Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht

Transcriptie

1 Grote Bickersstraat KS Amsterdam Postbus AE Amsterdam t f e info@tns-nipo.com Rapport Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht Onderzoek ter gelegenheid van de Nationale Voorleeswedstrijd Anneloes Lubbinge B mei 2005 Alle in dit document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van TNS NIPO beslist niet toegestaan. TNS NIPO ISO 9001 rapport nederlands (consult).dot

2 Inhoud Inleiding 1 1 Leesgedrag van kinderen van groep 7 en Meisjes lezen vaker dan jongens Lezen is leuk en spannend Kinderen die niet buiten schooltijd lezen, vinden lezen saai en doen liever andere dingen 6 2 Motivatie leesgedrag kinderen Zeven op de tien kinderen vinden lezen makkelijk Ouders en familie steunen leesgedrag kinderen Scholen en ouders stimuleren kinderen buiten schooltijd te lezen Drie op de tien kinderen worden thuis voorgelezen Grootste deel van de kinderen gaat wel eens naar de bibliotheek en/of kinderboekwinkel Negen op de tien kinderen krijgen boeken cadeau voor Sinterklaas of verjaardag 12 3 Internet leuker dan boek 13 4 Spannende boeken populair Bijna driekwart van de kinderen vindt spannende boeken heel leuk om te lezen Jongens vinden de Harry Potter serie geweldig; meisjes vinden de Francien Oomen het leukst 17 5 Conclusies 18 Bijlagen 1 Vragenlijst 2 Tabellen 3 Steekproefverantwoording 4 Nomogram ter bepaling van de steekproefmarges Inhoud figuren en tabellen 1 Leesfrequentie van jongeren uit groep 7 en groep 8 (n=574) 2 2 Verschil in leesfrequentie tussen meisjes en jongens (n=574) 3 3 Redenen voor kinderen uit groep 7 en groep 8 om boeken buiten schooltijd te lezen (n=519) 4 4 Vergelijking leesfrequentie en redenen om te lezen (n=571) 5 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei 2005

3 5 Redenen voor kinderen uit groep zeven en groep acht om boeken buiten schooltijd niet te lezen (n=52) 6 6 Moeilijkheidsgraad van lezen (n=571) 7 7 Redenen voor kinderen uit groep 7 en groep 8 om boeken buiten schooltijd te lezen (n=519) 8 8 Mate waarin kinderen uit groep zeven en acht worden voorgelezen (n=571) 9 9 Bezoeken aan bibliotheek en/of (kinder) boekwinkel (n=571) (Kinder)boekwinkel en bibliotheekbezoek van kinderen verdeeld naar hoe moeilijk of makkelijk zij het vinden om te lezen (n=571) Boek cadeau krijgen verdeeld naar hoe vaak een kind leest (n=571) Rapportcijfers van kinderen uit groep zeven en groep acht voor verschillende activiteiten (n=571) Rapportcijfers voor lezen verdeeld naar leesfrequentie (n=571) Genre boeken dat kinderen uit groep zeven en acht het leukst vinden om te lezen (n=519) Populairste boeken onder kinderen (n=519) Favoriete boek van jongens en meisjes (n=519) 17 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei 2005

4 Inleiding De Nationale Voorleeswedstrijd is een van de grootste leesbevorderende projecten van Stichting Lezen. Het project De Nationale Voorleeswedstrijd richt zich op leerlingen van de twee hoogste groepen van het primair onderwijs (dus groep zeven en acht, leerlingen van tien tot twaalf jaar oud). Na jarenlang de ouders en leerkrachten ondervraagd te hebben, wil Stichting Lezen nu graag meer weten over het leesgedrag van deze doelgroep. In totaal hebben 574 kinderen de vragenlijst ingevuld: 296 kinderen uit groep zeven en 278 uit groep acht. De steekproef is afkomstig van TNS NIPObase. In deze database zijn ca huishoudens opgenomen (waaronder veel kinderen). De ouders hebben toestemming gegeven om de kinderen te benaderen voor het invullen van deze vragenlijst. De resultaten zijn herwogen op leeftijd van de ouders, opleiding van de ouders, gezinsgrootte, sociale klasse en regio. Als veldwerkmethode is CASI (Computer Assisted Self Completion) gekozen. Hierbij vullen de respondenten zelf achter een PC de vragen in. Op deze manier hebben de kinderen rustig de tijd om na te denken en waar nodig hulp te vragen aan hun ouders. Dit rapport geeft een gedetailleerd beeld van het leesgedrag van kinderen in groep zeven en groep acht. Hoofdstuk twee geeft een overzicht van het leesgedrag van deze kinderen en de redenen waarom kinderen wel of niet lezen. Hoofdstuk drie kijkt naar een aantal aspecten die van invloed kunnen zijn op het leesgedrag van kinderen, zoals motivatie van de ouders en school en bezoeken aan de bibliotheek. Hoofdstuk vier vergelijkt boeken lezen met een aantal andere activiteiten zoals internetten en sporten. Hoofdstuk vijf zal onthullen welk boek kinderen het leukst vinden en welke genre(s) zij het liefst lezen. Hoofdstuk zes, tenslotte, bespreekt nogmaals kort de belangrijkste resultaten en conclusies van dit onderzoek. De kinderen die meedoen aan dit onderzoek is gevraagd naar hun mening over de vragenlijst. Dit gaf een aantal grappige en leuke opmerkingen. Elk hoofdstuk eindigt met een opmerking. De schrijffouten en grammaticale opmerkingen zijn bewust hierin gehouden. Ik ben een kind probeer te praten en vragen te stellen als een kind dat maakt het leuker om in te vullen voor iemand als ik. En ik vindt het een leuk onderwerp om in te vullen want ik lees best vaak (meer dan ik televisie kijk) Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

