-nummer13. Verbazing &

Transcriptie

1 -nummer13 nul Foto s: Kees C. Keuch Verbazing & de visie van G. Reve op behandeling van alcoholisten informatieavonden voor familie en vrienden kapitein Haddock - leugens bij de dokter WTC en Sinterklaas - urinecontrole Enzovoorts.

2 Nul juni 2011 Redactioneel 02 0-nummer is een cliëntgestuurd project van de Cliëntenraad Arkin De cliëntenkrant is gemaakt voor en door (ex) cliënten van de Jellinek. colofon Redactie & medewerkenden: Kees C. Keuch Teun Baaijens Hans Altena Andy Bos Johan van Glabbeek Reinier Schippers Hans 12 steps Christian Krappel Niels Höfelt Tony Raedecker Jos Oude Bos Gert de Haan Gerard Reve Wolf Kayser Hendrik Jan Slotboom Tommie Thienpont Kapitein Haddock Pre-press en druk: Drukgoed & Paardekooper display Amsterdam Redactieadres: Redactie Nul-nummer p/a Cliëntenraad Arkin Postbus AV Amsterdam E: Site: Inhoud: 2 Redactioneel Carrousel avonden 6 Leugens bij de dokter 7 Gedachten 8-9 De kracht van het WTC Ben gaan luisteren 13 Wolf Brief Gerard Reve Nieuws Het Zwarte Gat Cuckoo s nest Waar stemde jij op? Kapitein Haddock Verbazing 25 Wolf Kayser Award 26 Urinecontroles 27 Niet meer bang Voor reacties en ingezonden brieven en voor toestemming voor het geheel of gedeeltelijk overnemen van berichten en/of artikelen uit het Nul-nummer kunt u contact opnemen met de redactie via ons adres. Met gepaste trots presenteren wij u Nul-nummer 13. Het is weer gelukt. Bezuinigingen, ook voor de uitgave van dit magazine voor de verslavingszorg. Het beschikbare budget voor publiciteit en voorlichting is gekort en dat betekent dat het Nul-nummer en het blad Bolwerk, wat vanuit de psychiatrie wordt gemaakt, op een evenwichtig eerlijk verdeelde wijze het met dit budget moeten doen. Bezuinigingen, iedereen heeft het erover en als iedereen het erover heeft lijkt het ook een vanzelfsprekend gegeven hoewel niemand nou precies kan uitleggen waarom dan wel. Er wordt wel gesteld om deze twee bladen samen te laten gaan maar dat is een verkeerde gedachtegang. Men zegt vandaag de dag nu wel dat verslavingsproblematiek een psychiatrische aandoening is, maar laten wij vanuit ons perspectief het er nu maar op houden dat dit wel twee verschillende vakgebieden zijn met ieder hun eigen denkwijze. En laten we wel hopen dat dit zo blijft. Uit de archieven kwam een brief van schrijver Gerard Reve ( ) waarin hij aan de toenmalige directeur van de Jellinek min of meer uitlegt hoe je de alcoholist droog kunt houden, althans enkele ingrediënten die hierbij nodig zijn. Met de pil bedoeld hij Refusal, de anti alcohol of niet drink pil. Naast dit intellectuele schrijven op de middenpagina informeert Teun Baaijens over de voorlichtingsavonden voor familie en vrienden van mensen met verslavingsproblemen. Hoe eerlijk bent u tegenover de dokter op pagina zes; waarom houden mensen zich zelf toch zo voor de gek? Nogmaals een artikel over het WTC, het Woon Train Centrum in Amsterdam Oost. Bewoner, en geen onbekende voor ons Johan van Glabbeek bericht hierover. Niet getreurd bij de mededeling dat je een zogenaamde dubbeldiagnose hebt want ook al zou dit zo zijn, herstel is mogelijk. Wijsneus en ervaringsdeskundige Hans neemt u mee in zijn strijd duidelijkheid te krijgen in wat er feitelijk aan de hand is, of misschien was want hij is al behoorlijk lang abstinent van alles wat dan ook maar enigszins naar genot riekt. Gebeurt er nog wat vanuit het Kennisnetwerk Het Zwarte Gat? Hoe is het met de herstelondersteunende zorg gesteld? Lees het op pagina 16 en 17. Gemotiveerd criticus Altena beschrijft op pagina 18 en 19 wat hij ziet bij Jellinek Herstel op de Vlaardingenlaan. Voor insiders geen onbekende Andy Bos in gesprek met meneer Witteman over o.a. dubieuze literatuur op pagina 20. Gevolgd door kapitein Haddock; voor ons geen beter voorbeeld hoe het werkt met koning Alcohol. Geconditioneerd gedrag: een éénmaal op gang gebrachte handeling is niet te stoppen. Ja, wanneer de fles leeg is. Denk hier aan als de gedachte opkomt: eentje moet toch kunnen. Verbazing, waarschijnlijk hebben we hier allemaal wel eens mee te maken. Wat doen we er mee; wat leren we ervan; is het te begrijpen? De auteur op pagina begrijpt het blijkbaar niet maar daar zal niemand wakker van liggen. Lees over de nieuwe trend: een tampon doordrenkt met wodka of andere 40+ alcoholica wordt anaal of vaginaal ingebracht. Onze Belgische correspondent Tommie Thienpont over het gelazer met urinecontroles op pagina 26 en tot slot onze Johan over zijn manier van het stap voor stap inrichten van een nieuw leven. Een ieder heeft zo zijn eigen manier maar waar het uiteindelijk om gaat is dat de trein op het goede spoor staat, dat is het begin. De rit vervolgens moet je zelf maken. (KCK )

3 Carrousel avonden Voorlichting voor familie en vrienden in het omgaan met verslaafden Door Teun Baaijens Heb ik mij ooit druk gemaakt over mijn naasten? Wat zij van mijn buitensporig alcoholgebruik vonden? Nou ik dacht het niet. Het financieren van genoeg promillage voorraad in de koelkast baarde mij veel meer zorgen. Tot het moment dat de omgeving je confronteert met je zelfmedelijden, leugenachtig en egocentrisch gedrag en dat je doet beseffen: ik moet hulp zoeken. Sinds juni 2008 behoor ik tot de categorie niet drinkende alcoholist. Zoals we weten gaat die verslaving niet weg maar met het drinken van alcohol kun je stoppen. Daar waren wel eerst vijf opnamen voor nodig waarvan de laatste was op de Nieuwe Skuul, de Jellinek kliniek op Texel. Inmiddels ben ik voor de verslavingszorg een druk bezet Cliëntenraadslid binnen de Arkin organisatie. En werk mee aan het periodiek verschijnen van het Nulnummer magazine. Dit blad is geënt op verslavingsproblematiek. Deze activiteiten doe ik uit interesse en om bij de les te blijven, mijzelf alert te houden op me n verslavingsrituelen. Carrousel avonden Vanwaar nu mijn interesse voor Naastbetrokkenen? Via mijn geliefde hoorde ik van het bestaan van de Carrousel avonden (CA). Zij heeft destijds deze avonden meermalen bezocht. Voor het Nulnummer leek het me een thema s (zie foto) en per keer wordt er een thema behandeld. Je kunt op ieder moment instappen of meedraaien (carrousel). Twee medewerkers van de Jellinek verzorgen de avond. Iedereen vindt de theoretische kennis over de middelen prettig en vinden dat vrijwel alle aspecten, die zij willen weten aan bod komen. Daar zit ik dan tussen onwetende- boze- machteloze en radeloze personen, voor mijzelf een onthutsende en confronterende ervaring. De twee Jellinek medewerkers laten genoeg ruimte voor de groep om hun eigen verhaal te kunnen vertellen en dat is vaak al meer dan ze verwacht hadden. Al gelijk bij het voorstelrondje wordt duidelijk wat er aan de hand is. Iemand heeft een aan alcohol verslaafde zoon die alle hulp weigert. De ander heeft een zwager met een alcoholprobleem. Een mevrouw vertelt over haar partner die meer dronken is dan niet en niet meer weet wat ze er mee aanmoet. Een vader en moeder van in de zestig bijgestaan door hun zoon vertellen over hun aan cocaïne verslaafde zoon en jongere broer. Een mevrouw zegt gevlucht te zijn naar een hotel omdat haar dronken echtgenoot het huis aan het verbouwen is. Tussendoor worden mij ook vragen gesteld zoals: hoe en waarom ben je er uiteindelijk mee gestopt? Wat opvalt is dat de aanwezigen geen idee hebben wat verslaving is en hoe zwaar het is om van een verslaving af te komen en vooral te blijven. Daar stop je toch gewoon mee. Als het al zo eenvoudig is! Met een aantal mensen uit deze groep heb ik een afspraak gemaakt om voor het artikel apart bij elkaar te komen om één en ander in kaart te brengen. goed idee hier aandacht aan te besteden. Inmiddels heb ik vele avonden bijgewoond die meer dan goed bezocht worden en waarbij de emoties soms hoog oplopen. Deze avonden vinden plaats in het Jellinekhuis, Jacob Obrechtstraat 92, elke even week op woensdagavond van tot uur. Deze zijn bestemd voor partners, familie en vrienden die te maken hebben met verslaving in hun directe omgeving. Er zijn vier We beginnen met de vraag: Waarom en hoe zijn jullie bij deze avonden terecht gekomen? (De personages worden geduid met een afkorting) M. maakte kennis via een folder die ze in de kliniek zag liggen. Ze heeft een inwonende zoon (40) en maakt zich grote zorgen over zijn alcohol (mis) gebruik, wat hij zelf ontkent! Ook helpt het niet dat haar ex-man aangeeft losers zoals zijn zoon te minachten. Ook een teken van onmacht! Ze vindt het fijn dat ze haar verhaal kan vertellen tijdens deze avonden. R. heeft veel moeite gedaan en is van het kastje naar de muur gestuurd en via de Stichting De 03

