Als het naar buiten komt, is het vaak te laat. Relationeel geweld tegen vrouwen in drie Twentse plattelandsgemeenten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Als het naar buiten komt, is het vaak te laat. Relationeel geweld tegen vrouwen in drie Twentse plattelandsgemeenten"

Transcriptie

1 Als het naar buiten komt, is het vaak te laat Relationeel geweld tegen vrouwen in drie Twentse plattelandsgemeenten

2 Als het naar buiten komt, is het vaak te laat Relationeel geweld tegen vrouwen in drie Twentse plattelandsgemeenten Fransien Attema oktober 2002 Uitgevoerd in opdracht van: Equivalent Experts in Emancipatie Wierdensestraat 39e 7607 GE Almelo tel website: Uitgevoerd door: Attema en Van de Wetering onderzoek en advies Postbus AW Deventer tel Mo g e lijk g e m aakt d oor: Provincie Overijssel, Eenheid Zorg en ultuur Foto voorblad: hristian van der Meij Photography, Hengelo

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Landelijke cijfers en achtergronden Signalen uit de praktijk Introductie van de gemeenten Inschatting van geïnterviewden Aard van het geweld dat men signaleert Hoe komt men met geweldsproblematiek in aanraking? Aard en omvang van relationeel geweld in drie plattelandsgemeenten Dossieronderzoek politie ijfermatige gegevens van de politie Beschrijving van het geweld Inventarisatie onder huisartsen Inventarisatie onder maatschappelijk werkers Overige registraties Spelen in de plattelandsgemeenten specifieke achtergrondfactoren? Achtergrondfactoren in het voorkomen van relationeel geweld Plattelandscultuur Elementen in een aanpak van relationeel geweld Zo vroeg mogelijk Informatie-uitwisseling en samenwerking Hulp Samenvatting en conclusies Bijlage. De drie Twentse gemeenten en hun sociale infrastructuur De drie Twentse gemeenten Sociale infrastructuur binnen de drie gemeenten Voorzieningen buiten de drie gemeenten Netwerken en samenwerkingsverbanden Geraadpleegde bronnen Equivalent, Experts in Emancipatie

4 Als het naar buiten komt, is het vaak te laat

5 5 1. Inleiding Achtergrond van het onderzoek In drie Twentse plattelandsgemeenten wordt een project uitgevoerd, om te komen tot een aanpak van relationeel geweld tegen vrouwen. De nadruk ligt op voorlichting, signalering en het afstemmen van hulpverlening op elkaar. Het project wordt uitgevoerd door Equivalent, Experts in Emancipatie, in samenwerking met Vrouwenopvang Overijssel. Het project is gestart in 2001 in de gemeenten Haaksbergen, Hof van Twente en Losser. In Haaksbergen en in Losser zijn voor het project overlegorganen opgericht; in Hof van Twente is aansluiting gezocht bij een netwerk dat al bestond in de voormalige gemeente Goor. De drie gemeenten onderschrijven het Masterplan huiselijk geweld in Twente. De overlegorganen zijn breed samengesteld. Er vindt expertise-uitwisseling plaats en er wordt aandacht besteed aan ontwikkelingsaspecten van het project. Er zijn algemene voorlichtingsbijeenkomsten gehouden en trainingen voor specifieke beroepsgroepen, gericht op het leren herkennen van signalen. In totaal worden hiermee in de drie gemeenten ruim 450 mensen bereikt. Overal zijn dat in ieder geval politiemensen en maatschappelijk werkers. Daarnaast gaat het om bijvoorbeeld huisartsen, predikanten, medewerkers in de kinderopvang, het welzijnswerk of consultatiebureaus. Ook bij vrouwenorganisaties vindt voorlichting plaats. Vrijwilligers van de Telefonische Hulpdienst en van Buro Slachtofferhulp worden getraind om vervolgens zelf weer aan anderen voorlichting te kunnen geven. De aandacht voor de problematiek van relationeel geweld tegen vrouwen neemt toe. Zowel in landelijk onderzoek, als met betrekking tot theorievorming, is tot nu toe echter weinig aandacht besteed aan relationeel geweld tegen vrouwen in plattelandsgemeenten. In de beginfase van het project bleek dat er behoefte is aan meer inzicht in de aard en omvang van relationeel geweld. De aanpak van het geweld wordt immers mede beïnvloed door de aard en omvang daarvan. Vanuit deze achtergrond is aan bureau Attema en Van de Wetering in Deventer opdracht verstrekt onderzoek uit te voeren naar de verschijningsvormen van relationeel geweld in de drie Twentse gemeenten. Het gaat om een kwalitatief onderzoek, waarbij meningen en ervaringen van professionals zijn verzameld en zijn gecompleteerd met objectieve registratiegegevens. Zowel het hiervoor genoemde project, als het onderzoek, zijn gefinancierd door de provincie Overijssel, in het kader van het emancipatiebeleid. In dit rapport wordt verslag gedaan van de uitkomsten van het onderzoek. Werkwijze onderzoek Het onderzoek heeft zich gericht op de volgende hoofdvraag: wat zijn de verschijningsvormen van relationeel geweld tegen vrouwen in een drietal Overijsselse plattelandsgemeenten en hoe vaak komt dit (naar schatting) voor? Daarnaast is het onderzoek gericht op specifieke kenmerken van het leven in een plattelandsgemeente in relatie tot geweld tegen vrouwen en op het verzamelen van ideeën voor hulpverlening. Begonnen is met de uitvoering van een bronnenstudie, ter oriëntatie op relationeel geweld en op de drie gemeenten. Over de bronnenstudie is afzonderlijk gerapporteerd. In de bronnenstudie zijn (cijfermatige) gegevens te vinden over de drie gemeenten. Ambtenaren die huiselijk geweld in hun beleid hebben, stelden relevante (beleids)stukken beschikbaar. De bronnenstudie moet worden gezien als achtergrondmateriaal. Equivalent, Experts in Emancipatie

6 6 In het onderzoek zijn interviews gehouden met ca. 40 professionals, van diverse instanties waar men in het werk in aanraking (kan) komen met relationeel geweld. Meestal was dit een persoonlijk interview; enkele keren een telefonisch interview. In de drie gemeenten is gesproken met acht medewerkers van de politie, zes maatschappelijk werkers, drie huisartsen, vier welzijnswerkers en drie pastoors of predikanten (hier verder geestelijk verzorger genoemd). Daarnaast is gesproken met medewerkers van (agrarische) telefonische hulpdiensten, mediators van de GLTO, Mediant (voorheen Riagg), Slachtofferhulp en Vrouwenopvang. In de interviews zijn uiteraard nooit namen genoemd van slachtoffers of plegers. Om te voorkomen dat uitspraken te herleiden zijn tot namen van geïnterviewden, en daarmee toch naar individuele situaties, worden in deze rapportage geen namen genoemd van geïnterviewde professionals. In de interviews is gevraagd welke vormen van relationeel geweld men in de eigen praktijk tegenkomt en wat daarin opvalt. Ook is telkens uitvoerig gesproken over de plattelandscultuur in deze gemeenten en is de vraag voorgelegd hoe het geweld doorbroken kan worden. Geen van de geïnterviewden bleek een concrete schatting te kunnen maken van de omvang van het geweld. Nergens worden goede en betrouwbare registraties bijgehouden. Daarom zijn in het kader van dit onderzoek enkele gerichte inventarisaties uitgevoerd. Daarvoor is als eerste een systematiek ontwikkeld voor dossieronderzoek bij de politie. Aan de hand daarvan zijn door een medewerker van de politie alle relevante dossiers uit de drie gemeenten voor de eerste drie maanden van 2002 doorgenomen. Daarnaast is een systematiek ontwikkeld, aan de hand waarvan maatschappelijk werkers hun case-load van 2001 hebben geanalyseerd. Ook is een inventarisatie gehouden onder huisartsen. Ten slotte zijn enkele interviews gehouden met vrouwen die relationeel geweld hebben meegemaakt. Het contact met deze vrouwen is gelegd via vertrouwenspersonen. Als een vrouw instemde met een interview werd haar naam doorgegeven aan de onderzoeker. Slechts weinig vrouwen waren bereid (of in staat) mee te werken aan een interview. Zij vertellen zowel over lichamelijk geweld, als over geestelijk geweld en seksueel geweld. We gaan in de rapportage niet op details in. De gevoelens en ervaringen van deze vrouwen zijn op diverse plaatsen in de rapportage verteld. Uiteraard anoniem en niet te herleiden naar personen. Ze illustreren de signalen van de hulpverleners. Ik voelde me alsof ik met de neus op de grond lag, met een zware deken over me heen. Hij greep zich lichamelijk en geestelijk aan me vast. Als ik maar veilig thuis opgeborgen was, dan was het voor hem goed. Ik kreeg hartkloppingen, zodra hij in de buurt was. Ik voelde me helemaal leeg en moe. Ik voelde me niet veilig in mijn eigen huis. Leeswijzer Het volgende hoofdstuk begint met enkele uitkomsten van landelijke onderzoek. Het gaat om cijfermatige gegevens en om een schets van ontwikkelingen in de aanpak van relationeel geweld. Hoofdstuk 3 geeft eerst een korte introductie van de drie Twentse gemeenten. Daarna vertellen geïnterviewden wat zij in hun praktijk meemaken. Hoe vaak signaleren zij relationeel geweld? Om welk type geweld gaat het en hoe komt men ermee in aanraking? Na de schattingen die de geïnterviewden geven, volgen in hoofdstuk 4 de uitkomsten van het inventariserend onderzoek dat is gehouden bij politie, huisartsen en maatschappelijk werkers. Aan geïnterviewden is gevraagd of zij bepaalde achtergrondfactoren zien in het relationeel geweld. Komt dit in het ene type gezin vaker voor dan in het andere? En maakt het uit of je op het platteland woont of Als het naar buiten komt, is het vaak te laat

