JAARREKENING Versie: Vergadering Algemeen Bestuur d.d. 26 juni

Transcriptie

1 JAARREKENING 2012 Versie: Vergadering Algemeen Bestuur d.d. 26 juni

2 Inhoudsopgave jaarverslag 2012 Pag. 1. Jaarverslag Voorwoord Beslispunten en proces besluitvorming Directiejaarverslag Wettelijke aspecten Brandweer Volksgezondheid Inspectie van het Rijk Analyse financiële positie en resultaat Investeringsoverzicht Risicoparagraaf / weerstandsvermogen Treasuryparagraaf Onderhoud kapitaalgoederen Verbonden partijen Normering topinkomens - WOPT Melding integriteitschendingen Jaarrekening Financiële resultaten Voorstel resultaatbestemming/inwonersbijdrage Waarderingsgrondslagen en bepaling resultaat Balans Programmarekening Toelichting van de activa op de balans Toelichting van de passiva op de balans Investeringsoverzicht Niet uit de balans blijkende verplichtingen Toelichting op de programmarekening Normering topinkomens - WOPT SISA en specifieke verantwoordingen Controleverklaring Specifieke Verslagen Sociaal jaarverslag Kwaliteitsbeleid Klachtenjaarverslag Van de ondernemingsraad Bijlagen Bestuurssamenstelling Artikel 31/32/35 Gemeenschappelijke Regeling Regionale inwonersbijdrage Verantwoording per cluster van producten Specificaties ten bate van de nacalculaties NZA Afkortingenlijst 131

3 2

4 1. Jaarverslag Voorwoord De beleidsvelden van VGGM zijn volop in beweging Dat betekent dat VGGM veel energie steekt in de vertaling van het gewijzigde rijksbeleid naar de uitvoering en anderzijds de aandacht uit gaat naar het verder versterken van de uitvoering. Wij gaan er vanuit dat alleen een sterke uitvoeringsorganisatie adequaat op de beleidsmatige dynamiek kan reageren. Wij stippen een aantal zaken aan: Minister Schultz een bezoek gebracht aan de IJssellijn. Dat was een goede gelegenheid om de restrisico s van het transport van gevaarlijke stoffen in beeld te brengen; Het Huis aan huis blad Veilig gevoel is goed gewaardeerd; De werving, selectie en training van gemeentelijke medewerkers die de ROT-stafsectie Bevolkingszorg bemensen verloopt naar wens; De IOOV toets is goed verlopen. Afgezien van enkele aandachtspunten voldoet de hoofdstructuur van de multidisciplinaire rampenbestrijdingsorganisatie aan de eisen uit het Besluit Veiligheidsregio s; Het GGD Rampen Opvang Plan (GROP) is geïmplementeerd; Het hoofd JGZ van VGGM maakte deel van de commissie De Winter die staatssecretaris van VWS adviseert over de modernisering van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg; De CJG Backoffice is opnieuw ingericht en gemeenten heroriënteren zich op de taakstelling van de Frontoffices; Vanaf april 2012 worden locaties voor kindervang in de gemeente Arnhem getoetst op grensoverschrijdend gedrag; De stijgende lijn in de incidentie van infectieziekten van 2010 en 2011 zette in 2012 door. Een paar belangrijke uitschieters zijn kinkhoest en bof. Daarnaast werden veel mensen ziek na het zwemmen in de Zeumerse plas. Dit bleek te komen door het Norovirus; De eerste resultaten worden zichtbaar van de verschillende manieren om hoog-risicogroepen op SOA incidentie te bereiken; De performance van de ambulancedienst voldoet aan de landelijk norm want in 2012 werd 95,6% van de spoedritten op tijd verreden. De sluiting van een aantal functies door het Rijnstate Ziekenhuis in Zevenaar is een aandachtspunt; De ambulancedienst voldoet aan de eisen opgenomen in de Tijdelijke wet ambulancezorg en is door de Minister Schippers aangewezen als ambulancevervoerder in de regio. Directie Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden 3

5 1.2 Beslispunten en proces besluitvorming Beslispunten In het kader van de vaststelling van de jaarrekening in het Regionaal College Hulpverlening worden de volgende beslispunten voorgelegd: a. De resultaatbestemming (paragraaf 2.2) b. De inwonerbijdrage (paragraaf 2.2) c. Het jaarverslag 2012 d. De jaarrekening 2012 en de toelichting daarop. Het verloop van het bestuurlijke besluitvormingsproces Wanneer Wat Datum Week 10 Verzending aan Financiële commissie 8 maart 2013 Week 11 Financiële commissie (advisering) 13 maart 2013 Week 11 Verzending aan DB 15 maart 2013 Week 13 Dagelijks Bestuur 27 maart 2013 Week 13 Verzending aan gemeenten 29 maart 2013 Week 14 t/m 20 Reactietijd B&W gemeenten 17 mei 2013 Week 22 Financiële commissie (bespreken reacties gemeenten) 31 mei 2013 Week 23 Verzending nota van bemerkingen/wijzigingen 3 juni 2013 Week 24 Dagelijks Bestuur 17 juni 2013 Week 26 Algemeen Bestuur 26 juni 2013 Week 26 Aanbieding aan Gedeputeerde Staten 28 juni

6 1.3 Directiejaarverslag Inleiding In deze inleiding geven wij u een korte terugblik op de belangrijkste gebeurtenissen en ontwikkelingen in 2012 die van invloed zijn geweest op onze producten en dienstverlening. De productspecifieke ontwikkelingen zijn in de factsheets van de productenclusters opgenomen evenals de kwalitatieve prestaties Wettelijke aspecten Wet Veiligheidsregio's Het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet veiligheidsregio s in verband met de oprichting van het Instituut Fysieke Veiligheid en in verband met de volledige regionalisering van de brandweer is in 2012 vastgesteld en zal per 1 januari 2013 in werking treden. Met dit wetsvoorstel wordt de brandweer volledig geregionaliseerd. Gemeenten mogen geen brandweertaken meer uitvoeren. Het besluit om te regionaliseren moet binnen een jaar na inwerkingtreding zijn genomen. Wet Publieke Gezondheid Op 1 januari 2012 is met de laatste wetswijziging de Wpg definitief in werking getreden. Hiermee is het bestuur van de veiligheidsregio verantwoordelijk voor de voorbereiding van eventuele grootschalige infectiecrises. De directeur Publieke Gezondheid heeft daartoe bijzondere bevoegdheden gekregen. Met de invoering van de nieuwe gemeenschappelijke regeling VGGM leek in voldoende mate te zijn geanticipeerd op deze nieuwe wetgeving. In een brief van november 2011 stelt de minister van VWS echter dat op grond van artikel 14 van de wet noodzakelijk is dat de GGD een zelfstandig openbaar lichaam is, met de naam GGD, met een eigen bestuur en een eigen begroting. In 2012 is op verschillende niveaus overleg gevoerd om te bezien op welke wijze tegemoet kan komen aan de materiële doelstellingen van VWS met behoud van de huidige integrale bestuurlijke en organisatorische werkwijze. In de verkende oplossing wordt voorzien dat de identiteit van de GGD wordt versterkt en dat op financieel gebied gewerkt gaat worden met deelbegrotingen (per 2014). Politiewet Deze wet (inwerking getreden per 1 januari 2013) regelt de invoering van één landelijk politiekorps. Met deze nationale politie wil de regering de politie professioneler maken en meer mogelijkheden geven om Nederland veiliger te maken. Door het vormen van één eenheid wordt de politie efficiënter en effectiever en krijgt zij meer tijd voor uitvoerende taken. Met dit voorstel wordt het beheer van de politie vereenvoudigd. Het gezag en de taken en bevoegdheden van de politie worden niet aangepast. De minister van Veiligheid en Justitie wordt verantwoordelijk voor het beheer van de nationale politie. Als gevolg van de inwerkingtreding van de politiewet is het voorzitterschap van de Veiligheidsregio gewijzigd. Op basis van de oude politiewet was het voorzitterschap van de veiligheidsregio gekoppeld aan de korpsbeheerder. De nieuwe wetgeving regelt benoeming van de voorzitter Veiligheidsregio per koninklijk besluit. Voor het voorzitterschap komen in beginsel alle burgemeesters uit de regio in aanmerking. Om wille van de continuïteit heeft de Minister van Veiligheid en Justitie aan alle regio's voorgesteld om de oude voorzitter voor te dragen voor benoemen. In Gelderland-Midden heeft het Algemeen Bestuur ingestemd met dat voorstel. Een ander gevolg van de inwerkingtreding van de politiewet is dat door de nationalisering van de politie valt te verwachten dat er op termijn één landelijk contract komt voor arrestantenzorg. Begin 2012 hebben de GGD-en landelijk een collectieve visie vastgesteld op de toekomst van de forensische geneeskunde. In deze visie is de forensische geneeskunde, zoals het momenteel ook bij GGD Gelderland-Midden is georganiseerd, een ongedeeld vakgebied (o.a. lijkschouw en arrestantenzorg) binnen de publieke gezondheid, als onderdeel van de samenwerkingsafspraken binnen het netwerk van sociale veiligheid. In 2012 zijn wij dan ook gestart om, in samenwerking met politie, GGZ en OGGZ, de zorg voor patiënten met psychische problemen (o.a. in crisissituaties) beter te regelen. Doel is om geen mensen met psychische problemen in de cel te hebben. 5