5 1 Leesgedrag van kinderen van groep 7 en Meisjes lezen vaker dan jongens Meer dan driekwart van de kinderen leest ten minste wekelijks buiten schooltijd (77%). Iets meer dan een derde van de kinderen leest buiten schooltijd gemiddeld één keer per dag (34%). Dit geldt voor zowel de kinderen uit groep zeven als de kinderen uit groep acht. Een derde van de kinderen leest meerdere keren per week (32%) en eentiende van de kinderen ongeveer één per week. Studieboeken die buiten schooltijd moeten worden gelezen zijn -tot zover op deze leeftijd al van toepassing- hierbij niet meegeteld. Bijna een kwart van de kinderen leest slechts één keer per maand of zelfs nooit. Ook bij deze categorieën zijn geen verschillen te zien tussen kinderen uit groep zeven of acht. Een tiende van alle kinderen zegt nooit te lezen; 13% geeft aan gemiddeld één keer per maand te lezen. 1 Leesfrequentie van jongeren uit groep 7 en groep 8 (n=574) 10% 13% 34% 11% 1x per dag Meerdere keren per week 1x per week 1x per maand nooit 32% Bron: TNS NIPO, 2005 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

6 Er is een groot verschil tussen het leesgedrag van meisjes en jongens. Meisjes lezen veel vaker dan jongens. Ongeveer vier op de tien meisjes lezen één keer per dag (41%); bij de jongens ligt dit percentage op ongeveer een kwart (26%). Jongens lezen vaker nooit, één keer per maand en één keer per week. 2 Verschil in leesfrequentie tussen meisjes en jongens (n=574) % Jongen Meisje x per dag Meerdere keren per week 1x per week 1x per maand nooit Bron: TNS NIPO, 2005 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

7 1.2 Lezen is leuk en spannend Aan degenen die ten minste één keer per maand lezen, is gevraagd waarom ze boeken lezen. Uit de antwoorden blijkt dat kinderen lezen omdat ze het leuk vinden, omdat het spannend is en omdat het een uitstekend middel tegen verveling is. Ook vindt 35% van de kinderen boeken lezen rustgevend en biedt het lezen kinderen een mogelijkheid om even aan wat anders te denken. 3 Redenen voor kinderen uit groep 7 en groep 8 om boeken buiten schooltijd te lezen (n=519) Leuk 70 Spannend 56 Als ik mer verveel 40 Rustig, zo kan ik even aan wat anders denken 35 Moet van school 19 Moet van ouders 15 Anders, nl 7 Geen van deze 0 Weet niet % Bron: TNS NIPO, 2005 Meisjes vinden lezen vaker leuk dan jongens. Acht op de tien meisjes zeggen dat ze lezen omdat ze het leuk vinden. Bij de jongens ligt het percentage op 58%. Jongens zeggen vaker dat ze lezen omdat ze het rustgevend vinden, zodat ze even aan wat anders kunnen denken (39%). Drie op de tien meisjes noemen dezelfde reden (30%). Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

8 Kinderen die vaker lezen, noemen lezen ook vaker leuk en spannend. Daarnaast vinden kinderen die vaker lezen, lezen ook vaker rustgevend. Kinderen die minder vaak lezen zeggen dat zij lezen omdat het moet van school en ouders. 4 Vergelijking leesfrequentie en redenen om te lezen (n=571) 100 % x per dag Meerdere keren per week 1x per week 1x per maand Leuk Spannend Rustig, zo kan ik even aan wat anders denken Als ik mer verveel Moet van ouders Moet van school Anders, nl Bron: TNS NIPO, 2005 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

9 1.3 Kinderen die niet buiten schooltijd lezen, vinden lezen saai en doen liever andere dingen De kinderen die niet lezen, is gevraagd waarom ze niet lezen. De substeekproef van degenen die niet lezen is echter zo klein dat er geen harde conclusies aan verbonden kunnen worden (n=52). De twee meestgenoemde redenen zijn dat de kinderen liever andere dingen doen en dat ze lezen saai vinden. Ook het feit dat ze al op school moeten lezen, is voor een derde van de kinderen een reden om niet ook weer buiten schooltijd te gaan lezen (34%). Een kwart van de kinderen vindt lezen stom (26%). Een tiende van de ondervraagde kinderen zegt niet te lezen omdat ze het te moeilijk vinden (11%). 5 Redenen voor kinderen uit groep zeven en groep acht om boeken buiten schooltijd niet te lezen (n=52) Ik doe liever andere dingen 59 Saai 56 Ik lees al op school 34 Stom 26 Ik kan niet goed lezen 11 Ik heb bijna geen boeken 5 Mijn vrienden lezen ook niet0 Anders, nl. 9 Geen van deze % Bron: TNS NIPO, 2005 Ik lees wel tijdschriften boeken soms; als ze spannend zijn Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

10 2 Motivatie leesgedrag kinderen 2.1 Zeven op de tien kinderen vinden lezen makkelijk Bijna een kwart van de kinderen noemt lezen niet moeilijk, maar ook niet makkelijk (23%). Slechts een heel klein gedeelte van de kinderen noemt lezen moeilijk (5%). Ruim zeven op de tien van de kinderen uit groep zeven en acht vinden lezen makkelijk. Jongens vinden lezen even moeilijk of makkelijk als meisjes (72%). Kinderen uit groep acht vinden lezen nog iets makkelijker dan kinderen uit groep zeven. Driekwart van de kinderen uit groep acht noemt lezen makkelijk (75%); bij de kinderen uit groep zeven ligt dit percentage op 67%. 6 Moeilijkheidsgraad van lezen (n=571) 5% 23% Makkelijk Niet makkelijk/ niet moeilijk Moeilijk 72% Bron: TNS NIPO, 200 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

