Studiegids Master. Nederlandse taal en cultuur:

Transcriptie

1 Nederlandse taal en cultuur: Communicatiestudies Nederlandse literatuur Taal en ontwikkeling Taalstructuur en taalvariatie Interculturele communicatie 1. Over het masterprogramma 2. Cursusaanbod en inschrijfprocedure 3. Waar kunt u terecht voor meer informatie? Studiegids Master

2 Jaarrooster september oktober november ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo december januari februari ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo maart april mei ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo juni juli augustus ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo Onderwijsperiode 1 Onderwijsperiode 2 Introductieweek Onderwijsperiode 3 Onderwijsperiode 4 Kerst-/zomerreces Feestdagen Onderwijsvrije dagen z.o.z. voor toelichting en opmerkingen Toelichting 1 Officiële feestdagen Op officiële feestdagen is de faculteit gesloten. In collegejaar 2007/2008 zijn dat de volgende dagen: - Kerstmis: 25 en 26 december 07* - Koninginnedag: 30 april 08 - Nieuwjaar: 1 januari 08 - Bevrijdingsdag: 5 mei 08 - Goede vrijdag: 21 maart 08 - Hemelvaart: 1 mei 08 - Pasen: 23 en 24 maart 08 - Pinksteren: 11 en 12 mei 08 * Het kerstreces (onderwijsvrije dagen) is van maandag 24 december 2007 tot en met vrijdag 4 januari Vanwege collectieve sluitingsdagen zullen de Letterenpanden gesloten zijn van maandag 24 december 2007 tot woensdag 2 januari 2008 en op vrijdag 2 mei Semesters Het collegejaar is verdeeld in twee semesters van elk 2 onderwijsperiodes. Semester I - Onderwijsperiode 1: 3 september 07 t/m 2 november 07 Onderwijsperiode 2: 12 november 07 t/m 25 januari 08 Semester II - Onderwijsperiode 3: 4 februari 08 t/m 11 april 08 Onderwijsperiode 4: 21 april 08 t/m 27 juni Meer informatie Bezoek de website van de Faculteit der Letteren 2. Introductie eerstejaars De introductie voor de eerstejaars vindt plaats in de eerste week van het collegejaar. In collegejaar 2007/2008 is dat van 3 t/m 7 september 2007.

3 Inhoudsopgave Inleiding... 5 Deel I De masteropleiding Nederlandse taal en cultuur Algemene beschrijving, inclusief doelstelling en eindtermen Toelatingsprocedure Vrijstellingen Studeren in het buitenland Studiebegeleiding Examen De rol van de Examencommissie in bijzondere gevallen... 8 Deel II Het masterprogramma Communicatiestudies Algemene beschrijving, inclusief doelstelling en eindtermen Programma-opbouw Stage Masterwerkstuk Studeren in het buitenland Toekomstperspectieven Praktische informatie: veel gestelde vragen Inschrijving en cursusaanbod Shortlist cursussen Deel III Het masterprogramma Nederlandse literatuur Onderwijsprogramma Algemene beschrijving Programmaopbouw Eindwerkstuk Stage Toekomstperspectieven Medewerkers Inschrijving en cursusaanbod Shortlist cursussen Deel IV Het masterprogramma Taal en ontwikkeling Onderwijsprogramma Algemene beschrijving Eindtermen Programmaopbouw Scriptie Stage Toekomstperspectieven De kern Nederlands als Tweede Taal Medewerkers Inschrijving en cursusaanbod Shortlist cursusaanbod Deel V Het masterprogramma Taalstructuur en taalvariatie Onderwijsprogramma Algemene beschrijving Eindtermen Programmaopbouw Scriptie Stage Toekomstperspectieven Medewerkers Inschrijvingen en cursusaanbod Shortlist cursusaanbod Cursusbeschrijvingen

4 Deel VI Het masterprogramma Interculturele communicatie Onderwijsprogramma Algemene beschrijving Toelating Eindtermen Programmaopbouw Scriptie Stage Toekomstperspectieven Medewerkers Inschrijvingen en cursusaanbod Shortlist cursusaanbod Deel VII Het masterprogramma Nederlandse Taal en Cultuur Deeltijd Onderwijsprogramma Algemene beschrijving Eindtermen Programmaopbouw Toekomstperspectieven Medewerkers Inschrijving en cursusbeschrijvingen Shortlist cursusaanbod Deel VIII Praktische informatie van de masteropleiding Locatie onderwijsinstituut Nederlandse taal en cultuur Secretariaat Studieadvisering Foto-archief Middelnederlandse letterkunde

5 Inleiding Deze studiegids bevat informatie over de eenjarige academische masteropleiding Nederlandse taal en cultuur, die de volgende programma s bevat: Communicatiestudies Interculturele communicatie Nederlandse literatuur Nederlandse taal en cultuur, deeltijd Taal en ontwikkeling Taalstructuur en taalvariatie Hierin tref je de informatie aan over de opbouw van elk van deze programma s van de masteropleiding en over de eisen die aan het examen worden gesteld. Opleidingsstatuut Het Opleidingsstatuut van de Faculteit Geesteswetenschappen is een aanvulling op deze studiegids. In het statuut staan de algemene universitaire en facultaire regelingen beschreven, inclusief de rechten en de plichten van zowel de studenten als de Universiteit Utrecht. Het Opleidingsstatuut is digitaal beschikbaar via de website van het StudiePunt Letteren: Onderwijs-en examenregeling (OER) Iedere opleiding van Geesteswetenschappen kent een eigen Onderwijs- en examenregeling (OER). Daarin worden de doelen en eindtermen per opleiding beschreven en worden de programma s vastgesteld. Tevens worden in de OER de regels ten aanzien van het volgen van cursussen, toetsing en examinering per cursus of opleiding vastgesteld. op www2.let.uu.nl/solis/onderwijs/oer/ kun je de OER voor raadplegen. Natuurlijk kunt u voor nadere informatie altijd terecht bij het StudiePunt Letteren, 5