7 Tijdelijke Wet Ambulancezorg (Twaz) De tijdelijke Wet Ambulancezorg is per 1 januari 2012 in werking getreden. De wet vervangt de Wet ambulancevervoer (Wav) en de Wet ambulancezorg (Waz). De Waz zou de Wav vervangen, maar die wet is in verband met Europeesrechtelijke knelpunten niet in werking getreden. Omdat er ontwikkelingen zijn met betrekking tot zowel de acute zorg als de meldkamers die direct van invloed zijn op de ambulancezorg en ook de vorming van veiligheidsregio s nog in ontwikkeling is, zal de Twaz gelden voor een periode van vijf jaar. In die periode zal worden gewerkt aan een definitieve wettelijke regeling. VGGM heeft het recht gekregen de ambulancezorg in de regio te verrichten. Wet op de Jeugdzorg Het kabinet heeft aangekondigd de effectiviteit van de jeugdzorg te willen verbeteren door middel van een stelselherziening. Onderdelen van deze herziening zijn: Eén financieringssysteem voor het huidige preventieve beleid, de huidige provinciale jeugdzorg, de jeugd-lvg (licht verstandelijk gehandicapten) en de jeugd-ggz (geestelijke gezondheidszorg). Gemeenten worden financieel en uitvoeringstechnisch verantwoordelijk voor alle jeugdzorg die nu onder het rijk, de provincies, de gemeenten, de AWBZ en de Zvw (zorgverzekeringswet) valt. De CJG s zullen bij de overheveling naar (samenwerkende) gemeenten gaan dienen als frontoffices voor alle jeugdzorg van de gemeenten Hoewel de decentralisatie dus om meer dan alleen de jeugdzorg gaat, wordt de hele operatie aangeduid als decentralisatie of transitie van de jeugdzorg. De bestuurlijke uitdaging voor de gemeenten is een visie te ontwikkelen op zorg voor jeugd om daarmee tot een nieuw (en beter) stelsel te komen waarin jongeren, wanneer nodig, die zorg krijgen die het beste bij hen en hun gezin past. Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Na de val van Kabinet Rutte 1 is het wijzigingsvoorstel AWBZ door het parlement controversieel verklaard. Hetzelfde geldt de invoering van het nieuwe wetsvoorstel Wet Werken naar Vermogen (WWnV). De oorspronkelijke plannen zijn herzien. Het nieuwe kabinet Rutte herbevestigt de ingeslagen weg van decentralisatie van taken in het sociale domein en koerst als extra maatregel op overheveling van de begeleiding en persoonlijke verzorging uit de AWBZ naar de Wmo. Deze wijziging gaat gepaard met een bezuiniging 1,6 miljard: 25% van het huidige budget. Het kabinet bezuinigt ook op het budget van de Wmo-huishoudelijke hulp. Die voorziening wordt vanaf 2014 inkomensafhankelijk voor nieuwe cliënten, vanaf 2015 ook voor bestaande cliënten. Multidisciplinaire rampenbestrijding en crisisbeheersing Introductie landelijke meldingsclassificaties Het Veiligheidsberaad heeft in 2011 besloten dat in alle regio s door de meldkamer gealarmeerd moet worden met landelijke meldingsclassificaties. Een regionale projectgroep heeft in het voorjaar een multidisciplinaire vertaling naar de regio Gelderland-Midden gemaakt. Het doel van de invoering van de Landelijke Meldingsclassificaties is om op een vooraf afgesproken wijze voor een specifieke klus op het juiste moment en op de juiste plaats over de daarvoor geëigende middelen te beschikken. Hiertoe is een matrix opgesteld met uniforme uitrukvoorstellen. Het is wel mogelijk om voor specifieke (risico-)objecten een afwijkend uitrukvoorstel te doen. De officieren van dienst worden in vooraf gedefinieerde situaties geïnformeerd. De Landelijke Meldingsclassificaties worden begin 2013 geëvalueerd. Beëindiging overeenkomst Landelijk Crisis Management Systeem (LCMS) 2.0 In oktober 2011 heeft Minister Opstelten, naar aanleiding van het onderzoeksrapport over Chemiepak/ Moerdijk, aan de Tweede Kamer meegedeeld dat alle veiligheidsregio s vanaf 1 april 2012 de Netcentrische werkwijze moeten hebben geïmplementeerd en met één Landelijk Crisismanagementsysteem (LCMS) moeten werken. Het belang van het werken met hetzelfde LCMS is natuurlijk vooral gelegen in het kunnen uitwisselen van informatie en beelden tussen (buur)regio s, het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) en het Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum (LOCC). 6

