jubileumuitgave 2011 een uitgave van staalbankiers

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "jubileumuitgave 2011 een uitgave van staalbankiers"

Transcriptie

1 jubileumuitgave 2011 een uitgave van staalbankiers

2 COLOFON Staal Magazine verschijnt 4 maal per jaar en wordt verspreid onder cliënten en relaties van Staalbankiers. Jaargang 8, nr. 3. Hoofdredacteur Angela Looyé Eindredacteur Hilde Duyx, Maters & Hermsen Redactieraad (v.l.n.r.) Hilde Duyx, Henrietta Smeekes, Kosterus Wildschut, Hans Smits, Rob van Fraeijenhove, Angela Looyé, Ben van Druten, Linda van Hesse, Nicole van de Hoeve. Met mede werking van Kees Jongsma, SPJ (niet op de foto). Vormgeving Achmea Studio BEELDREDACTIE Mascha Baarda, Maters & Hermsen Lithografie en drukwerk Schuttersmagazijn BV Indien u vragen heeft of informatie wilt over in Staal behandelde onderwerpen, dan kunt u contact opnemen met uw contactpersoon of Angela Looyé via telefoon nr (070) of angela.looye@staalbankiers.nl. Als u geen prijs stelt op het ontvangen van ons magazine dan kunt u dit aan uw contactpersoon doorgeven of schriftelijk aangeven bij: Staalbankiers, Postbus 327, 2501 CH Den Haag. Disclaimer Deze publicatie is uitsluitend bedoeld ter informatie en is geen aanbod noch een uit nodiging om een financieel instrument te kopen of te verkopen of om deel te nemen in een bepaalde beleggingstrategie. Elk voorbeeld gegeven in deze publicatie, geldt enkel ter nadere uitleg van het betreffende product. Aan deze voorbeelden kunnen geen rechten worden ontleend. Potentiële beleggers moeten zich bewust zijn van de risico s verbonden aan financiële instrumenten en moeten alleen overgaan tot een investeringsbeslissing met betrekking tot deze producten na voldoende beraad, in overleg met hun eigen adviseurs, waarbij in overweging moet worden genomen of deze producten passen binnen hun eigen risicoprofiel. Hoewel de in deze publicatie gestelde feiten en verstrekte opinies als juist worden verondersteld en zijn gebaseerd op betrouwbare bronnen, aanvaardt Staalbankiers geen enkele aansprakelijkheid voor enige schade in welke vorm dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud daarvan. Staalbankiers wijst op de mogelijkheid dat bepaalde informatie in deze publicatie na verloop van tijd verouderd is. De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Staalbankiers N.V., statutair ge vestigd te Den Haag aan de Lange Hout straat 8, 2511 CW, is ingeschreven bij de KvK Haaglanden onder nummer Staalbankiers is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële markten ( te Amsterdam. Voor meer informatie over het toezicht op Staalbankiers N.V. kunt u bellen naar de toezichtlijn van de AFM Reproductie, geheel of gedeeltelijk, is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van Staalbankiers. Deze publicatie is vervaardigd op 04 oktober De dealingroom van vroeger en nu inhoud Logo s: een overzicht Column Een man van Staal Oud & Jong: vier persoonlijke verhalen 1916 tot nu: door de jaren heen Sterke vrouw in een mannenwereld Bancair erfgoed: een duik in het fotoarchief Willem van Duin van Achmea is optimistisch over de toekomst Feest! Wie vieren nog meer hun jubileum? Museal Staal: kunst op het kantoor Staalbankiers in het land: regiodirecteuren over hun bank Uitgelicht 14 Tot op het bot De cliënt zit duurzaam in de genen van Staalbankiers. En Peter de Ruijter, Pierre Huurman en Erik van de Merwe willen dat graag zo houden. Samen praten ze over 95 jaar Staalbankiers. 31 Paradijs vogel Zanger Barry Hay van de Golden Earring woont niet meer in Nederland, maar heeft er nog wel een mening over. Een diepte-interview. Wat is er gebeurd met die relaxte vrijheid waar we twintig jaar geleden nog zo beroemd om waren? Beste lezer, Voor u ligt het jubileumnummer van Staal Magazine ter gelegenheid van het 95-jarig bestaan van Staalbankiers. Een bijzondere editie dus, met bijzondere artikelen. Zo vertelt Willem van Duin - bestuursvoorzitter van onze eveneens jarige moeder Achmea - over de Conventie van Achlum, halen onze directieleden samen met de voorzitter van de Raad van Commissarissen herinneringen op en leest u over de ervaringen van onze oudste en nieuwste cliënt, en onze jongste en oudste bankier. Laatstgenoemde stapte in 1967 als 20-jarige voor het eerst het pand aan de Haagse Lange Houtstraat binnen. In datzelfde jaar werd een 19-jarige jongeman zanger van de band Golden Earring: Barry Hay, Neerlands enige echte rockster en Haagse trots. Toen we hem vroegen voor een interview reageerde hij enthousiast en zo zaten Fred Hermsen (directeur van Maters & Hermsen, tevens muziekliefhebber én Nederpopkenner) en ik op een vrijdagmiddag in de bar van het Hilton met de zanger van de oudste nog bestaande rockband. In het zwart gehuld, armen vol tatoeages, een donkere zonnebril op en een direct verzoek om een Bloody Mary: een rockster he is. Maar wel eentje met diepgang, die nadenkt over het leven, de dood, politiek, de samenleving en daar een stevige mening over heeft. En eentje die vol trots praat over de band, die dit jaar het 50-jarig jubileum viert: Er gebeurt écht wat als we met z n vieren in één ruimte staan. Na afloop van het interview zei Fred: Drie uur met Barry Hay en je wordt vanzelf fan van Golden Earring. Zo is het. Ik kan niet wachten tot de nieuwe cd er is. Veel leesplezier! Angela Looyé Hoofdredacteur Staal magazine P.S. Ideeën, vragen en/of opmerkingen over het magazine? Stuur ze naar redactie@staalbankiers.nl. staalmagazine jubileumuitgave

3 Logo's door de jaren heen Co lu m n // Blijven vernieuwen 4 staalmagazine jubileumuitgave 2011 Staalbankiers bestaat dit jaar 95 jaar. Een jubileumjaar is natuurlijk bij uitstek de gelegenheid om terug te kijken en te bezien wat er is gebleven en wat er is veranderd. Terwijl de uitgangspunten van onze dienstverlening door de jaren heen in de basis gelijk zijn gebleven, zijn we in de ondersteuning van onze cliënten natuurlijk wel met onze tijd meegegaan. Onafhankelijkheid Wat is gebleven is het uitgangspunt van onze oprichter Machiel Staal dat het belang van de cliënt altijd voorop moet staan. Machiel Staal vond bij de oprichting in 1916 dat andere banken cliënten niet de aandacht gaven die zij verdienden. Aandacht voor de cliënt en het voorop stellen van het belang van de cliënt is nog steeds ons uitgangspunt. Onafhankelijkheid in de dienstverlening is daar onlos makelijk mee verbonden. Als bank voeren we geen eigen beursgenoteerde producten, waardoor we voor cliënten het beste kunnen selecteren dat in de markt voorhanden is. Dat doen we van oudsher voor twee groepen cliënten: vermogende particulieren en instituten en maatschap pelijke organisaties. Cliënten die gemeen hebben dat ze hun vermogen zorgvuldig en in overeenstemming met hun doelstellingen willen beleggen en een adviseur zoeken die het belang daarvan inziet en waarborgt. De stormen van de tijd zijn aan Staalbankiers niet voorbij gegaan. De bank heeft twee wereldoorlogen doorstaan. Verder zijn ook wij meegegaan in de vernieuwingsdrang van de jaren tachtig en de expansiedrift van de late jaren negentig. Als één van de eerste banken hebben we in 2004 diep gesneden in de eigen organisatie om terug te gaan naar de basis: een bank die als het ware om de cliënt heen is gebouwd en waarin het belang van de cliënt voorop staat. Hard werken In een veranderende wereld willen we cliënten bieden waar ze behoefte aan hebben. Dat is altijd zo geweest en dat zal ook niet veranderen. Cliënten waarderen dat, zo blijkt uit cliëntonderzoeken en uit de aanwas van nieuwe cliënten op voorspraak van bestaande cliënten. We hebben ook geleerd dat we als bank nooit het gevoel mogen hebben dat we klaar zijn. We moeten blijven vernieuwen en vooral hard blijven werken. Dat zijn we aan onze cliënten en aan onze oprichter verplicht. Peter de Ruijter & Pierre Huurman staalmagazine jubileumuitgave

4 J o n g & oud// clïenten & bankiers De man van Staal De oprichter van Staalbankiers, Machiel Staal was een harde werker en een man met gevoel voor de markt en zijn klanten. Daarmee legde hij de basis voor de filosofie van Staalbankiers: de klant is koning. Door Maureen Land Een goed gevoel voor timing had hij zeker. Machiel Staal richtte op1 januari 1916 Staal & Co op en begon als commissionair in effecten zijn bankactiviteiten ging de geschiedenis in als een goed beursjaar. Ook de locatie van zijn bank koos Staal goed. Op 29 december 1915 werd hij eigenaar van het pand aan de Lange Houtstraat in Den Haag. Omdat de Lange Houtstraat zes bankgebouwen rijk was, werd het destijds het Wall Street van Den Haag genoemd. Het waren niet de enige banken van de hofstad, waar veel welgestelde oud-indiëgangers woonden. In 1916 telde de stad zo n zeventig bankvestigingen. Machiel Staal werd op 20 september 1881 geboren in Amsterdam. Zoon in een gezin van Joodse komaf. Zijn vader handelde als lorrenboer. Een paar jaar na zijn eindexamen aan de HBS vertrok Machiel naar Londen. Daar woonde en werkte hij tien jaar. Eerst voor een advocatenkantoor en vervolgens bij de bank Samuel Montagu & Co. Toen Staal in 1915 terugkeerde uit London, had hij voldoende kennis van het bankwezen om zelf een bank op te richten. Banken floreerden in het tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal gebleven Nederland. Staal & Co was een kleine familiebank, waar vakkennis en relaties - toen al - centraal stonden. Meer banken werkten in die tijd op deze wijze. Staal ging zich pas werkelijk onderscheiden, toen het zich ging toeleggen op de onderhandse leningen. Met deze dienstverlening vormde de bank de schakel tussen kredietbehoevende instellingen en institutionele beleggers. Bedrijven hoefden niet zelf met hun effecten de beurs op en konden zich de rompslomp van emissies besparen. Vooral in de jaren dertig, tijdens de crisis, bleek deze nieuwe vorm van kapitaalverkeer een lucratieve handel. De Gemeente Den Haag had in de jaren dertig veel geld nodig om de verarming van haar bewoners tegen te gaan. Maar door de crisis was er niet veel en waren handel en industrie ingezakt. Kapitaalbezitters hadden daarmee minder beleggingsmogelijkheden. Staal sprong in dit gat en bracht aanbieders en vragers, zoals de Gemeente Den Haag, met elkaar in contact. Staal ondervond aanvankelijk hierin nog weinig concurrentie van andere bankiers. Gewa- pend met bolhoed en paraplu - een Londense erfenis - slaagde hij er goed in zijn onderhandse leningen te vermarkten. En daarmee goed te verdienen. Daar profiteerden ook zijn medewerkers van. Zij hadden een prima salaris, maar moesten hard werken. Werkdagen van 10 tot 11 uur waren heel gewoon. Grillen Het adagium van Staal was de klant is koning. Die ambitieuze inzet voor de klant verwachtte Staal ook van zijn medewerkers. Hij was niet altijd even makkelijk als baas. Vanaf de balustrade van het balkon in het pand gooide hij zo af en toe zijn opdrachten letterlijk naar beneden. In de vorm van een prop papier. Wie deze prop op het bureau kreeg, werd eigenaar van de opdracht. Ondanks zijn grillen werkten mensen graag voor hem. Staal betaalde niet alleen goed, hij gaf jonge medewerkers ook kansen zich te ontwikkelen en carrière te maken in het bankwezen. Bij het 50-jarig bestaan van de bank in 1966 richtte Staal een stichting op die tot doel had studenten te steunen bij een financiële opleiding. De Tweede Wereldoorlog vormde een dieptepunt in Staals loopbaan. Net als andere Joodse bankmedewerkers, was hij genoodzaakt onder te duiken. Staal moest al in 1940 zijn directeurspositie afgeven, eerst aan zijn vrouw Geertruida Elffers en toen aan de Duitse bezetter. In 1941 dook hij onder in de Noordoostpolder. Na de bevrijding kreeg Staal zijn bank terug en bouwde die weer op, al was hij toen al 65. Hij bleef een harde werker. Tot aan zijn dood op 12 november 1966 hij was toen 85 jaar gaf hij leiding aan de bank. De bank is met z n tijd meegegaan Door Hilde Duyx, Rody van der Pols & Ellen Weber, fotografie Jan Willem Steenmeijer Alle vier met hart voor de bank en verhalen over nu en vroeger. Cliënten Jan van der Beek en Patrick Flaton en bankiers Paul van der Meer en Gerben de Bree over hun - soms lange, soms korte -relatie met Staalbankiers. Ik herinner me goed dat Staalbankiers eens per jaar een receptie organiseerde. Die bijeenkomsten genoten een zekere faam in Den Haag! >> 6 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

5 De oudste cliënt: De jongste clïent: Jan van der Beek (76) al meer dan veertig jaar cliënt bij Staalbankiers herinnert zich goed de recepties die de bank begin jaren zeventig organiseerde. Die genoten in Den Haag een zekere faam. Ondernemer Patrick Flaton (32) koos onlangs voor Staalbankiers na gesprekken bij vier verschillende vermogensbeheerders. Er was meteen een klik. Persoonlijk, maar ook qua visie op ondernemen. Een prettige kleine bank Hoe ik cliënt ben geworden? Het begon allemaal bij Manege de Westkustruiters in Wassenaar. Ik was vicevoorzitter van de bijbehorende stichting en op een zeker moment trad ook Ad Brand tot het bestuur toe, die toen samen met Frank Staal zoon van oprichter Machiel Staal de tweehoofdige directie van Staalbankiers vormde. Hij opperde dat ik bij zijn bank een rekening opende. Daar kwam bij dat ik indertijd bij het Ministerie van Financiën in Den Haag werkte en regelmatig door de Lange Houtstraat liep waar Staalbankiers toen en nu nog steeds kantoor hield. Dus werd ik rond 1969 cliënt, met een spaarrekening en een rekening courant. Het was niet zo dat ik vaak op het kantoor kwam. Als je iets wilde regelen, ging dat vooral schriftelijk of telefonisch. Maar ik herinner me wel goed dat Staalbankiers eens per jaar een receptie organiseerde. Die bijeenkomsten genoten een zekere faam in Den Haag, omdat er niet alleen cliënten kwamen, maar ook mensen uit de financiële wereld. Het was er gezellig, met hapjes, drankjes en een toespraak van de directeur. Die borrel had natuurlijk ook een netwerkfunctie. Je kon er wat bespreken en regelen. Pas toen ik naar Zwolle verhuisde en bij Staalbankiers een hypotheek afsloot voor ons nieuwe huis werd het contact regelmatiger. In eerste instantie gingen we daarvoor nog naar Den Haag, later werd dat Apeldoorn en tot slot, en tot de dag van vandaag, Zwolle. Al die tijd heb ik Staalbankiers ervaren als een prettig kleine bank, met korte lijnen en een persoonlijke benadering. Ik vind het kantoor altijd een plezierige plek om te bezoeken, met de kunstwerken die er hangen en de algehele, gedistingeerde sfeer. Tekenend is dat ik sinds halverwege de jaren negentig slechts één keer van private banker heb hoeven wisselen. Het contact is dus heel stabiel. Ik heb vorig jaar mijn bedrijf tegen een mooie prijs verkocht. Dus zocht ik een vermogensbeheerder. Op basis van ervaringen van mensen om mij heen, heb ik een shortlist van vier banken gemaakt waar ik gesprekken heb gevoerd. De keus viel overduidelijk op Staalbankiers. Er was meteen een klik. Op het persoonlijk vlak, maar ook qua visie op ondernemen. Ik zocht een businesspartner om langdurig samen mee op te trekken. Bij Staalbankiers begrepen ze dat en kwamen met een duidelijke propositie. Wat ook meespeelde: ik werd serieus genomen. Met 32 jaar ben ik waarschijnlijk een stuk jonger dan de meeste cliënten waarmee private bankers zaken doen, maar ik weet wat ik wil. Ik proefde die erkenning niet bij alle banken. Ik ben momenteel druk doende met het opzetten van een participatiemaatschappij. Ik heb nog geen zin om thuis te gaan zitten. Bovendien laat mijn vrouw dat niet toe, haha. Mijn onderneming richt zich op investeringen in de MKB-sector. Nederland is een echt MKB-land. Er is veel vraag naar groei- en herstructureringskapitaal. En denk aan al die ondernemers van de babyboom-generatie. Veel willen met pensioen, hebben hun opvolging niet goed geregeld en zoeken nu naar een goede exitstrategie. Dat is de markt waarop wij ons begeven. Ik heb een substantieel deel van mijn kapitaal in deze onderneming gestoken. Een ander deel heb ik samen met Staalbankiers volgens de multi asset benadering gespreid over verschillende vermogenscategorieën. De turbulentie op de financiële markten is voor mij geen aanleiding voor extra contact met mijn bankier. Ik heb sowieso maar weinig geld in aandelen zitten en daarnaast beleg ik met een langetermijnperspectief. De droom? Zo rond mijn vijftigste stoppen met werken en met mijn gezin in een mooi huisje in Frankrijk gaan wonen. Ik weet wat ik wil Meer weten over Patricks onderneming? Kijk op: 8 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

6 De oudste bankier: De jongste bankier: Paul van der Meer (64) werkt al sinds 1967 bij Staalbankiers. Toch is hij nog niet van plan om te stoppen, ook al bereikt hij dit jaar de pensioengerechtigde leeftijd. Een stuk van mezelf, dat is Staalbankiers. Ik ben vergroeid met de bank. En dat kan ook bijna niet anders, na zo n lange tijd. Ik heb hier altijd met veel plezier gewerkt en dat doe ik nog steeds. Onderhandse leningen, contractenbemiddeling, kredietbedrijf, kantorendesk, cliënt service center, special clients en personeelskantoor: je kunt wel zeggen dat ik bijna alles heb gedaan. Dat hield het leuk en fris. Ik kon altijd mijn creativiteit kwijt. De meest boeiende tijden waren die waarbij ik betrokken was bij de oprichting van een nieuwe bedrijfsactiviteit, zoals het opzetten van de administratie van het zakelijk bedrijf, en later special clients. Er was ruimte voor nieuwe ideeën en je werkte met elkaar samen voor dat kleine bankje. En dat doen we nog steeds: met een kleine club grootse dingen doen. De sfeer is wel veranderd. Er is meer vrijheid nu, mensen durven voor zichzelf op te komen. Was je vroeger ziek? Dan liep onze onderdirectrice mevrouw Snoek bij wijze van spreken nog met je mee naar het toilet om je temperatuur op te meten. 38 graden koorts? Werk dan nog maar even door! Haha. Zo gaat het nu niet meer. En dat is maar goed ook. Staalbankiers is met z n tijd meegegaan. We zijn een platte organisatie. Mensen lopen zo bij de directie naar binnen met vragen of ideeën. Dat werkt ontzettend prettig. Ik heb het personeelskantoor lange tijd gerund. Aan die tijd komt nu wel een einde. Maar ik wil zeker nog niet weg. Het liefst zou ik twee dagen per week beginnende bankiers begeleiden en coachen. Mijn kennis en ervaring overdragen, mensen op weg helpen. Dat past bij mij. Waarom met pensioen gaan? Werken houdt je jong. Werken houdt je jong We gaan goed met elkaar om Gerben de Bree (31) werkt sinds vier jaar bij Staalbankiers in Den Haag. Hij is de jongste bankier. Oldtimer! roep ik terug als collega s mij gek scherend junior noemen. Sommige bankiers zijn vijftig-plus, de meesten zijn begin veertig. Dat ik de jongste ben, merk ik eigenlijk niet. Natuurlijk vraag ik oudere collega s wel eens om advies. Er lopen hier een paar wandelende encyclopedieën rond, die veel verstand hebben van fiscaliteit of cliëntbenadering. Het zou zonde zijn als ik daar geen gebruik van zou maken. Hiervoor heb ik bij de Rabobank gewerkt, bij private banking. Ook leuk, maar bij Staalbankiers zijn alle cliënten vermogende particulieren. Alles ademt hier klantbelang. Staalbankiers is een kleine organisatie, waardoor collega s elkaar kennen. Als je zelf een nummer bent binnen je eigen organisatie, dan behandel je cliënten ook sneller als nummer. Vaak valt het cliënten op dat wij zo goed met elkaar omgaan. Dat is toch mooi om te horen. Of ik mijn hele leven bij Staalbankiers blijf werken? Er zou weinig ambitie uit spreken als ik die vraag volmondig met ja zou beantwoorden. Ik heb het wel eens gevraagd aan collega s die hier al lang werken. Zij hadden van tevoren nooit gedacht dat ze zo lang zouden blijven. Ik ben nu in ieder geval heel tevreden met mijn baan. Eigenlijk heb ik mijn eigen onderneming. Ik heb nu ongeveer zeventig vaste cliënten, dat mogen er maximaal honderd worden. Ik kan dus nog even vooruit. 10 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

7 1916 tot NU Door de jaren heen 28 juni 1919 Ondertekening Vrede van Versaille. In hetzelfde jaar verschijnt John Maynard Keynes The Economic Consequeces of the Peace waarin hij waarschuwt voor de nadelige economische consequenties van de vrede voor internationale economische stabiliteit Machiel Staal begint Staal & Co 24 oktober 1929 Beurskrach New York vormt het begin voor de Grote Depressie in de jaren dertig september mei Zilveren gulden vervangen door nikkelen gulden Invoering nieuwe Muntwet en de afschaffing van de ½ cent 1945 Duitsers geven zich over aan Geallieerden Geldzuivering Nederland, invoering van het tientje van Lieftinck 1954 Invoering eerste naoorlogse zilveren gulden: kleiner en 3 gram lichter biljet uitgifte (Luther George Simjian) geïnstalleerd bij de City Bank in New York. De automaat werd na zes maanden weer verwijderd. Nederland voert in 1976 de eerste geldautomaat in: bij de gemeentegiro in Amsterdam 2 september 1945 Overgave Japan 17 augustus 1949 Indonesië onafhankelijk 1958 Diners Club geeft allereerste credit card uit in Nederland Invoering van de Girobetaalkaart Amerikanen laten de gouden standaard los Oliecrisis Japanse aanval op Pearl Harbor 7 mei Afschaffing van de cent als kleinste munt 7 december 1941 Juli 1944 Ondertekening Bretton Woods Agreement voor de regulering van het inter nationale monetaire systeem en de oprichting van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Internationale Ontwikkelingsbank, nu de Wereldbank. Invasie van Polen door nazi-duitsland. Begin van de Tweede Wereldoorlog 1939 Eerste mechanische 1940 Duitsers vallen Nederland binnen verstoring van de geldcirculatie leidt tot het creëren van provinciaal, gemeentelijk en zelfs particulier geld Invoering van de bankpas met magneetstrip en pincode en eerste geldautomaat Invoering elektronisch bankieren Girotel 19 oktober 1987 Beurskrach Dow Jones, New York Invoering van girale euro en fixeren van wisselkoersen tussen deelnemende landen Invoering van de chartale euro 11 september 2001 Aanslagen Amerika Oktober 2001 Inval Amerikanen in Afghanistan 2003 Amerikaanse/Britse inval in Irak 2008 Financiële bankencrisis 2010 Begin van de euro-schuldencrisis staalmagazine jubileumuitgave januari 1916, 1920 Wapenstilstand Eerste Wereldoorlog Door Sebastiaan van der Lubben, illustratie Coert de Boe november 1918, 11:11 uur Arrestatie Bernard Madoff. Hij lichtte voor 65 miljard dollar beleggers op 2011 Piek Amerikaanse huizenmarkt Staalbankiers bestaat 95 jaar staalmagazine jubileumuitgave

8 Tot op het bot en verder Cliëntbelang centraal - al 95 jaar Het belang van de cliënt voorop stellen is geen innovatie in bancair Nederland. Om precies te zijn: het stamt uit 1916, het jaar dat Staalbankiers werd opgericht. Nu, 95 Jaar later, zit de cliënt duurzaam in de genen van de bank. Erik van de Merwe, Pierre Huurman en Peter de Ruijter koesteren die persoonlijke relatie met de cliënt als kernwaarde van de bank. Door Sebastiaan van der Lubben, fotografie Jeroen Bouman Wie bij Staalbankiers een internetrekening wil afsluiten, zal tevergeefs zoeken. Natuurlijk kunnen cliënten hun bankzaken ook via internet afhandelen, maar alleen maar zaken doen via het wereldwijde web, dat kan bij Staalbankiers niet. Erik van de Merwe (Voorzitter Raad van Commissarissen), Pierre Huurman (Directeur Commerciële Zaken) en Peter de Ruijter (CEO) fronsen hun wenkbrauwen als internetbankieren zonder persoonlijk contact ter sprake komt. Even valt het gesprek stil, dan veert Huurman op: Dat kan dus niet bij ons. De Ruijter vult hem aan: Wij willen cliënten leren kennen. Daarom gaan we ook persoonlijk langs. Van de Merwe: We zoeken naar de beste klik tussen cliënten en bankiers. Onpersoonlijke service via een beeldscherm zonder precies te weten wie achter de knoppen zit, past niet in de visie van de bank. Staalbankiers positioneert zich als een private bank met persoonlijke aandacht. Ouderwets misschien, zoals een bank vroeger was, zegt Van de Merwe. Sinds 1916 staat bij Staalbankiers het belang van de cliënt centraal. Van der Merwe: Bij ons vind je dus geen callcenters met anonieme medewerkers. Dat soort callcenters vinden wij zelf ook verschrikkelijk irritant. Bij Staalbankiers krijgt u een persoonlijke contactpersoon die vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week voor u klaar staat. En als uw contactpersoon er niet is, dan wordt u door een collega geholpen, waarbij wij nastreven dat de vervanger ook van uw situatie op de hoogte is. Als voorbeeld noemen ze een cliënt die al veertig jaar bankiert bij Staal. Hij heeft al die tijd maar drie verschillende adviseurs gehad. Van de Merwe: Andere banken wisselen iedere twee, drie jaar van adviseur. Wij kiezen bewust voor het tegenovergestelde; een zo lang mogelijke relatie tussen bankier en cliënt. Klantrelaties van vijftien, soms zelfs twintig jaar lang zijn binnen de bank geen uitzondering. Huurman: Bij het aangaan en onderhouden van een bankrelatie en bij beleggen speelt emotie een rol. Wij willen wij de psychologie van cliënten doorgronden en dat kan alleen als je elkaar goed kent. De cliënt moet onder de huid zitten. v.l.n.r. Peter de Ruijter, Pierre Huurman en Erik van de Merwe Naast persoonlijk contact gaat het bij Staalbankiers om kennis. Waar die kennis vandaan komt is niet van belang. Centraal staat de vraag: wat heeft de >> 14 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

9 >> cliënt eraan? Huurman: Daarom adviseren wij dus ook producten van anderen. En dat, weet Peter de Ruijter uit gesprekken, voelt bij veel cliënten als een warme deken. Het cliëntbelang gaat echter verder en is bepalend bij beslissingen die worden genomen door de directie en de Raad van Commissarissen. Tijdens de economische storm van 2008 besloot Staalbankiers bijvoorbeeld een woningmaatschap niet aan te bieden omdat het product van toen voor de cliënten te risicovol werd geacht, terwijl het in het voordeel van de bank was geweest om dit product wel te plaatsen. Van de Merwe: Te risicovol. Ook Structured products deden we niet meer. Het was niet in het belang van de cliënt. De bank kon er wel aan verdienen, maar dat mag niet ten kosten gaan van het primaire doel van Staalbankiers; cliënten zo goed mogelijk adviseren. Marktontwikkelingen, gecombineerd met de lange termijn visie van Staalbankiers leidden in 2009 tot de introductie van Multi Asset Optimalization (MAO). Een beleggingsmethode die uitgaat van een brede spreiding van het kapitaal over obligaties, private equity, vastgoed, goud, grondstoffen, aandelen in volwassen en in opkomende markten. Huurman: Wij willen de markt niet verslaan door risicovolle posities in te nemen, maar door zo goed mogelijk te spreiden. Wat overigens niet betekent dat cliënten niet zelf actief kunnen beleggen bij Staalbankiers. De Ruijter ziet dat veel cliënten ervoor kiezen om deels zelf actief te zijn op de markt. De bank helpt hen ook daarbij. De bank bedient naast vermogende particulieren ook instellingen. Zij kiezen vaak voor maatschappelijk verantwoord vermogensbeheer. Dit doet Staalbankiers al sinds 2003, maar de laatste jaren komt dit als gevolg van maatschappelijke discussies, in een stroomversnelling. Nieuwe cliënten komen vooral via bestaande cliënten binnen. Niet vreemd, vindt De Ruijter: Staal is een beleving. Wij vragen of we via netwerken van onze cliënten in contact met anderen mogen komen om die beleving te delen. En dat is zeer arbeidsintensief. Wie cliënt wil worden, moet circa euro aan vrij belegbaar vermogen hebben. Huurman: Dat is nodig om het serviceniveau te kunnen halen dat wij nastreven. Dat niveau is persoonlijk: persoonlijk bezoek, persoonlijk contact, persoonlijke kennis. Alles om tot een perfecte match tussen wensen en mogelijkheden te kunnen komen. Dat wordt zeer gewaardeerd. Toen in 2008 de storm op de financiële markten uitbrak hebben wij voortdurend contact met onze cliënten gehouden. Wij hebben ons nergens achter verscholen. En dat konden velen waarderen. Van de Merwe: Iedereen kan bellen met goed nieuws, maar wij houden altijd contact. Ik werd laatst nog aangesproken door iemand die daar zijn waardering voor uitsprak. Hij was cliënt geweest bij een hele grote bank, maar voelde zich bij ons voor het eerst thuis. Er zijn ook lessen geleerd. Van de Merwe: Ik trof bij mijn aantreden in 2004 als Voorzitter van de Raad van Commissarissen zaken aan die niet bij deze bank pasten. Wij boden producten die we als bank niet konden waarmaken. Wat volgde was een grote, snelle reorganisatie. Huurman: Toen zijn we als bank teruggegaan naar onze eigen basis en naar onze maatschappelijke rol richting onze cliënten. Dat is een hele belangrijke periode geweest. Er is afscheid genomen van medewerkers en cliënten. De bank is teruggegaan naar de kernwaarden van Machiel Staal: aandacht voor de wensen van de individuele cliënt. Nu, onderdeel van Achmea, blijft het in die waarden volharden. Met het hoofdkantoor aan de Lange Houtstraat in Den Haag. Want een verhuizing naar de Zuidas in Amsterdam? Uitgesloten!, roepen de drie heren in koor. Nooit! verhuizen naar de Zuidas? Uitgesloten Sterke vrouw in een mannenwereld Staalbankiers was z n tijd ver vooruit. Mevrouw Emmy Snoek, één van de eerste werkneemsters van de bank, kreeg de kans om zich op te werken tot onder directrice. En dat beviel haar erg goed. Door Hilde Duyx Ja, die Snoek die heeft een wil Iedereen wordt dan wel even stil Soms ben je ook een tikkeltje stout Maar ik weet, je hebt een hart van goud Dit zijn enkele regels uit het gedicht dat mevrouw M. Staal op het 40-jarig jubileum van Emmy Snoek in 1962 voordroeg. Twee jaar later ging mevrouw Snoek met pensioen, na een veelbewogen carrière bij Staalbankiers. Ze begon in 1922 als jongste bediende bij de bank, wat inhield dat ze enveloppen beschreef en dichtplakte en telefoontjes aannam. Zelf zei ze later in interviews dat ze altijd al geïnteresseerd was geweest in het bankwezen, tot grote verbazing van haar familieleden. Het was dan ook geen verrassing dat ze al snel andere dingen ging doen. Vooral de onderhandse leningen, die Staal & Co in de jaren twintig in Nederland introduceerde, vond ze interessant. Want, zoals ze altijd zei: Persoonlijk contact met de klant staat voor mij voorop. Oorlog Al vrij snel bouwde ze een sterke band op met Machiel Staal. Hij heeft me geleerd wat werken is en me getoond wat te bereiken viel, vertelde ze over hem. In de oorlog brak voor beiden een zware tijd aan. De bank tenslotte een Joodse bank werd door de Duitsers geliquideerd. Staal moest onderduiken, Emmy Snoek werd opgepakt en gedeporteerd naar een concentratiekamp. Ze overleefde het en ook Staal kwam na de oorlog ongeschonden uit zijn schuilplaats. Een paar dagen na de bevrijding troffen ze elkaar weer, op het kantoor in de Lange Houtstraat in Den Haag. Zo Snoek. De vakantie is voorbij, we gaan weer aan het werk, zou de oude Staal tegen haar hebben gezegd. Een grap die alleen Joden onder elkaar konden maken. Want dat de oorlog grote impact had gehad, blijkt ook wel uit deze woorden in het gedicht van mevrouw Staal: De oorlogstijd was niet zo leuk, gaf in ons aller leven een deuk. Over die ellendige jaren wil ik nu niet praten, anders beginnen wij weer te haten. Charmant In de jaren na de oorlog braken goede tijden aan voor Emmy. Ze schopte het tot onderdirectrice, hield zich Alle mannen waren even charmant bezig met beleggingstransacties voor industrie en overheid in binnen- en buitenland en was volledig in haar element. Zaken doen met mannen vond ze heerlijk. Ze kreeg wel met vooroordelen te maken, maar als mensen eenmaal zagen hoe goed ze haar werk deed, was haar vrouw-zijn al snel geen issue meer. Alle mannen waren even charmant, vertelde ze toen ze na 42 jaar afscheid nam van de bank. En vooral wanneer ze een vrouw aan de telefoon kregen. Het interessantste punt aan haar werk vond ze het vertrouwen winnen van de klant. Haar motto was dan ook: Van je vrienden kun je geen relaties maken, van je relaties kun je echter wel vrienden maken. En daar heeft ze altijd naar geleefd. 16 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

10 Bancair erfgoed Het rode boekje Machiel Staal hield zelf de salarisadministratie van zijn medewerkers bij. In dit rode boekje. ~ Ze waren ooit, lang geleden, bijna weggegooid. Maar daar stak medewerker Paul van der Meer een stokje voor. Oude fotoboeken, bijzondere documenten over de bank, gele ansichtkaarten: ze zijn gelukkig nog steeds te bewonderen. Wij deden een kleine greep uit het archief voor deze jubileumuitgave. Het rijke verleden van Staalbankiers. Door Hilde Duyx, Angela Looyé & Mark Prins Een sjiek hotel Het oude kantoor van Staalbankiers aan het Toernooiveld was ooit het sjiekste hotel van Den Haag: Hotel De Oude Doelen. Bekende gasten: Tsaar Peter de Grote en Wolfgang Amadeus Mozart. ~ 18 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

11 Donkere tijden Hollywood? Klein maar fijn Het was met recht een kleine bank: de groep medewerkers van Staalbankiers in de jaren vijftig. ~ In de tweede wereldoorlog werd de bank door de Duitsers geliquideerd. Zie hier het officiële document. Met een wrange ondertekening ~ Oud & iets nieuwer De receptie van Staalbankiers in Den Haag, eind jaren zestig (links). Je herkent nog iets van de receptie anno nu. De hal vlak voor de verbouwing. ~ Ze lijken zo van een filmset te zijn weggelopen: mevrouw Staal in gesprek met onderdirectrice mevrouw Emmy Snoek. ~ 20 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

12 to e ko m st// zodat we samen de risico s kunnen blijven dragen. solidariteit kost niets Door Ellen Weber, fotografie Hermien Lam Achmea, de moeder van Staalbankiers, vierde haar 200-jarige jubileum in Achlum. In het Friese dorp discussieerden gasten over de toekomst van Nederland. Hoewel Willem van Duin, voorzitter van de Raad van Bestuur van Achmea, zich zorgen maakt over de afnemende solidariteit, is hij niet pessimistisch. Het 200-jarige jubileum werd gevierd in Friesland, met de Conventie van Achlum. Van de wereld waarin we nu leven, wilden we terug naar de wortels van het bedrijf. Boekhouder Draisma uit Achlum kon het tweehonderd jaar geleden niet aanzien dat boeren aan de bedelstaf raakten als hun boerderij in brand vloog. Elke maand betaalden de boeren een paar stuivers, zodat ze samen het risico konden dragen als één van hen schade leed. Deze vorm van solidariteit is voor Achmea nog altijd de belangrijkste kernwaarde. Bijna tweeduizend mensen waren op de Conventie van Achlum uitgenodigd om het over de staat en de toekomst van Nederland te hebben. Thema s als gezondheid, pensioen, werk, veiligheid, mobiliteit en solidariteit kwamen aan de orde. Bekende politici, wetenschappers, kunstenaars en schrijvers wakkerden de discussie aan. Ook oudpresident van de Verenigde Staten Bill Clinton was te gast. Het begon in 1811 met een inktpot, kroontjespen en een assurantieboek. Negenendertig Friese boeren en notabelen verzekerden onderling hun bezit tegen brand, bij de ondernemende boer Ulbe Piers Draisma. Waarborgmaatschappij Achlum groeide in tweehonderd jaar tijd uit tot de grootste verzekeringsgroep van Nederland. Eind jaren negentig, begin deze eeuw, kende Achmea een groeispurt door fusies met andere coöperatieve of onderlinge verzekeraars: Avéro, Centraal Beheer, Zilveren Kruis, Interpolis, Agis en recent de Friesland Zorgverzekeraar. Wat is er bijzonder aan Achmea? Verzekeren brengt lange termijnverplichtingen met zich mee, en daar heb je een lange termijnvisie voor nodig, vinden wij. Achmea is niet beursgenoteerd en hoeft dus minder rekening te houden met korte termijneisen van de aandeelhouders. Achmea heeft vier stakeholders: klanten, medewerkers, aandeelhouders, businesspartners. We willen iedereen zo goed mogelijk bedienen, maar de klant staat centraal. Is er in tweehonderd jaar tijd veel veranderd, wat waarden en principes betreft? Het begrip solidariteit staat al tweehonderd jaar centraal. Vaak denken mensen: als ik solidair ben, moet ik iets weggeven, dan raak ik iets kwijt. Maar solidariteit kost niets, het levert juist wat op. Achmea wil laten zien dat solidariteit echt werkt. Dat we samen grote en kleine problemen kunnen aanpakken, problemen die je als individu nooit alleen zou kunnen oplossen. Participeren veel mensen, dan ben je tegen een lage prijs verzekerd tegen grote risico s en kun je toch doorgaan na pech of een ongeluk. De solidariteit waar Achmea voor staat is overigens gebaseerd op de eigen verantwoordelijkheid van mensen en dus niet op de herverdeling van inkomen. Waarom is het zo belangrijk dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid nemen? Als mensen gezonder gaan leven, heb je minder zorg nodig en blijft de zorg betaalbaar. En dragen mensen zelf bij aan de veiligheid in hun buurt, dan zijn er minder inbraken. Achmea wil het mogelijk maken dat mensen zelf hun eigen verantwoordelijkheid nemen, Was het een geslaagde dag? Het was een inspirerende dag vol verrassende ontmoetingen en scherpe debatten. Gasten waren lovend, medewerkers uitten hun trots en bijna alle kranten en de journaals hadden het over de conventie. Het heeft bijgedragen aan het profiel van Achmea, als verzekeraar met een grote maatschappelijke betrokkenheid. Tijdens de conventie uitte je ook je zorgen, over de samenleving die aan kwaliteit inboet. Ja, ik maak me zorgen over de individualisering, de afnemende tolerantie ten opzichte van elkaar en de vergroving van de samenleving. Ik denk dat deze problemen voortvloeien uit het feit dat we steeds minder bereid zijn om ons in de inhoud van zaken en >> onze welvaart is niet vanzelfsprekend 22 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

13 a n d e r e feestj es// >> in elkaar te verdiepen, maar tegelijkertijd wel grote conclusies trekken. Ik vind het een zorgelijke ontwikkeling dat mensen steeds minder bereid zijn elkaar te helpen. We lijken het zicht op wat we in Nederland bereikt hebben, kwijt te zijn. Terwijl we in de rest van de wereld bekend staan als een We nemen land waar het goed voor elkaar is. Daar mogen we best wel wat zuiniger op zijn. Het gaat helemaal niet zo slecht met Nederland? We zijn een beetje kwijtgeraakt dat we met elkaar in dit land heel veel hebben bereikt. Ook verzekeraars hebben daaraan bijgedragen. Alle Nederlanders zijn verzekerd tegen ziektekosten en hebben toegang tot betaalbare en goede zorg. Doordat je verzekerd bent, kun je je vrij bewegen. Daar mogen we best wat zuiniger op zijn. Onze welvaart is niet van- zelfsprekend. Je hoeft maar twee uur te vliegen en alles is anders. Ga maar eens kijken in het Oostblok, of erger nog, in de hoorn van Afrika. Tijdens de discussies in de gymzaal, kerk en huiskamers van Achlum heb ik gelukkig gemerkt dat er veel weldenkende mensen zijn in Nederland, die beseffen dat onze welvaart het waard is om te beschermen. Die dag bevestigde de keuze waar Achmea voor staat: op een inhoudelijke manier bijdragen aan een prettigere samenleving. genoegen met een paar mindere jaren Hoe slaat Achmea zich eigenlijk door deze roerige tijden heen? Als grote verzekeraar ben je ook belegger, maar bij ons gaat het vooral om verzekeren. Achmea voert een conservatief financieel beleid. We hebben dus een beleggingsportefeuille met een laag risicoprofiel. Daardoor zijn we minder kwetsbaar. Problemen in de Verenigde Staten en Griekenland hebben tot dusver geen grote gevolgen voor ons. Achmea is een solide verzekeraar. Dat verklaart ook wel dat we als een van de weinige verzekeraars geen downgrade hebben gekregen van de rating agencies. Staalbankiers maakt wel een moeilijke marktperiode mee. Hoe gaat Achmea daarmee om? Als moeder neemt Achmea genoegen met een paar mindere jaren, omdat Staalbankiers net als Achmea handelt vanuit het belang van de cliënt, en niet primair aandeelhoudersgedreven is. Dat heeft nu eenmaal tijd nodig. Achmea wil Staalbankiers de tijd gunnen om door deze onrustige fase te komen. Het is feest! Staalbankiers en Achmea zijn niet de enige die dit jaar een jubileum vieren. Door Hilde Duyx, Saskia Klaassen & Ellen Weber, fotografie Jeroen Bouman & Golfsupport.nl De Conventie van Achlum gemist? Op kun je filmpjes bekijken. 24 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

14 Houten huwelijk Een jaar lang baantjes trekken om zeven uur s ochtends. Bankier Remco van Paridon (33) had er wat voor over om zijn collega Dana (34) te veroveren. Vijf jaar geleden trouwde het bankstel in het geheim. Remco: Geïrriteerd kwam Dana binnen: haar naam stond verkeerd op het pasje. Ik werkte nog bij binnenlands betalingsverkeer. Ondanks dat ze niet blij was, had ik door dat het een leuke dame is. Dana: Bij mij was het geen liefde op het eerste gezicht. Remco kwam een jaar later in dezelfde kantoortuin werken. Vaak gingen we met collega s wat drinken. Wij bleven dan als enigen over. Remco: Toen mijn relatie uitging, groeiden we naar elkaar toe. Het zwem- Bijna feest Nog een paar maanden, en dan vieren ook Staalbankiers en Robert Jan Derksen hun jubileum. In 2002 werd het eerste contract afgesloten. Robert Jan over de bijzondere band. bad in ons pand aan de Lange Houtstraat was nog in tact. Elke ochtend voor werktijd gingen we zwemmen. Dana: Om zeven uur s ochtends. Hebben we een jaar volgehouden! Remco: We waren de enige fanatieke zwemmers. Maar toen we iets kregen, was het afgelopen met het baantjes trekken. Dana: In 2004 was er een reorganisatie. Iedereen moest op zijn eigen functie solliciteren. Toen we te horen kregen dat we allebei mochten blijven, gingen we het vieren. Die avond is het iets geworden. Remco: Onze relatie hebben we snel opgebiecht bij Pierre Huurman, toen nog kantoordirecteur van Den Haag. Hij was erg enthousiast. Daarna ging het als een lopend vuurtje rond. Dana: Het verbaasde niemand, collega s hadden al door dat we goede maatjes waren. Remco: Elke dag fietsten we samen naar het werk, we zaten in dezelfde kantoortuin en lunchten samen. Na zes maanden trok ze bij mij in. Weer een half jaar later kochten we een huis. In 2006 zijn we in het geheim getrouwd. Ik heb niets met het huwelijk, maar onze eerste dochter was op komst. Toen zijn we toch maar naar het stadhuis gegaan. Dana: We zijn uit eten geweest met onze twee getuigen, daarna vertrokken we naar een Grieks eiland. Zat er een collega in hetzelfde vliegtuig! Remco: Op onze huwelijksochtend deelden we een Griekse taxi met een collega. Onze trouwringen vielen niet eens op. Dana: Na de komst van onze eerste dochter ben ik vertrokken bij Staalbankiers. Inmiddels hebben we twee dochters en werk ik als hypotheekadviseur bij SNS. Remco: Dit jaar vieren wij ons vijfjarig huwelijk, met een weekendje weg. Dana: Ik pak zijn koffer in, Remco mag nog niet weten waar we naartoe gaan. De relatie die ik met mijn sponsors heb is heel goed, en in het bijzonder met Staalbankiers omdat we al zo lang bij elkaar zijn. Hierdoor leer je de mensen persoonlijk kennen en de golfdagen die ik voor Staalbankiers doe zijn ook altijd heel gezellig. De sponsoring van Staalbankiers heeft mij in staat gesteld om mijn huidige team (caddie, swing coach, putting coach, fitness coach, mentale coach en manager) samen te stellen, waar ik al enkele jaren mee werk. Dit team is en wordt steeds belangrijker omdat het niveau op de tour elk jaar hoger wordt. Mede dankzij Staalbankiers ben ik in staat dit team te behouden en daar uit te breiden waar eventueel nodig. Ik ben dan ook trots op Staalbankiers als goede partner en financieel adviseur, en ook op het feit dat het ons keer op keer weer lukt om de golfdagen tot een groot succes te maken! Al 75 jaar Coöperatieve uitvaartvereniging De Volharding bestaat 75 jaar. Leden kunnen in het depositofonds geld opzij leggen voor hun begrafenis. Sinds een jaar beheert Staalbankiers het vermogen. Jan Vos, voorzitter van het depositofonds en verenigingssecretaris, over het jubileum. De Volharding uitvaartzorg is in 1935 ontstaan vanuit de sociaaldemocratische beweging. Er zijn voor elkaar, daarin gelooft de coöperatieve uitvaartvereniging. We organiseren uitvaartdiensten, waarbij we streven naar een waardig afscheid en een betaalbare uitvaart voor iedereen. De Volharding is sociaal en betrokken: we bieden hulp, zorg en geborgenheid. Onze 30 duizend leden kunnen een waardig afscheid vertrouwen op een partij die door vele jaren ervaring daadkrachtig en zorgvuldig handelt. De Volharding is een non-profit organisatie en heeft dus geen winstoogmerk. Winst gebruiken we om de kwaliteit van onze dienstverlening te verbeteren en om de prijzen laag te houden. Uit het laatste klanttevredenheidsonderzoek kwam naar voren dat leden onze dienstverlening buitengewoon hoog waarderen, met meer dan een negen. Midas Dekkers Leden kunnen geld storten in het Depositiefonds van De Volharding, als voorschot op de uitvaart. Sinds een jaar beheert Staalbankiers ons vermogen. Voor die tijd waren we cliënt bij een grote bank en belegden we ons vermogen in hun eigen beleggingsfonds. Dat beviel slecht. Sinds de eerste presentatie over het beleid en de mogelijkheden bij Staalbankiers ben ik zeer tevreden, vooral over de persoonlijke aandacht en het persoonlijke contact. Regelmatig worden we op de hoogte gehouden over onze beleggingen. Wat mij ook bevalt: Staalbankiers heeft aandacht voor groene fondsen en groene beleggingen. Digitale kluis Op donderdag 29 september vieren we ons 75-jarige jubileum met de Dag van De Volharding. Ruim vijfhonderd leden hebben zich al aangemeld voor het gezellig samenzijn. Middas Dekkers komt een referaat houden en ons jubileumboek Eerst Napels zien, dan sterven wordt dan uitgereikt, met verhalen over doodgaan. We zitten net in de eindfase van een fusie met een vergelijkbare coöperatieve vereniging uit Delft, die ook begrafenissen organiseert. Graag wil ik de samenwerking opzoeken met meerdere coöperatieve verenigingen in Nederland; hoe meer mensen kunnen profiteren van de verenigingsverbanden, hoe beter. Daarnaast zijn we bezig met verschillende acties. Zo willen we de nazorg nog beter vormgeven. Ook zijn we bezig met een digitale kluis, zodat leden hun uitvaartwensen over muziek en inrichting digitaal kunnen opbergen. Verzilverde jaren Ingrid Swart, commercieel ondersteuner in Oosterbeek, 12,5 jaar in dienst. Mijn overstap naar Staalbankiers was 12,5 jaar geleden een sprong in het diepe. Ik kwam van een kleine organisatie en vond de overstap naar een commerciële bank een hele switch. Het leukste in mijn functie is het contact met onze cliënten. Je bouwt met private banking echt een band op. Natuurlijk ga ik mijn jubileum vieren met collega s. Ik hoop hier nog lang te kunnen blijven werken, Staalbankiers is een prima werkgever. Roberto Hulsman, commercieel ondersteuner in Zwolle, 12,5 jaar in dienst Toen ik bij Centraal Beheer begon als uitzendkracht, had ik geen idee dat ik zo lang zou blijven. Na 5,5 jaar op de afdeling bancaire diensten maakte ik de stap naar Staalbankiers. Van massaproductie naar maatwerk. De afspraken op maat zorgen ervoor dat geen dag hetzelfde is. Hoogtepunt was voor mij het 90-jarig jubileum van Staalbankiers, een high tea en wijnproeverij met onze cliënten. Ze kwamen van heinde en verre, voor mij het bewijs dat ze betrokken en tevreden zijn. Jeroen van den Belt, private banker in Zwolle, 12,5 jaar in dienst Ik startte bij Staalbankiers als junior zakelijk bankier, in 2004 stapte ik over naar private banking. Ook deze functie bleek goed bij me te passen. Bij Staalbankiers heb ik de vrijheid en verantwoordelijkheid om mijn functie zo goed mogelijk uit te voeren. In de regio Zwolle waren wij in het begin een relatief onbekende bank. Dat maakte het lastig om nieuwe cliënten aan je te binden. Je moet je eerst bewijzen. Het is een kwestie van geduld, maar uiteindelijk word je daarvoor beloond. Zijn mensen eenmaal cliënt, dan blijven ze meestal ook. Dit jaar zijn er 11 mensen 12,5 jaar in dienst van Staalbankiers, en 3 maar liefst 25 jaar. 26 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

15 ku nst// Johan van den Berg was lange tijd adviseur van de Staalbankiers-kunstcommissie. Speciaal voor deze jubileumuitgave introduceert hij enkele kunstenaars waarvan werken te zien zijn in het Haagse hoofdkantoor. Pastorale Henriette van t Hoog Een spraakmakend werk in de Staalbankiers-kunstcollectie werd geschilderd door Henriette van t Hoog (1943). Johan van den Berg: Dit schilderij past binnen onze wens om stillevens te verzamelen. Je zou het wat dubbelzinnig kunnen noemen. Van t Hoog liet zich voor dit schilderij inspireren door objecten die je tegenkomt op rommelmarkten. Wordt het schilderij van een prul ook een prul? Dat denk ik niet. De levendige en fijnzinnige schildertrant maken dit werk extra bijzonder. Museaal Staal Door Arjan Berben, fotografie Mark Prins Wie het hoofdkantoor van Staalbankiers aan de Lange Houtstraat in Den Haag binnenkomt, kan er niet om heen. Het pand ademt kunst. Galeriehouder en verzamelaar Johan van den Berg was sinds eind jaren negentig van de vorige eeuw als adviseur betrokken bij het tot stand komen van de smaakvolle kunstcollectie. Samen met de kunstcommissie van Staalbankiers gaf Van den Berg richting aan de kunstaankopen, die tot dan toe vooral ad hoc werden verworven. Een nieuwe lijn was het verwerven van stillevens. Van den Berg: Ten onrechte staat het stilleven te boek als duffe plaatjesmakerij. Niets is minder waar. In alle stijlen en perioden zijn er juweeltjes te vinden. Dus dat is een mooi uitgangspunt voor een kunst verzameling. Andere aankopen vloeiden voort uit het Staalbankiers Kunstcircuit, dat tot 2004 bestond. Kunstenaars gaven werken in bruikleen voor tentoonstellingen, die langs filialen van Staalbankiers rondreisden. Per vestiging waren die twee maanden te zien en werden relaties uitgenodigd voor vernissages. Aan het einde van de rit kocht Staalbankiers een substantieel deel van het werk van de kunstenaars. Galerie De galerie van Johan van den Berg is sinds april van dit jaar weer gevestigd aan het Schavernek in Leeuwarden. Een aantal jaar bevond de galerie zich in het beursgebouw van dezelfde stad. Zijn dochter Zarah heeft het een en ander gereorganiseerd. We richten ons nu niet langer alleen op kunst, maar maken combinaties met bijzondere objecten zoals etnografica of Judaica. De roze parasol Coba Ritsema De Amsterdamse schilderes Coba Ritsema ( ) behoorde tot de Amsterdamsche Joffers, een groep kunstenaressen die aan het eind van de 19e eeuw studeerden aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Haar schilderijen werden steeds eigener, met een bredere penseelstreek schilderde Ritsema de rekwisieten, de lappen stof werden belangrijker dan de traditionele potjes en pannetjes. Ik wist eigenlijk niet zoveel van Ritsema toen ik dit werk voor het eerst zag bij een groot veilinghuis, maar was er meteen door gegrepen. Ik heb de kunstcommissie van Staalbankiers erop geattendeerd, maar had het eigenlijk zelf wel willen hebben Pascale Ticheler Pascale Ticheler (1967) deed mee aan het Staalbankiers Kunstcircuit. Johan van den Berg: Haar schilderijen hebben een landschappelijk motief. Kleur is heel belangrijk binnen dit schilderij, ook al lijkt een groot deel alleen maar wit. Haar schilderwerk heeft een gelaagdheid die niet verveelt, een waar gevecht met de verf. Ik vind het een boeiend schilderij, dat bovendien erg mooi hangt bij Staalbankiers. 28 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

16 Koningin Wilhelmina Dinie Boogaart Het hoofdkantoor van Staalbankiers heeft een aantal vergaderzalen vernoemd naar leden van het koninklijk huis. Johan van den Berg: De kunstcommissie vroeg Dinie Boogaart om portretten van Emma en Wilhelmina te schilderen, om in de gelijknamige zalen te hangen. Zij duikt helemaal in de persoon en weet met veel gevoel de geportretteerde tot leven te wekken. Staalbankiers leende beide doeken een aantal jaar geleden uit voor een speciale tentoonstelling van haar werk in Leeuwarden, die werd bezocht door prinses Máxima, op haar inburgeringstocht door Nederland. Dinie Boogaart (1963) leidde Máxima en Alexander zelf rond. Typisch Dinie: naast beide voorname dames hing ze ook een portret van haar eigen prinsesje, van haar dochtertje. Ze kan goed relativeren. Stilleven Jos de Loos Kunstenaar Jos de Loos (1940) gaat voor zijn schilderijen uit van versleten en vergankelijke voorwerpen en materialen. Dat kan een verroeste pan of een platgeslagen blik zijn, alles wat zijn aandacht trekt. Johan van den Berg: In zijn zolderkameratelier schildert De Loos de voorwerpen in verschillende composities. Op zijn schilderijen combineert hij de afbeeldingen van deze figuratieve elementen met abstracte kleurvlakken. Zo ontstaan doeken vol contrast, ook in kleurgebruik. Hij werkt er lang aan. Dat zie je terug in de gelaagdheid van de verf.. Mercurius Tjavdar Iliev De van oorsprong Bulgaarse Tjavdar Iliev (1950) woont en werkt sinds 1990 in Nederland. Van den Berg: Hij de meester van de perfecte balans die altijd werk van hoge kwaliteit aflevert. Toen Staalbankiers in 2004 Eduard de Graaff & Co verkocht aan Rabo Securities, kwamen verschillende beelden van Mercurius vanuit het pand aan het Amsterdamse Damrak over naar het Haagse hoofdkantoor. Dat zijn werken in de trant van 17e eeuwse beeldhouwers zoals Willem van Tetrode of Hendrick de Keyser. De kunst-commissie van Staalbankiers wilde hieraan een eigentijds vervolg geven. Zo kwamen we op Iliev. Paradijsvogel 30 staalmagazine jubileumuitgave 2011 Stipt op tijd stapt Barry Hay over de drempel van het Hilton. Sommigen noemen hem de enige rockster die Nederland rijk is, en die reputatie doet hij gelijk eer aan: Hé Archie, man of Steel! begroet hij ons. Ik heb eerst een Bloody Mary nodig voor we aan de slag gaan. Hoe kijkt de zanger die op 4 november het podium van de Staalbankiers jubileumavond bestijgt naar het land dat hij achterliet? Door Fred Hermsen, fotografie Patricia Steur staalmagazine jubileumuitgave

17 Zanger Barry Hay (63) van de Golden Earring heeft sinds zijn verhuizing vijf jaar geleden naar het gemoedelijke Curaçao weinig meer op met de Lage Landen. Ik had er zo ongelooflijk genoeg van hier, de regels, de bekrompenheid. Je mag nu niet eens meer vrij barbecueën in het Vondelpark. Wat is er gebeurd met die relaxte vrijheid waar we twintig jaar geleden nog zo beroemd om waren, die vrijgevochtenheid? Als ik hier met een biertje op het station sta, word ik door een blaag van twintig op m n schouders getikt: Die gaan we hier niet opdrinken, hè? En dan die camera s overal. Geen klimaat voor artiesten, vindt hij. Want dat zijn paradijsvogels, die rare onvoorspelbare dingen moeten kunnen uithalen, en die daarmee kleur aan het leven geven. De rocker kan dan ook helemaal niets met het typisch Hollandse compliment dat een artiest zo gewoon is gebleven. Wij horen helemaal niet gewoon te zijn! Na een korte stilte: Ik ben hier niet geboren, geen Hollander. Dat zal het zijn. Er zit iets in de volksaard dat Nederlanders bindt, en dat ik niet Ooit, als ik geld heb begrijp. Een campingsfeer van inhaken en niet moeilijk doen, je kop niet boven het maaiveld uitsteken. Straat na straat Hij richt zijn pijlen op de vele TVtalentenjachten. Dat is armoede, draait om imitatie, de grijze middelmaat die iets nadoet, de poffertjesbakker die beter kan zingen dan het meisje van de overburen. Maar daarin schuilt de kunst niet. Het moeilijke is om zelf iets te creëren. Stap voor stap. Toen wij met onze bandjes bezig waren in Den Haag veroverden we straat na straat, wijk na wijk. Door keihard te buffelen ontdekte je jezelf, eerst weliswaar met covers, maar later met steeds meer eigen werk. Totdat je ineens de beste van de stad was, de beste in de regio, van Nederland. Wij bevochten onze beroemdheid en doorliepen daarbij allemaal fases die van ons volwassen artiesten maakten. Tegenwoordig worden zangers van de ene op de andere dag gemaakt, door marketeers en producers. En vervliegen ze weer net zo snel. Het was niet eens Hays bedoeling om te zingen. Laat mij maar wat op de achtergrond op een gitaar hakken, zei ik toen ik in de Earring kwam in Veel leuker, beng, beng, beng. En in eerdere bandjes kon dat ook, want veel populaire groepen speelden instrumentaal. Maar dat veranderde met de invasie van Britse bandjes en zwarte Motown muziek. Ik was de enige die behoorlijk Engels sprak, die wist waarover al die Engelse en Ameri- kaanse bandjes het hadden. Ik verstond het. Voor Hollanders was het een fonetische actie, klanken nabootsen en verder geen idee hebben waarover het ging. Maar ik voelde het aan. Dus, nou okay, dan doe ik het wel. Maar zijn bedoeling was het niet om van de twee zangers in de band de meest in het oog springende te worden; hij was ook nog eens bloedserieus aan het studeren op de kunstacademie. Toen ik als pikkie van zeventien ineens twaalfhonderd gulden per week met de band ging verdienen, ben ik daar maar mee gekapt. Eureka Barry ziet zichzelf vooral als de man van de teksten. Van een taalvondst gaat zijn bloed sneller stromen: In een van de nummers op onze nieuwe cd gaat het over je eerste oude Cadillac. Een wagen die jou eigenlijk een beetje heeft opgevoed, zeg maar, die jou leerde rijden en alles wat daarbij komt kijken, haha. I still got the keys off my first Cadillac heet het. Eén van de zinnen daarin gaat van I had the blood, she had the gasoline. Dan denk ik: Eureka, dat heeft nog nooit iemand eerder verzonnen. Plagend: Nanananana. Wat is voor jou de mooiste periode van de band? Nú! En na een schaterlach: Echt, we zijn rijper dan ooit. Die gasten zijn allemaal waanzinnige muzikanten geworden. Vroeger klooiden we eigenlijk maar wat aan. Maar ze hebben zich verdiept in de materie. Zijn stuk voor stuk pikeurs, Als tiener ging ik uit aan de Casuariestraat in Den Haag. Ik liep s nachts een keer langs jullie pand aan de Lange Houtstraat. Ik zag een prachtig Tuchinski-achtig interieur, met een eenvoudig bordje aan de muur: Staal. Maar het zag er helemaal niet bankachtig uit. Toen droomde ik: Weet je, ooit he, als ik poen heb, ga ik het dáár parkeren. Dat ziet er goed uit! Dat is sjiek. Ik ben nog steeds een fan. Ik ben onlangs rondgeleid door de dealingroom. Wauw, dat lijkt de NASA wel. dat hoor je gewoon. Maar het concept is nog steeds: samen. Dat heb ik weer gevoeld bij de opnamen van onze laatste cd. Hebben we ook weer in een paar takes opgenomen, niet laag voor laag. Je hoort daardoor echt een band, een machine. Guess that s rock n roll Samen muziek maken, daar heeft hij plezier in. Maar hij benadrukt dat het nooit de opzet was om zo lang met de band door te gaan. Aanvankelijk ging het om de auto s, vrouwen, geld, you know. We keken niet vooruit. Je wilde gewoon doen waar je zin in had, je niet laten inperken. Guess that s rock n roll. Daar weerklinkt zijn motto, ook nu hij de zestig ruim gepasseerd is. Maar ik draai er niet omheen: de dood nadert, en dat vind ik echt afgrijselijk. Angstig. Sommige vrienden leggen t loodje. Ik kan en wil daar niet nonchalant over zijn, hoe goed mijn eigen lichaam het ook doet. Want dat is gewoon pure mazzel. Ik heb er een potje van gemaakt hoor, eigenlijk nog steeds. Ik probeer mezelf een beetje in de hand te houden, maar gisterennacht dacht ik toch weer You fucked up again toen ik uit de taxi wankelde na een avond stappen. Toch staat hij anders in het leven dan tien jaar terug. De zanger kreeg het idee dat het roer om moest toen hij naar oude foto s van zichzelf keek. Dat zijn er natuurlijk nogal wat, en weet vlnr: Rinus Gerritsen, Cesar Zuiderwijk, Barry Hay en George Kooymans je, ik herkende mezelf niet. Ik was het wel, maar toch ook niet. Ik herinnerde mezelf niet meer, weet niet wat me toen dreef, waarom ik dingen deed. Ik werd blijkbaar geleefd en deed dingen die helemaal niet over mij gingen. Hij bedacht een list: Als ik nu eens ga leven voor iemand die ik over tien jaar ben, een oudere man waarvoor ik het allemaal doe. Die tevreden over mij moet zijn, simpel omdat ik het zo doe als hij. Het gekke is, dat die filosofie werkt. Die ouwe Hay is mijn maatstaf, en ik geniet. Sandra is van het geld Op het eiland heb ik een plek waarvan ik eerder gedroomd had, echt. Toen we over de kale vlakte liepen die te koop stond, en ik die plek letterlijk herkende uit mijn dromen, besefte ik: Maar dit kunnen we helemaal niet betalen. Wat bleek, Sandra had al jaren gespaard zonder dat ik het wist. Het kon dus wel! Je ziet: Sandra is van het geld, niet ik hoor. Laten we het verder alsjeblieft maar niet meer over de pecunia hebben, haha. Zijn vrouw zet zich nu in voor goede doelen op Curaçao, heeft een groot bejaardencentrum uit de grond gestampt. Wat die lieverd daar doet, betekent echt iets, vergeet dat niet te melden. Barry zelf reist heen en weer tussen Nederland en het eiland. M n pensioen stelt niet veel voor, en komt over een paar jaar pas vrij. Dus ik moet nog wel even doorwerken. Maar ach, ik zou ook niet anders kunnen. Zolang ik daar maar in m n ouwe kloffie met m n honden en twee papegaaien kan dollen, s morgens gezellig kiftend m n dochter naar school kan brengen en in die goddelijk blauwe zee kan dobberen. Door de afwisseling zijn de tournees bovendien veel beter vol te houden dan vroeger, voegt hij toe. Zijn oudste van eenentwintig studeert inmiddels zang aan het Amsterdamse conservatorium, nog een reden om regelmatig terug te komen. Wat treft hij in Nederland wat hem wel aanstaat? Drie dingen: Als de zon schijnt staat dit land in bloei. Dat Ik heb er een potje van gemaakt hoor, eigenlijk nog steeds gebeurt alleen niet zo heel vaak, haha. En de vrouwen, die zijn hier onwaarschijnlijk mooi. Ten derde Amsterdam, dat is een land op zich. Met die grachten, rondvaartbootjes, terrassen. Je ziet daar nog de experimentele sfeer van vroeger. Mensen willen iets creëren. Nadat Sandra en ik Den Haag ontvlucht waren in de jaren negentig, hebben we echt een geweldige tijd gehad in Amsterdam. Man, het is echt een sjieke stad, daar gebeurt het, kom je in contact met fotografen, architecten, kunstenaars. Ik ben blij dat ik nog steeds in Amsterdam een appartement heb. Maar toch, ik zal uiteindelijk m n laatste adem uitblazen op Curaçao. 32 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

18 We leggen de lat hoog Staalbankiers in het land Regiodirecteuren van de bank over wat Staalbankiers voor hen betekent. Robert Kropman, Haarlem: Staalbankiers bouwt al 95 jaar een bank om haar cliënten! Wij werken in een prachtige ambiance met ontzettend leuke en interessante cliënten. Staalbankiers Noord-Holland bestaat nu elf jaar en kent een hecht, harmonieus team van uitsluitend professionals. In de korte geschiedenis van ons kantoor hebben wij veel meegemaakt, maar is de balans altijd weer rechtgetrokken. De wereld is sinds 2001 echt veranderd. Laat duidelijk zijn, dat er altijd kansen en mogelijkheden zijn wanneer je positief in het leven staat. Kwaliteit en integriteit duurt altijd het langst. Kortom: heb vertrouwen in waar je voor staat. Yes, we can! Ad Huisman, Eindhoven: Staalbankiers is een bank voor en door ondernemers. Je moet wel een echte ondernemer zijn om hier te werken. Het is een mooi huis waar we korte lijnen hebben en waar iedereen elkaar kent. Sinds de afgelopen jaren heeft de organisatie een mooie groei laten zien waar we trots op kunnen zijn. In Eindhoven werken geeft je energie. Wij zijn tenslotte niet voor niks de slimste regio in de wereld. Dat voel je om je heen! We zien wel een aantal culturen in het zuiden waarbij iedere variant een andere aanpak nodig heeft, en dat maakt het alleen maar interessant. Ik hoop voor de toekomst op een gestage groei van het kantoor met dezelfde medewerkers. Door innovatie, creativiteit en inzet voor de gehele organisatie zullen we er komen. Frans Meijer, Utrecht: Werken in Utrecht aan de mooiste laan van Utrecht, met een geweldig team in een mooi kantoor. Dit alles zorgt ervoor dat wij iedere dag met veel plezier naar ons werk gaan. Staalbankiers is een bank om trots op te zijn omdat we de beste private bank van Nederland zijn. Van de toekomst verwacht ik dat we onze relaties optimaal kunnen blijven bedienen en hoop ik op een verdere uitbreiding van ons relatiebestand in en rondom Utrecht. Hierbij streven wij, zoals altijd, naar een langdurige duurzame samenwerking! Han Vergouwen, Den Haag: Toen ik hier jaren geleden aan mijn eerste werkdag begon, viel mij een prachtig glimmend, koperen bord boven de personeelsingang op met als inscriptie: De cliënt is uw bestaansrecht. Deze denk- en handelswijze tref ik - nog steeds - in hoge mate aan binnen onze bank; met name in de grote inzet en toewijding van de medewerkers om onze cliënten zo optimaal mogelijk te bedienen. Ik ervaar het als een voorrecht om te mogen werken op deze historische locatie in het oude centrum van Den Haag. Ons prachtige pand biedt een mooie gelegenheid om onze relaties te kunnen ontvangen. De locatie en het pand maakt het kantoor in de Lange Houtstraat tot een unieke werkplek. Zolang wij in de toekomst van de bank win-win situaties in de relatie met onze cliënt kunnen blijven creëren, ben ik er van overtuigd dat Staalbankiers, met name doordat haar unieke kleinschaligheid een hoge mate van persoonlijk contact waarborgt, toegevoegde waarde aan haar cliënten kan blijven bieden. Koen Lamp, Oosterbeek: Staalbankiers is een bank om trots op te zijn, omdat wij het cliëntbelang écht centraal zetten in ons dagelijks handelen. Daarnaast staat het ondernemerschap hoog in het vaandel bij ons, goede ideeën en voorstellen worden snel met elkaar besproken en uitgevoerd. Iedereen kan hieraan bijdragen, de organisatie kent korte lijnen en een open cultuur. Kantoor Oosterbeek wordt wel het mooiste kantoor van Staalbankiers genoemd en daar ben ik het natuurlijk volmondig mee eens! Enerzijds heeft het een klassieke uitstraling, maar anderzijds is het van alle, moderne gemakken voorzien, inclusief een Business Lounge waar we geregeld gebruik van maken. Ons marktgebied hier is goed. We slagen erin om in een goed tempo nieuwe relaties aan ons te binden. Ons streven is er dan ook op gericht om de beste private bank van Gelderland te zijn. Daar werken we iedere dag aan, met elkaar en met de specialisten vanuit Den Haag. We gaan door op deze weg en leggen de lat steeds hoger! Huub Ten Holter, Institutendesk: Ik ben trots op Staalbankiers, zeker omdat de Institutendesk de ruimte krijgt om nieuwe diensten te ontwikkelen die in de institutionele markt aanspreken. Mede hierdoor heeft de afdeling een grote groei kunnen doormaken die heeft bijgedragen aan de positieve groeiontwikkeling van Staalbankiers. We zijn een klein hecht team dat nauw samenwerkt met andere afdelingen. De grote variëteit aan werkzaamheden en de commerciële successen leveren een grote inzet op. Wij verwachten dat de bedieningsconcepten van de Institutendesk nog meer belangstelling vanuit de markt zullen krijgen en dat wij de ingeslagen weg kunnen voortzetten. Bart Giezen, Noordoost (Zwolle/Enschede): Staalbankiers staat voor zijn cliënten. Staalbankiers heeft geen eigen beursgenoteerde producten en diensten en kan dus volledig onafhankelijk adviseren. Het clïentbelang staat derhalve volledig centraal. Een dergelijke aanpak is trendsettend. Het werken in het kantoor is zeer uitdagend. Feitelijk zijn wij allen ondernemers, die met veel fantasie, creativiteit en flexibiliteit zaken voortvarend dienen aan te pakken. De lijnen zijn kort en dus is veel mogelijk. Ik richt me erop dat Staalbankiers een duurzame en succesvolle relatie opbouwt met zijn relaties. Door onze werkwijze zal Staalbankiers een toonaangevende private bank worden en een voorbeeld zijn als onafhankelijke opererende specialistische bank in de markt. 34 staalmagazine jubileumuitgave 2011 staalmagazine jubileumuitgave

19 ADRESSEN KANTOREN Regio Den Haag Lange Houtstraat 8 Postbus CH Den Haag Telefoon Regio N-Holland Prinsen Bolwerk 1 Postbus GB Haarlem Telefoon Regio Midden Maliebaan 72 Postbus LE Utrecht Telefoon REGIO OOST Stationsweg 44 Postbus AG Oosterbeek Telefoon Regio Noordoost Eekwal 3 Postbus BB Zwolle Telefoon Regio Twente M.H. Tromplaan 9 Postbus AD Enschede Telefoon Regio Zuid Parklaan 66 Postbus HA Eindhoven Telefoon

Rede Willem van Duin, uitgesproken tijdens de Achlum Lezing op 17 april 2015 in Achlum

Rede Willem van Duin, uitgesproken tijdens de Achlum Lezing op 17 april 2015 in Achlum Goedemiddag dames, heren, Namens Achmea, van harte welkom. Wat bijzonder om hier voor u te staan in deze prachtige kerk. Fijn dat u allemaal naar Achlum bent gekomen voor de Achlum Lezing over solidariteit

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8 Pensioen krant Maart 2014 Ik ga later niet op de bank zitten pagina 6 Meer inzicht in uw pensioen pagina 4 Wat is het UPO? pagina 8 Pensioenheld Dromen doen we allemaal Brayen Verbond (39 jaar) is projecteider

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

HC zd. 42 nr. 31. dia 1

HC zd. 42 nr. 31. dia 1 HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:

Nadere informatie

Jan de Laat OVERSTAG

Jan de Laat OVERSTAG Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.

Nadere informatie

ONDERLINGE S-GRAVENHAGE

ONDERLINGE S-GRAVENHAGE delen gevoel vertrouwen gevonden avontuur genieten ONDERLINGE S-GRAVENHAGE Momenten vrienden verhuizen afscheid leven huwelijk samen 2 blijdschap verrassing Verzekerde groeikracht Iedereen hoopt op een

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Speech Willem van Duin, voorzitter van de Raad van Bestuur Eureko, tijdens de

Speech Willem van Duin, voorzitter van de Raad van Bestuur Eureko, tijdens de Speech Willem van Duin, voorzitter van de Raad van Bestuur Eureko, tijdens de Conventie van Achlum 28 mei 2011 te Achlum Dames en heren, dank, nu al, voor een prachtige dag. Voor degenen die mij niet kennen:

Nadere informatie

Onderzoeksrapport Normaal Bankieren Nederland: bankieren moet anders

Onderzoeksrapport Normaal Bankieren Nederland: bankieren moet anders Onderzoeksrapport Normaal Bankieren Nederland: bankieren moet anders Bankieren kan echt anders en vooral normaler Beste lezer, Het vertrouwen in banken is historisch laag. En dat is niet verwonderlijk.

Nadere informatie

Enkele vragen aan Kristin Harmel

Enkele vragen aan Kristin Harmel Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt

Nadere informatie

Toespraak van Anouchka van Miltenburg, Voorzitter van de Tweede Kamer, bij de bijeenkomst van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945, op 14 augustus 2015 in de Tweede Kamer We dachten dat we na de capitulatie

Nadere informatie

Stichting Kinderpostzegels

Stichting Kinderpostzegels Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels

Nadere informatie

Zakelijk beleggen. Uitgebreide beleggingsmogelijkheden voor ondernemers

Zakelijk beleggen. Uitgebreide beleggingsmogelijkheden voor ondernemers Informatie ABN AMRO 0900-00 24 (lokaal tarief) Zakelijk beleggen www.abnamro.nl Uitgebreide beleggingsmogelijkheden voor ondernemers Volledig zelf beleggen Beleggen met advies van ABN AMRO Uw vermogen

Nadere informatie

Direct Schade Melden. Schade? Wij staan voor u klaar!

Direct Schade Melden. Schade? Wij staan voor u klaar! Direct Schade Melden Schade? Wij staan voor u klaar! Direct Schade Melden 24 uur per dag, 7 dagen in de week Heeft u schade? Wij gaan meteen voor u aan de slag Heeft u schade? Dan kunt u deze direct bij

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop

'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop FD: Economie & Politiek door Siem Eikelenboom 28 augustus 2015 'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop Karel Appel, 'Bloem met blauwe ogen' (1977) 'Als je de ontvangsthal van Van Rietschoten

Nadere informatie

Klee. en Cobra. Opnieuw beginnen

Klee. en Cobra. Opnieuw beginnen Klee Lesmateriaal groep 5 en 6 deel 1: klassikale les op school bij de tentoonstelling Klee en Cobra Het begint als kind 28.01-22.04 2012 en Cobra Opnieuw beginnen Dit is Paul Klee En dit ook. En dit is

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Trade van de Week. Meeliften. op het succes. van BESI

Trade van de Week. Meeliften. op het succes. van BESI Trade van de Week Meeliften op het succes van BESI Wanneer we de in Nederland genoteerde aandelen bekijken sinds de start van 2009, dan komen we toch wel tot de conclusie dat BE Semiconductor N.V. (BESI)

Nadere informatie

alles naar wens Vraag of klacht? Laat het ons weten

alles naar wens Vraag of klacht? Laat het ons weten alles naar wens Vraag of klacht? Laat het ons weten laat het ons weten Niet tevreden? Vier manieren om uw vraag of klacht door te geven. 04 In beroep gaan U bent het niet eens met het antwoord? 06 Normaal

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten werkt voor en met bewoners in wijken en buurten Oma Geertje vertelt. 2 Welbions: we werken er allemaal. Wij zijn dé woningcorporatie van Hengelo en verhuren meer dan 13.000 woningen aan in totaal 25.000

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Hoeveel jaar ben je al lid van RWB? 14 jaar.

Hoeveel jaar ben je al lid van RWB? 14 jaar. Het seizoen zit er bijna op, het eerste speelt nog in de nacompetitie voor promotie, de jeugdtoernooien gaan beginnen en we hebben nog twee evenementen te goed om dit voetbalseizoen af te sluiten. Als

Nadere informatie

WANNEER, GOD, WANNEER?

WANNEER, GOD, WANNEER? INHOUDSOPGAVE Deel 1 Wanneer, God, wanneer? Inleiding...................................................... 7 1. Timing en vertrouwen...................................... 8 2. De juiste tijd................................................

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen De Interpolis WerkWaarde Pensioenen Pensioen voor uw werknemers Interpolis. Glashelder Willem Dijk sr., 53 jaar, Willem Dijk Groothandel groente & fruit. Import & Export. Ik was commissionair in groente

Nadere informatie

totaaladvies en persoonlijke aandacht

totaaladvies en persoonlijke aandacht totaaladvies en persoonlijke aandacht assurantiën makelaardij hypotheken financieel advies uw wensen Opnieuw beginnen in het huis van uw dromen. Financiële verplichtingen aangaan voor een periode van soms

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Ondernemerschap in Nederland

Ondernemerschap in Nederland Ondernemerschap in Nederland Je neemt deel aan het profiel Ondernemerschap. Dit betekent dat je erover denkt om in de toekomst als ondernemer te gaan werken. Dat is anders dan werken in loondienst. Dan

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 Inhoud Inleiding 6 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 2 Instanties in Nederland 13 Belangrijke instanties voor ondernemers 14 Kamer

Nadere informatie

voor alle aandeelhouders, sponsors en belangstellenden

voor alle aandeelhouders, sponsors en belangstellenden PiepKey L.C. Februari Nieuwsbrief Februari voor alle aandeelhouders, sponsors en belangstellenden In dit nummer: Zeelandhallen 1 Verslag verkoping in de Zeelandhallen Op zaterdag 26 februari hebben wij

Nadere informatie

IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER. uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66

IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER. uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66 IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER 66 uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66 18-04-14 11:27 twintig Bart Biermans (35), naar eigen zeggen behoorlijk ijdel, werkt al bijna tien jaar als cosmetisch arts. Met

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Saskia van den Heuvel MISSCHIEN GEBEURT ER VANDAAG IETS. Gedichten. Muitgeverij. Mmarmer. m armer

Saskia van den Heuvel MISSCHIEN GEBEURT ER VANDAAG IETS. Gedichten. Muitgeverij. Mmarmer. m armer Saskia van den Heuvel MISSCHIEN GEBEURT ER VANDAAG IETS Gedichten Muitgeverij m armer Mmarmer Mmarmer M INHOUD KANTOOR Ode 13 Wat we zeiden toen we het ons nog herinnerden 14 Ze hebben het beste met ons

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

KINDEREN EN HET MILLENNIUM

KINDEREN EN HET MILLENNIUM KINDEREN EN HET MILLENNIUM Naast de bijdragen van een aantal auteurs die herinneringen ophalen aan het verleden van Kampen en haar inwoners, wilde de redactie aan jongeren de mogelijkheid bieden hun visie

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Hans van der Beek. over schrijven en alles

Hans van der Beek. over schrijven en alles Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Inkomensgarantieplan. De oplossing voor inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid

Inkomensgarantieplan. De oplossing voor inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid Inkomensgarantieplan De oplossing voor inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid Inhoud Neem geen risico met uw inkomen 4 Wettelijke regelingen 5 OHRA Inkomensgarantieplan Basis 7 OHRA Inkomensgarantieplan

Nadere informatie

IK VOND DAT EMIGREREN JUIST WEL STOER ACHTERBLIJVENDE ZUSSEN VERTELLEN. Achterblijvers. oewel de televisieprogramma s over

IK VOND DAT EMIGREREN JUIST WEL STOER ACHTERBLIJVENDE ZUSSEN VERTELLEN. Achterblijvers. oewel de televisieprogramma s over IK VOND DAT EMIGREREN JUIST WEL STOER ACHTERBLIJVENDE ZUSSEN VERTELLEN H oewel de televisieprogramma s over hebben juist de achterblijvers ook een verhaal. H hun familielid? Wat betekent het praktisch

Nadere informatie

Van de redactie. Namens de redactie Jacqueline van der Maten

Van de redactie. Namens de redactie Jacqueline van der Maten Van de redactie Wat wonen we toch in een prachtige wijk! Ja, zult u zeggen, dat weten we wel. Maar je kijkt toch anders naar je wijk wanneer een buitenstaander, die hier nooit eerder geweest is, dat zegt.

Nadere informatie

Gooische Uitvaartverzorging: Dicht bij u

Gooische Uitvaartverzorging: Dicht bij u 2 Gooische Uitvaartverzorging: Dicht bij u Het overlijden van een naaste behoort tot de meest verdrietige gebeurtenissen in een mensenleven. Juist in die moeilijke periode moet u kunnen rekenen op een

Nadere informatie

6. wat is de boodschap van de plaatsers aan de eigenaars? Aan de voorbijgangers? Proficiat, reden tot feesten. (Er is geen plakkaat)

6. wat is de boodschap van de plaatsers aan de eigenaars? Aan de voorbijgangers? Proficiat, reden tot feesten. (Er is geen plakkaat) 18 dec Interview door Luk Indesteege met Armand Nijs (71), 50 jaar gehuwd met Marie-Julienne Thuys (72) Hengelhoefstraat 85, 3600 Genk gepensioneerd bakker in Hoevenzavel, Marie-Julienne hielp in bakkerij.

Nadere informatie

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost. Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock

Nadere informatie

10. Gebarentaal [1/3]

10. Gebarentaal [1/3] 10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail. 't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.com Het aapje en de sleutels Er was eens een man en die had de sleutels

Nadere informatie

U kunt rekenen op juridische hulp en advies. Met de Rechtsbijstandverzekering van Centraal Beheer Achmea

U kunt rekenen op juridische hulp en advies. Met de Rechtsbijstandverzekering van Centraal Beheer Achmea U kunt rekenen op juridische hulp en advies. Met de Rechtsbijstandverzekering van Centraal Beheer Achmea 1 Inhoud Als u er zelf niet uitkomt 3 Daarom kiest u voor onze Rechtsbijstandverzekering! 4 U kiest

Nadere informatie

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Rapport Marktmonitor 2015 18 September 2015 Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Research Consultant 033 330 33

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde.

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Dames en heren, Het is een mooie gewoonte om een boom te planten om een ingrijpende

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

De drijfveren zijn ontwikkeld en aangeleverd door Coert-Jan Tomassen van CJT for Sales: Coert-Jan Tomassen info@cjtforsales.com www.cjtforsales.

De drijfveren zijn ontwikkeld en aangeleverd door Coert-Jan Tomassen van CJT for Sales: Coert-Jan Tomassen info@cjtforsales.com www.cjtforsales. Drijfveren Tool 1.0 Carolien van Herrikhuyzen www.cforcycling.nl www.cforcycling.com carolien@cforcycling.nl Om wat handvaten te hebben voor een gesprek met ons begeleidingsteam bij het formuleren van

Nadere informatie

Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek.

Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek. Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek. 19 februari 2015 Goedemiddag, Ik ben heel blij met deze tentoonstelling. Als dochter van een oorlogsvrijwilliger

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Speech Gerbrandy-debat

Speech Gerbrandy-debat Speech Gerbrandy-debat Goedemiddag allemaal, Woorden doen ertoe. Vandaag en toen. De woorden van premier Gerbrandy hebben een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Via de radio sprak

Nadere informatie

Een nieuwe pensioenregeling

Een nieuwe pensioenregeling Een nieuwe pensioenregeling Waardeoverdracht: zinvol voor u? Gefeliciteerd, u hebt een nieuwe baan! Dit betekent nogal wat voor uw persoonlijke situatie. Nieuwe taken, verantwoordelijkheden en andere collega

Nadere informatie

Toespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag

Toespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag Toespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag Elk jaar op de ochtend van 14 augustus is er een korte plechtigheid in de ontvangsthal van de oude Tweede Kamer. Een kleine groep

Nadere informatie

TIEN TIPS WANNEER JE EEN KUNSTWERK WILT AANSCHAFFEN

TIEN TIPS WANNEER JE EEN KUNSTWERK WILT AANSCHAFFEN TIEN TIPS WANNEER JE EEN KUNSTWERK WILT AANSCHAFFEN Het is een feest om een echt kunstwerk in huis te hebben! Toch denken veel mensen dat ze zich dat niet kunnen veroorloven. Of dat het ingewikkeld is

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Wij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken. beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt

Wij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken. beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt Wij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt van onze dienstverlening. Deze tijd vraagt om transparantie. Wij regelen

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie