intelligente verpakkingen GEMEENGOED BINNEN ENKELE JAREN?

Transcriptie

1 SEPTEMBER 2013 I N D U S T R Y ONAFHANKELIJK MAGAZINE VOOR DE VOEDINGSMIDDELENINDUSTRIE - 13 DE JAARGANG NR. 5 intelligente verpakkingen GEMEENGOED BINNEN ENKELE JAREN? la e n erie EXPORTPRODUCT BIJ UITSTEK

2 I N D U S T R Y SEPTEMBER 2013 EEN REALISATIE VAN bvba Evolution Media Group Vlasstraat Wielsbeke Tel Fax HOOFDREDACTIE Els Jonckheere tel els.jonckheere@foodindustry.be REDACTIE Bert Claes Els Jonckheere Stijn Vanbiervliet Mieke Witdouck FOTOGRAFIE Marc Masschelein COVER RECLAMEREGIE Annick Bauwens, tel François Drory, tel ABONNEMENTENSERVICE Jaarabonnement: 35 Buitenland: 54 Tel De abonnementen kunnen maandelijks onderschreven worden ING VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Mieke Witdouck Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke m.witdouck@evolution.be info@evolution.be VOORWOORD 03 Samen voor meer slagkracht! ACTUA 04 Telex 12 Internationaal nieuws BEDRIJF IN KIJKER 08 PepsiCo Veurne recycleert water DOSSIER VERPAKKINGEN 16 Intelligente verpakkingen KENNISINSTELLINGEN 28 Pack4Food en verpakken van voeding DOSSIER CHOCOLADE & CONFISERIE 34 Centho: Belgische chocolade is een exportproduct bij uitstek. 39 Versie 2 Autocontrolegids goedgekeurd. 40 Confiserie Geldhof: Innovatief met confiserie. 44 Vloeigedrag van chocolade. 48 Godiva: Marketing in de chocoladesector. your partners for the food industry.

3 VOORWOORD / food INDUSTRY / SEPTEMBER 2013 / 3 SAMEN VOOR MEER SLAGKRACHT! Voorwoord door Kris Dooms VICEVOORZITTER CHOPRABISCO Sinds 1 januari 2013 is FENACO, de Koninklijke Beroepsvereniging der meesters suiker- en chocoladebewerkers, geïntegreerd in CHOPRABISCO, de Koninklijke Belgische Vereniging van de Biscuit-, Chocolade-, Praline- en Suikergoedindustrie. Beide werkten al jaren samen om de belangen van de sector te verdedigen. Ondanks hun eigen doelgroep en speci eke accenten, werd altijd al vanuit eenzelfde belang in overleg gewerkt. Dankzij deze gezamenlijke initiatieven groeide er tussen beide organisaties een groot vertrouwen en wederzijds respect. Onder impuls van beide voorzitters is er niet alleen een balans van deze positieve samenwerking opgemaakt, maar ook een interne analyse over de sterke en zwakke punten van beide organisaties. Hierdoor werd nog duidelijker in welke mate ze elkaar kunnen aanvullen en versterken. De dienstverlening naar de leden toe en de verdediging van de sector vormen de drijfveer van hun bestaan. Deze integratie komt de belangen van de leden ten goede en biedt een uniek platform om naar de overheid en anderen toe de gezamenlijke boodschap duidelijker over te brengen. Naar mijn bescheiden mening zijn we de eerste en enige beroepsvereniging die artisanale en multinationale bedrijven verenigt. En we doen dit onder het motto samen voor meer slagkracht. Dit zijn geen holle woorden, maar een weerspiegeling van een economische realiteit. Er beweegt van alles op dit ogenblik: bedrijven worden overgenomen of fusioneren, er ontstaan samenwerkingsverbanden rond projecten, Samenwerken wordt het sleutelwoord voor veel bedrijven, niet alleen in de chocoladewereld maar in de hele voedingsector. Het project FOOD.be is daar een mooi voorbeeld van. Door dergelijke initiatieven ontstaat er nieuwe dynamiek die zelfs voor een kruisbestuiving tussen de sectoren kan zorgen. Ook de Wereld Expo 2015 in Milaan, die in het teken van voeding staat, kan zo n catharsis worden. Chocolade zal er zeker zijn vertegenwoordigd. Maar indien we met zijn allen (de verschillende subsectoren) samenwerken, dan ben ik ervan overtuigd dat we onze sectoren in een positieve spotlight kunnen brengen. En daar kunnen alle Belgische voedingsproducenten alleen maar beter van worden. Laten we met zijn allen voor meer slagkracht gaan!

4 4 - SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY / TELEX ACTUA TELEX MPS Meat Processing Systems nam KJ Industries over Tetra Pak zal voor haar 13 miljard verpakkingen die in Brazilië worden geproduceerd nog enkel thermoplastische harsen van Braskem gebruiken Danone lanceert met alle mogelijke informatie over yoghurt Diageo lanceert Bushmills Irish Honey op de Belgische markt: de eerste whisky met honingsmaak Vincent Florizoone van restaurant Grand Cabaret ontwikkelde samen met de Amerikaanse Nicholas Harmon vlees dat met Belgisch bier is getatoeëerd Hessing neemt gesneden fruit activiteiten Chiquita Benelux over Barry Callebaut opende haar eerste Chocolade Academie in Zuid Amerika Na de vakantie start de bouw van het Open Innovation Center Feed Design Lab Een jaar na oprichting kondigt de Belgische Alliantie aan dat 31 % van de Belgische palmolie al duurzaam is Naar aanleiding van het WK 2014 lanceert Jupiler blikken met de individuele afbeeldingen van de Rode Duivels De Twix White komt terug: een limited edition van krokante biscuit, smeuïge karamel en een laagje witte chocolade Diageo bracht de Parrot Bay op de markt: een bevroren cocktail die vanuit zakjes gemakkelijk in een glas kan worden geknepen VLEES(WAREN) VERBRUIK IN 2012 Belg blijft vleeseter De Belg is en blijft op zijn stukje vlees belust. Toch neemt het thuisverbruik de laatste jaren licht af, mede onder invloed van de economische crisis en een tegenvallend barbecueseizoen in Het vleeswarenverbruik blijft dan weer stabiel. Dit blijkt uit een onderzoek van GfK PanelServices Benelux in opdracht van VLAM. OPLEIDINGEN / SEMINARIES Fenavian organiseert met Provikmo twee informatieavonden over arbeidsongevallen in een vleeswarenbedrijf. Bedoeling is de aanwezigen aan de hand van praktische en herkenbare voorbeelden uitleg over de soms complexe veiligheidsmaterie te geven. Op 19/09 is er een sessie voorzien in Provikmo, Rijksweg 9, 2870 Puurs. En op 26/09 kunt u terecht bij Provikmo in de Dirk Martensstraat 26/1, 8200 Sint-Andries- Brugge. Het startschot wordt om 19 uur gegeven. Voor meer informatie kunt u terecht bij Jos Schockaert op jos.schockaert@provikmo.be. Inschrijven kan op Op 17 oktober van 13u00 tot 18u30 organiseren Fenavian en ILVO-Technologie & Voeding het seminarie Bestrijding van condens- en schimmelvorming in de vleesverwerkende industrie. De focus ligt onder meer op het voedselveiligheidsaspect en mogelijke reiniging. Er zijn enkele praktische cases en u hoort welke tips en tricks u kunt toepassen. Tevens is er een open discussie en een interactief panelgesprek voorzien. Plaats van het gebeuren is ILVO, Brusselsesteenweg 370, 9090 Melle. Participatie kost 100 euro; inschrijven kan op vlaanderen.be/nl/agenda/registratieseminariecondensenschimmelvorming De voorbije jaren is het volumeaandeel van vers vlees (rund, kalf, varken, schaap, lam, paard, organen en vleesmengelingen) lichtjes gedaald. In 2012 haalde vlees nog 62,3 % tegenover 12,3 % voor vis en 25,3 % voor gevogelte, wild en konijn. De aankoop van vegetarische alternatieven kende een stijging van 4,6 % tegenover 2011, maar bleef erg beperkt tot 218 gram per capita. Maar liefst 95,4 % van het aangekochte volume vlees is vers. AANKOOP VLEES DAALT De Belg kocht in 2012 gemiddeld 21,6 kg vers vlees. Dat is 4,5 % minder dan in Dankzij de gestegen prijzen bleven de bestedingen stabiel op 201,6 euro per capita. Maar liefst 98,3 % van de Belgische gezinnen kocht vers vlees. Maar de gemiddelde aankoopfrequentie daalde lichtjes tot 47,2 keer per jaar was trouwens een atypisch jaar. Voor het eerst in jaren verliezen de vleesmengelingen duidelijk terrein (-5,5 %). Met een thuisverbruik van 7,56 kg per capita blijven ze echter wel het grootste segment (34,9 %). Meer Belgen (93,2 %) hebben de categorie gekocht, maar de aankoopfrequentie liep terug van 20,7 naar 20,4. De tweede grootste categorie is het varkensvlees. Haar volumeaandeel steeg naar 30,1 %, wat goed is voor een verbruik van 6,51 kg per capita. De besteding nam met 1,4 % toe, tot een totaal van 51,5 euro per capita. Iets meer mensen kochten varkensvlees, maar de aankoopfrequentie daalde tot 17,7. Puur rundvlees heeft een volumeaandeel van 26,4 %. De Belg kocht er gemiddeld 5,71 kg van, wat 4,7 % minder is dan in Ook het kalfsvleesverbruik kende een sterke achteruitgang, zowel op het vlak van volume (-6,8 % tot 0,84 kg/capita) als besteding (-3,3 % tot 11,6 euro/capita). Deze categorie was in 2012 nog goed voor 3,9 % volumeaandeel. Schapen- en lamsvlees stegen