8 De oorspronkelijk opzet was dat met de landelijke implementatie van LCMS 2.0 hieraan invulling zou kunnen worden gegeven. Na een aanbestedingstraject is een leverancier hier mee gestart. De landelijke Stuurgroep Netcentrisch Werken heeft in het voorjaar 2012 geadviseerd om de overeenkomst met de leverancier van het LCMS 2.0 te beëindigen. Er waren problemen op het vlak van communicatie, draagvlak bij de veiligheidsregio s en onduidelijkheid over een aantal technische testresultaten van LCMS 2.0. De landelijke projectgroep Netcentrisch Werken is er helaas niet in geslaagd deze problemen op te lossen. Het Dagelijks Bestuur van het Veiligheidsberaad heeft besloten het advies van de stuurgroep over te nemen. Concreet betekent dit dat de landelijke implementatie van LCMS 2.0 niet zal plaatsvinden. Om aan de eis van de minister te kunnen voldoen wordt er voor de landelijke ondersteuning van de netcentrische werkwijze voorlopig gebruikt gemaakt van (het verouderde) LCMS 1.4. Momenteel maken twintig van de vijfentwintig veiligheidsregio s, het NCC en het LOCC voor de informatievoorziening tijdens crisisbeheersing en rampenbestrijding gebruik van LCMS 1.4. Voor Gelderland-Midden is natuurbrand één van de grote risico s. Voor de bestrijding van natuurbranden blijft Gelderland-Midden voorlopig gebruik maken van (een mobiele versie van) Eagle als crisismanagementsysteem. Voor de informatie-uitwisseling met (buur)regio s, het NCC en het LOCC zal zowel de plot als de tekst van het totaalbeeld in het Regionaal Coördinatiecentrum (RCC) door de sectie informatie in LCMS 1.4 worden overgenomen. Het nevengebruik van LCMS 1.4 in het RCC heeft geen consequenties voor de informatie-uitwisseling met de gemeenten. Evaluatie IOOV toets De evaluatie van de IOOV toets die 13 oktober 2011 plaatsvond, is in mei 2012 afgerond. De evaluatie is gebaseerd op het toetsingskader van de IOOV en de opbouw van het rapport is afgeleid van de RADAR-rapporten van de IOOV. Algemene conclusie is dat de oefening goed is verlopen. Afgezien van enkele aandachtspunten voldoet de hoofdstructuur van de multidisciplinaire rampenbestrijdingsorganisatie aan de eisen uit het Besluit Veiligheidsregio s. De opzet, begeleiding en evaluatie van de oefening heeft veel capaciteit gevraagd van vooral de brandweer. In totaal zijn er ruim 1800 manuren geïnvesteerd. De resultaten van de deze oefening, de bevindingen, analyse en daarmee de conclusies en aanbevelingen komen in belangrijke mate overeen met geconstateerde aspecten in de evaluaties van de CACO-trainingen, CoPI-, ROT- en GBT/GMT-oefeningen in De eerder aangeven twijfels over de nut en noodzaak van het jaarlijks organiseren van een onverwachte oefening van de totale hoofdstructuur om inzicht te verkrijgen in de kwaliteit van de rampenbestrijdings- en crisisorganisatie worden met de ervaringen van deze toets op 13 oktober versterkt. Aan de inspectie is gevraagd in hoeverre het mogelijk is af te wijken van de wettelijke vereisten zodat het rendement van de oefening kan worden vergroot. Teruggekoppeld is dat IOOV meer geluiden ontvangen heeft van die aard en de problematiek onderkent. Het punt wordt meegenomen in de evaluatie van de Wet Veiligheidsregio s. Risicocommunicatie Huis aan huis is het blad Veilig gevoel verspreid in het kader van risicocommunicatie. Onderzoek heeft uitgewezen dat 80% van de lezers weer een volgende uitgave wil ontvangen. De uitgave zelf werd goed gewaardeerd met een cijfer 7. In 2013 volgt een krant voor de hele regio, zonder reclame bijdragen. Er is invulling gegeven aan de regionale uitrol van het landelijke project NL Alert en de communicatie hieromtrent. In het kader van risicocommunicatie wordt geïnvesteerd in het maken van filmpjes. De filmpjes zijn bedoeld voor het publiek en worden geplaatst op de VGGM website om zelfredzaamheid te stimuleren. Een eerste filmpje over natuurbrand is klaar. Bevolkingszorg In mei is een evaluatieonderzoek afgerond naar de huidige werkwijze en organisatie van de gemeentelijke kolom. Op basis van deze evaluatie moet er een voorstel worden gedaan over een 7

9 structurele invulling vanaf Tevens zijn grote stappen gemaakt ten aanzien van de werving, selectie en training van gemeentelijke medewerkers die de ROT-stafsectie Bevolkingszorg bemensen. Tevens is afgesproken een regionale coördinator bevolkingszorg te werven vanuit het efficiency voordeel van de regionalisering van de brandweer. De vacature is opengesteld in 2012 en zal in het eerste kwartaal van 2013 naar verwachting worden ingevuld Brandweer Regionalisering brandweer Het project regionalisering brandweer heeft de agenda s flink gedomineerd het hele jaar. Over de voortgang van het project wordt regulier teruggekoppeld in stand van zaken memo s naar het Algemeen Bestuur. In voorliggende rapportage wordt deze voortgang niet nogmaals opgenomen. Doordat de regionalisering veel tijd en inzet vraagt, zijn er ook minder beleidsmatige ontwikkelingen op de andere terreinen voor de brandweer. Veel komt momenteel samen in het project. Vakbekwaamheid Op ambtelijk niveau is door het Regionaal Commandanten Overleg consensus bereikt over de opbouw van de vakbekwaamheidsorganisatie van de brandweer in Gelderland-Midden. Uitgangspunt is dat brandweerpersoneel blijvend haar vakbekwaamheid ontwikkelt tijdens haar werkzame leven. Er komt meer samenhang tussen opleiden, oefenen, praktijk ervaring opdoen en bijscholing. De visie is een belangrijke bouwsteen voor het organisatieplan in detail voor de nieuwe brandweerorganisatie per 1 januari Planvorming Er is enige achterstand opgelopen in de geplande planvorming in 2012 door ziekte en problemen met het ICT netwerk. Dit wordt in 2013 weggewerkt. Operationele voorlichting Er is, sinds de introductie van Twitter voor de operationele voorlichting, een trend waarneembaar dat medewerkers minder persberichten opstellen en meer korte berichten verspreiden via Twitter. Twitter speelt een belangrijke rol in de crisiscommunicatie. Er wordt positief gereageerd op de voorlichting die de voorlichters van dienst geven via twitter. Gebleken is dat bij grote incidenten in het COPI een goed beeld geduid kan worden van wat de burgers zien. Hierdoor is een beter inzicht voor de buitenwereld wat de brandweer aan het doen is. Beheer en inkoop Er is extra aandacht gestoken in goede nazorg van inkoopprocessen. Hierbij gaat het onder meer om een procedure door het overschrijden van gewichtsgrenzen bij de eerste uit een mantelovereenkomst te leveren tankautospuit. Voor het eerst sinds gestart is met gezamenlijke inkoop, wordt een rechtszaak gevoerd over een aanbestedingsprocedure. Proactie Er is begonnen met een project in Otterlo om het risico van natuurbrand terug te dringen. Dit project wordt samen met een gezondheidsinstelling, natuurbeheerders, de GHOR en andere partners uitgevoerd. Het project is erop gericht te voorkomen dat instellingen bij natuurbrand ontruimd moeten worden en zo de zorgcontinuïteit te kunnen beheersen. Er is in 2012 samenwerking gerealiseerd met de veiligheidsregio s in het landsdeel Oost voor uniforme kwaliteit van BRZO advisering. Dit als voorbereiding op één BRZO RUD voor dit gebied. Gelderland- Midden vervult de coördinerende rol hierin. Er zijn drie trajecten afgerond voor aanvragen aanwijzing bedrijfsbrandweer. Het betreft VR-plichtige bedrijven. NSG te Wageningen heeft een aanwijzing voor één functionaris gekregen. KV Gas te ede heeft geen aanwijzing gekregen. Tanatex Chemicals te Ede heeft geen aanwijzing gekregen. 8