4 Regenboog * bij de CA aangeland. Ze drong niet meer tot haar vriend door en ook haar eigen omgeving liet haar vallen i.p.v. te steunen. Ze was gewoon kwaad en onbegrepen, zoals ze vertelde: is de fles belangrijker dan onze liefde; het antwoord is: Ja, en dat komt behoorlijk hard aan hoor. De avonden hebben haar geholpen situaties anders te benaderen. Familie K. dacht dat hun zoon een burnout had, via hun andere zoon kwam de waarheid boven tafel. Hij was cocaïne verslaafd; zij sprongen financieel in de bres en kwamen via internet bij de CA terecht. Zij vinden zichzelf vooral onnozel dat ze dit niet hebben voorzien onze zoon, getrouwd, vader van een kind, goedlopende zaak, die doet zoiets toch niet. Vooral Pa is ontzettend boos toen hij het hoorde en zou hem graag een pak op zijn sodemieter hebben gegeven. Ze bezoeken de CA in de hoop meer te weten te komen en hoe er mee om te gaan. K. haar zwager (kunstenaar) is opgenomen met een levercirrose en heeft het nauwelijks overleefd. Hij krijgt nu eindelijk goede begeleiding en mijn man heeft hem erop gewezen dat hij een tweede kans verdient en dat wij als familie hem zouden steunen. Hij is gestopt met drinken en heeft intussen de aanmoedigingsprijs voor kunstenaars van de Mondriaan Stichting ontvangen. R. vertelt nog dat ze de verslaving nog wel kon verdragen, maar het manipuleren, liegen en bedriegen het allerergste vond. Dit wordt algemeen gedeeld. Sinds jaren biedt Jellinek de cursus aan: Om gaan met verslaving voor familie en vrienden. Omgaan met verslaving in je omgeving Adri Bink, Hent van den Elsen en sinds kort ook Annemiek Maandag zijn de professionals die deze avonden begeleiden. Bink vertelt: ouders, kinderen, partners en vrienden van mensen met verslavingsproblemen hebben vaak veel problemen en vragen terwijl de aandacht van de hulpverlening vooral uit gaat naar de verslaafde. Als het dan eindelijk zo ver is dat de verslaafde erkent dat hij een verslavingsprobleem heeft en in behandeling gaat, wil de omgeving graag bij de behandeling betrokken worden, mee praten, mee denken. De hulpverlening richt zich op de verslaafde. Bij wie kan de omgeving terecht met vragen, voor ondersteuning en hulp? De mensen die om de verslaafde heen staan hebben vaak het gevoel alleen te staan. Zij doen van alles om de verslaafde te helpen, zij cijferen zich weg en putten zich uit in het bedenken van oplossingen om het tij te keren. Met belonen, straffen, controleren, dingen uit handen te nemen, financieel te ondersteunen proberen zij te helpen. Vaak hebben zij eerder dan de verslaafde zelf in de gaten dat er een verslavingsprobleem met bijkomende gevolgen aan het ontstaan is. De onderlinge relaties worden verstoord. Het vertrouwen wordt meer en meer geschaad door beloftes die niet worden nagekomen, halve waarheden, smoezen en leugens. Voor verslaafden is het lastig om met hun Foto: Kees C. Keuch 04

5 hun eigen leven kunnen verbeteren. Deze training/behandeling bestaat uit dertien wekelijkse sessies van een uur. Teun Baaijens *De Regenboog: stichting voor de zorg en opvang van dak- en thuislozen en verslaafden in Amsterdam. probleem naar buiten te treden. Hetzelfde geldt vaak voor de omgeving. Als zij met anderen over de problemen praten voelen zij zich niet begrepen. Dan zeggen ze: gooi hem de deur uit. Na afloop vroeg ik: Hebben de carrouselavonden jullie iets opgeleverd? Iedereen is het er over eens dat het prettig is om ook zijn verhaal te kunnen vertellen. R. vertelt dat zij op deze avonden bewust is geworden de verslaafde niet zo in zijn nek te hijgen en beiden wat ruimte te geven. M. heeft de hele cyclus van vier avonden meegedraaid en heeft ook persoonlijke gesprekken gevoerd. Familie K. heeft veel opgestoken van deze avonden. Zij zijn een stuk wijzer geworden wat betreft het gebruik van alcohol en harddrugs en wat dat teweeg brengt bij hun zoon. Iedereen vindt de theoretische kennis over de middelen prettig en vinden dat vrijwel alle aspecten, die zij willen weten aan bod komen. CRAFT Als vragen specifieker worden komt CRAFT in beeld. Craft (Community Reïnforcement and Family Training) is een nieuwe methode waar Jellinek mee gestart is. De methode is overgewaaid uit Amerika. De instroom vindt momenteel ook plaats vanuit de familieavonden. Craft is voor mensen die heel nauw betrokken zijn bij een cliënt, die nog niet in behandeling is. Vaak zijn ze kwaad: waarom verkiest hij/zij de fles, de drugs, de hoeren, de games, het pokeren, het vreten, boven mij? Het eerste doel is dat familieleden/partners leren wat zij kunnen doen om hun probleemdrinker/gebruiker te motiveren in behandeling te gaan. Doordat er iets verandert in de houding en het patroon van de naastbetrokkenen, gaat er ook iets veranderen bij de (aspirant) patiëntcliënt. De naastbetrokkenen worden zich bewust van hun aandeel in het proces en leren ook hoe ze de kwaliteit van Sinterklaas bezoekt het WTC Vijf december, s avonds rond achten. Buiten is het koud en guur. Vol verwachting kloppen de harten van de bewoners en stafleden van het WTC, het Woon- TrainCentrum van Arkin aan de Domselaerstraat in Amsterdam Oost. De reden is het op handen zijnde bezoek van de goed heiligman Sinterklaas, u kent hem wel. De opkomst is hoog, de sfeer ietwat gespannen en bij velen kwam het kind weer even boven. Na het wel bekend Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht, betrad de Sint met twee van zijn knechten de kantine en begon de avond met veel gedichten en cadeautjes. Onze kindervriend uit Spanje had bovendien een persoonlijk woord voor een ieder die naar voren werd geroepen. Het werd een heerlijk avondje met een hapje en een frisdrankje. De Sint had er blijkbaar ook lol in want de grappen en grollen waren hem niet vreemd. Hij had de grootste schik en misschien daarom dacht één van de stafleden dat het wel op zijn plaats zou zijn om ook de heilige vader aan een blaastest te onderwerpen. Middelenvrij is tenslotte de doelstelling achter het WTC, niemand uitgezonderd. Weliswaar enigszins verbaasd door deze actie blies de Sint gelukkig 0,00. Namens alle bewoners en stafleden van het WTC wil ik de Sint en zijn twee Pieten hartelijk bedanken voor een heerlijk onvergetelijk nostalgisch avondje. Johan van Glabbeek, bewoner WTC. Foto: Teun Baaijens 05

