Verruiming kwijtscheldingsbeleid. Datum 10 juni 2015 Opgemaakt door afdeling Bedrijfskundige Ondersteuning Kenmerk

Transcriptie

1 Verruiming kwijtscheldingsbeleid Datum 10 juni 2015 Opgemaakt door afdeling Bedrijfskundige Ondersteuning Kenmerk

2 Pagina 2 van 12 INHOUDSOPGAVE 1. Aanleiding Kwijtscheldingsbeleid Bevoegdheid Kleine ondernemers Vermogens- en inkomenstoets Kwijtschelding belastingsoorten Ingangsdatum Advies van de Unie van Waterschappen Toepassing kwijtscheldingsbeleid door GBLT t.o.v. inliggende gemeentes Beleid waterschappen en inliggende gemeenten Uitvoeringsmaatregelen GBLT Financiën Mandatering Communicatie... 12

3 Pagina 3 van Aanleiding In de vergadering van het algemeen bestuur d.d. 26 november 2014 is een motie ingediend met het verzoek om met ingang van 2015 in ieder geval aan zelfstandigen zonder personeel (zzp ers), die een bijstandsuitkering ontvangen, kwijtschelding van waterschapsbelastingen te verlenen en dit mogelijk te maken via GBLT. Daarnaast is het college van d&h gevraagd om te onderzoeken op welke praktische manier ook aanvragen van minima-ondernemers die geen beroep doen op de bijstand zouden kunnen worden gehonoreerd. Deze motie is aangehouden door het bestuur met de toezegging het algemeen bestuur te informeren over de wenselijkheid en uitvoerbaarheid mede in relatie tot het financiële aspect. 2. Kwijtscheldingsbeleid 2.1. Bevoegdheid Het college van dijkgraaf en heemraden van Waterschap Vallei en Veluwe is bevoegd om een besluit te nemen voor beleidskeuzes aangaande de verruiming van het kwijtscheldingsbeleid. Door wijziging van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 is het sinds 1 april 2011 mogelijk kwijtschelding te verlenen aan natuurlijke personen die een bedrijf of zelfstandig een beroep uitoefenen, de zogenaamde kleine ondernemers zoals in de motie gevraagd. Voordat het college van dijkgraaf en heemraden gebruik maakt van zijn bevoegdheid is het gebruikelijk het algemeen bestuur te consulteren. In de motie wordt gevraagd om in ieder geval zzp ers die een bijstandsuitkering ontvangen de mogelijkheid te geven om voor kwijtschelding in aanmerking te komen. De Nationale Ombudsman heeft aangegeven het niet rechtvaardig te vinden om een bepaalde ondernemersgroep hiervoor in aanmerking te laten komen. Indien positief besloten, is aan te bevelen om alle kleine ondernemers, al dan niet met een bijstandsuitkering, in aanmerking te laten komen voor kwijtschelding Kleine ondernemers In artikel 28 van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 staat opgenomen dat het mogelijk is kwijtschelding te verlenen aan een natuurlijk persoon die een bedrijf of zelfstandig een beroep uitoefent. Voorwaarde voor het verlenen van

4 Pagina 4 van 12 kwijtschelding aan kleine ondernemers is dat het niet om belastingen mag gaan die geheel of gedeeltelijk verband houden met de uitoefening van het bedrijf of beroep. Dit teneinde concurrentievervalsing te voorkomen. Een kleine ondernemer kan dus alleen in aanmerking komen voor kwijtschelding van belastingen die met zijn woonruimte samenhangen (ook wel privé-belastingschulden genoemd). Indien er kwijtschelding aan een kleine ondernemer wordt verleend, vindt dit (net als bij natuurlijke personen die geen onderneming drijven) plaats op basis van de betalingscapaciteit en het aanwezige vermogen. Op basis van de Leidraad invordering beschouwt de Rijksoverheid een kleine ondernemer indien: - het een eenmanszaak, een maatschap of een vennootschap onder firma betreft. - de onderneming na aftrek van voorbelasting minder dan per jaar betaalt aan omzetbelasting. - voor ontheffing van de administratieve verplichtingen moet het te betalen bedrag lager zijn dan per jaar Vermogens- en inkomenstoets Op grond van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 komt een belastingschuldige voor kwijtschelding in aanmerking indien hij geen betalingscapaciteit en geen vermogen heeft. De betalingscapaciteit is kort gezegd het positieve verschil tussen het netto besteedbare inkomen en de kosten van bestaan in een periode van 12 maanden. Onder vermogen moet het verschil tussen bezittingen en schulden worden verstaan. Bezittingen zijn bijvoorbeeld een motorvoertuig met een waarde van meer dan en spaartegoeden/banksaldo. De overige peilers van toets worden momenteel door GBLT uitgewerkt n.a.v. de genomen besluiten van de gemeente Zwolle en Leusden. De kosten van bestaan bedragen op grond van de Kwijtscheldingregeling Waterschap Vallei en Veluwe % van de bijstandsnorm zoals genoemd in de Wet werk en bijstand. Veelal zal op het moment dat een ondernemer een verzoek om kwijtschelding doet, nog geen inschatting van het netto-besteedbare inkomen gemaakt kunnen worden. Dit kan worden opgelost door de aanvrager (achteraf) een inkomensverklaring van de Belastingdienst over de betrokken periode te laten overleggen. In de tijd die ertussen ligt heeft de aanvrager geen betalingsverplichting. Blijkt na overlegging van de inkomensverklaring dat de aanvrager geen recht op kwijtschelding heeft,

