Inhoudelijke verantwoording peuterspeelzaalwerk Tilburg 2015

Transcriptie

1 Peuterspeelzalen Tilburg Inhoudelijke verantwoording peuterspeelzaalwerk Tilburg 2015 Inleiding Voor u ligt de inhoudelijke verantwoording ten behoeve van het subsidiecontract In deze rapportage zullen wij toelichting geven op bereikte resultaten. Ook in 2015 konden kinderen tussen de 2 en 4 jaar terecht op een van de peuterspeelzalen in de stad Tilburg. Ieder kind heeft recht op gelijke kansen om zich te ontwikkelen en een goede voorbereiding te krijgen op de basisschool. Wij vinden het belangrijk dat alle kinderen uit een wijk samen kunnen spelen, ongeacht hun achtergrond. De peuterspeelzalen zijn gelegen in vrijwel alle wijken van Tilburg. Op de locaties wordt intensief samengewerkt met de basisscholen, kinderdagverblijven en andere samenwerkingspartners in de wijk. 1. Pedagogische visie Binnen de peuterspeelzaal staan plezier in spel en het ontmoeten van leeftijdgenootjes centraal. Kinderen krijgen alle ruimte om zich sociale vaardigheden eigen te maken. We stimuleren gericht de ontwikkeling van de peuters op allerlei gebieden, beweging, expressie, taal, voelen, luisteren etc. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en willen contact maken met andere volwassenen en kinderen. Kinderen zijn trots op wast geleerd hebben en kunnen. Daarom hebben we de zeven kindcompetenties, waaraan we aandacht besteden in eigen woorden vertaald: 1. Kijk, ik mag er zijn 5. Kijk, ik voel, denk en ontdek 2. Kijk, wij doen het samen 6. Kijk, ik kan het zelf zeggen 3. Kijk, ik ben een lief, goed kind 7. Kijk, ik kan dansen, zingen en iets maken 4. Kijk, ik kan het zelf, het lukt me Pedagogisch werkplan op locatie Kinderstad heeft een algemeen pedagogisch beleidsplan. Daarnaast heeft ieder kindercentrum (of zelfstandige peuterspeelzaal) aanvullend hierop een eigen pedagogisch werkplan, waarin bijvoorbeeld het dagprogramma en de aanpak en ouderbetrokkenheid zijn omschreven. We nemen als uitgangspunten de vier pedagogische basisdoelen uit de Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen peuterspeelzaalwerk: 1. Samenwerking met ouders 2. Bieden van emotionele veiligheid 3. Overdragen van waarden en normen 4. Verwerven van sociale en persoonlijke competenties VVE: Voor- en Vroegschoolse Educatie Ieder kind in Tilburg kan in principe maximaal 2 dagdelen van 2,5 uur per week naar de peuterspeelzaal. Alleen doelgroepkinderen kunnen 2 extra (volledig gesubsidieerd) dagdelen terecht op VVE-peuterspeelzalen. Onder doelgroepkinderen verstaan we kinderen met laag opgeleide ouders (conform de gewichtenregeling) en kinderen die door het consultatiebureau als een doelgroepkind worden beschouwd. Door het aanbieden van 2 extra dagdelen op een peuterspeelzaal met een VVE aanbod krijgen deze kinderen extra ondersteuning. Op alle peuterspeelzalen in Tilburg wordt er gewerkt met een VVE-programma. Er wordt samengewerkt met de groep 1 en 2 van de nabijgelegen basisscho(o)l(en). Naast taalontwikkeling krijgen ook andere ontwikkelingsgebieden aandacht. Postbus 769 Piushaven

2 Op de VVE-peuterspeelzalen in Tilburg wordt gewerkt met de NJI-erkende VVE-programma s Puk en Ko of Piramide. In 2014 is er een stedelijk scholingsplan tot stand gekomen vanuit het Actieplan Klemtoon op Taal. Alle pedagogisch medewerkers van de VVE-peuterspeelzalen zijn in de loop van 2014 gestart met de VVE-scholing die uitgevoerd wordt door Fontys Fydes. Deze scholing is daar waar mogelijk zoveel mogelijk uitgevoerd samen met de leerkrachten van de basisscholen. De VVE-scholing had een doorlooptijd naar In juli 2015 zijn er tijdens een feestelijke bijeenkomst certificaten uitgereikt aan 173 pedagogisch medewerkers van de peuterspeelzalen en de VVE-kinderdagverblijven van Kinderstad. Een prachtig resultaat. In 2015 zijn er nog een aantal bezemgroepen gestart met VVE-scholing en is er een basismodule VVE aangeboden voor pedagogisch medewerkers die incidenteel invallen op een VVE-locaties. Observeren van peuters Op de peuterspeelzalen worden peuters regelmatig geobserveerd om te weten te komen of ze zich prettig en veilig voelen en om in beeld te krijgen hoe ze zich ontwikkelen. Dit doen we met het observatie-instrument Kijken naar Kinderen. De pedagogisch medewerkers bespreken hun bevindingen in een jaarlijks oudergesprek. De VVE-peuterspeelzalen stemmen dit instrument waar nodig af op het observatie-instrument van de basisschool. 2. Kwantitatieve verantwoording In 2015 waren er 33 peuterspeelzalen geopend verspreid over vrijwel alle wijken in Tilburg. Ook in 2015 zien we een lichte daling van de bezetting van de peuterspeelzalen (was 85,1% in 2012, was 88,18% in 2013, was 88,89% in 2014 en is 87,06% in 2015). Kinderstad voert ongeveer 85% van het peuterspeelzaalwerk in Tilburg uit. Samen met de gemeente Tilburg heeft Kinderstad afspraken gemaakt om het bereik van doelgroepkinderen op de peuterspeelzaal waar mogelijk te verhogen. Kinderstad werkt daarbij samen met de GGD 0-4 jaar (consultatiebureau). Ook in 2015 is een weer stijging te zien van het aantal doelgroepkinderen wat geplaatst was op de peuterspeelzalen (was 39% in 2013 en is 42% in 2014, en is 43,8% om 2015). In 2015 is van het totale percentage doelgroepkinderen voor 21% van deze kinderen een sociaal-medische indicatie voor 4 dagdelen door de GGD afgegeven. Het werven van peuters (en daarmee het vergroten van het bereik van doelgroepkinderen) vindt op verschillende manieren plaats: Op stedelijk niveau via algemene PR (o.a. is de site van Kinderstad vernieuwd met daarbij ook actuele informatie voor ouders over peuterspeelzaalwerk) en samenwerking met partners (GGD, schoolbesturen); Toeleiding van ouders en peuters via de GGD 0-4 jaar en intern door het actief verwijzen van ouders als hun kind geen gebruik meer kan maken van kinderopvang 0-4 jaar (om wat voor reden dan ook); Op wijkniveau werving door folder, posters via scholen, wijkgebouwen, consultatiebureau, persoonlijke rondleidingen en kennismaking, ouderkamers. In 2015 hebben 11 kinderen met instemming van de gemeente een verlenging van plaatsing gekregen in verband met een latere doorstroming naar school (bij voorbeeld in afwachting van een onderzoek). In 2015 hebben we 2614 peuters bereikt. Postbus 769 Piushaven

3 3. Kwalitatieve verantwoording Samenwerking met ouders Ouders spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van hun kind. Daarom worden op alle peuterspeelzalen mogelijkheden geboden voor ouders om mee te denken en mee te doen. Een goede samenwerking met ouders komt het kind ten goede. Op de peuterspeelzaal wordt vaak de basis gelegd voor een ouderbetrokkenheid. Voor veel ouders is het een spannend moment als hun kind voor het eerst naar de peuterspeelzaal gaat. De peuterspeelzalen hebben daarom een belangrijke rol om ouders vertrouwen te geven en er samen met de ouders voor te zorgen dat hun kind zicht prettig voelt en goed kan ontwikkelen. De peuterspeelzaal is een laagdrempelige vorm van opvang dicht bij huis. Ouderbetrokkenheid is een onderdeel van VVE en van het Actieplan Klemtoon op Taal. Samen met ouders wordt dit op de peuterspeelzalen op verschillende manieren vorm gegeven. Tevens hebben alle VVE-clusters in 2015 een verbeterplan ouderbetrokkenheid. In het kader daarvan zijn aparte subsidieaanvragen gedaan. Ook de VVE-peuterspeelzalen die geen onderdeel zijn van een cluster hebben hiervoor een plan gemaakt en subsidie aangevraagd. In het kader daarvan hebben er in 2015 veel verschillende activiteiten plaatsgevonden. Zo hebben pedagogisch medewerkers van een aantal locaties deelgenomen aan een training om de vaardigheden in het voeren van gesprekken met ouders te verbeteren, is er nieuwe voorlichtingsmateriaal gemaakt om ouders goed te kunnen informeren over de peuterspeelzaal en VVE, zijn er huisbezoeken gebracht en extra materialen (tasjes) aangeschaft voor ouders om ook thuis samen met hun kind met de thema s bezig te kunnen zijn. Individuele contacten Voorafgaande aan de plaatsing op de peuterspeelzaal krijgen ouders een individueel gesprek met de pedagogisch medewerker van de peuterspeelzaal. Er worden zaken rond het kind besproken en er worden afspraken gemaakt over de wenperiode. Ouders krijgen schriftelijke informatie over de locatie en de ouderactiviteiten. Over het algemeen vindt er na de wenperiode een kort gesprekje plaats tussen ouder en pedagogisch medewerker. Veel ouders maken gebruik van het moment van het brengen of halen van hun kind om met de pedagogisch medewerker te praten. Is er meer tijd nodig om over iets te praten, dan wordt er een aparte afspraak gemaakt. Gedurende het hele jaar worden kinderen geobserveerd door de pedagogisch medewerkers van de betreffende groep. Minimaal een keer per jaar krijgen ouders een uitnodiging voor een oudergesprek, waarbij de ontwikkeling van hun kind wordt besproken. Ter voorbereiding op dit gesprek worden formulieren gebruikt. Deze formulieren verschillen nu nog per peuterspeelzaal. Dit komt voort uit eerdere afspraken met de basisscholen hierover. In het Actieplan Klemtoon op Taal is een van de verbeteracties gericht op het gebruik van dezelfde VVE-methodes tussen voor en-vroegschool. Daarnaast wordt het stedelijke overdrachtsformulier gebruikt dat voor alle kinderen op voorschoolse voorzieningen wordt ingevuld ten behoefte van de overdracht naar de basisschool. Oudercommissie Sommige peuterspeelzalen hebben een oudercommissie. Vaak is dit het geval als de peuterspeelzaal onderdeel is van een kindcentrum. De oudercommissie vertegenwoordigt de hele groep ouders wanneer er vragen, opmerkingen en/of klachten zijn en geeft advies op ontwikkelingen binnen de peuterspeelzalen, maar ook binnen Kinderstad. Kinderstad probeert actief ouders te stimuleren tot deelname aan oudercommissies. Dit doen we door ouders te informeren bij de intake, maar ook via de nieuwsbrieven per locatie, via de website. Ouders worden geïnformeerd over de dagelijkse gang van zaken op de locatie, maar ook over de ontwikkelingen binnen Kinderstad. Postbus 769 Piushaven

4 Activiteiten met ouders Ook in 2015 hebben op alle peuterspeelzalen diverse activiteiten met ouders plaatsgevonden. Activiteiten worden deels gezamenlijk voorbereid en aangeboden met samenwerkingspartners in de wijk. Dit zijn veelal de basisscholen. In een aantal wijken/scholen zijn er ouderkamers waar de peuterspeelzalen intensief bij betrokken zijn. De deelname aan activiteiten verschilt per wijk en per peuterspeelzaal, maar is over het algemeen goed te noemen. Bij alle peuterspeelzalen is het bereik bij de diverse activiteiten tussen de 40 en 100%. Activiteiten die in 2015 hebben plaatsgevonden zijn: Een dagdeel meedraaien op de groep van hun kind; Bij het aanbieden van thema s. Ouders krijgen uitleg voer het thema en eventueel mapjes of boekjes met thuisopdrachten. Ouders worden uitgenodigd bij de afsluiting van een thema; Deelname aan vieringen (feestdagen, seizoenen, jaarafsluitingen etc.); Knutselactiviteiten; Ouderavonden rond een thema (bv. taalontwikkeling, voeding, dagprogramma); Viering van de verjaardag van hun kind; Voorlezen Uitstapje, zoals een bezoek aan de bibliotheek Samenwerking in de buurt Met de vroegscholen: Alle peuterspeelzalen werken samen met de basisscho(o)l(en) in de wijk. In het kader van de doorgaande lijn is er periodiek (voortgangs-)overleg tussen de directeur van de basisschool en de locatiedirecteur en tussen de leerkrachten van de onderbouw en de pedagogisch medewerkers van de peuterspeelzaal. De verbetering van de doorgaande lijn is een van de verbeterpunten in het Actieplan Klemtoon op Taal. Er vindt overdracht plaats van alle kinderen naar de vroegscholen. Bij doelgroepkinderen is dit een warme overdracht. Bij alle kinderen wordt minimaal het overdrachtsformulier gebruikt. Op diverse peuterspeelzalen zijn er activiteiten samen met de vroegschool voorbereid en uitgevoerd. Voorbeelden hiervan rond de Kinderboekenweek, voorleesdagen, vieringen. Met de GGD en de Toegang: In veel wijken bezoeken de wijkverpleegkundigen de peuterspeelzaal of verzorgen er een inloopspreekuur. Ze kunnen op verzoek ook speciale voorlichtingsavonden organiseren voor ouders over bepaalde onderwerpen. Daarnaast hebben we een interne zorgstructuur. Een directeur kan een Intern Kindgericht Overleg (IKO) aanvragen. Dit is een overleg binnen Kinderstad waarin we individuele kinderen bespreken die extra zorg nodig hebben of waarbij we opvallend gedrag constateren. De gemeente Tilburg heeft haar nieuwe zorgstructuur vastgesteld onder de naam Toegang. Concreet betekent dit dat we voor concrete ondersteuningsvragen ouders ook naar de zorgprofessionals van de Toegang kunnen verwijzen Op het gebied van kinderen met een extra zorgvraag is samenwerking met ouders en zorgpartners essentieel. Kinderstad werkt samen met de GGD 0-4 jaar, een belangrijke partner wanneer het gaat om preventieve ontwikkelingsgerichte adviezen. Andere partners zijn het basisonderwijs, Centrum voor Jeugd en Gezin, IMW en Loket Vroeghulp. Kinderstad heeft een signalerende rol wanneer het gaat om kinderen met moeilijke thuissituaties vanwege ziekte van ouders, financiële problemen of verwaarlozing en mishandeling. Deze kinderen vragen uitgebreidere zorg, waarbij nauw wordt samengewerkt met zorgpartners. Alle peuterspeelzalen hebben informatie gekregen over de Toegang en de wijkteams. Postbus 769 Piushaven

5 4. Registratie Kinderstad levert na ieder kwartaal de bezettingscijfers aan bij de gemeente Tilburg. Hierover vindt ieder kwartaal een gesprek plaats tussen de gemeente Tilburg en Kinderstad. Naast de kwartaalrapportages levert Kinderstad een overzicht van het aan dagdelen aan. Verandering van dagdelen worden uitsluitend na goedkeuring vooraf door de afdeling Sociaal van de gemeente Tilburg verwerkt in het dagdelenschema. 5. Klemtoon op Taal In 2015 is verder uitvoering gegeven aan de activiteiten vanuit het Actieplan Klemtoon op Taal. Er zijn vervolgafspraken gemaakt over de inzet van de pedagogisch medewerkers HBO op de VVE-locaties. In 2015 zijn er op 2 peuterspeelzalen intallige pedagogisch medewerkers HBO ingezet en op 9 peuterspeelzalen en 4 VVE-kinderdagverblijven HBO-coaches. De HBO-coaches en intallige HBO-ers hebben scholing en intervisie gehad gesubsidieerd vanuit Klemtoon op Taal. In 2012 zijn in de Bestuursafspraken tussen de gemeente Tilburg en het ministerie van Onderwijs afspraken gemaakt over de verhoging van het taalniveau van pedagogisch medewerkers in de VVE verhoogd gaat worden naar 3F. De gemeente Tilburg heeft in haar ambities de norm op 100% gesteld. Eind 2014 zijn we gestart met het toetsen en scholen van medewerkers in het kader van het behalen van het taalniveau. Het stedelijk percentage medewerkers dat inmiddels het vereiste taalniveau heeft gehaald is 85% (peildatum 11 januari 2016). Op basis van de resultaten zijn in 2015 diverse groepen gestart met taalscholing. Kinderstad heeft een subsidieverzoek ingediend voor de kosten van de scholing voor alle kinderopvangaanbieders in Tilburg die VVE aanbieden of voornemens zijn dit te gaan aanbieden. Op 7 peuterspeelzalen is er een pilot uitgevoerd met de uitvoering van de Cito-toets Taal voor Peuters. De resultaten hiervan zijn in 2015 besproken worden in de Stuurgroep Klemtoon op Taal. Op basis van deze resultaten is besloten om voor de VVE-locaties te gaan werken met het kind volgsysteem KIJK. De scholing hiervoor is in het najaar in 2015 gestart. De scholing bestaat uit een basistraining en een training ten behoeve van de implementatie en borging. De Cito-toets taal zal alleen op maat als aanvulling gebruikt als er zorgen zijn over de taalontwikkeling van een kind. In 2015 is het papieren stedelijk overdrachtsformulier in samenwerking met Plein 013 doorontwikkeld tot een digitaal overdrachtsformulier wat eind 2015 stedelijk geimplementeerd is en ook gebruikt wordt op alle peuterspeelzalen. Kinderstad heeft aanvullende de subsidie voor de bekostiging van de projectleider aangevraagd. De projectleider heeft ook in 2015 een werkplek in het bestuurskantoor aan de Piushaven. 6. Pilot Startgroep Door verlening van de subsidiemiddelen vanuit het ministerie heeft ook in 2015 peuterspeelzaal Zuidwester de pilot Startgroep een vervolg gekregen. In goede samenwerking tussen basisschool Zuidwester en psz Zuidwester wordt inhoud gegeven aan de doelen van de pilot. Voor inhoudelijke informatie over de voortgang van de pilot Startgroep verwijzen we naar de periodieke voortgangsrapportage van de directeur van de basisschool. Postbus 769 Piushaven