6 Meest gebruikte leugens bij de dokter Het is daarom belangrijk om de werkelijke hoeveelheid lege flessen die per week naar de glasbak gaan, aan de huisarts te melden. V eel mensen liegen over hun leefstijl tegenover de dokter, omdat ze zich schamen. Maar een klein leugentje kan verregaande consequenties voor uw gezondheid hebben. Maar liefst 30 tot 50% van de lichamelijke klachten van patiënten kan niet door de huisarts verklaard worden. Één van de oorzaken hiervoor is de gebrekkige communicatie tussen arts en patiënt. Zowel de arts als de patiënt hebben dus een aandeel in dit probleem. Door eerlijk en duidelijk te communiceren kan een patiënt de arts een eind op weg helpen naar een juiste diagnose. Maar zowel mannen als vrouwen hebben hier hun eigen moeilijkheden mee. Schaamte en ontkenning Een klein leugentje of een overdrijving van de waarheid kan de arts al belemmeren om een juiste diagnose te stellen. Een SOA uit uw studententijd verzwijgen, kan uiteindelijk grote consequenties voor uw gezondheid hebben. Liegen tegen een dokter maakt een artsbezoek daarom een verspilling van tijd en geld. Dit klinkt allemaal heel logisch, maar waarom dan toch liegen? De meeste mensen liegen tegen hun arts, omdat ze geen confrontatie met de realiteit willen aangaan. Het blijkt lastig om in het korte tijdsbestek van een huisartsbezoek gedrag op te moeten biechten waar iemand zich eigenlijk voor schaamt. En elke leugen heeft zo zijn eigen gezondheidsrisico s. Een overzicht van de meest voorkomende leugens: Hieronder enkele veel voorkomende leugens. Ik flos elke dag Zeggen dat u regelmatig uw tanden flost terwijl u niet eens weet hoe flosdraad eruit ziet, lijkt een onschuldige leugen. Maar een slechte mondhygiëne wordt in verband gebracht met hart- en vaatziekten zoals aderverkalking, beroertes en infarcten. En dit zijn niet de enige gezondheidsrisico s die aan een slechte gebitsverzorging verbonden zijn. Vertel dus gewoon eerlijk hoe vaak u met flosdraad in de weer bent. Ik gebruik geen medicijnen Dieetpillen of Ibuprofen lijken onschuldige medicijnen. Maar ze kunnen wel degelijk invloed hebben op andere medicijnen. Ibuprofen werkt bijvoorbeeld bloedverdunnend. Als een arts weet dat een patiënt deze pijnstiller regelmatig slikt, houdt hij rekening met de dosering of de soort medicijnen die hij voorschrijft. Ook kan het slikken van bepaalde medicijnen de oorzaak zijn van gezondheidsklachten, bijvoorbeeld hoofdpijn. Bronnen: Medisch A-Z, Medisch Contact, dokter.nl Ik ben geen grote drinker Dokters hebben een ongeschreven regel: verdubbel de genoemde alcoholconsumptie van de patient. Veel patiënten zeggen dat ze maar 1 keer per week alcohol drinken. Dit genoemde aantal komt zelden overeen met de hoeveelheid alcohol die ze werkelijk drinken. Liegen over alcoholconsumptie tegenover een arts kan erg gevaarlijk zijn. Sommige medicijnen gaan namelijk slecht samen met alcohol. Als een arts weet dat u regelmatig alcohol drinkt, dan zal deze minder snel zulke medicijnen voorschrijven. Aan overmatig drinken zitten sowieso veel gezondheidsrisico s verbonden. Het is daarom belangrijk om de werkelijke hoeveelheid lege flessen die per week naar de glasbak gaan, aan de huisarts te melden. 06

7 Angst en Verslaving door Christian Krappel Angst is een onderwerp dat natuurlijk heel breed is. We kennen allemaal wel angstige situaties of momenten in ons leven. Wanneer wordt angst een stoornis of ontwikkelt zij zich tot een pathologische stoornis. Wij hebben er natuurlijk in de verslavingszorg veel mee te maken. Wat mij betreft is er geen verschil in psychopathologie tussen angst met en angst zonder verslaving. Het is in beide gevallen belangrijk hoe om te gaan met verslaving. Wel is er verschil tussen een fobische angst en een paniek aanval. Bij de klassieke fobie staat het vermijden centraal. Cliënten zorgen ervoor dat zij niet in een bepaalde situatie terechtkomen. Gebeurt dat toch dan staan zij onder druk en zoeken een uitweg. Een paniek aanval die komt daarentegen plotseling op. In beide gevallen is het van belang te weten wat de angst aanwakkert. In het geval van de sociale fobie dient de omgeving als trigger*. De persoon staat onder druk wanneer hij onder de mensen is. Wordt de angst niet behandeld dan leidt het van kwaad tot erger, veelal ook tot verslaving. De psychiatrie heeft in het verleden onvoldoende onderkend dat medicijnen en alcoholgebruik werd gebruikt voor symptoombestrijding, om de angstgevoelens te bestrijden. Bijvoorbeeld zoals het ging met één van mijn patiënten. Hij was architect en stond zowel sociaal als in zijn werk onder spanning. Om de druk te verminderen en te ontspannen nam hij een s avonds een borrel. Dat werkte en hij besloot op een gegeven moment een klein flesje alcohol mee te nemen naar zijn werk voor de moeilijke momenten. En het werkte om hem door de nerveuze en spannende situaties heen te helpen. Hij deed verder niet zo veel met zijn angst. Je kunt wel raden waar dat toe heeft geleid. Jazeker, hij raakte verslaafd. Bij hem heb ik zowel de verslaving als ook de angst behandelt met behulp van cognitieve gedragstherapie. Tien jaar geleden was de houding in de verslavingszorg dat angst een bijverschijnsel was van de verslaving. Als de verslaving behandeld is dan komt het met de angst vanzelf wel goed, zo dacht men. Het werd niet goed onderkend als stoornis. In dat klimaat was het voor de cliënt makkelijker er niet over te spreken, doen alsof het er niet is. Er hangt veel schaamte en ontkenning rond angst. Van beide kanten gebeurde dat. De cliënt heeft allerlei redenen om het niet te zeggen en de behandelaar ook. Daar heeft men nu wel betere inzichten over, gelukkig. Ook was er de gedachten dat als er fysiek niets aan de hand was en er medisch niets was vast te stellen dan zal het wel tussen de oren zitten. Nu is er veel meer bekend wat angst met het lichaam kan doen en wat voor impact het kan hebben op het zenuwstelsel. Verslaafden zijn gevoelig voor pijn. Als ze daarbij ook nog angstig zijn maakt ze dat nog gevoeliger. Het is vaak niet makkelijk om vast te stellen wat eerder was de verslaving of de angst. Wat mij betreft moet iemand die verslaafd is en angstig integraal worden behandeld. Wanneer mensen zijn ontgiftigd krijgen ze meer lichaamsbewustzijn. Ze worden gevoeliger voor alles wat er in het lichaam gebeurt hetgeen de angstgevoelens extra aanwakkert. Zij merken bijvoorbeeld opeens dat het hart zo nu en dan een ex- tra hartslag maakt, waardoor ze angstig worden. Bijvoorbeeld een patiënt van mij gaat naar het bos met z n vrouw. Krijgt plotseling een raar gevoel en hartkloppingen. Er wordt een ambulance gebeld en hij wordt naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gebracht. Daar blijkt uit een medische check dat er fysiek niets aan de hand is. De man blijft echter bang voor een hartaanval, is er van overtuigd dat het ieder moment kan gebeuren. Mijn behandeling bestond eruit om met hem steeds dieper het bos in te gaan en te werken aan zijn gedachten en de daaruit voort komende angstgevoelens. Bij hem was de gedachte dat als hij dieper het bos inging en de ambulance niet binnen vijf minuten beschikbaar kon zijn; de angst trigger. Angst moet men behandelen met medicijnen en cognitieve gedragstherapie. Een angstige gedachte leidt tot een angstige sensatie in het lichaam en dat triggert weer meer angstgedachten etc. etc.; in de psychiatrie noemen we het een duivelscirkel. Wat ik aan iedereen wil meegeven en met name natuurlijk aan onze cliënten is laat je angst zien. Laat je angstige gedachten die je hebt zien, deel het met je begeleider of behandelaar. Doe er iets mee. Laat je niet weerhouden door schaamte of verlegenheid én denk vooral niet dat het gek of belachelijk is. Kom er mee naar buiten. Er zijn goede behandelingen voor en accepteer dat het erbij hoort! (EK-KCK) *Trigger: uitlokker- aanleiding Dit artikel is eerder geplaatst in Nulnummer 6, september Krappel was lid van de RvB JellinekMentrum. 07