5 Pagina 5 van 12 dan moet de belasting alsnog betaald worden. GBLT zal na de uitspraak de invordering van de aanslag ter hand moeten nemen. Blijkt de ondernemer wel recht op kwijtschelding te hebben, dan zal de belastingschuld worden afgeboekt. Om een aanvraag van een kleine ondernemer in behandeling te nemen is het wettelijk vereist noodzakelijk dat het inkomen bekend is. Het bepalen van het inkomen van een dergelijke aanvraag kan pas nadat door de ondernemer een aangifte inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen is gedaan. Een aangifte als deze, inclusief eventueel uitstel bij de Rijksbelastingdienst, moet worden ingediend uiterlijk 1 oktober van het opvolgende kalenderjaar. Feitelijk komt het er op neer dat bij de beoordeling van het kwijtscheldingsverzoek wordt uitgegaan van de voorlopige aangifte inkomstenbelasting en niet van de definitieve uitspraak van de Rijksbelastingdienst. Een gevolg van deze lange doorlooptijden kan zijn een opstapeling van aanslagen, de mogelijkheden van een faillissement en bij een afwijzing van het kwijtscheldingsverzoek het afsluiten van een betalingsregeling. Indien een kwijtscheldingsaanvraag van een kleine ondernemer binnen komt, zal er dus een uitvoerige controle plaatsvinden waarbij, indien mogelijk, direct toe- of afwijzing zal plaatsvinden, maar de uitvoering kan dus ook minimaal 1,5 jaar later plaatsvinden. De kans waarbij de aanvrager in een faillissement of in een schuldsaneringstraject komt is aanwezig. Gelet op de lange behandeltermijn, wordt deze kans aanzienlijk vergroot. Hier dient rekening mee gehouden te worden Kwijtschelding belastingsoorten In artikel 22 van de Verordening zuiveringsheffing Waterschap Vallei en Veluwe 2015 staat opgenomen: Bij de invordering van de verontreinigingsheffing wordt geen kwijtschelding verleend met uitzondering van aanslagen voor woonruimten. In de verordening verontreinigingsheffing 2015 staat dezelfde tekst onder artikel 24. Daarnaast staat in artikel 16 van de Verordening watersysteemheffing Waterschap Vallei en Veluwe 2015 opgenomen: Van de watersysteemheffing natuurterreinen, de watersysteemheffing ongebouwd en de watersysteemheffing gebouwd wordt geen kwijtschelding verleend. Samenvattend komt het erop neer dat alleen kwijtschelding verleend kan worden voor de zuiveringsheffing/verontreinigingsheffing huishoudens en de watersysteemheffing ingezetenen. Er is geen reden om dit te verruimen.

