Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Zorg voor een mooi

Transcriptie

1 Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Zorg voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon H.Burgers Functie secretaris commissie Telefoon h.burgers@oddevallei.nl Dit is een uitgave van de gemeente i.s.m.gelders Genootschap

2 De kwaliteit van Woont u of werkt u in? Misschien bent u hier wel geboren of u bent hier pas onlangs komen wonen. Hopelijk heeft u het hier naar uw zin en vindt u het hier fijn om te wonen of te werken. Dat laatste wordt natuurlijk door allerlei omstandigheden bepaald. Maar aan sommige zaken kun je als inwoners, samen met de gemeente, echt iets doen, iets toevoegen of verbeteren. Dat geldt met name voor onze gebouwde omgeving en voor de open ruimten. Hoe ziet die eruit en hoe kunnen we er samen voor zorgen dat onze omgeving aantrekkelijk blijft of wordt. De gemeente rekent het tot haar taak om de zoals dat heet- ruimtelijke kwaliteit van en de dorpen en landschappen zoveel mogelijk te behouden of nog te verbeteren. Om daarmee te bereiken dat u met plezier in uw straat of buurt woont en dat daarmee ook de waarde van uw woning en woonomgeving woningbouw de Haverkamp GéGé Architecten + Bouwmanagement, Lunteren behouden blijft. En ook om verloedering van een omgeving te voorkomen en zo ook te werken aan de (sociale) veiligheid. Maar ook om de eigenheid, de identiteit van een dorp of buurt of de landschappelijke waarde van het buitengebied met de bossen, akkers en weidegronden te beschermen. Er is al zoveel hetzelfde in Nederland en we willen graag dat als herkenbaar blijft en niet nog meer gaat lijken op de gemiddelde wijk of stadscentrum overal elders.

3 Kwaliteit & beleid De gemeente zet hier al jaren op in en probeert met beleidsdocumenten als bestemmingsplannen en (welstands-) nota s de kwaliteit te versterken. Soms lukt dat, op andere plekken is het succes minder. Bij dit beleid blijkt voortdurend dat de gemeente dit niet alleen kan. Juist op dit terrein kan het alleen maar slagen als mensen uit een dorp, buurt of wijk of ondernemers uit het centrum samen met de gemeente werken aan die kwaliteit. Het gaat ons immers allemaal aan. Overigens gaat niet alleen om het bouwen van woningen of gebouwen, maar juist ook om het onderhoud daarvan en van onze gezamenlijke openbare ruimte. Met regels en nota s alleen komen we er dus niet. En al helemaal niet met zeer gedetailleerde regeltjes, want kwaliteit laat zich maar moeilijk in regels vastleggen en voor nieuwe en creatieve ontwikkelingen moet zo veel mogelijk ruimte blijven. Het Nieuwe Landgoed ontwerp Dura Vermeer Bouw, Hengelo

4 woning Boomakkerweg 11 Lunteren DBL architecten Lunteren Werken aan kwaliteit moet mooi en aantrekkelijk blijven, dat is het uitgangspunt. Daarnaast is een dynamische gemeente, waarin ook in deze tijd- veel ruimtelijke ontwikkelingen plaatsvinden. Er wordt nog veel nieuw gebouwd en er zijn grote veranderingen bij bestaande gebouwen en complexen (zoals bij de Enka en het kazerneterrein). Bij al die veranderingen wordt de vraag gesteld: blijft de bestaande kwaliteit in stand of wordt er een nieuwe kwaliteit toegevoegd? Juist bij cultuurhistorisch waardevolle gebouwen wordt natuurlijk extra gekeken of de monumentale waarde niet verloren gaat. Commissie ruimtelijke kwaliteit Om deze vragen goed te behandelen heeft de gemeente een aantal onafhankelijke mensen aangesteld die als een team van experts op het gebied van cultuurhistorie, stedenbouw, landschap en architectuur overleggen met opdrachtgevers en ontwerpers en advies uitbrengen aan de gemeente. Dit team komt als Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) iedere veertien dagen bijeen. Die besprekingen zijn in principe openbaar en iedereen is welkom om te zien hoe daar met initiatiefnemers (inwoners, architecten, ondernemers,..) aan de plannen wordt gewerkt. Niet zoals dat vroeger wel gebeurde aan het einde van de planvorming, maar juist bij de eerste ideeën en schetsen, om samen te zoeken naar een optimale kwaliteit in een bestaande omgeving. Mooi en inspirerend werk, waar we als leden van deze CRK graag over vertellen. Dat doen we ook iedere keer in het. Om ieder te laten zien dat het in wel ergens over gaat en dat het de moeite waard is om samen een inspanning te leveren om er iets moois van te maken! Hopelijk spreken de voorbeelden uit dit voor zich.

5 Arnhemseweg 57 restauratie woonhuis 1 Bestaande situatie 2 Marmeren schoorsteen met mantelstuk

6 Arnhemseweg 57 restauratie woonhuis De Hooge Paaschberg is een gaaf voorbeeld van een landhuis uit 1915, met stijlelementen verwant aan het late Hollands Classicisme. Het karakter wordt mede bepaald door de samenhang met de landschappelijke tuinaanleg. Het plan betreft herstel en reconstructie van het hoofdhuis, het bouwen enkele nieuwe bijgebouwen en het herstel en herinrichting van de tuinen. Opdrachtgevers en ontwerpers trachten zeer gemotiveerd het beeld van het pand en de tuin uit 1915 zo goed mogelijk te herstellen. De commissie mocht hierbij adviseren en wat bescheiden handreikingen doen. Opdrachtgever dhr. en mevr. Gieles Tuinontwerp SB4 Ontwerp / bouwkundig Bureau Delfgou 3 Arnhemseweg, Restauratie monument (woonhuis)

7 T hoefje Lunteren Woningbouw CPO project woningen Ontwerp De jong+lafeber architecten, bennekom

8 Bitterzoutloods Enka Verkenning 1 Bestaande situatie 2 aanpassing kleurenschema rood-grijs 3 Detail gevelschade

9 Bitterzoutloods Enka Verkenning In zijn de plannen voor de herbestemming van dit rijksmonument tot eengezinswoningen nader uitgewerkt. Daarbij is nu ook historisch kleuronderzoek gedaan. Opvallend was daarbij de vroege toepassing van aluminiumverf en de rode tinten in de tijd dat monumentengroen nog alom gebruikelijk was. behoudt deze oorspronkelijke loods haar eigenheid en uniciteit. 4 Sporen historische kleurafwerking De commissie steunt het idee om juist deze kleuren uit dit historische palet toe te passen bij de nieuwe functies; daarmee Ontwerp Bokkers & Van der Veen Architecten

10 Luijnhorst woningen & appartementen nieuwbouw en herstructurering in bestaande woonwijk Ontwerp opzoom architecten, Arnhem

11 Haverkamp Werkwijze CRK De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit vergaderde in om de veertien dagen in het gebouw de Nieuwe Doelen. De vergaderingen zijn openbaar en de agenda wordt enkele dagen eerder op de gemeentelijke website geplaatst. Aanvragers van vergunningen kunnen hun plannen al in het stadium van vooroverleg met de commissie bespreken. Daartoe worden ze uitgenodigd in de week voorafgaand aan de vergadering met het secretariaat van de commissie een afspraak te maken. De commissie is sinds 2012 breed samengesteld met deskundigen vanuit de verschillende vakgebieden monumentenzorg, stedenbouw, landschap en architectuur. Deze integrale commissie komt overigens alleen maar bij elkaar voor grote ontwikkelingen, waarbij cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit (welstand) beiden aan de orde zijn. Op de vergaderdag is dat het tweede deel van de ochtend. Daarvóór vergadert de monumentenkamer en s middags komt de welkstandskamer bijeen. Op deze manier wordt efficiënt met de tijd omgegaan en wordt voorkomen dat bezoekende aanvragers en architecten worden geconfronteerd met een grote commissie. De erfgoedkamer houdt zich bezig met aanwijzingsverzoeken tot monument en met plannen voor restauraties, interieurs of beschermde tuinen. De welstandskamer adviseert vooral over ruimtelijke ontwikkelingen en nieuwbouwplannen. Veel van de plannen en adviesaanvragen worden overigens onder mandaat van de commissie aan het loket (ambtelijk) afgehandeld. Het voordeel is daarbij dat aanvragers direct een reactie van de gemeente krijgen en waar nodig snel hun plannen kunnen bijstellen. De commissie kan zich beperken tot de meer grootschalige plannen en ontwikkelingen. Binnen twee weken na de bespreking van de commissie worden de schriftelijke adviezen uitgebracht.

12 Appartementen, kinderopvang & school Cavaljelocatie multifunctioneel complex op belangrijke hoeklocatie in Ontwerp Studioninedots

13 Maurits kazerne restauratie 1 Voorgevel 2 Achtergevel 3 Idetail/topgevels

14 Maurits kazerne restauratie Het plan omvat de restauratie en renovatie van het rijksmonument, de voormalige infanteriekazerne Maurits, gebouwd in renaissancestijl stijl in Ontwerp restauratieplan: architectenbureau Sluijmer en van Leeuwen, Utrecht De commissie is blij dat de gemeente met deze restauratie de oorspronkelijke eenheid van beide kazernes herstelt en tevens zorgt voor het hernieuwde samenhangende architectonische en stedenbouwkundig beeld op deze belangrijke locatie direct achter het station, straks direct achter de vernieuwde stationsomgeving. De commissie vraagt daarbij ook om veel aandacht voor de wijze van detailleren en isoleren van de (voor)gevel van de Maurits. Opdrachtgever gemeente Ontwerp Architectuurbureau Sluijmer en Van Leeuwen

15 Scherf 19 Kernhem Laanwoningen Verlenging stedelijke wand langs de N224 bij Kernhem Ontwerp Egbert van Dijk architecten, Duiven

16 Dorpsstraat 49 Bennekom winkels & appartementen Voorbeeld van inpassing in het straatbeeld Ontwerp De Jong + Lafeber architecten, Bennekom

17 Anticiperen op de Omgevingswet Hoewel het nog even duurt voor de nieuwe Omgevingswet in werking treedt, adviseert de commissie de gemeente om tijdig hierop in te spelen door bijvoorbeeld een inspirerende en beeldende omgevings visie op te stellen. Onder de Omgevingswet komen nieuwe instrumenten die de welstandsnota vervangen: een (verplicht) omgevingsplan en (in de huidige wetsvoorstellen nog facultatieve) omgevingsvisie. In een omgevingsplan worden regels opgenomen, vergelijk baar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Daarmee is dit instrument hét middel voor de ruimtelijke ambities van de gemeente en biedt het houvast aan burgers en bestuurders. Daarbij staan niet de regels voorop, maar de vraag of een project meerwaarde oplevert en bijdraagt aan een goede ruimtelijke kwaliteit. Rozenplein, uitbreiding Albert heijn

18 Maurits Noord Woningbouw 1 woningbouwproject Ontwerp AA Architecten

19 dr. Hartogsweg Carré Enka appartementen 1 Enka hoektoren bestaand 2 enka hoektoren brand

20 dr. Hartogsweg Carré Enka appartementen 3 Nieuwe voorgevel Het plan omvat de eerste aanzet voor de restauratie en vernieuwing van de historische hoektoren van het beeldbepalende carré tot kantoorruimte en appartementen. Uitgangspunt bij de herontwikkeling van het Enka-complex is een nieuw carré, waarbij woningbouw wordt gerealiseerd achter de oorspronkelijke gevel wand, waarbij de wand tot nieuwe (voor)gevel wordt bestemd. De commissie ondersteunt deze ontwikkeling en adviseert daarbij over de wijze waarop de oude bouwfragmenten en de nieuwe elementen en functies tot een herkenbaar nieuw en bruikbaar geheel worden gevormd. Opdrachtgever dhr. Van Grootheest Ontwerp DBL Architecten 4 Beeldkwaliteitplan Carré Enka

21 Lenie van Emmerik, burgerlid CRK Burgerlid CRK Op zoek naar een nieuw huis in de gemeente bleek al snel dat de omgeving, de ruimte, het groen en de aanwezigheid van monumenten en mooie huizen voor ons erg belangrijk was. Dat is voor mij de reden geweest om zitting te nemen in deze commissie. en de dorpen hebben allemaal een heel bijzondere kwaliteit, die kwaliteit wil ik graag helpen behouden. Waar het natuurlijk altijd welkom is dat er nieuwe eigentijdse huizen bij komen passend in de omgeving. Ik voel me echt bevoorrecht dat ik hierover mee mag denken en praten. In de CRK kregen we al heel wat plannen voorgelegd. Nieuwe wijken zo als de Enka, de kazerne terreinen. Grote projecten zoals de Veluwse Poort met het nieuwe station en recreatie parken o.a. droompark de Zanding. En niet te vergeten de mooiste monumenten van, zoals het Jachtslot Sint Hubertus, Akoesticum, De Hooge Paaschberg en andere monumenten die opgeknapt worden. Daar wordt ik heel blij van. Zeker als de bezoekers vertellen met hoeveel liefde ze een monument opknappen. Soms is het voor mij ook heel moeilijk om lid te zijn van de CRK en ben ik het echt heel erg oneens met nieuwe plannen. Maar dan blijkt dat de commissie maar weinig kan doen. Bijvoorbeeld wanneer er tussen prachtige monumenten ineens een appartementen complex mag komen. Dan mag de CRK alleen iets zeggen over het uiterlijk en niets over het feit dat een dergelijk complex misschien niet past op die locatie daar gaan we niet over. Altijd probeer ik vanuit de bewoners te denken die dicht bij het plan wonen. Hoe zouden zij het vinden. Voegt het plan nieuwe kwaliteit toe. Onze omgeving is te belangrijk om onverschillig over te zijn, het bepaalt hoe we ons voelen en kunnen genieten als we wandelen of fietsen door onze prachtige omgeving.

22 Bergstraat 56, Nieuwbouw woning Ontwerp Erwin Kleinsman architect, Arnhem

23 Samenstelling CRK Leden - dhr. C.E. van Esch, voorzitter - mevr. L. van Emmerik, burgerlid welstandskamer: - mevr. C.F. Vanderheijden, landschapsarchitect - dhr. A.P. de Vries, architect erfgoedkamer: - mevr. G.A.M. Allersma, adviseur restauratietechniek - mevr. B.O. Overbeek, adviseur bouwhistorie - dhr. C.J. Frank, adviseur architectuuren cultuurhistorie Plaatsvervangende leden - mevr. M. Pieters, architect - dhr. M. Hendriks, landschapsarchitect - mevr.. H. Bison, burgerlid - dhr. M.A. van Bleek, adviseur restauratietechniek - mevr. I. Maaijwee, adviseur bouwhistorie - mevr. M. Statema, adviseur architectuuren cultuurhistorie Ondersteuning gemeente /Omgevingsdienst De Vallei welstandskamer: - dhr. H. Burgers en dhr. E. van de Glind erfgoedkamer: - mevr. C. Boels, mevr. J. Hautus, dhr. P. Lommen commissie op werkbezoek

24 Het Nieuwe Landgoed Winkelcentrum Ontwerp Leijh, Kappelhoff, van den Dobbelsteen, Hengelo

25 Cijfers In de afgelopen jaren is het accent van de gesprekken in de CRK steeds meer verschoven naar de bespreking van grote en beeldbepalende ruimtelijke ontwikkelingen en cultuurhistorische opgaven. In zijn 18 van dit soort grote stedenbouwkundige invullingen, beeldkwaliteitsplannen en aanwijzingsprocedures voor monumenten in de CRK aan de orde geweest. Daarnaast werden in in totaal 862 plannen op ruimtelijke kwaliteit (welstand) en/of op het aspect cultuurhistorische waarde getoetst. Bij 33 adviezen van de CRK kwamen beide aspecten aan de orde. Een deel van de adviesaanvragen (525 plannen) is onder mandaat ambtelijk afgedaan. De rest (337 aanvragen) is in de commissie ruimtelijke kwaliteit behandeld. Aantallen en vorm van behandeling Totaal Mandaat Commissie Aantallen en beoordeling plannen Totaal In een keer akkoord ,4% 87,0% 87,0% 87,7% 90,1% Commissieplannen Totaal Positief Negatief Niet ontvankelijk 1e keer e keer e keer Het aantal plannen waarvoor in een keer een positief advies kon worden gegeven was in (bij mandaat 525 plus in de commissie 252 =) 777, dat is 90,1% van het totaal. Dat betekent dat 9,9% niet direct akkoord was. Na één adviesronde was dit aantal teruggelopen tot 12 (= 1,4% van het totaal). Van de 337 in de CRK besproken plannen waren bij 68 plannen opdrachtgevers of architecten aanwezig.

26 Kröller Müller Museum beschermd rijksmonument 1 Rietveld paviljoen 2 parkbanken rietveld

27 Kröller Müller Museum beschermd rijksmonument Verzoeker Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Het betreft het voornemen tot aanwijzing van de beeldentuin van het museum tot Rijksmonument uit de periode oorlog en wederopbouw ( ) De commissie heeft gemotiveerd positief op het verzoek gereageerd en daarbij voorgesteld om de uitbreiding van de beeldentuin (ontworpen door prof. Bijhouwer in 1964) aan het voornemen toe te voegen, evenals enkele gebouwde objecten als het beeldenpaviljoen van Gerrit Rietveld, geplaatst in (herbouwd in 2010). 3 Tekening plattegrind beeldentuin

28 Excursie met de gemeenteraad Westhofhuis Akoesticum, Herbestemming belangrijk monument Op 21 november heeft de CRK een korte excursie georganiseerd voor leden van de gemeenteraad, het college en ambtenaren van de gemeente. Doel van het werkbezoek was het samen evalueren van de laatste ontwikkelingen in het kader van nieuwbouw, herbestemming, transformatie en restauratie van gebouwen en complexen in verschillende delen van de gemeente. Zo werden de ontwikkelingen bij de Enka (o.a. bitterzoutloods), de Kazerneterreinen Jachtslot st. hubertus (herbestemming van de Frisokazerne tot Akoesticum), het Westhofhuis in Lunteren en het fraai gerestaureerde jachtslot St. Hubertus op het Nationaal Park Hoge Veluwe bezocht. De commissie vindt het belangrijk dat het gemeentebestuur en de inwoners van zich bewust zijn van de vele ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente en van de aandacht die daarbij wordt besteed aan de bestaande kwaliteiten en (cultuurhistorische) waarden. Er is hier nog veel om trots op te zijn!

29 Parkweg, Appartementen inpassing appartementengebouw Ontwerp Paul Assink