GRONDBANK vzw GRONDVERZET IN BESTEKKEN: BONDIGE HANDLEIDING VOOR LOKALE BESTUREN (WEGEN EN RIOLERINGSWERKEN) vzw Grondbank 1

Transcriptie

1 GRONDBANK vzw GRONDVERZET IN BESTEKKEN: BONDIGE HANDLEIDING VOOR LOKALE BESTUREN (WEGEN EN RIOLERINGSWERKEN) Oktober 2010 Grondbank vzw vzw Grondbank 1

2 HOUDSTAFEL Inleiding Vuistregels voor de opmaak van een technisch verslag Opmaak van het bestek: praktische tips bij standaardbestek Vertaling van het technisch verslag haar de besteksposten van hoofdstuk 4-2 Droog grondverzet Veel gestelde vragen en discussies Uitvoering Besluit..11 Bijlagen REDACTIE Grondbank vzw Lombardstraat Brussel Tel: 02/ Fax: 02/ grondbank@grondbank.be Contactpersonen : Elisa Vermeulen, Andy Heurckmans VOORWOORD Deze handleiding van vzw Grondbank kadert in het advies rond uitgegraven bodem volgens art Het betreft advies over de invulling van art. 174 van Vlarebo. Grondbank kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de juridische juistheid of volledigheid van de teksten. Omwille van de leesbaarheid van de tekst worden de teksten hier beperkt in functie van de relevantie voor de grondverzetsregeling (Vlarebo XIII 1 ). Wijzigingen aan deze wetgeving kunnen gevolgen hebben op deze handleiding. 1 Vlarebo XIII: Besluit van de Vlaamse regering van 14 december 2007 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming. vzw Grondbank 2

3 INLEIDING Doelstelling Grondverzet bezorgde de lokale besturen de voorbije jaren heel wat kopzorgen. De typebestekken (o.a. SB250) zijn zeer algemeen opgesteld. In het bijzonder bestek is een specifiekere aanpak vereist. Dit vraagt de nodige achtergrondkennis. Om lokale besturen (en hun studiebureaus) een antwoord te bieden op hun vragen heeft Grondbank een eenvoudige handleiding opgesteld voor wegen- en rioleringswerken. Deze handleiding is het resultaat van intensief overleg met openbare besturen, aannemers en studiebureaus. Op basis van de positieve en negatieve ervaringen uit de praktijk stelde Grondbank eenvoudige vuistregels op voor de meest voorkomende situaties bij wegen- en rioleringswerken aan bestaande wegen. Voor meer projectspecifiek advies kan u contact opnemen met vzw Grondbank of uw erkende bodemsaneringsdeskundige. De onderbouwing en achtergrondinformatie van deze vuistregels (het overleg met de verschillende actoren, bepalingen van Vlarebo, wet op overheidsopdrachten, standaardbestek 250) worden niet behandeld in deze nota. Voor meer informatie hierover kan u contact opnemen met Elisa Vermeulen (02/ ). Inhoud De initiatiefnemer grondwerken (bouwheer) krijgt in Vlarebo hoofdstuk XIII 2 belangrijke taken toegewezen: 1. een technisch verslag laten opmaken en de conformverklaring ervan aanvragen (art. 175); 2. de nodige bepalingen m.b.t. de grondverzetregeling opnemen in het bestek (art. 174). Omdat het bestek in de eerste plaats afhangt van de resultaten van het technisch verslag, wordt in het eerste deel ingegaan op de opmaak van het technisch verslag. Het tweede deel schetst de belangrijkste aandachtspunten voor de opmaak van het bestek. Het laatste deel geeft nog enkele tips voor de uitvoering. Verwijzingen naar Standaard Bestek 250 In deze tekst wordt verwezen naar het standaardbestek 250 v2.2 (dd. 2010), verder afgekort als SB250. Deze tekst is beschikbaar op vzw Grondbank 3

4 1. VUISTREGELS VOOR DE OPMAAK VAN EEN TECHNISCH VERSLAG Vele discussies over de verrekening van het grondwerk zijn het gevolg van onvolledige of foute informatie bij inschrijving. Het technisch verslag is in principe het vertrekpunt voor de opmaak van het bestek. Daarom dient hier de nodige tijd voor worden uitgetrokken. 1.1 Is de opmaak van een technisch verslag verplicht? Openbare wegen, oude wegbeddingen en bermen worden in Vlarebo per definitie als verdachte grond beschouwd (Vlarebo art ). M.a.w. is bij grondverzet aan bestaande openbare wegen de opmaak van een technisch verslag altijd verplicht. Uitzondering: Bij kleine werken (totaal uit te graven volume < 250 m³) is geen technisch verslag en bodembeheerrapport vereist wanneer de uitgegraven bodem wordt hergebruikt binnen de werf (kadastrale werkzone). Voor de grondoverschotten is wél een technisch verslag vereist. Het technisch verslag kan eventueel opgesteld worden op een tussentijdse opslagplaats of grondreinigingscentrum (art ). Het bijzonder bestek moet dan in die zin aangepast worden (zie bijlage 2). 1.2 Start tijdig met de opmaak van het technisch verslag. Wacht niet op het definitieve ontwerp om de erkende bodemsaneringsdeskundige opdracht te geven voor de opmaak van het technisch verslag. Door tijdig te starten met de opmaak van het technisch verslag kan het onderzoek grondig gebeuren (zie ook punt 5 en 6). Dit reduceert het aantal onzekerheden. Tip: Voorzie in de samenwerkingsovereenkomst met de erkende bodemsaneringsdeskundige een uurtarief voor overleg. Zo kan u bijkomend advies vragen bij de voorbereiding van het project (bvb. een toelichting op de startvergadering) of tijdens de uitvoering van de werken (bvb. bij onvoorziene omstandigheden). 1.3 Bezorg de erkende bodemsaneringsdeskundige gedetailleerde informatie over de werken (bijlage 1). De erkende bodemsaneringsdeskundige moet een volledig zicht krijgen op de uit te voeren grondwerken: - Gedetailleerde omschrijving van de geplande werken, bvb. o heraanleg van de wegenis van gevel tot gevel, verbreden van de rijweg, (her)aanleg van fietspad, o rioleringswerken: nieuwe sleuven en/of vervangen van reeds bestaande buizen o uitgraven van nieuwe grachten o - Mogelijk bijkomend uit te voeren grondwerken, bvb. de bestaande riolering moet misschien (plaatselijk) vervangen worden, afhankelijk van de vaststellingen tijdens de uitvoering; - Ontwerpplannen met aanduiding van de verschillende uitgravingszones en uitgravingsdieptes; - Gedetailleerde opsplitsing van de volumes per uitgravingszone. U kan hiervoor gebruik maken van het voorbeeld van de grondverzetstabel in bijlage 1. vzw Grondbank 4

5 Bijkomend informeert u de erkende bodemsaneringsdeskundige ook over de voorziene grondstromen en fasering (indien gekend). Zo kan hij hiermee rekening houden bij de opmaak van het technisch verslag (bvb. de afbakening van de kadastrale werkzone): - Waar worden ophogingen of aanvullingen gerealiseerd? - Wat is de fasering van de werken? Kan grond van de uitgravingen hergebruikt worden voor deze ophogingen of aanvullingen? Principes voor de opmaak van het technisch verslag Voor de opmaak van het technisch verslag verwijzen we naar de volgende documenten: - Standaardprocedure voor de opmaak van een technisch verslag 1 april 2008 OVAM - Nota wegen- en rioleringswerken juli 2009 Grondbank - Wegen- en rioleringswerken in bestaande weginfrastructuur: praktische richtlijnen september 2010 Grondbank. Deze documenten kan u raadplegen op Aanvullend onderzoek op de minimale strategie De bemonsteringsstrategie van de standaardprocedure (opmaak van een technisch verslag) is een minimale strategie. Deze is ontoereikend wanneer uit de eerste resultaten blijkt dat er verschillende milieukwaliteiten aanwezig zijn. Overleg met de erkende bodemsaneringsdeskundige en het studiebureau is belangrijk in deze fase. Bijkomend onderzoek is niet altijd een meerkost. Bijkomend onderzoek biedt dikwijls de mogelijkheid om (1) de uitvoeringskosten te drukken en (2) tegelijkertijd een aantal onzekerheden te reduceren (en daardoor onvoorziene kosten tijdens de uitvoering te vermijden). Bijvoorbeeld: - Afperken van een verontreinigingsvlek (bvb. t.h.v. een ondergrondse stookolietank): dit laat toe om de volumes te reinigen bodem beter in te schatten; - Verifiëren van onverwachte resultaten, bvb. verhoogde concentraties van PAK s in de ongeroerde diepere lagen; - Verifiëren van piekwaarden (eenmalig sterk verhoogde concentratie); - Analyse van reinigingsparameters: dit laat toe om de reinigingskost correcter in te schatten, bvb. 63 µm-gehalte (korrelgrootteverdeling). 1.6 Laat uitloogproeven uitvoeren op partijen die niet voor vrij gebruik in aanmerking komen. Uitloogproeven zijn nodig, wanneer bodem die niet voor vrij gebruik in aanmerking komt (bvb. 410) moet worden afgevoerd. Zonder deze uitloogproeven zijn de gebruiksmogelijkheden onvoldoende gekend en kan de inschrijver de kostprijs niet correct inschatten: afhankelijk van het resultaat komt de partij nog in aanmerking voor hergebruik of zal hij gereinigd moeten worden. Bovendien kunnen uitloogproeven indien het resultaat gunstig is - ook de gebruiksmogelijkheden binnen de werf vergroten. Tip: Indien de schudproef niet voldoet kan een kolomproef ingezet worden om de resultaten van de schudproef te verifiëren. vzw Grondbank 5

6 1.7 Vraag de conformverklaring aan en neem de conformverklaring op in het bestek. De conformverklaring is meer dan een formaliteit. Een grondig nazicht van het technisch verslag en een controle op de uitvoerbaarheid, laten toe om bij te sturen waar nodig. De conformverklaring biedt m.a.w. de mogelijkheid om - in overleg met de bouwheer en de erkende bodemsaneringsdeskundige - het technisch verslag optimaal af te stemmen op de uitvoering en de fasering. De conformverklaring vat bovendien de belangrijkste uitvoeringsbepalingen samen, waarmee u rekening moet houden bij de opmaak van het bestek. 2. OPMAAK VAN HET BESTEK: PRAKTISCHE TIPS BIJ STANDAARDBESTEK 250 Dit hoofdstuk bevat een aantal tips en vuistregels voor de concrete invulling van de posten voor grondwerk van standaardbestek 250 (versie 2.2). Daarnaast behandelen we de meest voorkomende vragen. Opgelet: (1) Dit hoofdstuk is onlosmakelijk verbonden met het eerste hoofdstuk. Het bestek kan pas volledig en sluitend zijn als het technisch verslag dat is. (2) Indien er geen technisch verslag voorhanden is bij aanbesteding, wijkt u af van het standaardbestek 250. Het bijzonder bestek moet bijgevolg aangepast worden. Een voorbeeld vindt u in bijlage Vertaling van het technisch verslag naar de besteksposten van Hoofdstuk 4-2 Droog Grondverzet De tabel in bijlage 3 geeft een samenvatting van de posten voor grondverzet uit SB250 (hoofdstuk 4-2). Deze tabel verduidelijkt in welke situaties u deze posten kan toepassen en geeft aan voor welke driedelige codes u de verschillende posten kan gebruiken. Paragraaf en geven extra vuistregels bij de posten voor afvoer van grondoverschotten Differentiatie van de genormaliseerde posten z en z afgraving/uitgraving met verwijdering buiten de werf of naar een TOP Algemeen De kostprijs voor afvoer van uitgegraven bodem hangt af van de gebruiksmogelijkheden. Daarom worden best gedifferentieerde posten voorzien in de meetstaat. Vermijd echter een te gedetailleerde opsplitsing per driedelige code. In principe zijn er voor deze genormaliseerde post 3 categorieën van gebruiksmogelijkheden: Categorie 1: Vrij gebruik als bodem (211); Categorie 2: Bouwkundig bodemgebruik / vormvast product (xy1) (bodem voldoet niet aan waarde voor vrij gebruik gunstige uitloogproef); Categorie 3: Gebruiksmogelijkheden onvoldoende gekend (bvb. xy0 - bodem voldoet niet aan waarde voor vrij gebruik uitloogproef ongekend): bijkomende bemonstering vereist vóór gebruik verdere differentiatie nodig vzw Grondbank 6

7 Categorie 3: Gebruiksmogelijkheden onvoldoende gekend Hoewel dit vermeden moet worden (zie 1.6), leert de praktijk dat deze situatie soms onvermijdelijk is. Omdat de kostprijs voor aanvaarding op een TOP verschilt naargelang het resultaat van de vereiste bemonstering moet de post voor categorie 3 per definitie verder gedifferentieerd worden, naargelang het resultaat: - een post voor de kosten voor afvoer naar een TOP, in geval van gunstige analyseresultaten (na bemonstering op de TOP); - een post voor de meerkosten in geval van tegenvallende resultaten. Opgelet: De meerkosten bij tegenvallende resultaten kunnen niet altijd op voorhand correct ingeschat worden. Dit is bvb. vaak het geval indien de grond gereinigd moet worden. Een voorbehouden som, zoals beschreven in hoofdstuk 1 van SB250 (afgiftekosten) biedt hiervoor een oplossing. Er kunnen verschillende redenen zijn waarvoor bijkomende bemonstering nodig is. Verduidelijk deze posten daarom in het bijzonder bestek. Zo vermijdt u verschillende interpretaties en misverstanden. Voor meer projectspecifiek advies kan u ons steeds contacteren. Voorbeelden 1. Een partij met code 410 dient te worden afgevoerd. Er werden nog geen uitloogproeven uitgevoerd. Afhankelijk van het resultaat van de uitloogproef komt de partij nog in aanmerking voor hergebruik of zal hij gereinigd moeten worden. In de meetstaat worden gedifferentieerde posten voorzien: - uitgraving met verwijdering buiten de werf of naar een TOP met het oog op bouwkundig bodemgebruik (gunstige uitloogproef); - meerprijs voor reiniging (ongunstige uitloogproef). (Opgelet: deze kostprijs moet ook eventuele bijkomende transportkosten naar een grondreinigingscentrum omvatten te verduidelijken in het bijzonder bestek). 2. Het traject ligt langs een tankstation (ondergrondse tank), waar een verontreinigingsvlek met minerale olie voorkomt. Hoewel de verontreiniging volgens de gekende resultaten niet tot aan de uitgravingszone zou reiken (met code 211), legt het technisch verslag een controleanalyse op. In de meetstaat worden gedifferentieerde posten voorzien: - uitgraving met verwijdering buiten de werf of naar een TOP met het oog op vrij gebruik (211) m.a.w. indien de milieukwaliteit bevestigd wordt; - meerprijs voor bouwkundig bodemgebruik m.a.w. indien de milieukwaliteit niet bevestigd wordt, maar de partij wel nog in aanmerking komt voor bouwkundig bodemgebruik; - meerprijs voor reiniging 1. 1 Opgelet: extra verduidelijking nodig in het bijzonder bestek, bvb. (1) Deze kostprijs moet ook eventuele bijkomende transportkosten naar een grondreinigingscentrum omvatten; (2) Verduidelijking hoe de kosten verrekend worden: t.o.v. welke basisprijs geldt de meerprijs? (Een meerprijs betekent dat de basisprijs steeds uitbetaald wordt.) vzw Grondbank 7

8 2.1.2 Aanvullingen op het bijzonder bestek voor de genormaliseerde posten z en z afgraving/uitgraving met verwijdering naar een grondreinigingsbedrijf SB250 voorziet een genormaliseerde post met verwijdering naar een grondreinigingsbedrijf. Een verduidelijking in het bijzonder bestek is echter nodig. In praktijk kan de opdrachtgever namelijk kiezen voor verschillende opties: - Enkel het transport naar het grondreinigingscentrum maakt deel uit van de aanbesteding. De kosten voor de verwerking van de bodem blijven ten laste van het bestuur; OF - Transport én verwerking van de bodem maken deel uit van de aanbesteding. o Er wordt een eenheidsprijs gevraagd voor transport en verwerking. Voorzie voldoende gegevens in het bestek om de reinigingskost correct in te schatten (zie 1.5); OF o Er wordt een eenheidsprijs gevraagd voor het transport. Voor de verwerkingskost wordt een voorbehouden som voorzien zoals beschreven in hoofdstuk 1 van SB250 (afgiftekosten). 2.2 Veel gestelde vragen en discussies Correcte terminologie Aanvullend op SB250 wordt in bestekken soms de administratieve procedure voor grondverzet (Vlarebo XIII) expliciet opgenomen. Deze teksten zijn vaak niet geactualiseerd aan de recente wijzigingen van de wetgeving. In bijlage 4 is de traceerbaarheidsprocedure van Vlarebo XIII samengevat Niet alle grondwerk is vervat in Hoofdstuk 4-2 Niet alle grondwerk wordt afzonderlijk verrekend onder de posten van hoofdstuk 4-2. Soms is het grondwerk inbegrepen in andere eenheidsprijzen. Voor een aantal genormaliseerde posten is het onduidelijk wat inbegrepen is in de eenheidsprijzen of niet. Omdat er verschillende interpretaties mogelijk zijn, leidt dit tot verwarring bij inschrijving en discussie in uitvoering. Een extra verduidelijking in het bijzonder bestek is nodig. Bijzondere aandacht is nodig voor volgende 2 situaties: 1. Uit te graven bodem onder de op te breken verharding ( ). 2. Extra uitgraving voor het geschikt maken van het baanbed (4-5) of de sleufbodem ( C). Voor de verdere differentiatie van de posten naargelang de milieukwaliteit, verwijzen we naar paragraaf 2.1. Opgelet: In hoofdstuk 7 is er een verwijzing naar hoofdstuk 4 voor het grondwerk (verwerking van grondoverschotten). Vergeet deze volumes niet mee te tellen in de meetstaat! vzw Grondbank 8

9 Uit te graven bodem onder de op te breken verharding Hoofdstuk (verwijzing volgens v2.2) van het standaardbestek 250 (opbraak van de verharding, inclusief fundering en onderfundering) werd na het in voege treden van de grondverzetregeling aangepast. Het doel van deze wijziging was te verduidelijken dat uitgegraven bodem verrekend wordt volgens de posten voor droog grondverzet (4-2) en niet volgens de post voor opbraak van bestaande verharding. De vroegere onderfundering is dikwijls opgebouwd uit zand of de oorspronkelijke (geschikt gemaakte) bodem. In deze gevallen valt het hergebruik van deze uitgegraven bodem onder het toepassingsgebied van Vlarebo XIII. Dit zorgt voor discussies. Omdat het volume uit te graven bodem initieel berekend wordt o.b.v. theoretische diktes van de verharding (SB ), komen er in uitvoering onvoorziene volumes uitgegraven bodem vrij ( verdoken grondverzet ). Het is nochtans mogelijk om dit volume op voorhand te corrigeren. Aan de hand van de boringen die worden uitgevoerd voor de opmaak van het technisch verslag is de werkelijke dikte van de verharding gekend. Vuistregel: 1. Ga na vanaf welke diepte de erkende bodemsaneringsdeskundige bodem heeft aangetroffen en dus mengmonsters heeft samengesteld. Pas, in overleg met het studiebureau, het totaal uit te graven volume aan in de meetposten van het bestek en het technisch verslag. 2. De afvoer en verwerking van grondoverschotten (toepassingsgebied Vlarebo) worden verrekend onder de posten van droog grondverzet 4-2. Opbraakmateriaal (toepassingsgebied Vlarea) wordt verrekend onder de posten van Opgelet: Indien er geen boringen of sonderingen doorheen de verharding worden uitgevoerd, omdat er geen grondverzet wordt verwacht, is de opbouw van de weg niet gekend. In de praktijk komt heel vaak toch uitgegraven bodem vrij (zie reden hierboven). In dit geval stelt zich het bijkomende probleem dat de vrijgekomen bodem nog bemonsterd moet worden. Dit is de verantwoordelijkheid van de bouwheer. Hoewel het uitvoeren van een aantal boringen de voorkeur draagt, kan als alternatief een post voor afvoer naar een tussentijdse opslagplaats in het bestek worden voorzien. Dit naar analogie van het voorbeeld in bijlage 2 (geen technisch verslag beschikbaar). vzw Grondbank 9

10 Extra uitgraving voor het geschikt maken van het baanbed (4-5) of de sleufbodem ( C). Plaatsen waar dieper gegraven moet worden omdat de ondergrond onvoldoende draagkrachtig is, zijn pas in uitvoering gekend (en dit op aanduiden van de leidend ambtenaar). De kwaliteit en de volumes zijn op voorhand onbekend. Om die reden worden dergelijke volumes per m³ of ton verrekend. Verduidelijk in het bijzonder bestek hoe deze volumes verrekend zullen worden (afvoer en verwerking). Vuistregel: Voorzie een post voor de afvoer en verwerking van grondoverschotten van uitgravingen tengevolge van het geschikt maken van het baanbed / de sleufbodem. Dit kan door: - Te verduidelijken dat de volumes verrekend worden onder de posten voor droog grondverzet (4-2). (Voorwaarde is dan wel dat deze posten in VH verrekend worden.); OF - (Een) extra post(en) te voorzien voor afvoer en verwerking van grondoverschotten onder 4-5 (geschikt maken van het baanbed) of C (geschikt maken van de sleufbodem). Voor verdere differentiatie van de posten verwijzen we naar hoofdstuk in deze handleiding Fysisch scheiden (afzeven) Het is het onmogelijk om algemene vuistregels op te stellen voor het afzeven van uitgegraven bodem, omdat: - de noodzaak voor fysisch scheiden afhankelijk is van het beoogde gebruik (gebruik als bodem op een nieuwe bestemming, gebruik binnen de kadastrale werkzone, bouwkundig bodemgebruik); - het technisch verslag slechts een indicatie geeft van het gehalte aan stenen en/of bodemvreemde materialen. - Er ook andere (technische) redenen kunnen zijn om een partij uitgegraven bodem af te zeven. Voorbeeld: hoewel het steengehalte voor hergebruik binnen de kadastrale werkzone in Vlarebo niet beperkt wordt, kunnen stenen de rioleringsbuizen beschadigen. Daarom zal de puinhoudende bodem toch meestal gezeefd moeten worden. Een projectspecifieke aanpak is vereist, afhankelijk van de (indicatieve) vaststellingen in het technisch verslag. In Standaardbestek 250 is een genormaliseerde post voor fysisch scheiden opgenomen. Hoofdstuk 4 van standaardbestek 250 verduidelijkt echter niet wanneer deze post aangesproken mag worden. Daarom is het essentieel dat het bijzonder bestek dit verduidelijkt. vzw Grondbank 10

11 3. UITVOERING Een goede communicatie vóór en tijdens de uitvoering kan problemen en misverstanden voorkomen. Werd het ontwerp nog gewijzigd sinds de opmaak van het technisch verslag? Heeft dit een impact op de uitgravingszones en/of het volume uit te graven bodem? Laat het technisch verslag dan nog aanpassen vóór de uitgravingswerken. Bespreek de aanpak van het grondwerk op de startvergadering. Nodig eventueel ook de erkende bodemsaneringsdeskundige uit om het technisch verslag toe te lichten. Aarzel ook niet om de Grondbank te contacteren voor de startvergadering. Heeft de aannemer twijfels over de milieukwaliteit van uitgegraven bodem? Wordt de milieukwaliteit van afgevoerde/aangevoerde grond in twijfel getrokken a.h.v. controleanalyses? Verlies geen kostbare tijd. Contacteer de erkende bodemsaneringsdeskundige en de erkende bodembeheerorganisatie om de verschillende opties na te gaan. 4. BESLUIT Het technisch verslag en de conformverklaring vormen de essentiële basis voor de opmaak van het bestek. Vermijd in deze fase zoveel mogelijk onzekerheden over gebruiksmogelijkheden en uitvoerbaarheid van de werken. Dit vergemakkelijkt de opmaak van het bestek en beperkt het risico op onvoorziene kosten in uitvoering. De genormaliseerde posten van het standaardbestek 250 zijn zeer algemeen. In functie van het project moeten deze posten gedifferentieerd worden of extra verduidelijkt worden. Deze handleiding vat de belangrijkste aandachtspunten samen. vzw Grondbank 11

12 Bijlage 1: Grondverzetstabel met gedetailleerde informatie over de geplande uitgravingen 1. GRONDWERKEN IN BESTAANDE WEGINFRASTRUCTUUR VH (m³) 1.1 Heraanleg van de weg Opbraak bestaande weginfrastructuur VLAREA Uitgraving onder bestaande weginfrastructuur tot op niveau baanbed * Uitgraving naast bestaande weginfrastructuur tot niveau baanbed (bvb. verbreden van de weg, aanleg nieuw fietspad, ) Subtotaal 1.2 (Her)aanleg van riolering Opbraak bestaande buizen, kokers, Uitgraving van sleuf(ven) voor riolering Huisaansluitingen Persputten, ontvangstputten, inspectieputten, Subtotaal 2. GRONDWERKEN DOOR AKKERLAND / IN ONVERHARDE BERM 2.1 Aanleg van riolering volgens Afgraven teelaarde Uitgraving van sleuf Subtotaal 2.2 Bouwputten (bufferbekken, pompstation, ) 3. VARIA Grachten (herprofileren, uitgraven, ) Andere Subtotaal TOTAAL TOTAAL met marge voor grondverbetering, bredere uitvoering sleuven, (10 à 15%) * Extra aandacht is vereist voor grondwerk ten behoeve van het baanbed onder bestaande weginfrastructuur: (1) Dit volume wordt vaak onderschat, omdat het initieel berekend wordt o.b.v. de theoretische diktes in SB250 ( ), wat vaak niet overeenstemt met de vaststellingen op de werf. Pas dit volume aan (zowel in het bestek als in het technisch verslag) nadat de boringen werden uitgevoerd, en de wegopbouw gekend is. (2) Wanneer er t.h.v. aanwezige verharding geen diepere uitgraving (t.b.v. riolering) voorzien is, wordt vaak geen rekening gehouden met mogelijk grondverzet onder de verharding. Er zijn dan ook geen boringen in het technisch verslag (of sonderingen) om de opbouw van de weg te kennen. In uitvoering kan een onvoorzien meervolume vrijkomen met ongekende milieukwaliteit. Anticipeer op dit probleem en laat de erkende bodemsaneringsdeskundige enkele boringen doorheen de verharding plaatsen om na te gaan of uitgegraven bodem zal vrijkomen en om de milieukwaliteit ervan te bepalen. vzw Grondbank 12

13 Bijlage 2: Besteksbepalingen 1 indien geen technisch verslag beschikbaar is ADMINISTRATIEVE BEPALINGEN Aanvulling op de algemene aannemingsvoorwaarden Art. 4, 1 Plannen, documenten en voorwerpen opgemaakt door de aanbestedende overheid. Er zal geen technisch verslag worden opgemaakt vóór de uitgraving. De uitgegraven bodem dient te worden afgevoerd naar een tussentijdse opslagplaats (art ). Voor de tussentijdse opslag moet inzake traceerbaarheid worden voldaan aan de bepalingen van Vlarebo hoofdstuk XIII. Vóór het gebruik van de uitgegraven bodem moet op de tussentijdse opslagplaats een technisch verslag opgemaakt worden en conform verklaard worden. TECHNISCHE BEPALINGEN DROOG GRONDVERZET 4-2 Uitgraving met verwijdering naar een TOP² Optie 1: De aanbestedende overheid heeft zelf een overeenkomst met een tussentijdse opslagplaats (TOP) of een centrum voor grondreiniging (CGR). De inschrijver staat m.a.w. enkel in voor de (selectieve) uitgraving en afvoer naar de TOP/CGR² (tkm = tonkilometer). De uitgegraven bodem wordt afgevoerd naar een tussentijdse opslagplaats (TOP) of centrum voor grondreiniging (CGR), aangeduid door de aanbestedende overheid. De overnamekosten op de TOP/CGR zijn ten laste van de aanbestedende overheid en worden rechtstreeks gefactureerd door de TOP/CGR aan de aanbestedende overheid. Optie 2: Naast de uitgraving en afvoer van de grond is ook de overname van de grond (inclusief opmaak van technisch verslag en verwerking) een onderdeel van de aanbesteding: gedifferentieerde posten De uitgegraven bodem wordt afgevoerd naar een tussentijdse opslagplaats (TOP) of centrum voor grondreiniging (CGR). Het technisch verslag moet opgemaakt worden op de TOP/CGR. Voor de overnamekosten op de TOP/CGR worden gedifferentieerde posten voorzien, naargelang de resultaten van de monstername op de TOP/CGR. - De post voor uitgraving met afvoer naar een TOP/CGR houdt rekening met de basis-overnamekost in geval de bodem voldoet aan de normen van bijlage V van Vlarebo (211). - Er wordt een afzonderlijke post voorzien voor de meerprijs indien de bodem niet voor vrij gebruik (211) in aanmerking komt, maar voldoet aan kwaliteit bouwkundig bodemgebruik of vormvast product (xy1). - Voor reinigingskosten of stortkosten (inclusief milieuheffingen) wordt een voorbehouden som (VS) voorzien³ (afgiftekosten cfr. hoofdstuk 1 van SB250). 1 Deze besteksbepalingen houden enkel rekening met Vlarebo XIII en moeten verder aangevuld worden, bvb. in functie van specifieke afspraken, wet op overheidsopdrachten, ² In praktijk kan een CGR ook TOP-activiteiten uitvoeren of kan een TOP indien hij beschikt over de nodige milieuvergunningen ook te reinigen gronden stapelen in afwachting van verdere verwerking op een CGR ³ Verduidelijking: Indien de aard en ernst van de verontreiniging ongekend is, is het onmogelijk om de eventuele reinigingskost op voorhand correct in te schatten. Opgelet: indien de bodem initieel niet afgevoerd werd naar een CGR, zal ook een bijkomend transport moeten gebeuren naar de CGR? vzw Grondbank 13

14 Bijlage 3: Vuistregels bij de invulling van de posten van Standaardbestek 250 hoofdstuk 4-2 Genormaliseerde post uit SB250 (v2.2) Toepassing Afgraving ( ) of uitgraving ( ) Voorbeelden WEL NIET Extra aandachtspunten 1 voor gebruik binnen de werf Uitgraving van partijen met het oog op hergebruik binnen de werf 211, x1z of x2z voor bodem en/of bouwkundige toepassingen xy1 voor bouwkundige toepassingen x9z X99 Laat de indeling in kadastrale werkzones (zie zoneringsplan) het beoogde gebruik toe? Staat het beoogde gebruik vermeld in de lijst van bouwkundige bodemgebruik en vormvast product? met voorlopig opslaan op tijdelijke W-TOP met verwijdering naar een grondreinigingsbedrijf ³ met verwijdering naar vergunde stortplaats met verwijdering voor gebruik buiten de werf of naar een TOP² - Overbrugging tijdspanne tussen uitgraving en hergebruik binnen de werf - Bijkomende bemonstering door de opdrachtgever ter bevestiging of bepaling van de kwaliteit - Afzeven of grondverbetering op de werf Geen gebruiksmogelijkheden, reinigbaar Geen gebruiksmogelijkheden, niet reinigbaar - buiten de werf: rechtstreeks gebruik mogelijk als bodem of bouwkundig bodemgebruik zonder tussenkomst erkende bodemsaneringsdeskundige Het volume uit deze post moet ook terugkomen in posten voor gebruik (binnen de werf en/of afvoer) Wie vraagt eventuele vergunningen aan? 999, 929 bvb. 410, 910 Voorzie een voorbehouden som (afgiftekosten) indien aard en ernst van de verontreiniging onvoldoende gekend zijn. 999, 929 bvb. 211, 410, 910, , xy1 (bvb. 311, 991) xy0 (bvb. 310, 410, 910) Attest niet reinigbaarheid aanvragen? Voorzie een voorbehouden som (afgiftekosten) indien aard en ernst van de verontreiniging onvoldoende gekend zijn. Afvoer is ten laste van de aannemer, maar - afvoer naar TOP is ook mogelijk; - hergebruik binnen de werf blijft mogelijk indien dit niet uitgesloten wordt in het bestek. vzw Grondbank 14

15 - naar een TOP: Partij komt mogelijk nog in aanmerking voor gebruik, mits bijkomende bemonstering en/of evaluatie door een erkende bodemsaneringsdeskundige Ophoging ( ) of afdekking ( ) xy0 (bvb. 310, 410, 910) 999 Te combineren met een post om de meerprijs bij ongunstige resultaten te verrekenen (zie paragraaf 2.1.1). met uitgegraven bodem, afkomstig van de werf 211, x1z of x2z x9z Laat de indeling in kadastrale werkzones (zie zoneringsplan) het beoogde gebruik toe? xy1 voor bouwkundige toepassingen Staat het beoogde gebruik vermeld in de lijst van bouwkundige bodemgebruik en vormvast product? met uitgegraven bodem afkomstig van een ander project met uitgegraven bodem, geleverd door de aannemer Geen extra beperking opgelegd t.o.v. gebruiksmogelijkheden volgens Vlarebo XIII? (bvb. 211 eisen waar bouwkundig bodemgebruik mogelijk is) 1 Algemene aandachtspunten: Het driedelig nummer geeft enkel informatie over de milieukwaliteit, - niet over bouwtechnisch eigenschappen - niet over het gehalte aan stenen en bodemvreemd materiaal 2 Hoewel er slechts 1 genormaliseerde post voorzien is in SB250 voor afvoer met verwijdering buiten de werf of naar een TOP, blijft het aangewezen het onderscheid te maken tussen - uitgegraven bodem die rechtsreeks in aanmerking komt voor hergebruik - uitgegraven bodem die pas in aanmerking komt voor hergebruik mits bijkomende bemonstering (bvb. uitloogproef); We verwijzen naar hoofdstuk in deze handleiding. ³In praktijk kan een CGR ook TOP-activiteiten uitvoeren of kan een TOP indien hij beschikt over de nodige milieuvergunningen ook te reinigen gronden stapelen in afwachting van verdere verwerking op een CGR vzw Grondbank 15

16 Bijlage 4: Administratieve procedure van Vlarebo XIII Voor het gebruik van uitgegraven bodem moet steeds voldaan zijn aan - de bepalingen van hoofdstuk XIII van Vlarebo; - de van toepassing zijnde standaardprocedures en Codes van Goede Praktijk; - de voorwaarden- en uitvoeringsbepalingen van het technisch verslag en de conformverklaring. Het technisch verslag en de conformverklaring worden opgenomen in het bestek. Het grondverzet dient bovendien steeds te gebeuren conform de traceerbaarheidsprocedure van een door de OVAM erkende bodembeheerorganisatie in het kader van hoofdstuk XIII van Vlarebo. Procedure via een erkende bodembeheerorganisatie - Voor de start van de grondwerken meldt de aannemer de startdatum aan een erkende bodembeheerorganisatie. - Voordat de uitgegraven bodem wordt verplaatst (met het oog op gebruik binnen en/of buiten de werf), vraagt de aannemer een grondverzettoelating aan bij de erkende bodembeheerorganisatie aan wie de startdatum van de grondwerken werd gemeld. - Het transport van de uitgegraven bodem wordt steeds vergezeld van een transportdocument. - Na levering van de partij uitgegraven bodem bezorgt de aannemer een ontvangstverklaring aan de erkende bodembeheerorganisatie. - De aannemer bezorgt een kopie van het bodembeheerrapport aan de initiatiefnemer van de grondwerken én de eindgebruiker (met uitzondering van de procedure voor kleine hoeveelheden, waarbij de eindgebruiker geen kopie van het bodembeheerrapport moet ontvangen). Procedure bij transport naar een tussentijdse opslagplaats (TOP) of centrum voor grondreiniging (CGR) - Bij transport naar een TOP/CGR is een voorafgaandelijke melding bij een erkende bodembeheerorganisatie verplicht. voor alle partijen van meer dan 250 m³; of voor partijen van meer dan 50 m³, indien de opmaak van een technisch verslag verplicht is. - Het transport van de uitgegraven bodem wordt steeds vergezeld van een transportdocument. De TOP/CGR moet werken conform de traceerbaarheidsprocedure (en het kwaliteitsreglement) van een erkende bodembeheerorganisatie. vzw Grondbank 16