10 Ruimtelijke veiligheid Op 12 juli heeft minister Schultz een bezoek gebracht aan de IJssellijn. Bij dit werkbezoek zijn ook de restrisico s van het transport gevaarlijke stoffen in beeld gebracht. Naast de discussie over twee vervoerspaden versus één vervoerspad voor de IJssellijn, wordt er nu een optie meegenomen voor nul vervoerspaden. Dat betekent niet dat er geen vervoer van gevaarlijke stoffen kan plaatsvinden, maar wel minder. Dit heeft te maken met de afname van de groei van het transport op de Betuweroute. Voor de ontwikkeling van een overnachtinghaven in Lobith is een discussie gestart over drie alternatieven. VGGM is daarbij betrokken voor het beoordelen van de mogelijkheden voor brand- en rampenbestrijding. In 2013 volgt de MER studie hierover. Preventie Op 1 april 2012 is het Bouwbesluit in werking getreden dat het Bouwbesluit in 2013 vervangt en het gebruiksbesluit uit Voor de brandweer betekent dit een belangrijke wijziging, omdat alleen nog maar objecten op de Regionale Alarmcentrale (RAC) aangesloten moeten zijn waar sprake is van verminderde zelfredzaamheid. Dit betekent enerzijds een vermindering van lastendruk voor het bedrijfsleven en anderzijds is het een belangrijke ontwikkeling om het aantal uitrukken van de brandweer op nodeloze meldingen te verminderen. Eind 2012 waren nog 996 objecten aangesloten op de RAC, tegen 1060 eind Er is een duidelijke trendbreuk zichtbaar in het aantal automatische alarmen, in 2012 was dit aantal 2872, tegen 3230 het jaar ervoor. Het is voor het eerst in jaren dat het aantal onder de 3000 blijft. Een belangrijke factor blijkt het project TOOM (terugdringen ongewenste en onterechte meldingen) in de korpsen in de regio. Van dit project is Gelderland-Midden ook landelijk projectleider. Geen Nood Bij Brand (GNBB) is doorontwikkeld tot een methode waarbij het effect van kennisoverdracht op de werkvloer meer wordt geborgd in een instelling. Instellingen worden ook gestimuleerd om meer verantwoordelijkheid te nemen op het gebied van veiligheid. Deze verschuiving in verantwoordelijkheidstoedeling is ook een landelijk thema, voortkomend uit De Strategische Reis Brandweer. Gelderland-Midden doet het landelijk projectleiderschap om deze methode in het land verder uit te rollen. RUD s Er zijn voorbereidingen getroffen voor de samenwerking tussen de RUD s in oprichting en de brandweer in Gelderland-Midden in een kwartiermakersoverleg. De brandweer heeft een bijdrage geleverd aan de Gelderse zaaktype catalogus. Via de RUD Vallei is de brandweer betrokken bij de stroomlijning van de werkprocessen Volksgezondheid Wet Publieke Gezondheid en de landelijke Gezondheidsnota Regionale en lokale gezondheidsnota's Met de definitieve inwerkingtreding van de Wpg op 1 januari 2012 is de wet definitief van kracht geworden. Artikel 13 is al op 1 oktober 2011 in werking getreden. Dit artikel gaat over de aanscherping van de gemeentelijke taken voor volksgezondheid. Gemeenten in Gelderland-Midden hebben in 2012 twee subregionale kadernota's geschreven, respectievelijk voor de subregio West Veluwe Vallei en subregio Arnhem. Iedere gemeente geeft hier lokaal uitwerking aan. De verwachting is dat in voorjaar 2013 alle gemeenten hun lokaal gezondheidsbeleid door de raad hebben laten vaststellen. Indicatoren voor gemeentelijk gezondheidsbeleid Ook nieuw is dat de rijksoverheid resultaten van gemeentelijke interventies en inzet wil kunnen vaststellen. Daartoe zijn indicatoren en andere criteria ontwikkeld. De Inspectie voor Gezondheidszorg (IGZ) verwacht van GGD-en dat zij enerzijds als adviseur voor interventies en andere vormen van concretisering van beleid optreden en anderzijds als toetser van de kwaliteit van het lokaal gezondheidsbeleid. Daartoe zijn afspraken gemaakt in de loop van dit jaar met alle gemeenten uit Gelderland-Midden. 9

11 Evaluatie basistakenpakket jeugdgezondheidszorg In 2012 heeft de door het rijk ingestelde Commissie De Winter de opdracht van de staatssecretaris van VWS gekregen om het basistakenpakket van de jeugdgezondheidszorg te evalueren. De jeugdgezondheidszorg is de publieke gezondheidszorg, die aan alle jongeren van nul tot negentien jaar in Nederland wordt aangeboden. Welke preventieve volksgezondheidprogramma s en - activiteiten moeten via de jeugdgezondheidszorg actief en identiek worden aangeboden aan alle Nederlandse kinderen? Dat is de centrale vraag aan de commissie. Aanleiding voor deze vraag is de herziening van het jeugdstelsel. Het advies van de commissie is in begin 2013 uitgebracht aan VWS. Het advies is van belang voor de uiteindelijke keuze welke onderdelen in het basistakenpakket blijven en daarom in de Wet Publieke Gezondheid geborgd zullen worden. Zorg en Veiligheid De afdeling Zorg en Veiligheid bestaat uit de onderdelen Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR), Centrum voor jeugd en gezin (CJG) en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) Landelijke en organisatorische ontwikkelingen met betrekking tot de veiligheidsregio vragen om een sterke vertegenwoordiging van de witte kolom. De samenhang tussen de Wet Veiligheidsregio s (WVR) en de Wet Publieke Gezondheid (WPG) pleit sterk voor een verbinding tussen zorg en veiligheid. GHOR De GHOR is wettelijk (WVR, art.1) verantwoordelijk voor de coördinatie, aansturing en regie van de geneeskundige hulpverlening en de advisering van andere overheden en organisaties op dat gebied. Belangrijke successen voor de GHOR in 2012 waren er onder andere voor het project de Witte Kaart (met behulp van basisregistraties, gegevens over zorginstellingen ontsluiten). Het project was één van de vier genomineerden voor de prestigieuze Don Berghuijsaward Daarnaast heeft de GHOR in 2012 het grootste deel van al haar convenanten met ketenpartners afgesloten. Ook is het GGD Rampenopvangplan (GROP) en het GGD-crisisteam geïmplementeerd met een absolute meerwaarde op diverse terreinen. Het stimuleren van zorgcontinuïteit binnen verzorg- en verpleeginstellingen heeft het afgelopen jaar een flinke impuls gekregen. Daarnaast heeft het voorbereiden van een grote regionale oefening met de acute zorgpartners een positieve bijdrage geleverd aan de samenwerking binnen de GHOR-keten. CJG Binnen het CJG in de lokale gemeenten is de doorontwikkeling van het vindplaatsgericht werken en het outreachend werken (vanuit de vindplaatsen actief contact zoeken met ouders/opvoeders) te zien. In 2012 hebben diverse gemeenten besloten hun fysieke CJG locatie (de Frontoffice) te sluiten en de werkwijze van het vindplaatsgericht werken te implementeren. De Backoffice probeert deze ontwikkelingen maximaal te ondersteunen, vanuit haar verantwoordelijkheden binnen de virtuele dienstverlening. Door deze ontwikkeling verandert de rol van de coördinator van het CJG, er is een intern traject gestart, om met het perspectief van de transitie jeugdzorg in het achterhoofd, de coördinatoren te trainen voor deze nieuwe positie van regisseur in het lokale veld. Binnen de Backoffice is gewerkt aan het verder onder de aandacht brengen van het model zorgcoördinatie. Tevens is intern gewerkt aan het ontsluiten van beschikbare informatie over opvoeding vanuit diverse bronnen. In de gemeenten in de Valleiregio maken sommige gemeenten ook gebruik van de telefonische dienstverlening van de Backoffice CJG. OGGZ / CT In 2012 is in zowel centrumgemeente Ede als Arnhem aandacht besteed aan de implementatie van trajectfinanciering. De cliënten worden op basis van de zelfredzaamheidsmatrix geplaatst in het voor hen geschikte traject. De veldregie richt zich op het ondersteunen van de organisaties bij de uitvoering van deze trajecten, en op de monitoring van de trajecten. De invulling van de monitoring vanuit de zorgmonitor heeft een andere invulling gekregen. De eerdere zorgmonitor voldeed niet aan de nieuwe werkwijze rondom trajectfinanciering, hier voor is het Cliëntvolgsysteem (CVS) Arnhem in de plaats gekomen. 10