7 in de stad? De reacties op deze vragen komen aan de orde in hoofdstuk 5. En tenslotte geeft hoofdstuk 6 voorstellen van de geïnterviewden voor een aanpak in de toekomst. Een samenvatting van de uitkomsten en conclusies is te vinden in hoofdstuk 7. In de bijlage zijn enkele demografische kerncijfers opgenomen over de drie Twentse gemeenten. Hier is ook een schets te vinden de sociale infrastructuur in de regio, voor zover relevant voor het onderwerp. Noot van de onderzoeker Relationeel geweld tegen vrouwen is een gecompliceerd onderwerp om te onderzoeken. Verschillende geïnterviewden vonden het in eerste instantie een lastig onderwerp om vragen over voorgelegd te krijgen, ook al ging het om hun werk. Tegelijkertijd wordt -in het algemeen- wel eens wat lacherig gereageerd. Vrouwen plegen toch ook geweld tegen mannen?! Diverse geïnterviewden gaven aan dat ze het liever hebben over huiselijk geweld in de brede zin, dan uitsluitend over relationeel geweld tegen vrouwen. Uit landelijk onderzoek blijkt echter dat geweld binnen partnerrelaties vooral geweld is van mannen tegen vrouwen. De registraties in ons eigen onderzoek bevestigen dit. Vanuit deze achtergrond is dit onderzoek dan ook beperkt tot de -toch al complexe- problematiek van relationeel geweld tegen vrouwen. In een onderzoek moeten altijd keuzes worden gemaakt om te komen tot een onderzoeksaanpak, ook al in verband met de beperkte hoeveelheid tijd die beschikbaar is. In dit onderzoek is gesproken met ca. 40 personen uit diverse disciplines. Dit hadden ook andere disciplines kunnen zijn. Denk aan EHBO-posten, consultatiebureaus, peuterspeelzaalleidsters, fysiotherapeuten, plattelandsverenigingen. Van deze laatste zijn enkele benaderd, zonder direct resultaat, omdat men de problematiek niet herkende en geen voorbeelden kon geven. Het onderzoek heeft zich primair gericht op aard en omvang van de problematiek. Dit is ook de reden dat geen interviews zijn gehouden met medewerkers vanuit justitie; zij behandelen gevallen van relationeel geweld nadat deze door de politie zijn behandeld. Aan de geïnterviewden is gevraagd naar ideeën voor een aanpak van relationeel geweld. Daarbij gaat het in het kader van dit onderzoek vooral om de organisatie van structuren en niet om een gespecialiseerde therapeutische methodiek of een juridische aanpak. Soms na enige schroom, hebben alle geïnterviewde professionals met veel openheid en betrokkenheid aan het onderzoek meegewerkt. De onderzoeker heeft zeer veel informatie ontvangen en voorbeelden gekregen, van vaak schrijnende situaties. Daarbij zijn nooit namen van personen genoemd. We willen hier onze oprechte dank uitspreken aan de geïnterviewden, voor hun openhartige medewerking. Verschillende keren kreeg de onderzoeker van de professionals het advies mee, vooral te zorgen voor openbaarheid van de onderzoeksgegevens, zodat de problematiek van relationeel geweld bekend wordt. Oorspronkelijk was de bedoeling meer vrouwen te interviewen, die zelf te maken hebben gehad met relationeel geweld. Er waren maar weinig vrouwen die dit wilden of konden doen. Een bijzonder woord van dank gaat dan ook uit naar de vrouwen die de moed hadden ten behoeve van onderzoek te praten over een zware periode uit hun leven. Zij vertelden dit vooral te doen, vanuit de hoop dat het anderen zou helpen. In het onderzoek is de noodzaak daarvan duidelijk gebleken. 7 Equivalent, Experts in Emancipatie

8 8 Als het naar buiten komt, is het vaak te laat

9 9 2. Landelijke cijfers en achtergronden Dit hoofdstuk geeft een introductie van de problematiek van relationeel geweld. Dit geweld kan worden gezien in de bredere context van huiselijk geweld. Begonnen wordt met een definitie van beide begrippen. Daarna volgen enkele relevante landelijke onderzoeksgegevens en achtergrondfactoren die in de literatuur worden gesignaleerd. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een korte schets van ontwikkelingen in het aanpakken van relationeel geweld. Definities Geweld tegen een vrouw wordt omschreven als: eenzijdig uitgeoefend lichamelijk, psychisch en/of seksueel getint geweld, of fysieke dwang tegen vrouwen door haar (ex-)partner, ten gevolge waarvan zij tegen haar wil emotionele en/of fysieke pijn of letsel ervaart. Het gaat dus om geestelijk, lichamelijk en/of seksueel geweld door de partner of ex-partner. In de bredere definitie van huiselijk geweld gaat het niet alleen om geweld tegen de partner, maar ook om geweld tegen kinderen, of tegen ouders. Huiselijk wil niet zeggen dat het geweld in huis is gepleegd, maar dat het gaat om een persoon uit de huiselijke kring. Daaronder vallen de (ex-) partner, gezinsleden, familieleden, huisvrienden. Landelijk onderzoek In 1989 verscheen een onderzoeksrapport van Römkens, waaruit bleek dat één op de vijf vrouwen wel eens te maken heeft (gehad) met geweld door de partner; bij één op de negen vrouwen was dit herhaald en ernstig lichamelijk geweld. De reacties waren geschokt en vol ongeloof. In opdracht van het Ministerie van Justitie is in 1997 een landelijk onderzoek gehouden, gericht op de aard en de omvang van huiselijk geweld in de brede definitie. Het gaat hier om lichamelijk, seksueel of geestelijk geweld in de huiselijke kring. Opnieuw waren de uitkomsten schokkend. Hierna worden enkele daarvan genoemd. Hu is e lijk g e w e ld ko m t v aak vo o r Landelijk blijkt 45% van de bevolking ooit slachtoffer te zijn geworden van niet-incidenteel geweld, in de huiselijke kring. Het is dus vaker dan eens voorgekomen. Voor 30% van de bevolking heeft dit geweld volgens henzelf gevolgen gehad. Denk aan eetproblemen, angstgevoelens, echtscheiding, problemen met intimiteit. Veelal kwamen deze voorvallen wekelijks tot dagelijks voor. Bij 21% van de Nederlanders duurde het geweld langer dan vijf jaar. Vaak gaat het om een combinatie van verschillende vormen van geweld. Bij lichamelijk geweld gaat het om bijvoorbeeld slaan, zo hard vastgehouden worden dat het pijn doet, geduwd of geschopt worden. Bij geestelijk geweld gaat het bijvoorbeeld om dreiging dat de relatie verbroken wordt, geregeld bespot of gekleineerd worden, of voortdurend in de gaten worden gehouden. Bij seksueel geweld gaat het bijvoorbeeld om vervelende obscene gebaren, dreiging tot seksuele benadering, gedwongen seksuele handelingen. De daders van huiselijk geweld zijn voor het grootste deel mannen (80%). Alleen bij geestelijk geweld worden vrouwen vaak genoemd; het gaat dan vooral om de moeder in het gezin. In het onderzoek wordt duidelijk dat ook mannen slachtoffer zijn; bij hen gaat het vooral om geweld door ouders en overige familie. Vrouwen zijn (daarnaast) slachtoffer van geweld in de partnerrelatie. Vrouwen zijn, vaker dan mannen, slachtoffer van geweld met een zeer hoge intensiteit. Dat wil zeggen dat het geweld wekelijks of dagelijks voorkomt, waarbij meestal sprake is van lichamelijk letsel. Equivalent, Experts in Emancipatie

10 10 Berekend is dat relationeel geweld tegen vrouwen de samenleving op jaarbasis naar schatting ruim 150 miljoen euro per jaar kost. Het gaat om kosten voor politie, justitie, medische zorg, psycho-sociale zorg, opvang en sociale zekerheid. Hulp insc hakelen In het landelijk onderzoek (1997) blijkt dat de helft van de slachtoffers actie onderneemt tegen de dader, bijvoorbeeld door het met hem te bespreken, of door contact te vermijden. Verzet blijkt vooral effect te hebben bij geweld met een lage intensiteit en veel minder bij geweld met een hoge intensiteit. Tweederde van de slachtoffers geeft aan er met iemand anders over te hebben gesproken. Vaak zijn dat mensen binnen de familie, of vrienden. Slechts weinig slachtoffers bespreken het geweld met een arts of hulpverlener (13%). Als het gaat om geweld met een (zeer) hoge intensiteit, is dat 23%. Ook slechts een klein deel meldt het geweld bij de politie (12%); de helft van hen (dus 6% van alle slachtoffers) ondertekent een procesverbaal (oftewel: doet aangifte). Achtergrondfactoren In het landelijk onderzoek wordt geconcludeerd dat slachtofferschap van huiselijk geweld in grote steden vaker voorkomt dan in plattelandsgemeenten. Het gaat om 52% versus 43% dat ooit slachtoffer is geweest. Bij dit percentage moet echter de kanttekening worden gemaakt dat de grens stad-platteland hier is gelegd bij steden met meer of minder dan inwoners. Ook in de laatste categorie vallen echter nog veel steden en daarom kan hier niet worden gesproken van platteland (zie voor het begrip platteland ook paragraaf 3.1). In het landelijk onderzoek komt verder naar voren dat mensen in lagere inkomensgroepen vaker slachtoffer zijn van huiselijk geweld dan in hoge inkomensgroepen. Onder religieuze respondenten blijken minder slachtoffers te zijn dan onder niet-religieuze respondenten (36% slachtofferschap versus 55%). Men heeft geen onderscheid gemaakt naar het type geweld, de aard van de relatie, of het geslacht van het slachtoffer. Vanuit de literatuur komen de volgende factoren naar voren, die relevant zijn als het gaat om relationeel geweld tegen vrouwen: Hoe eerder wordt ingegrepen, hoe groter de kans is dat geweld kan stoppen. Verzet door het slachtoffer kan leiden tot vermindering of einde van het geweld, met name in het beginstadium van een geweldssituatie. Het beëindigen van de relatie is, noch voor het slachtoffer, noch voor de dader het doel; het gaat er om dat het geweld stopt. Bij voortdurend geweld is het beëindigen van de relatie vaak de enige mogelijkheid om het geweld te stoppen; soms kan het geweld stoppen met behoud van de relatie. (financiële) afhankelijkheid speelt een belangrijke rol in de beslissing van een vrouw om bij haar partner te blijven. Het hebben van betaald werk is dan ook van groot belang, omdat het economische onafhankelijkheid oplevert. Het hebben van (betaald) werk biedt mogelijkheden tot sociale contacten en mogelijkheden om geweld eerder te signaleren of te bespreken. Uit schaamte, en om het geweld naar buiten te verbergen gaat de vrouw zich isoleren; de dader kan haar ook dwingen het contact met de buitenwereld te verbreken. Met name als er gevaar dreigt voor de kinderen doet een vrouw vaker een beroep op hulp. Vaak gaat men naar hulpverlening toe met een indirecte hulpvraag. Kinderen die getuige zijn van geweld tussen hun ouders, hebben vaak klachten als depressie, zich terugtrekken, concentratiestoornissen, baldadigheid, angst of boosheid. Als het naar buiten komt, is het vaak te laat

11 11 Slachtoffers van geweld, met name jeugdige slachtoffers, hebben een grote kans opnieuw slachtoffer te worden. Bovendien is voor iemand die op jonge leeftijd slachtoffer is geweest van huiselijk geweld, de drempel lager om zelf geweld te gaan gebruiken. Ontwikkeling en in d e aanpak Relationeel geweld speelt zich af in de privé-sfeer. Daarmee wordt het door velen gezien als een privéprobleem, waarin je niet ingrijpt. Gezien de omvang van de problematiek wordt landelijk de overtuiging steeds sterker dat ingrijpen wel nodig is. Met name het Ministerie van Justitie besteedt recent veel aandacht aan het thema relationeel geweld. Er staan verschillende wetswijzigingen op stapel. Zo moet het mogelijk worden door crisisinterventie de dader/verdachte uit huis te plaatsen, in plaats het slachtoffer. Daarnaast wil justitie zwaardere straffen invoeren en het begrip partner verruimen, waardoor ook ongehuwd samenwonenden en homo-paren beter beschermd kunnen worden. Er zijn verschillende modellen ontwikkeld om (eerder) in te grijpen. In diverse grote steden wordt veel aandacht besteed aan daderhulpverlening, ook als geen aangifte is gedaan. Er zijn advies- en meldpunten huiselijk geweld, voor zowel slachtoffers, daders, omstanders als professionals. Voor de politie worden protocollen opgesteld, hoe te handelen in geval van relationeel geweld. Er wordt overgegaan tot ambtshalve vervolging. Dat wil zeggen dat -ook als een aangifte wordt ingetrokken- een zaak toch aan justitie wordt overgedragen. In Amsterdam is het niet meer mogelijk een aangifte in te trekken. Dit doet men vanuit de achtergrond dat het gebruik van lichamelijk geweld bij wet verboden is, en daarmee een misdrijf, waardoor het intrekken van een aangifte juridisch gezien niet mogelijk is. Vervolging van geestelijk geweld is juridisch gezien veel lastiger. Ook in de drie Twentse gemeenten in ons onderzoek is steeds meer aandacht voor ambtshalve vervolging. In praktijk blijkt het uitwisselen van gegevens problematisch te zijn, vanwege de privacywetgeving. In veel gevallen is eerst toestemming nodig van de cliënt, voordat gegevens mogen worden doorgegeven aan anderen. Wanneer de veiligheid van een cliënt in het gevaar komt, kan de zwijgplicht van een hulpverlener doorbroken worden om een hoger belang te dienen. Voor het verstrekken van politiegegevens zijn de mogelijkheden formeel zeer beperkt. Op basis van convenanten is ook bij de politie meer informatieuitwisseling mogelijk. In de literatuur komt naar voren dat huiselijk geweld in Nederland eerder wordt gezien als een hulpverleningsprobleem dan als een veiligheidsprobleem. De nadruk ligt daarmee eerder op opvang en nazorg, dan op preventie en signalering en handhaving. Met de aanpakken die op verschillende plaatsen in het land worden ontwikkeld, is nu sprake van een verschuiving, waarbij ook vanuit veiligheid meer aandacht komt voor relationeel geweld. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan handhaving; onder andere in het project in de Twentse plattelandsgemeenten is met name aandacht voor voorlichting. De landelijke overheid kent aan gemeenten een regierol toe bij de aanpak van huiselijk geweld, in het kader van het integraal veiligheidsbeleid. Van gemeenten wordt verwacht dat zij samenwerking tussen instellingen initiëren en faciliteren. Zo kan het aanbod op het terrein van veiligheid en zorg worden gestroomlijnd en op elkaar worden afgestemd, waardoor een totale ketenaanpak ontstaat. In diverse gemeenten zijn samenwerkingsverbanden gestart. In veel gevallen gaat het om projecten in grote steden. Voor plattelandsgemeenten is een project in Noordoost Friesland een voorbeeld van een good practice. Een breed scala aan instellingen werkt hier samen. Politie, justitie, maatschappelijk werk, vrouwenopvang, reclassering en ambulant forensisch werk. De samenwerking vindt plaats op basis van een convenant, waarbij afspraken zijn gemaakt in verband met privacy. Meldingen bij de politie worden in het samenwerkingsverband besproken en daarna ook gevolgd. Er is veel aandacht voor daderhulpverle- Equivalent, Experts in Emancipatie

12 12 ning. Wanneer een dader afhaakt uit de hulpverlening, wordt de politie hiervan op de hoogte gesteld en de (ex-)partner ook. Actueel behandelt men in een gemeente met een vergelijkbare omvang als Haaksbergen circa 10 tot 12 gevallen van relationeel geweld. Een aantal op jaarbasis is (nog) niet te geven. Als het naar buiten komt, is het vaak te laat