6 Deel I De masteropleiding Nederlandse taal en cultuur 1.1 Algemene beschrijving, inclusief doelstelling en eindtermen De masteropleiding Nederlandse taal en cultuur is opgebouwd uit zes verschillende programma s. Daarbinnen zijn de drie deeldisciplines van de Neerlandistiek te herkennen: Taalbeheersing, Taalkunde en Letterkunde. Op het gebied van de Taalbeheersing zijn twee nadere programma s expliciet geformuleerd, net zoals op het gebied van de Taalkunde. De Letterkunde kent ook een nadere specificatie, maar niet op programmaniveau: men kan binnen het programma Nederlandse letterkunde nochtans kiezen voor verschillende trajecten: algemeen, Middelnederlandse literatuur, Vroegmoderne Nederlandse literatuur en Moderne Nederlandse literatuur. Daarnaast biedt de opleiding ook een deeltijdprogramma, waarbij het accent zal liggen op de letterkundige trajecten. Met de opleiding Nederlandse taal en cultuur wordt beoogd: - gespecialiseerde kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van Nederlandse taal en cultuur bij te brengen; - voor te bereiden op de beroepsuitoefening op het gebied van de Nederlandse taal en cultuur; - voor te bereiden op de opleiding tot onderzoeker op het gebied van de Nederlandse taalkunde, letterkunde en taalbeheersing. Deze algemene doelstelling wordt door de zes masterprogramma s binnen de opleiding op verschillende wijzen geconcretiseerd. Een beschrijving van de eindtermen is daarom te vinden bij de beschrijvingen van de afzonderlijke programma s. 1.2 Toelatingsprocedure Om toegelaten te worden tot een masterprogramma moet voldaan worden aan een aantal algemene voorwaarden. Toelaatbaar zijn studenten die: een relevante wetenschappelijke bacheloropleiding afgerond hebben die op het masterprogramma voorbereidt; voldoende luister-, lees- en spreekvaardigheid hebben in de taal waarin het onderwijs wordt gegeven (Nederlands of Engels); ambitie en motivatie kunnen aantonen; zijn aangemeld bij het onderwijsinstituut van het masterprogramma (dit geldt voor studenten met een Nederlandse vooropleiding); voldoen aan de vooropleidingseisen vermeld in de onderwijs- en examenregeling van de opleiding. Deze regelingen zijn in te zien bij de faculteit die het masterprogramma aanbiedt. Studenten die aan de ingangseisen voor een bepaald masterprogramma voldoen, kunnen zich voor het programma aanmelden. Studenten met een Nederlandse vooropleiding moeten zich aanmelden bij het Studiepunt Letteren, Drift 8. Nederlandstalige studenten met een buitenlandse vooropleiding melden zich aan bij het Admissions Office van de Universiteit Utrecht, onderdeel van het Studenten Service Centrum, Voor verdere informatie en het downloaden van het aanmeldingsformulier zie: De toelatingscommissie voor de masteropleiding Nederlandse taal en cultuur bestaat uit: Prof.dr. P.W.M. Wackers, voorzitter; Dr. F.R.W. Stolk, secretaris; Mw. Drs. D.M.B. Luykx, adviserend lid. Nadere informatie over de inhoud van de masterprogramma s is te verkrijgen bij de Mastercoördinatoren: Communicatiestudies: prof. dr. T.J.M. Sanders, Ted.Sanders@let.uu.nl Nederlandse literatuur: mw. dr. D.E. van der Poel, Dieuwke.vanderPoel@let.uu.nl Taal en ontwikkeling: mw. dr. J.M. Nortier, Jacomine.Nortier@let.uu.nl Taalstructuur en taalvariatie: dr. E.G. Ruys, Eddy.Ruys@let.uu.nl Interculturele communicatie: dr. J.D. ten Thije, Jan.tenThije@let.uu.nl Nederlandse taal en cultuur deeltijd: dr. D.E. van der Poel, Dieuwke.vanderPoel@let.uu.nl Informatie over andere relevante masterprogramma s is te verkrijgen bij de volgende personen: Educatieve master: mw. dr. M.E. Meijer Drees, Marijke.MeijerDrees@let.uu.nl Researchmaster Linguistics: prof. dr. N.F.M. Corver, Norbert.Corver@let.uu.nl 6

7 Researchmaster Dutch Language and Literature: prof. dr. P.W.M. Wackers, 1.3 Vrijstellingen Studenten kunnen bij de Examencommissie een verzoek indienen tot vrijstelling van een onderdeel van het programma als zij elders een qua inhoud en niveau overeenkomstig onderdeel van een universitaire of hogere beroepsopleiding hebben voltooid. Een verzoek tot vrijstelling kan eveneens worden overwogen als studenten door werk- c.q. beroepservaring aantoonbaar over voldoende kennis en vaardigheden beschikken met betrekking tot het desbetreffende onderdeel. In de regel zullen deze overwegingen bij het vaststellen van het masterplan reeds in beschouwing zijn genomen en in het eigen masterplan zijn opgenomen. 1.4 Studeren in het buitenland Het is mogelijk een gedeelte van de master aan een andere Nederlandse of buitenlandse universiteit te volgen. Dat kunnen cursorische onderdelen zijn of een deel van het masterproject, bijvoorbeeld de stage in het buitenland. Om een master aan de Universiteit Utrecht af te kunnen sluiten, moet een substantiëel deel ervan aan de Universiteit Utrecht worden afgelegd. Bovendien moet het masterwerkstuk (mede) door een docent aan deze instelling worden begeleid. Is een studieperiode in het buitenland een vast onderdeel van het masterprogramma, neem dan contact op met de coördinator van het betreffende programma. Studeren in het buitenland vergt een lange voorbereidingstijd. Het is daarom belangrijk om in een vroeg stadium naar de financiële en inhoudelijke aspecten te informeren. Er zijn op facultair en universitair niveau verschillende beursmogelijkheden en er wordt met veel universitaire instellingen zowel binnen als buiten Europa samengewerkt. Uitgebreide informatie over studeren in het buitenland, de verschillende uitwisselingsprogramma s, beursmogelijkheden, en aanmeldingsprocedures kunnen opgevraagd worden bij het facultaire International Office op Drift 8. Informatie is ook te vinden op Voor de uitwisselingsprogramma's op universitair niveau en beurzen via culturele akkoorden met andere landen kan het beste de brochure Studeren in het buitenland geraadpleegd worden. Deze brochure is verkrijgbaar bij het StudiePunt Letteren en het International Office. 1.5 Studiebegeleiding Als studenten begeleiding nodig hebben, kunnen zij terecht bij de studieadviseur of hun tutor. De studieadviseur Bij de studieadviseur kunnen studenten terecht indien zij problemen hebben die invloed hebben op het verloop van hun studie, zoals persoonlijke problemen, ziekte, motivatieproblemen, studievaardigheidsproblemen, studievertraging of problemen met medewerkers van de opleiding. Als onafhankelijk functionaris en vertrouwenspersoon kan de studieadviseur bemiddelen. Als studenten door ziekte of andere persoonlijke omstandigheden vertraging oplopen of als dit dreigt te gebeuren, dienen zij dit zo snel mogelijk aan de studieadviseur te melden. De studieadviseur voor de master Nederlandse taal en cultuur is Dorothee Luykx. Voor informatie over spreekuren zie De tutor Tijdens de toelatingsprocedure voor een masterprogramma of direct daarna wordt met studenten overlegd over de invulling die zij zelf aan hun studie willen geven. Daarbij wordt hun individuele programma al grotendeels vastgesteld. Indien zij weten op welk terrein zij hun afstudeeropdracht willen maken, wordt hun een begeleider toegewezen die tevens als tutor optreedt. Aan studenten die nog geen duidelijke ideeën hebben, wordt een docent als tutor toegewezen. Deze is, waar nodig, beschikbaar voor vragen over vakinhoudelijke aspecten van de studieloopbaan. Bij de keuze van vakken is goedkeuring van de tutor noodzakelijk. Alle docenten binnen een masterprogramma treden op als tutor. 7

8 1.6 Examen Exameneisen De exameneisen van de programma s staan geformuleerd in de Onderwijs- en examenregeling (OER). Deze regeling is te vinden op > Onderwijs- en examenregelingen. Aanvraagprocedure Uiterlijk drie weken voor de uitreiking moeten studenten zich persoonlijk aanmelden voor het examen bij het secretariaat van Nederlands. De student moet bij de aanmelding meenemen: het ingevulde aanvraagformulier, kopie Bachelordiploma, kopie toelatingsbeschikking masterprogramma, een recent dossieroverzicht van de Studieadministratie Letteren, eventuele uitslagbrieven, tentamenbriefjes, voorlopige toetsverklaringen, vrijstellingen, e.d., indien niet vermeld op het dossieroverzicht, een bewijs van geldige inschrijving voor de opleiding tot en met de beoogde examendatum; NB: alleen een collegekaart is geen bewijs van geldige inschrijving. De Examencommissie controleert of aan de voorwaarden van het examen is voldaan. De definitieve data van uitreiking en aanmelding en de blanco aanvraagformulieren zijn te vinden op Ze zijn ook te verkrijgen bij het secretariaat van Nederlands. 1.7 De rol van de Examencommissie in bijzondere gevallen Fraude en procedures De regeling is te vinden in het OER, zie > Onderwijs- en examenregelingen. Cum laude-regeling Door het masterexamen wordt de graad Master of Arts verkregen (M.A.). Het judicium met lof kan door de examencommissie worden toegekend indien alle onderdelen van het programma met het cijfer 8 of hoger zijn afgerond. Daarbij moet het cijfer voor de scriptie of thesis een 8,5 of hoger zijn. Het staat de examencommissie te allen tijde vrij hiervan in bijzondere gevallen af te wijken. Regeling onvrijwillig tentamen- en collegeverzuim Er is sprake van onvrijwillig verzuim, wanneer studenten door oorzaken buiten hun schuld, zoals ziekte of familieomstandigheden, niet in de gelegenheid zijn aan tentamens of verplichte colleges deel te nemen. Studenten die door onvrijwillig verzuim een tentamen of college hebben gemist, stellen de docent van de cursus op de hoogte. Vervolgens neemt de student contact op met de studieadviseur via een afspraak. Tijdens dit gesprek is het van belang bewijsstukken van de overmachtsituatie aan de studieadviseur te overhandigen. Vervolgens kan in overleg met de studieadviseur gekeken worden naar mogelijkheden voor een nieuwe gelegenheid tot het behalen van de cursus. Regeling goedkeuring externe examenonderdelen Wie een onderdeel buiten de Universiteit Utrecht wil volgen, dient vooraf toestemming te vragen aan de Examencommissie door middel van een formulier dat verkrijgbaar is bij het StudiePunt Letteren op Drift 8. Dit formulier moet worden ingeleverd bij de secretaris van de Examencommissie. 8

9 Deel II Het masterprogramma Communicatiestudies 1.1 Algemene beschrijving, inclusief doelstelling en eindtermen Communicatiestudies is een academische master. Dat betekent dat hij voorbereidt op functies in de communicatiesector waarvoor een academisch niveau vereist is. Onder academisch niveau wordt hier verstaan dat de afgestudeerde communicatieproblemen kan en wil oplossen door zelfstandig na te denken over de oorzaken van het probleem, te onderzoeken wat de mogelijke oplossingen daarvoor zijn, en wat daarvan weer de voor- en nadelen van zijn. Communicatiestudies in Utrecht richt zich vooral op de verbetering van de kwaliteit en effectiviteit van talige communicatie. De drieslag analyse, evaluatie, optimalisering van communicatievormen is cruciaal voor deze interfacultaire master-opleiding. Adequate voorstellen voor optimalisering zijn gebaseerd op onderzoek: de analyse en evaluatie van communicatie. Overigens verstaan we onder analyse niet alleen onderzoek naar problematische communicatie, maar ook naar de 'gewone', gladjes verlopende vormen van communicatie. Begrijpen waarom er soms een probleem is, gaat immers makkelijker als je ook begrijpt waarom er zo vaak juist géén probleem is. Behalve in analysevaardigheden word je als student Communicatiestudies ook getraind in het oplossen van communicatieproblemen - door bijvoorbeeld zelf teksten te herzien, door adviezen te geven, trainingen te ontwikkelen of op een andere manier te interveniëren. Zoals gezegd houdt Communicatiestudies in Utrecht zich vooral bezig met de rol van taal in communicatie. Natuurlijk besteden we ook aandacht aan andere vormen van communicatie, zoals beeldcommunicatie, maar het zwaartepunt ligt bij de rol van taal, zoals in documenten. Denk dan aan vragen als Hoe kan de patiëntenbijsluiter voor het medicijn X verbeterd worden? Hoe goed is de website van de gemeente Utrecht? en Waarom begrijpen mensen causale relaties zoveel sneller dan opsommingen? Maar het kan net zo goed ook gaan om gesproken teksten, ofwel discourse. Denk dan aan vragen als Waarom is een patiënt ontevreden na een gesprek met de huisarts? en Waarom verloopt een gesprek tussen mensen met een heel verschillende culturele achtergrond anders en soms moeizaam? Van groot belang is dat tekst en discourse nadrukkelijk binnen een organisationele context worden bezien. Daarom krijgen de kenmerken van de communicatieve situatie en de communicatiepartners bij de analyse van gesprekken en van lees- en schrijfprocessen veel aandacht. Denk dan bijvoorbeeld aan problemen als: Hoe vaak vergaderen medewerkers van een openbare bibliotheek van Goor en over welke onderwerpen?, Aan welke voorwaarden moet de gezondheidsvoorlichting van HIVgeïnfecteerden in Helmond voldoen? en Hoe goed werken sms jes voor de externe communicatieve van een bedrijf? Doelstelling en eindtermen Met de masteropleiding Communicatiestudies wordt beoogd: gespecialiseerde kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van communicatiestudies bij te brengen, voor te bereiden op de beroepsuitoefening in diverse functies in de voorlichting, de interne en externe communicatie van organisaties en beleids- en advieswerk op terreinen als tekstontwerp en trainingen, voor te bereiden op de opleiding tot onderzoeker op het gebied van de communicatiestudies. Deze algemene doelstellingen worden hieronder uitgewerkt in een reeks wat meer concretere doelen op het gebied van kennis en vaardigheden. Wie het masterprogramma met succes afgerond heeft, beschikt over kennis van de relevante wetenschapsgebieden, over onderzoeksvaardigheden, professionele en communicatieve vaardigheden. Kennis van de relevante wetenschapsgebieden De masterstudent weet wat de uitgangspunten, methoden en de resultaten zijn van linguïstisch onderzoek op het terrein van tekst en discourse. De masterstudent kent de gangbare communicatiemodellen en theorieën. Daarbij kan hij onderscheid maken tussen organisatorische en communicatieve aspecten van een probleem dat zich in de communicatie voordoet. 9

