Patiëntgerichtheid bij patiënten met obstructief slaapapneesyndroom. Dr. Sophie Muyldermans

Transcriptie

1 Patiëntgerichtheid bij patiënten met obstructief slaapapneesyndroom Dr. Sophie Muyldermans

2 Mr Peeters 49 jaar, 180 cm, 114 kg (BMI 35) MVG: aht, knie-ingreep, tonsillectomie R/ Amlor 5 Havenarbeider Snurkt bijna iedere nacht Verder nazicht?

3 Hoe selecteert u patiënten voor een diagnostische polysomnografie? De klachten van de patiënt De klachten van de partner Klinisch onderzoek Medische voorgeschiedenis...

4 Mr Peeters Risico op OSAS? STOP-BANG questionnaire: S: Snore T: Tiredness/sleepiness O: Observed apneas P: (History of) high blood Pressure B: BMI 35 kg/m 2 A: Age 50 yr N: Neck circumference 40 cm G: Gender: male 1-2: laag risico; 3: hoog risico Silva GE et al; J Clin Sleep Med 2011; 7:

5 Hoe Meneer Peeters overtuigen voor PSG? Opsporen OSAS-gerelateerde klachten niet-verkwikkende slaap dorst s nachts, droge mond s ochtends nycturie nachtelijk zweten impotentie gastro-oesofagale reflux arteriële hypertensie matinale hoofdpijn vermoeidheid concentratie- en geheugenproblemen irriteerbaarheid Tkacova R, et al. Eur Respir Monograph 2011; 50:

6 Mr Peeters Protocol PSG: AHI 54/u, AOI 63/u Gefragmenteerde slaap, lage hoeveelheid REM-slaap, afwezigheid N3-slaap Desaturatie tot 60% Indicatie voor CPAP behandeling Patiënt twijfelt, wil eerst met zijn huisarts bespreken. Een uitzonderlijk moeilijke patiënt?

7 Frequent moeilijk te motiveren patiënten - CPAP of MRA: geen genezing, maar therapie levenslang iedere nacht: vrij belastend - Therapie voor vage klachten, onduidelijke samenhang met OSAS in ogen patiënt - Patiënt kan gevaar van onbehandeld OSAS slecht inschatten - Patiënt heeft vaak weinig energie, terwijl de behandeling veel vergt van de patiënt Van Mechelen P-H, Hanssens V; Leerboek slaap en slaapstoornissen 2013;

8 Frequent moeilijk te motiveren patiënten Therapietrouw en acceptatie zijn sterk afhankelijk van: - Goede voorlichting - Intensieve begeleiding Welke effecten kan de patiënt verwachten van de behandeling? Zijn er risico s aan onbehandeld slaapapnee? Van Mechelen P-H, Hanssens V; Leerboek slaap en slaapstoornissen 2013;

9 Behandelingseffecten Significante verbetering van: Arteriële hypertensie Cardiovasculaire morbiditeit/mortaliteit Cerebrovasculaire morbiditeit/mortaliteit Nycturie Gastro-oesofagale reflux Variabele of tijdelijke respons: Vermoeidheid Gemoedstoestand Giles TL et al; The Cochrane Library 2009 Sanchez AI et al; Sleep Med Rev 2009 Hypersomnolentie Snurken Subjectieve slaapkwaliteit Neurocognitieve performantie Gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit Geheugenstoornissen Concentratiestoornissen

10 Effect CPAP op cardiovasculaire aandoeningen Marin JM et al; Lancet 2005

11 Frequent moeilijk te motiveren patiënten Therapietrouw en acceptatie zijn sterk afhankelijk van: - Goede voorlichting - Intensieve begeleiding Medische en paramedische equipe: 3 longartsen-somnologen (Dirk Van Renterghem, Veerle Ringoet, Sophie Muyldermans) 2 CPAP-verpleegkundigen 2 techniekers 2 secretaresses voor administratieve ondersteuning Nauw contact andere disciplines

12 Intensieve begeleiding op dienst pneumologie AZ St-Jan - Uitgebreide medische en paramedische equipe - 45 minuten individuele uitleg omtrent gebruik en onderhoud toestel, uitzoeken aangepast materiaal door opgeleide verpleegkundige - 1 e nacht in ziekenhuis: snel ingrijpen bij problemen - Inlichtingenbrochure voor thuis (OSAS en CPAP) - Telefoonnummers bij problemen - Controleconsultatie na enkele weken (sommige patiënten vroeger, of extra telefonisch) - Uitgebreide screening en zo nodig doorverwijzing

