

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden augustus-september 2018 editie IN DEZE EDITIE:

Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden augustus-september 2018 editie IN DEZE EDITIE: Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden augustus-september 2018 editie IN DEZE EDITIE: 4.000e VLIEGUUR VOOR LUITENANT-KOLONEL SCHONK POLLY'S SQUADRON TIJDELIJK VERHUISD OEFENING DEFENSIE: FALCON AUTUMN RELATIECONCERT

Nadere informatie

Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden juni 2018 editie

Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden juni 2018 editie Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden juni 2018 editie IN DEZE EDITIE: KLACHTENAFHANDELING HOOGVLIEGERDAG 75 JAAR 322 SQUADRON VERTREK STARFIGHTER KALENDER INTERESSANTE LINKS KLACHTENAFHANDELING We wijzen

Nadere informatie

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen,

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen, Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter gelegenheid van de eerste deeltijdopleiding Middelbare Defensie Vorming te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank u wel kolonel Lambrichts,

Nadere informatie

Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat. 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag.

Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat. 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag. 21 21 HOOFDSTUK 2 Te laat! WOORDEN 1 Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 2 Ron,! De bus komt bijna! 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag. 4 We komen

Nadere informatie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE VEVA OPLEIDING Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE TIEN MEEST GES INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS 1 2 3 4 Is er ondanks de bezuinigingen bij Defensie een toekomst voor leerlingen Veiligheid

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Koninklijke Luchtmacht

Koninklijke Luchtmacht Koninklijke Luchtmacht çrh, > Retouradres Postbus 8762 4820 BB Breda Zie verzendlijst Ministerie van Defensie Commando Luchtstrijdkrachten CLSK ~ - ~- t. ~ 12 ~ Afdeling Missie Ondersteuning Luchtmachtplein

Nadere informatie

Ministerie van Defensie

Ministerie van Defensie Commandant Koninklijke Marechaussee MPC 58C Postbus 90615 2509 LP DEN HAAG 2 2 JUN 2010 Ambtsbericht i D1S2010008821 Op grond van artikel 36 van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten BIJ beantwoording

Nadere informatie

Het medisch zorgsysteem van de Krijgsmacht. T.F.M. Dijkgraaf Luitenant Kolonel vliegerarts

Het medisch zorgsysteem van de Krijgsmacht. T.F.M. Dijkgraaf Luitenant Kolonel vliegerarts Het medisch zorgsysteem van de Krijgsmacht T.F.M. Dijkgraaf Luitenant Kolonel vliegerarts 1 Algemeen Militair Verpleegkundige 2 Mini CV Sedert 1986 werkzaam als militair arts Tot 1996 bij de Kon Landmacht

Nadere informatie

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu; Onderwerp: Instelling tijdelijke gebieden met beperkingen ten behoeve van de oefening FWIT 2017 DE MINISTER VAN DEFENSIE, HANDELENDE: in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen

Vervoer gevaarlijke stoffen Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie

Nadere informatie

VOLG HET NEDERLANDS ELFTAL TIJDENS HET EK EN GA MEE MET DE ORANJE KARAVAAN MET VERBLIJF OP DE HOLLAND CAMPING

VOLG HET NEDERLANDS ELFTAL TIJDENS HET EK EN GA MEE MET DE ORANJE KARAVAAN MET VERBLIJF OP DE HOLLAND CAMPING EUROCULT LITO VOLG HET NEDERLANDS ELFTAL TIJDENS HET EK EN GA MEE MET DE ORANJE KARAVAAN MET VERBLIJF OP DE HOLLAND CAMPING Postbus 13050 3507 LB Utrecht Wittevrouwenstraat 36 3512 CV Utrecht Tel: 030

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

Monitor Steun en Draagvlak

Monitor Steun en Draagvlak Bezoekadres: Alexanderkazerne Van Alkemadelaan 357 Postadres: MPC 58 A Postbus 90701 2509 LS Den Haag Nederland Monitor Steun en Draagvlak Steller: Drs. A.J.V.M. Vos Februari 2008 Rapportnummer GW-08-022A

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

HET LEGER. Waarom heeft. Nederland. Informatie voor scholieren. De Nederlandse krijgsmacht in het kort

HET LEGER. Waarom heeft. Nederland. Informatie voor scholieren. De Nederlandse krijgsmacht in het kort HET LEGER Uitgave: Ministerie van Defensie Directie Voorlichting en Communicatie April 2006 www.defensie.nl Informatie voor scholieren De Nederlandse krijgsmacht in het kort In deze folder vertel ik je

Nadere informatie

Als burgemeester van Ermelo heet ik u allen van harte welkom.