11 2.2 Ouders en familie steunen leesgedrag kinderen Scholen en ouders stimuleren kinderen buiten schooltijd te lezen Onderstaand figuur laat nogmaals de redenen zien die kinderen die ten minste één maal per maand lezen, hebben gegeven om te lezen. Ouders en school blijken ook kinderen te stimuleren om te lezen. Bijna een vijfde van de kinderen zegt dat zij buiten schooltijd leest omdat dit moet van school. Ongeveer een op de zeven kinderen leest (ook) omdat het moet van zijn of haar ouders. Meer kinderen uit groep zeven dan kinderen uit groep acht moeten van school buiten schooltijd lezen. Bijna een kwart van de kinderen uit groep zeven zegt te moeten lezen van school (23%); bij de kinderen van groep acht ligt het percentage op 14%. Opvallend is dat kinderen uit groep acht lezen iets makkelijker lijken te vinden dan kinderen uit groep zeven. 7 Redenen voor kinderen uit groep 7 en groep 8 om boeken buiten schooltijd te lezen (n=519) Leuk 70 Spannend 56 Als ik mer verveel 40 Rustig, zo kan ik even aan wat anders denken 35 Moet van school 19 Moet van ouders 15 Anders, nl 7 Geen van deze 0 Weet niet % Bron: TNS NIPO, 2005 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

12 2.2.2 Drie op de tien kinderen worden thuis voorgelezen Veel kinderen worden nog voorgelezen. Logischerwijs worden veel kinderen -zowel in groep zeven als in groep acht- op school voorgelezen (60%). Thuis worden drie op de tien kinderen voorgelezen. In groep acht wordt bijna een kwart van de kinderen voorgelezen (23%), in groep zeven gaat het om ruim een derde van de kinderen (37%). Opvallend is dat iets meer jongens dan meisjes thuis worden voorgelezen. 8 Mate waarin kinderen uit groep zeven en acht worden voorgelezen (n=571) 100 % Totaal Jongens Meisjes Ja, thuis Ja, op school Ja, bij vrienden Nee, nooit Bron: TNS NIPO, 2005 Een ander opvallend verschil is dat een hoger percentage kinderen dat lezen moeilijk vindt thuis wordt voorgelezen dan kinderen die lezen makkelijk vinden. Bijna zeven van de tien kinderen die lezen moeilijk vinden, worden thuis voorgelezen (69%). Bij de kinderen die lezen makkelijk vinden ligt dit percentage veel lager (27%). Deze resultaten moeten met zeer veel voorzichtigheid geïnterpreteerd worden, aangezien de categorie kinderen die lezen moeilijk vindt erg klein is in dit onderzoek (n=30). Een derde en laatste opvallend resultaat uit dit onderzoek is dat het wel of niet thuis voorlezen vrijwel geen invloed lijkt te hebben op of een kind wel of niet buiten schooltijd leest. Kinderen die thuis worden voorgelezen antwoorden net zo vaak dat ze meerdere keren per week thuis lezen als een kind dat thuis niet wordt voorgelezen. Alleen in de categorie het meerdere keren per week thuis lezen scoren kinderen die thuis voorgelezen worden iets lager dan kinderen die thuis niet worden voorgelezen. Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

13 2.2.3 Grootste deel van de kinderen gaat wel eens naar de bibliotheek en/of kinderboekwinkel In totaal gaan bijna negen op de tien kinderen wel eens naar de bibliotheek (89%). Ook gaat ruim een derde van de kinderen wel eens naar een (kinder) boekwinkel (37%). Een tiende van de kinderen gaat nooit naar een bibliotheek of (kinder)boekwinkel. De resultaten zijn gelijk voor de kinderen van groep zeven en acht. Opvallend is dat meer meisjes dan jongens naar zowel de bibliotheek als de (kinder) boekwinkel gaan. 9 Bezoeken aan bibliotheek en/of (kinder) boekwinkel (n=571) 70 % Totaal Jongens Meisjes Bibliotheek en (kinder) boekwinkel Bibliotheek (Kinder)boekwinkel Nooit Bron: TNS NIPO, 2005 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

14 Van de kinderen die vaker lezen, gaat ook een hoger percentage naar zowel de bibliotheek als de (kinder)boekwinkel. Daarentegen gaan van de kinderen die maar één keer per maand lezen weer een groter percentage alleen naar de bibliotheek. Kinderen die het makkelijk vinden om te lezen, gaan vaker naar zowel de bibliotheek als de (kinder)boekwinkel; kinderen die het moeilijk vinden om te lezen komen alleen maar in de bibliotheek en niet in een (kinder)boekwinkel. 10 (Kinder)boekwinkel en bibliotheekbezoek van kinderen verdeeld naar hoe moeilijk of makkelijk zij het vinden om te lezen (n=571) % Makkelijk Niet makkelijk/ niet moeilijk Moeilijk Bibliotheek en (kinder) boekwinkel Bibliotheek (Kinder)boekwinkel Nooit Bron: TNS NIPO, 2005 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

