Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 19 APRIL 2016 P N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P N C B, beklaagde, geïnterneerd, eiser, met als raadsman mr. Peter Verpoorten, advocaat bij de balie te Turnhout. tegen 1. INTERGEM opdrachthoudende vereniging, met zetel te 9200 Dendermonde, Administratief Centrum, Franz Courtensstraat 11, burgerlijke partij, 2. GEMEENTE SINT-GILLIS-WAAS, vertegenwoordigd door haar College van Burgemeester en Schepenen, met burelen te 9170 Sint-Gillis-Waas, Burgemeester Omer De Meyplein 1, burgerlijke partij, verweerders.

2 19 APRIL 2016 P N/2 I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent, correctionele kamer, van 22 december De eiser voert in een memorie die aan dit arrest is gehecht, vier middelen aan. Raadsheer Sidney Berneman heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal met opdracht Alain Winants heeft geconcludeerd. II. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling Ontvankelijkheid van het cassatieberoep 1. Uit de stukken waarop het Hof vermag acht te slaan, blijkt niet dat het cassatieberoep van de eiser aan de verweerders is betekend. 2. In zoverre ook gericht tegen de beslissing over de tegen hem ingestelde burgerlijke rechtsvorderingen, is het cassatieberoep niet ontvankelijk. Eerste middel Eerste onderdeel 3. Het onderdeel voert schending aan van de artikelen 6 en 13 EVRM en artikel 21ter Voorafgaande Titel Wetboek van Strafvordering: het arrest koppelt geen sanctie aan het feit dat de redelijke termijn in hoofde van de eiser werd overschreden; het arrest reduceert de vastgestelde overschrijding van de redelijke termijn tot een louter theoretisch gegeven zonder enige praktische gevolgen. 4. De bepaling van artikel 13 EVRM houdt in dat hij die klaagt over een schending van artikel 6.1 EVRM omdat zijn recht op de behandeling van zijn zaak binnen een redelijke termijn is miskend, zich moet kunnen richten tot zijn nationale rechter teneinde dit te laten vaststellen en een adequaat rechtsherstel te krijgen.

3 19 APRIL 2016 P N/3 5. Artikel 21ter Voorafgaande Titel Wetboek van Strafvordering regelt de mogelijke gevolgen bij overschrijding van de redelijke termijn. Dit wetsartikel dat andere mogelijke vormen van rechtsherstel door de overheid, zoals een schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn, niet uitsluit, houdt in dat de beklaagde schuldig wordt verklaard aan de hem ten laste gelegde feiten. Dit is evenwel onverenigbaar met de niet-toerekeningsvatbaarheid van geestesgestoorden zodat die wetsbepaling geen toepassing kan vinden wanneer de rechter vaststelt dat de beklaagde op het ogenblik van die feiten in één van de bij artikel 1 Wet Bescherming Maatschappij bepaalde staten verkeerde en op het ogenblik van de uitspraak nog steeds in die staat verkeert. In zoverre het schending van artikel 21ter Wetboek van Strafvordering aanvoert, faalt het onderdeel naar recht. 6. Het arrest stelt vast dat de eiser zich op het ogenblik van de ten laste gelegde feiten in één van de bij artikel 1 Wet Bescherming Maatschappij bepaalde staten verkeerde en op het ogenblik van de uitspraak nog steeds in die staat verkeert en gelast bijgevolg zijn internering. Het stelt ook vast dat de redelijke termijn binnen dewelke eenieder recht heeft op de berechting van zijn zaak, is overschreden. Die authentieke vaststelling door het arrest is een passend rechtsherstel dat eisers rechten waarborgt. Aldus is de beslissing naar recht verantwoord. In zoverre kan het middel niet worden aangenomen. Tweede onderdeel 7. Het onderdeel voert schending aan van de artikelen 10 en 11 Grondwet in samenhang gelezen met de artikelen 6 en 13 EVRM: artikel 21ter Voorafgaande Titel Wetboek van Strafvordering bepaalt geen rechtsherstel in het voordeel van beklaagden die zich op het ogenblik van hun berechting in een staat van ernstige geestesstoornis bevinden. Het onderdeel verzoekt het Hof de volgende prejudiciële vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof: Schendt art. 21 ter VT Sv. de artikelen 10 en 11 GW, gelezen in samenhang met de artikelen 6 en 13 EVRM, in zoverre dat dit artikel slechts toepasselijk is op

4 19 APRIL 2016 P N/4 schuldbekwamen en slechts sancties voorziet voor de overschrijding van de redelijke termijn in strafzaken opzichtens schuldbekwamen, en dit artikel derhalve géén enkel effectief rechtsmiddel voorziet met betrekking tot de overschrijding van de redelijke termijn in strafzaken opzichtens verdachten die bij de berechting van hun zaak in staat van ernstige geestesstoornis verkeren? 8. De geestesgestoorde die niet toerekeningsvatbaar is en ten aanzien van dewelke met toepassing van de Wet Bescherming Maatschappij een beschermingsmaatregel wordt gelast, bevindt zich niet in een vergelijkbare rechtstoestand als een beklaagde die schuldig wordt verklaard en hiervoor gestraft wordt. De voorgestelde prejudiciële vraag die geen betrekking heeft op vergelijkbare rechtstoestanden die verschillend worden behandeld, wordt niet gesteld. Tweede middel 9. Het middel voert schending aan van artikel 149 Grondwet: het arrest antwoordt niet op het middel dat de strafvordering niet ontvankelijk is omdat het recht van verdediging van de eiser onherstelbaar werd aangetast door het intreden van een geestesziekte en het overschrijden van de redelijke termijn; door zijn geestesziekte was het voor de verdediging bijna onmogelijk om de telastleggingen met de eiser te bespreken en een verweer ten gronde voor te bereiden. 10. Het arrest oordeelt dat de overschrijding van de redelijke termijn de mogelijkheid tot bewijswaardering niet heeft aangetast en de eiser de gevorderde internering heeft betwist en de appelrechters als gevolg hiervan een deskundigepsychiater hebben aangesteld. Het stelt tevens onaantastbaar vast dat het recht van verdediging tijdens het onderzoek van de zaak op de rechtszittingen ten volle werd geëerbiedigd. Op die grond oordeelt het arrest dat eisers recht van verdediging niet is miskend. Aldus beantwoordt het arrest het bedoelde verweer, zonder dat het nader dient te antwoorden op de in het middel aangevoerde argumenten die enkel werden aangewend tot ondersteuning van dat verweer maar geen zelfstandig middel uitmaakten. Het middel kan niet worden aangenomen.

5 19 APRIL 2016 P N/5 Derde middel 11. Het middel voert schending aan van artikel 149 Grondwet: het arrest beantwoordt eisers verweer niet dat hij geen gevaar vormt voor de maatschappij; de motivering met nietszeggende stijlformules en standaardmotivering zet de deur open voor willekeur. 12. Met de redenen die zij vermelden (blz ), treden de appelrechters het medisch advies bij van de bij hun tussenarrest van 24 juni 2015 aangestelde gerechtsdeskundige psychiater, die in zijn verslag op basis van concrete gegevens, besluit dat de eiser in een ernstige staat van geestesstoornis verkeert, die hem op het ogenblik van de hem ten laste gelegde feiten en op het ogenblik van de uitspraak van het arrest ongeschikt maakt tot het controleren van zijn daden en deze staat acht van aard te zijn gevaar op te leveren voor de maatschappij in die zin dat hij dergelijke feiten nog kan stellen in de toekomst. Met die redenen beantwoordt het arrest eisers verweer in verband met het gevaar dat zijn geestestoestand voor de maatschappij vertoont, zonder dat het in het bijzonder hoeft te antwoorden op de in het middel vermelde argumenten die enkel werden aangewend ter ondersteuning van eisers verweer, maar geen zelfstandig middel uitmaakten. Aldus is het arrest regelmatig met redenen omkleed en naar recht verantwoord. Het middel kan niet worden aangenomen. Vierde middel 13. Het middel voert schending aan van artikel 211bis Wetboek van Strafvordering: zonder vast te stellen dat dit met eenparigheid van stemmen gebeurde, hebben de appelrechters de opgelegde straffen verzwaard door, enerzijds, de gevangenisstraf van 18 maanden te hervormen en een titel van vrijheidsberoving van onbepaalde en onbeperkte duur af te leveren en door, anderzijds, de bijzondere verbeurdverklaring van ,00 euro naar ,00 euro op te trekken; de internering levert een titel van vrijheidsberoving op die qua duur volledig equivalent is met de criminele straf van levenslange opsluiting; het feit dat een deel van de verzwaarde bijzondere verbeurdverklaring met uitstel wordt opgelegd, doet geen

6 19 APRIL 2016 P N/6 afbreuk aan het feit dat de verhoging van het bedrag ervan een verzwaring uitmaakt. 14. Artikel 211bis Wetboek van Strafvordering bepaalt onder meer dat eenstemmigheid vereist is voor het gerecht in hoger beroep om de tegen de beklaagde uitgesproken straffen te verzwaren. 15. De internering van personen met een geestesstoornis is geen straf, maar een veiligheidsmaatregel die er tegelijkertijd toe strekt de maatschappij te beschermen en ervoor te zorgen dat aan de geïnterneerde persoon de zorg wordt verstrekt die zijn toestand vereist met het oog op zijn re-integratie in de maatschappij. In zoverre het middel ervan uitgaat dat de internering een straf is en dat het arrest dat het beroepen vonnis, dat de eiser tot een gevangenisstraf en een geldboete veroordeelt, hervormt en zijn internering gelast, een strafverzwaring uitspreekt die eenstemmigheid vereist, faalt het naar recht. 16. Evenmin dient het arrest dat oordeelt zoals vermeld, vast te stellen dat het met eenstemmigheid is uitgesproken omdat het vervolgens het bedrag van de bijzondere verbeurdverklaring verhoogt. In zoverre kan het middel niet worden aangenomen. Ambtshalve onderzoek van de beslissing op de strafvordering 17. De substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven rechtsvormen zijn in acht genomen en de beslissing is overeenkomstig de wet gewezen. Dictum Het Hof, Verwerpt het cassatieberoep. Veroordeelt de eiser tot de kosten van het cassatieberoep. Bepaalt de kosten op 150,21 euro.

7 19 APRIL 2016 P N/7 Dit arrest is gewezen te Brussel door het Hof van Cassatie, tweede kamer, samengesteld uit voorzitter Paul Maffei, als voorzitter, de raadsheren Peter Hoet, Antoine Lievens, Erwin Francis en Sidney Berneman, en op de openbare rechtszitting van 19 april 2016 uitgesproken door voorzitter Paul Maffei, in aanwezigheid van advocaat-generaal met opdracht Alain Winants, met bijstand van afgevaardigd griffier Véronique Kosynsky. V. Kosynsky S. Berneman E. Francis A. Lievens P. Hoet P. Maffei

8 Verzoekschrift VERZOEKSCHRIFT/1