8 De kracht van het WTC Woon Training Centrum E en schot in de roos van Arkin, ik noem het liever Jellinek, dat is het nieuwe Woon Training Centrum aan de Domselaerstraat in Amsterdam Oost. Het totaal gerenoveerde gebouw ademt met haar unieke kleurige interieur rust uit. De ultieme plek voor exgebruikers die de keuze hebben gemaakt een leven zonder drugs en/of alcohol te verkiezen boven de uitzichtloze dodenmars die ze liepen voordat ze aan de voor hun misschien wel moeilijkste periode in hun leven begonnen namelijk: afkicken en daarna gestopt blijven. Eindelijk weer een echt thuis met alle luxe van dien. Een eigen kamer, sanitaire voorzieningen, gemeenschappelijke woonkamers, woonkeukens, wasruimten, een computerzaal met tien pc s en een heuse fitnessruimte boven in het gebouw. Het is voor velen van ons een droom die uitgekomen is. Niet altijd gemakkelijk de realiteit onder ogen te zien en de ravage op te ruimen het leven. Dus dit vergt aandacht, training en actie. De dynamiek van de groepen en de op gezonde afstand aanwezige begeleiding helpen hierbij. Het idee is dat er hulp is op alle vlakken maar je moet er zelf om vragen waar nodig. Advies wordt soms gegeven; dus geen betuttelende stafleden die je aan het handje meenemen door het onbekende nuchtere leven. Het is oefenen en trainen, zélf doen! Het valt soms niet mee, het is niet altijd gemakkelijk de realiteit onder ogen te zien en de ravage op te ruimen. De relaxte setting van het WTC maakt het dragelijker en geeft hoop en kracht. We zijn nu geen losgeslagen projectielen meer maar staan weer met beide benen op de grond. Hebben handvatten aangereikt gekregen die houvast bieden bij de opbouw van het voor ons zo welkome nieuwe bestaan. Ondanks het feit dat dit voor velen met vallen en opstaan zal gaan voelt het WTC als een warme deken. Geduld moeten we hebben hetgeen niet altijd eenvoudig is. Het liefst willen we alles wat we afgebroken hebben binnen een week weer opbouwen en alle fouten rechtstrijken, iets dat natuurlijk niet kan. Daarom zegt de Staf dan ook dat we het rustig aan moeten doen en dat de eerste prioriteit abstinentie is. Daar hangt alles van af, dus niets forceren en kalmaan. Stap voor Stap. Easy does it & First things First, want hardliners zijn doodlopers. H et WTC is geen kliniek en dat merk je hier ook. Natuurlijk zijn er huisregels. Per definitie zijn alcohol en drugsgebruik verboden. Daar wordt dan ook regelmatig op gecontroleerd; blazen en urine inleveren. Verder heb je alle vrijheid. Nuchter en Het is een uitgesproken kans om na jaren weer deel te gaan nemen aan het normale leven van alle dag. Schoon schip maken qua schulden; opnieuw opbouwen van sociale contacten welke na al die jaren van on the run waren vervaagd. Boodschappen doen, zelf koken en op tijd eten zijn de perfecte medicijnen voor ons herstel. Het samen gevoel groeit, hoewel de één hier meer moeite mee heeft dan de ander. Niet zo vreemd want velen van ons waren door de oude leefstijl vervreemd van de sociale aspecten van 08

9 clean jezelf opnieuw leren kennen en nieuwe dingen in het leven ontdekken. Het WTC staat nog in de kinderschoenen; we groeien samen iedere dag, Staf en bewoners, het is een uniek gebeuren. Voor mijzelf is het WTC een geschenk uit de hemel dat ik met beide handen aanpak en koester. Mede door deze nieuwe situatie heb ik weer zin in het leven en de toekomst, die ik tot voor kort somber inzag. Mijn dank is dan ook groot voor het duwtje in de rug dat ik kreeg van Adri Bink van de Jellinek Obrechtstraat. Hij was degene die mij aanmeldde voor dit unieke woontrainingstraject. Na veel omzwervingen de afgelopen twee jaar via de Jellinek Verslavingszorg, Detox, dagbehandeling en klinische opname ben ik blij nu hier aangekomen te zijn. Verder werken aan mijn herstel, uitzicht op een toekomst en een zinvol bestaan. Johan van Glabbeek December 2010 Foto s: Kees C. Keuch Niet alleen verbazing maar vooral iets waar ik me mateloos aan erger is het onbeschofte arrogante gedrag van fietsers. Verbazing over dat mensen niet even verder dan hun neus lang is preventief vooruit kijken; zo dom zijn dat ze geen flauw idee hebben welk risico in een klein hoekje verstopt zit. En het zit vaak niet eens verstopt maar het gebeurd recht voor je ponem. Mensen die zo maar oversteken bijvoorbeeld kun je diagnosticeren als suïcide gevoelig. Nou zal me dat verder een rot zorg zijn als ze maar niet onder mijn wiel komen. Waar ik me afgrijselijk aan erger zijn fietsers met één hand aan het stuur en in de andere hand een mobiel; hardop in de ruimte brallend van links naar rechts slingerend over het fietspad crossend en het liefst door het rood licht doorrijden. Toppunt van domheid zijn fietsers in het donker zonder degelijk licht op het rijwiel. Die zijn zo arrogant te denken dat ze in het donker wel worden gezien door de andere weggebruikers. KCK 09