15 2.2.4 Negen op de tien kinderen krijgen boeken cadeau voor Sinterklaas of verjaardag Negen op de tien kinderen krijgen wel eens een boek cadeau voor bijvoorbeeld Sinterklaas of verjaardag (90%). Van die 90% heeft ruim de helft van de kinderen er van te voren om gevraagd (55%). Meisjes vragen vaker om boeken dan jongens. Bijna tweederde van de meisjes heeft, wanneer zij een boek krijgen, er van te voren om gevraagd (64%); bij de jongens ligt dit percentage op 43%. Wanneer kinderen interesse in lezen ten toon spreiden, verhoogt dit de kans om boeken cadeau te krijgen. Van de kinderen die vaker lezen, krijgt een hoger percentage boeken cadeau dan van de kinderen die minder vaak lezen. 11 Boek cadeau krijgen verdeeld naar hoe vaak een kind leest (n=571) % Ja Nee x per dag Meerdere keren per week 1x per week 1x per maand nooit Bron: TNS NIPO, 2005 Van de kinderen die wel eens naar bibliotheken en (kinder)boekwinkels gaan, krijgt 97% wel eens een boek cadeau. Echter, deze kinderen vragen dan ook meer om boeken; 70% van de kinderen die zowel naar bibliotheken als naar (kinder)boekwinkels gaan, had toen hij of zij dat boek cadeau kreeg, er van tevoren om gevraagd. Van de kinderen die alleen naar de bibliotheek gaan, had slechts 49% van tevoren aangegeven dat zij graag een boek wilde hebben. In voorgaande hoofdstukken bleek al dat deze categorie veel kinderen bevat die het moeilijk vinden om te lezen en/ of die sporadisch of nooit buiten schooltijd lezen. Voorlezen was vroeger wel veel. Toen ik zelf nog niet kon lezen Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

16 3 Internet leuker dan boek De kinderen is gevraagd een rapportcijfer te geven voor hoe leuk ze vijf verschillende activiteiten vinden om te doen, waaronder boeken lezen. Internetten komt op de eerste plaats met gemiddeld een 8,6. Boeken lezen komt op een vijfde plaats, deze activiteit krijgt van de kinderen een 7. Er is een groot verschil tussen hoe leuk jongens het vinden om te lezen en hoe leuk meisjes het vinden. Meisjes geven boeken lezen gemiddeld een 7,5, van jongens krijgt deze activiteit slechts een 6,4. Jongens vinden daarentegen computergames spelen weer ontzettend leuk. Deze activiteit krijgt van de jongens een negen. Meisjes geven voor deze activiteit slechts een 7,7. 12 Rapportcijfers van kinderen uit groep zeven en groep acht voor verschillende activiteiten (n=571) ,6 8,7 8,7 8,5 8,4 8,3 8,4 8,3 8,3 8,2 9 rapportcijfer 8 7 7,7 7 7,5 Totaal Jongens Meisjes 6,4 6 5 Internetten Sporten TV kijken Computergames spelen Boek lezen Bron: TNS NIPO, 2005 Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

17 Kinderen die vaak buiten schooltijd lezen, vinden lezen ook ontzettend leuk. Van de kinderen die ten minste meerdere keren per week buiten schooltijd lezen, krijgt boeken lezen gemiddeld een 8. Van de kinderen die slechts één keer per maand lezen, krijgt lezen een vijf en van de kinderen die nooit lezen zelfs een drie. 13 Rapportcijfers voor lezen verdeeld naar leesfrequentie (n=571) Rapportcijfer x per dag Meerdere keren per week 1x per week 1x per maand nooit Bron: TNS NIPO, 2005 Logischerwijs vinden kinderen die het moeilijk vinden om te lezen, lezen ook veel minder leuk om te doen. Van deze kinderen krijgt boeken lezen een 3,5. Van de kinderen die lezen makkelijk vinden, krijgt lezen een 7,5. Opvallend is dat of kinderen wel of niet worden voorgelezen in groep zeven of acht geen invloed lijkt te hebben op hoe leuk ze lezen vinden. Wat wel van invloed is, is of kinderen wel of niet boeken cadeau krijgen. Kinderen die nooit een boek cadeau krijgen, geven boeken lezen gemiddeld een 5,1. Kinderen die wel boeken cadeau krijgen, geven boeken lezen gemiddeld een 7,2. Aan de ene kant zou men kunnen zeggen dat kinderen die boeken cadeau krijgen gestimuleerd worden om te lezen en zo het leuke aspect van lezen leren kennen. Aan de andere kant zullen mensen ook minder geneigd zijn boeken te geven aan een kind dat niet graag leest. Ik vind het jammer als je de mooiste boek moet kiezen want er zijn duizenden boeken die ik mooi vind Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

18 4 Spannende boeken populair 4.1 Bijna driekwart van de kinderen vindt spannende boeken heel leuk om te lezen Spannende boeken, boeken uit een serie, avontuurlijke boeken en grappige boeken worden het leukst gevonden om te lezen. Sprookjes en gedichten worden het minst leuk gevonden door de kinderen uit groep zeven en groep acht. 14 Genre boeken dat kinderen uit groep zeven en acht het leukst vinden om te lezen (n=519) % Spannende boeken Boeken uit een serie Avontuurlijke boeken Grappige boeken Fantasie boeken Griezelige Boeken Dierenboeken Boeken voor volwassenen Boeken die echt gebeurd zijn Boeken die in de geschiedenis spelen Informatieve boeken Boeken over sport Zielige boeken Boeken die in de toekomst spelen Sprookjes Gedichten Geen van dezen Weet niet Bron: TNS NIPO, 2005 In groep zeven vindt men grappige boeken, gedichten, dierenboeken, informatieve boeken en boeken over sport wat leuker dan de kinderen uit groep acht. Kinderen uit groep acht vinden boeken uit een serie en boeken die in de toekomst spelen weer wat leuker. De Harry Potter serie en de Hoe overleef ik? van Francien Oomen zijn het populairst onder kinderen. Met stip bovenaan staat Harry Potter: twaalf procent noemt de gehele Harry Potter serie als hun mooiste boek. Daarnaast worden ook de afzonderlijke boeken van de serie door zeven procent van de kinderen genoemd. Deel 5, Harry Potter, De orde van de Feniks, staat bovenaan; drie procent van de kinderen noemt dit boek als het Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