10 Onderzoeksvaardigheden De masterstudent is in staat om op grond van zijn kennis van de wetenschappelijke literatuur een gemotiveerde onderzoeksvraag te formuleren, die voor de huidige stand van zaken van het onderzoek relevant is. De masterstudent kan op grond van zijn kennis van communicatiemodellen en theorieën een communicatief probleem van een organisatie vertalen in een hanteerbare onderzoeksvraag. De masterstudent kan de voornaamste kwantitatieve en kwalitatieve methoden toepassen om mondelinge en schriftelijke communicatieprocessen te onderzoeken. Professionele vaardigheden De masterstudent kan op basis van kennis van het onderzoeksterrein een kritisch oordeel geven over normatieve literatuur - adviesboeken - op zijn vakgebied. De masterstudent kan voor verschillende organisatorische contexten een adequate interventie ontwerpen ter optimalisering van de communicatieve kwaliteit en effectiviteit. Dit kan zijn: een verbeterd document, een instrument ter beoordeling van communicatie of een advies aan dan wel een training voor schrijvers, lezers of gespreksdeelnemers. Communicatieve vaardigheden De masterstudent kan de resultaten van zijn onderzoek mondeling en schriftelijk rapporteren naar zowel wetenschappelijk als vakinhoudelijk geïnteresseerden. De masterstudent in staat op professionele wijze mondeling en schriftelijk te communiceren met vakgenoten, met opdrachtgevers en met andere belanghebbenden. De masterstudent kan reflecteren op zijn communicatieve functioneren in een organisatie. Hij weet wat zijn sterke en minder sterke communicatieve competenties zijn en hoe deze binnen een organisatie verbeterd kunnen worden. 1.2 Programma-opbouw Het masterplan bestaat uit twee gedeelten: een cursorisch en een individueel deel: Cursorisch deel: vier cursussen Studenten kiezen vier cursussen met een totale omvang van 30 studiepunten (ECTS) uit het beschikbare cursusaanbod (zie hoofdstuk 3.1, shortlist cursussen). Het individueel traject Het individuele traject bestaat in principe uit een stage van 15 ECTS en een masterwerkstuk van 15 ECTS. Zie ook de paragrafen 1.3 en 1.4 Schematische opbouw van het masterprogramma Programmaverschillen per instapmoment Het is mogelijk om met de master te beginnen in september 2007 en in februari Er zijn per instapmoment alleen wel accentverschillen in de programmaopbouw waar je mee rekening moet houden. Je begint in september Als je in september begint, zul je in de regel in de eerste helft van je master vier cursussen kiezen uit het cursusaanbod en in de tweede helft het individuele deel doen. Het is wel mogelijk om eerder met de stage te beginnen en/of in de tweede helft nog cursussen te volgen, maar dat ligt minder voor de hand. Een goed alternatief voor het onderstaande schema is de stage halftijds te doen in de blokken 2 en 3 en daarnaast je cursussen 3 en 4 te doen. Blok 1 Cursus 1 * Cursus 2 * Blok 2 Cursus 3 * Cursus 4 * Blok 3 Stage Stage Blok 4 Masterwerkstuk Masterwerkstuk Cursus 1, 2, 3 en 4 kun je kiezen uit shortlist cursusaanbod blokken 1 en 2, hoofdstuk

11 Je begint in februari Als je in februari begint, komt de stage eerder. Je moet al in het eerste semester van je master (dus voor blok 4 van het collegejaar , oftewel voor de zomer van 2008) een stage organiseren. Het is dus zaak in een vroeg stadium aan de invulling van de stage te gaan werken. Blok 3 Cursus 1 * Cursus 2 * Blok 4 Stage Stage Blok 1 Cursus 3 * Cursus 4 * Blok 2 masterwerkstuk Masterwerkstuk Cursus 1, 2, 3 en 4 kun je kiezen uit shortlist cursusaanbod blokken 1 en 3, hoofdstuk 3.1. Verhouding tussen cursorisch en individueel deel De master Communicatiestudies duurt een jaar. Dat jaar is snel voorbij en daarom is het belangrijk vooraf zorgvuldig te plannen. Dat kan het beste in kreeftengang, dus vanuit de toekomst achteruit kijken naar het heden. Daarmee bedoelen we het volgende: eerst stel je vast wat je doel is: welk beroep wil je in welk beroepenveld en welke soorten organisaties gaan uitoefenen? Heb je dat doel vastgesteld, dan vraagt je je af: welk individueel traject bereidt mij het beste daarop voor? Je ziet dus het individueel traject als een middel voor dat doel. Heb je je individuele traject bepaald, dan vraag je je af: welke cursussen uit het cursorische deel bereiden mij optimaal voor op het individuele traject? En in welke volgorde? Nu zie je dus de cursussen als middelen om het doel van het individuele traject te halen. De uitkomsten van al deze overdenkingen leg je vast in je masterplan. Het masterplan wordt bij het begin van de master met de tutor besproken. Verhouding tussen stage en masterwerkstuk: In je stage doe je het verplichte praktijkgericht onderzoek. Hierover schrijf je een onderzoeks- en een stageverslag. Los daarvan doe je een wetenschappelijk onderzoek, waarover je in je masterwerkstuk rapporteert. De stage en het masterwerkstuk worden elk met 15 ETCS gehonoreerd. Let op 1: Geen twee keer stage lopen! Heb je in je bachelor al een stage op niveau 3 gedaan (of in een andere vooropleiding een stage met een aantoonbare onderzoekscomponent)? Dan doe je geen stage meer, maar besteed je alle 30 ECTS aan een wat groter en grondiger masterwerkstuk. Let op 2: Geen verplichte volgorde van stage en masterwerkstuk Of je eerst de stage doet en dan je masterwerkstuk hangt af van je eigen wensen, de wensen van het bedrijf waar je stage loopt en wat volgens je begeleider het meest wenselijk is. Let op 3: Individuele regeling bij studeren in het buitenland Als je een gedeelte van je master aan een andere universiteit of in het buitenland volgt, kun je bij de examencommissie een verzoek in dienen voor een individuele invulling van je masterproject. Zie voor de aanvraagprocedure par Stage Onder een stage wordt verstaan dat studenten door het verrichten van bepaalde taken leerervaringen opdoen op het terrein van communicatie en met de rol van communicatiedeskundige. Bovendien leren ze een praktijkgericht onderzoek uit te voeren. In een stage verwerft de student daartoe de volgende competenties. Uitgesplitst in meer concrete doelstellingen, komt dit hierop neer. De student: weet het verschil tussen een organisatieprobleem en een communicatief probleem en weet hoe deze verschillende problemen om een andersoortige oplossing vragen; kan een communicatief probleem in een praktijksituatie benoemen in termen van gangbare communicatieve modellen en theorieën; 1

12 kan op het eigen communicatieve functioneren in een organisatie reflecteren, d.w.z. weet wat de eigen sterke en zwakke communicatieve competenties zijn en weet hoe deze binnen een organisatie uitgebouwd of verbeterd kunnen worden; kan een communicatief probleem van een organisatie vertalen in concrete onderzoeksvragen en beargumenteerd kiezen voor een adequate onderzoeksmethode; weet een relatie te leggen tussen de opgedane kennis en vaardigheden in de communicatiekundige opleiding en de eisen en verwachtingen van een concrete stageplek; weet bij het aanpakken en oplossen van een communicatief probleem van een organisatie een verantwoord compromis te vinden tussen het wetenschappelijke ideaal en wat in een organisatie praktisch haalbaar is; kan eigen observaties en de resultaten van eigen onderzoek in een organisatie op een adequate manier presenteren en overdragen aan de betrokkenen in de organisatie. Stages worden aangeboden door allerhande instellingen en bedrijven op het gebied van voorlichting, advisering en bemiddeling, dan wel door communicatie-afdelingen van (internationale) bedrijven of organisaties (zie het stappenplan in hoofdstuk 2 voor tips). Je sluit de stage af met een stageverslag. Let op 1: Wie in zijn BA op niveau 3 een stage heeft gelopen, mag geen stage meer doen in de MA! Let op 2: maak je stage niet langer dan nodig De stage levert je 15 ECTS op, wat neerkomt op 2,5 à 3 maanden voltijd werken, of 5 à 6 maanden halftijds. Meer levert een stage niet op. Houd dat goed in de gaten als een stagegever je een stage voorstelt van een half jaar voltijds! Let op 3: onderzoekscomponent verplicht De stage dient verder minimaal voor de helft, maar liefst helemaal, gewijd te zijn aan een praktijkgericht communicatiekundig onderzoek. Dat betekent dat je bij het onderhandelen over een stageplaats er goed voor moet zorgen dat er in je stage ruimte voor een dergelijk onderzoek Het werk dat je buiten het onderzoek doet, mag niet alleen bestaan uit uitvoerende werkzaamheden. Voor praktische tips zie vragen in hoofdstuk Masterwerkstuk Als je een afzonderlijk masterwerkstuk maakt, heeft dat bij uitstek een wetenschappelijk karakter. Dat houdt allereerst in dat de probleemstelling geworteld is in een serieuze wetenschappelijke theorie en aansluit bij de recente literatuur over het onderwerp. Vervolgens doe je onderzoek volgens een design en methode die algemeen geaccepteerd is. Ten slotte voldoet de verslaglegging aan de wetenschappelijke eisen. Bij de beoordeling van het masterwerkstuk worden de volgende criteria gehanteerd. De student toont in staat te zijn: een probleemstelling over een communicatiethema te ontwikkelen en te situeren in relevant onderzoek; vanuit een probleemstelling een adequate selectie van theoretisch relevante literatuur samen te kunnen stellen; die selectie aan de hand van een eigen ordening te bespreken en een eigen theoretische stellingname te beargumenteren; een passende onderzoeksopzet te ontwikkelen en te beargumenteren en relevante begrippen te operationaliseren in onderzoeksinstrumenten; gegevens te verzamelen en op een methodisch verantwoorde manier te verwerken; de resultaten theoretisch te interpreteren en zo mogelijk van aanbevelingen voor interventie en beleid te voorzien; over het onderzoek op een coherente wijze verslag te doen. Bij het masterwerkstuk wordt de student begeleid door een docent. Deze begeleider beoordeelt het eindresultaat samen met een tweede docent. De masterwerkstukken worden in een elektronisch archief bewaard. Ze zijn in principe openbaar, wat betekent dat ze kunnen worden opgevraagd door studenten en andere geïnteresseerden. De kwaliteit van de werkstukken speelt een belangrijke rol bij de beoordeling van de opleiding. Voor praktische tips zie vragen in hoofdstuk 2. 2

13 1.5 Studeren in het buitenland Het is mogelijk een gedeelte van de master aan een andere Nederlandse of buitenlandse universiteit te volgen. Dat kunnen cursorische onderdelen zijn of een deel van het masterproject, bijvoorbeeld de stage in het buitenland. Om de master Communicatiestudies aan de Universiteit Utrecht af te kunnen sluiten, moet een substantiëel deel (minimaal 30 ETCS) van de master Communicatiestudies aan de Universiteit Utrecht worden afgelegd. Bovendien moet het masterwerkstuk door een docent aan deze instelling worden (mede)begeleid. Studeren in het buitenland vergt een lange voorbereidingstijd. Zorg dat je in een vroeg stadium over de financiële en inhoudelijke aspecten van de stage informeert. Er zijn op facultair en universitair niveau verschillende beursmogelijkheden en er wordt met veel universitaire instellingen zowel binnen als buiten Europa samengewerkt. Zie ook de website van het International Office: Voor de uitwisselingsprogramma's op universitair niveau en beurzen via culturele akkoorden met andere landen kunt u het best de brochure Studeren in het buitenland raadplegen. Deze brochure is verkrijgbaar bij het StudiePunt Letteren en het International Office. 1.6 Toekomstperspectieven De masteropleiding Communicatiestudies bereidt studenten voor op een breed scala van functies op academisch niveau waarin expertise vereist is op het gebied van taal en communicatie. Daarbij valt te denken aan diverse functies in de voorlichting, de interne en externe communicatie van organisaties en beleids- en advieswerk op terreinen als tekstontwerp, reclame, consultancy en trainingen. Een afgestudeerde heeft bijvoorbeeld werk gevonden als internetadviseur en eindredacteur binnen een team van de Belastingdienst. Zij zorgt voor teksten op de site van de Belastingdienst. Ze publiceert de teksten van haar eigen team en beslist hoe deze teksten er op de site uit komen te zien. Een andere afgestudeerde houdt zich binnen een gemeente bezig met het vraagstuk van de burgerparticipatie. Voor een communicatie-deskundige is het een uitdaging om na te gaan welke communicatieproblemen een dergelijke interactieve communicatie met zich mee kan brengen om vervolgens ook passende oplossingen in de vorm van gesproken en geschreven tekst - aan te dragen. Een derde afgestudeerde adviseert bedrijven over de samenstelling van communicatietrainingen voor het personeel. In samenspraak met een bedrijfsleider worden die trainingen heel specifiek afgestemd op de schriftelijke en mondelinge bedrijfscommunicatieve vaardigheden die een bedrijf van groot belang acht bij zijn personeel. Verder zijn veel afgestudeerden werkzaam in de trainings- en advieswereld (communicatieadviesbureaus) en in redactionele functies (bijvoorbeeld bij educatieve uitgeverijen). Utrechtse Communicatie Kring De masteropleiding Communicatiestudies werkt samen met de Utrechtse Communicatie Kring (UCK). Dit is een beroepsvereniging van communicatiedeskundigen in de regio Utrecht. De UCK wil kennis en inzicht van de leden bevorderen en verbreden voor zover dat met het werk in het communicatievak te maken heeft. De UCK organiseert ondermeer informatieve bijeenkomsten over actuele onderwerpen en netwerkbijeenkomsten, waar vakgenoten elkaar ontmoeten. Studenten van de Masteropleiding Communicatiestudies aan de Universiteit Utrecht hebben de mogelijkheid van aspirant-lidmaatschap. De contributie hiervan bedraagt 25 euro per jaar. Meer informatie vindt men op de website 3

14 2. Praktische informatie: veel gestelde vragen 1. Kan ik de master communicatiestudies in deeltijd doen? De master communicatiestudies wordt niet in deeltijd aangeboden. Wel is het mogelijk de onderdelen van de master over een langere periode uit te spreiden. Je moet dan wel opnieuw inschrijf- en collegegeld betalen. 2. Wat is het verschil tussen dit masterprogramma en de interfacultaire master communicatiestudies? De verschillen tussen de interfacultaire masteropleiding Communicatiestudies en het masterprogramma binnen de masteropleiding Nederlandse taal en cultuur zijn de volgende: Het masterprogramma bij Nederlands is alleen voor studenten met een bachelor Nederlandse taal en cultuur een doorstroommaster. Andere studenten moeten aan specifieke ingangseisen op gebied van Nederlandse taal en cultuur voldoen. Zie voor nadere informatie de website De titulatuur op het diploma is anders: bij de interfacultaire masteropleiding krijgt de student een diploma waarop staat Master in de Communicatiestudies. Bij het masterprogramma onder Nederlandse taal en cultuur ontvangt de student een diploma waarop staat Master in de Nederlandse taal en cultuur. Het cursusaanbod bij het masterprogramma onder Nederlands is beperkt tot de cursussen die door het onderwijsinstituut Nederlands worden aangeboden. De ingangseisen verschillen: bij het masterprogramma onder Nederlands is de student niet verplicht de cursussen bij Algemene Sociale Wetenschappen te volgen. De verschillende institutionele inbedding betekent dat de student met een andere toelatingsen examencommissie te maken heeft. (Zie voor nadere details over het masterprogramma Communicatiestudies onder de masteropleiding Nederlandse taal en cultuur van het onderwijsinstituut Nederlands.) 3. In welke taal worden de cursussen gegeven? De voertaal in de meeste cursussen is het Nederlands. Enkele worden in het Engels gegeven; welke dat zijn blijkt uit de Engelstalige cursustitel. Het betreft dan cursussen van buitenlandse gastdocenten of cursussen die ook openstaan voor studenten van een researchmaster. 4. Wat is het Studentenservice Centrum? Voor vragen over studiefinanciering kunnen studenten het beste contact opnemen met het steunpunt studiefinanciering. Zie 5. Wat is het StudiePunt Letteren? Het StudiePunt is het facultaire informatiecentrum voor onderwijszaken. Studenten en mensen die in de toekomst aan de faculteit willen studeren kunnen hier terecht voor allerlei informatie. Zij kunnen er terecht met bijvoorbeeld vragen over inschrijvingen, dossieroverzichten of het volgen van vakken aan een andere faculteit. Maar het is ook mogelijk om een afspraak te laten maken met bijvoorbeeld de stagecoördinator of een studieadviseur. Aan de balie van het StudiePunt worden bovendien ook alle readers en werkboeken voor cursussen verkocht. Voor verdere informatie zie 6. Waar vind ik mijn collegeroosters? De collegeroosters staan in de cursuskrant: 7. Waar vind ik mijn tentamenuitslagen? Tentamenroosters, alsmede tentamenuitslagen tussentijdse mededelingen betreffende het onderwijs worden bekendgemaakt via elektronische leeromgeving van de betreffende cursus. Tussentijdse mededelingen betreffende het onderwijs zijn ook te lezen op de website Communicatiestudies: 4