Als burgemeester van Ermelo heet ik u allen van harte welkom. Geachte aanwezigen, Als burgemeester van Ermelo heet ik u allen van harte welkom. We zijn vanmiddag met een heel gemêleerd gezelschap: Zo is aanwezig Luuk Buddingh, voormalig conrector van College Groevenbeek

Nadere informatie

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN INLEIDING Voorwoord Commandant der Strijdkrachten CONTEXT De complexe omgeving waarin bij Defensie leiding wordt gegeven

Nadere informatie

Police Advisory Group (PAG) op pad

Police Advisory Group (PAG) op pad Maandag 07 januari 2013 Door onrust in een deel van ons werkgebied waren we het afgelopen weekend beperkt in de mogelijkheden om naar buiten te gaan (of het kamp te verlaten). Vandaag staat een bezoek

Nadere informatie

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen.

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen. Toespraak staatssecretaris van Defensie, Jack de Vries voor de reünie Djocja, 17 december 2008, Koninklijk Militair Tehuis Oud Militairen en Museum Bronbeek Allereerst mijn hartelijke dank om voor u te

Nadere informatie

Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3]

Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3] Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3] INHOUD: 1. Inleiding In dit verslag wordt de respons en nonrespons besproken met betrekking tot het homoseksualiteitonderzoek. Dit onderzoek wordt in opdracht

Nadere informatie

Huizen. Luxe keuken. Vrij uitzicht. Twee goede slaapkamers. Moderne bouw. Eigen parkeerplaats. Ringweg-Kruiskamp 71 H, 3814 TE Amersfoort H47 H47

Huizen. Luxe keuken. Vrij uitzicht. Twee goede slaapkamers. Moderne bouw. Eigen parkeerplaats. Ringweg-Kruiskamp 71 H, 3814 TE Amersfoort H47 H47 Huizen vanhendriks Ringweg-Kruiskamp 71 H, 3814 TE Amersfoort Vrij uitzicht Moderne bouw Twee goede slaapkamers Luxe keuken Eigen parkeerplaats H47 H47 Kenmerken Soort Kamers Woonoppervlakte Inhoud Bouwjaar

Nadere informatie

Jaargang 26 - nr. 7 Nieuwsbrief 1 mei 2015

Jaargang 26 - nr. 7 Nieuwsbrief 1 mei 2015 Lea Dasbergschool Emily Brontësingel 1a 6836 TV Arnhem 026-3272489 Lea Dasbergschool Pythagorasstraat 9 6836 GA Arnhem 026-3272896 www.leadasbergschool.nl info@leadasbergschool.nl Jaargang 26 - nr. 7 Nieuwsbrief

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie

Nadere informatie

Daags nadat Momgomery's troepen over de Rijn waren, stak Church.1i de rivier over in een Amerikaanse stormboot,

Daags nadat Momgomery's troepen over de Rijn waren, stak Church.1i de rivier over in een Amerikaanse stormboot, 23g2.. passeerden vanmiddag veel bommenwerpers en jagers in oostelijke richting. Vanavond naar Simonse geweest. Toen ik terug naar huis ging en nog maar juist de poort uit was, hoorde ik opeens iets, alsof

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

FACTSHEET. Buurtveiligheidsonderzoek AmsterdamPinkPanel

FACTSHEET. Buurtveiligheidsonderzoek AmsterdamPinkPanel Resultaten LHBT-Veiligheidsmonitor 2015: Kwart maakte afgelopen jaar een onveilige situatie mee; veiligheidsgevoel onder transgenders blijft iets achter. De resultaten van het jaarlijkse buurtveiligheidsonderzoek