10 Ben voor de afwisseling eens gaan luisteren 0ok bij dubbel-diagnose is herstel mogelijk Hans, verslaafd, alcoholist. En toch al meer dan zes jaar niets meer gedronken of gebruikt. Hoe zit dat dan? Zelf vele malen te gast geweest bij de Jellinek. Tijdens mijn actieve verslaving ook met grote regelmaat over de vloer geweest bij verschillende psychiaters van het toenmalig Riagg (nu Mentrum). Uiteindelijk ook nog opnames in klinieken in het buitenland gehad, omdat niets bij mij het gewenste resultaat leek op te leveren. Borderline*, was het verhaal van de experts, gecombineerd met verslaving en psychoses, en de remedie zou zijn: praten, praten, praten, en dan hopen dat er iets veranderd. Oh ja, en vechten tegen de trek en natuurlijk niet meer omgaan met me n oude vrienden. Met toentertijd een half uurtje nazorg in de week bleek dit voor mij als hardcore gebruiker echter niet voldoende. Na een opname in Duitsland en ik weer vrij snel was teruggevallen kwam de toenmalige hoofdpsychiater van de Jellinek met het idee dat het voor mij misschien goed zou zijn om voor lange tijd naar een kliniek in Schotland te gaan. Niemand wist precies wat de behandeling inhield, maar dat langdurig voor mij wel een goed idee zou zijn was inmiddels iedereen wel duidelijk. Met weinig fiducie in dat het daar wel met mij goed zou komen ben ik toch afgereisd. Als ik niet zou gaan verspeelde ik waarschijnlijk de laatste goodwill bij de mensen die me nog steeds steunden, en zou ik op straat terecht komen. Dan toch liever een geheel betaalde vakantie in een prachtig Schots natuurgebied, nietwaar? Reeds een aantal weken nuchter, dus ik voelde me al weer heel wat, kwam ik daar tegenover een oudere Amerikaanse meneer te zitten, waaraan ik, logisch vanuit mijn verleden, vroeg: wie bent U, bent U psychiater, of psycholoog? Waarop de meneer slechts antwoordde: no, I m your therapist. Waarop mijn volgende opmerking was: maar ik heb Borderline. Waarna de man zei: we don t believe in that. Overtuigd dat ik hier met een idioot te maken had ben ik toch vol goede moed mee gaan draaien in het enorm hectische programma van de eerste zes weken. Het was er mooi, gezellig en het eten was goed dus ik voelde me best. Ondanks verhalen dat ik een dodelijke ziekte heb die niet weg gaat en mijn intelligentie niet genoeg is om die te bedwingen. Weet je dan niet 10

11 hoe slim ik wel ben? En hoezo, dat als ik wat dan ook neem, al is het maar een biertje, ga ik altijd weer in dezelfde ellende terecht komen? Af en toe een keertje drinken moet toch gewoon kunnen? En nog het meest belachelijke van allemaal: de drank en drugs zijn niet het probleem, maar mijn persoon is het probleem! Wat een onzin, Ik heb een drank en drugs probleem, dat is duidelijk, maar met mij als persoon is toch niets mis? Met deze instelling ben ik fluitend door de eerste zes weken gegaan. Had sterk het gevoel dat ik genezen was maar ben voor de zekerheid toch maar doorgegaan naar het tweede gedeelte. Veel werd gesproken over Twaalf stappen en over een zelf gekozen god of iets van een hogere macht. We werden in een busje meegenomen naar zogenaamde meetings. Daar zaten dan wat mensen te zeuren en klagen over insanity *, waar ik helemaal niets van begreep. Plots kreeg ik echter te maken met iets dat totaal mijn verstand te boven ging en wat me dan ook mateloos intrigeerde. De mevrouw die daar mijn therapeute bleek te zijn was toen al dertien jaar een niet meer drinkende alcoholiste die twee maanden daarvoor haar man verloren had, alleen achter bleef met een dochter van elf jaar, krom stond van verdriet, maar niet dronk. Hoe vaker ik met deze dame sprak, hoe meer ik begreep dat zij in wezen niets anders dan ik bleek te zijn. Op dezelfde manier heeft gedronken, dezelfde leugens heeft verteld, hetzelfde toneelstuk naar de buitenwereld toe heeft opgevoerd, dezelfde angsten en onzekerheden Maar met wel als groot verschil dat zij dus klaarblijkelijk een manier heeft gevonden om niet te hoeven drinken, zelfs niet als er iets heel ergs gebeurt. Zou dat dan toch mogelijk zijn? Daarvoor kwam ik altijd dezelfde mensen tegen: op straat, in de kroeg, op de detox, op de crisis enz. en daar ging het allemaal even slecht mee, net als met mijzelf. Maar met deze mevrouw, met haar Twaalf stappen, is dus blijkbaar iets anders aan de hand. Op dat moment heb ik een beslissing genomen die één van de meest verstandige in mijn leven blijkt te zijn: ik ben voor de afwisseling eens gaan luisteren, in plaats van te denken alles beter te weten en zelfs aan iedereen om me heen te vertellen wat zij allemaal fout deden in hun leven. In mijn wereld van verslaving gaat het namelijk altijd alleen maar over mij Vervolgens zijn me een paar dingen langzaam erg duidelijk geworden. Ik denk wel erg slim te zijn maar als ik nuchter kijk naar wat er van mij en mijn leven is geworden duidt de realiteit in een andere richting. Deel van mijn waanzin is dat ik keer op keer denk dat nu wel gecontroleerd te kunnen drinken of gebruiken, terwijl het uiteindelijk altijd mis is gegaan. Zeker, er zijn periodes geweest waarin het allemaal wat beter ging, en wat het idee dat het toch moet kunnen natuurlijk erg aantrekkelijk maakt. Maar ja, het resultaat is op den duur dus dat ik hier wel weer in een opname zit, dus hoe idioot is het om elke keer te blijven denken maar nu wordt het anders? Zou er met mij toch iets meer mis zijn dan alleen de problemen die door drank en drugs veroorzaakt worden? Heb ik niet meer een probleem om gezond met de dingen van het leven (zoals teleurstellingen, emoties, kwaadheid, verdriet en zelfs vrolijkheid) om te gaan? En al die dingen waarom ik zogenaamd drink, die mij allemaal zo onrechtvaardig zijn aangedaan: hoeveel heb ik daar zelf eigenlijk niet van veroorzaakt, door mijn eigen gedrag of mijn onrealistische verwachtingen naar anderen toe? Er zijn dus mensen die net zo verwoestend hebben geleefd als ik maar wel een manier hebben gevonden om op een constructieve manier met hun leven om te gaan. Zou het dan geen goed plan zijn om mijn eigen wijsheden maar even in de kast te stoppen en hen te vragen hoe ze dat voor elkaar krijgen? Wat ik ben gaan doen toen ik weer uit de kliniek was is eigenlijk te eenvoudig voor woorden: ik heb me omringd met een aantal mensen die ik op meetings heb ontmoet en waarmee het al jaren lang goed ging. Vervolgens ik ben gewoon precies dezelfde dingen gaan doen die zij deden. Niet lullen of denken of van plan zijn, maar gewoon doen! Wat het probleem van het mateloos drinken en gebruiken betreft kwamen ze daar ook met een oplossing die te eenvoudig voor woorden is (en daarom nooit bij mij was opgekomen): gewoon de eerste niet nemen, en dat alleen voor vandaag. Gisteren is niet te veranderen, morgen weet niemand, nooit meer heb ik al veel te vaak geroepen, dus voor vandaag is genoeg. En dat morgen gewoon weer! Lastig voor iemand wiens middle name altijd eigenwijs is geweest, maar ik heb besloten om dit gewoon te doen, zonder daar vraagtekens bij te stellen. Inmiddels heb ik dit aardig weten te integreren in 11

12 mijn leven. Zoals ik het nu zie staat of valt alles bij mijn nuchter blijven, dus als er iets moet wijken dat dit in gevaar brengt, wat het dan ook is, dan gebeurt dat. Als het zover komt dat ik eenmaal weer ga drinken of gebruiken ben ik namelijk toch alles kwijt dus hoe je het ook wendt of keert, de storm voor blijven is voor mij van levensbelang. Het blijven bezoeken van de meetings is daar een onderdeel van. Zelf ben ik inmiddels sponsor voor anderen. Een sponsor is op vrijwillige basis 24 uur per etmaal beschikbaar voor wie het op een gegeven moment moeilijk heeft. Het mogen helpen van mensen die nu nog in hun actieve verslaving zitten is overigens een wonderlijke ervaring. Als er iets is dat wonderen doet voor mijn gevoel van eigenwaarde is dit het wel, het proberen te helpen van anderen. En wat ook mooi meegenomen is: het haalt me even lekker uit mezelf. In mijn wereld van verslaving gaat het namelijk altijd alleen maar over mij: mijn angsten, mijn verlangens, mijn behoeftes, mijn zelfmedelijden omdat ik het zo zwaar heb enz. Dus als alles over mij alleen gaat biedt dit mijn verslaving de gelegenheid om de macht weer over te nemen. Kort samengevat komt het voor mij hier op neer: het idee dat ik ooit zal kunnen drinken zoals gewone mensen : vergeet het maar! Dat ik genezen ben, en dat al mijn problemen met het leven opgelost zijn als ik eenmaal niet meer drink en gebruik is volslagen onzin, dus helaas: dream on. Het is juist het leven zonder middelen dat ik nooit heb geleerd, dus dat is waar ik hulp bij nodig heb. Gelukkig bestaat er een behandeling die diepgaand genoeg is om bij de wortels van mijn problemen te komen. In de vorm van de 12 Steps of Recovery, iets wat in de VS ooit met Alcoholics Anonymous begonnen is, en nu reeds 80 jaar over de gehele wereld verhoudingsgewijs uitermate succesvol is. Voor mij blijkt vervolgens het volgende op te gaan: psychoses: gebruik veroorzaakt. Medicatie: foetsie. Borderline: na langere tijd van abstinentie niets van over. En de verslaving zelf? Die zal niet weggaan. Als ik die eerste, wat het ook is, neem begint alles weer van voor af aan. Ook bij langere geheel onthouding zal ik bepaalde denk- en gedragspatronen in de gaten moeten blijven houden, die mij onherroepelijk weer naar gebruik terug zullen brengen. Maar aan de andere kant, een leven heb ik nu wel en best wel een goed leven ook. En misschien nog wel het meest waardevolle van alles: ik hoef me niet meer voor mezelf te schamen! Niet meer naar anderen toe, maar ook niet meer naar mezelf en met name het laatste houdt me vandaag de dag nuchter en gemotiveerd. Niet alleen meer de gedachte van wat er allemaal voor verschrikkelijks kan (en gaat) gebeuren als ik eenmaal terugval in gebruik, maar vooral ook de gedachte dat ik niet meer kwijt wil wat ik allemaal gewonnen heb! Hans, herstellend drank en drugsverslaafde 1/2011 Borderline: persoonlijkheidsstoornis, wordt gekenmerkt door een voortdurende instabiliteit van stemmingen, relaties en zelfbeeld, dreiging met zelfdoding, impulsief gedrag, gebrek aan beheersing van woede, wisselvallige relaties, onzekere identiteit en chronisch gevoel van leegte. Insanity: krankzinnigheid, dwaasheid 12

13 Dag, Alom gejammer vandaag in het nieuws en de kranten vanwege 1 miljard bezuinigingen bij defensie. Over de 2,5 miljard bezuinigingen in de zorg wordt niet meer gesproken, niet interessant genoeg? Hef defensie helemaal op en je hoeft niet te bezuinigen op de zorg! Defensiepersoneel kan dan instromen in de zorg. Mijn idee... Wolf zaterdag 9 april

14 14

15 15

16 Veerkrachtig, Weerbaar en Zelfsturend op weg naar herstelondersteunende verslavingszorg Op het halfjaarlijks weekend waarin de Cliëntenraden Verslavingszorg in Nederland bijeen komen werd aangekondigd dat binnenkort een nieuw document over de visie op verslaving & verslavingszorg, een update vanuit Kennisnetwerk Het Zwarte Gat gepubliceerd zal worden. Onder redactie van Jos Oude Bos en Gert de Haan zal in deze publicatie één & ander nader worden uitgelegd wat Herstel nu feitelijk inhoudt. Nu nog onder embargo heeft het Nulnummer als spreekbuis voor Het Zwarte Gat het concept ingekeken en enkele citaten wat ons opviel voor u geselecteerd. W e leven in een decennium waarin cliënten participatie en ervaringskennis veel beweging veroorzaakt in de verslavingszorg. Een ontwikkeling die is ingezet door leden van Cliëntenraden Verslavingszorg in Nederland en het daaruit ontstane Kennisnetwerk het Zwarte Gat. Na het tot stand komen van het Handvest van Maastricht * zijn Kennisnetwerk het Zwarte Gat, Cliëntenraden en Verslavingszorgorganisaties, gestart met het ontwerpen van hun eigen aanpak richting herstel en herstelondersteunende zorg. We begeven ons daarmee op glad ijs. Maar met partners die willen dansen kunnen we er een klein feestje van maken. voor nodig is dan deze paar regels tekst. Bij het realiseren van deze kennis komt het veel meer aan op willen en kunnen. De drie elementen: - informatie - het kunnen en de wil vormen samen de basis voor de toe te passen kennis. In onze ogen is kennis het vermogen dat iemand in staat stelt om een bepaalde taak uit te voeren. Nieuwe kennis ontstaat alleen in interactie met anderen. Daarvoor is nieuwe informatie onmisbaar. Samen met onze kennispartners: lectoraten, kennisinstituten en losse studentonderzoekers proberen we op een zorgvuldige manier onderdelen van deze ontwikkeling te onderzoeken en te beschrijven. Als laatste willen we benadrukken dat door het erkennen van ervaringskennis als derde kennisbron de deuren worden geopend naar een duurzamere aanpak. Onze overtuiging is dat in het samenspel tussen de drie kennisbronnen de onderstroom van ervaringskennis cliënten in staat zal stellen nieuwe wegen te leren bewandelen. Deze verschuiving heeft niet alleen gevolgen voor cliënten maar ook voor het professioneel handelen. Maar ít takes two to tango. Herstellen is een werkwoord, iets dat jezelf doet 16 Jos Oude Bos We zien dat er op dit ogenblik behoefte is om herstelondersteunende zorg nog eens te beschrijven en af te bakenen vanuit cliëntenperspectief. Dit om een aantal cruciale begrippen nader toe te lichten binnen de context van herstel. Hierdoor hopen wij dat de (kennis)ontwikkeling van hersteldenken in een redelijk evenwicht met die van professionals zal kunnen verlopen. We zijn ons er echter zeer van bewust dat daar meer De hoeveelheid nieuwe kennis neemt in enorm tempo toe. Ook de hoeveelheid kennis rond Herstel. Maar de betekenis van kennis verandert. Het wordt veel meer co-construeren, samenwerken in verbinding met elkaar om nieuwe werkwijzen uit te proberen. in tegenstelling tot vroeger: toen ging het veel meer om traditionele aanpakken. Daar ging het vooral om kennis die door anderen (met name door geleerden aan universiteiten) werd ontwikkeld, scherp was gedefinieerd en in boeken opgeslagen. Die kennis had

17 de schijn van absolute, onwrikbare waarheid. Dat is nu verleden tijd. Over kennis denken we nu in termen van: hoe functioneert het in de praktijk, hoe krijgt het daar gestalte. Kennis is moeilijk in vakken of disciplines in te delen. Het wordt meer een vraagstuk hoe kennis functioneert in netwerken van mensen en hoe deze kennis is ingebed in producten en diensten. De zachte en informele kennis, die mensen opdoen door ervaring, maar die moeilijk in woorden is uit te drukken wordt meer gewaardeerd. Dit wordt tacit knowledge genoemd en betekent: Onbewuste kennis of ontastbare kennis. Het is een vorm van individuele kennis die in het hoofd zit en moeilijk overdraagbaar is. Deze vorm van kennis bevat vaak (cultuurgebonden) waarden, ervaringen en attituden. Overdracht vindt meestal plaats door interactie, waarbij leerprocessen van belang zijn. - Herstel is geen genezing van de ziekte. Herstel is gericht op het leren omgaan met je beperking, waardoor je ruimte krijgt om je eigen kwaliteit van leven gestalte te geven. - Herstel vraagt van de hulpverlener een andere focus op behandeling, de hulp verlener gaat uit van zelfmanagement, empowerment van zijn cliënten en ondersteunt deze daarbij in het proces. Gert de Haan Als er nieuwe zin en betekenis in iemands leven ontstaat na verslaving en/ of psychische problemen spreken we over herstel. Dat je weer je eigen leven in de hand krijgt, ook al heb je de symptomen van je ziekte (je verslaving) niet volledig onder controle. Het gaat dus niet om volledige genezing, maar om het opnieuw ontwikkelen van vaardigheden, het weer oppakken van betekenisvolle relaties, rollen en doelen in het leven. Het is geen rechtlijnig proces; het is heel persoonlijk en verloopt grillig en onvoorspelbaar. Als kennisnetwerk blijft Het Zwarte Gat zich sterk maken voor het ontwikkelen en delen van kennis op het gebied van (maatschappelijk)-herstel. Verder zal Kennisnetwerk het Zwarte Gat leerwegen blijven ontwikkelen voor ervaringsdeskundigen die hun kennis willen inzetten in de verslavingszorg. Epiloog Is het uitgangspunt nog steeds zo, zoals we bij de start van Het Zwarte Gat opschreven? Dat het gestalte geven en leveren van gezondheidszorg in de kern van de zaak bij de vraag van patiënten begint? Patiëntcliënten die met hun klachten en beperkingen een beroep doen op allerlei voorzieningen. Is er ondertussen al iets veranderd aan de constatering dat cliënten de zorg en maatschappelijk hersteltrajecten als een doolhof beleven? We durven het niet te zeggen. Wel bespeuren we dat door het Handvest van Maastricht overal er stevig over wordt gediscussieerd. We blijven ervan overtuigd dat de patiëntcliënten als klant en gebruiker van zorg het aanbod zou moeten aansturen, maar de huidige praktijk wijst nog steeds uit dat het aanbod bepalend is voor de zorgverlening. Uit de ervaringsverhalen rijzen vaak beelden op van een natte arena. Een onderhandelingsarena waarin de spelregels niet al te duidelijk zijn afgesproken. Dit spel leidt vaak tot een complexe procesgang dat gekenmerkt wordt door veel tussentijds oponthoud veroorzaakt door capaciteitsproblemen. Veelal ondoelmatige organisatie van de het labyrint. Tot dit labyrint rekenen we ook welzijn, woningbouw en arbeidsmarkt. Samen met de sector willen we snel allerlei aspecten die vragen om sterke upgrading aanpakken. Laten we ons op het gladde ijs begeven en er iets moois van maken. * Handvest van Maastricht: In dit handvest (een raamovereenkomst) komen de bestuurders en cliëntenraden van 15 instellingen voor Verslavingszorg met elkaar overeen dat Maatschappelijk herstel en Kwaliteit van leven als uitgangspunt gehanteerd wordt. De volledige tekst staat op de site 17

18 One flew over the Cuckoo s nest Door Hans Altena 18 Deze klassieke film met o.a. Jack Nicholson geeft een gedramatiseerd maar op waarheid gebaseerd beeld van de behandeling van patiënten in psychiatrische inrichtingen in de USA. Er was een tijd dat het vergelijken van dergelijke inrichtingen met die in Nederland behoorlijk mank ging. Mijn laatste verblijf in de Jellinek - nu onderdeel van Arkin - in de eerste helft van 2011 riep toch de nodige vragen op. Als regelmatige cliënt van de Jellinek sinds ongeveer 2002 heb ik veel veranderingen in het verblijf, de behandeling en ontwikkeling van nieuwe - aanvullende - disciplines mogen aanschouwen. De meest in het oog springende is/was de aandacht voor het na-traject van de behandeling: was het vroeger zo dat je na 5 dagen medicijnen en een (puur medische) lichamelijke ontwenning weer de grote boze wereld in werd gestuurd, vandaag de dag wordt veel meer aandacht geschonken aan de terugkeer in de samenleving. Maatschappelijk werk, modules zoals sociale vaardigheden en leefstijl maken nu vast deel uit van de periode na de crisis en/of de detox. Zoals wellicht bekend heeft de gemiddelde cliënt in de verslavingszorg een rugzak, die doorgaans steevast met dezelfde artikelen is gevuld: schulden, problemen met UWV/DWI/Belasting/Justitie, huisvesting, relaties en ga zo maar door. Bezoek de gemiddelde rookkamer binnen de Jellinek-poot van Arkin en je wordt - gratis - getrakteerd op een spoedcursus social-maatschappelijke-ellendeoplossen... Eenieder die vervolgtrajecten in de Jellinek KBO (Klinische Behandeling Obrechtstraat) en/of CIZ/ Herstel (Vlaardingenlaan) heeft doorlopen weet dat je deze periode, variërend van 6 tot 13 weken, kunt gebruiken om je leven weer op de rails te krijgen, je rugzak te ledigen en de broodnodige rust in je hoofd te vergaren. So far, so good, ben je geneigd te denken. Ware het niet dat met al die fusies (De Meren, Mentrum, Jellinek en wat dies meer zij) in het grote en tergend bureaucratische Arkin met daarbovenop de geest van de huidige tijd - kostenbewustzijn, modern management, marktwerking en soortgelijke mechanismen - ervoor zorgt dat de cliënt in de verslavingszorg geleidelijk in de verdrukking raakt. Een aantal jaren geleden was er een naar mijn mening duidelijke scheiding in de achtergrond van cliënten: 1. cliënten met een verslaving 2. cliënten met een zuiver psychiatrische diagnose 3. cliënten met beide, de V & P cliënten (Ver slaving en Psychose afdeling) Er zullen er vast meer zijn, maar mijn ervaringsdeskundigheid is bepaald niet op medische of psychiatrische grondslag gebaseerd, waarvoor bij voorbaat excuses. En zo was er ook een scheiding in inrichtingen, deskundig in de behandeling van deze types clienten. Over het algemeen kan worden gesteld dat cliënten met een pure verslaving (1) en patiënten genoemd onder (3) in de Jellinek omgeving werden behandeld, waarbij het natraject ofwel bestond uit terugkeer naar huis (al dan niet met ambulante begeleiding) dan wel een verdere opname in een meer op psychiatrische behandeling gespecialiseerde instellingen. Het grote Arkin vormt echter, voor de cliënt die zuiver en alleen met een verslaving kampt, een nadeel: het bestaat grotendeels uit inrichtingen gericht op de psychiatrie en de Jellinek-poot is op zich slechts een Calimero-onderdeel van het geheel. Neem als voorbeeld maar het nieuwe gebouw dat is verrezen aan de Vlaardingenlaan: misschien denkt U dat het een uitbreiding van de Jellinek is, maar niets is minder waar. Er worden uitsluitend en alleen psychiatrische afdelingen in gevestigd en uiteindelijk zal alleen de huidige V & P afdeling van de Jellinek-poot daar een plaats krijgen. De leeggekomen ruimte in het bestaande gebouw - door het vertrek van V & P - wordt gegund aan de afdeling Herstel, nu nog gehuisvest in de barakken op de binnenplaats van de Vlaardingenlaan. En daar zit hem nou de crux van de vragen, die bij mij zijn gerezen.