6 Pagina 6 van 12 De opbrengst van de zuiveringsheffing dient ter bestrijding van de kosten die zijn verbonden aan het zuiveren van afvalwater. De zuiveringsheffing is daarmee primair een bestemmingsheffing met een retributief karakter. Bij een nutsvoorziening is sprake van een overeenkomst tot levering van diensten. Bij waterzuivering is sprake van een oplegde heffing en daarmee is zuiveringsbeheer geen nutsvoorziening. De Kwijtscheldingsregeling Waterschap Vallei en Veluwe 2014 is in het college van dijkgraaf en heemraden d.d. 10 december 2013 vastgesteld. In deze regeling is (eveneens) bepaald dat er geen kwijtschelding wordt verleend voor de heffingscategorieën: - Zuiveringsheffing bedrijfsruimten; - Verontreinigingsheffing bedrijfsruimten; - Watersysteemheffing ongebouwde onroerende zaken; - Watersysteemheffing natuurterreinen; - Watersysteemheffing gebouwde onroerende zaken. Verder is in de kwijtscheldingsregeling opgenomen dat het percentage genoemd in artikel 16 van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 wordt bepaald op 100% (van de bijstandsnorm) Ingangsdatum De aanslagen m.b.t. belastingjaar 2015 voor huishoudens zijn voor het overgrote deel reeds opgelegd. Daarbij is het reëel dat voor deze aanslag reeds (deel)betalingen zijn ontvangen. Indien de kwijtscheldingsregeling wordt aangepast met terugwerkende kracht met ingang van belastingjaar 2015 dient deze aanslag opnieuw in behandeling genomen te worden. Daarbij is het voor GBLT lastig om alle belanghebbenden te bereiken waardoor rechtsongelijkheid zou kunnen ontstaan (met alle gevolgen van dien). Als positief besloten wordt over de verruiming van het kwijtscheldingsbeleid, wordt gezien bovengenoemde praktische uitvoeringsmaatregelen - voorgesteld dit in te laten gaan met ingang van belastingjaar Advies van de Unie van Waterschappen In het rapport dat de Unie in april 2012 over de kwijtschelding heeft uitgebracht, is als aanbeveling opgenomen dat het verstandig is dat waterschappen terughoudend omgaan met het benutten van verruimingsmogelijkheden in de kwijtschelding. Het

7 Pagina 7 van 12 verlenen van kwijtschelding aan kleine ondernemers is zo een verruimingsmogelijkheid. Het Bestuur van de Unie heeft met de conclusies en aanbevelingen uit het rapport ingestemd. Dit is het staande beleid. Het is aan de individuele waterschappen om in de praktijk al dan niet voor het verruimen van de kwijtschelding te kiezen. In het rapport uit 2012 is daarover o.a. gezegd dat deze keuze door de omgeving kan worden beïnvloed Toepassing kwijtscheldingsbeleid door GBLT t.o.v. inliggende gemeentes Een aantal gemeenten in het verzorgingsgebied beoordelen voor GBLT of een burger in aanmerking komt voor kwijtschelding. De gemeente voert dan de berekening uit voor GBLT. Wanneer het beleid van gemeente en waterschap in deze niet overeenkomen, moet GBLT zelf de berekening voor de kleine ondernemers gaan uitvoeren. Dit zorgt voor extra werk en dus extra kosten. Gevolg hiervan kan zijn dat een belastingplichtige bij een bepaalde gemeente wel kwijtschelding ontvangt terwijl dit bij het waterschap nu niet zo is. In geval van verruiming kan het ook andersom van toepassing zijn. Hierdoor is/wordt ongelijkheid veroorzaakt, wat tot onbegrip bij de belastingplichtige kan leiden. Dit vraagt om goede communicatie Beleid waterschappen en inliggende gemeenten Van de 23 waterschappen hebben momenteel 10 waterschappen de kwijtscheldingsregeling verruimd voor kleine ondernemers. Dit zijn de waterschappen: - Hoogheemraadschap Delfland; - Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden; - Waterschap Brabantse Delta; - Wetterskip Fryslân; - Waterschap Hunze en Aa s; - Waterschap Noorderzijlvest; - Hoogheemraadschap van Rijnland; - Waterschap Scheldestromen; - Waterschap Rivierenland; - Waterschap Hollandse Delta.

8 Pagina 8 van 12 Belastingkantoor Hefpunt verzorgt voor de waterschappen Noorderzijlvest, Hunze en Aa s en Fryslân de heffing en inning van belastingen. De ervaringen zijn bij hen gevraagd. Hefpunt maakt eveneens geen onderscheid in ondernemersgroepen. Alle ondernemers komen in aanmerking voor deze regeling wat betreft de privébelastingschulden. Hefpunt heeft aangegeven dat de regelgeving juridisch goed vastgelegd moet worden. Tevens geven zij aan dat de uitvoering zeer tijdrovend is. GBLT kent 4 gemeenten en 6 waterschappen als deelnemer. Van de 4 gemeenten wordt er voor 2 gemeenten (Zwolle en Leusden) een verruiming van het kwijtscheldingsbeleid voor kleine ondernemers toegepast (per 1 januari 2015). Bij geen van de waterschappen wordt de verruiming toegepast. Alle deelnemers zijn begin juni benaderd. Op dit moment zijn er bij de andere deelnemers geen bestuurlijke vragen tot de verruiming van kwijtschelding voor kleine ondernemers. Het betreft een moment opname; wellicht volgt ook bij deze deelnemers deze discussie (al dan niet na besluit van Waterschap Vallei en Veluwe). GBLT stelt momenteel de wijzigingen in de uitvoeringsregels op mede t.b.v. de uitvoering van het kwijtscheldingsbeleid van de gemeente Zwolle en Leusden. Daarnaast is geïnventariseerd wat het kwijtscheldingsbeleid m.b.t. kleine ondernemers van de inliggende gemeenten binnen ons verzorgingsgebied is. Conclusie is dat van de 37 gemeenten er 23 het kwijtscheldingsbeleid hebben verruimd. Enkele gemeenten doet dit onder bepaalde specifieke voorwaarden.

9 Pagina 9 van 12 Onderstaand het overzicht van het beleid per gemeente. Gemeente Amersfoort Apeldoorn Arnhem (gedeeltelijk ons verz.gebied) Baarn Barneveld Brummen Bunschoten De Bilt (gedeeltelijk ons verz.gebied) Deventer (gedeeltelijk ons verz.gebied) Ede Eemnes Elburg Epe Ermelo Harderwijk Hattem Heerde Leusden Nijkerk Nunspeet Oldebroek Olst-Wijhe (gedeeltelijk ons verz.gebied) Putten Renkum Renswoude Rheden (gedeeltelijk ons verz.gebied) Rhenen (gedeeltelijk ons verz.gebied) Rozendaal (gedeeltelijk ons verz.gebied) Scherpenzeel Soest Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Voorst Wageningen Woudenberg Zeist (gedeeltelijk ons verz.gebied) Zutphen (gedeeltelijk ons verz.gebied) Verlening kwijtschelding kleine ondernemers ja/nee

10 Pagina 10 van Uitvoeringsmaatregelen GBLT Zodra er een besluit is genomen door het bestuur van het waterschap kunnen de huidige systemen ingericht worden. De inrichtingstijd (aanpassing leidraad GBLT, interne werkprocessen, opleidingstrajecten medewerkers, communicatie richting de burger) neemt circa 2 maanden in beslag. De eventuele uitvoering per zal derhalve geen probleem opleveren. Als het bestuur besluit om de kwijtscheldingsregeling aan te passen, dient GBLT de uitvoeringsregels (Leidraad Invordering GBLT 2014) aan te passen. Het dagelijks bestuur van GBLT is gemandateerd om deze uitvoeringsregels vast te stellen. 3. Financiën GBLT is gevraagd een inschatting te maken van de extra uitvoeringskosten (perceptiekosten) en de opbrengstderving. In 2014 zijn in totaliteit 46 aanvragen voor kwijtschelding ontvangen van kleine ondernemers. De daadwerkelijke aantallen, uiteraard is dit een schatting, kunnen vele malen hoger zijn nadat bekend is geworden dat het mogelijk is dat deze categorie nu ook voor kwijtschelding in aanmerking kan komen. Om een inschatting te maken is als volgt gerekend: Het aantal huishoudens wat een aanslagen in het verzorgingsgebied van Vallei en Veluwe ontvangt is ca Hiervan zou in huishoudens een kleine ondernemer zijn in vergelijking met de landelijke gegevens. Uiteraard zullen niet alle kleine ondernemers kwijtschelding aanvragen. In vergelijk met de reguliere aanvragen is een percentage van 3,6% reëel te noemen. Op basis van bovenstaande cijfers is de verwachting dat er ruim aanvragen kwijtschelding door kleine ondernemers ingediend worden. De uitvoeringskosten komen hiermee op ca en de opbrengstderving (bij ruim toegekende kwijtscheldingsverzoeken) op een bedrag van ca (zuiveringsheffing huishoudens en watersysteemheffing ingezetenen ). Bovenstaande berekening is een inschatting. Op het moment dat de aanvragen naar ruim aanvragen gaan, zullen de kosten van opleiden, procesinrichting, systeeminrichting niet evenredig stijgen. Uiteraard is bovenstaande berekening zorgvuldig gemaakt en te onderbouwen.

11 Pagina 11 van 12 Kostentoerekening De uitvoeringskosten betreffen met name personele kosten. De personele kosten vallen, in de afrekening tussen de deelnemers van de gemeenschappelijke regeling, onder het zogenaamde generieke deel. Dit houdt in dat deze kosten worden verdeeld over alle deelnemers. De extra kosten zullen wij voor een deel terug zien in een hogere bijdrage aan GBLT (ons aandeel is circa 29%). In totaliteit wordt hierdoor, conform de kostentoerekeningssystematiek van GBLT, een hogere bijdrage van circa verwacht. De opbrengstderving komt wel volledig t.l.v. het waterschap. N.B. In de raadsvergadering van de gemeente Zwolle is begin 2015 het besluit genomen kleine ondernemers in aanmerking te laten komen voor kwijtschelding. Ook de extra personele kosten hiervan zullen worden omgeslagen in de afrekening naar alle deelnemers. Daarnaast is ook bij gemeente Leusden met ingang belastingjaar 2015 een verruiming van het kwijtscheldingsbeleid doorgevoerd. Bij de gemeente Leusden gaat het zowel om een verruiming voor kleine ondernemers, de netto kosten kinderopvang aanmerken als uitgaven van een huishouden en de aanpassing van de normbedragen voor mensen met een pensioengerechtigde leeftijd. Effect op de verschillende belastingtarieven De hogere kwijtscheldingslasten leiden tot hogere netto kosten welke in een hogere belastingheffing doorgerekend wordt. Conform de kostentoedelingsverordening worden de kosten doorgerekend aan de verschillende belastingcategorieën. Voor de zuiveringsheffing (zowel huishoudens als bedrijven) is het effect van de hogere kwijtscheldingskosten + 0,33%. Voor de watersysteemheffing (alle belastingcategorieën) is het effect + 0,15% ten opzichte van de huidige tarieven. 4. Mandatering Het verlenen van kwijtschelding is geen verplichting maar een bevoegdheid. Artikel 26 Invorderingswet zegt namelijk dat kwijtschelding kan worden verleend aan een belastingplichtige die zijn belastingaanslag of een deel daarvan niet anders dan met buitengewoon bezwaar kan betalen. Het dagelijks bestuur van het waterschap bepaalt of en zo ja, van welke belasting kwijtschelding wordt verleend. De ambtenaar belast met de invordering is bevoegd om kwijtschelding voor één of meer belastingen uit te oefenen.

12 Pagina 12 van 12 Artikel 144, eerste lid, van de Waterschapswet zegt hierover dat de kwijtschelding door de ambtenaar wordt verleend. N.B. De uitvoering van ons kwijtscheldingsbeleid wordt voor ons verzorgingsgebied verzorgd door GBLT. Op grond van tweede lid van artikel 144 Waterschapswet zijn met betrekking tot het verlenen van kwijtschelding de in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 gestelde regels van toepassing. In de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 zijn onder andere regels gesteld over de vaststelling van het vermogen, de uitgaven en het netto besteedbare inkomen van een belastingschuldige, de wijze waarop kwijtschelding wordt verleend en de feiten en omstandigheden die aan het verlenen van kwijtschelding in de weg staan. Waterschappen (en gemeenten) kunnen niet van deze regels afwijken. Bij gelegenheid van de introductie van de maximaal 100%-norm in 1996 is dit door het kabinet bevestigd. Het dagelijks bestuur is o.b.v de organisatieverordening bevoegd om de kwijtscheldingsregeling aan te passen. Indien hiertoe besloten wordt, dient de huidige Kwijtscheldingsregeling Waterschap Vallei en Veluwe 2014 aangepast te worden. Dit dient tevens gepubliceerd te worden. Daarnaast dient GBLT de uitvoeringsregels opgenomen in de Leidraad Invordering GBLT 2014 aan te passen. Het dagelijks bestuur van GBLT is gemandateerd om deze uitvoeringsregels vast te stellen. 5. Communicatie Bij een positief besluit wordt de kwijtscheldingsregeling rechtstreeks gecommuniceerd aan partners (gemeenten en GBLT) en aan inwoners via de huisaan-huis bladen. In nauw overleg met de portefeuillehouder wordt de boodschap en het middel (brief aan gemeenten, persbericht, online informatie) vastgesteld. Mogelijke noodzakelijke achtergrondinformatie is toegankelijk via de internetsites van waterschap en GBLT.