De leef en belevingswereld van jongeren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De leef en belevingswereld van jongeren"

Transcriptie

1 De leef en belevingswereld van jngeren Thmas Breunis, Fina de Jng, Sahfira Lijng, Jhan Magré, Jintje Pen, Willeke van der Veen, Remk Zantingh Prjectdcent: Ilja van der Velde

2 De leef- en belevingswereld van jngeren. Een glbaal verzicht Prjectdcent: Ilja van der Velde Thmas Breunis Fina de Jng Sahfira Lijng Jhan Magré Jintje Pen Willeke van der Veen Remk Zantingh

3 Vrwrd: Wij zijn Jhan Margé, Jintje Pen, Willeke van der Veen, Fina de Jng, Remk Zantingh, Thmas Breunis en Sahfira Lijng. In het kader van nze Lerarenpleiding Sciale Vakken hebben wij een nderzek gedaan naar de leef- en belevingswereld van de jngeren tussen 12 en 18 jaar. Het nderzek is gedaan dr afnemen van enquêtes en/f interviews, bestaande nderzeken, literatuur en internet raadplegen. Het nderzek is in zes weken afgernd. Om het verslag leesbaar te huden zijn de nderwerpen in hfdstukken verdeeld. In de bijlage staan de nderzek resultaten, enquêtes en de uitgewerkte interviews. De nderwerpen die in het verslag naar vren kmen zijn: Relaties, Mishandeling, Verslaving, Subculturen, Media, Hbby s, Sprt, Uitgaan, Uiterlijk, Werk en Thuis. Deze elf nderwerpen zijn verdeeld nder ns. Iedereen heeft een klein nderzek pgezet in vrm van enquête en/ f interview afnemen daarnaast zijn ng andere externe brnnen gebruikt. Het verslag zal uiteindelijk wrden gepresenteerd. De presentatie zal bestaan uit een klein intrductie van het gemaakte verslag, de kern is spelen van een spel en tt slt een kleine evaluatie. Het spel dat wrdt gespeeld is gebaseerd p Party & c. Wij hebben er vr gekzen m het spel Puber & c te nemen. Wij hebben vr een spel gekzen, mdat wij vinden dat het nderzek p een leuke en attractieve manier meten wrden gepresenteerd. Het spel is p het niveau van de uders van de jngeren, mdat dit k de delgrep is. Tt slt willen wij Ilja van der Velde en Yvnne Grenwld bedanken vr het begeleiden van de P- taak. Daarnaast willen wij graag iedereen bedanken die meegewerkt heeft aan het invullen van de enquêtes. Als laatste willen wij bedanken Linda Sldaat, Jelle van der Veen, Esther Hekstra en Jenneke Zantingh. Vr hun tijd m z een interview bij hen af te nemen. Leeuwarden, 11 januari 2011

4 Inhudspgave: Vrwrd:... 3 Inhudspgave:... 4 Inleiding:... 5 Hfdstuk 1: Relaties... 6 Hfdstuk 2: Pesten Hfdstuk 3: Mishandeling Hfdstuk 4: Verslaving Hfdstuk 5: Subculturen Hfdstuk 6: Media Hfdstuk 7: Hbby s Hfdstuk 8: Sprt Hfdstuk 9: Uitgaan Hfdstuk 10: Uiterlijk Hfdstuk 11: Werk Eindcnclusie Brnnenlijst: Bijlagen: Plan van Aanpak Cachgrep Bijlage 1: Thuis,Sprt,Hbby, Mishandeling Bijlage 2: Uitslagen Enquête Schl, Pesten en Omgeving Bijlage 3: Onderzeksverslag van Hfdstukken Media, Subculturen, Uitgaan en Uiterlijk 71 Bijlage 4: Interview Mishandeling Bijlage 5: Interview Jenneke Zantingh... 99

5 Inleiding: Wij, zeven studenten aan de lerarenpleiding sciale vakken, hebben een P-taak gemaakt rndm het thema de belevingswereld van de jngeren. Het del van de P-taak is het glbale beeld de leefen belevingswereld van de delgrep jaar te vergrten. Om het beeld te vergrten is er als eerst besprken welke nderwerpen er in het plaatje van de jngeren past. Wij hebben ttaal elf nderwerpen waarver nderzek is gedaan namelijk: Relaties Mishandeling Verslaving Subculturen Media Hbby s Sprt Uitgaan Uiterlijk Werk Thuis Bij deze bvenstaande nderwerpen zijn weer een hfd- en deelvragen pgesteld. De vragen zijn dr behulp van nderzek (zelf afgenmen enquêtes en interviews), bestaande nderzeken, literatuur en Internet beantwrd. Naast de antwrden p de hfd- en deelvragen van de elf nderwerpen is er een eindcnclusie geschreven met de leef en belevingswereld van de jngeren tussen 12 en 18 jaar. Z vind u k in de bijlage de resultaten van de enquêtes, de enquêtes en de afgenmen interviews met uitwerkingen. Naast dit verslag is er een creatief eindprduct gemaakt m de mensen kennis te late maken met dit thema. Het eindprduct is een spel gewrden Party & Puber. het del van het spel is dat de spelers meten z snel mgelijk van de start van het spel naar het centrale eindvakje. Dit kan sneller gaan dr pdrachten ged te beantwrden. De pdrachten bestaan uit vijf srten: Liplezen Tekenen Mimiek, geluiden en gebaren Vraag en antwrd Verbden wrd Deze pdrachten hebben allemaal te maken met de elf bvenstaande nderwerpen. Vr het spel is er een handleiding, brd, kaartjes, pinnen en cde betekeniskaart gemaakt. Wij wensen u veel lees en speel plezier.

6 Hfdstuk 1: Relaties

7 Inleiding: Kinderen hebben de behefte m zich in de puberteit te spiegelen aan leeftijdsgenten en steeds minder aan hun uders. Het is namelijk z dat je, je heel erg nzeker gaat velen, mdat je gewn heel erg veranderd. Je lichaam begint peens te greien en je wrdt seksueel actief. Daarnaast krijg je p schl peens veel meer verantwrdelijkheden en keuzes, waar je k maar mee m met zien te gaan. Als er zveel verandert, km je k vaak in de knp met wie je nu bent, wat is mijn identiteit? Als ik nu verander, ben ik dan ng steeds mezelf, f ben ik dan iemand anders? Dit speelt natuurlijk bij meer nderwerpen in dit werkstuk een rl maar de impact die het heeft bij relaties is tch zeker niet weg te denken. Heveel cntrle hebben familie en leraren nu echt ver leerlingen? Als leraar heb je natuurlijk een rl als autriteit, waar een leerling een gede f slechte ervaring mee kan hebben. De leerling kan van huis uit ged pgeved zijn, dr uders die cnsequent handelen, f verwaarlsd wrden. Als kind ben je ten sltte afhankelijk van je uders p veel vlakken. Ten eerste zijn kinderen materieel afhankelijk, mdat ze verzrging, eten en kleding ndig hebben. Ten tweede zijn ze emtineel afhankelijk, in de zin dat ze liefde en een gevel van veiligheid ndig hebben. Ten derde zijn ze in hun idelgische pvattingen afhankelijk van hun uders. Het verschil tussen ged en kwaad leren ze vr het eerst van hun uders. Tt slt zijn ze gedragsmatig van hun uders afhankelijk. Ze meten natuurlijk leren, he ze m meten gaan met ruzies, f andere gedragspatrnen. Naarmate kinderen uder wrden, willen ze steeds minder afhankelijk wrden en gaan zich hier dus steeds meer ls van maken. Als een kind geen van de bvengenemde zekerheden ntvangt van zijn uders, kan dit zijn hele levenslp beïnvleden. Hij kan angstig wrden, verdreven vlgzaam, verdreven wantruwig f agressief. Dit maakt het heel meilijk m met een kind m te gaan. Ok als leraar zal het meilijk wrden, m hier grip p te krijgen. Er zijn verschillende srten verwaarlzing, als het p kinderen aan kmt. Er zijn namelijk de affectief verwaarlsden, waarbij het kind thuis niet geneg aandacht krijgt. Hij prbeert dit dan vaak te cmpenseren, dr p schl sms bijna letterlijk te schreeuwen m aandacht. Dit kan echter k de andere kant p gaan. Als een kind thuis te veel aandacht krijgt en juist te veel beschermd wrdt dr zijn uders, wrdt het kind p schl heel verlegen. Daarnaast is er k ng de materiële verwaarlzing. Het wrd zegt het al, het kind krijgt thuis gewn te weinig. Hij zal altijd alles zelf p willen lssen en k heel weinig m hulp vragen, in Nederland gaat dit vaak gepaard met affectieve verwaarlzing. Het kan hier k weer de andere kant p, namelijk als een kind te veel krijgt. Hij krijgt dan last van directe behefte bevrediging en zal altijd gelijk willen krijgen. Hij zal in de klas heel drammerig zijn. Het kan niet alleen vr een leraar erg lastig zijn, m hiermee m te gaan, maar k vr de leerling zelf. Als een leerling zich misdraagt in de klas, is dit vaak k een uitlaatklep vr prblemen die hij heeft. Het is dan k heel belangrijk dat de leraar ged m kan gaan met dergelijke situaties en weet he hij dit aan met pakken. Als je als leraar een leerling ziet, die zich misdraagt in ju les, is het ten eerste een gede zaak m bij cllega s te vragen f die hetzelfde herkennen in hun les. Misschien gedraagt de leerling zich wel heel anders bij je cllega s. Als die hetzelfde zien en het gedrag hudt zich aan, kan je ervr kiezen m de leerling een p een aan te spreken en hem alleen te vertellen wat je ziet. Je met hierbij pletten dat je de leerling p zijn gedrag aanspreekt en niet p zijn persn. Ok met er een nt van verbetering in zitten, die k echt precht is. Als het gedrag ng niet verbeterd en de leerling geeft wel aan dat hij dit wil verbeteren kan je er vr kiezen m hulp in

8 te schakelen. Je met echt p gaan letten, als de leerling depressief f angstig gedrag gaat vertnen. Als je ng niet zeker weet wat je met den, kan je je altijd laten infrmeren bij de betreffende instanties. Je met echter nit als leraar zelf hulp inrepen, dit met altijd via de leerling zelf gaan en als dit kan, via de uders. Je met altijd pen kaart met de leerling spelen, zdat hij zich erbij betrkken velt. In veel gevallen is alleen de uders en de leerling infrmeren ver de hulp die beschikbaar is al geneg. Ik kan dus met vrij veel zekerheid zeggen, dat uders en leraren veel invled hebben p twaalf tt achttien jarigen. Uit nze enquêtes bleek gelukkig dat de meeste leerlingen wel, dat van de 52 leerlingen, 45 wel het gevel hebben dat ze eerlijk met hun uders ver dingen kunnen praten en zich dus veilig geneg velen. Op de vraag f ze vaak ruzie hebben zeiden 8 ja, 28 zeiden nee en 19 zeiden dat ze dit sms hadden. Ik zu het dan eng vinden als ze nit ruzie zuden hebben en ben dus best tevreden met deze uitslag. Gelukkig zijn er geneg kinderen, die wel ged p kunnen greien. He belangrijk zijn leeftijdsgenten vr de ntwikkeling van een puber? Zals ik al zei hebben alle pubers de behefte m zich ls te maken van hun uders en zich meer te kunnen spiegelen aan hun leeftijdsgenten. He raar het k klinkt, maar he meer ze erbij hren, he meer ze een eigen identiteit ntwikkelen. Je zu kunnen zeggen dat pubers elkaar pveden. Ze leren elkaar sciale eigenschappen, zals discussiëren, zichzelf presenteren en vr zichzelf pkmen. Ok kmen pubers in een bepaalde sciale rl te zitten, waar ze dan k weer uitgebreid in kunnen experimenteren. Ze kunnen prberen zich stil te huden, f juist veel hun bek pen te trekken en anders de grapjas uit te hangen. Ok krijgen ze de kans m hier hun mening te ntwikkelen en he ze dit uiten. Tussen de leeftijdsgenten gaat een leerling vaak k een vriendenkring ntwikkelen. Hier kan je de nderscheiding tussen gede en tijdelijke vrienden maken. Tijdelijke vrienden ken je maar krt en zijn dan wel erg aanwezig. Als je cntact verliest, hudt dit vaak wel p. Een echte gede vriend velt eigenlijk net als familie, waar je heel veel in kan vertruwen. Deze ken je vaak k wat langer en zal k lang een vriend blijven, k al heb je al een tijdje geen cntact meer. Van beide vrienden leer je vertruwen en intiemere mgang, wat je bij een gede vriend ng extremer hebt. Ok leer je je pen te stellen vr anderen, wanneer je je vriendenkring aan het maken bent. De laatste vijf jaar zijn de sciale netwerken p het Internet pgekmen, waar je k vrienden kan maken. Dit zijn vaak echter mensen waar niet veel gemeenschappelijke mgang f vertruwen bij ndzakelijk is. Ik denk dat we dus wel kunnen stellen dat de leeftijdsgrep essentieel bij de ntwikkeling van een puber. Het lijkt mij echt niet weg te denken. He belangrijk is het m vr het eerst verkering te hebben? Uit nze enquêtes van kinderen tussen de twaalf en achttien, blijkt dat van de 51 kinderen, 29 wel eens last van liefdesverdriet gehad hebben. Het lijkt mij, dat dit zeker een impact p hun gehad heeft. Zals de Beatles it eens zngen: ''All yu need is lve.'' Rnd hun twaalfde veranderd er veel met de puber geest. Een van deze veranderingen is dat ze seksuele interesse ntwikkelen in elkaar, f het nu de andere sekse is, f die van dezelfde sekse. Het kan heel ged heel verwarrend zijn m vr het eerst dan gevelens van verliefdheid te velen. Vaak weten pubers niet ged he ze hiermee m meten gaan. Het leggen van het eerste cntact is dan heel meilijk. Zelfs vr veel vlwassenen is het ng vaak meilijk m duidelijk te maken dat ze iemand leuk vinden. Vaak lpt dit via stappen:

9 1. Fantaseren: Het spreekt wel vr zich, maar in deze stap gaan we vaak iemand bij een ventilatr f een wet t-shirt cntest vrstellen, f in het geval van vruwen, een man p een wit paard f in een sprtschl, m maar een paar clichés te nemen. Dit is vr iedereen anders 2. Plan maken: Je gaat hier het actieplan maken. Je gaat prberen m met iemand in dezelfde lift te kmen, f dr 'per ngeluk' dezelfde keuzevakken te kiezen, zdat je een kans krijgt m elkaar te leren kennen. Hier ga je dan p zek naar gemeenschappelijke interesse. 3. Het vaststellen van de regels: Deze stap gaat ver de rl die je in gaat nemen, waar je denkt het meeste kans mee te hebben. Als je denk dat je het beste infrmeel kan den den de je dat, als je denkt dat ze liever een gentleman heeft neem je deze rl aan. Het uitkiezen van deze rl vergt ervaring. 4. Mentale vrbereiding: Nu met je je med verzamelen. Als je zenuwachtig bent, lpt stap twee waarschijnlijk uit p een f ander gemmpel, f in extreme gevallen kwijlen. Het hebben van vldende zelfvertruwen is essentieel. 5. Gesprek beginnen en pbuwen: Als je dan eenmaal het eerste cntact gemaakt hebt, met je het gesprek gaande huden. Het is altijd leuk als je luistert naar wat de ander te zeggen heeft en daar een slimme f grappige cmeback p hebt. Het is k belangrijk m te letten p de spntane feedback van de ander. Sms lp je al te lang ver een nderwerp te praten, terwijl je dit zelf niet dr hebt. 6. Symblische handelingen: Je kan niet zmaar aan kmen zwaaien dr zmaar te zeggen f je wil zenen, dit kan de ander afschrikken als je hem ng niet z ged kent. Dit met je subtiel den, dr bijvrbeeld een arm m iemand heen te den f dr te vragen wat vr kleur je tractr is(zie Zwarte Crss 2008, misschien is vragen wat vr kauwgm iemand heeft, een beter vrbeeld). 7. Onderhandelen: Dit stadium kan pas bereikt wrden als er al sprake is van een bepaalde vrm van vertruwdheid. Je gaat dan nderhandelen ver he je wil dat het verder gaat. De een kan dan wel verder willen, maar de ander met het hier k mee eens zijn. Misschien zijn ze ng wel aan het twijfelen f een afspraakje wel een leuk idee is. 8. Resultaat, ja f nee: Dit is een srt evaluatie van het eerste cntact, Als het ged gevnden wrdt, kmt er waarschijnlijk een vervlg p anders, jammer! Psitieve signalen zijn: een afscheidskus, een nummer f een afspraakje. Negatieve signalen zijn: schelden, pepperspray en beveiligingspersneel(je met wel je handen thuis huden!). Als alles vlgens plan lpt, zal het vr de puber een geweldig gevel zijn dat iemand alleen van juw hudt. Dit is altijd een geweldige ervaring, die iedereen zu meten velen. Als deze eerste relatie echter niet ged lpt, zal de puber angstig wrden, m verdere verkeringen aan te gaan. Ok zijn er natuurlijk erg veel pubers, die verward zijn ver hun seksuele geaardheid. Zij kunnen dan hmseksueel f biseksueel zijn. Dit kan vaak vernietigend vr pubers zijn, mdat ze van heel veel kanten te hren krijgen, dat dit fut is. Als leraar met je hier dan k heel gevelig vr zijn, zeker als het gaat m pesterijen. Ik kan, tt slt, met zekerheid zeggen, dat alle bvengenemde relaties essentieel zijn in het vrmen van een nieuwe identiteit, die de puber wil bereiken. De basis die de pubers van de uders meekrijgen, zal altijd in hun natuur zitten, de leraar zal, net als de uders, een autritaire rl behuden, de leeftijdsgenten zullen de puber efenen in infrmele vaardigheden en de eerste verkering zal de puber leren wat liefde is en he je hiermee m met gaan.

