Dagbehandeling Koraal stelt zich voor aan familie en belangrijke steunfiguren

Transcriptie

1 Dagbehandeling Koraal stelt zich voor aan familie en belangrijke steunfiguren Psychiatrisch Ziekenhuis Bethaniënhuis Andreas Vesaliuslaan Zoersel Tel Binnen en buiten met aandacht verbonden Deze voorziening maakt deel uit van de vzw Emmaüs Maatschappelijke zetel: Edgard Tinellaan 1c Mechelen 1

2 SAMENWERKING MET FAMILIE Mijn traject op Koraal was er een met ups en downs, met overwinningen en tegenslagen, met stappen vooruit en weer achteruit. Het leek soms wel een strijd niet alleen met mezelf, maar ook met en voor mijn omgeving. Het kan niet makkelijk geweest zijn voor hen. De ene dag wilde ik praten, de volgende dag niet. De ene dag voelde ik me beter, de volgende dag was ik weer helemaal van de wereld en na elke Koraaldag kwam ik moe thuis. Els, ex-patiënte Wanneer iemand binnen de familiekring psychische problemen ervaart, dan heeft dit vaak een impact op alle familieleden en op het dagelijks leven van elk van hen. Soms roept dit veel vragen op. Soms weet je niet wat te doen Iedereen wordt op zijn eigen manier geraakt. Mensen in de omgeving leven mee, ervaren last, of zoeken mee naar wat ze kunnen doen. We vinden het belangrijk om te kijken op welke manier we - naast de patiënt - ook de familie kunnen steunen. Door jullie verhaal te horen, door te kijken welke praktische hulp georganiseerd kan worden, door informatie te geven, door jullie te ontmoeten op een ontmoetingsavond 2

3 Wanneer iemand binnen de familiekring psychische problemen ervaart, is het belangrijk dat familie ook gewoon partner, ouder, broer, zus, zoon of dochter kan blijven. We willen het voor jullie mogelijk maken om elkaars familielid te blijven, ook als het wat moeilijker gaat. Familie, patiënt en zorgverleners hebben allemaal belang bij een goede samenwerking. Deze samenwerking kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van jullie vragen en noden. Met deze brochure willen we jullie informeren over de werking van onze zorgeenheid. Verder maken we duidelijk op welke manier we in gesprek kunnen gaan. Eigenlijk wist ik gewoon niet goed wat doen of zeggen. Ik wilde in geen geval de situatie erger maken. Ik wilde gewoon normale moeder-dochtergesprekken. Ik ben een keer gaan praten met mama s persoonlijk begeleider op Koraal, dus ik wist dat ze open stonden voor vragen. Het moeilijke voor mij was het loskomen van mijn schuldgevoel, omdat ik dacht dat ik er misschien niet genoeg was. dochter van Els 3

4 VOORSTELLING DAGBEHANDELING KORAAL Dagbehandeling Koraal maakt deel uit van het zorgprogramma Angst en depressie van het Psychiatrisch Ziekenhuis Bethaniënhuis. Mensen met uiteenlopende psychische problemen kunnen op Koraal terecht. Concrete aanmeldingsklachten zijn: - onverwerkte traumatische of ingrijpende levensgebeurtenissen - klachten van depressiviteit of wisselende stemmingen - lichamelijk lijden, met of zonder lichamelijke oorzaak, met ingrijpende gevolgen - relatieproblemen - verlieservaringen - verminderde draagkracht - problemen met dagstructuur - gevoelens van eenzaamheid, Via dagbehandeling kan iemand deel blijven uitmaken van het gezin, aanwezig zijn bij familie of vrienden Dagbehandeling maakt het mogelijk om de dagelijkse structuur van het leven thuis te behouden. Tijdens de week zijn mensen minimum vier dagen op Koraal aanwezig, om zo aan hun persoonlijk herstel te werken. We bieden groepstherapie of een combinatie van een groepsen individueel behandelplan aan. Ons behandelplan en de begeleiding zijn gericht op het uitbouwen van een levenssituatie die zoveel mogelijk aansluit bij de 4

5 verwachtingen en wensen van de patiënt. Hierbij houden we rekening met specifieke mogelijkheden en beperkingen. In het behandelplan zijn meerdere behandeldisciplines (of beroepsgroepen) betrokken. Zoals een psychiater, ergotherapeut, maatschappelijk werker, bewegingstherapeut, beeldend therapeut, dramatherapeut, groepstherapeut, individueel begeleider en psycholoog. Het team nodigde me steeds opnieuw uit om na te denken over wat ik zelf eigenlijk wilde, of ik nog dromen had voor mezelf, hoe ik mezelf een halt kon toeroepen wanneer ik in overdrive ging En net die uitnodiging werkte. Els, ex-patiënte 5

6 BEHANDELPROCES In het begin voelde het alsof ik op een kruispunt stond met wegen in alle richtingen, maar alle lichten stonden op rood. Mick, ex-patiënt Een behandelproces kan, ruim gezien, opgedeeld worden in drie fasen. De ervaring leert ons dat deze fasen elkaar vaak overlappen. 1ste fase: kennismaking Deze periode staat vooral in het teken van toekomen, opbouwen van een vertrouwensrelatie met de zorgverleners en ontmoeten van zichzelf en anderen. We willen de zorgvraag van de patiënt leren kennen en begrijpen van waaruit de klachten ontstaan zijn. We willen zicht krijgen op de individuele noden van de patiënt, alsook de noden van de omgeving, zodat we ons behandelplan hier maximaal kunnen op afstemmen. De zoektocht naar mezelf met mijn eigen dromen, hoop, verwachtingen, kwaliteiten, tekortkomingen en kwetsbaarheden liep niet altijd van een leien dakje. Met vallen en opstaan, slaagde ik erin. Els, ex-patiënte 6

7 2de fase Behandelfase: behandeldoelen kunnen variëren van klachtenvermindering, werken naar het opbouwen van mogelijkheden, tot een wezenlijke verandering binnen zichzelf en in verhouding tot anderen. 3de fase Afrondende fase: het afronden van een intensief behandelproces willen we met de nodige zorg opnemen. We kijken samen welke nazorg nodig is. Er wordt gekeken hoe iemand zijn leven verder inricht (bv. op vlak van werk, sociaal contact, ambulante behandeling, vrije tijd, ). Mijn werk is nog steeds belangrijk voor me. Maar niet omdat ik denk iets te betekenen vanwege een gewichtig klinkende titel, een hoog loon of een verantwoordelijke functie. Nu doe ik wat ik graag doe en waardevol vind. Ik luister naar mijn lichaam en neem gas terug wanneer dat nodig is. Ik geniet nu van lange, onproductieve wandelingen met mijn hond. Els, ex-patiënte Als zorgverlener staan we naast de patiënt om samen op weg te gaan. Dit wil zeggen dat we zoveel mogelijk in overleg gaan met de patiënt en hem/haar in zijn/haar proces begeleiden. Ervaringswerkers (1) kunnen dit behandelproces van de patiënt ondersteunen vanuit eigen ervaringen. ( 1 ) Voor meer uitleg over de rol van ervaringswerkers in onze werking: zie blz. 18 HOP-werking. 7

8 Dit behandeltraject kent geen vlotte, rechtlijnige opwaartse beweging, maar is er eentje van vooruitgang, stilstand en/of terugval en weer vooruitgang. Het is een proces dat tijd vraagt. Doorheen mijn herstelproces stond ik steeds meer stil bij hoever ik al geraakt was en minder bij hoe ver ik nog moest gaan. Mick, ex-patiënt 8

9 GROEPSWERKING We komen elke morgen samen met hetzelfde doel, werken aan onszelf in een beschermde en veilige omgeving om ons beter te voelen. Emmy, ex-patiënte Groepstherapie kan op verschillende manieren verandering mee mogelijk maken. In het begin ervaren patiënten vaak dat ze niet de enigen zijn die ergens vastlopen. Horen dat anderen dezelfde bekommernissen hebben, kan opluchten. Mensen leren in groep veel over psychisch functioneren, over psychotherapie, over sociaal functioneren, over symptomen. Groepsgenoten kunnen soms ervaren dat ze de ander iets te bieden hebben en dat geeft hen zelfvertrouwen. Daarnaast ontstaat binnen de groep vaak de mogelijkheid om elkaar feedback te geven. Soms is de groep een oefenruimte waarin iemand met eigen werkpunten aan de slag gaat. Mensen leren van elkaar. Elke groep werkt met het groepsgeheim. Praten over problemen, angsten, verdriet, trauma s, hoop, dromen, verwachtingen kan alleen binnen een veilige omgeving met mensen die je vertrouwt. Eén van de allerbelangrijkste voorwaarden is dat wat in de groep gezien en gehoord wordt (zowel binnen als buiten de sessies), daar blijft. Soms maakt dit het moeilijk om in de thuisomgeving veel te vertellen over de voorbije dag. 9

10 We werken met drie verschillende groepen die afspraken hebben over het therapieaanbod, mogelijke behandeltermijn, de vrije dag. Traject op maat Groep van 30 personen Schrijven zich in voor verschillende groepsmomenten In dit programma kan ieder eigen accenten aanbrengen. Het doel is stilstaan bij de eigen manier van denken en voelen, de omgang met de ander onderzoeken en inzetten op herstel en het versterken van eigenwaarde of identiteit. In deze groep wordt een traject op maat en een eigen behandelprogramma opgemaakt. Men ontmoet de andere groepsleden binnen de gekozen therapiemomenten of in de gezamenlijke ruimte. Therapie gaat door in een vaste en kleine groep. De klemtoon ligt op het uitbouwen van een toekomstperspectief. Tijdens de dagbehandeling is er ruimte om bepaalde activiteiten of rollen vast te houden of nieuwe dingen op te bouwen, zoals vrijwilligerswerk, vrije tijd- en verenigingsleven. 10

11 Ondersteunende groep 1 groep van 10 personen Vast weekprogramma Het accent ligt op het zichzelf leren kennen en beleven in een veilige omgeving. De focus ligt dan ook in het realiteitsgericht werken in het hier en nu. Er is ruimte om samen te spreken en steun te ervaren bij anderen met gelijkaardige problemen. Er wordt gezocht naar een evenwicht tussen tot rust komen en aan zichzelf werken. Door stil te staan bij de individuele kwaliteiten van mensen, wordt ruimte gemaakt om het vertrouwen in zichzelf en in anderen te versterken. De klemtoon ligt op het uitbouwen van een toekomstperspectief. Tijdens de dagbehandeling is er ruimte om bepaalde activiteiten of rollen vast te houden of nieuwe dingen op te bouwen, zoals vrijwilligerswerk, vrije tijd- en verenigingsleven. Reflectiegroep 3 groepen van 10 personen Vast weekprogramma Aan zichzelf werken in contact met de ander vormt het uitgangspunt. Reflectie en zelfonderzoek zijn essentiële pijlers. Het geven van feedback en het kunnen omgaan met feedback zijn belangrijk. Dit gebeurt binnen een klimaat 11

12 waarin vertrouwen en respect aangewezen zijn. De klemtoon ligt op het uitbouwen van een toekomstperspectief. Tijdens de dagbehandeling is er ruimte om bepaalde activiteiten of rollen vast te houden of nieuwe dingen op te bouwen, zoals vrijwilligerswerk, vrije tijd- en verenigingsleven. 12

13 DAGINDELING uur Onthaal uur Behandelprogramma uur Middagpauze uur Behandelprogramma 16 uur Einde dagbehandeling Het programma van dagbehandeling vraagt een engagement van patiënten. We verwachten dat mensen minstens vier dagen per week aanwezig zijn. Dit is belangrijk om een therapeutisch proces mogelijk te maken. Welke dagen dit zijn, is afhankelijk van de groep. Daarnaast kan, na overleg tussen patiënt en zorgverlener, gesproken worden over andere mogelijke dagindelingen. Zo kan er ruimte gemaakt worden voor andere belangrijke aspecten in iemands leven, zoals ouderschap, (vrijwilligers)werk, verenigingsleven en hobby s of contacten met ambulante zorgverleners. Wanneer therapie niet kan doorgaan, is er soms de mogelijkheid om deze tijd anders in te vullen (bv. vrije namiddag, later aankomen). Mijn opnametraject verderzetten in dagbehandeling drong zich op. Mijn kindjes misten hun mama. Mits bijkomende ondersteuning en hulp thuis was het nog steeds erg zwaar, maar draaglijk. Emmy, ex-patiënte 13

14 BEREIKBAARHEID Op regelmatige basis organiseren we een ontmoetingsavond. Familieleden en belangrijke anderen uit de omgeving van de patiënt kunnen hier kennismaken met Koraal. Naast een rondleiding geven we een woordje uitleg over onze werking. Een ex-patiënt(e) brengt een getuigenis en we trachten ontmoeten centraal te stellen. Misschien heb je nood aan sneller of persoonlijker contact? De persoonlijk begeleider is voor familie het eerste aanspreekpunt binnen het team. Als je in gesprek wil gaan met de behandelend psychiater, maatschappelijk werker of psycholoog, dan kan dit via de persoonlijk begeleider worden aangevraagd. Eerste contacten zijn eerder gericht op kennismaking en op informatie-uitwisseling. In latere gesprekken besteden we veel aandacht aan het opbouwen van een veilige gesprekscontext, waarin moeilijk bespreekbare zaken aan bod kunnen komen. Gesprekken dienen om jullie steun te verlenen, om inzet te erkennen, om gevoelens van schuld, machteloosheid, falen, bezorgdheid of onrecht ernstig te nemen en verbondenheid te versterken. Je kan contact opnemen via het telefoonnummer