5 TELEX / food INDUSTRY / SEPTEMBER met 3,1 % en kwamen uit op een thuisverbruik van 0,63 kg/capita. In bestedingen bedroeg de groei 3,9 % en dat bracht de besteding op 8,8 euro/capita. Het aantal kopende gezinnen ging erop vooruit, terwijl de aankoopfrequentie quasi stabiel bleef. Schapen- en lamsvlees waren goed voor een volumeaandeel van 2,9 %. Het paardenvleesverbruik viel in 2012 met 10,4 % sterk terug tot 186 gram per capita. VERSCHILLEN PER REGIO EN LEEFTIJD De Waal blijft een grotere vleeseter dan de Vlaming en Brusselaar: 23,65 versus 20,57 en 21,21 kg/capita. Het vleesverbruik verschilt ook naargelang de leeftijd. Gezinnen met een vrouw tussen 50 en 64 jaar kochten in 2012 met 26,46 kg per capita maar liefst 55 % meer vlees dan jonge gezinnen. Voor de populairste vleessoorten is er weinig verschil tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Wel scoren de vleesmengelingen duidelijk beter bij jonge gezinnen. Vooral rundvlees heeft een ouder pro el. En ook de minder belangrijke vleessoorten worden veel vaker door 50-plussers gegeten. Inox afvoergoten & vloerafvoerputten Punt- & lijnafwatering NIEUW! voor 100% hygiëne! ACO Inox VRAAG DE NIEUWE BROCHURE AAN! De bijbel voor grootkeukens, voedings-, farma- en chemische industrie Mail naar: inox@aco.be HARD DISCOUNT GAAT EROP VOORUIT DIS 1 en de slager zijn met 39,2 en 28,2 % volumeaandeel nog steeds de meest bezochte winkelkanalen voor vleesaankoop. De slager verloor de voorbije jaren wel terrein. In 2012 was dit vooral ten voordele van de hard discount die een volumeaandeel van 8,6 % haalde. Tenslotte nog dit: 80 tot 100 % van het aangeboden vlees is van Belgische origine. Productoverzicht van het ACO Inox gamma voor grootkeukens, voedings-, farmaceutische en chemische industrie VLOERAFVOERPUTTEN ROOSTERKANALEN SLEUFKANALEN VLEESWARENVERBRUIK BLIJFT STABIEL De Belg kocht vorig jaar 11,34 kg vleeswaren voor thuisverbruik, een stabiel volume ten opzichte van de voorbije jaren. Door de prijsstijgingen namen de bestedingen wel toe, en dit met 2,1 % tot 129,81 euro per capita. Het aantal kopers bleef op het hoge peil van 99 gezinnen op 100 en de aankoopfrequentie steeg lichtjes naar 51,7 keer per jaar. Het thuisverbruik van vleeswaren ligt het hoogst in Wallonië (12,23 kg/capita). In Vlaanderen en Brussel wordt gemiddeld 11,15 kg en 9,47 kg per persoon gegeten. Er zijn ook verschillen in voorkeur. Gevogeltebereidingen, andere vleeswarenproducten, salami, paté en zoutwaren vallen meer in de smaak bij de Vlaming. Gekookte ham, kookworsten en andere kookwaren zijn dan weer populairder in Wallonië. Vleeswaren worden steeds meer in voorverpakte vorm verkocht. In 2012 was dat maar liefst 73,5 %, tegenover 66,8 % in Terzijde: het Meesterlyck label scoorde goed. Bijna 57 % van de gezinnen (tegenover 48 % in 2008) kocht vleeswaren met dit label. VERSCHUIVINGEN IN ASSORTIMENT Binnen de charcuteriemarkt wijzigen de aandelen van de verschillende segmenten over het algemeen vrij weinig. Toch waren er in 2012 enkele verschuivingen merkbaar. Salami, zoutwaren, gekookte ham en voornamelijk kip- en kalkoenbereidingen konden hun ACO Passavant n.v., Preenakker 8, 1785 Merchtem, Tel , Fax

6 6 - SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY / TELEX ACTUA en kipbereidingen kenden de afgelopen jaren de meest opvallende groei en ook in 2012 won deze categorie aan belang. NIEUW NL BE allesondercontrole.com Hygiena MicroSnap Total. Bepaal totaal kiemgetal in 7 uur. De Belg kocht gemiddeld 5,71 kg puur rundvlees, wat 4,7 % minder is dan in volumeaandeel vergroten, dit ten nadele van overige charcuterie, overige kookwaren, paté en voornamelijk kookworsten. Het volumeaandeel van de populairste categorie zoutwaren bleef de voorbije jaren vrij stabiel tot licht groeiend en bedroeg in ,8 %. Het aandeel van de tweede populairste charcuteriesoort gekookte hammen stond lange tijd wat onder druk, maar in 2012 kende ze een duidelijke stijging (tot 21,7 %). Salami vormde het derde grootste segment met 14,3 %. Daarna volgden kookworsten (11,2 %), andere kookwaren (10,2 % - o.a. kopproducten en vleesbrood), gevogeltebereidingen (7,6 %), paté (6,4 %) en andere producten (5,7 %). De kalkoen- SLAGER VERLIEST VERDER TERREIN De Belg koopt zijn vleeswaren voornamelijk in de supermarkt. De marktleider DIS 1 was in 2012 goed voor 35,8 % van de verkoop, maar verliest terrein ten voordele van de hard discount (29,9 %). De slager (12,6 %) verloor al in 2011 zijn derde plaats aan de buurtsupermarkten (15,4 %) en valt in 2012 nog sterker terug. De Belg trok vooral naar de slager voor andere charcuterieproducten (zoals droge worst, bierworst, rosbief, varkensgebraad ), paté en andere kookwaren. In de DIS 1 werden in verhouding meer gekookte ham, salami en zoutwaren gekocht. De hard discount was dan weer het populairste kanaal voor gevogeltebereidingen (42,9 %) en salami (35,9 %). De grootste fabrikant van thermoforming machines van Italië - Reeds machines geïnstalleerd - Gespecialiseerd in de voedings- en farmaceutische sector - De nieuwe Thera 250, strak budget - Aarzel niet om een offerte te vragen De specialist in operculatiemachines Semi-automatische machine UNIEK bij Tecnovac, als uw productie stijgt kan u de mal overbrengen naar de automatische ATHENA Athéna Dual Drive Vlaanderen: ADS MAT GSM Wallonië: T F info@adsmat.be