Nadere informatie

De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht

De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht Inhoud De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Defensie Directie Communicatie Vormgeving: Grafische

Nadere informatie

Koninklijke Luchtmacht

Koninklijke Luchtmacht Koninklijke Luchtmacht > Retouradres Postbus 8762, 4820 BB Breda Secretariaat COVM Postbus 90004 MPC 55A Keegsdijkje7 3509 AA Utrecht MPC 80 A Postbus 8762 4820 BB Breda Nederland www.luchtmacht.nl Ministerie

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Incidentele inzet Europese buitengrenzen

Incidentele inzet Europese buitengrenzen Incidentele inzet Europese buitengrenzen ISAF/TF55 Staf Special Operations Task group 1-3 SF-teams ISAF/TFU/RDTF Marinierscompagnie (+) Fire Support Team Lichte genie Maritieme Explosieven Opruimingsdienst

Nadere informatie

Huizen. Moderne keuken en badkamer met bad. Fijne woning in kindvriendelijke buurt. Woonkamer met Frans eiken vloer

Huizen. Moderne keuken en badkamer met bad. Fijne woning in kindvriendelijke buurt. Woonkamer met Frans eiken vloer Huizen vanhendriks Dintelborch 8, 5247 SV Rosmalen Fijne woning in kindvriendelijke buurt Zonnige tuin met berging en carport Woonkamer met Frans eiken vloer Moderne keuken en badkamer met bad Vier ruime

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom.

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Samenvatting toespraak 29 oktober 2015 Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Een speciaal woord

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Nieuwsbrief 10 11 januari 2016

Nieuwsbrief 10 11 januari 2016 Nieuwsbrief 10 11 januari 2016 Inhoud: Engels Tweede ronde projecten & workshops Hoe speel je een spelletje? Nieuws uit groep ½ Welkom in de klas Agenda Advertenties: Mindful ouderschap Voetbal talent

Nadere informatie

Nieuwe leerlingen. 13-06-2014 Agenda. Victor de Haan in groep 1 (juf Jannie en juf Simone)

Nieuwe leerlingen. 13-06-2014 Agenda. Victor de Haan in groep 1 (juf Jannie en juf Simone) 13-06-2014 Agenda Nieuwe leerlingen 16 t/m 19-06 Avondvierdaagse 17-06 MR-vergadering 18-06 weekviering groep 8B 20-06 talentenkijker in gr. 6, 6/7 en 7 Victor de Haan in groep 1 (juf Jannie en juf Simone)

Nadere informatie

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers gezocht: vrijwilligers Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie Gezocht: vrijwilligers Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland. Wij begeleiden

Nadere informatie

Defensie en Nationale Veiligheid

Defensie en Nationale Veiligheid Defensie en Nationale Veiligheid Kolonel Piet Hagenaars Regionaal Militair Commandant Noord 20 februari 2018 HQ Royal Netherlands Army 1.PzDiv 11 Airmobile Brigade 13 Light Brigade 43 Mechanised Brigade

Nadere informatie

Ben jij een kei en heb jij vmbo-basis of vmbo-kader advies? Dan is het Kei College de plek voor jou!

Ben jij een kei en heb jij vmbo-basis of vmbo-kader advies? Dan is het Kei College de plek voor jou! DOENERS GEZOCHT Ben jij een kei en heb jij vmbo-basis of vmbo-kader advies? Dan is het Kei College de plek voor jou! Het Kei College is de school waarin het Bornego College en OSG Sevenwolden samenwerken

Nadere informatie

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld NEDERLANDERS OVER DE VIERDAAGSE Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen Nienke Lammertink en Koen Breedveld Mei 2016 1 Nederlanders over de

Nadere informatie

Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden mei 2018 editie

Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden mei 2018 editie Nieuwsbrief Vliegbasis Leeuwarden mei 2018 editie IN DEZE EDITIE: ENQUÊTERESULTATEN KLACHTENAFHANDELING TERUGBLIK RELATIECONCERT DRONRYP HOOGVLIEGERDAG OP 16 JUNI 75 JAAR 322 SQUADRON WISSELING VAN DE

Nadere informatie

Contactpersoon Lkol AJP Hardenbol Datum 7 februari 2014 Hoofd Bureau Geluidhinder,

Contactpersoon Lkol AJP Hardenbol Datum 7 februari 2014 Hoofd Bureau Geluidhinder, > Retouradres Postbus 8762 4820 BB Breda Zie verzend lijst Luchtstrijdkrachten C4ISR Bureau Geluidhinder, Zonering en Rapportering Luchtmachtplein 1, Breda MPC 92 A Postbus 8762 4820 BB Breda Nederland

Nadere informatie

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008 Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument 1945 1962, zaterdag 6 september 2008 Geachte veteranen, excellenties, dames en heren, Elke dag schreef ik een

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen!

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen! Nieuwsbrief Mascha Pijnenborg Uitgave 1, 2011 Nieuw jaar, nieuwe ploeg, nieuwe fiets Een nieuw jaar is begonnen! Mijn oude ploeg bestaat nu écht niet meer en ik start nu officieel bij het nieuwe Dolmans

Nadere informatie

Dan is het Kei College de plek voor jou!

Dan is het Kei College de plek voor jou! Doeners gezocht Ben jij een kei en heb jij vmbo-basis of vmbo-kader advies? Dan is het Kei College de plek voor jou! Het Kei College is de school waarin het Bornego College en OSG Sevenwolden samenwerken

Nadere informatie

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 Ik arriveer op een zon overgoten Wijkpark. Nog geen kwartier later wordt het park in de schaduw gelegd door donkere wolken. Die trokken gelukkig weg en wederom

Nadere informatie

Hallo mogen wij ons even voorstellen

Hallo mogen wij ons even voorstellen Hallo mogen wij ons even voorstellen Wij zijn Verkeersschool Janssen en bedanken je voor het benaderen van informatie over jou rijopleiding. Denk je nog steeds dat het behalen van je rijbewijs duur en

Nadere informatie

Emerald Move. November 2010 Senegal

Emerald Move. November 2010 Senegal Emerald Move November 2010 Senegal Foto s: Gerben van Es-AVDD, LTZ2OC Pieter Goedhart en KAPTMARNS Wijnand Overvelde De oefening Emerald Move bereidt Defensie en een aantal andere Europese krijgsmachten

Nadere informatie

t Wiekendje www.dewieken.com Agenda:

t Wiekendje www.dewieken.com Agenda: t Wiekendje www.dewieken.com Agenda: Donderdag 8 oktober: Vrijdag 9 oktober: Maandag 12 oktober: Dinsdag 13 oktober: Dinsdag 13 oktober: Woensdag 14 oktober Donderdag 15 oktober: studiedag. Alle kinderen

Nadere informatie

Met trots namen we afscheid van de collega s die met veel doorzettingsvermogen en loyaliteit voor Defensie hun werk deden.

Met trots namen we afscheid van de collega s die met veel doorzettingsvermogen en loyaliteit voor Defensie hun werk deden. Beste collega s.. Neen, de aanhef zou moeten zijn. beste ambassadeurs van het LCW en natuurlijk ook van ons Squadron. Na een autorit van vijf uur en een stevige wandeling liep ik samen met Jan Kooijman

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Gedragscode Defensie. Draagvlakmeting. Ministerie van Defensie. Defensie Personele Diensten Gedragswetenschappen

Gedragscode Defensie. Draagvlakmeting. Ministerie van Defensie. Defensie Personele Diensten Gedragswetenschappen Bezoekadres: Van Alkemadelaan 357 Postadres: MPC 58 A Postbus 90701 2509 LS Den Haag Nederland www.cdc.nl Draagvlakmeting TNS NIPO: Drs. Anneloes Klaassen Lisanne van Thiel GW: Drs. Amber Vos +31 (070)

Nadere informatie

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan Afghanistan NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan KABUL - In het zuiden van Afghanistan is dinsdag een militair van de internationale vredesmacht ISAF gedood. Dat maakte een woordvoerder van de troepen

Nadere informatie

Huizen. Eiken houten vloer. Vier slaapkamers. Kindvriendelijke omgeving. Diepe en zonnige achteruin. Moderne lichte woning

Huizen. Eiken houten vloer. Vier slaapkamers. Kindvriendelijke omgeving. Diepe en zonnige achteruin. Moderne lichte woning Huizen vanhendriks Boekweitveld 10, 5236 WR s-hertogenbosch Vier slaapkamers Kindvriendelijke omgeving Diepe en zonnige achteruin Eiken houten vloer Moderne lichte woning H58 H58 Kenmerken Soort Type Kamers

Nadere informatie

Deeltijd opleidingen buitensport

Deeltijd opleidingen buitensport Deeltijd opleidingen buitensport De buitensportopleiding van CIOS Goes Breda is in de loop der jaren uitgegroeid tot een van de meest gespecialiseerde buitensportopleidingen van de Benelux. De lessen vinden

Nadere informatie

Monitor Klik & Tik de Bibliotheek [voorbeeld] september 2014 augustus 2015

Monitor Klik & Tik de Bibliotheek [voorbeeld] september 2014 augustus 2015 Monitor Klik & Tik de Bibliotheek [voorbeeld] september 2014 augustus 2015 Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Dienstverlening en deelnemers in de Bibliotheek [voorbeeld]... 2 2.1 Dienstverlening... 2 2.2 Deelnemers...

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

EERSTE OPEN DAG. Beste ouder/ verzorger,

EERSTE OPEN DAG. Beste ouder/ verzorger, 26 januari 2018 Beste ouder/ verzorger, Voor u ligt de eerste Nieuwsbrief van 2018. Na een welverdiende kerstvakantie zijn de leerlingen en teamleden weer aan de slag gegaan en het werden meteen drukke

Nadere informatie

BALIES OP 4 OKTOBER OPEN VAN 8.00 TOT UUR. (PUBLICATIES gemeente Haaren week september 2017) [REDACTIONELE PUBLICATIES]

BALIES OP 4 OKTOBER OPEN VAN 8.00 TOT UUR. (PUBLICATIES gemeente Haaren week september 2017) [REDACTIONELE PUBLICATIES] (PUBLICATIES gemeente Haaren week 39 27 september 2017) [REDACTIONELE PUBLICATIES] GEMEENTEHUIS HAAREN: OOK TIJDENS DE BURGERPEILING ONTMOETINGSPLEK! BALIES OP 4 OKTOBER OPEN VAN 8.00 TOT 17.00 UUR Stemmen

Nadere informatie

Matchmaking & Marktoriëntatie reis Agrofood & Toerisme naar Sichuan Province en Liyang, CHINA

Matchmaking & Marktoriëntatie reis Agrofood & Toerisme naar Sichuan Province en Liyang, CHINA Matchmaking & Marktoriëntatie reis Agrofood & Toerisme naar Sichuan Province en Liyang, CHINA De missie vindt plaats tussen 19 tot en met 26 oktober. Na de succesvolle missie van vorig jaar is besloten

Nadere informatie

Bijlagen. Grenzen aan de eenheid. Iris Andriessen Wim Vanden Berghe Leen Sterckx

Bijlagen. Grenzen aan de eenheid. Iris Andriessen Wim Vanden Berghe Leen Sterckx Bijlagen Grenzen aan de eenheid Iris Andriessen Wim Vanden Berghe Leen Sterckx Inhoud Topiclijst vrouwen... 2 Topiclijst etnisch-culturele minderheden... 5 Topiclijst lhb-personeel... 2 Bijlage B2... 6

Nadere informatie

"Militair of Afghaan,

Militair of Afghaan, "Wij zijn de enige verpleegkundigen die achter onze potentiële patiënten aanrennen. Ze kunnen ziek worden, dus moeten we zorgen dat we er zijn. IJ Een bizarre situatie? Niet in Uruzgan. Stafverpleegkundigen

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie