Detailhandel in cijfers Leiden 2013

Transcriptie

1 Maart 214 Detailhandel in cijfers Leiden 213 Dit feitenblad laat zien hoe het gaat met de winkels in Leiden. We kijken naar verschillende aspecten zoals aantal winkels, branches, bezoekersgegevens en leegstand. In 211 zijn twee aparte feitenbladen verschenen, één over wijkwinkelcentra en één over de binnenstad. Dit feitenblad is een vervolg op beide. Binnenstad Overzicht van Leidse winkelgebieden Onderstaande tabel laat een overzicht zien van de winkelgebieden in Leiden. Locatus definieert een winkelgebied als een clustering van minimaal vijf vestigingen van detailhandel. Veruit de meest winkels (tweederde van het totaal) bevinden zich in de binnenstad. Daarna komen de Luifelbaan (inclusief Bevrijdingsplein) en de Kopermolen. Ook kijken we in dit feitenblad nog naar Herenstraat, Diamantplein en Stevensbloem. Naast winkels bevinden zich ook andersoortige bedrijven in winkelcentra, bijvoorbeeld horeca, reisbureaus en kappers. Die worden ondersteunende sectoren genoemd. Aantal winkels en winkelvloeroppervlak per winkelgebied* (bron: Locatus, oktober 213) winkelgebied aantal winkels aantal vestigingen ondersteunende sectoren m 2 winkelvloeroppervlak (alleen winkels) gemiddeld m 2 winkelvloeroppervlak per winkel** Binnenstad Luifelbaan Kopermolen Stevensbloem Herenstraat Diamantplein Lammenschansweg Wagnerplein Hoge Rijndijk Van t Hoffstraat Kooilaan Verspreide bewinkeling Totaal Leiden * Exclusief leegstand ** Niet van alle winkels is het winkelvloeroppervlak bekend, daarom is het getal in deze kolom niet altijd gelijk aan het totale winkelvloeroppervlak gedeeld door het aantal winkels. BOA feitenblad: Detailhandel in cijfers - Leiden 213

2 Ontwikkeling van het aantal winkels in winkelgebieden in Leiden Het aantal winkels in Leiden loopt langzaam terug. Van maximaal 939 in april 27 tot 813 in oktober 213. Dat geldt ook voor de binnenstad en de soorten straten die daarin worden onderscheiden. Ook in alle wijkwinkelcentra (behalve de Kopermolen) is een daling te zien. Dit kan het gevolg zijn van leegstand, maar ook van omvorming van de vestiging naar ondersteunende sectoren zoals horeca of een uitzendbureau. Ontwikkeling aantal winkels in Leiden en de Leidse binnenstad (bron: Locatus, oktober van elk jaar) totaal Leiden Binnenstad Ontwikkeling aantal winkels in binnenstad per soort straat (bron: Locatus, oktober van elk jaar) kernwinkelgebied zwerfmilieu aanloopstraat overig binnenstad Ontwikkeling aantal winkels in vijf wijkwinkelcentra (bron: Locatus, oktober van elk jaar) Luifelbaan Kopermolen Stevensbloem Herenstraat Diamantplein

3 Ontwikkeling van het winkelvloeroppervlak in winkelgebieden in Leiden Het in gebruik zijnde winkelvloeroppervlak (in vierkante meters) is in Leiden vrij constant. Gecombineerd met de daling van het aantal winkels betekent dit dat de winkels gemiddeld een steeds grotere oppervlakte hebben. Per inwoner is in Leiden 1,2 m 2 winkelvloeroppervlak beschikbaar, in steden tussen 1. en 175. inwoners is dit 2, m 2 en in Nederland als geheel gemiddeld 1,7 m 2. Ontwikkeling winkelvloeroppervlak in Leiden en de Leidse binnenstad (bron: Locatus, oktober van elk jaar) totaal Leiden Binnenstad Ontwikkeling winkelvloeroppervlak in binnenstad per soort straat (bron: Locatus, oktober van elk jaar) kernwinkelgebied zwerfmilieu aanloopstraat overig binnenstad Ontwikkeling winkelvloeroppervlak winkels in vijf wijkwinkelcentra (bron: Locatus, oktober van elk jaar) Luifelbaan Kopermolen Stevensbloem Herenstraat Diamantplein

4 Ontwikkeling van de leegstand in winkelgebieden in Leiden In Nederland staat in totaal 6,8% van de panden in winkelgebieden leeg, in binnensteden is dat gemiddeld 6,5%. In Leiden liggen de percentages op 5,4% respectievelijk 5,%. Globaal gezien is er een lichte stijging sinds 28. Opvallend is de daling van de leegstand in het zwerfmilieu. In de wijkwinkelcentra zijn de schommelingen groot, mede als gevolg van de relatief kleine aantallen winkels. Overigens worden voor een acceptabele mate van frictieleegstand percentages tussen de 2% en 6% gehanteerd. Ontwikkeling leegstand in Leiden en de Leidse binnenstad (bron: Locatus, april en oktober van elk jaar) 8% 6% 4% 2% % totaal Leiden 3,8% 3,7% 4,2% 4,% 3,8% 5,4% 5,1% 5,5% 5,8% 5,4% Binnenstad 4,% 3,9% 4,7% 4,% 3,8% 5,6% 4,7% 5,1% 5,9% 5,% Ontwikkeling leegstand in binnenstad per soort straat (bron: Locatus, april en oktober van elk jaar) 1% 8% 6% 4% 2% % kernwinkelgebied 4,7% 6,% 6,4% 4,5% 4,9% 4,9% 3,9% 3,% 5,7% 5,3% zwerfmilieu 3,9% 1,7% 5,3% 4,9% 5,9% 8,6% 6,4% 7,4% 5,3% 3,3% aanloopstraat 2,2% 2,7% 4,9% 5,1% 4,1% 5,6% 4,6% 5,7% 6,4% 5,8% overig binnenstad 4,4% 3,9% 3,5% 2,8% 2,2% 4,8% 4,6% 5,1% 6,% 5,2% Ontwikkeling leegstand in vijf wijkwinkelcentra (bron: Locatus, april en oktober van elk jaar) 2% 1% % Luifelbaan 4,3% 8,5% 4,7% 3,% 1,5% 4,3% 2,9% 7,2% 12,1% 9,1% Kopermolen,% 1,8%,% 5,4% 1,8% 1,8%,% 1,9% 5,6% 5,4% Stevensbloem 7,1% 7,1% 7,1% 1,3% 7,4% 14,8% 22,2% 22,2% 18,5% 18,5% Herenstraat 1,% 5,1% 2,6% 5,1% 5,1% 5,4% 5,6% 1,5% 5,4% 5,9% Diamantplein,%,%,%,% 3,7% 12,% 12,5% 12,5%,% 12,5% * Het leegstandspercentage wordt berekend door het aantal leegstaande panden in een winkelgebied te delen door de som van het aantal winkels en vestigingen van ondersteunende sectoren. 4

5 Branchering in winkelgebieden in Leiden Locatus hanteert een branche-indeling voor winkels. Onder dagelijks wordt verstaan: winkels voor dagelijkse boodschappen zoals supermarkten, bakkers, slagers en drogisterijen. In de categorie mode en luxe vallen warenhuizen, kleding- en schoenenwinkels, juweliers, kadowinkels e.d. Overig is veelomvattend, bijvoorbeeld sport- en speelgoed winkels, elektronicazaken en dierenwinkels. Branches per winkelgebied op basis van winkelvloeroppervlak (bron: Locatus, oktober 213) Dagelijks Mode en luxe Overig % 2% 4% 6% 8% 1% Nederland 21% 21% 58% Leiden totaal 25% 29% 46% binnensteden NL 11% 6% 29% binnenstad Leiden 19% 46% 34% kernwinkelgebied 7% 71% 22% zwerfmilieu 8% 43% 5% aanloopstraat 24% 23% 52% overig binnenstad 41% 17% 42% Luifelbaan 58% 22% 2% Kopermolen 6% 19% 21% Stevensbloem 78% 5% 17% Herenstraat 51% 7% 42% Diamantplein 83% 6% 12% In de grafiek is te zien dat de branches heel verschillend vertegenwoordigd zijn per winkelgebied. In de wijkwinkelcentra bevindt zich relatief veel winkelvloeroppervlak voor dagelijkse boodschappen, in de binnenstad juist weinig. In binnensteden, met name in het Leidse kernwinkelgebied, overheersen winkels in de categorie mode en luxe. Overigens is deze branche in de Leidse binnenstad minder vertegenwoordigd (46%) dan in andere binnensteden (6%). 5

6 Filialisering Filialisering in binnenstad op basis van aantal winkels en winkelvloeroppervlak (bron: Locatus, oktober 213) 1% 8% 6% 4% 2% % binnenstad Leiden binnensteden NL overig binnenstad % winkels 35% 28% 55% 21% 22% 22% % wvo 61% 58% 78% 3% 36% 54% Filialisering per winkelgebied op basis van aantal winkels en winkelvloeroppervlak (bron: Locatus, oktober 213) 1% 8% 6% 4% 2% % Leiden totaal Nederland Filialisering is de mate waarin winkels onderdeel zijn van een winkelketen (minimaal 7 filialen in Nederland). In Leiden is 35% van de winkels onderdeel van een keten, samen omvatten zij 62% van het winkelvloeroppervlak. De percentages in heel Nederland zijn iets lager. Als we naar de Leidse binnenstad kijken zien we dat vooral in het kernwinkelgebied veel ketens zitten, en juist in het zwerfmilieu weinig. Opvallend is dat in de wijkwinkelcentra, met uitzondering van de Herenstraat, veel winkels onderdeel zijn van een keten. Winkels die onderdeel zijn van een keten, hebben gemiddeld een groter vloeroppervlak dan winkels die dat niet zijn. Overigens zien we in de tijd weinig veranderingen in de filialiseringsgraad in de verschillende winkelgebieden. kernwinkelgebied zwerfmilieu aanloopstraat Diamantplein Herenstraat Kopermolen Luifelbaan Stevensbloem % winkels 35% 32% 4% 7% 49% 63% 56% % wvo 62% 54% 75% 28% 78% 87% 83% 6

7 Omzet per winkelgebied In 211 is het Koopstromenonderzoek Randstad uitgevoerd, in opdracht van onder andere de provincie Zuid-Holland. Over gemeenten en grotere winkelcentra (in Leiden de binnenstad, de Luifelbaan en de Kopermolen) kunnen uitspraken worden gedaan. Het blijkt dat de bestedingen aan dagelijkse boodschappen in Leiden voor 86% van Leidenaren komen. Bestedingen in Leidse winkels aan niet-dagelijkse boodschappen komen voor 59% van Leidenaren. Daarnaast komt de omzet vooral vanuit de omliggende gemeenten. Herkomst van de omzet voor verschillende winkelgebieden in mln euro s (bron: Koopstromenonderzoek Randstad 211) Waar komen de bestedingen vandaan? Leiden dagelijkse boodschappen niet-dagelijkse boodschappen Leiden binnenstad Kopermolen Luifelbaan binnenstad Kopermolen Luifelbaan Leiden 86% 82% 89% 9% 59% 57% 84% 77% Leiderdorp 2% 3% 5% - 5% 6% 2% - Oegstgeest 1% 2% - - 7% 7% 3% - Voorschoten 2% - 2% 5% 5% 4% - 6% Zoeterwoude 2% 2% - 3% 2% 2% - 6% Alphen aan den Rijn % 2% - - Kaag en Braassem - - 1% - 2% 2% 3% - Katwijk - 2% - - 4% 5% - 3% Noordwijk % 2% - - Teylingen 1% 2% - - 3% 3% - - Wassenaar % - - 2% Overig Nederland 5% 7% 3% 2% 8% 9% 8% 4% Totaal 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% In onderstaande grafieken zien we dat de omzet van de Leidse binnenstad hoger is dan die van de beide wijkwinkelcentra. De omzet per m2 is echter lager. Ook blijkt dat in de wijkwinkelcentra de omzet aan dagelijkse artikelen groter is dan die aan niet-dagelijkse. In de binnenstad is dat andersom. Omzet per winkelgebied totaal en per m2 (bron: Koopstromenonderzoek Randstad 211) Totale omzet (in mln euro s) Omzet per m2 (in euro s) dagelijks niet-dagelijks totaal dagelijks niet-dagelijks totaal

8 Beoordeling van winkelcentra In de Stadsenquête is Leidenaren gevraagd om een beoordeling te geven van de Leidse winkelgebieden. Het blijkt dat de binnenstad vooral goed scoort op sfeer en horeca, en de Luifelbaan op bereikbaarheid en parkeren. Beoordeling winkelcentrum door Leidenaren op 7 aspecten (bron: Stadsenquête Leiden 213) gemiddeld sfeer looproutes horeca hoeveelh winkels diversiteit winkels bereikbh per auto parkeren Diamantplein 5,5 5,3 6,2 3,5 5,4 5,4 6,7 6,2 Kopermolen 6,3 6, 6,9 4,7 6, 5,7 7,4 7,1 Luifelbaan 6,7 6,3 6,8 4,8 6,7 6,6 7,9 8, Stevensbloem 4,8 4,4 5, 2,7 4,4 4,1 6,6 6,2 Herenstraat 6,1 6,9 6,7 5,7 6,2 6,2 6,1 5,2 Binnenstad 6,6 7,5 7,3 7,4 7, 6,5 5,3 5,2 Het onderzoek Meest Gastvrije Stad wordt uitgevoerd door Van Spronsen & Partners horeca-advies in samenwerking met VVV Nederland. Bezoekers van 21 Nederlandse steden worden geinterviewd over 27 aspecten. Vier daarvan gaan specifiek over winkelgebieden. In onderstaande grafiek staat per aspect de maximale en minimale score vermeld. Leiden zit daar steeds tussenin. In totaal (dus gemeten over alle 27 aspcten) eindigde Leiden in 213 als vijfde van alle steden. Score (maximaal 5,) op verschillende aspecten van steden (bron: Meest gastvrije stad 213) 4,2 Den Bosch 4,15 Groningen 4,18 Rotterdam 4,4 Groningen 3,92 3,91 3,87 3,97 maximum Leiden minimum 3,73 Dordrecht 3,69 Dordrecht 3,69 Dordrecht 3,71 Dordrecht vriendelijkheid in winkels winkelgebieden diversiteit winkelaanbod openingstijden winkels 8

9 Passanten Op verschillende punten in de binnenstad worden continu passanten gemeten. In onderstaande grafieken gaat het om passanten tijdens winkelopeningsuren, ook wel shoppers genoemd. Op doordeweekse dagen en zaterdag hanteren we hiervoor tussen 1. en 18. uur, op koopavond tussen 18. en 21. uur en op zondag tussen 12. en 17. uur. Daarnaast maken we onderscheid in drie soorten straten: kernwinkelgebied, zwerfmilieu en aanloopstraten. Ontwikkeling aantal passanten tijdens winkelopeningsuren per soort straat, index 212 Q1 = 1 (bron: City Traffic 212 en 213) Q1 212 Q2 212 Q3 212 Q4 213 Q1 213 Q2 213 Q3 kernwinkelgebied zwerfmilieu aanloopstraten Q4 In bovenstaande grafiek is het aantal shoppers te zien per kwartaal. Daarbij is het aantal shoppers in het eerste kwartaal van 212 op 1 gesteld. We zien dat het aantal shoppers in het kernwinkelgebied een dalende trend en dat in het zwerfmilieu een stijgende trend vertoont. Als we kijken naar de weekdagen (onder) zien we dat in het kernwinkelgebied en het zwerfmilieu de zaterdag duidelijk de drukste dag is. In de aanloopstraten zijn de aantallen passanten tijdens winkelopeningstijden meer gelijk verdeeld over de dagen van de week. Aantal passanten tijdens winkelopeningsuren per weekdag en soort straat, index gemiddelde dag in 213 = 1 (bron: City Traffic 213) ma di wo do vr za zo kernwinkelgebied zwerfmilieu aanloopstraten

10 Huurprijzen DTZ Zadelhoff, een grote makelaar in commercieel vastgoed, publiceert huurprijzen van een groot aantal winkelstraten in Nederland. Voor Leiden geven ze gegevens over de Donkersteeg, de Haarlemmerstraat en de Maarsmansteeg. Wat opvalt is dat in de Haarlemmerstraat een grotere spreiding in de huren bestaat dan in de overige twee straten. Dat komt omdat het ene deel van de Haarlemmerstraat meer in trek is dan het andere. In de tijd is geen duidelijke ontwikkeling te zien. Ter vergelijking: de bovengrens van huren in de Kalverstraat in Amsterdam ligt in 212 op 2.8 per m 2 per jaar, in Alphen aan den Rijn op 65 (Van der Manderloostraat) en Haarlem op 1. (Grote Houtstraat). Boven- en ondergrens huurprijzen per m 2 per jaar (bron: DTZ) Donkersteeg Haarlemmerstraat Maarsmansteeg Werkgelegenheid De werkgelegenheid in de detailhandel in Leiden is tussen 24 en 213 licht gestegen. Dit geldt echter niet voor het aantal banen van meer dan 12 uur per week. In de binnenstad is de werkgelegenheid in de detailhandel in totaal iets afgenomen, dan komt geheel door de afname van banen meer dan 12 uur per week. Werkgelegenheid in de detailhandel* (bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland, stand op 1 januari van elk jaar) Leiden totaal Leiden > 12 uur p/w binnenstad totaal binnenstad > 12 uur p/w * 2-28: SBI = 52, : SBI = 47 1

11 Winkelen als bezoekmotief Uit het Continu Vakantie Onderzoek blijkt dat winkelen van alle bezoekmotieven de belangrijkste is voor dagbezoekers om een stad te bezoeken. Gemiddeld 4% van de dagbezoeken heeft winkelen als hoofdreden. Het hoogst is dit in Almelo: 56%. In Leiden is dat anders: 21% van de bezoekers komt hier om te winkelen. Er zijn daarnaast mensen die om een andere hoofdreden komen, maar ook gaan winkelen. Uiteindelijk gaat 4% van de bezoekers aan Leiden winkelen. Leiden wordt relatief vaak bezocht voor een cultureel uitstapje, vergelijkbaar met Amsterdam. In de categorie overig vallen bijvoorbeeld horecabezoek, bezoek aan sportwedstrijd of attractie, maar ook geen specifieke reden. Hoofdreden voor bezoek aan steden (bron: CVO, driejaarsgemiddelde ) Almelo Enschede Dordrecht Hoorn Alkmaar Groningen Zwolle Den Bosch Breda Eindhoven Leeuwarden Amersfoort Zutphen Arnhem Maastricht Deventer Rotterdam Delft Haarlem Utrecht Gouda Tilburg Amsterdam **LEIDEN** Den Haag 21% 43% 35% % 2% 4% 6% 8% 1% winkelen cultuur overig 11

12 Vervoermiddel naar winkelcentra De Leidse bezoekers van Leidse winkelgebieden komen voor het overgrote deel met de fiets, auto of lopend. De bezoekers van de binnenstad, de Herenstraat en het Diamantplein komen relatief vaak met de fiets, die van de Luifelbaan met de auto. Vervoermiddel waarmee bezoekers naar het winkelcentrum reizen (bron: Stadsenquête Leiden 213) Binnenstad 22% 64% 8% Luifelbaan 8% 46% 43% Kopermolen 19% 49% 31% Lopend Fiets Stevensbloem 21% 47% 29% Auto Overig Herenstraat 28% 61% 8% Diamantplein 16% 61% 2% % 2% 4% 6% 8% 1% Bestedingen In Leiden geven dagbezoekers (dit betreft Nederlanders die niet uit Leiden komen) gemiddeld tien euro uit in winkels. Dit is een gemiddelde over alle bezoekers, dus ook de mensen die niet gingen winkelen. Landelijk gezien ligt het vergelijkbare bedrag op vijftien euro. In de afgelopen jaren is het bedrag dat bezoekers in winkels besteden gedaald, zowel landelijk als in Leiden. Gemiddeld aantal bestede euro s per bezoek in winkels (bron: CVO) Leiden NL COLOFON 5 BOA BeleidsOnderzoek en Analyse Gemeente Leiden boa@leiden.nl of Direct zelf informatie opzoeken? Veel cijfers en onderzoeksgegevens over Leiden zijn te vinden via Serie Statistiek 214/3b 12