7 / food INDUSTRY / SEPTEMBER DRINKTEC 2013: TECHNOLOGIE, MARKTEN, MARKETING Evenementen in het forum programma van drinktec 2013 tonen de beste dranken, de beste drankenexperts en de beste drankrecepten! Drinktec, s werelds leidende vakbeurs voor de dranken- en vloeibare voedselindustrie, welke van 16 t/m 20 september 2013 plaatsvindt in München, heeft veel te bieden, niet alleen op het gebied van de presentaties door de exposanten. Want naast ongeveer 1500 exposanten uit rond de 70 landen, die hun producten en oplossingen over het gehele spectrum van de dranken- en vloeibare voedseltechnologie, inclusief verpakkingen en marketing ideeën tonen, is er ook een forum programma. Zo is bijvoorbeeld geheel nieuw in 2013 The Innovation Flow Lounge, een netwerk platform waar ideeën en trends in dranken-marketing worden besproken. In het drinktec-forum zullen insiders over huidige thema s in de technologie, markten en marketing praten. Ook bezoekers aan de drinktec kunnen plaatsnemen op de eerste rang wanneer de European Beer Stars en World Champion Beer Sommelier bekend worden gemaakt. Een overzicht van de hoogtepunten van het forum vindt u op bij het Supporting Programme. Dataloggers voor temperatuur en vocht. Groot display Gratis Comsoft software Eenvoudige uitlezing via USB QUALITY PARTNER, PIONIER IN METAGENOMICA Als specialist in kwaliteitscontrole voor voeding en cosmetica staat Quality Partner sinds zijn ontstaan garant voor een uitgebreide dienstverlening in overeenstemming met de meest recente technologische innovaties in de voedingssector. Het unieke aanbod is gebaseerd op de expertise van een multidisciplinair team. Dankzij de nieuwe DNA-techniek metagenomica slaagt Quality Partner erin om de productie van kwaliteitsvolle, veilige en concurrentiële producten naar een hoger niveau te tillen en dat in een voedingsmarkt in constante evolutie. Wat is het grote voordeel van metagenomica in de voedingssector? Het is een volledig nieuwe technologie die revolutionaire perspectieven biedt in vergelijking met traditionele analysemethodes: 1 enkele analyse volstaat voortaan om duizenden microorganismes te identi ceren in een voedingsmiddel. Dit levert o.a. heel wat voordelen op: kwaliteitsverbetering van het voedingsmiddel door identi catie en beheer van de groei- ora tijdens het bewaarproces identi catie van de oorsprong van een besmettingsbron verlenging van de houdbaarheidsduur van een product door elke verandering in het productieproces te preciseren Deze innovatieve technologie is voortaan beschikbaar voor alle actoren die betrokken zijn bij de voedselketen, van riek tot vork: industrie, retail, onderzoekscentra, producenten van probiotica, gistproducenten, enz.

8 8 / SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY / BEDRIJF IN KIJKER TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO S PEPSICO PEPSICO VEURNE RECYCLEERT WATER 60 % van afvalwater wordt drinkwater Sinds 2006 zet PepsiCo op duurzaam ondernemen in. En met succes, want intussen heeft ze wereldwijd al erg mooie resultaten geboekt. Ook in België scoort de groep erg goed. De site in Veurne is immers een referentie inzake rationeel energie-, gas- en waterverbruik geworden. Twee unieke installaties springen hierbij in het oog: de thermofiele vergisting en een systeem dat afvalwater in drinkwater omzet. PepsiCo is de tweede grootste speler wereldwijd in de voedingsector. Ze is in meer dan tweehonderd landen actief, heeft driehonderd fabrieken en drieduizend distributiecentra, stelt mensen te werk en draait een omzet van om en bij de 66 miljard dollar. De BeLux markt is voor de groep erg belangrijk: er worden dertien A-merken verkocht en er is ook een aanzienlijke productie. Zo is de site in Zeebrugge een belangrijke fabrikant van de pure fruitsappen van Tropicana, terwijl de fabriek in Veurne instaat voor de productie van chips en zoute snacks (Lay s, Smiths, Doritos). Met negenhonderd werknemers in België is PepsiCo het achtste belangrijkste voedingsbedrijf van ons land. Johan Delmoitie, Senior Manager Sustainability WER & Iberia van PepsiCo: De groep kan wereldwijd nog altijd belangrijke groeicijfers voorleggen. En dit heeft voornamelijk te maken met onze strategie van duurzaam ondernemen die we in 2006 hebben gelanceerd. Dit beleid focust op voeding & gezondheid, milieu en onze mensen. OP ZOEK NAAR ENERGIEBESPARING PepsiCo wou wereldwijd haar water-, elektriciteit- en brandstofverbruik tegen 2015 met respectievelijk 20, 20 en 25 % reduceren. De chipsfabriek in Veurne is nu al in dat opzet geslaagd. Ze installeerde onder meer een nieuwe oven voor Lay s die 35 % minder aardgas verbruikt. Tevens implementeerde ze een thermo ele vergistingsinstallatie waarmee ze haar organische afvalstroom en het spuislib van de aerobe waterzuivering naar biogas valideert. Johan Delmoitie: De oplossing is sinds april operationeel en vult maar liefst 25 % van onze energiebehoefte in. Vandaag zijn we bezig met een volgende stap: de validatie van het digestaat. Bedoeling is dat we het drogen en onder poedervorm als meststof aan onze toeleveranciers van aardappelen aanbieden. Op die manier kunnen we immers het cradle-to-cradle principe toepassen: een gesloten kring waarbij niets meer verloren gaat. Het afval zou immers worden aangewend om de ingrediënten te telen. Intussen heeft PepsiCo al een banddroger geïnstalleerd. Met de waterzuiveringsinstallatie wordt 60 % van het afvalwater gerecycleerd. Hiermee wordt het digestaat op lage temperatuur gedroogd. Dit gebeurt zonder extra energiekost, aangezien de warmte van de WKK de installatie aandrijft. Momenteel is de rma ook nog bezig met onderzoek om het digestaat in een ef ciente organische meststof om te zetten. VAN AFVALWATER NAAR DRINKWATER Ook op het vlak van waterverbruik kwam PepsiCo Veurne met een inventieve oplossing op de proppen. Ze installeerde immers als eerste voedingsbedrijf in België een zuiveringsinstallatie op haar site waarmee ze het afvalwater in drinkwater omzet. Johan Delmoitie: Financieel worden we niet veel beter van dit systeem, want de zuiveringsinstallatie is eigendom van de Watergroep. We krijgen weliswaar een kleine korting op de aankoop van het water, maar daar blijft het bij. Niettemin vinden we dit project erg belangrijk en willen we alle levensmiddelenproducenten die op hun site over de nodige ruimte beschikken, aanraden om zo n oplossing te overwegen. Want ze biedt een enorme meerwaarde op milieuvlak: we slagen er immers in om maar liefst 60 % van het afvalwater te recycleren. Vooral in West-Vlaanderen, waar de grondwaterhoeveelheden erg onder druk staan, is dat niet onbelangrijk. In ons geval komt daar nog bij dat we op