10 Hfdstuk 2: Pesten

11 Inleiding: Wat is pesten? Laat ik eerst mschrijven wat pesten inhudt. Pesten wil zeggen dat een persn herhaaldelijk, en meestal k vr een lange tijd dr een f meer mensen wrdt behandeld p een manier die kan leiden tt psychische f fysieke schade, f lijden. Het pesten zelf kan p meerdere manieren. Lichamelijk, geestelijk, en tegenwrdig is er cyberpesten (via cmputer). Het kmt k in meerdere mgevingen vr, bijvrbeeld p schl, maar k het werk, p straat, in een vereniging, f in de buurt. Pesten hrt niet per se bij een cultuur f een bepaald intellectueel niveau. Met andere wrden, pesten gebeurt p vele plaatsen, vele leeftijden, en veral p de wereld. Vaak wrden plagen en pesten dr elkaar gehaald. Als je iemand plaagt is de situatie meestal een p een, en het wisselt elkaar af. De partijen zijn k gelijk aan elkaar. Pesten heeft geen gelijkwaardigheid, en gebeurt vaak zelfs met een grep tegen een persn. Pesten blijft drgaan, terwijl plagen na een tijdje weer phudt. Effecten van pesten. Als pesten blijft drgaan kan het slachtffer (ernstige) psychische klachten krijgen, die vaak k ng langdurig zijn. Wat er later bijvrbeeld aan kan wrden vergehuden is depressie, nzekerheid, minderwaardigheidscmplex f faalangst. Deelvragen Ik heb nderzek gedaan naar pesten nder jngeren van de leeftijd 12 tt 18. Er zijn uiteraard een aantal deelvragen te beantwrden bij dit nderwerp, zals: he ervaren ze het? Wat den ze ertegen? Pesten ze zelf wel eens? Kmen ze p vr slachtffers? Ik heb infrmatie gezcht dr pamfletten, een aantal leesbeken (die een vrij accuraat beeld zuden geven ver het nderwerp) en een aantal dcumentaires. De dcumentaires waren verschillend, bijvrbeeld eentje ging ver pesten tussen meisjes, een andere ging ver een meisje die zelfmrd had gepleegd mdat ze werd gepest. Verder was er een k dcumentaire / lezing die ging ver pesten, dat werd gegeven dr een geleerde die er nderzek naar had gedaan. De pamfletten hielpen k bij het scheppen van een ged beeld ver pesten tussen kinderen van 12 tt 18. Wat ik erbij heb ntdekt is dat pesten tussen meisjes de laatste jaren een steeds grtere hype is gewrden. Meisjes kunnen z mgelijk ng wreder zijn dan jngens. De schade die ze elkaar kunnen tebrengen det zeker niet nder vr de schade die jngens elkaar sms tebrengen. Meisjes schijnen vaak geveliger te zijn vr pesten dan jngens. Ik heb k gelezen ver een aantal speciale gevallen. Een paar meisjes en jngens die z erg waren gepest dat ze zelfs zelfmrd hadden gepleegd. Zelfmrd kan k vrkmen als pesten echt erg wrdt. Bijna alle kinderen tussen 12 en 18 hebben wel p een f andere manier met pesten te maken. Ze pesten zelf (wel eens),kennen iemand die wrdt gepest f zijn zelf gepest. Nu is de vraag: wat den schlen aan pesten? Wat den ze m het te vrkmen? De meeste schlen nemen wel maatregelen. Ze betrekken uders, mentr en leraren erbij. De pester wrdt gecnfrnteerd. Als preventie wrdt er vaak vrlichting gegeven ver pesten. Dit is niet altijd even effectief. Tt zver is een zer-tlerance beleid het meest effectief gebleken. Hierbij wrdt pesten absluut niet getlereerd en is schrsing f verwijdering van schl bij pesten een nrmale prcedure. Kinderen blijken namelijk hardnekkige pesters.

12 Redenen m te pesten. Er zijn natuurlijk meerdere redenen m iemand te pesten. In de leeftijdscategrie 12 tt 18 zijn de meest vrkmende redenen: - Meelperij. Ze zien anderen hetzelfde den. - Als eis m bij een bepaald grepje te kunnen hren. Daarm gebeurt pesten k vaak in grepjes. - Indruk maken p iemand f p een grepje. - De pester velt zich beter, slimmer, leuker f beter dan de gepeste. Dus het leidt tt een hger eigendunk. - Machtsgevel. - Ter vrkming van zelf gepest wrden. En anders kunnen ze het prberen m de aandacht te vestigen p een ander, zdat iedereen die ander gaat pesten en niet zichzelf. - Verveling f irritatie. Ze kunnen zich er gewn mee bezighuden m maar iets m handen te hebben. - Jalezie, frustratie f ergernis ver iets. Het uiten van een ergernis f frustratie kan dr middel van pesten. Waar kmt pesten vr? Pesten kmt uiteraard k niet alleen maar vr p schl. Ok in de buurt waar jngeren wnen kan pesten vrkmen. De pesters kunnen in dat geval hangjngeren zijn, maar dat heft niet per se. Hierbven genemde redenen kunnen k in deze situatie van tepassing zijn. Pesten kan echter k andere rzaken hebben, vral in de buurt. Dingen als afpersing, mishandeling m verschillende redenen f gewn pesten kunnen k vrkmen. Het pestgedrag is echter wel vaak afhankelijk in wat vr wijk je wnt. In ghett s/achterstandwijken zijn er (vlgens statistieken) meer buurtpesterijen dan in nrmale wijken. Er zijn vaak ruzies tussen bepaalde grepen zelfs, dus 3 persnen in dezelfde grep, kunnen als grep k gepest wrden. Daarnaast kan pesten k vrkmen p de werkvler. Daar pesten jngeren elkaar k. Om werkprestaties bijvrbeeld. De bvengenemde redenen zijn k hier weer van tepassing. Cnsequenties en dergelijke verschillen per plaats. In de buurt wrdt er niet vaak iets tegen pesten gedaan. Sms praten uders met elkaar. Sms lssen mensen het nder elkaar p. Of ze effectief zijn is echter een andere vraag. Dat ligt veral anders. In wijken met veel buitenlanders wrdt er anders met pesten mgegaan bijvrbeeld. In veel Midden-Osterse landen vinden veel uders dat je vr jezelf met pkmen, desnds met geweld, anders verdien je het gepest te wrden. Dit kan vr verwarring zrgen tussen de niet-nederlandse jngeren, mdat in Nederland geweld meestal niet de juiste methde is m pesten p te lssen. Sms kan de situatie z ver escaleren dat er een wijkagent aan te pas met kmen. Op de werkvler wrdt het weer anders pgelst. Als het al wrdt pgelst. Dat is namelijk k niet altijd het geval. Meestal wrdt er geklaagd bij de chef/baas/manager/supervisr etc. Dat helpt niet altijd, want niet elke baas is geschikt m p te treden tegen pesterijen.

13 He wrdt er mgegaan met pesten? Vaak is het zelfs z, dat p schl, werk, f in de buurt het slachtffer niet de juiste behandeling krijgt. Het kan zelfs gebeuren dat het slachtffer als schuldige wrdt gezien en straf krijgt. Dat kan kmen dr valse getuigenissen van meelpers, want velen tegen een zeg nu zelf, dan wrdt de meerderheid meestal gelfd. Het is k niet altijd de schuld van de baas/leraar, mdat pesters het heel slim kunnen aanpakken. Vaak wrdt het slachtffer geïsleerd, f denkt hij/zij na een tijdje dat het zijn/haar eigen schuld is dat hij/zij wrdt gepest. Dit is uiteraard niet z. Op die manier krpt het slachtffer z n gevel p, en praat er niet ver met iemand. Dat kan echter niet ged gaan, na een tijdje ntplft z iemand. Dat kan zelfs leiden tt extreem geweld en andere drastische acties. Dit buwt zich echter wel jarenlang p. Als er sprake is van geluk, huden de pesters na een tijdje p, maar dit is lang niet altijd het geval. Vaak switchen slachtffers zelfs van schl, m aan pesten te ntkmen. Meestal blijft het echter bij een paar jaar pesten, waardr het slachtffer, sms permanent, beschadigd achterblijft. Met rtgevelens ver zichzelf, en nzeker ver zichzelf, tt jaren later zelfs ng. Pesten is dus zeer beschadigend en heel rt, en lang niet iedereen heeft het serieuze effect p het latere leven van het slachtffer dr. Het is beter dat er meer aandacht aan vrlichting wrdt besteed.

14 Hfdstuk 3: Mishandeling

15 Inleiding: Dit hfdstuk ver mishandeling bestaat uit één hfdvraag en zeven deelvragen. Hiernder zullen de deelvragen wrden beantwrd en met deze zeven antwrden wrdt er een cnclusie getrkken wat de hfdvraag zal beantwrden. De hfdvraag luidt als vlgt: He staat mishandeling in relatie tt jngeren? De deelvragen luiden: Wanneer wrdt er van mishandeling gesprken? Wat zijn de risicfactren die een rl kunnen spelen bij het ntstaan van kindermishandeling? Wat zijn de gevlgen van kindermishandeling? He kun je mishandeling signaleren? Heveel jngeren wrden mishandeld in Nederland? Waar kunnen jngeren, die mishandeld wrden, terecht? Wat kun je als buitenstaander het beste den als je mishandeling vermedt? Wanneer wrdt er van mishandeling gesprken? Mishandeling is te nderscheiden in vijf verschillende vrmen. In een situatie waarin een kind mishandeld wrdt kmen er vaak meerdere vrmen van mishandeling vr. De vijf verschillende vrmen van mishandeling zijn: 1. Lichamelijke mishandeling De vrm waar de meeste mensen aan denken wanneer er wrdt gesprken ver mishandeling is lichamelijke mishandeling. Wanneer een kind lichamelijk mishandeld wrdt, wrdt het geslagen, gestmpt en geschpt. Met als gevlg dat het kind kneuzingen, snij-, brand- f schaafwnden, btbreuken en sms hersenletsel plpen. 2. Psychische mishandeling Men spreekt van psychische mishandeling wanneer kinderen vrtdurend wrden afgesnauwd dr hun uder(s) f wanneer ze vrtdurend te hren krijgen dat ze niets waard zijn. Het kind wrdt gekleineerd, bang gemaakt, gepest f vernederd. Ok wrden er nredelijk hge eisen aan het kind gesteld. 3. Lichamelijke verwaarlzing Wanneer een kind nthuden wrdt van dat wat het kind ndig heeft vr zijn f haar lichamelijke gezndheid en ntwikkeling wrdt er gesprken van lichamelijke verwaarlzing. Men kan hierbij denken aan; bendigde medicijnen, schne/vldende kleren en gede veding. 4. Psychische verwaarlzing Een kind heeft aandacht, liefde, respect, veiligheid, warmte, genegenheid en bevestiging ndig. Wanneer een kind dit niet krijgt van zijn f haar uder(s) wrdt er gesprken van psychische verwaarlzing. 5. Seksueel misbruik Als er k maar enig seksueel cntact is tussen kinderen nder de zestien jaar met uderen f vlwassenen, die plaatsvinden tegen de zin van het kind f waaraan het kind zich niet kan nttrekken spreken we van seksueel misbruik.

16 Wat zijn de risicfactren die een rl kunnen spelen bij het ntstaan van kindermishandeling? Er zijn een aantal risicfactren die een rl kunnen spelen bij mishandeling. Dit heft niet te betekenen dat wanneer een factr aanwezig is dat het kind mishandeld wrdt! Bij de uders Een aantal risicfactren zijn: 1. Gebrek aan kennis bij de pveding Het kmt veel vr dat de uders zelf geen prettige manier van pveding hebben gehad en zelf geen andere manier kennen m hun kind p te veden. 2. Te hge verwachtingen van hun kind Wanneer uders een verwachting van de prestaties van hun kind hebben kan het gebeuren dat het kind niet aan die verwachtingen kan vlden. De verwachting is dan te hg. Ouders kunnen zich hierdr teleurgesteld af gaan reageren. 3. Liever geen kind Deze risicfactr zie je wanneer de zwangerschap ngewenst is. De uders willen eigenlijk helemaal geen kind. 4. Alchl en/f drugsmisbruik en/f psychische prblemen Dr vermatig alchl f drugs gebruik maar k dr psychische prblemen zie je vaak dat de uders niet in staat zijn m ged vr hun kind te zrgen. Bij het kind Er zijn risicfactren bij een kind. Het betekent niet dat het kind zelf schuldig is aan de mishandeling. Een aantal risicfactren zijn: Het kind is vlgens de uders naantrekkelijk Het kind is te vreg gebren Het kind vertnt meilijk gedrag Het kind is gehandicapt Deze risicfactren hebben allemaal een vereenkmst; Het kind past niet in het verwachtingspatrn van de uders f de uders kunnen niet met het gedrag wat het kind vertnt mgaan. Het gezin Ok de gezinsituatie kan risicfactren pleveren. Een aantal risicfactren zijn: 1. Wn -, huwelijks f financiële prblemen Wanneer er binnen het gezin wn -, huwelijks- f financiële prblemen zijn kan dit leiden tt spanningen. Dit vergrt het risic p mishandeling. 2. Geen cntact met de buitenwereld Als het gezin geen cntact heeft met de buitenwereld, bijvrbeeld met de buren, kan dit lijden tt een islement. Vral wanneer de familie ver weg wnt f geen cntact meer mee nderhuden wrdt. Dit kan lijden tt mishandeling. 3. Zndebk Wanneer er spanningen zijn tussen de uders, kan het zijn dat dit af wrdt gereageerd p het kind.

17 Wat zijn de gevlgen van kindermishandeling? Het heeft een grt gevlg p het kind wanneer hij f zij mishandeld wrdt. De impact van de mishandeling zal, vr de rest van het leven van het kind, gevlgen met zich mee brengen. He ernstig die gevlgen zijn hangt af van een aantal zaken. Die zaken zijn: Op welke leeftijd het kind mishandeld wrdt De duur van de mishandeling De ernst van de mishandeling Wat het kind aan kan (het ene kind kan meer aan dan het andere kind). De mgeving waarin het kind pgreit De gevlgen die kindermishandeling met zich mee kunnen brengen zijn: De kinderen kunnen een negatief zelfbeeld krijgen Ze zijn zich vrtdurend p hun hede De emtinele ntwikkeling van het kind lijdt enrme schade Kinderen kunnen een direct gevlg van lichamelijk letsel plpen, bijvrbeeld; btbreuken, hersenletsel en gehrbeschadigingen. In smmige gevallen zijn de verwndingen z erg dat de kinderen blijvend gehandicapt raken f te verlijden kmt. Kinderen kunnen een ntwikkelingsachterstand krijgen, zals; greistrnissen f een vertraagde taalntwikkeling. He kun je mishandeling signaleren? Er zijn een aantal signalen die een mishandeld kind f een uder die mishandeld zu vertnen waaruit je p zu kunnen merken dat er mishandeling in het spel is. Maar wanneer je één van die signalen waarneemt heft het niet per direct te betekenen dat er mishandeld wrdt. Wanneer je meerdere signalen waar kunt nemen, weet je meestal wel geneg. Vierdejaarsstudent pedaggiek zegt: Je met zrgen dat je de signalen kunt nderbuwen; dus ged bserveren en p papierzetten wat vr vreemde gedragingen je ziet. Op deze manier kun je naar uders te duidelijk benemen wat je pvalt aan het kind. Een aantal signalen, van een kind dat mishandeld wrdt, zuden kunnen zijn: Het kind vertnt agressief gedrag trekt zich enrm terug heeft cncentratiestrnissen vertnd seksueel uidagend gedrag is zeer angstig vr (bepaalde) vlwassenen Een aantal signalen, van de uder(s) die mishandeld, zuden kunnen zijn: De uder(s) geven vreemde verklaringen vr het lichamelijke letsel dat zijn f haar kind heeft staan regelmatig met het kind bij de huisarts en/f het ziekenhuis p de step tnen geen belangstelling vr de schlprestaties van hun kind wrden regelmatig thuis gehuden van schl f peuterspeelzaal Als buitenstaander blijft het altijd meilijk m de signalen ged in te schatten. De signalen heven niet altijd te duiden p mishandeling, er kan k een andere reden zijn wanneer een kind zeer teruggetrkken is. Er kunnen al veel stappen wrden ndernmen znder dat er meteen iemand wrdt beschuldigt van mishandeling.

18 Heveel jngeren wrden er mishandeld in Nederland? Omdat niet alle gevallen van mishandeling bekend zijn, is het meilijk precies te zeggen heveel jngeren mishandeld wrden. Uit nderzek van de Universiteit Leiden is gebleken dat ngeveer kinderen in Nederland mishandeld wrden. Hiervan wrden een kleine jngeren fysiek en/f seksueel mishandeld en de rest wrdt fysiek f emtineel verwaarlsd. Waar kunnen jngeren, die mishandeld wrden, terecht? Jngeren die mishandeld wrden geadviseerd hier ver te praten met iemand die ze kunnen vertruwen. Wanneer er niemand is die ze kunnen vertruwen, kunnen ze cntact p nemen met de kindertelefn. De kindertelefn is bereikbaar via de telefn f via de chat. Kinderen met prblemen kunnen hier advies krijgen. De mishandelde jngere kan k zelf cntact pnemen met het AMK. Ok kunnen ze bij de plitie terecht. Brnnen: kan ik aan de mishandeling den? Wat kun je, als buitenstaander, het beste den als je mishandeling vermedt? Wanneer je als buitenstaander mishandeling vermedt kun je cntact pnemen met Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Hier kunnen ze je advies geven znder dat er AMK de zaak verder gaat nderzeken. Het is niet verplicht je naam en de naam van het gezin waar de mishandeling plaats vindt te nemen. Wanneer je denkt dat er stappen meten wrden ndernmen kun je het AMK vragen m in actie te kmen. Ze hebben dan de naam van het kind f het gezin ndig. Men spreekt nu van een melding. Als je een melding hebt gedaan kun je anniem blijven vr het gezin, al streeft het AMK z veel mgelijk naar penheid. Het kan het vertruwen in de mgeving van uders schaden wanneer er een annieme melding is gedaan, dit is bekend uit ervaringen. Cnclusie Er wrden per jaar jngeren lichamelijk mishandeld, psychisch mishandeld, lichamelijk verwaarlsd, psychisch verwaarlsd en/f seksueel misbruikt. Wanneer je mishandeling vermedt kun je cntact pnemen met AKM. Wanneer een jngere die mishandeld wrdt zelf hulp wil zeken wrdt hem f haar geadviseerd m hier ver te praten met een vertruwd persn. Wanneer ze hun verhaal niet bij een vertruwd persn kwijt kunnen, maar k wanneer de jngere dat wel kan, kan hij f zij k terecht bij de kindertelefn, AKM f de plitie.

19 Hfdstuk 4: Verslaving

20 Inleiding: Waarm zijn jngeren z vatbaar vr verslavingen? Wat is een verslaving nu eigenlijk? Verslaving is een peride waarin de gebruiker lichamelijk f geestelijk afhankelijk is van een gewnte f stf. Deze afhankelijkheid is z erg dat de gebruiker deze maar meilijk ls kan laten. He makkelijk je een verslavend middel gaat gebruiken hangt niet alleen af van het middel, maar bijvrbeeld k van je persnlijkheid,je mgeving en de reden m te gebruiken. En dit is vlgens wetenschappers nu juist de reden waarm jngeren z snel verslaafd raken. Jngeren zitten vaak in een peride van hun leven waarin er veel veranderd. Ze veranderen bijvrbeeld van schl,gaan p stap met vrienden en het lichaam en de manier van denken veranderd. Dr al deze veranderingen velen pubers zich vaak erg nzeker ver zichzelf,veel jngeren hebben meite m met deze veranderingen m te gaan. Jngeren gaan p zek naar een manier m erbij te hren. Dit del kan de jngere prberen te bereiken dr dezelfde kleding te dragen als de grep waar hij/zij graag bij wil hren f dr bijvrbeeld p dezelfde sprt te gaan. Dit zijn allemaal hele nschuldige manieren van een jngere m te zrgen dat het bij een grep hrt,maar het kan k mis gaan. Sms beginnen nzekere jngeren met rken f drugs m z aansluiting te vinden bij een grep. Wat begn als een nschuldig keertje gebruiken kan al snel een verslaving wrden. Vlgens nderzek is grepsgedrag als gevlg van nzekerheid bij jngeren de grtste rzaak van de vatbaarheid dr een verslaving. Er kunnen natuurlijk meerdere dingen meespelen zals een slechte thuis situatie maar dit heeft niet specifiek met jngeren te maken. Heveel jngeren zijn er verslaafd en waaraan? Heveel jngeren er precies verslaafd zijn is niet bekend, wel is er bekend dat er ngeveer 1300 jngeren per jaar hulp zeken vr een verslaving. Er zijn verschillende srten verslaving. We nderscheiden gewnten (gkken,seks) en middelen (alchl,tabak,cannabis,snuif ccaïne, crack en herïne). Over de ttale bevlking van Nederland zijn naar schatting 15 á 20 duizend mensen verslaafd,dit zijn dus niet alleen de jngeren. Uit nderzek is gebleken dat cannabisgebruik nder jngeren de afgelpen jaren gedaald is,maar gebruik van harddrugs is juist gestegen. In 1997 had 3,7 prcent van de jngeren it harddrugs gebruikt,hiertegenver staat 5.8% in Ondanks dat er geen harde cijfers aanwezig zijn ver verslaving nder jngeren wrdt er vanuit gegaan dat verreweg de meeste verslaafde jngeren cannabis gebruiken. Dit mdat er in vergelijking met harddrugs makkelijk aan de kmen is en het makkelijk in gebruik is. Jngeren rken sneller in de pauze even een jintje dan dat ze een fles Bacardi aan de mnd zetten. Dit blijkt k uit het feit dat meer dan de helft van de verslaafde jngeren die hulp zekt verslaafd is aan cannabis. Ok gkken en seks wrdt niet als grt prbleem gezien nder jngeren. Dit kmt drdat de cntrle p kansspelen vrij grt is en seks vaak ng geen grte rl speelt in het leven van nze delgrep. Uit nze enquêtes bleek dat ngeveer de helft van de ndervraagden in zijn/haar mgeving iemand kent die verslaafd is. Dit ging dan ver de verslaving aan nictine,ftewel rken. Dit is natuurlijk k een vrm van verslaving maar deze verslaving is maatschappelijk geaccepteerd dus daarm valt deze niet nder de srt verslaving die wij behandelen. Is er vldende hulp vr verslaafde jngeren? Het aantal jngeren dat hulp zekt is de afgelpen jaren flink tegenmen (nu ngeveer 1300 jngeren per jaar)

21 In Nederland is de verslavingszrg per regi geregeld,hiernder een verzicht: IrisZrg De Jellinek Bumanhuis Centrum Maliebaan Navadic-Kentrn Verslavingszrg nrd Nederland (VNN) Brijder Verslavingszrg Tactus verslavingszrg Gelderland en deel van verijssel en Flevland. Amsterdam en het gi In en rnd Rtterdam en Drdrecht Prfincie utrecht Nrd Brabant Grningen,Friesland en drenthe Nrd-en Zuid-hlland behalve Amsterdam Gelderland,verijssel en Flevland Ok jngeren kunnen als ze een prbleem met verslaving hebben hier aanklppen vr hulp. Vlgens ns is er dus vldende hulp vr verslaafde jngeren in Nederland. In de enquêtes dachten veel ndervraagden echter dat er niet vldende hulp was vr verslaafde jngeren. Misschien is het dus tch niet vldende bekend bij jngeren. Cnclusie Vlgens ns is het prbleem van verslaving nder jngeren niet z grt. In de media wrdt er vaak veel gezegd ver de jngeren en verslaving maar de cijfers vallen behrlijk mee. Als een jngere echt verslaafd is,is er altijd een plek waar hulp gebden kan wrden. Dit is geregeld per regi. Een prbleem is wel dat veel van de jngeren die wij de vraag stelden f er vldende hulp was vr verslaafde jngeren dachten dat er niet vldende hulp was. Er kan wat meer aandacht besteed wrden aan de verslavingszrg. Zdat mchten jngeren tch verslaafd raken ze weten waar ze naar te meten.

22 Hfdstuk 5: Subculturen

23 Inleiding: Dit hfdstuk ver de subculturen bestaat uit één hfdvraag en drie deelvragen. Hiernder zullen de deelvragen wrden beantwrd en met deze drie antwrden wrdt er een cnclusie getrkken wat de hfdvraag zal beantwrden. De hfdvraag luidt als vlgt: Welke subculturen zijn tegenwrdig ng actueel? De deelvragen luiden: Wat is een subcultuur? Wat zijn de kenmerken van een subculturen? He zijn de relaties tussen de verschillende subculturen? Wat is een subcultuur? Een cultuur is een geheel van nrmen, waarden, pvattingen, rituelen en gedragsvrschriften van de samenleving. Naast deze definitie bestaan er uiteenlpende pvattingen en definities van wat een cultuur is. Hiernder staan een aantal verschillende definities van wat een cultuur is. Cultuur Patrn van waarden, deleinden, nrmen, verwachtingen e d die vr het functineren van de (ambtelijke) rganisatie van belang zijn ¹) Cultuur De ruimste betekenis is: alles wat dr menselijk handelen is gemaakt, ftewel alles behalve de `ngerepte` natuur. Een andere mschrijving is de leefstijl van een samenleving; de vrm, inhud en geestelijke gerichtheid van menselijk handelen. Deze leefstijl is niet eenduidig, maar veeleer een dynamisch samenspel van subculturen. Hedendaagse cultuur ²) Cultuur Een geheel van aangeleerde gedragskenmerken, waaraan alle leden van een gemeenschap zich penlijk huden ³) Tegenwrdig wrdt er niet meer gesprken van een cultuur, maar een dminante cultuur. Een dminante cultuur is een cultuur die verheerst in de maatschappij. Naast deze culturen heb je subculturen. Een subcultuur is een cultuur wat afwijkt van de dminante cultuur. Ze hebben hun eigen nrmen en waarden binnen het cultuur. Subculturen ziet men vaak bij jngeren tussen de 12 en de 20 jaar. Ok hier wrdt er gekeken naar de subculturen nder de jngeren f te wel jeugdculturen. ¹) ²) ³)

24 Wat zijn de kenmerken van een subculturen? Er zijn vier kenmerken van een jeugdcultuur namelijk: Image: kleding,, haardracht, make-up en sieraden Expressie : gezichtsuitdrukking, manier van lpen en uiting van de grep Taalgebruik: bepaalde greten, wrden en wijze van uitspreken Muziekvrkeur Z bevat elk jeugdcultuur deze vier kenmerken. Hiernder vlgen een aantal jeugdculturen met hun kenmerken. Hippies De hippies is vergenmen uit Amerika. Deze grep bestnden uit jngeren die erg lacniek waren en een relaxed bestaan hadden waar als z zuinig mest zijn. De kleding die ze dregen zag er armedig uit en het was vrnamelijk tweedehands kleding. De jngens dregen vrnamelijk heupbreken met uitlpende pijpen, verhemden, jasjes en dassen. De meiden dregen krte breken en super krte rkjes en jurkjes en znnebrillen met hele grte glazen. Ze hadden vral lang stijl haar de mannen hadden een snr en/f baard m niet verwijfd uit te zien. De meeste hippies waren vegetarisch, verbuwde veel grente zelf en drnken bijna geen alchl. Ze blwden heel veel en luisterde muziek en mediteren samen. Ze luisterde naar Psychedelische rck (een cmbinatie van rck, blues, cuntry en western, flk en indiaanse ragas) en sterse muziek. Vr hen was dansen een vrm van expressie. Ze bezchten vaak penlucht cncerten. Relaties gingen vaak stuk, want ze hadden allemaal seks met elkaar en hierdr werden k veel kinderen gebren (nbewust/ bewust) ze dachten heel lacniek ver pveding. Ze zagen het nut van studeren niet in. De meeste hadden baantjes als kunstenaar/ schilder f ze hadden meerdere bijbaantjes. Metal headers De rsprnkelijke vrm van metal is Heavy Metal. Aan het eind van de jaren 80 ntstnden meerdere vrmen van hardrck. Ze vinden haar verzrging erg belangrijk. Ze hebben sluik haar en de mannen een snr en een baardje f een duivels sik. De kleding die werd gedragen mest een ruige en nverschillige indruk maken. De kleur van de kleding was vrnamelijk zwart. Ze dregen vaak verscheurde breken f leren strakke breken met daarbij een T-shirt f lngs sleeves met daarver heen muwlze jack f vesten van denim f leer en lange leren jassen f jacks. De schenen waren sprtschenen, maar tegenwrdig zijn het kisten, mtrlaarzen f cwbylaarzen. De meiden dregen dit k maar daarnaast dregen ze k hele krte leren rkjes, strakke truitjes en blesjes en bustiers met metalen versieringen, netpanty s en schenen met hge hakken. Als sieraden dregen jngen als meisjes zwartleren halsbanden en armbanden met metalen klinknagels. Ok dregen ze kettingen m de hals en taille f aan de riem. Deze hadden hangers met een mgekeerd kruis een pentagram f een ander symbl uit de sfeer van zwarte magie en satanisme. Deze symblen kmen veel vr in sieraden bij de Metal headers, maar k in tateages. Verdere accessires zijn metalen ringen en rbellen, en k piercings, zwel in wenkbrauw, nderlip, en neus als in tepel f navel. Make up wrdt hier gedragen zwel bij jngens als meisjes. De jngens maken hun gen p met dikke zwarte randen. Bij de meiden maakten hun gezicht wit, dikke zwarte randen m de gen en dnker f fel rde lippenstift met dnkere ranken. Ruig, agressief, hard, energiek, dynamisch en authentiek zijn de trefwrden vr zwel de muziek en de levensstijl. De muziek die ze luisteren bevat: zware drums en bas met een heftige beat. Als er gezngen wrdt is dat vaak krachtig en wrdt er geschreeuwd en gekrijst. Hun mtt is: heel je leven lang feesten. Ze dansen niet, ze headbangen alleen, p het ritme van de muziek hfd en haren heen en weer zwaaien. En ritmisch tegen elkaar pspringen en tegen elkaar pslaan. Ze drinken alleen maar bier en gien daar k mee. En er wrdt k wel eens een jint gerkt. Ze huden altijd

25 prtesten tegen de samenleving dr hun muziek. Hip hppers Hiphp kmt van rsprng uit New Yrk en was een zwarte danscultuur (breakdancen en electric bgie). Hiphp heeft gett s gehlpen zich te emanciperen. De cultuur heeft ervr gezrgd dat de nderklasse en mensen uit achterbuurten een stem kregen. Tegenwrdig is hiphp meer een levensstijl. In Nederland kwamen de eerste hiphppers in In de jaren 90 werd het publiek breder drdat R&B en reggae erbij kwam. Je hebt verschillende kenmerken van hiphppers: Rap: Rappen is spreken van rijmende teksten p de maat van de beat. Rappers kunnen de tekst vaak ter plekke verzinnen. Smmige rappers kunnen zelf vr ritmische begeleiding zrgen dr te beatbxen: met hun mnd maken ze dan allerlei geluiden die samen een beat vrmen Breakdance: Dit is de manier van dansen die bij hiphp hrt. Hiervr met je erg lenig zijn ze draaien namelijk p hun hfd, rug en liggend m hun eigen as. Breakdancers dregen eerst jggingbreken, maar later dregen ze trainingspakken en ze hebben altijd sprtschenen aan. Daarnaast hebben ze een spinmuts p, m ged p hun hfd te kunnen draaien bij het dansen. Dj-en: Is het gebruiken van draaitafels. Bij hiphp is er een dj die gebruik maakt van twee draaitafels. Hij bepaalt het ritme, de geluiden en de beats. Graffiti: Het bespuiten van muren en treinen. Jngeren lieten hun handtekening achter en de tekeningen werden steeds grter en uitgebreider. In de jaren 80 werd graffiti steeds meer geaccepteerd als kunstvrm. Tch blijft graffiti een vrm van straatkunst die vral hrt bij de hiphpcultuur. Graffiti spuiters hebben dnkere kleding, grte truien en breken aan en hebben vaak een pet p. Ze lieten meestal een tateage zetten met een afdruk van een belagnrijk teken van de grep, m z te laten zien bij welke grep ze hren. Meisjes hadden niet echt een speciale kledingstijl, maar zagen er wel sprtief uit. Ze werden p het gebied van kleding, taal, dansstijl en gedrag geïnspireerd dr films, bekendheden en videclips. In het begin gebruikten ze geen alchl f drugs. Omdat anders je lichaam gedesriënteerd raakt en ze niet ged meer kunnen breakdancen. Later gingen ze jints en marihuana gebruiken en er werd veel bier gedrnken. Hiphppers wilden altijd de beste zijn, en deden erg hun best m een ged aanzien te krijgen. Hiphppers kwamen meestal uit de Gett en trffen elkaar meestal s'avnds p straat. Je had speciale grepen die uit één bepaalde wijk kwamen en die zchten dan ruzie met de andere wijkgrepen m zichzelf te bewijzen. In het begin waren er vral veel jngens die hiphpper waren, maar er kwamen steeds meer meisjes bij die k gingen rappen. Dat waren meestal wat sterdere meisjes dan anderen. Skinheads De skinheads kwamen vr het eerst in Engeland vr. De skinheads stnden vr de belangen van de arbeiders en vnden dat je hard mest werken vr je geld. Ze kwamen p vr hen zelf en verzette zich tegen de maatschappij. Hun uiterlijke kenmerk is hun kale kp, hier is hun naam skinheads k van afgeleid. De meiden waren niet helemaal kaal. De kleding die ze dregen leek p arbeiderskleding. Grte spijkerbreken met pgerlde pijpen, t-shirts met bretels erver heen vaak smal en rd en grte stevige schenen met stalen neuzen. Ok was legerkleding, legerkistjes en bmberjack erg in. Dr de verschillende kleuren veters in hun kisten lieten ze zien bij welke grep ze hrden. Vetbal hrde bij de skinheads, mdat het een arbeiderssprt is. De muziek waar ze naar luisterden stnden de teksten centraal en gingen ver maatschappelijke prblemen. Ze springen p het ritme en duwden elkaar, gedanst werd er niet. Er werd veel gevchten p cncerten, waardr er k vaak

26 dden vielen. Ok werd er veel gedrnken en drugs gebruikt zals speed en ccaïne. Hierdr leken de skinheads erg agressief, maar binnen de grep zijn ze erg gehecht. Er waren veel meer mannen dan vruwen, maar de vruwen die er waren deden dan k met alles mee. Alt s Dit is de naam van alternatievelingen en mderne hippies. Alt s huden van dezelfde srt muziek en hebben k een alternatieve kledingstijl. Dit zijn de enige vereenkmsten met de hippies. De alt s willen anders zijn dan de rest en dat laten ze zien dr hun kledingstijl. Hun kleding is ver het algemeen wijd en dnker van kleur. Ze dragen vaak kisten f Dr. Martens. Ze dragen vaak aparte en pvallende sieraden en piercings. Sms maakten ze gebruik van aparte kledingaccenten bijv. twee verschillende kleuren panty s, felle schenveters en brekkettingen in signaalkleuren. Ok willen ze verschillen in muziekvrkeuren. Alt s zijn vaak te vinden p rckcncerten, festivals, cafés en cffeeshps. Ok wrdt er dr hun veel geblwd dit is m te ntspannen. De alt s hebben een bepaalde levensstijl, die aan met geven dat de aanhangers kritisch in het leven staan en zich niks laten wijsmaken dr bijvrbeeld cmmercie en mde. Gabbers Gabbers gaan uit hun dak p super harde en snelle muziek en hebben hun eigen dansvrm, het hakkûh. Dit den ze p de muzieksrten: Hardcre, Hardstyle, Trance, Speedcre, Techn Digital Hardcre en Old schl. Men kan zich herkennen dr hun dure trainingspakken (Cavell, Australian), Nike Air Max, bmberkjacks en hun kaalgeschren hfd (zwel gedeeltelijk als helemaal). Gabbers zijn bekend als agressievelingen en staan in relatie met drugs. Hewel niet alle gabbers z zijn. Gabbers hebben niet een specifieke levensstijl naast hun kleding en muziekstijl. He zijn de relaties tussen de verschillende subculturen? Om deze vraag te beantwrden met men eerst een stukje geschiedenis van de subculturen weten. Hiernder wrdt in vgelvlucht de geschiedenis van subculturen beschreven In de jaren 50 ntstnden de eerste jeugdculturen. Dit kwam dr de jngeren meer geld tt hun beschikking hadden en mdat ze meer vrije tijd hadden. De jngeren kregen nieuwe ideeën, waardr er pstanden ntstnden in de samenleving. Naast deze pstanden ntstnden er verschillende muziekstijlen namelijk: Rck n Rll, Jazz, Flk, Beatniks. Uit deze vier muziekstijlen kmen de muziek van tegenwrdig uit vrt. Nederland kent in de jaren 50 twee jeugdculturen, de kuiven en de artistiekelingen In de jaren 60 werden de jeugd serieuzer genmen ze hadden iets te vertellen. Ok werden ze niet langer als een prbleem gezien, maar als cnsument. In deze tijd werden er k veel geprtesteerd sitdwn acties gerganiseerd de jngeren streden vr allerlei zaken. De jngeren waren geïnteresseerd in de plitiek en racisme. Tentertijd hadden jngeren ideeën ver persnlijke vrijheid en grtere individualiteit. Echter hebben de jeugdculturen van tegenwrdig vral cmputerspelletjes, televisie, pretentielze muziek gebracht dr cmmerciële media als belangrijkste interesses. Halverwege de jaren 60 kmen de sulkikkers zij huden van sulmuziek, zwarte muziek uit Amerika. Deze grep leefde ver het algemeen langs de andere culturen heen en maakten als een van de enige (bijna) geen ruzie met andere grepen. Daarna wrd de prve pgericht in Amsterdam. Prve is eigenlijk geen echte jngerencultuur, ze hebben geen eigen muziekstijl. Prve was meer een idelgische. Wanneer deze beweging in 1967 ntbnden wrd, ntstaat als vanzelf de hippiecultuur. Als muziekstijl geven zij de vrkeur aan

