We zijn geen tegenstander, maar een partner. nummer 2, mei 2012 VERZEKERD! 11

Transcriptie

1

2 eurocommissaris michel barnier: We zijn geen tegenstander, maar een partner nummer 2, mei 2012 VERZEKERD! 11

3 Wie zijn cv bekijkt, ziet een indrukwekkende lijst aan politieke functies, met één rode draad: Europa. Dat Fransman Michel Barnier, sinds 2010 Eurocommissaris voor de Interne Markt en Diensten, Europa niet als optie, maar als noodzaak ziet, is dan ook niet verwonderlijk. Hij is optimistisch over de eurocrisis en ziet de financiële sector als belangrijke partner. Ik wil dat we er samen snel in slagen om voor stabiliteit te zorgen. Het geluid van demonstranten beneden op het Brusselse Schumannplein, het bestuurlijke hart van Europa, klinkt heel zacht door hoog in het Berlaymontgebouw. Op de tiende verdieping van het enorme hoofdkwartier van de Europese Commissie zit Michel Barnier, Europees Commissaris voor de Interne Markt en Diensten. Hij deelt deze etage met zijn collega s Neelie Kroes (Digitale Agenda) en Karel de Gucht (Handel), ook geen lichtgewichten. Barnier draait al lang mee in de politieke top. Door zijn verantwoordelijkheid voor de interne markt bekleedt hij nu, tijdens de crisis, een sleutelpositie die ook voor de verzekeringswereld van groot belang is. Niet voor niets komt hij op 1 juni naar Nederland voor de jaarconferentie van Insurance Europe, waar hij een van de keynote speakers is en waar hij zijn visie op de verzekeringssector en Europa zal geven. Barnier is naar eigen zeggen voorzichtig optimistisch nu in zijn ogen de economische unie eindelijk op de rails staat. De interne markt bestaat twintig jaar. Een feestelijk moment? Een verjaardag moet niet nostalgisch zijn, maar dynamisch. Dankzij de interne markt zijn er tientallen miljoenen banen gecreëerd en zijn bijvoorbeeld roaming en vliegtuigtickets een stuk goedkoper geworden. Maar we zijn er nog niet. Met een betere interne markt valt binnen een paar jaar twee à drie extra procentpunten groei te halen. Daarom werk ik met tien collega s aan vijftig voorstellen om de interne markt te verbeteren, de zogeheten Single Market Act. Een van de concrete voorstellen is het Europese brevet. Het beschermen van een uitvinding hier is tien keer zo duur als in de VS. We hopen dat de Raad nog voor de zomer ons voorstel aanneemt, want dat zal een enorme vooruitgang betekenen. Uiteraard werken we hier ook dagelijks aan één markt voor financiële diensten voor de consumenten. Op dat gebied wil ik nog verdergaan met de transparantie over de kosten die banken in rekening brengen. Hoe kijkt u tegen de eurocrisis aan? In mijn ogen is er geen eurocrisis, maar een crisis in de eurozone van bepaalde landen, die zwakker zijn dan andere. De euro zelf is zeer sterk, in de ogen van sommigen zelfs te sterk. Het echte probleem is dat we een monetaire unie hebben, maar geen economische unie. Dat zijn we nu, met de rug tegen de muur, aan het corrigeren. De Europese leiders hebben de goede beslissingen genomen om die economische unie op de rails te krijgen, met het fiscale pact, een versterkte begrotingsdiscipline en beter toezicht. Veel landen zullen ingrijpend moeten hervormen, want ze zijn te laks geweest. Dat is niet alleen voor Griekenland moeilijk, maar voor iedereen. Ik heb er echter alle vertrouwen in dat het goed komt. Is het ergste dan achter de rug? Ja, dat denk ik wel, maar ik zou niet zeggen dat we geen problemen meer vóór ons hebben. Met bezuinigen alleen komen we er niet; ook groei en concurrentiekracht zijn hard nodig. Daarnaast, dat is althans mijn persoonlijke mening, moeten we ook institutionele vooruitgang boeken, voor een democratischer en meer verenigd Europa. Ik denk dat we de belangrijkste functies van de Europese Unie, die van voorzitter van de Raad en die van president van de Europese Commissie, moeten samenvoegen. Die zou in eerste instantie moeten worden gekozen door het Europees Parlement en later wellicht door de parlementariërs van de lidstaten. U loopt al een tijdje rond in Brussel. In die tijd is het beeld van Europa veranderd. In veel landen zijn mensen door de eurocrisis nogal negatief geworden. Maakt dat uw werk lastig? Lastig niet, maar het geeft wel aan dat we in het publieke debat misschien niet genoeg ons best doen om Europa uit te leggen. Dat verklaart ten dele de angst, of de opkomst van nationalistische tendensen. Veel mensen die in Brussel werken en die net als ik denken dat het Europese project het mooiste is wat we kunnen bedenken op het gebied van vrede, welvaart en vooruitgang, moeten meer tijd nemen om te praten met de burgers. En vooral ook uitleggen hoe de wereld van vandaag in elkaar steekt. Hoe kunnen Nederlanders of Fransen hun model en belangen verdedigen tegenover de Chinezen, Amerikanen, Indiërs en Brazilianen? Daar heb je Europa voor nodig. Doen we in de toekomst nog mee of kijken we toe? Europa is daarom geen optie, maar een noodzaak, met respect voor de nationale identiteiten. Nederland is een goed voorbeeld van wat de interne markt kan brengen fotografie: ivar pel 12 VERZEKERD! nummer 2, mei 2012

4 Ook in de verzekeringswereld zijn verschillende identiteiten te zien. Belemmert dat een interne markt? In de Europese verzekeringsbranche zijn inderdaad grote verschillen, die vaak te verklaren zijn door de culturele of historische situatie. Zo hebben Duitse producten een heel andere structuur dan de Britse, maar je ziet het ook in het soort aanbieders: het ene land heeft voornamelijk bankverzekeraars, terwijl in andere landen coöperatieve verzekeraars een groot deel van de markt in handen hebben. Ik zie dat niet als een belemmering, maar juist als een rijkdom en die verscheidenheid moet dan ook blijven. Het is soms lastig voor mij om de regels die bij een G20 besloten zijn, of zaken als Basel III of Solvency II, toe te passen, terwijl ik ook rekening moet houden met die verscheidenheid. Over die diversiteit gesproken... hoe kijkt u tegen Nederlandse verzekeraars aan? De Nederlandse verzekeringssector is een van de meest solide en ook de meest ontwikkelde in Europa. Met een brede dekking onder de bevolking, een zeer breed palet aan producten en zeer actieve tussenpersonen. Het past ook binnen de Nederlandse traditie om zeer open te zijn naar andere markten. Nederlandse verzekeraars zijn niet alleen zeer aanwezig op andere Europese markten, maar ook ver daarbuiten. Nederland is dus een goed voorbeeld van wat de interne markt kan brengen. Wat kunnen Nederlandse verzekeraars nog verbeteren? Het is niet aan mij om kritiek te leveren. Ik leg liever de nadruk op dat wat goed gaat. Neem de financiële educatie voor kinderen en jongeren. We kunnen een voorbeeld nemen aan wat er in Nederland gebeurt op dit gebied. Wij werken daar in Europees verband ook aan, maar zoals u weet is onderwijs vooral aan de lidstaten voorbehouden. We kunnen dit soort programma s alleen stimuleren, niet verplichten. Maar we kunnen Nederland wel aanhalen als inspiratie en daarmee lidstaten aanmoedigen om financiële educatie op te nemen in hun nationale onderwijsprogramma s. Zo hebben we een online instrument ontwikkeld voor leraren, Dolceta.eu. Dat soort initiatieven is vooral belangrijk, omdat een betere bescherming van consumenten een prioriteit is voor Nederland loopt op dit gebied voorop. Welke mogelijkheden ziet u voor de financiële sector, en voor verzekeraars in het bijzonder? Samen met de pensioenfondsen en de banken, vormen de verzekeraars de voornaamste financiers van de reële economie en dus zijn ze essentieel. In deze crisis, die nog niet voorbij is, is de interne markt heel belangrijk om eruit te komen. Zestig procent van de uitvoer van goederen en diensten vindt plaats binnen de interne markt. We moeten ook gebruikmaken van de kansen die Solvency II biedt. Deze richtlijn zorgt ervoor dat Europese verze- nummer 2, mei 2012 VERZEKERD! 13

5 Personalia Met bezuinigen alleen komen we er niet keraars straks een modern en efficiënt solvabiliteitssysteem hebben. Natuurlijk brengt dat flink wat nieuwe regels met zich mee en is niet iedereen daar even blij mee, maar de regels zijn het resultaat van uitgebreid overleg en impactstudies. De sector wilde zelf ook deze regels iets waar we sommige verzekeraars met een kort geheugen wel eens aan moeten helpen herinneren. Ik denk dat we nu heel snel kunnen schakelen met het Europees Parlement, dat goed werk levert, en met de Raad van Ministers. Uiteraard moeten we ook het vertrouwen van consumenten terugwinnen. Ze hebben het gevoel slecht geïnformeerd te zijn, en voelen zich in sommige gevallen zelfs bedrogen. Nu we goed op weg zijn Michel Barnier (1951) is al vanaf zijn veertiende politiek actief en was op zijn 27ste het jongste Franse parlementslid ooit. Hij was verschillende keren minister, zowel onder de presidenten Chirac als Sarkozy, onder andere van Buitenlandse Zaken en van Landbouw. Barnier heeft zich altijd ingezet voor Europa. Zo leidde hij de Franse delegatie in de onderhandelingen voor het Verdrag van Amsterdam. Van 1999 tot 2004 was hij Europees Commissaris voor de regionale politiek, maar hij was ook betrokken bij de opstelling van de tekst van de Europese Grondwet. Na een paar maanden als Europarlementariër in 2009 keerde hij terug in de Europese Commissie, dit keer op de post Interne Markt en Diensten. Als Michel Barnier niet bezig is met politiek, is hij waarschijnlijk te vinden op de skipistes. Als wintersportliefhebber zette hij zich succesvol in voor de Olympische Winterspelen van 1992, die toegewezen werden aan Albertville, zijn geboortestreek. met de reguleringsagenda voor financiële instellingen, kunnen consumentenbescherming en transparantie prioriteit krijgen. De nieuwe kapitaaleisen voor banken en verzekeraars moeten daaraan bijdragen. Tot slot wordt een belangrijke richtlijn herzien, die van de Verzekeringsbemiddeling. Die zorgt eindelijk voor een écht gelijk speelveld tussen de verschillende verkopers van verzekeringen, zoals tussenpersonen, banken, verzekeringsmaatschappijen en zelfs autoverhuurders en reisbureaus. Een ander belangrijk onderwerp dat in Europees verband speelt, is de zogeheten IORP-richtlijn, waarmee een belangrijke stap wordt gezet naar één interne Europese pensioenmarkt. Wat kunnen Nederlandse verzekeraars daarvan verwachten? Er is wat vrees en kritiek, waar ik zeker oog voor heb. De afgelopen twee jaar heb ik intensief overlegd met pensioenfondsen en verzekeraars, ook met de Nederlanders. De tekst die activiteiten van de pensioenfondsen inkadert, IORP, dateert al van 2003, van ver voor de crisis dus. Bijna tien jaar later is het logisch die tekst te evalueren en eventueel te herzien om tot juiste en intelligente regels te komen. Ik ben op de hoogte van de ongerustheid in jullie land. Er is echter geen sprake van dat pensioenfondsen aan precies dezelfde regels moeten voldoen als verzekeraars. De pensioenfondsen die goed functioneren, moeten we niet verzwakken. Ze moeten hun rol blijven spelen als langetermijninvesteerder en stabilisator van de economie, waarbij we rekening houden met de verschillende systemen in de lidstaten, in nauwe samenwerking met EIOPA en alle betrokken partijen. Nederland heeft een driepijlerstelsel. Kan Europa daar iets van leren? De manier waarop de pensioenen in Europa zijn geregeld, is iets wat lidstaten zelf beslissen. Toch denk ik dat we op de interne markt moeten kijken wat goed werkt. Nederland en een paar andere landen hebben goed ingespeeld op de problemen van de vergrijzing en het langer doorwerken. Op de interne markt hopen we dat de bedrijven die efficiënt zijn en goede producten hebben, deze ook overal kunnen aanbieden. Er zijn pensioenfondsen in Europa, maar er zijn er nog geen honderd die over de grens actief zijn! Dat moeten we dus stimuleren, door meer uitwisseling te creëren, zonder een bepaald model op te dringen. Er zijn verschillende initiatieven om de kosten van financiële producten inzichtelijker te maken. Binnenkort komt de Commissie met een aantal voorstellen. Kunt u aangeven welke? Nagenoeg alle voorstellen naar aanleiding van de besluiten van de G20 liggen op tafel. Nu zijn de ministers en het Europees Parlement aan zet. Mijn prioriteit is de verbetering van de bescherming van de consumenten. Dit voorjaar zullen we daar een aantal voorstellen voor doen, in het kader van PRIPs (een Europese richtlijn voor producten die in Nederland onder de Wft-categorie complexe producten vallen, zoals beleggingsverzekeringen en bankspaarhypotheken, red.). Een daarvan is dat iedereen die een financieel product koopt, waar ook in Europa, een simpele en heldere uitleg moet krijgen. Er komt een informatiefiche dat overal hetzelfde zal zijn, of het nu gaat om beleggingsfondsen of levensverzekeringen. Welke boodschap heeft u voor de deelnemers aan het congres van Insurance Europe op 1 juni? Ik hoop dat ze weten dat de commissaris voor de Interne Markt en Diensten zich bewust is van het fundamentele belang van pensioenfondsen en verzekeraars voor de economie, voor de groei, en voor de investeringen op lange termijn. Ik wil dat we er snel samen in slagen om voor stabiliteit te zorgen en de reguleringsagenda te voltooien. Als dat eenmaal zover is, wil ik samen met de pensioenfondsen en verzekeraars werken aan het stimuleren van de investeringen op de lange termijn. De dialoog is daarin essentieel. Wij stellen slechts de regels voor. De Europese Commissie is een partner, geen tegenstander. < 14 VERZEKERD! nummer 2, mei 2012