9 BEDRIJF IN KIJKER / food INDUSTRY / SEPTEMBER 2013 / 9 Johan Delmoitie die manier beter dan onze targets kunnen doen. Het hoofdkwartier heeft immers een waterreductie van 20 % tegen 2015 opgelegd. Deze missie hadden we al gehaald door verschillende ingrepen, zoals interne recirculatie, hergebruik van koelwater... Maar dankzij het zuiveringsproject doen we nog beter: we verbruiken nu evenveel water als in 2000, terwijl onze productie is verdubbeld. SYSTEEM ONDER DE LOEP Concreet wordt het gezuiverde afvalwater via leidingen doorheen jne lters gestuurd. Daar worden de grove deeltjes met perslucht verwijderd. Vervolgens wordt het principe van omgekeerde osmose toegepast. Hierbij zorgen erg jne membranen ervoor dat hele kleine deeltjes en zelfs bacteriën uit het water worden verwijderd. Vervolgens wordt het water in twee tanks van liter opgeslagen. Daar wordt het via automatische procesbewaking constant op kwaliteit gecontroleerd. Pas wanneer de waarden van de ph, temperatuur en chloor in orde zijn, wordt het gezuiverde water vrijgegeven om het in de productie te gebruiken. Johan Delmoitie: Het systeem werd trouwens op zo n manier ontworpen dat er een absoluut minimum aan chemicaliën is vereist. We gebruiken op het einde van het traject enkel chloriden om het water nog te ontsmetten. En de CIPinstallatie dient natuurlijk ook geregeld te worden gereinigd. Tenslotte nog dit: het systeem verbruikt nauwelijks energie. Het water uit de afvalwaterzuivering heeft een temperatuur van 15 à 20 C. Na de zuivering tot drinkwater is de temperatuur ongeveer gelijk en dat is ideaal om in de productie te worden aangewend. Er is dus geen koeling nodig. We hebben enkel energie nodig om de persluchtinstallatie aan te drijven. En die komt van onze WKK. HOE WERKT DE THERMOFIELE VERGISTING? Het organisch afval wordt intern naar een kleine opslagtank van 100 m 3 getransporteerd. Daar komen vaste en vloeibare afvalstromen samen en gebeurt de hydrolyse. Na 24 uur wordt het mengsel naar de eigenlijke vergister overgepompt, waar het continu wordt gemengd. De bacteriën doen in afwezigheid van zuurstof hun werk en zetten het organisch afval gedurende 15 à 20 dagen in biogas om. Johan Delmoitie: Het was even zoeken naar de juiste combinatie en hoeveelheid van bacterien. Maar intussen halen we een rendement van 85 %. Dit betekent dat er na het microbieel proces minder dan 15 % restafval overschiet. Jaarlijks zullen we ton afval verwerken, wat in Nm3 biogas zal resulteren. Dit wordt opgevangen en voorbehandeld, om vervolgens via twee motoren in MWh elektriciteit te worden omgezet. Deze wordt voor honderd procent op de eigen site aangewend en vult 25 % van onze energiebehoefte in. De motoren produceren ook warmte: zo n MWh. Deze wordt aangewend in de vergistingstank (om ze op 55 C te houden), de slibdroger (drogen van ontwaterd slib) en de anaerobe reactor (om ze op 37 C te houden). hygiënisch chemisch resistent hittebestendig 100% vloeistofdicht zeer duurzaam glad of antislip zwaar belastbaar voldoet aan de haccp-norm! JAARLIJKS M 3 GERECYCLEERD Jaarlijks verwerkt PepsiCo Veurne via deze nieuwe installatie m 3 gezuiverd afvalwater. Daarvan wordt m 3 gerecupereerd als drinkbaar water. Johan Delmoitie: De rest (40 % dus) bevat de verwijderde deeltjes en wordt in de Lo-vaart geloosd. Ondanks het feit dat we minder water lozen, is de vuilvracht identiek gebleven. Vandaar dat we geen gereduceerd lozingstarief krijgen. De opbrengst van dit project zit dus volledig in de recuperatie van het water. En dat is niet gering: het komt overeen met het verbruik van gezinnen! Vandaar ook dat de overheden erg positief tegenover dit initiatief staan en ze ons geen extra voorwaarden hebben opgelegd. Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) info@devafloor.com verkoop: +32 (0)

10 10 / SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY ACHTSTE EDITIE AQUARAMA VAKBEURS AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY TNAV WORKSHOP 17/10/2013 Het is een goede gewoonte geworden in het najaar: de eendagsvakbeurs van Aquarama, gekoppeld aan een kwalitatief workshopprogramma van TNAV (Vlaams Netwerk Watertechnologie). Volgens initiatiefnemer Filip Cossement van Aquarama speelt het evenement een alsmaar prominentere rol bij iedereen die met watertechnologie is begaan. Onder het motto never change a winning team veranderen we niets aan de formule. Het succes van Aquarama gaat crescendo. Vorig jaar waren er bijna 100 standhouders (een voorlopig record) en was er een signi- cante toename van het aantal industriële eindgebruikers onder de bezoekers. Dat is belangrijk voor onze standhouders, aldus Filip Cossement. Want dat zijn hun klanten, waardoor ze op de beurs alsmaar beter business kunnen doen. Het is trouwens geen toeval dat het aantal industriële bezoekers stijgt: de voorbije jaren slaagden we erin om telkens een uitstekend overzicht van de integrale watermarkt te bieden. Niet alleen aanbieders van een uiteenlopende waaier aan producten en diensten waren present, maar ook organisaties met een enorme expertise inzake de (steeds evoluerende) watertechnologieën. GROEIENDE SECTOR De toenemende interesse voor de vakbeurs valt volgens Filip Cossement door een aantal factoren te verklaren. Eerst en vooral is de waterindustrie al jarenlang een groeiende sector. Bij een steeds groter aantal bedrijven en zelfs particulieren is de bewustwording over het belang van waterzuivering de jongste jaren enorm toegenomen. Er zijn steeds meer ondernemingen die zich op deze thematiek toeleggen. En intussen speelt België al een belangrijke rol op internationaal vlak. NEVER CHANGE... De komende jaren blijft de organisatie het gekozen pad bewandelen. We willen nu vooral het succes consolideren en bepaalde details optimaliseren. Aan de cateringformule raken we alvast niet: we merken dat onze exposanten het oprecht waarderen dat ze op hun stand een hapje en een drankje krijgen aangeboden. Ook de eendagsformule is een blijver: zowel bezoekers als exposanten kunnen hierdoor immers in een kort tijdsbestek een maximum aan rendement behalen. PRAKTISCH Waar? Brabanthal, Brabantlaan 1, Leuven (Haasrode) Wanneer? Donderdag 17 oktober 2013, van tot u Participatiekost? Beursbezoek is gratis na registratie op Deelname aan de TNAV Workshop is betalend. Inschrijven kan op dezelfde website. CLIMATECHNO ENERGIEZUINIG KOELEN CENTRAAL Op 10 en 11 oktober openen de Brabanthallen in Leuven-Haasrode hun deuren voor Climatechno, de tweejaarlijkse vakbeurs voor de HVACR sector. Op m 2 zullen een tachtigtal toonaangevende bedrijven uit de HVACR sector hun producten, nieuwigheden en diensten voorstellen. Hiermee is de beurs interessant voor zowel installateurs als consultants en industriële eindklanten. UBF-ACA (vereniging van Belgische frigoristen) organiseert op vrijdag 11 oktober van 9.00 tot u een workshop over energiezuinig koelen. Onderwerpen die aan bod zullen komen, zijn isolatie, keuze van het koelsysteem/middel, warmterecuperatie, warmtepompen, systemen voor commerciële koeling op CO2, kwaliteitsnormen en compressoren. Toegang tot de beurs en workshop zijn GRATIS mits registratie op www. climatechno.be. PROGRAMMA: > u: Verwelkoming door Wilfried De Smet (voorzitter van werkgroep S&T) > u: Methoden en systemen van energiebesparing op koelinstallaties door Pieter Salomez (KAHO Kortrijk) > u: Keuze van koelmiddel: ammoniak en CO2, secundaire koelmiddelen door Jurgen Buckinx (Sabcobel) > u: HFO koelmiddelen door Dehon PAUZE > u: Compressoren met variabel toerental door Giacom Pizzano (Dorin) > u: Installaties voor commerciële koeling op CO2 door Giacom Pizzano (Dorin) LUNCH > u: Kwaliteitsnormen voor koelinstallaties door Els Baert (Daikin) > u: Warmterecuperatie op koelinstallaties door R. De Busschere (Arco) > u: In de koelinstallaties geïntegreerde warmte-pompen: systemen en resultaten. Door Wilfried De Smet.

11 PUBLI-REPORTAGE Slim besparen met de Energy Roadmap U bent ervan overtuigd dat uw bedrijf op energieverbruik kan besparen, maar u weet niet goed hoe u dit moet aanpakken? De Energy Roadmap zet u dadelijk op de goede weg. Het is een efficiënte manier om een budgetvriendelijke energiestrategie voor de toekomst uit te tekenen. Dat vindt ook Bart Muyshondt, bedrijfsleider van Pomuni, een aardappelverwerkend bedrijf uit Ranst dat jaarlijks ton diepgevroren aardappelproducten produceert. In onze sector worden de marges steeds kleiner. En als je niet kunt besparen op de basisgrondstoffen, dan moet je kijken of je kunt besparen op je energiefactuur. Met de steun van onze energieleverancier lukt dat aardig," vertelt Bart Muyshondt. EEN NIEUWE AARDGASINSTALLATIE OP DE GROEI Toen bedrijfsleider Bart Muyshondt overwoog om over te schakelen van lichte stookolie naar aardgas, vroeg hij Electrabel om het energieverbruik van zijn bedrijf onder de loep te nemen. De account manager schakelde Laborelec in, het onafhankelijk technologisch onderzoekscentrum van GDF SUEZ. Uit de audit bleek dat een volledige overschakeling van lichte stookolie op aard - gas zeer rendabel zou zijn, met een terugver dientijd van slechts anderhalf jaar. "De leverancier van onze stookketels wist echter te melden dat onze oude ketels die omschakeling op aardgas niet zouden aankunnen", vertelt Bart Muyshondt. De conclusie was gauw gemaakt. Pomuni zou de vier oude ketels vervangen door twee nieuwe ketels op aardgas, in combinatie met een nieuwe gascabine. "We hebben de nieuwe ketels maar meteen op de groei gekocht", geeft Bart Muyshondt mee. 20% BESPAREN OP DE TOTALE ENERGIEFACTUUR "Met de nieuwe toestellen en het aardgascontract verwachten we dat de investering van euro binnen iets meer dan twee jaar terugverdiend zal zijn. En de prijs van aardgas is zowat 40% goedkoper dan die van lichte stookolie, wat U krijgt: Een actieplan voor het verminderen van het energieverbruik en het verhogen van de betrouwbaarheid van uw installaties. Een correcte inschatting van mogelijke besparingen, investeringen, terugverdientijden en subsidies per maatregel zodat u de juiste prioriteiten kunt bepalen. Uw voordelen: Minimale tijdsinvestering. Ondersteuning in de uitvoering. Advies van onafhankelijke experts. Gemiddelde besparing: 4,7% op de energiefactuur voor acties met een terugverdientijd van twee jaar op uw investering. ons daarna een jaarlijkse terugkerende besparing moet opleveren," zegt Bart Muyshondt tevreden. Uiteindelijk besparen we met deze investering jaarlijks zo n 20% op onze totale energiefactuur. DE ENERGY ROADMAP: UW GEPERSONALISEERD ENERGIEPLAN Maar wat is de Energy Roadmap nu eigenlijk? Het is een rapport dat de besparingsmaatregelen voor uw bedrijf uittekent, de nodige investeringen aangeeft en de financiële impact ervan berekent. De Electrabel-experts analyseren niet alleen de energiestromen en de werkprocessen, ze controleren ook de conformiteit, de betrouwbaarheid en de veiligheid van uw installaties en onderzoeken eventuele risico s op interne stroomonderbrekingen. Vervolgens wordt het plan van aanpak samen met het bedrijf opgesteld. Dit bevat alle acties, gerangschikt volgens prioriteit, die binnen een bepaalde tijdspanne ondernomen kunnen worden. Op die manier bent u er zeker van dat uw investeringen maximaal zullen renderen. Meer weten? Contacteer uw accountmanager of lees er over op Onder de verantwoordelijkheid van

12 12 / SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY / INTERNATIONAAL NIEUWS OP ZOEK NAAR NPD-INSPIRATIE? MINDER ZOUT KÁN Europeanen zouden beter minder zout consumeren. Maar zout is meer dan iets wat voedsel lekker maakt. Dit ingrediënt heeft immers een cruciaal effect op kleur en textuur. Tevens houdt het bacteriële groei tegen en speelt het dus een belangrijke rol inzake voedselveiligheid. Ierse wetenschappers gingen na hoever ze het zoutgehalte in kant-en-klare maaltijden en bouillons konden reduceren. Ze focusten zich meer bepaald op producten met 3 % of minder zout (een vaak voorkomend gehalte). Het onderzoek wees uit dat het zoutgehalte tot 50 % kon worden gereduceerd zonder effect op de microbiële kwaliteit. Die 3% of minder blijkt immers toch maar tot een geringe groeiremming van vaak voorkomende bacteriën zoals E. Coli, St. Aureus,..., te leiden. De vorsers concludeerden dat een aanzienlijke zoutreductie voor kant-en-klare maaltijden dus wel degelijk mogelijk is. Maar ze merkten wel op dat het effect op de voedselveiligheid het best voor elk product afzonderlijk nog eens goed wordt getest. << (University of Limerick, Ierland) Foto 1: Een aanzienlijke zoutreductie is mogelijk voor bouillons en kant-en-klare maaltijden. KEILEKKER... KANARIEZAAD Een variëteit kanariezaad van de familie Poaceae (grassen) blijkt voor menselijke consumptie te zijn geschikt. Bovendien is dit kanariezaad voedzamer dan veel graansoorten en bovendien glutenvrij. Het bevat meer van de meeste mineralen (waaronder fosfor, magnesium, calcium, ijzer, mangaan en zink) dan tarwe of haver, alsook veel fenolcomponenten, carotenoïden, dubbel zoveel fytaten als tarwe en minder oplosbare suikers. Er zit 24 % proteïne in, 8 % ruw vet, 56 % zetmeel en 7 % voedingsvezels. Bloem uit dit kanariezaad kan 100 % andere bloem vervangen in koekjes, cakes en platte broden. Wie echter tot de gangbare, bolle broden wil komen met hetzelfde volume, dezelfde korst en kleur, kan maar 25 % vervangen. << (Canaryseed Development Commission, Canada) Foto 3: Een kanariezaadbloem kan 100% andere bloem vervangen in koekjes, cakes en platte broden NIEUWE UV-TECHNIEK VERDUBBELT HOUDBAARHEID AARDBEIEN De houdbaarheid van bessen kan worden verlengd door ze met UV-licht te bestralen. Meer bepaald UV met gol engtes zoals ze afkomstig van de zon het aardoppervlak bereiken. Dat was vroeger al geprobeerd, maar toen droogden de vruchten sterk uit. En er bestonden geen lampen die dit zachtfruit gedurende langere tijd konden bestralen met dergelijk UV-licht in lage intensiteit in typische bewaaromstandigheden (koel & hoge luchtvochtigheidsgraad). Onlangs ontwikkelde een bedrijf echter led-lampen die daartoe wel in staat zijn. Amerikaanse onderzoekers gingen ermee aan de slag. Ze bewaarden aardbeien bij lage temperatuur en een hoge vochtigheidsgraad, en bestraalden ze intussen met het UV-licht in lage intensiteit. Als controle bewaarden ze een ander stel aardbeien onder vergelijkbare omstandigheden, maar zonder dat deze werden met de nieuwe UV-leds werden bestraald. De vorsers gingen na of ze donkerder werden, lichter, droger, welke concentratie fytochemicaliën ze bevatten. Tevens controleerden ze de aardbeien op zichtbare schade en schimmelgroei. De conclusie was dat de bestraalde vruchten negen dagen langer (dus dubbel zo lang als normaal) houdbaar bleven. << (US Department of Agriculture, Sensor Electronic Technology Inc., USA) Foto 2: Nieuwe UV-leds maken aardbeien negen dagen langer houdbaar. NIEUWE OPVOLGMELK LEIDT TOT BETERE BMI BIJ KINDEREN Onderzoek toont aan dat kinderen van obese moeders een hoger geboortegewicht hebben, sneller groeien in de kinderjaren en, op latere leeftijd, een verhoogd risico op overgewicht lopen. Een nieuwe studie ging na of een andere opvolgmelkformule daar iets aan kon veranderen. De vorsers werkten met gezonde kinderen van obese moeders, meer bepaald met een body mass index hoger dan 25. Ze gebruikten opvolgmelk op basis van wei. Een deel was gemaakt volgens een experimentele formule ( EXPL genoemd), een ander volgens een standaardformule ( CTRL ). De EXPL-melk bevatte 628 calorieën per liter, had 1,65 gram proteïne per 100 calorieën, en was van probiotica gemaakt. Bij de CTRL-melk was dat respectievelijk 656 calorieën, 2,63 gram proteïne en geen probiotica. Twee groepen kinderen dronken elk één van beide versies opvolgmelk, en dit tussen de leeftijd van drie en twaalf maanden. De onderzoekers stelden vast dat de kinderen die EXPL hadden gekregen, minder aan gewicht wonnen en een lagere (betere) BMI hadden dan deze die met CTRL werden gevoed. En dit fenomeen bleek zich tot de leeftijd van minstens 24 maanden te manifesteren. De onderzoekers vermoeden dat het lagere gehalte proteïnes het verschil maakt. Standaard opvolgmelk bevat er namelijk meer van dan moedermelk, terwijl de nieuwe formule een hoeveelheid bevat die daar dichter bij aansluit. << (Nestlé, Zwitserland, Universidad de la Frontera, Chili - University of Iowa, USA) Foto 4: Standaard opvolgmelk bevat meer proteïnes dan moedermelk. Evenveel zou beter zijn.