15 INFORMATIE OVER BEROEPSGEHEIM EN KLACHTENPROCEDURE Juiste informatie kan ertoe bijdragen dat jullie weten wat je wel en niet mag verwachten van de behandelaar. Een zorgverlener is verplicht zich bij de uitoefening van zijn beroep te houden aan bepaalde regels. Deze staan in de deontologische code van de beroepsvereniging. Veel familieleden hebben vragen bij het beroepsgeheim van zorgverleners: wat kan en mag een zorgverlener vertellen en aan wie? Het beroepsgeheim is een wettelijk vastgelegde plicht, die geldt voor artsen, therapeuten en persoonlijke begeleiders. Het komt erop neer dat de zorgverlener geen informatie over zijn patiënt aan derden mag verstrekken zonder diens toestemming. We willen hierin zorgvuldig handelen. Onze voorkeur gaat uit naar een transparante of open vorm van samenwerken. Gesprekken met familieleden vinden bij voorkeur plaats samen met de patiënt. Als een gesprek plaatsvond zonder de patiënt, dan koppelen we dit terug aan de patiënt. Zo vermijden we dat iemand het idee krijgt dat er dingen besproken worden waarvan hij niet op de hoogte is. Dit kan het vertrouwen schaden. Een belangrijke voorwaarde voor psychotherapie is net het vertrouwen van de patiënt in zijn zorgverlener. 15

16 Als je klachten hebt, kan je die in eerste instantie best met de zorgverlener zelf of de verantwoordelijke van de zorgeenheid bespreken. Mogelijk gaat het over zaken die in een gesprek opgehelderd kunnen worden. Wanneer het niet lukt om deze problemen rechtstreeks uit te praten, kan je dit schriftelijk aangeven via het klachtenformulier, te vinden in de onthaalbrochure. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een onafhankelijke ombudspersoon te spreken, waarvan je de gegevens hieronder vindt. Dhr. Peter de Clercq vzw Oggpa (Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg Provincie Antwerpen) Haagbeuklei 12, 2610 Wilrijk gsm:

17 INITIATIEVEN IN PZ BETHANIENHUIS KOPP - Kinderen van Ouders met Psychische Problematiek Als kind van iemand met een psychisch probleem, heb je misschien vragen over het behandelplan van je moeder of vader in Koraal. Je kan hierin ondersteund worden wanneer je vader of moeder ons hiervoor contacteert. Ilse Driesen is onze contactpersoon voor KOPP. Via onderstaande website kan je meer informatie vinden: Indien je wenst, kan je zelf contact opnemen met een overkoepelende KOPP-organisatie: Gezinsactiviteit De gezinsactiviteit ondersteunt het contact tussen ouders en kinderen, door samen iets te doen, los van alle zorgen. Een team van therapeuten zorgt voor sfeer en animatie: muurklimmen, koekjes bakken, musiceren, creatief met foto s, De gezinsactiviteit wordt tweewekelijks op donderdag (in de vooravond) georganiseerd. Voor de start van de gezinsactiviteit zijn de deelnemende gezinnen welkom om in het restaurant van AZ Sint-Jozef samen te eten aan sociaal tarief. De thuisblijvende ouder wordt hierdoor ook even ontlast. 17

18 HOP-werking (Herstel, Ondersteuning en Patiëntenperspectief) Binnen het Psychiatrisch Ziekenhuis Bethaniënhuis zijn reeds geruime tijd verschillende ervaringswerkers actief. Zij begeleiden groepssessies Werken aan herstel en WRAP. Daarnaast zijn ze actief in een onthaal- en overstapproject. In een beperkt aantal individuele gesprekken kunnen ze patiënten bijstaan vanuit hun ervaringen en vanuit hun eigen verhaal op cruciale momenten tijdens het behandeltraject (eerste dagen, overstap naar een nieuw behandelprogramma, ). 18

19 INITIATIEVEN BUITEN PZ BETHANIENHUIS Similes Dit is een vereniging voor gezinsleden en nabij betrokkenen van personen met psychische problemen. Similes verenigt partners, ouders, kinderen, broers en zussen, vrienden, kortom iedereen die betrokken is bij een psychisch zieke persoon. Dit staat los van het feit of deze persoon thuis woont of is opgenomen, in een ziekenhuis verblijft of in dagbehandeling is, beschut of zelfstandig woont. UilenSpiegel vzw Dit is een patiëntenvereniging voor en door mensen met een psychische kwetsbaarheid. UilenSpiegel vzw is voortrekker in de geestelijke gezondheidszorg wat betreft vertegenwoordiging van patiënten, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informatieverstrekking en beeldvorming. Maandelijks worden op verschillende locaties in Vlaanderen activiteiten georganiseerd, zoals infosessies, praatgroepen en wandelingen. Familieplatform geestelijke gezondheidszorg Het familieplatform is een belangenbehartigingsorganisatie van gezinnen met een gezinslid met geestelijke gezondheidsproblemen. Het platform werkt aan de uitbouw 19

20 van een studiedienst, een participatiecentrum en een themagerichte werking en verdieping. 20

21 Verantwoordelijke uitgever: Gui Rusch Algemeen secretariaat PC/Familiebrochure/