15 8. Wie zijn mijn docenten? De volgende docenten werken samen aan de interfacultaire master Communicatiestudies: Kamernr Huub van den Bergh TR: Jacqueline Evers TR: Willibrord de Graaf UN: 1509A 7684 Bregje Holleman TR: Frank Jansen TR: Daniël Janssen TR: Tom Koole TR: Leo Lentz TR: Henk Pander Maat TR: Pim Mak TR: Hanny den Ouden TR: Ted Sanders TR: Jan ten Thije TR: Moet ik de cursussen van het aanbod van de master kiezen? Het is mogelijk cursussen van andere instellingen ook universiteiten in het buitenland in je masterplan op te nemen. Deelname aan dergelijke cursussen moet je vooraf schriftelijk en gemotiveerd bij de examencommissie aanvragen, zodat die kan beoordelen of die cursus als equivalent voor een cursus binnen de master kan worden gehonoreerd. Bespreek dit eerst met je tutor of de coördinator. Zie voor de aanvraagprocedure paragraaf Waar moet ik op letten bij het regelen van een stage? het stage-stappenplan: 1. Doe je de stage apart? Let dan wel op de volgende voorwaarden: a. De stage moet ten minste voor de helft bestaan uit een onderzoek dat aan de volgende eisen voldoet: i. het ligt op het terrein van de communicatiekunde ii. het geeft antwoord op een vraag die de stagegever beantwoord wil zien, waarbij je de stagegever best mag helpen door suggesties te doen b. De overige werkzaamheden zijn niet beperkt tot uitvoerend werk. 2. Ga na in wat voor organisatie je de stage gaat doen a. Waar kun je de stage doen? i. Ga te rade bij de speciale websites waarop stages aangeboden worden ii. Kijk naar het aanbod op de stagezuil bij stagecoördinator Floris Tyl, neem contact met hem op iii. Kijk op de website van de master communicatie studies iv. Maak gebruik van je eigen netwerk: familie, kennissen, werkgevers b. Waar wil je de stage doen? Selecteer een organisatie i. die je bevalt, ii. waar je werk krijgt dat je ook later zou willen doen. c. Waar mag je een stage doen? i. Je activiteiten moeten op het gebied van de communicatie liggen ii. Er moet een begeleider zijn. Dat wil zeggen dat er bij de stagegever een deskundig lid van de vaste staf is, die in staat en bereid is ten minste één keer in de week een gesprek over de voortgang te voeren. 3. Wat moet je dan allemaal regelen? a. Eerst zoek je een stagegever die aan bovenstaande voorwaarden voldoet b. Je maakt hem ook duidelijk welke eisen de opleiding aan de stage stelt en zorgt dat hij deze aanvaardt 5

16 c. Pas daarna download je het formulier stage-aanvraag van de masterwebsite, je vult het in, d. en stuurt het naar de stagecoördinator van de opleiding, die een geschikte begeleider voor je zoekt. Maak je voorstel daarom zo concreet mogelijk. e. Als je een begeleider toegewezen hebt gekregen, bespreek je met hem of haar je plan, en legt het vast in het facultaire stageformulier dat je bij Floris Tyl kunt ophalen. f. Je zorgt er vervolgens voor dat zowel de stagegever als de begeleidende docent het ingevulde formulier ondertekenen. g. Zorg dat dit alles gebeurd is 4 weken voordat je je stage begint. 4. Waar moet je voor zorgen tijdens je stage? In je stage zorg je ervoor dat je ook aan je stage-onderzoek toekomt. Neem bij eventuele problemen en conflicten snel contact op met je begeleider. Als je onzeker bent over de opzet en uitwerking van je stageverslag, vraag dan aan je begeleider een stageverslag ter inzage waarover hij tevreden is. Je hebt recht op 7 begeleidingsuren. 5. Hoe wordt de stage beoordeeld? Je schrijft een kort algemeen stageverslag over je werkzaamheden, en een verslag van je stage-onderzoek, dat voldoet aan de standaardeisen voor wetenschappelijke rapportage. De begeleidende docent beoordeelt beide stukken, en bepaalt in overleg met de stagebegeleider op de werkplek het cijfer. Stage-coördinator Communicatiestudies Dr. Daniel Janssen Trans 10, kamer 0.45 Tel. (030) daniel.janssen@let.uu.nl Stagecoördinator Letteren Drs. Floris Tijl Drift 8, kamer 0.04, 3512 BS Utrecht, Tel: , stage@let.uu.nl Verdere informatie over stage staat in de facultaire stageregeling. Deze is te verkrijgen bij het StudiePunt Letteren (Drift 8). De handleiding staat samen met het aanbod van stageplaatsen ook op internet.: Waar moet ik op letten als ik een masterwerkstuk ga maken? Het stappenplan: 1. Oriënteer je over de mogelijke onderwerpen, door: De onderwerpsuggesties die docenten op hun website hebben gezet, te bestuderen, Na te gaan of er aan de cursussen die je interessant hebt gevonden, onderwerpen verbonden zijn Artikelen te lezen over interessante onderwerpen Te vragen bij studenten die al met een masterwerkstuk bezig zijn. Scripties op te vragen uit het elektronisch scriptiearchief 2. Vul dan het masterwerkstukformulier in en stuur het naar de werkstukcoördinator Daniel.Janssen@let.uu.nl, die beoordeelt of de begeleider die je wilt, voldoende ruimte heeft. 3. Maak een afspraak met de toegewezen begeleider. 4. Het masterwerkstuk levert je 15 punten op. Dat is 2,5 à 3 maanden voltijds werken. Je hebt recht op 7 begeleidingsuren. 5. Het masterwerkstuk wordt beoordeeld door je begeleider en een tweede begeleider. Terwijl je begeleider in zijn beoordeling zowel het masterwerkstuk zelf betrekt als de wijze waarop het tot stand is gekomen, kijkt de tweede begeleider alleen naar het eindresultaat. Let op 1: Heb je helemaal zelf een eigen onderwerp bedacht? Leg dat dan vrijmoedig voor aan een docent die op dat gebied deskundig is, en mogelijk een willig oor heeft. Bedenk wel: je hebt recht op begeleiding, maar niet op begeleiding over elk onderwerp. Let op 2: Je kunt je masterwerkstuk schrijven bij je tutor, maar dat hoeft niet. 6

17 3. Inschrijving en cursusaanbod Cursusinschrijving vindt plaats via OSIRIS online. Op de website van het studiepunt is informatie te vinden over inschrijfprocedure en wordt bekend gemaakt wanneer de wijzigingsdagen zijn. Inschrijven voor de cursussen is alleen mogelijk tijdens deze inschrijfperiodes. Tijdens de wijzigingsdagen kan je je nog uitschrijven voor cursussen en inschrijven voor cursussen waarin nog plaats is. Het is van belang dat je een goede planning maakt en die bespreekt met je tutor of studieadviseur. 3.1 Shortlist cursussen Code Cursusnaam Ects Periode Afstudeerproject (Verplicht 30 Ects) Masterstage Communicatiestudies Ned Masterwerkstuk Communicatiestudies Ned Cursorisch Verplichte Keuze (30 Ects) A Multiculturalist Approach To Discourse 7, Complexiteit Van Educatieve Teksten 7, De Vragenlijst Als Onderzoeksinstrument En Als 7,5 1 Communicatiemiddel Discourse Structure And Text Comprehension 7, Document Structure And Cognitive Processing 7, Het Bewerken Van Persberichten Door Journalisten 7, Interventie-Onderzoek: De Functionele Context 7, Meertalige Competenties En Interculturele Mediation 7, Nederlands In Een Europese Context 7, Partikels In Alledaagse Gesprekken 7, State Of The Art: Grondslagen Van De Neerlandistiek 7, Tutorial Causality In Discourse 7,5 4 7

18 Deel III Het masterprogramma Nederlandse literatuur 1. Onderwijsprogramma 1.1 Algemene beschrijving Dit programma is bedoeld voor studenten die de ambitie hebben een baan te vinden op het gebied van de relatie tussen de Nederlandse literatuur en het maatschappelijke veld van culturele bedrijven en instellingen. Enerzijds moeten zij hun wetenschappelijke kennis en vaardigheden verdiepen, anderzijds moeten zij leren deze te vertalen voor specifiek maatschappelijk gebruik. In de master komt de hele Nederlandse literatuur aan de orde (van de twaalfde eeuw tot nu), maar studenten die dat willen, kunnen zich daarbinnen op een bepaalde periode concentreren. De Nederlandse literatuur wordt in dit masterprogramma zoveel mogelijk vanuit een internationaal perspectief beschouwd. Daarnaast is er veel aandacht voor een interdisciplinaire benadering van de Nederlandse literatuur. Deze is noodzakelijk, zowel vanwege de wetenschappelijke ontwikkelingen als om studenten te helpen de geestelijke flexibiliteit te verwerven die zij in hun maatschappelijk functioneren nodig zullen hebben. Ten slotte is er in het programma veel aandacht voor de concrete vraagstukken en/of behoeften die maatschappelijke partijen (onderwijs- en media-instituten, literaire, educatieve en wetenschappelijke uitgevers, musea, enz.) op dit moment hebben. Leren in te spelen op maatschappelijke behoeften kan immers het beste aan de hand van concrete, werkelijke situaties. Eindtermen Studenten die de master Nederlandse literatuur afgerond hebben, bezitten een gevorderde kennis waarmee zij het wetenschappelijke en het maatschappelijke debat over de Nederlandse literatuur kunnen beschrijven en analyseren, en zij kunnen zelfstandig een kritische positie innemen in zo n debat. Ook beheersen zij de vaardigheden voor het opzetten, uitvoeren en presenteren van een onderzoek naar overdrachtsmogelijkheden van de Nederlandse literatuur in het brede maatschappelijke veld, en kunnen daarbij op strategische en kritische wijze gebruik maken van de klassieke én de nieuwe media. Verder beschikken studenten over academische en actueelmaatschappelijke kennis en inzichten over de Nederlandse literatuur en kunnen deze inzetten voor gerichte overdracht van onderwerpen uit die literatuur naar een pluriform publiek. Het masterprogramma Nederlandse literatuur heeft een omvang van 60 ECTS (1 jaar) en heeft twee belangrijke componenten. In de eerste plaats wil het studenten vertrouwd maken met de wetenschappelijke discussies over Nederlandse literatuur en cultuur en hun leren hieraan zelf een bijdrage te leveren. In de tweede plaats biedt het programma training in overdracht van wetenschappelijke kennis voor belangstellenden en instanties. Beide componenten worden zoveel mogelijk geïntegreerd aangeboden, zodat de kritische analyse van de Nederlandse literatuur en haar geschiedenis verbonden wordt met het maatschappelijke debat (in heden en verleden) over de functie van literatuur en van cultureel erfgoed in het algemeen. De maatschappelijke omgang met Nederlandse literatuur is veelvormig en ook de academische omgang met die literatuur kent een grote variatie. Daarom kunnen studenten tijdens het masterprogramma Nederlandse literatuur hun eigen accenten aanbrengen met het oog op inhoudelijke en beroepsgerichte voorkeuren. Zij kunnen daarbij kiezen voor een overwegend historisch profiel (ca , eventueel nog met een verdere toespitsing op Middeleeuwen of Vroegmoderne tijd), een overwegend modern profiel (ca heden), of een algemeen profiel (ca heden). Om deze keuzes mogelijk te maken bestaat het cursusaanbod zowel uit cursussen waarin de hele Nederlandse literatuur aan bod komt om een methode of een wetenschappelijk probleem te illustreren, als uit cursussen waarbij de literatuur uit één periode centraal staat. Deze mix van algemene en specifieke cursussen maakt dit Utrechtse masterprogramma landelijk gezien bijzonder. Toelating: Het programma is toegankelijk voor studenten die een BA Nederlandse taal en cultuur met een bachelor eindwerkstuk op het gebied van de letterkunde bezitten. Het programma is tevens toegankelijk voor andere bachelors uit de faculteit Letteren, zoals Taal- en cultuurstudies, Literatuurwetenschap, Taalwetenschap, Geschiedenis en Kunstgeschiedenis. Deze studenten worden geacht minimaal 45 ECTS op het gebied van de Nederlandse literatuur te hebben behaald. Naast studenten uit de genoemde bachelors kunnen ook andere studenten van binnen en buiten de Universiteit Utrecht worden toegelaten, die zich relevante competenties hebben eigen gemaakt. In de regel zullen deze studenten hun vrije keuzeruimte (45 ECTS) overwegend besteed hebben aan de Nederlandse literatuur. 8