12 In de Valleiregio is ook een aansluiting van de lokale netwerken, om een sluitende keten van preventieopvang en nazorg te creëren een aandachtspunt. De positie van de zwerfjongeren binnen de keten van de Centrale Toegang is in beide centrumgemeenten een aandachtspunt wat in 2013 explicieter geborgd wordt. Jeugdgezondheidszorg Realisatie 2012 De realisatie is met name op het gebied van risicozorg, hoger dan gepland, maar lijkt zich nu te stabiliseren. In een aantal gemeenten is de werkvoorraad voor de risicozorg binnen de spreekuren van de artsen en verpleegkundigen groter dan wat past binnen de mogelijkheden gefinancierd vanuit de inwonersbijdrage. In een groot aantal gemeenten wordt het bedrag, beschikbaar voor spreekuren opgehoogd met extra financiering om ongewenste wachttijden voor ouders en jongeren te beperken en daarmee preventief in te kunnen spelen op signalen van ouders, jongeren en derden. De vraag naar risicozorg lijkt zich te stabiliseren in 2012: daar waar het gaat om contactmomenten in aanwezigheid van ouder(s) en/of jongeren. Er is een toename van telefonische en digitale contacten met ouder(s). Ontwikkelingen 2012 Het afgelopen jaar stond in het teken van aansluiting op de ontwikkelingen op het gebied van het nieuwe stelsel zorg voor jeugd en passend onderwijs en de rol van de integrale JGZ daarbinnen. In dat kader vond doorontwikkeling plaats op de volgende hoofdthema s: 1. Informatiemanagement en beleidsadvisering: Ten dienste van het genereren van management-, beleids- en verantwoordingsinformatie als basis voor structurele monitoring, bijsturing, advisering en verantwoording t.b.v. gemeenten, Inspectie voor de Gezondheidszorg en de afdeling JGZ, is intensief gewerkt aan het realiseren van een betrouwbaar databestand vanuit het digitaal dossier. 2. Ketensamenwerking: In het kader van de drie decentralisaties is intensief samengewerkt met gemeenten en ketenpartners in de doorontwikkeling van het CJG en de visievorming ten behoeve van de transformatie jeugdzorg. Hierbij lag de focus op verdere implementatie van ketensamenwerking door uitvoerende professionals (in het kader van 1 kind, 1 gezin, 1 plan). Met gemeenten en onderwijs is in een aantal gemeenten samengewerkt ten behoeve van een verbeterde zorgstructuur in het primair onderwijs. 3. Impuls contactmomenten adolescenten: Onder coördinatie van de GGD is gestart met een project voor een nieuw contactmoment voor jongeren vanaf 14 jaar. Dit n.a.v. de aankondiging van de minister van VWS van nieuw budget, waaronder het extra budget voor het nieuwe contactmoment voor adolescenten, voor het versterken en intensiveren van contacten en programma s gericht op het bevorderen van de gezondheid en een gezonde leefstijl van de jeugd. 4. Differentiatie aanbod: Differentiatie en flexibilisering van het aanbod van de JGZ naar de behoefte en vraag van zowel de populatie van een school/wijk als van de individuele klanten, zijnde jeugdigen, ouders en scholen. Door middel van het gebruik van social media wordt inmiddels op een interactieve gecommuniceerd met jeugdigen ouder dan 12 jaar. JGZ professionals geven via Twitter en Facebook informatie over gezondheid en beantwoorden vragen van jongeren. Tevens maakt JGZ deel uit van een landelijke projectgroep Cybersafety, van waaruit de reguliere vragenlijsten worden verbeterd door onderzoek dat wordt gedaan naar signalering van cyberpesten, online financieel-economische criminaliteit, online seksualiteit en compulsief internetgedrag. 5. Inhoudelijke doorontwikkeling triage en risicozorg: Gegevens verzameling effectstudie en kostenstudie TNO naar de Triage methodiek is afgerond. In dit kader heeft de JGZ ook een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder scholen. Integratie speerpunten gezondheidsbeleid in de triagemethodiek zoals signalering van Armoede en het effect op gezondheid is gerealiseerd. De uitvoering van projecten/pilots gericht op risicogroepen zoals preventie van school/ziekteverzuim en depressies bij adolescenten in het Voortgezet Onderwijs en seksueel ongezond gedrag in het MBO onderwijs (Les(s) and more) is gerealiseerd en krijgen in 2013 een vervolg door middel van verdere implementatie en/of uitrol in de regio. 6. Rol JGZ bij maatschappelijke onrust: 11

13 In 2012 is de inzet van JGZ ten behoeve van ondersteuning en advies bij calamiteiten en incidententen met dreigende maatschappelijke onrust fors toegenomen, mede op basis van een betere signalering en toeleiding naar de VGGM. Inmiddels hebben een aantal artsen en een verpleegkundige hier een deskundigheidstraining in gevolgd, vanwaar uit zij de rol van aandachtfunctionaris met betrekking tot dit onderwerp op zich kunnen nemen. In april 2012 heeft JGZ wederom met succes het HKZ-certificaat gehaald. Maatschappelijke Zorg Maatschappelijke Onrust Sinds 1 januari 2012 is het GGD Rampenopvangplan (GROP) de basis van de werkwijze van de GGD in het geval van een incident, ramp of crisis. In het GROP is vastgelegd hoe de GGD in deze gevallen georganiseerd is en wie welke verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden heeft. Er is een 24 uurs- bereikbaarheid geregeld van een aantal functionarissen, die individueel of als team gealarmeerd kunnen worden, afhankelijk van het incident. Inventarisatie in dit eerste aar 2012 leert dat er sprake is van gemiddeld twee tot drie incidenten (binnen de GROP-criteria) per maand. Infectieziekten Algemeen Het beperken van gezondheidsschade voortvloeiend uit infectieziekten door de preventie, signalering en bestrijding van infectieziekten was ook in 2012 een belangrijke taak. De stijgende lijn in de incidentie van infectieziekten van 2010 en 2011 zette in 2012 door. Een paar belangrijke uitschieters zijn kinkhoest en bof. Daarnaast werden veel mensen ziek na het zwemmen in de Zeumerse plas. Dit bleek te komen door het Norovirus. Seksuele gezondheid van jongeren, project Les(s) en More In 2012 werd opnieuw een hoog SOA vindpercentage gezien. Andere GGDén in de regio Oost laten eveneens een toename zien. In 2011 is een start gemaakt met epidemiologisch onderzoek naar het voorkomen van de soa s in de regio op basis van de gegevens van de soa-poli. In 2012 is dit onderzoek vervolgd om de belangrijkste risicogroepen binnen onze regio in kaart te brengen. Halverwege 2012 is een factsheet ontwikkeld met alle belangrijke epidemiologische gegevens. Daaruit kwamen duidelijk een aantal risicogroepen naar voren, zoals jongeren, personen afkomstig uit soa/hiv endemisch gebied en mannen die seks hebben met mannen. Alle gemeenten zijn, middels deze factsheet, geadviseerd. Om een beter bereik te hebben van de doelgroep wordt een klein gedeelte van de soa-consulten uitgevoerd door het Mildredhuis. Dit jaar waren dat 166 consulten. Bij het Mildredhuis werd een vindpercentage van 24,7% gevonden, wat aantoont dat hier daadwerkelijk risicogroepen bereikt worden. GGD Gelderland Midden zet verschillende manieren in om hoog-risicogroepen te bereiken. Jongeren zijn een belangrijke hoog-risicogroep. Landelijk en regionaal bestaat er zorg over de gezondheid en leefstijl van laagopgeleide en allochtone jongeren in het mbo-onderwijs (ROC). Uit verschillende onderzoeken blijkt dat laagopgeleide jongeren en allochtone jongeren meer dan gemiddeld ongezond gedrag vertonen. Jongeren hebben o.a. meer psycho-sociale problemen, gebruiken overmatig genotsmiddelen en vertonen riskant seksueel gedrag. Op de mbo-scholen blijkt dat er naast aandacht voor het onderwijs ook steeds meer aandacht nodig is voor zorg. We proberen jongeren met seksualiteitsvragen en/of problemen te bereiken om ze laagdrempelige hulpverlening (consulten) te kunnen bieden via o.a. de Soa-Sense poli, via Jeugdgezondheidszorg, via outreach-activiteiten en via het Mildred-Rutgershuis Arnhem. De GGD heeft samen met het ROC RijnIJssel een programma ontwikkeld specifiek voor deze doelgroep in samenwerking met de leerlingen. Het programma Les(s) en More bestaat uit een drietal onderdelen. Allereerst een lessenserie over gezondheid, relaties en seksualiteit die door docenten wordt uitgevoerd. De GGD heeft de docenten hierin getraind en ondersteund bij de implementatie. Vervolgens krijgen de jongeren een gezondheidsvragenlijst aangeboden, waarop jongeren hun gezondheidsvragen, problemen en zorgbehoeften kunnen invullen. Hoofdthema's zijn relaties, seksualiteit, genotsmiddelen en psycho-sociaal welbevinden. Op basis van deze zelf ontwikkelde vragenlijst worden jongeren uitgenodigd voor een Gezondheids-spreekuur wat wordt uitgevoerd door 12

14 JGZ-sense en soa-sense verpleegkundigen op de school. Op deze spreekuren kunnen jongeren ondersteuning krijgen bij al hun gezondheidsvragen, incl soa testen en zo nodig worden doorverwezen. De interventie richt zich op kennisvergroting, bewustwording en een laagdrempelig zorgaanbod. De JGZ en soa verpleegkundigen zijn specifiek geschoold voor seksualiteitsproblematiek (Sense opleiding). Inspecties Kinderopvang Landelijk is sinds 2012 het toezicht op de kinderopvang nog meer risicogestuurd ingezet. Zo zijn de GGD-en gaan werken met risicoprofielen per locatie. Tijdens een inspectie wordt een risicoprofiel gemaakt. Onder het mom meer waar het moet, minder waar het kan betekent: - een hoog-risico profiel frequenter en diepgaander toezicht - een laag-risico profiel in 2013 veel minder toezicht Hiermee wordt de toezichtlast voor goed presterende organisaties minder. In 2012 lag de focus van het toezicht op de praktijk op een locatie en de pedagogische kwaliteit. Door bovenstaande methode van risicogestuurd toezicht wordt de kans ingeschat of een kinderopvangorganisatie op verantwoorde wijze kinderopvang biedt en blijft bieden. Het jaar 2012 werd gezien als een overgangsjaar en alle locaties kinderopvang, exclusief de gastouders en peuterspeelzalen, hebben in de loop van dit jaar een risicoprofiel toebedeeld gekregen. Gebleken is dat in onze regio veel meer laag-risico locaties aanwezig zijn dan vooraf ingeschat. Dit jaar werden alle geplande onderzoeken bij de locaties kinderopvang uitgevoerd. Hiervoor is het team inspecteurs uitgebreid, de maandelijkse managementrapportage verbeterd en de planningsmethodiek geoptimaliseerd. Vanaf januari ontvangen de gemeenten een maandelijkse rapportage over de uitgevoerde en geplande onderzoeken en de bijbehorende risicoprofielen. Grensoverschrijdend gedrag in de kinderopvang N.a.v. enkele incidenten heeft de burgemeester van Arnhem de GGD gevraagd een aanpak grensoverschrijdend gedrag in de kinderopvang te ontwikkelen. In samenwerking met de afdeling JGZ is een aanpak ontwikkeld, o.b.v. de methode De Veilige School zoals deze reeds jaren in het basisonderwijs werkt. Dit betekent dat kinderopvangorganisaties een interne contactpersoon aanstellen die binnen de locatie grensoverschrijdend gedrag op de agenda zet, bespreekt met leidsters en zorgt voor implementatie op een locatie. Daarnaast wordt een externe vertrouwenspersoon aangesteld die de interne contactpersonen opleid, en bij incidenten adviseert over de aanpak en altijd de kind-partij ondersteunt. Deze aanpak moet leiden tot een veiliger kinderopvang door preventie, risico-detectie en tijdige en adequate aanpak bij incidenten. Deze aanpak is vooralsnog alleen gevraagd door de gemeente Arnhem. Vanaf half april zijn locaties kindervang in de gemeente Arnhem getoetst op Grensoverschrijdend gedrag. Begin 2013 wordt een evaluatie uitgevoerd naar de nieuwe aanpak veilige kinderopvang, zoals uitgevoerd in Arnhem. Uit deze evaluatie moet blijken of deze aanpak effectief is gebleken. Forensische geneeskunde Het totaal aantal lijkschouwen is gestegen van 314 in 2011 naar 394 in Een toename van 25%. Dit is de grootste toename in de afgelopen tien jaar. Ter vergelijking: het aantal schouwen verricht in 2003 bedroeg 217: een stijging van meer dan 80% in tien jaar tijd. Het aantal euthanasieschouwen steeg van 101 in 2011 naar 125 in 2012, wat past bij de vergrijzing en de verbetering van de kwaliteit van zorg: men overlijdt minder snel aan ziekte, wat kan leiden tot meer gevallen van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Het aantal niet-natuurlijke overlijdens steeg van 138 in 2011 naar 189 in Landelijk is de trend dat sinds de aanvang van de economische crisis in 2008 het aantal suïcides toeneemt na een jarenlange daling in de jaren daarvoor. In Gelderland-Midden is het aantal suïcides in 2011 gestegen (van 41 naar 72 suïcides in 2011) en blijft ook in 2012 onverminderd hoog: wederom 72 suïcides. NODO Per 1 oktober 2012 is de NODO procedure volledig ingegaan: behandelend artsen zijn verplicht om elk overlijden van een minderjarige te melden bij de gemeentelijk lijkschouwer. Wanneer het gaat om een onverklaard en onverwacht overlijden volgt onderzoek door het NODO team, waaronder een NODO forensisch arts. Gezien het ontbreken van een bestaand registratiesysteem wat betreft 13

15 doodsoorzaak bij minderjarigen en de recente ingangsdatum van de procedure zijn er nog geen trendcijfers beschikbaar. Per 1 januari 2013 is de nationale politie een feit. Ook de forensische geneeskunde zal daar ongetwijfeld de gevolgen van merken. In welke omvang en binnen welk tijdsvak is onbekend. Begin 2012 hebben de GGD-en landelijk een collectieve visie vastgesteld op de toekomst van de forensische geneeskunde. In deze visie is de forensische geneeskunde, zoals het momenteel ook bij GGD Gelderland-Midden is georganiseerd, een ongedeeld vakgebied (o.a. lijkschouw en arrestantenzorg) binnen de publieke gezondheid, als onderdeel van de samenwerkingsafspraken binnen het netwerk van sociale veiligheid. Door de nationalisering van de politie valt te verwachten dat er op termijn één landelijk contract komt voor arrestantenzorg. Zoals beschreven in onze toekomstvisie, ziet GGD Gelderland Midden de forensische dienstverlening, inclusief de arrestantenzorg, echter als een publieke taak, die hoort in het groter geheel van samenwerkingsafspraken over sociale veiligheid. In 2012 zijn wij dan ook gestart om, in samenwerking met politie, GGZ en OGGZ, de zorg voor patiënten met psychische problemen (o.a. in crisissituaties) beter te regelen. Doel is om geen mensen met psychische problemen in de cel te hebben. Milieu en gezondheid Asbest Opvallend is de stijging van het aantal asbestmeldingen. Achterliggende reden is onder andere het landelijk beleid gericht op de asbestinventarisatie van scholen. Incidenten met veel media/aandacht veroorzaakten onrust en onzekerheid over de risico s. Het team heeft een aantal keren scholen en gemeenten geadviseerd bij asbestvondsten. Ook corporaties werden geadviseerd bij asbestvondsten in huurwoningen. De advisering betreft dan een inschatting van het risico, advies over het uitvoeren van metingen, de te nemen maatregelen en de (risico)communicatie. Samen met de GHOR is een brief aan alle gemeenten gestuurd over hoe te handelen bij asbestincidenten. Landelijke afstemming met diverse betrokken partijen moet resulteren in een stappenplan voor de aanpak bij asbestvondsten. Academisch werkplaats De AW MMK heeft tot doel de samenwerking tussen beleid, onderzoek (universiteiten) en praktijk op het gebied van milieu en gezondheid blijvend te versterken. De AW MMK werkt aan maatschappelijk, wetenschappelijke en praktisch relevante problemen uit de lokale praktijk met een milieucomponent uit de publieke gezondheidszorg. Dit geschiedt via kwalitatief hoogwaardig onderzoek en scholingsprogramma s, waardoor het evidence-based handelen in het milieu-gezondheidsveld binnen de publieke gezondheidszorg wordt versterkt. De werkplaats wordt gefinancierd door ZonMw. In 2013 wordt het eindrapport opgeleverd van het onderzoek naar roet- en ultrafijnstofuitstoot van dieseltreinen en dieselscheepvaart. Die blijken lokaal in beperkte mate bij te dragen aan de lokale concentraties roet en ultrafijne stofdeeltjes. In Arnhem is een meetdemonstratie voor gemeenten geweest. Eind oktober 2012 zijn de resultaten al tijdens een symposium gepresenteerd. Monitoring Volksgezondheid E-Movo 2011 In het najaar van 2011 heeft het epidemiologisch onderzoek bij jongeren op scholen voor Voortgezet Onderwijs (VO) plaatsgevonden. Analyse en rapportage ervan hebben in het 1e halfjaar van 2012 plaatsgevonden. De cijfermatige gegevens (tabellenboeken) hebben de gemeenten ontvangen. De laatste hand wordt gelegd aan de gemeenterapportages. Nieuwe aanpak CBS / RIVM / GGD: start in 2012 Volwassenen én Ouderen gelijktijdig Landelijk is besloten dat de monitorcyclus gaat plaatsvinden op basis van samenwerking met CBS en RIVM met als doel een beter beeld van de landelijke, regionale en lokale gezondheidssituatie van de bevolking te krijgen. Dit jaar gaat dit voor het eerst gebeuren en wel voor de doelgroepen volwassenen én ouderen gelijktijdig. De GGD-en blijven deze epidemiologische onderzoeken uitvoeren en daar is in het eerste halfjaar van 2012 een start aan gegeven. Het feitelijke onderzoek vindt plaats in de tweede helft van 2012, presentatie van de resultaten zal in voorjaar 2013 het geval zijn. 14

16 Ambtelijke consultatie De start was ook aanleiding voor een ambtelijke consultatie om na te gaan welke specifieke lokale vragen en behoeften er per gemeenten zijn. De resultaten van de consultatie worden in het onderzoek meegenomen. Regionaal Ambulancevervoer Prestaties 2012 De Regionale Ambulancevoorziening Gelderland-Midden heeft in 2012 de prestaties opnieuw weten te verbeteren. Regiobreed werden 95,6% van de A1 spoedritten op tijd uitgevoerd, 0,2% hoger dan in Daarbij was de productie 2,4% hoger dan in Als gevolg van de sluiting van de acute afdelingen van Rijnstate locatie Zevenaar is er wel een zorgpunt ontstaan, waarover overleg werd gevoerd met Rijnstate en de zorgverzekeraars. Als gevolg van de sluiting moeten patiënten over een grotere afstand worden vervoerd, waardoor een aanzienlijke extra aanslag op de paraatheid wordt gepleegd. Dit vertaalt zich met name in de slechte cijfers in de gemeente Rijnwaarden en Doesburg, maar heeft gevolgen voor de gehele regio. Om de prestaties te kunnen verbeteren is besloten tot de inrichting van de standplaats Zevenaar als opkomstplaats, waardoor minder parate uren verloren gaan door dienstwisselingen van Zevenaar naar Arnhem en omgekeerd. Vanaf 7 januari 2013 zullen de bemanningen in Zevenaar opkomen. Met de zorgverzekeraars en Rijnstate wordt nog onderhandeld over de financiering van aanvullende paraatheid. In april 2012 werd de standplaats Elst (De Aam) verplaatst naar een nieuwe standplaats in Oosterhout, die samen met de RAV Gelderland-Zuid wordt geëxploiteerd. Uit de cijfers vanaf april is gebleken dat dit heeft bijgedragen aan een verbetering van de prestaties in de gemeente Lingewaard en Overbetuwe. Kwaliteitseisen Uit de externe audit van KIWA, die in november 2012 werd uitgevoerd, is gebleken dat de RAV Gelderland-Midden opnieuw voldoet aan de kwaliteitseisen in het kader van de Kwaliteitswet Zorginstellingen. In 2012 werd een aanvang gemaakt met de invoering van patiëntveiligheidsmanagement. Nationalisering politie en gevolgen voor de meldkamer In 2012 werd in het kader van de nationalisering van de politie besloten tot verplaatsing van de gemeenschappelijke meldkamer naar Apeldoorn. Nog niet duidelijk is wat dit voor consequenties heeft voor de Meldkamer Ambulancezorg. Hierover zal in 2013 meer duidelijkheid ontstaan. Gevolgen vanwege toekomstige nieuwbouw Als gevolg van de nieuwbouw voor de Brandweer in Arnhem zal de huidige hoofdstandplaats van de RAV aan de Eusebiusbuitensingel moeten wijken. Met 2 andere partijen werd gesproken over het gezamenlijk realiseren van nieuwbouw op industrieterrein IJsseloord II aan het Velperbroekcircuit. Met de zorgverzekeraars werd gesproken over aanvullende financiering van deze nieuwbouw. De zorgverzekeraars kunnen zich vinden in de locatie. Gebleken is dat de in 2011 gerealiseerde uitrukplek op deze locatie tot verbetering van de prestaties heeft geleid. Bezuinigingen In het kader van de bezuinigingen door het Rijk is door de Nederlandse Zorgautoriteit een beleidsregel opgesteld die leidt tot een korting van 0,5% per jaar in 2010, 2011 en Daarnaast moet jaarlijks een productiestijging van 2,5% wordt gerealiseerd om het budget dat op basis van productieafspraken van 2010 werd vastgesteld, te handhaven. De RAV Gelderland-Midden heeft deze productiestijging niet gehaald, hetgeen betekent dat er een korting op het budget gaat plaatsvinden. Hierdoor zullen de prestaties mogelijk teruglopen vanwege een noodzakelijke verlaging van de paraatheid. 15

17 Inspectie van het Rijk Inspectie Veiligheid en Justitie De Inspectie Veiligheid en Justitie heeft in 2012 vervolgonderzoek gedaan naar de staat van de rampenbestrijding. Het eerste onderzoek vond plaats in Het eindrapport van dit tweede onderzoek verschijnt begin Op basis van de voorlopige rapportage wordt verwacht dat de rapportage in 2013 in lijn zal liggen met de (positieve) rapportage in De inspectie heeft in 2012 ook het vervolgonderzoek naar de advisering bij publieksevenementen afgerond. Inmiddels is een regionaal kader evenementenveiligheid vastgesteld en geïmplementeerd waarmee een groot aantal van de door de inspectie geconstateerde knelpunten zijn opgelost. Inspectie voor de Gezondheidszorg De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft in april 2012 de eindbevindingen geformuleerd over het vervolgonderzoek naar de toegankelijkheid van de huisartsenzorg voor asielzoekers en het bereik van de publieke gezondheidszorg. De inspectie concludeert dat over het algemeen werd voldaan aan de geldende normen. 16

18 1.4 Analyse financiële positie en resultaat 2012 Voor een analyse van de financiële positie van de organisatie richten wij ons op drie zaken; de solvabiliteit, de liquiditeit en de bedrijfseconomische kwaliteit van het resultaat. Solvabiliteit Ten aanzien van de solvabiliteit van de organisatie is een nadere analyse opgenomen op pagina 21 in de paragraaf met betrekking tot het weerstandsvermogen van de organisatie en een opsomming van de kwantificeerbare risico s. Ten aanzien van de niet kwantificeerbare risico s is er een opsomming opgenomen in de risicoparagraaf op pagina 21. Vanuit bedrijfsvoeringoogpunt is het streven het weerstandsvermogen te consolideren op het niveau van Liquiditeit Ten aanzien van de liquiditeitspositie kan kortheidshalve worden verwezen naar de treasuryparagraaf en het opgenomen kasstroomoverzicht. De liquiditeitspositie werd voorgaande jaren positief beïnvloed door het saldo nog in tarieven te verrekenen AHV/CPA. De tarieven voor de ambulancedienst vastgesteld door het Nederlandse Zorgautoriteit zijn in 2011 zodanig geweest dat het teveel ontvangen bedrag is omgeslagen naar een klein nog te vorderen bedrag. In 2012 heeft zich weer een positief te verrekenen resultaat opgebouwd hetgeen middels een tijdelijke aftrek op het tarief zal worden afgebouwd. Daarnaast zal het saldo van de reservering uit rijksmiddelen (BDUR) bestemt voor dekking van de inrichtingskosten van de regionalisering in 2013 terug lopen Ontwikkeling Nog in tarieven te verrekenen RAV/CPA bedrag ( ) jaar (ultimo) Bedrijfseconomische kwaliteit van het resultaat Het saldo baten en lasten is groot positief. Het saldo van incidentele baten & lasten en financiële baten & lasten is Er ontstaat als gevolg daarvan een resultaat voor bestemming van positief. Een deel van dit saldo moet volgens de beleidsregels van de Nederlandse Zorgautoriteit in de reserve aanvaarbare kosten voor de ambulancedienst worden gestort. Na verwerking van deze reservemutaties sluiten wij het jaar af met een nog te bestemmen resultaat van positief. Het grote verschil tussen reguliere exploitatie versus incidentele baten en lasten wordt veroorzaakt door het feit dat specifieke middelen via de staat van baten & lasten tot mutaties in de balans hebben geleid. Het gaat in het bijzonder om de nieuwbouw van de kazerne in Arnhem Noord, de verplaatsing van de hoofdstandplaats van de ambulancedienst en de regionalisering van de brandweer. De specifieke middelen zijn niet afkomstig uit de inwonerbijdragen van gemeenten en de financiering van 17

19 de nieuwbouw van de kazerne en de hoofdstandplaats van de ambulancedienst speelt zich ook in de toekomst buiten de financieringstroom inwonerbijdragen af. De incidentele geldstromen hebben een grote invloed op het resultaat. VGGM voert een behoedzaam financieel beleid en zet incidenteel beschikbaar geld in voor dekking van specifieke kosten. Het resultaat uit de gewone bedrijfsvoering sluit min of meer aan op de begroting en op de halfjaarrapportage Gelukkig is het maatwerk voor individuele gemeenten op peil gebleven. De loonkosten stijgen met name door premiestijgingen. De inzet van flexibel personeel vraagt aandacht. Het was in 2012 noodzakelijk flexibel extern personeel in te zetten en dat bracht hogere overige personeelskosten met zich mee. Het gaat in de eerste plaats om de inhuur van ambulanceverpleegkundigen waarvan de kosten worden gedekt door de zorgverzekeraars. Via het gericht werven en opleidingen van ambulanceverpleegkundigen wordt gestreefd naar het beperken van de inhuur van extern personeel. De inzet van externe ICT deskundigheid is van tijdelijke aard en de dekking is gevonden in de opbrengst uit de claim op KPN. De indirecte kosten, met name ICT-kosten, proberen wij in meerjarig perspectief te stabiliseren. In 2011 geactiveerde initiële ICT-kosten zijn in 2012 afgeschreven en daarmee vallen lasten in de toekomst weg. 1.5 Investeringsoverzicht 2012 Onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen weer (in ). Omschrijving Boekwaarde Investeringen Afschrijvingen Desinvesteringen Afwaarderingen Boekwaarde (+/+) (-/-) (-/-) (-/-) Gebouwen Vervoermiddelen Machines/Apparaten en Installaties Overige Materiële Vaste Activa Niet alle gebouwen zijn in eigendom van VGGM. Voor de panden Eusebiusbuitensingel 44, Rietgrachtstraat 74, Groningensingel 149 en Gorinchemstraat 70 heeft de gemeente Arnhem het juridisch eigendom terwijl het economische eigendom bij VGGM berust. De boekwaarden van de panden Eusebiusbuitensingel 44, Rietgrachtstraat 74 en Gorinchemstraat 70 zijn met inachtneming van de aanstaande verbouwingen en gewenste verkoop hergewaardeerd. Voor het gebouwen Eusebiusbuitensingel 44 en Rietgrachtstraat 74 worden nog 2 jaren voorzien. Het pand Gorinchemstraat 70 is gecorrigeerd naar een reële waarde. De belangrijkste investeringen in het boekjaar 2012 betreffen de vervanging van 10 ambulancevoertuigen ( ). Tevens zijn er diverse brandweer- en andere voertuigen vervangen ( ) en is de blusboot vervangen ( ). Verder is er geïnvesteerd in de uitruklokaties Oosterhout ( ) en Zevenaar ( ) en is de in 2011 gestarte verbouwing van de Schelmseweg afgerond ( ). Ook in de ICT omgeving ( ) is geïnvesteerd en is er in diverse gebouwen meubilair en inventaris vervangen ( ). Daarnaast is bij de brandweer bluskleding, helmen en laarzen vervangen ( ) en zijn er portofoons (110 stuks) vervangen bij de RAV, GHOR en SIGME ( ). Daarnaast hebben er diverse kleine overige investeringen plaatsgevonden. Afwijkingen op investeringsprogramma In tegenstelling tot de afgelopen jaren heeft dit jaar het grootste deel van het investeringsprogramma betrekking op ondersteunende functies. Dit wordt veroorzaakt door de vervanging van de ICT omgeving en herinrichting van de diverse gebouwen. De afwijkingen van de planning zijn in te delen in een aantal categorieën: 18

20 Afwijkingen in investeringsbedragen bij vervangingsinvesteringen Het grootste deel van de reguliere investeringen betreft vervangingsinvesteringen waar de geplande investeringsbedragen en daaraan gekoppelde jaarlasten zijn afgeleid van historische kostprijzen. Zeker bij langlopende afschrijvingstermijnen, maar ook bij de aanschaf van voertuigen blijken deze bedragen relatief vaak lager dan de werkelijke kosten. Deze verschillen worden ook veroorzaakt door nieuwe en extra wettelijke eisen die bijvoorbeeld aan striping en signalering bij voertuigen gesteld worden. Voor een deel worden deze meerkosten gecompenseerd door de betere aanbestedingsprocedures. Niet geplande investeringen In 2012 zijn diverse investeringen uitgevoerd welke niet in de begroting waren voorzien. Dit zijn dan ook voornamelijk investeringen geweest die in het loop van het jaar vanuit diverse projecten of subsidies waar dekking tegenover staat zijn geïnitieerd. Genoemd kunnen worden de vervolginvesteringen in de uitrukplaatsen voor de RAV ( ), de verbouwing van de lokatie aan de Schelmseweg ( ) en de extra ICT-investeringen ( ). Vervroegde vervangingen Er zijn in 2012 geen investeringen naar voren gehaald. Vervallen investeringen Er zijn in 2012 geen geplande investeringen vervallen. Uitgestelde investeringen In het meerjareninvesteringsprogramma wordt op basis van vastgestelde afschrijvingstermijnen de vervanging van bedrijfsmiddelen opgenomen. In praktijk blijkt dat enerzijds door gebrek aan voldoende capaciteit (veelal bij de vervanging van brandweermaterieel met specifieke eisen) anderzijds door de goede staat van de bedrijfsmiddelen gekozen wordt voor uitstel van de investering. De investeringen in het kader van het EPD en C2000 zijn in 2012 uitgesteld. 19