13 INTERNATIONAAL NIEUWS / food INDUSTRY / SEPTEMBER 2013 / 13 ROOD IS ZOET, BLAUW IS ZOUT Britse wetenschappers gingen de impact na van bestek en voedsel in verschillende kleuren en gewichten op de eetervaring van consumenten. Zo kregen proefpersonen een witte lepel. Als ze daarmee witte yoghurt aten, vonden ze die dens en schatten ze het product als zijnde duur. Maar als ze identiek dezelfde yoghurt, weliswaar roze gekleurd, met een witte lepel aten, vonden ze dat zuivelproduct plots minder dens en minder duur. Beide kleuren yoghurt vonden ze zoeter als ze een witte in plaats van zwarte lepel gebruikten. Om het nog wat moeilijker te maken: dat de yoghurt zogezegd zoeter werd, vonden ze een goede zaak voor de roos gekleurde yoghurt, maar niet voor de witte. Voorts vonden de proevers het product lekkerder als de lepel het verwachte gewicht had: licht bij plastic exemplaren. Tevens stelden de vorsers vast dat yoghurt die met een blauwe lepel werd gegeten, als zouter werd ervaren. De oorzaak is wellicht dat zoute snacks in het Verenigd Koninkrijk doorgaans blauwe verpakkingen hebben. En dan was er nog de vorm van het bestek. Kaas op een mes bleek zouter te worden bevonden als op een lepel, vork of tandenstoker. << (University of Oxford, VK) Foto 5: Als deze yoghurt met een ander kleur lepel wordt gegeten, zou ze wel eens anders kunnen smaken POLYDEXTROSEVEZELS VERBETEREN VERZADIGINGSGEVOEL De dieetvezel polydextrose bevordert het verzadigingsgevoel en doet zo de inname van calorieën dalen. Dat blijkt uit een onderzoek waaraan 21 proefpersonen deelnamen. Ze kregen elk chocolademelk te drinken, met daarin variërende dosissen (tussen 0 en 25 gram) van een commercieel verkrijgbare polydextrose, en dit 90 minuten voor ze een onbeperkte hoeveelheid van een maaltijd op basis van pasta mochten eten. Op het moment dat de deelnemers zich verzadigd voelden, bepaalden de vorsers de precieze hoeveelheid energie die ze tot zich hadden genomen. Uit de test bleek dat er minder calorieën waren opgenomen naarmate de hoeveelheid polydextrose in het drankje toenam. Bovendien bleken de twee hoogste dosissen (12,5 en 25 gram) ertoe te leiden dat de persoon voor de rest van de dag minder at. Overigens is polydextrose zelf een energiearm product: het bevat slechts 1 kcal per gram. << (University of Nottingham, VK - Columbia University College, USA) Foto 6: 12,5 en 25 gram polydextrose in een glas chocolademelk vermindert het hongergevoel voor de rest van de dag. 6 CHOCOLADE VOOR WARME LANDEN Gangbare chocolade is in tropische landen moeilijk verkoopbaar. Door het klimaat daar wordt het product immers plakkerig, soms zelfs vloeibaar, heeft het de neiging aan de wikkel te kleven en uiteen te vallen wanneer deze wordt verwijderd. De voorbije maanden zijn er echter enkele patenten ingediend op chocolades die dit euvel niet vertonen. Eén van de oplossingen bestaat uit het gebruik van vetten met hoger smeltpunt dan cacaoboter. Nadeel is dat er in bepaalde landen een beperking bestaat op de hoeveel cacaoboter die in chocolade door een andere substantie mag worden vervangen. Bovendien zorgen die andere vetten vaak voor een wasachtig mondgevoel. Een andere oplossing is het kleiner maken van de suikerpartikeltjes. Maar een dergelijke ingreep verandert de viscositeit, wat aanpassingen van het productieproces noodzakelijk maakt. Met die werkwijze zijn reeds chocolades gemaakt die na 3 uur bij 40 C niet smelten, en toch hetzelfde mondgevoel hebben. De laatst bekende oplossing is er één waarbij de buitenste laag van de chocolade wat humectantia (wateraantrekkende stoffen) bevat. Mogelijkheden zijn propyleenglycol, polyethyleenglycol, polyolen (zoals glycerol), suikeralcoholen (genre sorbitol, xylitol, maltitol of mannitol) en suikers (zoals sucrose en fructose). Bij hogere temperaturen wordt de binnenkant weker, maar de buitenkant niet. Door de band genomen, is die gewijzigde buitenste laag 5 à 20 % van de chocolade; dunner kan ook, maar dan is een hoger percentage humectantia nodig. Nadeel is dat de humectantia een korrelig of wasachtig mondgevoel kunnen geven. Maar bij de toegepaste hoeveelheden zou daarvan weinig zijn te merken. Dit type chocolade zou 40 à 45 C weerstaan. << (Cadbury, UK - Nestlé, Zwitserland) Foto 7: De voorbije maanden zijn enkele chocolades ontwikkeld die vlot verkoopbaar zijn bij hoge temperaturen, dus ook in tropische landen.

14 PUBLIREPORTAGE 14 / SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY EMPACK2013: EEN OP MAAT GEMAAKTE BELEVING VOOR EN DOOR DE BEZOEKERS Op 2 & 3 oktober kunnen professionals tijdens EMPACK kennismaken met de producten en diensten van 250 verpakkingsbedrijven. Bovendien sluit het randprogramma naadloos aan bij het exposantenaanbod. Enkele maanden voor de beurs peilde organisator easyfairs nl. bij de bezoekersdoelgroep naar de meest interessante thema s. Het meest genoemde topic is duurzame verpakkingen. In dat kader discussieert de internationale key note speaker en milieuconsultant Mark Shayler van Tickety Boo over de (on)haalbaarheid van duurzaam verpakken. Aansluitend neemt hij deel aan het paneldebat samen met experts van FostPlus, Flanders Plastic Vision, Verpakkingscentrum Xios Hogeschool, Delhaize, Ook de topics verpakkingsbedrukking en voedselcontact blijven actueel. Een A-merk komt haar campagne rond gepersonaliseerde labels toelichten en kennispartner Pack4Food gaat dieper in op de General Manufacturing Practice voor voedselverpakkingen. PRAKTISCHE INFO EMPACK2013 BRUSSELS EXPO, HALL 6 & 9 WOENSDAG 2 & DONDERDAG 3 OKTOBER: ALLE INFO EN REGISTRATIE OP Ook de onmiskenbare link tussen verpakking en logistiek is van groot belang voor de bezoekers. Het Belgisch Verpakkingsinstituut licht toe hoe verpakking een rol kan vervullen als buffer tegen logistieke invloeden. Nadien wordt een paneldebat georganiseerd i.s.m. The Packaging People, waar vertegenwoordigers van beide sectoren zullen argumenteren hoe verpakking en logistiek elkaar aanvullen. Bezoekers kunnen de beurs bovendien ten volle beleven dankzij enkele highlights op de beursvloer. De uitgestippelde INNOVATI- ON & ECOPACK track wijzen de weg naar de laatste nieuwigheden en duurzame verpakkingsoplossingen. Bovendien kunnen bezoekers zich laten verbazen door de creativiteit van verpakkingsrobots in het ROBOPARK. De volledige levenscyclus van verpakkingen kan iedereen zelf ervaren dankzij de interactieve tentoonstelling PackStory i.s.m. FostPlus. EMPACK2013

15 De toekomst van -materialen en -diensten EMPACK2013 op de hoogte van de meest actuele thema s: Duurzame verpakkingen Mark Shayler Paneldebat i.s.m. FostPlus, Flanders Plastic Vision, XIOS Verpakkingscentrum, Delhaize,... Verpakking & logistiek Paneldebat i.s.m. The Packaging People Verpakkingsbedrukking & voedselcontact Casestudy A-merk ontdek via deze uitgestippelde routes duurzame oplossingen & innovaties laat u verbazen door de creativiteit van verpakkingsrobots volg de volledige levenscyclus van verpakkingen Catalogue Partner Industrial Media Partner Event partners Media partners

16 16 / SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY / VERPAKKINGEN TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO S PACK4FOOD/OXYSENSE/RIPESENSE/MGC INTELLIGENTE VERPAKKINGEN Gemeengoed binnen enkele jaren? De consument van vandaag wil weten wat hij eet. Vandaar dat hij in toenemende mate naar informatie op zoek is. Intelligente verpakkingen zijn een manier om op deze vraag in te spelen. Maar alhoewel ze intussen al een tijdje bestaan, blijken ze vooralsnog niet echt door te breken. En daar zijn volgens Pack4Food verschillende redenen voor. Niettemin wordt algemeen aangenomen dat de barrières kunnen worden weggewerkt en dat intelligente verpakkingen binnen enkele jaren gemeengoed zullen worden... Sinds enkele jaren zijn er vier belangrijke trends in verpakking: duurzaamheid, lekker en gezond (zo vers mogelijk, geen vitamineverlies,...), gebruiksvriendelijkheid en informatie. Intelligente verpakkingen kaderen in deze laatste trend. Want ze verschaffen de consument informatie over de kwaliteit (in de zin van versheid en voedselveiligheid) van het levensmiddel. Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert, Technologisch Adviseur Pack4Food: Soms worden ze wel eens verkeerdelijk op dezelfde lijn als actieve verpakkingen gezet. Het gaat echter om twee totaal verschillende oplossingen. Actieve verpakkingen veranderen de eigenschappen van het levensmiddel nadat de verpakking is gesloten, bijvoorbeeld om de houdbaarheid te verlengen. Denk maar aan verpakkingen met geïntegreerde zuurstofabsorbers die ervoor zorgen dat het voedingsproduct gedurende langere tijd niet aan zuurstof wordt blootgesteld. Intelligente verpakkingen veranderen het levensmiddel echter niet: ze geven enkel informatie over de kwaliteit van het verpakte product of de opslag/transportcondities ervan. Dit gebeurt naargelang hun mogelijkheden om externe of interne veranderingen in het product te detecteren of te registreren. Belangrijk om weten, is dat het niet om een extra verpakking gaat. Intelligente verpakkingen combineren de vereiste mechanische eigenschappen met functionaliteit ter bescherming tegen externe factoren (zoals vocht, zonlicht, zuurstof,...) en informatieverlening. MEEST GEKEND: DE TTI S In concreto zijn er twee types van intelligente verpakkingen op de markt: deze die zich op de omgevingscondities buiten de verpakking richten en deze die de kwaliteit van het product in de verpakking monitoren. De oplossingen waaraan wordt gesleuteld, zijn in vier categorieën in te delen. De meest bekende zijn zonder twijfel de TTI s: verpakkingen met tijd-temperatuur indicatoren. Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert: Veelal gaat het om labels die op de verpakking zijn aangebracht en verkleuren indien de minimale of maximale bewaartemperatuur gedurende een periode is overschreden. De meest gebruikte technologie bestaat erin om op het label een substraat met enzymes aan te brengen. De snelheid waarmee deze met elkaar reageren, is afhankelijk van tijd en temperatuur. Er werden tevens gelijkaardige systemen op basis van microbiologische processen ontwikkeld, waarbij de groeisnelheid van de micro-organismen die in het label aanwezig zijn, afhankelijk van de tijd/temperatuur is. De meest gekende producenten/verdelers van TTI s zijn TempTime ( OnVu ( en Innolabel ( Het toepassingsgebied van TTI s ligt voornamelijk in de opvolging van de koudeketen. Ze zijn bijvoorbeeld interessant bij het verre transport van high value, temperatuurgevoelige levensmiddelen, zoals pralines of fruit. Vooral in luchtcargo s bewijzen ze hun nut, want het gebeurt wel vaker dat goederen gedurende lange tijd op de tarmac van een tropische luchthaven blijven staan. NOG NIET VOOR CONSUMENTEN- VERPAKKINGEN Ook op consumentenvlak zouden de TTI s hun nut kunnen hebben. Want dan zou de verkleuring aan bewaringstijd kunnen worden gelinkt. Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert: Deze toepassing breekt echter nog niet door. En dat heeft verschillende redenen. Eerst en vooral is de prijs nog te hoog om de TTI s

17 Stand /10/2013EMPACK HET GROOTSTE VERPAKKINGSEVENT VAN BELGIË FMCG Production Logistics C R E A T I N G S O L U T I O N S T O G E T H E R CSi supplies turnkey solutions for layer palletising, robot palletising, pallet handling, product handling Lissenveld 41, Raamsdonksveer, The Netherlands tel / fax / info@csiportal.com CSI INDUSTRIES B.V.

18 18 / SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY / VERPAKKINGEN NL BE allesondercontrole.com TempMitter en TempWeb. Draadloze temperatuurbewaking en -registratie via internet. Bij de Oxysense wordt aan de binnenkant van de verpakking een sensor aangebracht, bestaande uit een polymeer met een luminicerende component. op individueel verpakkingsniveau te kunnen gebruiken. Maar dat is natuurlijk een vicieuze cirkel: vanaf het moment dat de oplossing op grote schaal wordt toegepast, zal de prijs automatisch dalen. Een veel grotere barrière is de tegenkanting van de retailers. De vrees bestaat immers dat de consument misbruik van de TTI s zal maken om het imago van het verkooppunt te besmeuren of nancieel voordeel te verkrijgen. En die kans is inderdaad reëel. Als iemand een levensmiddel met een TTI koopt en te lang in zijn wagen in de zon laat liggen, kan die gemakkelijk naar het warenhuis stappen en klacht neerleggen. Bovendien werd al heel wat onderzoek gedaan rond bewaring. En daaruit blijkt dat het heel moeilijk is om een correlatie te leggen tussen bijvoorbeeld microbiologie en de effectieve conserveertijd van een levensmiddel. Want niet alle voedingsproducten bederven microbiologisch, terwijl temperatuur eveneens oxidatie- en verkleuringsprocessen van levensmiddelen beïnvloedt. Met andere woorden: het principe van TTI s is te eenvoudig om altijd betrouwbaar te zijn. Vandaar dat het toepassingsgebied van deze oplossing voorlopig vooral tot de opvolging van de koudeketen zal beperkt blijven. Niettemin zijn de producenten van TTI s bezig met verdere ontwikkelingen om de toepasbaarheid uit te breiden, zowel binnen de food als non-food sector. INDICATIE VAN LEKKEN Een tweede groep zijn de lekindicatoren. Deze zijn vooral bestemd om na te gaan of MAP-verpakkingen zuurstof binnenlaten. Ook hier weer is de techniek op een kleurenwissel gebaseerd. In concreto is de binnenkant van de verpakking van een label voorzien. Dit bevat op zijn beurt een component (zoals methyleenblauw) dat verkleurt in functie van de O 2 -concentratie. Een bekend product is Ageless Eye : indien het zuurstofgehalte 0,5 % of meer bedraagt, slaat de kleur om van roze naar blauw. Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert: Het grote probleem is dat sommige lekindicatoren reversibel zijn. Met andere woorden: er treedt een verkleuring op als er zuurstof in de verpakking binnendringt. Maar als de micro-organismen beginnen te groeien en deze zuurstof snel verbruiken, zullen de indicatoren opnieuw de oorspronkelijke kleur aannemen. Dan is hun nut natuurlijk nihil. Vandaar dat er in dit type van intelligente verpakkingen vooral aan de irreversibiliteit zal moeten worden gewerkt. In deze categorie situeren zich trouwens nog andere systemen, zoals het Oxysense -systeem ( Bij deze oplossing wordt aan de binnenkant van de verpakking een sensor aangebracht, bestaande uit een polymeer met een luminicerende component. Om na te gaan of er zuurstof is binnengedrongen, moet deze sensor met een lichtbron worden bestraald. Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert: Indien er zich zuurstof in de verpakking bevindt, zal deze een deel van de uorescentie-energie van de luminicerende component absorberen. De daling van de uorescentie, gemeten door de probe die ook de lichtbron uitzendt, is een maat voor de O 2 -concentratie. Via software wordt dan berekend wat de effectieve O 2 -concentratie is. Voordeel van deze oplossing is dat de verpakking niet meer doorprikt hoeft te worden om O 2 te meten. Daarenboven is er een hogere gevoeligheid bij lage O 2 - concentratie, wat ook mogelijkheden biedt voor het meten van restzuurstof-waarden. Maar daar tegenover staat dat het hier uiteraard over transparante verpakkingen moet gaan. Een gelijkaardig meetsysteem voor niet-destructieve O 2 -metingen is het PreSens-systeem ( REGISTRATIE VAN PRODUCTVERANDERINGEN De derde grote groep van intelligente verpakkingen wordt als kwaliteitsindicatoren aangeduid. Het gaat om oplossingen waarbij in de verpakkingen sensoren worden aangebracht die veranderingen in het product registreren. In theorie zijn er tal van meetmogelijkheden: smaakcomponenten, ethyleen, amines, andere microbiologische metabolieten,... Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert: Er bestaan nog maar weinig commercieel toepasbare kwaliteitsindicatoren. En