27 rckmuziek, undergrund, flksngs en prtestsngs In de jaren 70 ntstaan de hardrckers f de Metal Headers in Amerika.De disc s kmen rnd 1976 in Nederland. De rsprnkelijke disc s kmen uit Amerika en het is een zwarte en hmcultuur. Deze subcultuur in Nederland bestaat vr grtendeels uit blanke twintigers. Binnen deze cultuur gaat het vrnamelijk m het hebben naar je zin en lekker lang en hevig dansen in seksueel sferen. Dr hen wrdt er veel ccaïne gebruikt, maar k andere drugs srten, m z langer dr te kunnen gaan. Een aantal jaar later kwam punk in Nederland in het Engels betekent dit tuig, schrem. Ze vielen p dr hun geverfde haren in alle kleuren van de regenbg en in vreemde vrmen geknipte haren. Anarchisme is een nderdeel van hun levensfilsfie. Op deze manier zijn ze niet in een hkje te stppen en staan ze ls van alle plitieke partijen. Punk is speels, sms agressief, veelal humristisch en anti-alles, wat nvermijdelijk leidt tt zelfspt. De punkers hadden geen psitieve pzichten. Want he kunnen er psitieve pzichten zijn als je veral tegen bent. Ok in deze tijd kwamen de skinheads in Nederland. In deze tijd was er een ecnmische crisis de skinheads wilden de ude nrmen en waarden van arbeiders terugbrengen, terwijl de punkers dit juist aanvielen I.in de jaren 80 werden jeugdculturen nrmaal gezien. Er waren heel verschillende culturen binnen de culturen hierdr was het nderscheid meilijker te zien. Er waren nu: kakkers, punks, hiphp, rasta's, disc's, alternatievelingen, hippies, drp uts, dijkers, rckers, blwers, etc. Er was veel veranderd in de samenleving dr de jngeren en de strijd tegen de samenleving was vrbij. De jeugdcriminaliteit greide en er kwamen jeugdbendes. De hiphpcultuur kwam in de jaren 80 in Nederland dit was een van de meest zuivere culturen die it ntstaan is. Uit de jeugdcultuur punkers ntstaan er vier nieuwe jeugdculturen: new wave, hardcre, straightedge en alt s. New wave is een niet z agressieve tak van de punk. De muziek is meldieuzer. Hardcre is idelgisch in rde zijn, belangrijker dan het uiterlijk. Deze jngerencultuur blijft vrij klein qua mvang. Straight-edge kwam uit hardcre vrt. Deze grep wijzen seks, rken, drugs en drank af, maar gaan wel uit hun dak p hardcre muziek. Alt s hebben een bepaalde levensstijl, die aan met geven dat de aanhangers kritisch in het leven staan en zich niks laten wijsmaken dr bijvrbeeld cmmercie en mde. De muzikale vrkeur lpt uiteen: flk, rck, bwie, hardcre en metal. Ok kmen de skaters in Nederland. Dit is de enige jngerencultuur die rnd een sprt is ntstaan. Een belangrijk kenmerk van de skaters zijn ingewikkelde stunts den p hun skatebard In de jaren 90 kmen de Gabbers en Nerds p. Het wrd gabber kmt rsprnkelijk uit het Jiddisch en betekent iets als maat, vriend f makker. De stijl ntstnd in de late jaren tachtig, begin jaren negentig.gabbers zijn ver het algemeen niet in plitiek geïnteresseerd. Gabbers binnen de scene ergeren zich juist aan de kleine grep extremisten die her en der pduiken.

28 Een nerd is iemand geïnteresseerd is in de technlgie en/ f cmputers. Zij hebben een gebrek aan sciale en/f mtrische vaardigheden en hebben meestal een gemiddeld tt hg IQ. Cnclusie In de lp der jaren is er veel veranderd ten pzichte van jeugdculturen. Ze zijn ntstaan dr maatschappelijke redenen. Tegenwrdig is er niks meer vergebleven van de rsprnkelijke jeugdculturen. Veel jeugdculturen staan ergens anders vr dan vrheen. Een ged vrbeeld zijn de skinheads deze wrden erg verward met nenazi s. Skinheads zijn helemaal geen racistische beweging. Ok het merk Lnsdale heeft de verkeerde betekenis gekregen, dit is rsprnkelijk een sprtmerk en heeft niks met racisme te maken. Uit het nderzek (zie bijlage 3 blz. 82 en 83) is gebleken dat de vlgende culturen ng actueel zijn: Gthic Skaters Hippies Gabber Trendlper Urban Nerds Hligans Punkers Maar deze culturen hebben niet meer de rsprnkelijke betekenis.

29 Hfdstuk 6: Media

30 Inleiding: Om een ged beeld te krijgen van de leef- en belevingswereld van jngeren tussen de 12 en 18 jaar kan de invled van de media natuurlijk niet ntbreken. Jngeren kmen hier cnstant mee in aanraking dr middel van verschillende srten mediums als tv, internet, tijdschriften etc. Maar heeft de media k invled p het gedrag van jngeren? Dit is wat ik ga nderzeken dr middel van een hfdvraag met een paar deelvragen. Deze zijn: Hfdvraag: Heeft de media invled p de jngeren? Deelvragen: 1: Wat vr srt media is nder de jngeren ppulair? 2: Welke relatie is er tussen de media en het gedrag van de jngeren? (huding, imitatie, kp) 3: Is er een verschil in de mate van beïnvleding tussen jngens en meisjes? Wat vr srt media is nder de jngeren ppulair? Om te weten wat vr srt media nder jngeren ppulair is, met je ten eerste weten waar jngeren allemaal uit kunnen kiezen. Er zijn de laatste jaren grte veranderingen in het aantal type media ntstaan. Ok is er de laatste 20 jaar een medium uitgevnden die verschillende srten media met mekaar kan cmbineren. Dit is natuurlijk het internet. Je kan hierp tv kijken, radi luisteren, je abnneren p digitale kranten en tijdschriften, met mekaar cmmuniceren via hyves, twitter, facebk, msn en ga z maar dr. De mgelijkheden van het internet zijn bijna neindig vr de jngeren. Internet en het digitale netwerk zijn wrden k wel de nieuwe media genemd, die vlgens smmige deskundigen binnenkrt de scepter zullen vernemen van de andere grep, namelijk de traditinele media. Beken, tijdschriften, kranten, tv en radi. Deze mediums draaien al meerdere decennia mee en wrden daarm de traditinele media genemd. Maar welke media zijn nder jngeren ppulair, dit prbeer ik aan de hand van primaire brnnen, interview en enquêtes te beantwrden. Traditinele Media vs. Nieuwe Media (internet) Uit alle brnnen die ik geraadpleegd heb, kmt naar vren dat het gebruik van deze media nder jngeren de laatste jaren een trend heeft van daling. Dr de kmst van verschillende nieuwe mgelijkheden p het internet en de steeds snellere verbinding en makkelijke tegang tt het internet kmen zijn deze media steeds meer te ntvangen via het internet. Maar het betekent meestal niet dat deze media p den duur zullen verdwijnen. Ze zullen gewn dr de vruitgang van technlgie wrden vervangen dr digitale versies. Te zien aan de nderstaande grafiekjes. Mediagebruik internet,

31 Gebruik internetmedia naar achtergrndkenmerken, 2008 Uit de enquete bleek k dat er weinig interesse was in het gebruik van tijdschriften, incidenteel leest een meisje ng wel eens de fancy f de Csm. Maar vral nder jngens kan je zien dat het gebruik van gelezen media echt aan het afnemen is. Jngens zitten meer achter de cmputer p het internet en zullen vanuit daar meer digitale versies van de geschreven media tt zich nemen. Daardr zie je k een verval in de plages van dagbladen, zie grafiek: Oplage en verspreiding dagbladen, Uit het interview met mvr. Sldaat bleek k dat zij inzag dat nieuwe media zals twitter, hyves en facebk enrm in pkmst is nder jngeren. Ok uit de enquete bleek dat bij het gebruik van internet dat jngeren k graag te vinden zijn p sciale internetsites. Deze vrmen van media wrden dus veel gebruikt nder hen en mvr. Sldaat ziet dit k. Maar verder meten we het gebruik van radi maar vral van tv ng steeds niet nderschatten. Ok al wrdt deze taak steeds meer vergenmen via het internet, er wrdt ng steeds enrm veel naar gekeken (Zie Bijlage B). Er is een lichte daling te zien vanaf 1997 tt 2008, maar ng steeds wrdt er dr meer dan 80% van de jngeren in 2008 in elk geval 5 uur f meer, per week tv gekeken. Wat de invled hiervan is p jngeren km ik later p terug. Internet: (Zie bijlage 3, A) Aan het schema af te lezen is dat bijna iedereen tegenwrdig tegang heeft tt het internet. Dit heeft geleid tt een tename van gebruik van dit medium. Ok is er dr de vruitgang van het internet meer mgelijk en is internet een stuk tegankelijker gewrden vr de jngeren. De frequentie van gebruik is dus frs gestegen, van 2005 tt 2010 gebruiken bijna 90 % van de jngeren tt 25 jaar internet bijna dagelijks. Waar het internet meestal vr gebruikt wrdt vlgens het schema is het gebruik van zekmachines zals ggle m verschillende termen en nderwerpen p te zeken. Het mailen van hun kenniskring en het gebruik van chatbxen, wat nder sciale internetsites kan wrden verstaan. Dit kwam k terug in de enquete en de interviews, velen gaven aan veel bezig te zijn met hun sciale leven via het

32 internet dr middel van twitter, hyves, facebk msn etc. Ok zie je dat er k andere taken via het internet steeds meer vergenmen wrden, zals het bestellen van theater f vetbalkaartjes f het digitaal bestellen van kleding en andere prducten. Omdat dit k steeds makkelijker wrdt m via internet te bestellen zie je vlgens mij hierdr k een tename van het gebruik van internet nder jngeren. Welke relatie is er tussen de media en het gedrag van de jngeren? (huding, imitatie, kpgedrag) Ik weet nu wat vr srten media jngeren vral gebruiken, maar heeft dit k invled p bepaalde gedragingen van jngeren? Dit ga ik nderzeken bij deze deelvraag. Ik heb het vral bekeken p het gebied van internet en tv. De twee meest gebruikte media nder jngeren. Hebben ze invled p hun prestaties p schl, kpgedrag f imiteergedrag van ppsterren? Televisie: Uit mijn vrige deelvraag kwam al naar vren dat tv ng steeds een veelgebruikt medium is. Gemiddeld kijken jngeren van 12 tt 18 jaar gemiddeld 13 uur per week televisie. Zu dit dan k effect hebben p jngeren hun schlresultaten. Dat viel uiteindelijk wel mee, bleek uit een CBSnderzek naar het kijkgedrag van de schljeugd in de herfst van Van een nadelige invled van de televisie p de schlprestaties van de leerlingen in het vrtgezet nderwijs was geen sprake: televisiekijkers deden het p schl niet slechter dan degenen die geen televisie keken. Ze bleven niet vaker zitten en hadden k geen lagere cijfers p hun rapprt. Vr de afwezigheid van een verband hadden de CBS nderzekers k een verklaring: televisiekijken had ervr gezrgd dat jngeren minder uitgingen, bijvrbeeld naar de biscp, en minder naar de radi luisterden. Televisiekijken verdrng dus slechts vrijetijdsbezigheden die ngeveer hetzelfde bden als de televisie. Wekelijks televisiekijken (niet via internet) dr jngeren Daarnaast vreg ik me af f televisiekijken k invled zu hebben hun gedrag in de mgang met andere kinderen en het kpgedrag. Na ns nderzek heb ik gecncludeerd dat dit al redelijk achterhaald is vr het medium tv. Reclameblkken wrden veel minder bekeken en als minder belangrijk gezien dan vreger ten tv kijken ng een happening was en je k bleef zitten vr de

33 reclameblkken. Bedrijven prberen nu de jngeren meer te bereiken via het internet mdat ze zich hier steeds meer mee gaan bezighuden. Internet: Uit het interview met mvr. Sldaat bleek dat er nder jngeren sprake is van een infrmatie- en cmmunicatiecultuur. Internet neemt een belangrijke plaats in bij de jngeren, z niet de belangrijkste. Ze ziet hierdr dat er minder cntact is in real life. Ok den er zich snel cnflicten vr dr dat digitale cntact. Bdschappen wrden vlgens haar sms verkeerd geïnterpreteerd mdat lichaamstaal ntbreekt. Vlgens haar heeft deze nieuwe cmmunicatiecultuur dus een invled p he jngeren met mekaar mgaan. Dit wrdt ndersteund dr gegevens van het CBS. De attitude van jngeren tegenver het internet en de pc in het algemeen is een stuk psitiever dan die van de udere leeftijdscategrieën. Zes van de tien jarigen zijn het eens met de stelling dat nieuwe technlgieën als internet en mbiele telefnie de wereld beter hebben gemaakt. Van de 25- plussers is 45 prcent deze mening tegedaan. Relatief minder jngeren vinden dat cmputerkennis in nze maatschappij vergewaardeerd wrdt. Aandeel jngeren dat dagelijks internet gebruikt Vlgens een van de tien jngeren tel je alleen mee als je kunt meepraten in gesprekken ver cmputers. Ng geen 10 prcent velt zich een buitenstaander in gesprekken ver cmputers, de helft kan zich ged mengen in gesprekken ver cmputers en slechts 5 prcent is bang in de tekmst niet meer mee te kunnen dr alle ntwikkelingen p het gebied van cmputers. (Zie brnnenlijst CBS pdf. Bestand) Het wrdt daarnaast vr jngeren steeds makkelijker m prducten te kpen via het internet, jngeren zullen steeds vreger meten leren met geld m te gaan, drdat ze k eerder met verleidingen via internet te maken krijgen via spam, banners etc. Deze pkmende media heeft dus degelijk invled p hun kpgedrag. Maar grte veranderingen zijn het niet, mdat ik al eerder aangegeven had, dat internet grtendeels verschillende taken verneemt van de tv, zals reclame maken. De jngeren uit de interview geven dit k al aan, dat er best jngeren zijn die via internet f tv beïnvledt wrden dr de reclame ver de hipste mdes f reclame van nieuwe mbieltjes. (Zie bijlage 3, B) Al met al kun je zeggen dat tv en internet een grte invled hebben p bepaalde gedragingen van de jngeren. Er is een infrmatie- en cmmunicatiecultuur ntstaan die niet meer weg te denken is bij de jngeren. Dr deze filsfie bij de jngeren zullen bedrijven makkelijk p deze jngeren in

34 kunnen spelen met verleidelijke reclame vr prducten. Ze zullen dus sneller dingen van deze media imiteren en kpen. Ok qua cmmunicatie naar elkaar als jngeren te zal er veel veranderen drdat de cmmunicatie niet meer direct verlpt maar via een lijntje. Hierdr zuden smmige jngeren sciaal minder vaardig kunnen wrden drdat ze minder in real life met mekaar cmmuniceren. Is er verschil van beïnvleding tussen jngens en meisjes? Tussen jngens en meisjes bestaan er kleine verschillen die hier krt wil bespreken als het gaan m het gebruik en beïnvleding van media. In de eerste deelvraag had ik al krt besprken dat jngens al veel minder aan gelezen media gebnden zijn dan meisjes. (Zie brnnenlijst CBS). Meisjes zijn iets meer gebnden aan gelezen media zals tijdschriften als de Fancy en de Csm. Jngens zitten ng steeds meer in strips en al veel p internet te lezen, als ze überhaupt wat lezen. Sciale verschillen: Vlgens mvr. Sldaat zijn meisjes k kwetsbaarder dan jngens als het gaat m internet en tv. Zij laten zich makkelijk dr deze media beïnvleden dan jngens dr een traditinele rlverdeling die tussen man en vruw bestaat. Dit wrdt ndersteunt dr een item wat ik heb gezien in ver lverbys en het dwingen van seksuele handelingen vr de camera. (Zie brnnenlijst). Deze mannen spelen vaak via internet in p de zwaktes van een bepaald meisje m te zrgen dat ze in hun macht kmen. Een slechte eigenschap van het internet dus. Jngens huden zich daarentegen al meer bezig met verkennen van hun seksualiteit via het internet. Ze bezeken regelmatig ertische sites. Krant en Tv: In gebruik zijn er k kleine verschillen, uit de enquete bleek dit niet echt, maar via het CBS kwam ik p een verschillende tijdsbesteding uit. De belangstelling vr het televisiejurnaal neemt te met de leeftijd. Dagelijks vlgt ruim een p de drie jarigen, ruim de helft van de jarigen en acht van de tien 25-plussers het jurnaal p televisie. Bijna twee keer zveel jngens als meisjes van jaar kijken naar het jurnaal. Meisjes kijken meer naar series en saps dan jngens. Ok bij het krantlezen zie je een duidelijke meerderheid aan jngens tussen jaar. PC en Internet: Jngens zitten gemiddeld meer uren achter een pc dan meisjes. Een vrbeeld qua verschil in gebruik is het chatten p het internet. Een derde van de meisjes tussen 12 en 17 jaar det dit regelmatig, waarbij dit bij de jngens ngeveer de helft is. Vr veel meisjes leidt dit cntact tt vriendschappen, dit verklaart k het antwrd van mvr. Sldaat en de vele prgramma s ver lverbys en misbruik van meisjes via de webcam. Het is vr de meisjes stukken belangrijker m via de chat cntact te leggen met nieuwe mensen als jngens. Zij huden zich meer bezig met het dwnladen van infrmatie via het internet. Cnclusie De media en dan met name het internet en televisie hebben een grte invled p de jngeren van tegenwrdig. Dr technlgische ntwikkelingen is er in Nederland een cmmunicatie- en infrmatiecultuur ntstaan die niet meer weg te denken is bij de meeste jngeren. De cnstante strm van infrmatie en cmmunicatie die elke dag p een jngere afkmt kan niet anders leiden dan beïnvleding van persn. Je kan met een bepaalde bedeling p verschillende manieren jngens en meisjes beïnvleden via het internet. Op gede en slechte manieren. Daarnaast werd er duidelijk dat p sciaal vlak jngeren steeds afhankelijk wrden van de sciale media waarte ze tegang hebben. Het is niet meer weg te denken en de meesten missen k sciale vaardigheden die ze wel in real life ndig hebben. Verder wrden ze beïnvledt in hun kpgedrag dr middel van het steeds makkelijker maken m via internet f andere srt media m prducten te kpen. Je bent maar een paar muisklikjes

35 verwijderd m via internet duizenden eur s uit te geven aan verschillende prducten. Hierdr wrdt de jngere k enrm dr verleid dr middel van reclame, spam, banners etc. Ok zag ik veel verschil tussen jngens en meisjes. Meisjes laten zich eerder verleiden dr een traditinele taakverdeling die er bestaat tussen man en vruw. Ok zie je dat jngens eerder de krant en het jurnaal vlgen dan meisjes en dat meisjes tch k ng steeds meer saps en series kijken dan jngens. Al met al kan ik mijn antwrd p de deelvraag niet anders dan psitief beantwrden. Ze wrden wel degelijk p verschillende manieren beïnvledt dr verschillende media en met name de grte invled van het machtige internet speelt een grte rl.

36 Hfdstuk 7: Hbby s

37 Inleiding: Dit hfdstuk ver hbby s bestaat uit één hfdvraag en drie deelvragen. Hiernder zullen de deelvragen wrden beantwrd en met deze drie antwrden wrdt er een cnclusie getrkken wat de hfdvraag zal beantwrden. De hfdvraag luidt als vlgt: Wat vr hbby s kmen er het meest vr bij jngeren? De deelvragen luiden: Welke hbby s hebben jngeren? Is er een grt verschil tussen de hbby s van meisjes en die van jngens? Welke hbby s wrden ver het algemeen niet ged gekeurd dr uders? Welke hbby s hebben jngeren? De hbby s van de jngeren die nze enquête ingevuld hebben zijn erg uiteenlpend. De hbby van de ene jngere is zeilen terwijl een andere jngere van taartenbakken hudt. Er zijn 10 van de 44 jngeren die nze enquête ingevuld hebben die een sprtieve hbby hebben, zals vetbal f basketbal. Spelletjes spelen met de cmputer f een spelcmputer is de hbby van 16% van de ndervraagde jngeren. Is er een grt verschil tussen de hbby s van meisjes en die van jngens? Uit de uitslagen van de gehuden enquêtes kunnen wij zien dat er wel een verschil is tussen de hbby s van meisjes en die van de jngens. Jngens huden veelal van het spelletjes spelen p (spel)cmputers. Meisjes huden veelal van winkelen en gezellig iets met vriendinnen den. Welke hbby s wrden ver het algemeen niet ged gekeurd dr uders? Uit nze gehuden enquêtes blijkt dat er nder de gevraagde jngeren het maar één keer vrkmt dat de uders de hbby van hun zn f dchter niet ged keuren. De hbby van de jngere is uitgaan. Zijn f haar uders keuren de hbby niet ged mdat de schlprestaties van de jngere hiernder leiden. Cnclusie De hbby s die het meest vrkmen nder de jngeren die wij geënquêteerd hebben zijn vral de (spel)cmputer spellen spelen. Verder zijn er veel jngeren die een sprt, zals zeilen en basketbal, als hbby hebben.

38 Hfdstuk 8: Sprt

39 Inleiding: Dit hfdstuk ver sprt bestaat uit één hfdvraag en vier deelvragen. Hiernder zullen de deelvragen wrden beantwrd en met deze vier antwrden wrdt er een cnclusie getrkken wat de hfdvraag zal beantwrden. De hfdvraag luidt als vlgt: Sprten de jngeren vldende? De deelvragen luiden: Heveel jngeren den aan sprt? Welke sprten wrden ver het algemeen veel gedaan dr jngeren? Is het vr de ntwikkeling van jngeren belangrijk dat ze sprten? Met het sprten vr jngeren wrden gestimuleerd? Heveel jngeren den aan sprt? Om een beter beeld te krijgen van de leef- en belevingswereld van de jngeren in nze buurt hebben we een enquête afgenmen. Er waren 44 jngeren tussen de 12 en de 18 jaar die deze enquête vr ns in wuden vullen. Van deze 44 jngeren beefende 30 een sprt. Uit ns nderzek blijkt dus dat 68% van de jngeren een sprt beefend. Maar als we dan kijken naar de cijfers van het Centraal Bureau vr de Statistiek (CBS) zien we dat slechts 28% van de jngeren tussen de 12 en 18 jaar vldende beweging krijgt. Welke sprten wrden ver het algemeen veel gedaan dr jngeren? Uit nze enquêtes is gebleken dat er niet echt een sprt is die er uit springt als we kijken naar heveel jngeren die sprt beefenen. Wel zien we dat vetbal het meest uitgeverd wrdt, namelijk dr 20% van de ndervraagde jngeren. Is het belangrijk dat jngeren sprten? Van de 44 geënquêteerde jngeren den 30 jngeren aan een sprt. Van deze 30 jngeren vinden 23 het gewn leuk m te sprten. Er zijn slechts 7 jngeren die het belangrijk vinden m te sprten. Het is vr de jngeren erg belangrijk dat ze vldende bewegen. Er zijn tegenwrdig te veel jngeren die vergewicht hebben. Dit kmt vral drdat de jngeren zete tussendrtjes nemen, het ntbijt verslaan en te weinig beweging hebben. Het te weinig bewegen kmt drdat de jngeren te veel televisie kijken f cmputer spelletjes spelen. Met het sprten vr jngeren wrden gestimuleerd? Het sprten vr jngeren met zeker gestimuleerd wrden. Het aantal jngeren met vergewicht is te hg en met teruggedrngen wrden. Een uurtje sprten f bewegen per dag is al vldende m een gede cnditie te krijgen. Cnclusie De jngeren sprten niet vldende. Uit ns nderzek is dan wel gebleken dat een ruime meerderheid van de dr ns geënquêteerde jngeren aan een sprt det, maar als je naar de cijfers van het CBS kijkt sprt slechts 28% van de jngeren, tussen de 12 en 18 jaar, vldende.

40 Hfdstuk 9: Uitgaan

41 Inleiding: Dit nderdeel gaat ver jngeren en uitgaan. De hfdvraag luidt: Waarm gaan jngeren uit f waarm juist niet? De deelvragen luiden: Wat vr srt uitgaansgelegenheden zijn er waar de jngeren heengaan? Is er een verschil in uitgaansgelegenheden tussen een drp en stad? Op welke leeftijd gaan jngeren uit en waarm? Wat vr srt uitgaansgelegenheden zijn er waar de jngeren heengaan? Er zijn vr jngeren talrijke uitgaansmgelijkheden. Te denken valt aan de disc, de plaatselijke kreg f het jeugdhnk. Verder zijn er ng de zgeheten zuipketen die steeds vaker negatief in het nieuws kmen. Hiernder een verzicht van waar deze keten en hkken hfdzakelijk vrkmen. Een feit is dat deze zich vrnamelijk p het platteland bevinden. Wel een leuke ntdekking is dat er dr ns nder jngeren een enquête afgenmen is. Deze jngen gaan vrnamelijk naar de disc. (zie uitslag enquête Media, Subculturen, Uitgaan & uiterlijk bijlage?) Dit kmt helemaal vereen met nderstaande afbeelding. De enquêtes zijn afgenmen nder jngeren uit Leeuwarden. Die gemeente is in de afbeelding wit en dit staat vr geen hkken en keten. Is er een verschil in uitgaansgelegenheden tussen een drp en stad? ( )

42 Er is zeker een verschil in uitgaansgelegenheden tussen een drp en een stad. Drpen beschikken sms slechts ver een jeugdhnk f drpskreg f zelfs helemaal geen enkele uitgaansgelegenheid in een stad is het aanbd veel ruimer. Wat pvallend is dat jngeren uit een stad zich vaak k beperken tt de uitgaansgelegenheid in hun eigen stad en jngeren zich in een grter gebied begeven. Zwel hun eigen drp als mlegen drpen en verschillende steden. Brn die ik hiervr geraadpleegd; interview mevr. L.Sldaat (zie bijlage?) en mijn eigen ervaring (W. van der Veen, 21jaar ud, drpeling). Op welke leeftijd gaan jngeren uit en waarm? Jngeren gaan steeds jnger uit. Uit ns nderzek blijkt dat als jngeren al uitgaan zij dit vr het eerst deden tussen hun 12 e en 14 e levensjaar. (zie enquete uitslag Media, Subculturen, Uitgaan& uiterlijk Bijlage?) Uit ns nderzek blijkt dat een grt getal van de ndervraagden sms f nit alchl drinkt tijdens het uitgaan dit is een geruststellend feit. Aangezien de leeftijd van de ndervraagden rnd de 13,5 jaar ligt. De media geven ver de iets uder jeugd andere gegevens vrij: Jngeren drinken vaak veel alchl in één keer. Op 15-jarige leeftijd drinkt 60% van de jngeren maandelijks. Meer dan 2 p de 3 drinkende jngeren van 15 jaar drinkt minstens éénmaal per maand 5 f meer glazen alchl. 2 Een citaat uit een artikel van de rijksverheid. Uit de eerder genemde enquête blijkt wel dat jngeren vrnamelijk uitgaan vr de gezelligheid en te dansen. Cnclusie Jngeren gaan steeds vreger uit. Z rnd hun 13 e 14 e vr de eerste keer. Als jngeren uitgaan den ze dit vrnamelijk vr de gezelligheid, m te dansen f m nieuwe mensen te leren kennen. Jngeren drinken tijdens het uitgaan relatief veel. Meer dan 2 p de 3 jngeren van 15 jaar drinkt minstens eenmaal per maand 5 f meer glazen alchl. Dit terwijl het tt 16 jaar wettelijk verbden is m in een kreg, disctheek etc. verbden is m alchl te verkrijgen. Tevens is alchl drinken tijdens de grei erg ngeznd. Als jngeren (ng) niet uitgaan is mdat ze hier geen behefte aan hebben, geen testemming van uders hebben f simpelweg geen geld hiervr hebben. 2 ( )

43 Hfdstuk 10: Uiterlijk

44 Inleiding: Bij dit nderwerp wrd gekeken naar jngeren en uiterlijk. De hfdvraag luidt: He belangrijk is uiterlijk vr jngeren? De deelvragen luiden: Wat zijn de pririteiten van jngens en meisjes ten pzichte van het uiterlijk? Is er een samenhang tussen uiterlijk en nzekerheid? Heveel geld geven jngeren uit aan prducten van persnlijke verzrging? Wat zijn de pririteiten van jngens en meisjes ten pzichte van uiterlijk? Uiterlijk is vr veel jngeren zwel meisjes als jngens erg belangrijk. Dit is k te zien in de enquête uitslagen Media, Subculturen, Uitgaan en Uiterlijk vraag 23.(zie bijlage?) Hierin is af te lezen dat een grt gedeelte uiterlijk p een schaal van 1 tt 10 een 7.5 en hger geven vr de belangrijkheid. Dit is vrij lgisch want mensen wrden in eerste instantie p hun uiterlijk berdeeld. Meisjes geven vral de vrkeur aan make up. Dit is vral te zien bij meisjes p het VMBO aldus mevr. Sldaat ( zie interview bijlage?) Jngens geven vral veel geld uit aan kleding en geurtjes. Is er een samenhang tussen uiterlijk en nzekerheid? Er is zeer zeker een samenhang tussen uiterlijk en nzekerheid. In nze cultuur wrdt veel aandacht besteed aan uiterlijk. De televisie verlaadt je dagelijks met reclames m er mier, jnger en slanker uit te zien. En als je de tijdschriften met gelven, bestaan er uitsluitend mie mensen. Het beeld dat wrdt geschetst ver uiterlijk, ligt vaak ver af van de werkelijkheid. Het is daarm niet gek dat veel jngeren zich nzeker velen ver hun uiterlijk. In de puberteit wrden jngeren zich steeds meer bewust van hun uiterlijk. Je merkt bijvrbeeld dat je jezelf steeds meer met anderen vergelijkt. Op deze manier prbeer je een mening te vrmen ver je eigen uiterlijk. Zals iedereen, heb k jij waarschijnlijk de wens m knap en aantrekkelijk te wrden gevnden. En net zals iedereen, zul jij je daar k wel eens nzeker ver velen. 3 Hiernder een artikel dat duidelijk weergeeft dat uiterlijk erg belangrijk is vr jngeren maar dat veel jngeren erg nzeker en dus ntevreden zijn ver hun uiterlijk. Acht p de tien jngeren in Nederland is ntevreden ver hun uiterlijk. Dat blijkt uit een nderzek naar hun schnheidsidealen nder ruim 500 jngeren tussen de jaar. Bij meisjes speelt nvrede ver het gewicht, de buik en benen de belangrijkste rl. Jngens zijn vrnamelijk ntevreden ver hun huid en brstkas. Ruim één p de vier jngeren verweegt zelfs plastisch chirurgische ingrepen. Meisjes (36,1%) verwegen dit vaker dan jngens (18%). In een tijdperk waarin vergewicht bij jngeren een grt maatschappelijk prbleem is, is het pvallend dat jngeren zelf k vaak niet tevreden met hun gewicht zijn. 3 ( )

45 Gewicht & Uiterlijk Uiterlijk blijkt een belangrijke rl te spelen in het leven van de jngeren. Dagelijks besteden ze gemiddeld een half uur aan hun uiterlijk en ruim een derde geeft aan zich (zeer) ngemakkelijk te velen wanneer ze niet in staat zijn deze gebruikelijke tijd aan hun uiterlijk te besteden. De helft van de meisjes wil graag afvallen en de helft van de jngens zu graag gespierder willen zijn. Meisjes geven zichzelf gemiddeld geen hger cijfer dan een 6,8. Bij jngens ligt dit slechts iets hger p een 7. De jngeren die aangegeven hebben niet tevreden te zijn met hun gewicht vinden zich in bijna alle gevallen te dik. Vrijwel alle meisjes (96,3%) uit deze grep vindt zichzelf te dik. De grep jngeren die zichzelf te dun vindt bestaat vrijwel alleen uit jngens. Ideaalbeeld & Lijnen Vlgens jngeren weegt de ideale vruw 61 kil bij een lengte van 1.73m. Vr mannen ligt dit p 76 kil bij een lengte van 1,84m. Om dat gewicht te bereiken det maar liefst driekwart van de ntevreden jngeren wel eens aan de lijn, een p de tien zelfs vaak tt altijd. Echt skinny zals de graatmagere mdellen wrdt niet als ideaal gezien. Tch geven vral meisjes aan dat dr het ideaalbeeld dat de media creëert, zij zich vaak nzeker en dik velen. Tegelijkertijd blijken de meeste jngeren niet van mening dat je dr dun zijn meer kunt bereiken in het leven. Te dik Opvallend is dat ndanks al die ntevredenheid en dat gelijn, een p de zes jngeren in Nederland te dik is. De effectiefste manier m dun te wrden en zich zelfverzekerder te velen is vlgens hen diëten. Sprten zien zij niet nmiddellijk als een manier m af te vallen, eerder m gewn fit te blijven. Het blijkt in de praktijk dus niet mee te vallen m af te vallen. Jngeren lijken ng niet in staat hun eigen nvrede m te zetten in effectieve maatregelen m (ver)gewicht tegen te gaan. Het nderzek is uitgeverd dr YungVtes in pdracht van TENQ, de grtste jngerenzender p middelbare schlen. 4 Heveel geld geven jngeren uit aan prducten van persnlijke verzrging? Veel jngeren krijgen tegenwrdig kleedgeld, p de site van de NIBUD staat het vlgende vermeld: De helft van de jngens/meisjes van 12 jaar ud met kleedgeld krijgt meer dan 50,- kleedgeld per maand en de andere helft minder. De helft van de jngens/meisjes van 18 jaar ud met kleedgeld krijgt meer dan 65,- kleedgeld per maand en de andere helft minder. Dit is een erg vage mschrijving. Veel factren spelen k een rl. Wat met je van je kleedgeld betalen, heb je een bijbaantje etc. Uit ns afgenmen enquête variëren de uitgaven per maand vr persnlijke verzrging dan k van 10 eur tt 200 eur per maand. Cnclusie Uiterlijk is vr jngeren erg belangrijk. Vral de lichamelijke veranderingen in de puberteit brengen veel nzekerheid met zich mee, des te meer uiterlijk belangrijker wrd. Jngeren willen er z ged mgelijk uitzien en vinden het geen prbleem m hier veel geld vr uit te geven. Ondanks al die uitgaven en aandacht blijven jngeren nzeker en dus ntevreden ver hun uiterlijk. 4 ( )

46 Hfdstuk 11: Werk

47 Inleiding: Heveel hebben een bijbaantje? Uit nze enquêtes is gebleken dat meer dan de helft van de persnen tussen 12 en 18 jaar een bijbaantje heeft. Het gaat hier vral ver makkelijke baantjes zals je bij de delgrep zu verwachten. Hiernder een verzicht van het srt werk wat de jarigen zal den. In de cirkeldiagram is te zien dat het merendeel van de jngeren met een baantje bezrgwerkzaamheden den,hierbij is te denken aan het bezrgen van kranten en flders. Rechts staan de srt werkzaamheden,deze hebben allemaal een eigen kleur. Dr deze kleur in de grafiek te bekijken is er makkelijk af te lezen he z n grt deel van de jngeren dit werk det. Heveel verdienden leerlingen? Niet iedereen heeft natuurlijk een bijbaantje, veel leerlingen hebben het te druk met schl, vrienden en hbby s. Uit nze enquêtes bleek dat van de 57 leerlingen, 35 een bijbaantje hadden, een flinke meerderheid dus. De meeste leerlingen werken natuurlijk vral vr het geld, f het dan k leuk is, is vaak een tweede zaak. Hiernder hebben wij een verzicht gemaakt van de inkmens per leerling, m u een ged beeld te geven van heveel ze dan verdienen. Wat leren leerlingen p de werkvler? Wij hebben aan 57 jngeren gevraagd f ze p de werkvler andere dingen leren dan p schl. De uitkmst was vr ns erg verassend mdat we niet verwacht hadden dat jngeren zelfs in de supermarkt ng dingen leren. Veel jngeren gaven aan dat ze met klanten leren mgaan p hun werk en er drzettingsvermgen van krijgen. Drzettingsvermgen kwam vral vr bij de bezrgers die tch dr weer en wind hun flders en kranten bezrgen. Het mgaan met de klanten werd bij de supermarkten en de hreca het meest genemd. Wij denken dus dat werken bijdraagt aan de algemene ntwikkeling van leerlingen. Tt slt zijn er dus veel leerlingen die werken. Dit gaat dan vral bezrgwerkzaamheden, f andere kleine baantjes, waar niet veel mee verdient wrdt. Waar het bij de jngeren niet zzeer als belangrijk wrdt gezien, zien wij dat leerlingen er tch zeker wat aan verhuden p het educatieve vlak. Je leert p de werkvler ten sltte dingen, die je niet in de schlbanken kan leren.

48 Eindcnclusie Uit al deze nderzeken kunnen we cncluderen dat jngeren in de leeftijd van 12 tt 18 jaar een enrm grte en uiteenlpende leef en belevingswereld hebben. En dat is k z leuk aan deze jngeren; ze leren de wereld kennen en gaan hier bewust dan wel niet bewust mee aan het experimenteren f juist helemaal niet. Jngeren zijn bezig een eigen identiteit te ntwikkelen. Opvallende dingen waar jngeren mee in aanraking kunnen kmen is het aanwezig zijn van psychisch, lichamelijk en/f seksueel misbruik. Niet alle jngeren leven een nbekmmerd leven en het aantal jngeren dat met deze gruwelijke taferelen te maken krijgt is dan k te hg. Verder zijn we tt de ntdekking gekmen dat het aantal verslaafde jngeren niet z grt is als de media wil den laten gelven. De cijfers zijn ns meegevallen. Wel met er meer aandacht kmen vr de verslavingszrg want jngeren geven duidelijk aan dat ze niet weten waar ze terecht kunnen als zij met een verslaving kampen. Subculturen zijn tegenwrdig niet meer z van de rde van de dag, terwijl dit in de jaren wel z was. Subculturen zijn ng wel aanwezig maar hun rsprnkelijke betekenis hebben ze niet meer. Er wrd geen idelgie meer nagestreefd. Zals reeds bekend zijn we k tt de ntdekking gekmen dat de media een grtere invled heeft p jngeren dan it. Vral de pkmst van hyves, twitter en facebk heeft het gevlg dat jngeren zelfs afhankelijk wrden van deze vrmen van scial media. Via deze media wrd er k veel reclame gemaakt m de cnsument in de vrm van jngeren te beïnvleden. Dr deze media gekte den jngeren steeds minder aan sprt en lpt de hbby; cmputeren in p het uderwetse teamsprten. Ged nieuws is dat jngeren ng steeds massaal bijbaantjes hebben. Zij den dit niet enkel vr het geld maar geven aan hier k veel van te leren. Het geld dat ze hiermee verdienen geven ze grtendeels uit aan uiterlijke verzrging en uitgaan.

49 Brnnenlijst: Sites: &D2=19-20&D3=a&D4=1-9&HD= &HDR=G2%2cT&STB=G1%2cG kan ik aan de mishandeling den? Pesten: Media: (Onderzek ver jngeren van het CBS in 2003) (CBS) (CBS) e043919&sq=lverbys ( Prgramma ver lverbys) Subculturen:

50 Bijlagen: Plan van Aanpak Cachgrep 13 Plan van Aanpak: Thema en mtivatie vr ns nderwerp: We meten met nze cachgrep nderzek den m ns glbale beeld van de leef- en belevingswereld krijgen van de delgrep van jaar te vergrten. Het eindprduct bestaat uit bijvrbeeld uit een dcumentaire, glssy, leskist, spel etc. Hierin wrden de nderzeksresultaten gepresenteerd p een manier die aansprekend is vr de delgrep. Het nderzek wrdt ndersteund dr enquêtes, litteratuur (cach p cntact), schlbezek, interviews etc. Het eindprduct wrdt gepresenteerd aan leerlingen van PJ Impulse. Planning vergaderingen eindprduct: Er wrdt weer een planning gemaakt van wie vrzitter en ntulist zal zijn. Deze vergaderingen vinden in principe elke maandag plaats m half drie. Daarnaast blijft de afspraak staan dat de ntulist de dag na de vergadering vr uur de ntulen p Blackbard zal zetten. De agenda van de vergadering zal één dag vr de vergadering uiterlijk p blackbard staan. De planning is als vlgt: Vrzitter Jhan Sahfira Remk Thmas Rbin Fina Willeke Leyla Ntulist Sahfira Remk Thmas Rbin Fina Willeke Leyla Jintje Wanneer je niet aanwezig kunt zijn bij de vergadering met je je van tevren afmelden bij de vrzitter. Wanneer niet afgemeld wrdt f afspraken niet na kmt dan met je achteraf de reden hiervan verantwrden en dit wrdt besprken met de hele cachgrep. Je krijgt dan dus een 1 e waarschuwing. Mcht dit ng een keer vrkmen dan is er een kans dat je de grep wrdt uitgezet. Vrdat dit gebeurt wrdt er ng verlegd met de grepsleden en dcent. De 3 e keer wrdt de kans wederm grter dat je de grep wrdt uitgezet, maar er wrdt eerst weer ged verlegd ver de situatie en met de betrkkene ver he dit heeft kunnen gebeuren, de betrkkene heeft dus altijd ng kans m zich te verantwrden tegenver de grep. Km je te laat meldt dit dan even bij de vrzitter. Ben je 15 minuten te laat dan met je kffie/ thee halen vr de rest van je grepsleden.

51 Glbale aanpak eindprduct: We hebben een mindmap gemaakt van het gehele nderwerp en van daaruit hebben we verschillende categrieën kunnen nderscheiden waaruit we het gehele nderwerp kunnen nderzeken. Deze categrieën hebben we verdeeld ver vier grepjes. 1: Leyla en Rbin Omgeving schl, pesten 2: Fina en Jintje Thuis, hbby en sprt, misbruik 3: Remk en Thmas Werk, relaties, verslaving 4: Jhan, Sahfria, Willeke Media, cultuur greperingen, uitgaan, uiterlijk Vanuit deze nderwerpen gaat elk grepje een nderzek huden waarbij het nadruk ligt p schlbezeken waar we enquêtes en interviews gaan afnemen bij de leerlingen. Ok gaan we ns verdiepen in de litteratuur die ver deze nderwerpen bekend zijn. Glbale planning eindprduct: Mment Prduct Omschrijving Week 1 en 2 (45 en 46) Uiterlijk week 3 (47) t/m uiterlijk 5 (49) Individuele mindmaps grepsmindmap als CG: nderzeksplan Onderzek: subgrep Onderzeksverslag CG Kan digitaal met mindview (standaardprgramma NHL Hgeschl) In je nderzeksplan staat/ staan: - Hfd -en deelvragen - planning (Neem in je planning p: het drnemen van literatuur, het den van schlbezeken en het afnemen van interviews en enquêtes.) - taakverdeling ver subgrepjes Je vert in een subgrepje nderzek uit en kppelt resultaten terug aan de grep. Schlbezek vr bendigde interviews en enquêtes. Verwerking interviews en enquêtes in grepsverslag. Week 5 f 6 (49/ 50) Uiterlijk start week 6 (50), af in week 8 (2) Vrmgeven creatief infrmeermiddel: CG Week 8 (2) Feedback p grepsgenten + reflectie individueel en CG 25 januari Presentatie infrmeermiddel + Uiterlijk in week 5 is het nderzek afgernd en ligt er een grepsverslag van het nderzek. - Prcesgesprekken Op basis van het verslag, maak je een creatief infrmeermiddel. Je kiest de delgrep (aan schl gerelateerde grep mensen) die je middels het infrmeermiddel vrlicht ver de leef en belevingswereld van jngeren. Je geeft je grepsgenten feedback. Let hierbij p werkhuding en inhudelijke bijdrage. Je schrijft een persnlijke reflectie, waarbij je ingaat p je eigen functineren in de grep en je prestaties. Jullie presenteren jullie prduct aan de leerlingen van PJ!mpulse en aan aanwezige uders en leraren. Je vraagt en

52 Uiterlijk d 3 februari vr uur feedbackfrmulier CG reflectieverslag individueel ntvangt feedback. Je schrijft p grnd van de feedback van leerlingen, medestudenten en andere betrkkenen een reflectie. In het verslag is pgenmen: - feedback van medestudenten week 8 - eigen reflectie van week 8 - feedback van leerlingen 25/1 - eindreflectie Deadlines: dnderdag vr uur in week 46 (2010) mindmaps (individueel en grep) 49 (2010) nderzeksverslag (grep) 2 (2011) creatief infrmeermiddel (grep) 5 (2011) reflectieverslag 3 februari reflectieverslag Dit is een planning nder vrbehud, p de vergaderingen wrdt besprken he de planning per week er precies kmt uit te zien. Persnsgegevens prjectgrep: Naam 06 nummer Jintje jf_pen@htmail.cm Remk remk_zantingh@htmail.cm Fina fina_de_jng1@htmail.cm Thmas eminemcl5@htmail.cm Willeke willekevanderveen@htmail.cm Sander sander.brinksma@htmail.cm Jhan jhanmagre313@htmail.cm Sahfira sahfiralyng@htmail.cm Rbin Rbin-rmis_25@htmail.cm Leyla l.safari@htmail.cm

53 Bijlage 1: Thuis,Sprt,Hbby, Mishandeling Wat is je wnplaats Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Akkrum 4 9,1 9,1 9,1 Grredijk 1 2,3 2,3 11,4 Heerenveen 14 31,8 31,8 43,2 Jure 9 20,5 20,5 63,6 Langweer 1 2,3 2,3 65,9 Mildam 1 2,3 2,3 68,2 Oudehaske 2 4,5 4,5 72,7 Oudescht 1 2,3 2,3 75,0 Rhel 1 2,3 2,3 77,3 Schasterbrug 3 6,8 6,8 84,1 St Niclaasga 4 9,1 9,1 93,2 Vegelinsrd 1 2,3 2,3 95,5 Wlvega 2 4,5 4,5 100,0 Ttal ,0 100,0 Wat vr niveau de je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Basis 5 11,4 11,4 11,4 Kader 13 29,5 29,5 40,9 VMBO-T 8 18,2 18,2 59,1 Hav 10 22,7 22,7 81,8 VWO 3 6,8 6,8 88,6 Atheneum 1 2,3 2,3 90,9 Gymnasium\ 4 9,1 9,1 100,0 Ttal ,0 100,0

54 Wat is je geslacht Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Jngen 25 56,8 56,8 56,8 Meisje 19 43,2 43,2 100,0 Ttal ,0 100,0 Bij wie wn je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Bij mijn uders 33 75,0 75,0 75,0 Bij mijn vader 1 2,3 2,3 77,3 Bij mijn meder 10 22,7 22,7 100,0 Ttal ,0 100,0 Zijn je uders gescheiden? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 11 25,0 25,0 25,0 Nee 33 75,0 75,0 100,0 Ttal ,0 100,0 Heb je een stiefuder? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja, een stiefmeder 4 9,1 9,1 9,1 Ja, een stiefvader 3 6,8 6,8 15,9 Nee 37 84,1 84,1 100,0 Ttal ,0 100,0

55 Zijn er mensen in ju mgeving die juw hbby( s) niet accepteren? Z ja, waarm? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Nee 43 97,7 100,0 100,0 Missing System 1 2,3 Ttal ,0 Heb je k een brer(tje)f een zus(je)? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 41 93,2 93,2 93,2 Nee 3 6,8 6,8 100,0 Ttal ,0 100,0 De je k aan een sprt? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 30 68,2 68,2 68,2 Nee 14 31,8 31,8 100,0 Ttal ,0 100,0 Welke sprt(en) beefen je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 14 31,8 31,8 31,8 badmintn 1 2,3 2,3 34,1 basketbal 2 4,5 4,5 38,6 bgschieten 1 2,3 2,3 40,9 dansen, paardrijden 1 2,3 2,3 43,2 fitness 1 2,3 2,3 45,5 glf 1 2,3 2,3 47,7

56 hckey 1 2,3 2,3 50,0 Jiu Jitsu 1 2,3 2,3 52,3 klimmen 1 2,3 2,3 54,5 paardrijden 2 4,5 4,5 59,1 schaatsen 1 2,3 2,3 61,4 streetdance 1 2,3 2,3 63,6 tennis 1 2,3 2,3 65,9 Tennis 2 4,5 4,5 70,5 thuis fitness 1 2,3 2,3 72,7 vetbal 9 20,5 20,5 93,2 vlleybal 2 4,5 4,5 97,7 zumba 1 2,3 2,3 100,0 Ttal ,0 100,0 Helang beefen je deze sprt(en) al? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 3 6,8 10,0 10, ,1 13,3 23, ,1 13,3 36, ,4 16,7 53, ,1 13,3 66, ,3 3,3 70, ,5 6,7 76, ,8 10,0 86, ,3 3,3 90, ,8 10,0 100,0 Ttal 30 68,2 100,0 Missing System 14 31,8 Ttal ,0

57 Waarm beefen je deze sprt(en)? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Omdat ik het leuk vind 23 52,3 76,7 76,7 Omdat ik het belangrijk vind m te bewegen 7 15,9 23,3 100,0 Ttal 30 68,2 100,0 Missing System 14 31,8 Ttal ,0 Heveel uur in de week de je aan sprt? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 tt 2 uur in de week 5 11,4 16,7 16,7 2 tt 3 uur in de week 10 22,7 33,3 50,0 3 tt 4 uur in de week 15 34,1 50,0 100,0 Ttal 30 68,2 100,0 Missing System 14 31,8 Ttal ,0 Waar sprt je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Bij een vereniging 25 56,8 86,2 86,2 Bij een sprtschl 4 9,1 13,8 100,0 Ttal 29 65,9 100,0 Missing System 15 34,1 Ttal ,0 Wat is/zijn je hbby( s)? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 2,3 2,3 2,3

58 badmintnnen 1 2,3 2,3 4,5 basketbal 1 2,3 2,3 6,8 bij vrienden zijn 4 9,1 9,1 15,9 cmputeren 3 6,8 6,8 22,7 dansen 1 2,3 2,3 25,0 gamen 3 6,8 6,8 31,8 games 1 2,3 2,3 34,1 gitaar spelen 1 2,3 2,3 36,4 glf 1 2,3 2,3 38,6 lezen 1 2,3 2,3 40,9 mtrcrss 1 2,3 2,3 43,2 muziek luisteren 1 2,3 2,3 45,5 muziek maken 3 6,8 6,8 52,3 paarden verzrgen 1 2,3 2,3 54,5 paardrijden 2 4,5 4,5 59,1 taart bakken 1 2,3 2,3 61,4 tekenen 1 2,3 2,3 63,6 thee drinken 1 2,3 2,3 65,9 tv kijken 2 4,5 4,5 70,5 uitgaan 1 2,3 2,3 72,7 van alles 1 2,3 2,3 75,0 vetbal 2 4,5 4,5 79,5 vrienden chillen 1 2,3 2,3 81,8 windsurfen 1 2,3 2,3 84,1 winkelen 5 11,4 11,4 95,5 x bx spelen 1 2,3 2,3 97,7 zeilen 1 2,3 2,3 100,0 Ttal ,0 100,0 Heveel tijd besteed je aan je hbby( s)? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 0 tt 1 uur in de week 1 2,3 2,3 2,3

59 1 tt 2 uur in de week 6 13,6 14,0 16,3 2 tt 3 uur in de week 7 15,9 16,3 32,6 3 tt 4 uur in de week 29 65,9 67,4 100,0 Ttal 43 97,7 100,0 Missing System 1 2,3 Ttal ,0 Waarm is dit ju hbby? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Omdat ik het leuk vind 43 97,7 100,0 100,0 Missing System 1 2,3 Ttal ,0 Wat is je leeftijd? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ,7 22,7 22, ,5 54,5 77, ,6 13,6 90, ,8 6,8 97, ,3 2,3 100,0 Ttal ,0 100,0

60

61

62

63 Bijlage 2: Uitslagen Enquête Schl, Pesten en Omgeving Ben je een jngen f meisje? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Jngen 23 45,1 45,1 45,1 Meisje 28 54,9 54,9 100,0 Ttal ,0 100,0 He ud ben je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ,9 3,9 3, ,4 29,4 33, ,3 35,3 68, ,7 13,7 82, ,8 11,8 94, ,9 5,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Op welk niveau zit je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid A 16 31,4 31,4 31,4 H 31 60,8 60,8 92,2 V 4 7,8 7,8 100,0 Ttal ,0 100,0 Wat vr cijfer geef je schl? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

64 Valid 1 4 7,8 7,8 7, ,0 2,0 9, ,9 5,9 15, ,9 5,9 21, ,9 5,9 27, ,4 29,4 56, ,4 31,4 88, ,8 11,8 100,0 Ttal ,0 100,0 Wat is het leukste p schl? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid De Lessen 3 5,9 5,9 5,9 De Leraren 3 5,9 5,9 11,8 Vrienden 38 74,5 74,5 86,3 Anders 7 13,7 13,7 100,0 Ttal ,0 100,0 Wat is het leukste vak p schl? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Nederlands 1 2,0 2,0 2,0 Engels 3 5,9 5,9 7,8 Duits 1 2,0 2,0 9,8 Frans 3 5,9 5,9 15,7 Geschiedenis 4 7,8 7,8 23,5 Aardrijkskunde 2 3,9 3,9 27,5 Wiskunde 3 5,9 5,9 33,3 Scheikunde 2 3,9 3,9 37,3 Gym 24 47,1 47,1 84,3 Muziek 4 7,8 7,8 92,2

65 Bilgie 2 3,9 3,9 96,1 CKV 2 3,9 3,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Denk je dat je wat aan schl hebt? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 44 86,3 86,3 86,3 Nee 7 13,7 13,7 100,0 Ttal ,0 100,0 Waarm denk je dat schl belangrijk vr je is? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Baan 19 37,3 37,3 37,3 Diplma 5 9,8 9,8 47,1 Ervaring 2 3,9 3,9 51,0 Geld 3 5,9 5,9 56,9 Leerplicht 2 3,9 3,9 60,8 Leger 1 2,0 2,0 62,7 Leren 7 13,7 13,7 76,5 Leren en baan 2 3,9 3,9 80,4 Leren en Tekmst 1 2,0 2,0 82,4 N.v.t 6 11,8 11,8 94,1 Tekmst 3 5,9 5,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Vind je schl belangrijk? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 46 90,2 90,2 90,2

66 Nee 5 9,8 9,8 100,0 Ttal ,0 100,0 Wat vind je van de lessen die p schl wrden gegeven? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Te meilijk 1 2,0 2,0 2,0 Meilijk 9 17,6 17,6 19,6 Neutraal 33 64,7 64,7 84,3 Makkelijk 5 9,8 9,8 94,1 Te makkelijk 3 5,9 5,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Heb je wel eens met pesten te maken gehad? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ik ben/werd gepest 14 27,5 27,5 27,5 Ik heb zelf wel eens gepest 9 17,6 17,6 45, ,0 2,0 47,1 Ik zag iemand gepest wrden 27 52,9 52,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Als je wel eens bent gepest, waarm was dat? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Uiterlijk 13 25,5 25,5 25,5 Kleding 4 7,8 7,8 33,3 Anders 34 66,7 66,7 100,0 Ttal ,0 100,0

67 Als je wel eens bent gepest p welke manier? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Niet 20 39,2 39,2 39,2 Verbaal 22 43,1 43,1 82,4 Fysiek 3 5,9 5,9 88,2 Psychisch 4 7,8 7,8 96,1 Cyber 2 3,9 3,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Vind je dat schl geneg det aan pesten? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 22 43,1 43,1 43,1 Nee 29 56,9 56,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Heb je wel eens meegemaakt dat iemand die je kende gepest werd? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 45 88,2 88,2 88,2 Nee 6 11,8 11,8 100,0 Ttal ,0 100,0 Z ja, heb je er k iets van gezegd? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 38 74,5 74,5 74,5 Nee 13 25,5 25,5 100,0 Ttal ,0 100,0

68 Heb jezelf k wel eens iemand Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 17 33,3 33,3 33,3 Nee 34 66,7 66,7 100,0 Ttal ,0 100,0 Als jij wel eens iemand hebt gepest, waarm was dat? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Niet 28 54,9 54,9 54,9 Want het is een raar persn Hij/zij liet ver zich heen lpen 15 29,4 29,4 84,3 6 11,8 11,8 96,1 Anders 2 3,9 3,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Vind je dat er ng veel gepest wrd p schl? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 31 60,8 60,8 60,8 Nee 20 39,2 39,2 100,0 Ttal ,0 100,0 Ben je gelvig Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Christen 4 7,8 7,8 7,8 Mslim 3 5,9 5,9 13,7 Beddhist 1 2,0 2,0 15,7

69 Ongelvig 33 64,7 64,7 80,4 Anders 10 19,6 19,6 100,0 Ttal ,0 100,0 Gelven je uders hetzelfde als jij? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ja 38 74,5 74,5 74,5 Nee 13 25,5 25,5 100,0 Ttal ,0 100,0 Heveel invled hebben uders p je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Zeer Veel 7 13,7 13,7 13,7 Veel 13 25,5 25,5 39,2 Neutraal 24 47,1 47,1 86,3 Weinig 5 9,8 9,8 96,1 Zeer Weinig 2 3,9 3,9 100,0 Ttal ,0 100,0 Heveel invled hebben vrienden p je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Zeer veel 1 2,0 2,0 2,0 Veel 18 35,3 35,3 37,3 Neutraal 22 43,1 43,1 80,4 Weinig 7 13,7 13,7 94,1 Zeer Weinig 3 5,9 5,9 100,0 Ttal ,0 100,0

70 Heveel invled heeft schl p je? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Zeer veel 1 2,0 2,0 2,0 Veel 16 31,4 31,4 33,3 Neutraal 24 47,1 47,1 80,4 Weinig 6 11,8 11,8 92,2 Zeer weinig 4 7,8 7,8 100,0 Ttal ,0 100,0

71 Bijlage 3: Onderzeksverslag van Hfdstukken Media, Subculturen, Uitgaan en Uiterlijk Inleiding: Het del is m een glbale beeld van de leef- en belevingswereld van de jngeren tussen de 12 en 18 jaar te vergrten. Om dit del te kunnen bereiken is er een nderzek gestart. Dit nderzek bestaat uit interviews en enquêtes. Er zijn in ttaal 3 interviews afgenmen. Er is één deskundige gevraagd en twee leerlingen van 13 en 17 jaar. Er zijn 25 enquêtes afgenmen bij leerlingen met de leeftijd tussen 13 en 17 jaar. Het nderzeksverslag is als vlgt verdeeld: Inleiding Delstelling en pzet nderzek Resultaten Enquête Interview

72 Delstelling en pzet nderzek Het del van het nderzek is een beter beeld te krijgen van de belevingswereld van de jngeren tussen de 12 en 18 jaar. Het nderzek is gedaan dr middel van enquêtes en interviews. Het interview bestaat uit 10 vragen zwel vr de leerling als de deskundige. De 10 vragen zijn de nderstaande deelvragen. Deze 10 vragen zijn z mgevrmd dat het gede interview vragen zijn die de leerling en de deskundige kan beantwrden. De enquête bestaat uit 5 nderdelen: 1. Algemene vragen 2. Media 3. Subculturen 4. Uitgaan 5. Uiterlijk Bij het pstellen van de enquête hebben wij gekeken naar de hfd- en deelvragen van media, subculturen, uitgaan en uiterlijk. De hfd- en deelvragen zijn als vlgt: Media Hfdvraag: Deelvragen: Subculturen Hfdvraag: Deelvragen: Uitgaan Hfdvraag: Deelvragen: Uiterlijk Hfdvraag: Deelvragen: Wat vr invled heeft de media p de jngeren? Wat vr srt media is nder de jngeren ppulair? Welke relatie is er tussen de media en het gedrag van de jngeren? (huding, imitatie, kp) Is er een verschil in de mate van beïnvleding tussen jngens en meisjes? Welke subculturen zijn tegenwrdig ng actueel? Wat is een subcultuur? Wat zijn de kenmerken van een subculturen? He zijn de relaties tussen de verschillende subculturen? Waarm gaan de jngeren uit f waarm juist niet? Wat vr srt uitgaansgelegenheden zijn er waar de jngeren heengaan? Is er een verschil in uitgaansgelegenheden tussen een drp en stad? Op welke leeftijd gaan de jngeren uit en waarm? He belangrijk is uiterlijk vr de jngeren? Wat zijn de pririteiten tussen jngens en meisjes ten pzichte van het uiterlijk? Is er een samenhang tussen uiterlijk en nzekerheid? Heveel geld geven jngeren uit aan prducten van persnlijke verzrging?

73 Algemene vragen 1. Wat is je geslacht? 2. Wat is je Leeftijd?

74 3. Waar wn je? 4. Welk niveau de je?

75 Media 5. Als je p het internet wat vr srt sites zit je dan meestal (meerdere antwrden mgelijk)? 6. Als je een mbiel hebt, waarvr gebruik je hem het meest (meerdere antwrden mgelijk)?

76 7. Lees jij k gedrukte media? 8. Wanneer jij iets gaat kpen vr jezelf, bekijk je dan eerst advertenties, reclame f internetsites vrdat je dat det?

77 9. Wanneer jij reclame, advertenties ziet kp je dan meteen het prduct? 10. Heb je hyves, facebk, msn?

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?

Nadere informatie

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten Pestprtcl basisschl Pieter Wijten Basisschl Pieter Wijten werkt aan een veilig schlklimaat waarin kinderen respectvl met elkaar mgaan. Ze hanteert drie principes: Ik zrg ged vr mezelf Ik zrg ged vr de

Nadere informatie

Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b

Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b Kindercach Jasmijn Krmhut Grep 8b Inhud Vrwrd 1 Hfdstuk 1 Wat is een kindercach? 2 Hfdstuk 2 Geschiedenis 3 Hfdstuk 3 De pleiding 4 Hfdstuk 4 De prblemen 5 Hfdstuk 5 Srten kindercaches 6 Interview 7 Nawrd

Nadere informatie

Pestprotocol Cazemierschool 2012

Pestprotocol Cazemierschool 2012 Pestprtcl Cazemierschl 2012 Vrwrd De Cazemierschl is een Prtestants Christelijke schl, die werkt vanuit de Jenaplanvisie. Dat betekent dat vr nze schl de algemeen menselijke waarden zals gemeenschapszin,

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

PESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen.

PESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen. PESTEN Deze flder is een hulpmiddel vr ju en je kind m samen te leren ver pesten en he je dit kan stppen. WAT IS PESTEN? Pesten is iemand anders bewust bedreigen, bang maken, uitdagen, uitschelden f pijn

Nadere informatie

Protocol: Pestprotocol

Protocol: Pestprotocol Prtcl: Pestprtcl Inleiding Pesten kmt p iedere schl in mindere f meerdere mate vr. Het is een prbleem dat vr de betrkkenen verstrekkende gevlgen kan hebben in de lp van hun levens. Uit nderzek blijkt dat

Nadere informatie

Pestprotocol. Uitleg van de petten van de Kanjertraining VOOR ALLE KINDEREN VOOR HET GEPESTE KIND

Pestprotocol. Uitleg van de petten van de Kanjertraining VOOR ALLE KINDEREN VOOR HET GEPESTE KIND Pestprtcl Dit pestprtcl bestaat uit 4 delen:vr alle kinderen, vr het gepeste kind, vr de pester en, vr de uders. Deze partijen zijn allemaal betrkken bij een situatie waarin gepest wrdt. Uitleg van de

Nadere informatie

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs Cursussen CJG (samenwerking tussen De Meerpaal en het nderwijs in Drnten) Vrtgezet Onderwijs 1 Faalangst (vrtgezet nderwijs) Faalangsttraining is vr jngeren die gespannen zijn en (te) veel nadenken ver

Nadere informatie

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen:

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen: Graaf Jan van Mntfrtschl Beleid ter vrkming en/f regulering van pestgedrag 1. 1 Inleiding: Iedere schl heeft een veilig schlklimaat ndig. Op de Graaf Jan van Mntfrtschl zijn wij ns ervan bewust dat veiligheid

Nadere informatie

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling voor scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009]

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling voor scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009] 1 Algemeen Meldcde bij een vermeden van kindermishandeling vr scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009] 1.1 Iedere ScS Scheidingsspecialist, ScS Zandkasteelcach, ScS OKEE-cach, hierna te nemen scheidingsbegeleider,

Nadere informatie

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 Pestprtcl Onderwijs Pestprtcl Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 1 Achtergrnd 1.1 Uitgangspunt Beleid tegen pesten valt binnen het veiligheidsbeleid van Yulius Onderwijs. Ons uitgangspunt is dat nze schl een

Nadere informatie

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden Delstellingen Diepgaand inzicht krijgen in infrmatiebehefte m.b.t. WOII persnlijke betekenis WOII ntstaan interesse in WOII beiende/interessante thema s gebruik en

Nadere informatie

LOGBOEK van: klas: 1

LOGBOEK van: klas: 1 LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke

Nadere informatie

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR!

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR! Ontwikkeling van kinderen, stagnatie van de ntwikkeling en drverwijzen Wij prberen er vr te zrgen dat kinderen zich bij nze pvang plezierig velen en zich kunnen ntwikkelen. Om te kunnen berdelen f dit

Nadere informatie

Stap 1. Wat wil jij?

Stap 1. Wat wil jij? Stap 1. Hi Iemand heeft het idee dat jij wel wat supprt kunt gebruiken. Dat kunnen je uders zijn, een vriend/vriendin een therapeut f iemand anders die ju ged kent. Die iemand wil graag dat jij hulp krijgt

Nadere informatie

Metacognitieve Therapie

Metacognitieve Therapie Metacgnitieve Therapie MODULE 10: TERUGVALPREVENTIE 10.1 terugvalpreventie 10.2 Psychse/schizfrenie: diagnse f stigma? Het begrip psychse, respectievelijk schizfrenie, wekt bij veel mensen een verkeerde

Nadere informatie

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014 Evaluatierapprt Scalda - Grep 3 29 januari 26 maart 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren bij de

Nadere informatie

Rollenspel Jezus redt

Rollenspel Jezus redt Rllenspel Jezus redt Krte mschrijving prgrammanderdeel De leerlingen spelen samen een bestuursrechtzaak bij de Raad van State na. De Raad van State is de hgste bestuursrechter van Nederland. In deze rechtszaak

Nadere informatie

Pedagogisch klimaat en autisme. Pedagogisch klimaat en de Klimaatschaal. Groepsprocessen bij jongeren: rol van de leerkracht.

Pedagogisch klimaat en autisme. Pedagogisch klimaat en de Klimaatschaal. Groepsprocessen bij jongeren: rol van de leerkracht. Pedaggisch klimaat en autisme dr Ad Dnkers Klimaatschaal SIGA Dinsdag 9 december 2014 Inleiding Even vrstellen.. Pedaggisch klimaat en de Klimaatschaal Grepsprcessen bij jngeren: rl van de leerkracht.

Nadere informatie

LOGO Fontys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN

LOGO Fontys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN LOGO Fntys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN met Fntys Hgeschl XXX studiejaar 2009-2010 Vul de vragenlijst in en neem deze mee naar het gesprek met de dcent. 1. Persnlijke gegevens Vr- en

Nadere informatie

Wegwijzer. Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Informatie voor kinderen en ouders

Wegwijzer. Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Informatie voor kinderen en ouders Wegwijzer Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Infrmatie vr kinderen en uders WELKOM! De kmende tijd kmen jij en je uders een dagbehandeling vlgen in Heideheuvel. In Heideheuvel werken we in een

Nadere informatie

PESTPROTOCOL OBS Aan de Roer

PESTPROTOCOL OBS Aan de Roer PESTPROTOCOL OBS Aan de Rer Pestprtcl OBS Aan de Rer 1 Inleiding Vr u ligt het Pestprtcl OBS Aan de Rer. Het prtcl geeft leerkrachten van grep 1 tt en met 8 richtlijnen vr het vrkmen, signaleren en aanpakken

Nadere informatie

SPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KALKOEN BIJ ELKAAR

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan 2011-2013. Christelijke Peuterspeelzaal Lotje

Pedagogisch beleidsplan 2011-2013. Christelijke Peuterspeelzaal Lotje Pedaggisch beleidsplan 2011-2013 Christelijke Peuterspeelzaal Ltje Inhudspgave 1. Inleiding 2. Visie 3. Delen 4. Uitwerking van de delen 4.1 Liefdevlle benadering 4.2 Bijbelse waarden en nrmen 4.3 Emtinele

Nadere informatie

Stad & Esch maken we samen: Van pesten naar een wij-gevoel

Stad & Esch maken we samen: Van pesten naar een wij-gevoel Stad & Esch maken we samen: Van pesten naar een wij-gevel Omgaan met pesten pagina 1 van 11 Inhudspgave 1. Vrwrd blz. 3 2. Van pesten naar.een wij-gevel blz. 4 3. Stappen bij structureel pestgedrag blz.

Nadere informatie

Gedragsprotocol Samenwerkingsschool Balans. Wat is het gedragsprotocol? Uitgangspunt. Pesten of plagen?

Gedragsprotocol Samenwerkingsschool Balans. Wat is het gedragsprotocol? Uitgangspunt. Pesten of plagen? Gedragsprtcl Samenwerkingsschl Balans Wat is het gedragsprtcl? Het gedragsprtcl vrmt de verklaring van het schlbestuur, de directie, de leerkrachten, de leerlingen en de uders waarin is vastgelegd dat

Nadere informatie

Planning. Week Les Thuis Af. Uitleg nieuwe opdracht Reclame en Campagnes Onderzoek Orange Baby s - NEE - -

Planning. Week Les Thuis Af. Uitleg nieuwe opdracht Reclame en Campagnes Onderzoek Orange Baby s - NEE - - Planning Week Les Thuis Af 4 Uitleg nieuwe pdracht Reclame en Campagnes Onderzek Orange Baby s - - - NEE 5 Afmaken nderzek Orange Babys Beginnen nderzek Plus supermarkten Afmaken nderzek Plus supermarkten

Nadere informatie

Stap 4 Deel 2. 4.2.1 Controle willen houden over wat je denkt en voelt

Stap 4 Deel 2. 4.2.1 Controle willen houden over wat je denkt en voelt Stap 4 Deel 2 De rzaak van stress: de illusie dat we cntrle kunnen hebben als we maar geneg ns best den. 4.2.1 Cntrle willen huden ver wat je denkt en velt Je hebt al gelezen dat gedachten waar je in vastzit,

Nadere informatie

Vragenlijst: Ouderenagressie, een verschijnsel in Thuiszorg Bilzen?

Vragenlijst: Ouderenagressie, een verschijnsel in Thuiszorg Bilzen? Bijlage 1: de vragenlijst Vragenlijst: Ouderenagressie, een verschijnsel in Thuiszrg Bilzen? Ik de een nderzek naar uderenagressie ten aanzien van de hulpverlening vr mijn eindwerk. Dit nderzek de ik mede

Nadere informatie

o Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen

o Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Pestprtcl 1. Del Dit PESTPROTOCOL heeft als del: Alle kinderen meten zich in hun basisschlperide veilig kunnen velen, zdat zij zich ptimaal kunnen ntwikkelen Dr regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen

Nadere informatie

LEERVRAAG 2. - Informatie: - informeren. - observeren. - middelen zoeken. - actie ondernemen. - evalueren

LEERVRAAG 2. - Informatie: - informeren. - observeren. - middelen zoeken. - actie ondernemen. - evalueren LEERVRAAG 2 Leervraag (wat is /he kan ik vraag) He krijg ik een vllediger beeld van de hulp die Daan krijgt? Activiteiten uit stappenpla n - infrmeren - bserveren - middelen zeken - actie ndernemen - evalueren

Nadere informatie

Maatschappelijke Stage

Maatschappelijke Stage Maatschappelijke Stage 2 Inhud 1. Wat is MAS? 1.1 MAS algemeen. 1.2 MAS p het Gren van Prinstererlyceum 1.3 Deadlines 2. Stage zeken 2.1 De stage cördinatr p schl. 2.2 Masactief 3. De frmulieren 3.1 Aanvraagfrmulier

Nadere informatie

5.2.1 Jezelf losmaken uit overtuigingen

5.2.1 Jezelf losmaken uit overtuigingen Stap 5 Deel 2 Je met niet alles gelven wat je denkt Lesje 5.2.1 Jezelf lsmaken uit vertuigingen Je hebt eerder al pgeschreven welke gedachtes zijn uitgegreid tt vertuigingen: de beelden ver jezelf en anderen

Nadere informatie

Presenteren met Impact:

Presenteren met Impact: Presenteren met Impact: Gelven Presenteren is geweldig! Ik geef te, de eerste keer dat ik vr een grep stnd had ik zweethanden en een rd hfd, maar de afgelpen jaren heb ik tientallen keren vr grepen gestaan

Nadere informatie

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg MedewerkerMnitr Benchmark in de Zrg Telichting pzet vragenlijst en invulinstructies U heeft een inlgcde ntvangen per brief f per e-mail. Mcht u geen inlgcde ntvangen hebben, dan kunt u terecht bij de benchmarkcördinatr

Nadere informatie

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND Les 2 Een pen gesprek ver psychische gezndheid Grepsvrmingspdrachten is een prject van Diversin en MIND VOOR DE DOCENT Deze les kan als lsstaande pdracht gegeven wrden, maar k als vervlg p de MIND Yung

Nadere informatie

Het Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om?

Het Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om? Het Grte Geldnderzek: he ga je met je geld m? Natinaal Instituut vr Budgetvrlichting (Nibud) Tijdsduur: één les Werkvrm: individueel met een discussie in de klas Niveau: bedeld vr alle leerlingen van klas

Nadere informatie

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa)

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa) PEDAGOGISCHE VISIE A. Algemeen De pedaggische visie vertelt he de schl met leerlingen, persneel en uders van leerlingen wil mgaan en wat de schl verwacht ten aanzien van de relatie tussen leerlingen en

Nadere informatie

1 Uit: Pedagogisch kader kindercentra 4-13 jaar

1 Uit: Pedagogisch kader kindercentra 4-13 jaar 1 Uit: Pedaggisch kader kindercentra 4-13 jaar Deel I / hdst. 5 Relaties in de grep De grep als leermgeving De buitenschlse pvang is een fantastische preftuin vr de sciale ntwikkeling van kinderen. Ze

Nadere informatie

Het Coole Kikkerplan Binnen twee weken een klas vol vet coole kikkers Groep 4 tot en met 8

Het Coole Kikkerplan Binnen twee weken een klas vol vet coole kikkers Groep 4 tot en met 8 Het Cle Kikkerplan Binnen twee weken een klas vl vet cle kikkers Grep 4 tt en met 8 Anne Kijman, Kinderpsychlg NIP/Gz BIG i.s.m Christine de Jngh en Yvnne van der Zanden, leerkrachten Jhannesschl Pijnacker

Nadere informatie

Pestprotocol. Pestprotocol Stichting Allure januari 2012 1

Pestprotocol. Pestprotocol Stichting Allure januari 2012 1 Pestprtcl Elke schl bij Stichting Allure hanteert een Pestprtcl. Het schlspecifieke Pestprtcl is een afgeleide van dit algemeen Pestprtcl. 1. Del van het pestprtcl: Wij vinden dat elk kind dat bij ns naar

Nadere informatie

De aandachtspuntenlijst

De aandachtspuntenlijst De aandachtspuntenlijst Wat is de aandachtspuntenlijst? De aandachtspuntenlijst is een verzicht van nderwerpen die aan de rde kunnen kmen tijdens een afspraak met de neurlg. Onderwerpen waarver u meer

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT WALLABY ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE WALLABY BIJ ELKAAR

Nadere informatie

Pedagogische Civil Society

Pedagogische Civil Society Pedaggische Civil Sciety Nieuwkmer in het cntinuüm van pvedndersteuning? 4 juni 2010 Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Welkm Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Werkzaam bij SO&T: kwaliteit in Opveden

Nadere informatie

Een natuurlijk proces

Een natuurlijk proces Ik vel het weer. Het is er weer. Sms even, dan de hele tijd. Ik wil je niet kwetsen. Ik wil het niet weer zeggen, maar het is er weer. (Gijs Hrvers) Overprikkeling Veel mensen met autisme hebben gede intellectuele

Nadere informatie

Presenteren met Impact:

Presenteren met Impact: Presenteren met Impact: Gelven Presenteren is geweldig! Ik geef te, de eerste keer dat ik vr een grep stnd had ik zweethanden en een rd hfd, maar de afgelpen jaren heb ik tientallen keren vr grepen gestaan

Nadere informatie

Ekelmans & Meijer Advocaten (Rechten)

Ekelmans & Meijer Advocaten (Rechten) Evaluatie-rapprt STEP In-husedag bij Ekelmans & Meijer Advcaten (Rechten) -- INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE. WOORD VOORAF. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING VÓÓR DE IN-HOUSEDAG. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING

Nadere informatie

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD Sinds 1 september 2004 kan elke schl een uderraad prichten vlgens het participatiedecreet. Het schlbestuur is verplicht m een uderraad p te richten als 10% van de uders er

Nadere informatie

De volgende kenmerken die betrekking hebben op de algemene ontwikkeling kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong.

De volgende kenmerken die betrekking hebben op de algemene ontwikkeling kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong. 1 Checklist kinderen met een ntwikkelingsvrsprng (grep 1 en 2). De vlgende kenmerken die betrekking hebben p de algemene ntwikkeling kunnen wijzen p een ntwikkelingsvrsprng. mndelinge taalvaardigheid gede

Nadere informatie

Inventarisatie van wensen & verwachtingen over gezondheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst

Inventarisatie van wensen & verwachtingen over gezondheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst Inventarisatie van wensen & verwachtingen ver gezndheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst Let p: Deze vragenlijst dient vr verspreiding p maat gemaakt te wrden vr uw bedrijf. Ver daar waar [bedrijfsnaam]

Nadere informatie

Dossier : drugs in het verkeer

Dossier : drugs in het verkeer Dssier : drugs in het verkeer 1 Enkele gangbare pvattingen ver illegale drugs Ik merk het direct wanneer iemand drugs heeft genmen. Ik lp dus geen risic m mee te rijden met iemand die nder invled rijdt.

Nadere informatie

Chic, zo n gedragspatroongrafiek!

Chic, zo n gedragspatroongrafiek! Chic, z n gedragspatrngrafiek! Leerdelen: De leerlingen kunnen nder begeleiding de verwevenheid tussen ecnmische, sciale en eclgische aspecten in duurzaamheidsvraagstukken herkennen. De leerlingen krijgen

Nadere informatie

Godsdienstige stellingname collega

Godsdienstige stellingname collega Gdsdienstige stellingname cllega Je werkt p een penbare basisschl en hebt kinderen van verschillende natinaliteiten in je grep. Een van je cllega's draagt een hfddek. De kinderen uit haar grep scren ged

Nadere informatie

Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving en een plezierige schooltijd. Achtergrond

Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving en een plezierige schooltijd. Achtergrond Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht p een veilige mgeving en een plezierige schltijd Achtergrnd - Wat is pesten? 'Iemand wrdt getreiterd f is het mikpunt van pesterijen als hij f zij herhaaldelijk

Nadere informatie

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling Prtcl bij het verlijden van een gezinslid van een leerling Algemeen: Er wrden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het lcatie aanspreekpunt f de directeur meldt alleen dat nze 1 ste zrg de nabestaanden

Nadere informatie

9. Wat was het oorspronkelijke beroep van Domela?

9. Wat was het oorspronkelijke beroep van Domela? Na de maquettezaal km je in het Ferdinand Dmela Nieuwenhuis Museum. Dit museum bestaat uit drie verschillende ruimten: de infrmatie zaal, de studeerkamer en de gang waarin zijn verlijden centraal staat.

Nadere informatie

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten Beschermd Wnen met een pgb nder verantwrdelijkheid van gemeenten Een factsheet vr cliënten, cliëntvertegenwrdigers en familievertegenwrdigers 1 februari 2016 Sinds 1 januari 2015 valt Beschermd Wnen (vrheen

Nadere informatie

Eenzaamheid. 1. Ter inleiding 2. 2. Wat is eenzaamheid? 2

Eenzaamheid. 1. Ter inleiding 2. 2. Wat is eenzaamheid? 2 Eenzaamheid Idske de Haan- de Jng> 1. Ter inleiding 2 2. Wat is eenzaamheid? 2 3. He ntstaat eenzaamheid 3 a. Externe factren 3 b. Persnlijkheidskenmerken f karakter 4 c. Gedragspatrnen

Nadere informatie

Zorgroutes interne en externe zorgstructuur in basisscholen Versie oktober 2013

Zorgroutes interne en externe zorgstructuur in basisscholen Versie oktober 2013 Zrgrutes interne en externe zrgstructuur in basisschlen Versie ktber 2013 Inhud 1. Inleiding CJG en zrgrutes gemeenten Westerkwartier 2. Meldcde kindermishandeling en huiselijk geweld 3. Criteria zrgrutes

Nadere informatie

20 jaar kinderrechten!

20 jaar kinderrechten! Er is er een jarig, hera hera! Rechten? Plichten? Wensen? Ken je iemand die jarig is? Je buurjngen f je beste vriend? Jarig zijn is leuk. Vr de jarige zelf, maar k vr de anderen. Er is een feestje. We

Nadere informatie

Als uitgangspunt zijn er drie wensen waar jij uit kunt kiezen:

Als uitgangspunt zijn er drie wensen waar jij uit kunt kiezen: Stap 2 Wat ga je den? Je gaat een wens kiezen ver wat jij anders wilt in het met elkaar mgaan. Daarna kies je twee manieren waarp jullie die wens gaan waarmaken. Je schrijft k ng p welke kwaliteiten en

Nadere informatie

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt.

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt. Techniek & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen ntdekken de leerlingen dat er techniek in en m de Schelde, dus in nze regi, een erg belangrijke rl speelt. Gerelateerde kerndelen Vlaanderen, Primair

Nadere informatie

Sociaal veiligheidsprotocol VMBO Helicon Eindhoven

Sociaal veiligheidsprotocol VMBO Helicon Eindhoven Sciaal veiligheidsprtcl VMBO Helicn Eindhven Dit prtcl is een bijlage van het begeleidingsplan van nze schl. Standpunt In dit prtcl verklaren schl en uders tezamen, dat we grensverschrijdend gedrag en

Nadere informatie

De Ultieme Sollicitatie Gids.

De Ultieme Sollicitatie Gids. De Ultieme Sllicitatie Gids. Ha Aanstaande Superheld! Hierbij een mie verzameling met nuttige infrmatie. Lees het dr en kijk wat je eruit kunt halen. Sms staan er bepaalde tips f acties dubbel in. Dat

Nadere informatie

handleiding voor begeleiding van mbo-jongeren met eergerelateerde problemen

handleiding voor begeleiding van mbo-jongeren met eergerelateerde problemen handleiding vr begeleiding van mbo-jngeren met eergerelateerde prblemen HANDLEIDING OMGAAN MET EERGERELATEERDE ISSUES VOOR BEGELEIDING VAN MBO-JONGEREN MET EERGERELATEERDE PROBLEMEN Jngeren gaan naar schl

Nadere informatie

Monitor de Bibliotheek op school

Monitor de Bibliotheek op school Mnitr de Biblitheek p schl 2018-2019 Vragenlijst leerkracht Je vult deze vragenlijst in vr: - BRIN-cde van de schl - naam van de schl - plaats waar de schl staat - grep LEZEN 1. He vaak de je dit gemiddeld?

Nadere informatie

Onze groep bezoekt de voorstelling op: LESBRIEF

Onze groep bezoekt de voorstelling op: LESBRIEF Onze grep bezekt de vrstelling p: LESBRIEF 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Geachte leerkracht, Deze lesbrief is bedeld

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

Grote practische opdracht klas 3 1

Grote practische opdracht klas 3 1 1 Aardrijkskunde Praktische pdracht Aardrijkskunde. Dit schljaar met je een praktische pdracht maken vr het vak aardrijkskunde. Hiermee met je tenminste 10 klkuren bezig zijn geweest, ftewel 14 lesuren.

Nadere informatie

ENQUÊTE LEVEN IN HEILIG LANDSTICHTING

ENQUÊTE LEVEN IN HEILIG LANDSTICHTING ENQUÊTE LEVEN IN HEILIG LANDSTICHTING Beste drpsgent, Vr u ligt een enquête ver de ntwikkeling van ns drp in de kmende jaren. Deze enquête is een initiatief van de Drpsvereniging Heilig Landstichting,

Nadere informatie

Groep 6. Werkboek Werkstuk

Groep 6. Werkboek Werkstuk Grep 6 Werkbek Werkstuk Naam: Wat ga je den? In de kmende tijd ga je werken aan een werkstuk. Je met je vrstellen dat je ver juw nderwerp gaat vertellen. Net zals bij een spreekbeurt! Maar nu schrijf je

Nadere informatie

depressie wat kun je doen als iemand in je omgeving een depressie heeft?

depressie wat kun je doen als iemand in je omgeving een depressie heeft? depressie raakt iedereen wat kun je den als iemand in je mgeving een depressie heeft? INHOUD Inleiding 4 De Depressie Vereniging 5 Tips vr naasten van mensen met een depressie 6 Het prbleem erkennen 6

Nadere informatie

Zorgplan. Naam. Adres. Uitgerekende datum. Administratienummer. Naam en adres verloskundige praktijk

Zorgplan. Naam. Adres. Uitgerekende datum. Administratienummer. Naam en adres verloskundige praktijk Zrgplan Naam Adres Uitgerekende datum Administratienummer Naam en adres verlskundige praktijk datum tijd Met wie Afsprakenlijst Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Tijdens uw zwangerschap zal u nder cntrle

Nadere informatie

draaiboek suïcidepreventie

draaiboek suïcidepreventie draaibek suïcidepreventie Algemeen Een draaibek is een handleiding f stappenplan waarin stap vr stap wrdt behandeld wat er p je af kan kmen mcht er zich een bepaalde gebeurtenis f crisis vrden. Elke gebeurtenis

Nadere informatie

BEGELEIDING LEERLINGEN MET DYSCALCULIE

BEGELEIDING LEERLINGEN MET DYSCALCULIE BEGELEIDING LEERLINGEN MET DYSCALCULIE Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenprblemen en/f dyscalculie Delen en uitgangspunten Binnen het Veluws Cllege Crtenbsch hanteren wij het Prtcl Ernstige

Nadere informatie

OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS

OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS In 2013 viert het Huis van het Nederlands in Antwerpen zijn 10-jarig bestaan. Om deze feestelijke gebeurtenis

Nadere informatie

Stap 7. Deel Elkaar positief blijven versterken

Stap 7. Deel Elkaar positief blijven versterken Stap 7. Deel 2. 7.2 Elkaar psitief blijven versterken In het tweede deel ga jij je aandacht bewust richten p he je elkaar kunt versterken in het blijven den wat werkt. Dat ga je den dr p te schrijven wat

Nadere informatie

Zo doen wij het op de Koningin Julianaschool

Zo doen wij het op de Koningin Julianaschool Regels en afspraken Eén van de uitgangspunten van nze schl is dat kinderen met plezier naar schl gaan. Vr een gede sfeer zijn er regels ndig en maken we afspraken met de kinderen en hun uders. Als we samen

Nadere informatie

Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hoera? De rol van de OR bij de invoering van Het Nieuwe Werken

Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hoera? De rol van de OR bij de invoering van Het Nieuwe Werken Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hera? De rl van de OR bij de invering van Het Nieuwe Werken De kans is grt dat er in uw rganisatie al wrdt gesprken ver de invering van Het Nieuwe Werken. En z niet, dan

Nadere informatie

Vrij zijn - als een koningskind leven in Gods koninkrijk!

Vrij zijn - als een koningskind leven in Gods koninkrijk! 1 Vrij zijn - als een kningskind leven in Gds kninkrijk! Als de Zn je heeft vrijgemaakt, zul je werkelijk vrij zijn! Jh.8:36 Vrij zijn, dr wat Jezus vr ns heeft gedaan aan het kruis. Dit prgramma hebben

Nadere informatie

Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn

Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn Infrmatiebrief ver deelname aan het nderzek Fd2Learn Beste leerlingen, uders en/f wettelijk vertegenwrdigers, Dat het eten van vis (rijk aan mega- 3 vetzuren) ged is vr het functineren van de hersenen

Nadere informatie

LOOPBAANORIËNTATIE VMBO-4 Periode 1 t/m periode 3

LOOPBAANORIËNTATIE VMBO-4 Periode 1 t/m periode 3 LOOPBAANORIËNTATIE VMBO-4 Peride 1 t/m peride 3 In leerjaar 4 met je de keus gaan maken; wat wil jij gaan den wanneer je het vmbdiplma hebt? Om te laten zien dat je uiteindelijk een studie, die bij je

Nadere informatie

Wij zijn een KiVaschool!

Wij zijn een KiVaschool! Elke schl bij Stichting Allure hanteert een Pestprtcl. Dit schlspecifieke Pestprtcl is een afgeleide van het algemeen Pestprtcl Allure. O.B.S.Geert Hlle hanteert de KiVa aanpak. Wij zijn een KiVaschl!

Nadere informatie

ACT in LOB. De informatietrechter. Werkbladen. Toolkit. Check je info-level! Level 1. Level 2. Level 3. Level 4

ACT in LOB. De informatietrechter. Werkbladen. Toolkit. Check je info-level! Level 1. Level 2. Level 3. Level 4 ACT in LOB Werkbladen Tlkit De infrmatietrechter Deze tl helpt je m de grte heveelheid infrmatie ver studiekeuze vr jezelf behapbaar te maken. Je kunt p verschillende niveaus met de infrmatie ver studies

Nadere informatie

Gouda, februari 2012. Team en schoolleiding Goejanverwelleschool.

Gouda, februari 2012. Team en schoolleiding Goejanverwelleschool. Guda, februari 2012. Team en schlleiding Gejanverwelleschl. Pestprtcl Pesten is een ernstig verschijnsel. Het kmt p alle schlen vr, k p de Gejanverwelleschl! Juist in deze tijd, met de mderne mgelijkheden

Nadere informatie

Hoogbegaafdheid & dubbele of misdiagnose

Hoogbegaafdheid & dubbele of misdiagnose Hgbegaafdheid & dubbele f misdiagnse Minka Dumnt 20 april 2016 Hgbegaafdheid & dubbele f misdiagnse Inhud Begaafdheidskenmerken Verklaring van de kenmerken Prfielen van Betts & Neihart Misdiagnses Delen

Nadere informatie

Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar)

Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar) Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar) 2 Inleiding Uw kind heeft een licht traumatisch hfd-/hersenletsel pgelpen dr een ngeval f een klap tegen zijn/haar hfd. Deze flder beschrijft de infrmatie

Nadere informatie

bijlage 1 (voor het steekproefsgewijs verzamelen van borstvoedingscijfers)

bijlage 1 (voor het steekproefsgewijs verzamelen van borstvoedingscijfers) Bijlagen bij het mdel Plan van Aanpak vr de kraamtijd bijlage 1 (vr het steekprefsgewijs verzamelen van brstvedingscijfers) Zrg vr brstveding certificering vraagt bij (re) certificering naar de brstvedingscijfers.

Nadere informatie

SPREEKBEURT STRUISVOGEL

SPREEKBEURT STRUISVOGEL SPREEKBEURT STRUISVOGEL l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE STRUISVOGEL BIJ

Nadere informatie

Inhoud. Pestprotocol basisschool Het Palet

Inhoud. Pestprotocol basisschool Het Palet Inhud Plagen f pesten?... 3 Del pestprtcl basisschl Het Palet... 3 Preventief pestbeleid... 4 Klimaat van het Palet... 4 Werkvrmen... 4 Indien er tch sprake is van pestgedrag?... 5 Tips aan de uders...

Nadere informatie

SPEURTOCHT THEMA OCEAN. voor groep 5 t/m 8

SPEURTOCHT THEMA OCEAN. voor groep 5 t/m 8 SPEURTOCHT THEMA OCEAN vr grep 5 t/m 8 Welkm in Burgers Ocean! Met deze nderwater-speurtcht leer je van alles ver de dieren die in de zee leven. De speurtcht begint al zdra je vanuit de Bush p het strand

Nadere informatie

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012 Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:

Nadere informatie

Taakkaart 4 Kleding van vroeger tot nu

Taakkaart 4 Kleding van vroeger tot nu Taakkaart 4 Kleding van vreger tt nu Mde vr mannen: Bij feesten trekken we nze miste kleren aan. Mannen dragen dan vaak een pak. Een nette brek, verhemd en jasje. Sms den ze k een strpdas m. En ze trekken

Nadere informatie

Presentatie eisen reisweek

Presentatie eisen reisweek Presentatie eisen reisweek Beste reisadviseurs, De aftrap is genmen. We zijn begnnen aan een spannende strijd m te bepalen he nze werkweek er in juni 2013 uit zal zien. Natuurlijk lijkt het een beetje

Nadere informatie

SPREEKBEURT GOUDVIS VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT GOUDVIS VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT GOUDVIS l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE GOUDVIS BIJ ELKAAR

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT RAT ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT RAT ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN SPREEKBEURT RAT l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE RAT BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie

Saxionstudent.nl CE 1

Saxionstudent.nl CE 1 Thema: Marktanalyse (semester 1) Prject: Desk en Fieldresearch 56357 Vrwrd Vr u ligt het plan van aanpak vr het prject Desk en Fieldresearch, vr het thema marktanalyse van semester 1. Het is de bedeling

Nadere informatie

Dyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding

Dyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding Dyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding Dyslexie en dyscalculie en spellingsbegeleiding p het Carlus Clusius Cllege Zwlle Signalering en Begeleiding dyslectische / dyscalculische leerlingen Dyslexie:

Nadere informatie

Intervisiemethodes. In andermans schoenen methode. Incidentenmethode. Kernmodel intervisiemethode. Roddelmethode. Leren van elkaars succes methode

Intervisiemethodes. In andermans schoenen methode. Incidentenmethode. Kernmodel intervisiemethode. Roddelmethode. Leren van elkaars succes methode Intervisiemethdes In andermans schenen methde Incidentenmethde Kernmdel intervisiemethde Rddelmethde Leren van elkaars succes methde Vijf stappen methde In andermans schenen methde Vrwaarden: Vrdelen:

Nadere informatie