Uit de nieuwe Global Drug Survey, een drugsonderzoek in meer dan 50 landen, blijkt dat legal highs ook in ons land almaar populairder worden.

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 610 van VERA JANS datum: 20 juni 2016 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Legal highs - Vroegdetectie en preventie Uit de nieuwe Global Drug Survey, een drugsonderzoek in meer dan 50 landen, blijkt dat legal highs ook in ons land almaar populairder worden. Legal highs bootsen het effect na van een verboden of illegale drug, zoals XTC of cocaïne; maar zijn structureel verschillend genoeg om zelf niet als illegale drug te worden geclassificeerd. Legale highs zijn vaak gebaseerd op kruiden, plantenextracten of onderzoekschemicaliën : nieuwe types van gesynthetiseerde chemische stoffen. Omdat er maar weinig bekend is over dosissen, de effecten en de schadelijkheid zijn deze legal highs levensgevaarlijk. Toch wordt er in preventiecampagnes weinig ruchtbaarheid aan gegeven. Wel wordt de info verspreid binnen een netwerk. In Vlaanderen beschikken we over een Early Warning Systeem. Dit systeem bestaat uit een netwerk van een 350-tal sleutelfiguren binnen preventie en hulpverlening die in contact komen met druggebruikers (spoedopnamediensten, eerstelijnsdiensten, straathoekwerkers, preventiewerkers, enz.) Zij signaleren nieuwe producten en nieuwe trends in druggebruik aan de Druglijn van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD). Daarnaast krijgt de VAD informatie via het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugverslaving EMCDDA (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction red). Zij bundelt al die informatie en verspreidt ze door middel van nieuwsbrieven en/of posters naar alle deelnemers van het Early Warning System-netwerk. Op deze wijze wordt een snelle communicatie tot stand gebracht waarbij de sleutelfiguren van het netwerk kennis krijgen over nieuwe producten. Zij kunnen de informatie op hun beurt gericht doorgeven en gebruiken in hun contacten met gebruikers of andere sleutelfiguren. 1. Welke legal highs zijn er in Vlaanderen gesignaleerd en gecommuniceerd aan het Early Warning System-netwerk? 2. Waar en hoe vaak zijn deze legal highs gesignaleerd? 3. Geeft de verhoogde populariteit van legal highs aanleiding tot specifieke preventieinitiatieven of tot bijsturing van meer algemene initiatieven?

2 JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN ANTWOORD op vraag nr. 610 van 20 juni 2016 van VERA JANS 1. Hieronder vindt u een overzicht van data, soort middel, categorie, locatie en aanleiding, voor de afgelopen vijf jaar. Datum NPS Vorm Categorie Locatie Aanleiding Maart 2016 PMMA en PMA xtc-tablet Maart 2016 Maart 2016 N-ethylhexedrone (NEH) Propylone (bk- MDPA) Leuven Leuven a-pvp MDPV Methoxetamine Dissociatief verdovingsmiddel Januari 2016 U Brugge PMMA xtc-tablet Kortrijk 2C-E Vloeibaar Juliseptember 4-CA CMA PMA PMMA xtctabletten Boom en en een deel Ethylone DOB a-pvp 2-CB Juli CMA xtc-tablet Boom Juli PMMA xtc-tablet Kortrijk Maart 25B-NBOMe LSDviltje Maart Ocfentanyl Dendermonde Maart PMMA xtc-tablet Oudenaarde AB-FUBINACA

3 September Juli Am2201 MT-45 2C-E 4-FA (4-FMP) xtc-tablet 2C-C 4-HO-MET Tablet zonder logo Tablet zonder logo Tryptamine Juli AB-CHMINACA Mei Maart Februari 3C-E 25B-NBOMe 25C-NBOMe MT 45 en Methylone N-ethyl-buphedrone (NEB) Kristallen Opiaat Intoxicatie Tienen EWS-melding Methoxetamine Dissociatief verdovingsmiddel Sept 25I-NBOMe LSD- Augustus 2012 November ,5-dimethoxy-4- chloroamphetamine (DOC) 25I-NBOMe 25C-NBOMe PMA LSD- Intoxicatie Intoxicatie Wuustwezel 4-MA Aalst Maart MA April 2012 LSDviltje Xtctablet para-fluorfenylpiperazine (pfpp) Xtctablet April 2012 A-796,260 Augustus 2011 Aalst Edegem 3 s Piperazine Kortrijk 4-MA Lommel Dendermonde Zottegem 3 s

4 Maart September AM-694 AM-2233 JWH-307 JWH-210 JWH-018 JWH-122 AM amino-1-phenylbutane e n Kortrijk De kempen Methedrone Gent 4-FMA Tablet 4-FMA Brugge Juni JWH-018 Zaventem Mei Flephedrone (4- FMC) April Etaqualone / methylmethaqualon e Leuven Verdovingsmiddel 2. Fenetylamines (amphetamine-achtigen, soms met hallucinogene component) komen het meest voor, gevolgd door cathinones, synthetische n en synthetische opiaten. Binnen het EWS worden Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS) het vaakst aangetroffen in en in. Omdat in een drug is van Modus Vivendi en omdat het WIV (Instituut dat het BEWSD coördineert) daar gelokaliseerd is, geven deze cijfers een vertekend beeld voor die regio. Het Early Warning System is overigens sowieso geen goede maatstaf om het voorkomen of de mate van gebruik van NPS op te volgen, en dat geldt ook voor Vlaanderen. Early Warnings worden vaak uitgestuurd na intoxicatie of overlijden. De inbeslagnames zijn regelmatig afkomstig van grote vangsten bij productie of handel. Aangezien er maar één is in heel België (in ) waar gebruikers hun drugs kunnen laten analyseren geeft dit ook slechts een beperkt beeld op de markt. Betere bronnen van informatie over het gebruik van NPS zijn: Het VAD uitgaansonderzoek (random selectie van deelnemers): 3,4% van de uitgaanders die werden bevraagd in had het afgelopen jaar een NPS gebruikt. 4,9% had het laatste jaar ketamine gebruikt. The Global Drug Survey (zelfselectie door deelnemers): 5,1% van de Belgen in het onderzoek heeft het afgelopen jaar een NPS gebruik. Het gaat dan vooral om poeders en tabletten zoals 2C-B, 4-FA, methoxetamine, mefedrone, DMT, die ze online, via vrienden of in een shop kochten. 13% gebruikte ketamine. Registraties van het Safe n Sound peer project (zelfselectie door deelnemers): regelmatig vermelde NPS zijn ketamine, methoxetamine, 4FA, DMT, ayahuasca, 25I-varianten, 3MMC, 4MEC, 2C-varianten. Ook vermeld zijn 6APB, 1P-LSD, DMT-varianten. Evaluatierapport Spuitenruil Vlaanderen (zelfselectie door deelnemers): 26% van de bevraagde gebruikers heeft het afgelopen jaar NPS gebruikt, vooral poeders en kristallen die via vrienden gekocht worden. GHB, ketamine, mefedrone, DMT, synthetische cannabis en 2C-B worden het vaakst gebruikt.

5 3. Om gebruikers in het uitgaanscircuit te informeren over de risico s van uitgaan en NPS-gebruik werkt VAD via twee verschillende, complementaire methodieken. Ten eerste: Quality Nights. Clubuitbaters en event-organisatoren worden geresponsabiliseerd en ondersteund om een veilige uitgaansomgeving te creëren (toegang tot gratis water, trainen van personeel, EHBO ruimte ). Hierin hoort ook informatieverstrekking rond drugs en specifiek het communiceren van Early Warning berichten waarbij geregeld gewaarschuwd wordt voor de gevaren van vervuilde xtctabletten (vb. PMMA in xtc) of NPS die verkocht worden onder het mom van klassieke drugs (vb. 4-MA verkocht als speed). In Vlaanderen werkt VAD samen met 39 uitgaanslocaties, goed voor een bereik van meer dan 1 miljoen uitgaanders per jaar. Ten tweede: Safe n Sound, een methodiek gebaseerd op peer to peer infoverstrekking, gericht op gebruikers. NPS worden in dit project nauwgezet in de gaten gehouden. Er zijn productinfo-flyers en online infoteksten voor een aantal producten ontwikkeld (GHB, Ketamine, 4-FA). De ketamine folder was de meest verdeelde folder van alle drugs aan de Safe n Sound stand in. Andere NPS worden ook goed opgevolgd via Safe n Sound, maar er wordt pas actief info verstrekt over een bepaald nieuw product als er signalen zijn dat het gebruik aanwezig is in een bepaalde scene. Zo werd recent, na signalen over stijgend gebruik, een folder ontwikkeld over 4-FA. De Safe n Sound vrijwilligers worden getraind en up to date gehouden door een professionele medewerker per provincie. In werd voor de vrijwilligers nog een masterclass georganiseerd rond NPS. Momenteel werken we dus enkel op maat naar zeer specifieke doelgroepen van NPS gebruikers. Algemene preventieacties naar grote groepen jongeren (bv. via scholen) worden bewust vermeden. Net omdat veel van deze middelen nog legaal aan te kopen zijn via internet, willen we zeker niet stimuleren dat mensen hiernaar op zoek gaan. Gebruik van NPS blijft vooralsnog beperkt en we willen dit zo houden. Binnen de Vlaamse Spuitenruil geeft het jaarlijks evaluatieonderzoek duidelijk aan dat een deel van deze populatie reeds in contact is gekomen met het gebruik én het injecterend gebruik van NPS. Dat is des te opmerkelijker omdat dit volgens internationale lectuur een atypisch doelpubliek is voor deze producten. Binnen de verschillende spuitenruilprojecten zal de komende jaren extra aandacht gaan naar het injecteren van NPS. Een specifieke campagne (brochure, poster, ) zal in 2016 ontwikkeld worden. Ook hier worden de EWS signalen nauwkeurig opgevolgd en doorgegeven aan de doelgroep. De werking van het Early Warning System in Vlaanderen bestaat uit een netwerk van een 700-tal sleutelfiguren binnen preventie en hulpverlening die in contact komen met druggebruikers (spoedopnamediensten, eerstelijnsdiensten, straathoekwerkers, preventiewerkers, enz.) Op die manier wordt er snel informatie uitgewisseld en kunnen gebruikers gericht geïnformeerd worden over effecten en risico s. Binnen het project Me-Assist van VAD worden EWS berichten ook verder verspreid naar 566 welzijnswerkers en huisartsen in Vlaanderen. Sinds organiseert VAD 2 keer per jaar een seminarie Nieuwe drugs, nieuwe uitdagingen voor preventiewerkers en hulpverleners die meer inzicht willen verwerven in het fenomeen van nieuwe drugs.