19 Claes MEER INFO? BEL ONS! 011 / Unieke kenmerken van de TPS 1000 Easy mould change De mallen zijn eenvoudig te wisselen dankzij het unieke wisselsysteem Easy to clean Dankzij het machine ontwerp is de machine eenvoudig te reinigen Easy to operate Het stapsgewijs opgebouwde programma in combinatie met de touchscreen begeleidt u door het programma Easy access Door het openen van 1 kap is de machine volledig toegankelijk Machine afmetingen 3.320x1.180x1.500 mm Vermogen 6 kw Cyclustijd 4-10 sec. p/min. TL 300 halfautomatische tray sealmachine De compacte flexibele oplossing voor het verpakken van schalen onder vacuüm of begassing Capaciteit: ong. 2-7 cycli/min Afmetingen (B x D x H): 995 x 795 x 1600 mm VOOR MEER INFO: CONTACTEER ONZE VERTEGENWOORDIGERS 011 /

20 20 / SEPTEMBER 2013 / food INDUSTRY / VERPAKKINGEN Het project CheckPack zoekt naar mogelijkheden om intelligente verpakkingen op basis van photonic chips te creëren. diegene die wel op de markt beschikbaar zijn, meten bijna allemaal de amines die door microbiologische bederfprocessen vrijkomen. In de praktijk gaat het meestal om ph-gebaseerde indicatoren die aan de binnenkant van de verpakking worden aangebracht. Deze bevatten een substraat dat verkleurt bij wijziging van de ph door bijvoorbeeld contact met vluchtige amines. Hoewel deze oplossing irreversibel is, kampt ze met verschillende problemen. Eerst en vooral zijn er tal van producten die bij bederf geen amines produceren. Met andere woorden: er is nog werk aan de winkel om indicatoren te ontwikkelen die speci ek op andere componenten reageren. Daarnaast is het belangrijk dat dergelijke indicatoren voldoende gevoelig zijn (ppmppb range). Natuurlijk is er ook hun kostprijs en het feit dat de meeste van deze indicatoren visueel verkleuren met mogelijks interpretatieproblemen op distributie- en consumentenniveau tot gevolg. Gelukkig wordt er al heel wat onderzoek gedaan om andere kwaliteitsindicatoren te ontwikkelen. Twee voorbeelden zijn Ripesense en SensorQ. De eerste is bestemd om het rijpingsproces van fruit op te volgen: de sensor verkleurt naarmate meer aromacomponenten vrijkomen. De SensorQ werd dan weer speci ek voor het meten van de versheid van vers verpakt vlees en gevogelte ontwikkeld. Deze sensor detecteert geproduceerde amines. Deze zullen de ph van de sensor wijzigen waardoor er een verkleuring optreedt (van oranje naar groen). OOK MET INKTEN Tenslotte zijn er nog de verpakkingen die met thermochrome inkt zijn bedrukt. Wanneer een bepaalde temperatuur wordt overschreden, zullen de letters van deze inkt zichtbaar worden. Deze formule kent al enig succes op de markt. Zo zijn er kof ebekers waar de letters hot op verschijnen indien de drank nog te heet is om te worden gedronken. En de blikjes van Jupiler Blue werden enige tijd met thermochrome inkt uitgerust om aan te geven wat de ideale consumptietemperatuur was. RFID: IN DEZELFDE LIJN Een oplossing die er een beetje buiten valt, maar toch nauw met intelligente verpakkingen is verbonden, is RFID (Radio Frequency IDenti cation). Het is een systeem dat qua technologie al vrij ver is ontwikkeld. En ook qua aantal toepassingen gaat het de goede richting uit. Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert: Omwille van de kostprijs is het een oplossing die voornamelijk op palletniveau wordt gebruikt. Een doorbraak bij individuele verpakkingen zie ik nog niet meteen morgen gebeuren. Intussen is RFID al vrij gekend, waardoor we de techniek niet uitvoerig zullen beschrijven. In feite komt het erop neer dat een tag op een verpakking of pallet wordt aangebracht. Naast de mogelijkheid om dit te gebruiken als identi catietool (zoals productiedatum, batchnummer, ) kan ze ook worden toegepast om de kwaliteit of de omgevingsfactoren op te volgen. In dit laatste geval gaat het om een drager met een elektronisch circuit, sensoren (bijvoorbeeld om temperatuur, gasconcentratie, vochtigheid, ethyleen,..., te meten), een datalogger en een batterijtje. Hierbij wordt de geregistreerde informatie meteen opgeslagen, waarna de tag bijvoorbeeld bij aankomst via een speciaal apparaatje wordt uitgelezen of de informatie zelf verstuurt naar een computer (in dit laatste geval spreken we van actieve tags). NOG TALRIJKE BARRIÈRES Ongeacht het type intelligente verpakking, vaak blijkt de kostprijs een algemene doorbraak in de weg te staan. Ook de recycleerbaarheid is een kopzorg, want momenteel is het niet duidelijk hoe die sensoren en labels op een kostenef ciënte manier kunnen worden verwijderd. Zoals aangegeven, staan de retailers heel erg argwanend ten opzichte van systemen die met kleurveranderingen werken. Tevens is er nog quasi geen onderzoek gedaan over hoe de consument op de verschillende types van intelligente verpakkingen zal reageren. Verder zijn er nog talrijke vragen over de adequaatheid van deze oplossingen. En tenslotte zijn de intelligente verpakkingen onderworpen aan de Europese wetgeving 450/2009, wat betekent dat ze door EFSA moeten worden goedgekeurd (indien ze in contact met levensmiddelen worden gebruikt). De opmaak van zo n dossier impliceert een grote kost die niet voor elke producent is weggelegd, vertelt Prof. Dr. Ir. Peter Ragaert. Bovendien duurt het maanden vooraleer het al dan niet wordt goedgekeurd. Met andere woorden: dit traject kan eveneens een grote hindernis vormen bij de lancering van nieuwe oplossingen. Niettemin verwachten we dat binnen een vijftal jaar bepaalde intelligente verpakkingen toch in toenemende mate zullen worden toegepast. Maar er is nog werk aan