13 Frequent moeilijk te motiveren patiënten Therapietrouw en acceptatie zijn sterk afhankelijk van: - Goede voorlichting - Intensieve begeleiding Medische en paramedische equipe Nauw contact andere disciplines: NKO, stomatologie, neurologie, cardiologie, diëtist, bariatrische heelkunde, psychologie (Cognitieve gedragstraining bij insomnia)

14 Frequent moeilijk te motiveren patiënten Therapietrouw en acceptatie zijn sterk afhankelijk van: - Goede voorlichting - Intensieve begeleiding - Volledig behandelplan: afbouwen antihypertensiva zo mogelijk, advies rond meer bewegen, vermagering: consult diëtist/bariatrische heelkunde, opvolging andere slaapproblemen (insomnie, parasomnie), tips voor zelfmanagement

15 Controleconsultatie Dokter, ik geef het toestel terug. Het lukt me niet om ermee te slapen. Wat doet u? - U neemt het toestel terug en zegt Spijtig, niets aan te doen maar je hebt het toch geprobeerd. - U neemt het toestel niet terug en adviseert de patiënt nog enkele weken gewoon te worden aan de therapie U vraagt waarom het niet lukt

16 Controleconsultatie - Ik word vaak wakker met een verstopte neus en droge korsten in de neus - De lucht is te koud en daardoor heb ik hoofdpijn s ochtends - Overdag moet ik veel niezen en heb ik een lopende neus Uitlezen gebruik van het toestel: Gemiddeld 6 u/nacht, iedere nacht gebruikt! R/ Bevochtiger meegegeven, Atronase neusspray en Vitapanthol neuszalf. Controle na een maand: subjectief goed uitgerust, slaapt hele nacht door, tevreden patiënt!

17 Meneer Peeters 2 Veronderstel uitslag polysomnografie: AHI 16/u, vnl obstructieve events, AOI 40,9/u. De gemiddelde zuurstofsaturatie tijdens de slaap bedraagt 95%. Duidelijke ronchopathie. Patiënt heeft klachten van hypersomnolentie overdag.

18 Meneer Peeters 2 Behandelingsadvies: Vermagering NKO-ingreep Kennis recent met CPAP gestart, subjectief veel beter uitgerust Komt hij in aanmerking voor CPAP?

19 Indicatie CPAP bij OSAS Internationaal aanvaarde indicatie: combinatie van: Matig tot ernstig OSA: AHI 15/uur Matige tot ernstige somnolentie RIZIV-criteria: AHI>20/u en AOI>30/u op een PSG tijdens opname Controle PSG onder ncpap Erkend centrum

20 Meneer Peeters 2 Geen inclusie in CPAPconventie mogelijk Geen terugbetaling door hospitalisatieverzekering. Alternatief? CPAPtoestel zelf aankopen Prijs: 450 euro CPAP-toestel 100 euro Masker + circuit Verwachte therapietrouw:

21 Procedure CPAPtoestel zelf aankopen Gelijkaardig aan inclusie CPAPconventie - Uitgebreide uitleg door gespecialiseerd verpleegkundige omtrent materaal en onderhoud - 1 e nacht in hospitaal + onmiddellijke aanpak eventuele problemen, aanpassen materiaal/behandelingsdruk (92 euro opstart) - Eventueel controle polysomnografie - Tijdelijke huur gedurende enkele weken (92 euro huur) - Controleconsultatie en dan pas eventuele beslissing definitieve aankoop - Jaarlijkse opvolging, jaarlijks nieuw masker + circuit

22 Niet voldoen aan inclusiecriteria CPAPconventie Of ondanks intensieve begeleiding intolerantie / onvoldoende compliantie: Alternatieve behandelingsmogelijkheden Gedragsaanpassingen: Gewichtsverlies Lichaamspositietraining Vermijden sederende medicatie en alcohol Heelkunde: Nasale ingreep (septum,...) Faryngeale ingreep (UPPP,...) Craniofaciale heelkunde Tracheostomie Bariatrische heelkunde Mandibulaire repositieapparaten (MRA) Stimulatie n. hypoglossus