19 Nieuwe kliniek inmiddels in gebruik genomen nieuwe stijl. Na overleg met de Staf volgde niet zelden overplaatsing, scheiding tussen groepen of zelfs heenzending van de cliënt in kwestie. Conclusie: het werkt dus niet. In de nabehandeling, althans zoals die bestaat aan de Vlaardingenlaan maar mogelijk ook op het Surinameplein, binnen de afdeling Herstel doet zich een fenomeen voor dat mogelijk schadelijk is voor gewone Jellinek-cliënten. Sinds enige tijd is de drempel om aan een dergelijk natraject deel te nemen verlaagd, zoals een Jellinek-beleidsbepaler het onlangs noemde. Dat betekent in de praktijk dat normaal (bij nuchterheid) functionerende cliënten met een verslaving worden vermengd met cliënten met een dubbele (V & P) of zelfs psychiatrische diagnose. Even uitleggen: wat versta ik onder normaal functionerende cliënten met een verslaving? Wel, dat zijn cliënten met een gezin, een huis, een familie, vaak met een (goede) baan waarbij het alcohol- en/of drugsgebruik min of meer ernstige lichamelijke of sociaal-maatschappelijke verstoringen heeft aangebracht. Kenmerk: mogelijk nog te corrigeren. Binnen de afdeling Herstel is alles erop gericht de basis voor terugkeer in de samenleving, binnen het gezin of in de arbeidskring te versterken en die terugkeer weer mogelijk te maken. Daarbij heerst er een zekere saamhorigheid (groepsgevoel) binnen Herstel: er is een zekere sociale voortgangscontrole onderling, de cliënten passen op elkaar en zijn doorgaans bezorgd voor elkaar. Dat is een niet te onderschatten element bij de rehabilitatie. Wat is naar mijn mening het kenmerk van een V & P cliënt: iemand met een al dan niet blijvende psychiatrische stoornis die ook afhankelijk is van alcohol- en/of drugs. Kenmerk: niet zo eenvoudig te corrigeren. Het rücksichtslos plaatsen van dergelijke clienten in de Herstelomgeving werkt niet alleen verstorend voor de andere groepsgenoten, het wekt irritatie, veroorzaakt ruzies en is bij tijd en wijle zelfs gevaarlijk omdat niet zelden dergelijk afwijkend groepsgedrag (be)dreigingen oproept. Een korte teruggang in de herinneringen aan mijn laatste 9 weken tellende verblijf dit jaar telt talloze incidenten met dit type Herstel-cliënten Je kunt alleen maar raden naar de reden van dit beleid. Mogelijk zijn cliënten met een psychische indicatie winstgevender dan gewone cliënten binnen de verslavingszorg, mogelijk is er plaatsgebrek in andere inrichtingen, mogelijk is de verslavingszorg een blok aan het been van Arkin, wie zal het zeggen? Ik weet uit bittere ervaring dat het geen sinecure is met je verslaving en de ontwenning te vechten. Gelukkig is/was er altijd de steun van Jellinek en haar vele tot op het bot toegewijde medewerkers, die steeds maar weer voor je klaar staan ondanks het feit dat je weer voor de zoveelste keer in de fout bent gegaan. Dit nu wordt echter wreed verstoord doordat je niet meer in een veilige omgeving terechtkomt, waarbij je op je tellen moet passen, je spullen moet wegsluiten achter slot en grendel of - na terugkeer van verlof in de kliniek - weer met het zoveelste incident wordt geconfronteerd. Plus dat je merkt dat ook het personeel er niet op is ingesteld: er gaat onwillekeurig veel tijd in dergelijke cliënten zitten, waardoor voor de reguliere cliënt minder tijd overblijft (toch al minimaal door de kennelijk van bovenaf opgelegde schriftelijke-vastleg-terreur binnen de Staf). Sommige nieuwe-stijl-cliënten van Herstel vragen bijna één op één begeleiding en daar is het bepaald niet op ingericht qua bezetting. Om nog maar te zwijgen over het toenemende aantal flex-krachten die ingezet wordt binnen Herstel, waarbij het letterlijk zo is dat je je elke dienst opnieuw moet voorstellen aan de staf. Nu nog een nurse Ratchet introduceren en de vergelijking van Herstel met de film is compleet. Arkin, beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald... 19

20 Waar stemde jij op? Andy Bos Foto: Kees C. Keuch 20 W at mij gisteren toch overkwam... Ik zat onder felle lampen met Paul Witteman aan tafel, er zaten mannetjes met oortjes in? Achter me, naast me, boven me, in alle hoeken en gaten waren ze. Me n haar was halflang, achterover gekamd en op de wortels na knaloranje geverfd, dat vond ik mooi, zo viel ik tenminste op. Op tafel lag een groot dik boek, BIJBEL heette het en daar gingen meneer W en ik het over hebben. DIT!!! meneer Witteman, dit dictatoriale, achterlijke werk moet zo snel mogelijk verboden worden! beleerde ik. En waarom dan wel meneer Bos?, vroeg meneer W, het is toch al eeuwen het meest gelezen en verkochte boek ter wereld? Daarom juist! Kunt u nagaan hoe vergiftigd we al zijn, orakelde ik terug. Dit boek heeft mensen ooit zo gek gekregen oceanen over te trekken om daar met zwaard en musket andere mensen ook zo gek te krijgen dit boek te lezen en erin te geloven, zo niet? Naar de Hel, en wel enkele reis! Sterker nog meneertje Witteman, dit boek doet het vandaag de dag nog steeds! Nog steeds trekken volgelingen van dit boek richting Hokipoki- of Oekoeboeroeland om daar te prediken dat men vooral geen rubbertjes mag gebruiken tijdens het doktertje spelen, doe je het wel? Nou oké... naar de hel ga je nog net niet maar voor straf AIDS krijgen komt aardig in de buurt lijkt me? EN! meneer Witteman, u gelooft het misschien niet, zelfs in ons eigen land, jaja meneer Witteman in ons eigen Nederlandje besluipt dit verachtelijke boek ons! Met dit boek als leidraad weigeren ouders op Urk, in Staphorst, Spakenburg en nog wat van die zwartekousen-kolonies hun kinderen iedere vorm van medicatie omdat het als wantrouwen van God te boek staat. Jongetjes mogen niet van jongetjes houden en meisjes niet van meisjes, staat allemaal in dit boek, meneer Witteman! Nou ik hou niet van dit boek en al helemaal niet van de mensen die het lezen erin geloven, PUNT! Dat is mijn mening en die mag gehoord worden! Weet u hoe ver we al heen zijn meneer Witteman? Over een paar weken stuurt de Grote Romeinse uitgever van dit boek een tsunami aan vertegenwoordigers van datzelfde boek naar ons land, die komt onze kindjes lijmen met kadootjes en zoete rotzooi, het lijkt potjandorie het Suikerfeest wel! Jaja dat wist u niet hè? Ik heb het van een vriendje binnen de AIVD, die vertegenwoordigers landen aan onze kusten per boot en vermommen zich in een rode Burkha, helemaal tot op de grond en niemand weet wat eronder zit... en hij heeft ook nog een meer dan vuistlange spierwitte plakbaard. Hun echte gezichten zie je niet, dus zie je ook niet wat ze denken of wat voor smoel ze trekken en zo, dat bevalt me niet. Ze worden vergezeld door hulpjes die zijn zwart maar onder het zwart zijn ze wit, dat bevalt me ook al niet meneer W,die moeten haast wel dubbele paspoorten hebben, dat wil ik niet, waarom ik dat niet wil, kan ik niet goed uitleggen maar ik wil het gewoon niet, basta. Stel je voor zeg, straks zijn ze nog besneden ook! Conclusie meneertje Witteman, dit boek is vergif en het moet direct verboden worden! Desnoods richt ik een politieke partij op,die noem ik dan Partij Voor Ik Mag Alles Zeggen. Dan ga ik gewoon een beetje roepen wat Jan met de pet graag hoort, ik beloof hier wat en beloof daar wat, geef gewoon Het Boek de schuld van alles en dan komt het wel goed, zo moeilijk is het niet, of dacht u van wel, meneer Witteman? Ik zeg dan bijv.: tegen Jan Pet: Ik ga één miljard in de zorg stoppen! Goh, wat een sociale man, denkt Jan, waar ik dat vandaan ga halen heb ik maar even niet verteld. En zo beloof ik Jan links en rechts nog van alles, natuurlijk gaat Jan dan op mij stemmen, straks krijgt Jan in januari zijn bankafschrift