Over hoge waterstanden. Hoe verdelen we de schaarste? en lekkende daken. ...en stormen. Trends. Fundament?

Transcriptie

1 Hoe verdelen we de schaarste? x Over hoge waterstanden - Matchingsprobleem? 2 Dr. Arjen Edzes Rijksuniversiteit, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Economische Geografie, Postbus 8, 97 AV. a.j.e.edzes@rug.nl I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Onderwijs- Arbeidsmarkt? - Cyclisch of structureel? Vacatures Werklozen Bron: CBS, Vacature-enquête en Enquête beroepsbevolking. en lekkende daken Financiering niet voldoende om op oude voet door te gaan angst voor failliet 2. Uitvoering niet toegerust voor taken die moeten worden uitgevoerd 3. Rammelend bestuur is (te) afwachtend en schiet in behoudende reflex...en stormen 1. Fundamentele herbezinning op het sociale domein (grootste decentralisatieslag ooit) 2. Grootste bezuinigingsslag ooit 3. Crisis, krimp en vergrijzing Fundament? Herbezinning op 1. Verantwoordelijkheden (publiek privaat) 2. Schaalvraagstukken (regio wijk) 3. Tijd (korte versus lange termijn) 4. Cultuur en identiteit (participatie) 5 Trends 1. Economische crisis (voorlopig nog niet over) 2. Krimp/vergrijzing: beroepsbevolking neemt af in regio, niet in stad 3. Regionale verschillen worden kleiner, maar ook ruimtelijke concentratie banen 4. Toenemende mobiliteit en het nieuwe werken (migratie, pendelen en wonen) 6 5. Veranderende arbeidsverhoudingen (flexibiliteit, ZZP, employability) 6. Veranderende competentie-eisen en mismatch vraag en aanbod 1

2 7 8 Arbeidsmarktproblematiek kent twee fundamentele verdelingsproblemen 1. Inclusieve arbeidsmarktvraagstuk 1. Reguliere werkgelegenheid (banen, werkgevers): 2. Aangepaste werkgelegenheid Beleidsruimteprobleem Uitkeringsinkomen / loonkostensubsidie Ontwikkeling werkgelegenheid en bedrijvigheid Gemeente 2. Uitvoeringsvraagstuk: Agentschapsprobleem 3. Maatschappelijke taken 4. Kennis & Informatie 5. Verantwoordelijkheden 6. Coördinatie- en schaalvraagstukken 7. Vakmansschap Werkzoekenden en vacatures in Gemeente, mei 213. Bron: UWV 16 9 Niet werkende werkzoekenden (Bron: UWV, 213) NWW Openstaande vacatures 9.58 Zeer ruime arbeidsmarkt 72 Aug. 213 Totaal < 27 > 5 Gem. Gron Friesland Drenthe Ontwikkeling beroepsbevolking. (Bron: CAB, 211) Totale bevolking Bevolkingsontwikkeling 2-64 jarigen Drachten Leeuwarden Heerenveen Assen Beroepsbevolking Bron: CAB, 212 2

3 Aantal banen 211, prognose groei en aantal vacatures in Noord-Nederland Bron: Ter PWR illustratie (banen) en UWV (prognoses), bewerking CAB, Nauwelijks groei aantal banen Wel vervangingsvraag 13 Prognose van het aantal vacatures naar sector en niveau in Noord-Nederland Bron: UWV, bewerking CAB, Beeld is te positief: OVERSCHATTING 14 Voor de komende vijf jaar Totaal: 32. E&L: 1. Per jaar E&L: 2. Banen 211 Netto groei Vacatures elementair lager middelbaar hoger+ Doelgroep Participatiewet 211 (WWB+WSW+Wajong) 211, als % van de bevolking jaar. Bron: CAB, Percentage WSW dat buiten werkt (als % van totale WSW, 21) Bron: POR/CAB Serieus inactiviteitsprobleem Detachering/ Begeleid werken < 1% 1-2% 2-3% 3-4% >4% Schatting afstand tot de arbeidsmarkt Gemeente (op basis van landelijke percentages, ultimo 212; Edzes, 211) Afstand tot de arbeidsmarkt (d.w.z. tot reële, reguliere en algemeen geaccepteerde banen) Aantal Nee Ja Geen afstand Overbrugbaar Niet overbrugbaar WBB % 3% 4% WSW % 3-6% Wajong % 15-4% Dagbest. 1% Stad Sociaal Akkoord (en uitwerking) (april/juli 213) 1. Garantiestelling werkgevers voor opname arbeidsgehandicapten in EXTRA 1. banen in 226 / Garantiestelling Rijksoverheid voor 25. EXTRA banen in (tripartiet geleide?) Werkbedrijven voor schakel tussen werkgevers en doelgroep 3. Instroom op basis van uitkeringsniveau, Werkbedrijf stelt loonwaarde/productiviteit vast 4. Geen loondispensatie, maar loonkostensubsidie, zowel voor beschut als voor regulier werk 5. Herbeoordeling alle Wajongers 6. Verkenning van samenvoeging van UWV en CIZ voor indicatiestelling en keuring, vaststellen loonwaarde en zorgbehoefte 7. Efficiencykorting in WSW, oplopend tot 29 mln. over zes jaar 18 NNL 111k 12-13k 37-5k 27-41k Banen, Afschrikking, Matching Gedragsverandering Loonkostensubsidie Beschermde arbeid, Participatiebanen, Uitkering 3

4 Ongelijke kansen? Saldo van baanopeningen (fulltime) op basis van quotumregeling minus (65%) van WSW en WAJONG Edzes, Rijnks & Van Dijk, 213 Very strong urban Strong urban Moderate urban 19 Maatschappelijk participatie Werk maken? / Normvervaging? Regulier werk Aangepast werk Mensen worden betaald naar hun productiviteit (>1%) 1. Minimumloon 2. Productiviteit (< 1%) 2 Minimaal minimumloon basisloon = uitkering + loonkostensubsidie Low urban Not urban Limburg Noord-Brabant Zeeland Zuid-H Noord-H Utrecht Gelderland Flevoland Overijssel Drenthe Friesland Participeren in maatschappelijk werk (participatiebaan) 1. Taken als tegenprestatie uitvoeren 2. Loon = uitkering Uitkering Vrijwilligerswerk Geen enkele relatie met gemeente Uitkering Maatschappelijk participatie Werk maken? / Normvervaging? 1. Verdringing ligt op de loer 2. Ongelijkheid in rechten 3. Legitimiteitskwesties (recht of plicht, tegenprestatie of compensatie) 4. Mechanische (participatiebaan) versus organische solidariteit (vrijwilligerswerk) 5. Kwaliteitsborging en professionaliteit Werk en Participatie - conclusies 1. Er is een tekort aan reële, reguliere en algemeen geaccepteerde banen / Iedereen aan regulier werk helpen zal niet lukken / gesubsidieerde arbeid blijft nodig 2. Quotumregeling biedt soelaas - verleid werkgevers risico van verdringing 3. Belang van regionalisering is groot, maar alleen succesvol bij overdracht van bevoegdheden en financiën 4. Gebruik productieve capaciteit voor maatschappelijke taken en activiteiten, maar hou het zuiver en verzilver koopkrachtige vraag 5. Investeer in kennis en informatievoorziening / test en diagnosticeren 6. Bevorder mobiliteit Kracht / Mogelijkheden Kleinschaligheid in operationele eenheden Zwakte / Bedreigingen Kracht / Mogelijkheden Kleinschaligheid in operationele eenheden Zwakte / Bedreigingen Onvoldoende massa / beheersing / transparantie / kwetsbaar Lokalisering / regionalisering Lokalisering / regionalisering Versnippering / zichtbaarheid Ondernemend en innovatief vermogen Ondernemend en innovatief vermogen Professionalisering en kwaliteit Meerdere markten (W&I, dagbesteding, AWBZ, Verzekeringsmarkt) Flexibel / risicospreiding Van alle markten thuis Meerdere markten (W&I, dagbesteding..) Flexibel / risicospreiding Van alle markten thuis Gebrek aan focus en specialisatie Het is vlees nog vis 4

5 Wie is de klant? 2. Specialiseren of diversificeren? 3. Ruimtelijk concentreren of uitbreiden 4. Focus op mens of gemeenschap Smal Individu Breed Dank voor uw aandacht Gemeenschap 5