19 mooiste boek dat ze tot nu toe hebben gelezen. Bij de boeken van Francien Oomen is het populairste boek Hoe overleef ik met/ zonder jou? 15 Populairste boeken onder kinderen (n=519) % Harry Potter, serie Hoe overleef ik. Serie Harry Potter, De orde van de Feniks (deel 5) Hoe overleef ik met/zonder jou Carry Slee, algemeen Hoe overleef ik mezelf Kameleon serie, H. de Roos Hoe overleef ik mijn eerste zoen Op zoek naar dolfijnen, serie Griezelbus, Paul van Loon Hoe overleef ik de brugklas Bron: TNS NIPO, 2005 De uitkomsten moeten echter met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden: iets minder dan de helft van de antwoorden van de kinderen valt in de categorie " diversen. Dit betekent dat al deze boeken slechts een of twee keer zijn genoemd en daardoor minder dan een procent vormt van het geheel. Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

20 4.2 Jongens vinden de Harry Potter serie geweldig; meisjes vinden de Francien Oomen het leukst Jongens zijn een groot fan van Harry Potter: 17% van de jongens noemt de gehele Harry Potter serie als hun mooiste boek. Bij de meisjes is het maar bij 8% hun mooiste boek. Zij lezen liever de Hoe overleef ik.. serie van Francien Oomen. Meer dan één op de tien meisjes noemt de gehele serie als hun mooiste boek. Daarnaast noemt nog 5% Hoe overleef ik zonder jou? als hun mooiste boek, 4% Hoe overleef ik mezelf?, 4% Hoe overleef ik mijn eerste zoen? en 3% van de meisjes noemt Hoe overleef ik de brugklas als hun mooiste boek. 16 Favoriete boek van jongens en meisjes (n=519) % Hoe overleef ik met/zonder jou Harry Potter, serie Hoe overleef ik. Serie Harry Potter, De orde van de Feniks (deel 5) Carry Slee, algemeen Hoe overleef ik mezelf Kameleon serie, H. de Roos Op zoek naar dolfijnen, serie Hoe overleef ik mijn eerste zoen Griezelbus, Paul van Loon Hoe overleef ik de brugklas Heartland Kruistocht in Spijkerbroek Snelle Jelle Floortje, serie Harry Potter, de Vuurbeker Wolf, serie Bron: TNS NIPO, 2005 Begrijpelijkerwijs noemen kinderen die lezen erg leuk vinden, ook meer soorten boeken die zij het leukst vinden. Zij noemen gemiddeld ongeveer zeven soorten boeken die zij het leukst vinden. Zo vinden ze boeken uit een serie (82%), spannende boeken (81%), avontuurlijke boeken (78%) en grappige boeken (76%) erg leuk. Kinderen die lezen niet zo leuk vinden, kunnen maar vier soorten boeken noemen die ze het leukst vinden. Zij noemen het vaakst spannende boeken (55%) en grappige boeken (50%). Wil graag de heele serie van snuf de hond lezen Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

21 5 Conclusies Dit onderzoek is opgezet om het leesgedrag van kinderen uit groep zeven en groep acht in kaart te brengen ter gelegenheid van de Nationale Voorleeswedstijd Meer dan driekwart van de kinderen leest ten minste wekelijks buiten schooltijd. Dit geldt voor zowel de kinderen uit groep 7 als de kinderen uit groep 8. Een derde van de kinderen leest meerdere keren per week. Helaas leest toch bijna een kwart van de kinderen slechts één keer per maand of zelfs nooit. Meisjes lezen over het algemeen vaker dan jongens. Aan degenen die ten minste één keer per maand lezen, is gevraagd waarom ze boeken lezen. Uit de antwoorden blijkt dat kinderen lezen omdat ze het leuk vinden, omdat het spannend is en omdat het een uitstekend middel tegen verveling is. De kinderen die niet lezen, is gevraagd waarom ze niet lezen. De steekproef is echter zo klein dat er geen harde conclusies aan verbonden kunnen worden (n=52). De twee meest genoemde redenen zijn dat de kinderen liever andere dingen doen en dat ze lezen saai vinden. Bijna een kwart van de kinderen noemt lezen niet moeilijk, maar ook niet makkelijk. Slechts een heel klein gedeelte van de kinderen noemt lezen moeilijk. Kinderen uit groep acht vinden lezen iets makkelijker dan kinderen uit groep zeven. Veel kinderen worden nog voorgelezen. Logischerwijs worden veel kinderen -zowel in groep zeven als in groep acht- op school voorgelezen. Ook thuis worden drie op de tien kinderen voorgelezen. In groep acht worden kinderen iets minder vaak voorgelezen dan in groep zeven. Opvallend is dat iets meer jongens dan meisjes thuis worden voorgelezen. Een hoger percentage kinderen die lezen moeilijk vindt, worden thuis voorgelezen dan kinderen die lezen makkelijk vinden. Een derde en laatste opvallend resultaat uit dit onderzoek is dat of een kind wel of niet wordt voorgelezen thuis vrijwel geen invloed lijkt te hebben op of hij of zij wel of niet buiten schooltijd leest. In totaal gaan bijna negen op de tien kinderen wel eens naar de bibliotheek. Ook gaat ruim een derde van de kinderen wel eens naar een (kinder) boekwinkel. Een tiende van de kinderen gaat nooit naar een bibliotheek of (kinder)boekwinkel. De resultaten zijn gelijk voor de kinderen van groep zeven en groep acht. Opvallend is dat meer meisjes dan jongens naar zowel de bibliotheek als de (kinder) boekwinkel gaan. Negen op de tien kinderen krijgen wel eens een boek cadeau voor bijvoorbeeld Sinterklaas of verjaardag. Van die 90% heeft ruim de helft van de kinderen er vaak van te voren om gevraagd. Meisjes vragen vaker om een boek dan jongens. Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

22 Spannende boeken, boeken uit een serie, avontuurlijke boeken en grappige boeken worden het leukst gevonden om te lezen. Sprookjes en gedichten worden het minst leuk gevonden door de kinderen uit groep zeven en groep acht. De Harry Potter-serie en de Hoe overleef ik? van Francien Oomen zijn het populairst onder kinderen. Met stip bovenaan staat Harry Potter: twaalf procent noemt de gehele Harry Potter-serie als hun mooiste boek. Jongens vinden de Harry Potter serie geweldig, meisjes vinden Francien Oomen het leukst. Leesgedrag kinderen uit groep zeven en acht B9706 TNS NIPO 17 mei

23 Bijlagen Nomogram 1 TNS NIPO

24 Bijlage 1 Vragenlijst VRAAG 5 De volgende vragen gaan over het lezen van boeken in je vrije tijd. Voordat je dit onderzoek gaat invullen heb je eerst toestemming nodig van je vader, moeder of opvoeder om deze vragenlijst te mogen invullen. Heb je toestemming om dit onderzoek in te vullen? 1 Ja 2 Nee EINDE VRAGENLIJST VRAAG 10 Hoe vaak lees je een boek buiten schooltijd? (geen leerboeken) 1 1x per dag 2 Meerdere keren per week 3 1x per week 4 1x per maand 5 Nooit VRAAG 22 Hieronder staan verschillende redenen om boeken te lezen. Welke van deze redenen zijn op jou van toepassing? MEERVOUDIGE VRAAG, RANDOM INDIEN [ Q10, 1 TO 4 ] 1 Leuk 2 Spannend 3 Moet van ouders 4 Moet van school 5 Rustig, zo kan ik even aan wat anders denken 6 Als ik me verveel 17 Anders, namelijk 18 Geen van deze 19 Weet niet VRAAG 32 MEERVOUDIGE VRAAG, RANDOM INDIEN [ Q10, 5 ] Hieronder staan verschillende redenen om geen boeken te lezen. Welke van deze redenen zijn op jou van toepassing? 1 Ik vind lezen saai 2 Ik vind lezen stom 3 Ik doe liever andere dingen (buitenspelen, gamen etc.) 4 Ik lees al op school 5 Ik kan niet goed lezen 6 Ik heb bijna geen boeken 7 Mijn vrienden lezen ook niet 17 Anders, namelijk 18 Geen van deze VRAAG 40 Ga je wel eens naar de bibliotheek of naar de (kinder) boekwinkel? 1 Ja, naar de bibliotheek en naar de (kinder)boekwinkel 2 Ja, alleen naar de bibliotheek 3 Ja, alleen naar de (kinder)boekwinkel 4 Nee, nooit Nomogram 2 TNS NIPO

25 VRAAG 50 Krijg je wel eens een boek cadeau? (bijvoorbeeld voor je verjaardag of voor Sinterklaas) 1 Ja 2 Nee VRAAG 60 Had je van tevoren aangegeven dat je graag een boek wilde hebben? (bijvoorbeeld door het op je verlanglijst te zetten) INDIEN [ Q50, 1 ] 1 Ja 2 Nee 9 Weet niet (meer) VRAAG 70 Word je wel eens voorgelezen? (Meer antwoorden mogelijk) MEERVOUDIGE VRAAG 1 Ja, thuis 2 Ja, op school 3 Ja, bij vrienden 9 Nee, nooit VRAAG 82 Welke van onderstaande boeken vind je het leukst om te lezen? MEERVOUDIGE VRAAG, RANDOM INDIEN [ Q10, 1 TO 4 ] 1 Spannende boeken 2 Avontuurlijke boeken 3 Griezelige boeken 4 Zielige boeken 5 Boeken die in de geschiedenis spelen 6 Boeken die in de toekomst spelen 7 Grappige boeken 8 Fantasie boeken 9 Boeken uit een serie (bijvoorbeeld: Harry Potter van J.K. Rowling en Hoe overleef ik... van F. Oomen) 10 Sprookjes 11 Gedichten 12 Dierenboeken 13 Informatieve boeken 14 Boeken voor volwassenen 15 Boeken over sport 16 Boeken die echt gebeurd zijn 18 Geen van deze 19 Weet niet VRAAG 90 Vind je lezen makkelijk? 1 Ja, makkelijk 2 Niet makkelijk \ niet moeilijk 3 Nee, moeilijk Nomogram 3 TNS NIPO

26 VRAAG 99 Nu volgen een aantal activiteiten. Kun je bij iedere activiteit een rapportcijfer geven voor hoe leuk je het vindt om dit te doen? (1 is helemaal niet leuk, 10 is heel leuk: als je het echt niet weet typ dan 99) VRAAG 100 Hoe leuk vind je TV kijken om te doen? Helemaal niet leuk Heel erg leuk 99 Ik weet het echt niet Vraag 100 gesteld voor de volgende activiteiten (random volgorde): - TV kijken - Computergames spelen - Boek lezen - Sporten - Internetten VRAAG 110 Wat vind je het mooiste boek dat je tot nu toe hebt gelezen? OPEN VRAAG INDIEN [ Q10, 1 TO 4 ] Nomogram 4 TNS NIPO

27 Bijlage 2 Tabellen Nomogram 5 TNS NIPO

28 Lezen onder jongeren Tabel 1 Vr. 1: Doelgroep Totaal ondervraagden Groep 7 Groep abs % abs % abs % Vr. 5: de volgende vragen gaan over het lezen van boeken in je vrije tijd. Voordat je dit onderzoek gaat invullen heb je eerst toestemming nodig van je vader, moeder of opvoeder om deze vragenlijst te mogen invullen. Heb je toestemming om dit onderzoek in te vullen? Ja Nee Herwogen aantal Totaal ondervraagden Vr. 10: Hoe vaak lees je een boek buiten schooltijd? (geen leerboeken) x per dag Meerdere keren per week x per week x per maand Nooit Herwogen aantal Totaal ondervraagden Gemiddelde Vr. 22: Hieronder staan verschillende redenen om boeken te lezen. Welke van deze redenen zijn op jou van toepassing? Leuk Spannend Moet van ouders Moet van school * 36 14* Rustig, zo kan ik even aan wat anders denken Als ik me verveel Om in slaap te komen, voor ik naar bed ga Leerzaam, goed voor de woordenschat Anders, namelijk Geen van deze Weet niet Totaal antwoorden Herwogen aantal Totaal ondervraagden * = Verschilt significant op 95% niveau TNS NIPO - Amsterdam Capihome B9706 Veldwerk april 2005 Herwogen op leeftijd HKW, opleiding HKW, gezinsgrootte, sociale klasse en regio Productiedatum en -tijd: Nomogram 6 TNS NIPO

29 Lezen onder jongeren Tabel 2 Vr. 1: Doelgroep Totaal ondervraagden Groep 7 Groep abs % abs % abs % Vr. 32: Hieronder staan verschillende redenen om geen boeken te lezen. Welke van deze redenen zijn op jou van toepassing? Ik vind lezen saai Ik vind lezen stom Ik doe liever andere dingen (buitenspelen, gamen etc.) Ik lees al op school Ik kan niet goed lezen Ik heb bijna geen boeken Mijn vrienden lezen ook niet Anders, namelijk Geen van deze Totaal antwoorden Herwogen aantal Totaal ondervraagden Vr. 40: Ga je wel eens naar de bibliotheek of naar de (kinder) boekwinkel? Ja, naar de bibliotheek en naar de (kinder)boekwinkel Ja, alleen naar de bibliotheek Ja, alleen naar de (kinder)boekwinkel Nee, nooit Herwogen aantal Totaal ondervraagden Vr. 50: Krijg je wel eens een boek cadeau? (bijvoorbeeld voor je verjaardag of voor Sinterklaas) Ja Nee Herwogen aantal Totaal ondervraagden Vr. 60: Had je van tevoren aangegeven dat je graag een boek wilde hebben? (bijvoorbeeld door het op je verlanglijst te zetten) Ja Nee Weet niet (meer) Herwogen aantal Totaal ondervraagden * = Verschilt significant op 95% niveau TNS NIPO - Amsterdam Capihome B9706 Veldwerk april 2005 Herwogen op leeftijd HKW, opleiding HKW, gezinsgrootte, sociale klasse en regio Productiedatum en -tijd: Nomogram 2 TNS NIPO

30 Lezen onder jongeren Tabel 3 Vr. 1: Doelgroep Totaal ondervraagden Groep 7 Groep abs % abs % abs % Vr. 70: Word je wel eens voorgelezen? (Meer antwoorden mogelijk) Ja, thuis * 65 23* Ja, op school Ja, bij vrienden Nee, nooit Totaal antwoorden Herwogen aantal Totaal ondervraagden Vr. 82: Welke van onderstaande boeken vind je het leukst om te lezen? Spannende boeken Avontuurlijke boeken Griezelige boeken Zielige boeken Boeken die in de geschiedenis spelen Boeken die in de toekomst spelen * 55 22* Grappige boeken * * Fantasie boeken Boeken uit een serie * * Sprookjes Gedichten * 13 5* Dierenboeken * 68 27* Informatieve boeken * Boeken voor volwassenen Boeken over sport * 37 14* Boeken die echt gebeurd zijn Geen van deze Weet niet Totaal antwoorden Herwogen aantal Totaal ondervraagden Vr. 90: Vind je lezen makkelijk? Ja, makkelijk * Niet makkelijk \ niet moeilijk Nee, moeilijk Herwogen aantal Totaal ondervraagden * = Verschilt significant op 95% niveau TNS NIPO - Amsterdam Capihome B9706 Veldwerk april 2005 Herwogen op leeftijd HKW, opleiding HKW, gezinsgrootte, sociale klasse en regio Productiedatum en -tijd: Nomogram 3 TNS NIPO

31 Lezen onder jongeren Tabel 4 Vr. 1: Doelgroep Totaal ondervraagden Groep 7 Groep abs % abs % abs % Vr. 100_1: Hoe leuk vind je TV kijken om te doen? Erg leuk Redelijk leuk Niet zo leuk Helemaal niet leuk Ik weet het echt niet Herwogen aantal Totaal ondervraagden Gemiddelde ,3 8,4 8,2 Vr. 100_2: Hoe leuk vind je Computergames spelen om te doen? Erg leuk Redelijk leuk Niet zo leuk Helemaal niet leuk Ik weet het echt niet Herwogen aantal Totaal ondervraagden Gemiddelde ,3 8,2 8,4 Vr. 100_3: Hoe leuk vind je Boek lezen om te doen? Erg leuk Redelijk leuk Niet zo leuk Helemaal niet leuk Ik weet het echt niet Herwogen aantal Totaal ondervraagden Gemiddelde ,0 7,0 7,0 * = Verschilt significant op 95% niveau TNS NIPO - Amsterdam Capihome B9706 Veldwerk april 2005 Herwogen op leeftijd HKW, opleiding HKW, gezinsgrootte, sociale klasse en regio Productiedatum en -tijd: Nomogram 4 TNS NIPO

32 Lezen onder jongeren Tabel 5 Vr. 1: Doelgroep Totaal ondervraagden Groep 7 Groep abs % abs % abs % Vr. 100_4: Hoe leuk vind je Sporten om te doen? Erg leuk Redelijk leuk Niet zo leuk * 20 7* Helemaal niet leuk Ik weet het echt niet Herwogen aantal Totaal ondervraagden Gemiddelde ,5 8,6 8,4 Vr. 100_5: Hoe leuk vind je Internetten om te doen? Erg leuk Redelijk leuk Niet zo leuk Helemaal niet leuk Ik weet het echt niet Herwogen aantal Totaal ondervraagden Gemiddelde ,6 8,5 8,6 * = Verschilt significant op 95% niveau TNS NIPO - Amsterdam Capihome B9706 Veldwerk april 2005 Herwogen op leeftijd HKW, opleiding HKW, gezinsgrootte, sociale klasse en regio Productiedatum en -tijd: Nomogram 5 TNS NIPO

33 Lezen onder jongeren Tabel 6 Vr. 1: Doelgroep Totaal ondervraagden Groep 7 Groep abs % abs % abs % Vr. 110: Wat vind je het mooiste boek dat je tot nu toe hebt gelezen? Harry Potter, serie * 43 17* Hoe overleef ik, serie, Francien Oomen, algemeen Harry Potter, De Orde van de Feniks (deel 5) Hoe overleef ik met\zonder jou,. Francien Oomen * 12 5* Carry Slee, algemeen Hoe overleef ik mezelf, Francien Oomen Kameleon, serie, H de Roos Hoe overleef ik mijn eerste zoen, Francien Oomen Op zoek naar dolfijnen, serie Griezelbus, Paul van Loon Hoe overleef ik de brugklas, Francien Oomen * 7 3* Heartland, serie Kruistocht in Spijkerbroek, Thea Beckman Snelle Jelle, serie * 1 1 Floortje, serie * Harry Potter, De Vuurbeker (deel 4) Wolf, serie De Olijke Tweeling, serie * Harry Potter, De Steen der wijzen (deel 1) Spijt! Carry Slee De Brief voor de koning, Tonke Dragt Hoe overleef ik mijn vakantie, Francien Oomen Kippenvel, serie Harry Potter, de Gevangene van Azkaban (deel 3) Narnia, serie, C.S. Lewis Kappen, Carry Slee Harry Potter, De Geheime kamer (deel 2) Afblijven, Carry Slee Achtste groepers huilen niet, Jacques Vriens Sjakie en de Chocoladefabriek Pinkeltje, serie See you in Timboektoe, Carry Slee Paniek, Carry Slee * Diversen Ik weet niet Totaal antwoorden Herwogen aantal Totaal ondervraagden * = Verschilt significant op 95% niveau TNS NIPO - Amsterdam Capihome B9706 Veldwerk april 2005 Herwogen op leeftijd HKW, opleiding HKW, gezinsgrootte, sociale klasse en regio Productiedatum en -tijd: Nomogram 6 TNS NIPO

34 Bijlage 3 Steekproefverantwoording abs % Leeftijd hoofdkostwinner jaar jaar jaar jaar jaar en > Totaal ondervraagden Hoogste opleiding hoofdkostwinner (kort) LO, LAVO, VGLO, LBO MAVO, MMS, e.d MBO HAVO, VWO HBO, WO (kandidaats) WO (doctoraal) Totaal ondervraagden Regio (met idealen ) Drie grote steden 15% Rest West 29% Noord 11% Oost 21% Zuid 24% Totaal ondervraagden Gezinsgrootte (met idealen ) % % % % of meer 10% Totaal ondervraagden Sociale klasse A Bb Bo C-D Totaal ondervraagden Productiedatum en -tijd: Nomogram 2 TNS NIPO

35 Bijlage 4 Nomogram ter bepaling van de steekproefmarges Nomogram 3 TNS NIPO

36 Nomogram voor de bepaling van de standaardafwijking van steekproefuitkomsten Door middel van dit nomogram kan voor de totale steekproef en voor deelsteekproeven worden bepaald met welke standaardafwijking van onderzoekuitkomsten rekening gehouden moet worden. Hoe gaat u te werk? Trek een rechte lijn tussen P (= steekproefuitkomst) en N (= steekproefomvang); Door het snijpunt met de middelste lijn wordt de statistische marge bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% bepaald (2 sigma); Het percentage, zoals middels de steekproef bepaald, zal in het universum met 95% betrouwbaarheid tussen P+2S en P-2S liggen. Steekproefuitkomst Standaardafwijking Steekproefomvang P 2S(igma) N Dit nomogram is gebaseerd op de formule: 2S 2 P (100 P) N Nomogram 1 TNS NIPO

37 Nomogram voor de bepaling van de significantie van verschillen Door middel van dit nomogram (en het nomogram op de voorzijde) kan het al of niet significant zijn van de steekproefuitkomsten uit twee onafhankelijke steekproeven worden bepaald. Hoe gaat u te werk? Met behulp van het nomogram op de voorzijde bepaalt u de statistische marge van P 1 uit N 1 en de statistische marge van P 2 uit N 2 ; De uitkomst 2S 1 (marge van P 1 uit N 1 ) en de uitkomst 2S 2 (marge van P 2 uit N 2 ) verbindt u in onderstaand nomogram door een rechte lijn; Door het snijpunt met de middelste lijn wordt de significantie van verschil tussen P 1 en P 2 bepaald; Is het verschil tussen P 1 en P 2 groter dan het gevonden getal (op de middelste lijn) dan is dat verschil significant op een betrouwbaarheidsniveau van 95%. 2S 1 2S 2S Dit nomogram is gebaseerd op de formule: 2S 2 P 1 (100 P 1 ) N 1 P 2 (100 P 2) N 2 Nomogram 2 TNS NIPO