13 13 3. Signalen uit de praktijk Dit hoofdstuk begint met een korte introductie van de drie Twentse gemeenten. Daarna staan signalen uit interviews met professionals centraal. Aan mensen die via hun werk in aanraking komen met relationeel geweld is gevraagd op welke wijze en in welke mate dat het geval is. Zowel de manier waarop men er mee in aanraking komt, als de aantallen die men signaleert, verschillen sterk. Dit heeft uiteraard ook te maken met de functie die men heeft. Sommigen hebben als hulpverlener dagelijks contact met mishandelde vrouwen. Anderen komen er via hun werk mee in aanraking, als ze er oog voor hebben. 3.1 Introductie van de gemeenten De gemeente Losser telt inwoners. De grootste kernen zijn Losser en Overdinkel. De Lutte, Beuningen en Glane hebben vooral inwoners in het buitengebied. De gemeente Haaksbergen telt inwoners, met name in de plaats Haaksbergen zelf. Daarnaast zijn er de kernen Buurse en St Isidorushoeve, met vooral bewoners in het buitengebied. Gemeente Hof van Twente is na een fusie van vijf kleine gemeenten ontstaan en telt nu inwoners. Voorheen waren het de gemeenten Ambt Delden, Delden, Diepenheim, Goor en Markelo. Met name Ambt Delden en Markelo hebben veel inwoners buiten de kern. In de BS-indeling naar de mate van stedelijkheid vallen de gemeenten in de categorieën weinig tot nietstedelijk. Toch zal iemand die in de plaats Haaksbergen woont, of in Goor, uitsluitend het buitengebied met de boerderijen zien als platteland. Omdat het onderzoek zich richt op de drie gemeenten in hun totaliteit, wordt in deze rapportage niet gesproken van het platteland, maar van plattelandsgemeenten. In de bijlage zijn demografische kerncijfers opgenomen over de drie gemeenten. Het meest opvallend daarin is dat in de drie gemeenten weinig echtscheidingen voorkomen en dat er minder eenoudergezinnen zijn dan landelijk gezien. De inkomens zijn in de meeste gemeenten modaal, alleen in Losser en de voormalige gemeente Ambt Delden zijn de inkomens gemiddeld genomen lager. De arbeidsparticipatie van vrouwen is lager dan landelijk gezien. Er zijn in het hele gebied bijna agrarische bedrijven; dit aantal is in een periode van drie jaar met 10% gedaald. De drie gemeenten tellen weinig niet-westerse allochtonen. In elke gemeente is een afdeling van de politie. Er is maatschappelijk werk, er zijn huisartsen en kerken. Losser en Haaksbergen hebben een brede welzijnsinstelling. Andere vormen van hulp zijn te vinden buiten de gemeenten, in plaatsen als Hengelo, Enschede, of Almelo. Denk aan Mediant (voorheen Riagg), Slachtofferhulp, Telefonische Hulpdienst, Hulpdiensten voor agrariërs, Meldpunt Vrouwenopvang, Steunpunten Vrouwenopvang, Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Vanuit vrijwel alle hiervoor genoemde geledingen zijn mensen geïnterviewd. In elke gemeente zijn netwerkstructuren aanwezig, meestal gericht op jeugd en jongeren. In de bijlage wordt ingegaan op de werkwijze van de genoemde instellingen en op de netwerkstructuren. 3.2 Inschatting van geïnterviewden Wat opvalt is dat niemand een betrouwbare schatting kan geven van het aantal situaties van relationeel geweld dat men kent. Daar waar geregistreerd wordt, gebeurt dat (nog) niet op het onderwerp huiselijk geweld, c.q. relationeel geweld. Bij Buro Slachtofferhulp is men begonnen met het registreren van huiselijk geweld. Degenen die de formulieren invullen zijn hier nog niet aan gewend, waardoor nog geen betrouwbaar beeld bestaat. Bij de politie wordt een nieuw registratiesysteem ingevoerd, waarin een afzonderlijke code huiselijk geweld is opgenomen. Hierin worden echter alleen situaties geregistreerd waarvan aangifte is gedaan. Dat gebeurt slechts in een zeer klein aantal gevallen. Bij maatschappelijk werk wordt geregis- Equivalent, Experts in Emancipatie

14 14 treerd op het type probleem dat mensen zelf aangeven; als pas later blijkt dat sprake is van mishandeling, komt het in de registratie niet voor. Gesprekken bij de Telefonische Hulpdienst zijn anoniem; er kan dus niet worden aangegeven uit welke plaats een telefoontje afkomstig is. Toch worden door de professionals de volgende inschattingen gegeven: een politiemedewerker in Haaksbergen geeft aan dat men wekelijks met geweld tegen vrouwen te maken heeft; in Hof van Twente noemt men 180 meldingen per jaar van buren- en relatieproblemen; dat kan gaan om een vorm van echtelijke ruzie, maar ook om algemene overlast in de buurt. Elke keer dat men naar een gezin gaat wordt hierin meegeteld; bij slachtofferhulp Hengelo heeft men wekelijks te maken met vrouwenmishandeling; daarnaast komt men nogal wat situaties tegen van oudermishandeling; dit gaat niet uitsluitend om de drie gemeenten in het onderzoek; een maatschappelijk werker schat dat het gaat om zo n 30% van de cliënten; een ander dat het gaat om zo n 20%; een hulpverlener van Mediant (psychosociale behandeling) schat dat het gaat om de helft van de eigen cliënten; waar de ene huisarts nog nooit problemen heeft gesignaleerd van lichamelijk geweld, kent de ander heel veel situaties; een huisarts signaleert soms verkrachting binnen het huwelijk; dit wordt volgens deze arts door de betrokkenen echter niet zo genoemd; een geestelijk verzorger komt ongeveer eens per maand een situatie tegen van fysiek geweld tegen vrouwen; bij de Telefonische Hulpdienst heeft men vaak te maken met problemen in verband met geestelijk geweld, met mensen die bang zijn dat er iets mis zal gaan, of zich binnen hun relatie bedreigd voelen. 3.3 Aard van het geweld dat men signaleert Hoewel de meeste geïnterviewden bij vrouwenmishandeling vooral denken aan lichamelijk geweld, signaleren zij vaker situaties van geestelijk geweld. Hierbij worden ook mannelijke slachtoffers gezien. Geestelijk geweld vindt men echter veel ongrijpbaarder. Men vindt dit ook heel subjectief: wanneer is dit geweld en wanneer niet? Slechts weinig geïnterviewden kennen voorbeelden van seksueel geweld binnen de partnerrelatie. Bij het Algemeen Maatschappelijk Werk, Mediant en enkele huisartsen komt men problemen rond seksueel geweld tegen. Iemand kent een situatie waarin een man zijn vrouw dwingt tot seksueel contact, onder de dreiging dat hij anders de kinderen zal benaderen. Vaak gaat het bij seksueel geweld om ervaringen uit het verleden. In de huidige relatie geen zin hebben om te vrijen, maar er wel aan toegeven; dat ziet men niet als geweld. De schattingen van de totale omvang van relationeel geweld lopen zeer sterk uiteen; terwijl de één met ongeloof reageert op het gegeven uit landelijk onderzoek dat 45% van de bevolking te maken heeft (gehad) met huiselijk geweld, moet de ander er niet aan denken iedereen over de vloer te krijgen die wel eens een klap heeft gehad. 3.4 Hoe komt men met geweldsproblematiek in aanraking? Slechts enkele geïnterviewden ontvangen in een vroeg stadium signalen van geweldsproblematiek. Voor de meeste geïnterviewden geldt dat zij worden ingeschakeld omdat een situatie geëscaleerd is, of dat zij achteraf informatie ontvangen van wat er is gebeurd. Als het naar buiten komt, is het vaak te laat

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor!

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor! Directe Hulp bij Huiselijk Geweld U staat er niet alleen voor! U krijgt hulp Wat nu? U bent in contact geweest met de politie of u heeft zelf om hulp gevraagd. Daarom krijgt u nu Directe Hulp bij Huiselijk

Nadere informatie

Huiselijk Geweld in 's-hertogenbosch. Omvang, kenmerken en meldingen

Huiselijk Geweld in 's-hertogenbosch. Omvang, kenmerken en meldingen Huiselijk Geweld in 's-hertogenbosch Omvang, kenmerken en meldingen O&S oktober 2003 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Samenvatting 1. Inleiding Plan Plan van van Aanpak Aanpak Huiselijk Geweld Geweld Inhoud

Nadere informatie

Fase I Voorvallen in de huiselijke kring Huiselijk geweld

Fase I Voorvallen in de huiselijke kring Huiselijk geweld Samenvatting Dit onderzoek heeft tot doel algemene informatie te verschaffen over slachtoffers van huiselijk geweld in Nederland. In het onderzoek wordt ingegaan op de vraag met welke typen van huiselijk

Nadere informatie

Sociale omgeving. 1. Kindermishandeling

Sociale omgeving. 1. Kindermishandeling 1. Kindermishandeling Kindermishandeling is 'elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte

Nadere informatie

Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort

Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort De bestrijding van huiselijk geweld is een van de taken van gemeenten op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO, nu nog prestatieveld

Nadere informatie

Rotterdamse Meldcode. huiselijk geweld en kindermishandeling

Rotterdamse Meldcode. huiselijk geweld en kindermishandeling Rotterdamse Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2 Waarom een meldcode? De Rotterdamse Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een stappenplan voor professionals en instellingen bij

Nadere informatie

Dierenmishandeling in gezinnen

Dierenmishandeling in gezinnen Dierenmishandeling in gezinnen Prof.dr. Marie-Jose Enders-Slegers, Leerstoel Antrozoologie, Faculteit Psychologie Stichting Cirkel van Geweld, Werkgroep Dierenpleegzorg marie-jose.enders@ou.nl Link - letter

Nadere informatie

Instrument voor risicoscreening in de vrouwenopvang

Instrument voor risicoscreening in de vrouwenopvang Instrument voor risicoscreening in de vrouwenopvang Datum afname Naam intaker Naam cliënt Uitslag risicoscreening A. Achtergrondinformatie 1. Wie weet er (vermoedelijk) dat u bij de vrouwenopvang aanklopt?

Nadere informatie

Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden.

Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden. Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut www.huiselijkgeweldhollandsmidden.nl Huiselijk geweld stopt nooit vanzelf Misschien wil je

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld & kindermishandeling Kindcheck

Meldcode huiselijk geweld & kindermishandeling Kindcheck Meldcode huiselijk geweld & kindermishandeling Kindcheck Datum mei 2019 Team Processen Auteur Kees de Groot 1 1. Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 1.1 Wat verstaan we onder huiselijk geweld

Nadere informatie

Logopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan

Logopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Logopedie en Kindermishandeling Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) Juni 2009 Inleiding Omgaan met (vermoedens van) kindermishandeling

Nadere informatie

Hulp bij huiselijk geweld

Hulp bij huiselijk geweld Hulp bij huiselijk geweld Beter voor elkaar 2 Huiselijk geweld Wat is huiselijk geweld? Bij huiselijk geweld denk je al gauw aan een man die zijn vrouw of zijn kinderen slaat. Maar er zijn veel meer soorten

Nadere informatie

Instrument voor risicoscreening in de vrouwenopvang

Instrument voor risicoscreening in de vrouwenopvang Instrument voor risicoscreening in de vrouwenopvang Datum afname Naam intaker Naam cliënt Uitslag risicoscreening Groen A. Achtergrondinformatie 1. Wie weet er (vermoedelijk) dat u bij de vrouwenopvang

Nadere informatie

Registratie Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld/ versie 280206

Registratie Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld/ versie 280206 1 Registratie Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld/ versie 280206 Datum contact Herhaald contact? O J O N Wijze contact: O Telefonisch, direct contact O Teruggebeld (volgens afspraak) O E-mail O Melding

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Geleding Besproken Besluitvorming Directeuren en GMR Jan-mrt 2011 April 2011 Directeuren en GMR Evaluatie mei 2012 Directeuren Evaluatie en update MO 5-3-2013 DB 26 maart 2013 Directeuren Evaluatie DB

Nadere informatie

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Arosa biedt veiligheid en bescherming bij geweld in relaties. Vrouwen, mannen en hun kinderen kunnen bij Arosa terecht voor opvang en begeleiding. Arosa

Nadere informatie

Huiselijk geweld onder Surinamers, Antillianen en Arubanen, Marokkanen, en Turken in Nederland Aard, omvang en hulpverlening

Huiselijk geweld onder Surinamers, Antillianen en Arubanen, Marokkanen, en Turken in Nederland Aard, omvang en hulpverlening Huiselijk geweld onder Surinamers, Antillianen en Arubanen, Marokkanen, en Turken in Nederland Aard, omvang en hulpverlening T. v. Dijk, E. Oppenhuis, m.m.v. M. Abrahamse en A. Meier Intomart Bestelling:

Nadere informatie

FACTSHEET. Buurtveiligheidsonderzoek AmsterdamPinkPanel

FACTSHEET. Buurtveiligheidsonderzoek AmsterdamPinkPanel Resultaten LHBT-Veiligheidsmonitor 2015: Kwart maakte afgelopen jaar een onveilige situatie mee; veiligheidsgevoel onder transgenders blijft iets achter. De resultaten van het jaarlijkse buurtveiligheidsonderzoek

Nadere informatie

Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling

Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Doel Alertheid bij alle medewerkers van de HOED op signalen van kindermishandeling en (huiselijk) geweld. Tevens mogelijkheid tot effectief reageren op deze

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Informatie vooraf Als huisarts, leerkracht, verpleegkundige, kinderopvang begeleider, hulpverlener, zelfstandige beroepsbeoefenaar, kun je te maken krijgen

Nadere informatie

Geestelijke Gezondheid (19 64 jaar)

Geestelijke Gezondheid (19 64 jaar) 3a Geestelijke Gezondheid (19 64 jaar) Deze factsheet beschrijft de resultaten van de gezondheidspeiling najaar 2005 van volwassenen tot 65 jaar in Zuid-Holland Noord met betrekking tot de geestelijke

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Reusel, 16 oktober 2018 Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van basisschool de Leilinde overwegende dat basisschool de Leilinde verantwoordelijk is voor een

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en (kinder-)mishandeling Groenhorst. Aantal bijlagen: 2 Vastgesteld: 19-09-2013

Meldcode huiselijk geweld en (kinder-)mishandeling Groenhorst. Aantal bijlagen: 2 Vastgesteld: 19-09-2013 Meldcode huiselijk geweld en (kinder-)mishandeling Groenhorst Aantal bijlagen: 2 Vastgesteld: 19-09-2013 1 Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 DEFINITIES... 3 3 ACHTERGROND... 4 4 UITVOERING... 4 5 VERANTWOORDELIJKHEDEN...

Nadere informatie

Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Gastvrij. Het Stappenplan

Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Gastvrij. Het Stappenplan Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Gastvrij. Het Stappenplan Dit document bevat samenvattende informatie over de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De volledige Meldcode huiselijk

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, naar voorbeeld van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, naar voorbeeld van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, naar voorbeeld van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Het bevoegd gezag van Van Vooren Coaching & Training Overwegende

Nadere informatie

Meldcode Cibap vakschool & ontwerpfabriek

Meldcode Cibap vakschool & ontwerpfabriek Cibap vakschool & ontwerpfabriek dt-18-278 Stappenplan verbeterde meldcode 1 Voorwoord Voor u ligt de meldcode van Cibap vakschool voor verbeelding. Aanleiding is dat uit onderzoek is gebleken dat veel

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Met het Hart, overwegende dat Met het Hart verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Handelingsprotocol Meldcode Huiselijk Geweld en kindermishandeling Basisschool Meander

Handelingsprotocol Meldcode Huiselijk Geweld en kindermishandeling Basisschool Meander Handelingsprotocol Meldcode Huiselijk Geweld en kindermishandeling Basisschool Meander Doel van de meldcode: Professionals ondersteunen bij het omgaan met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Nadere informatie

Februari Kübra Ozisik. Frans Oldersma.

Februari Kübra Ozisik. Frans Oldersma. Kübra Ozisik Februari 2018 Frans Oldersma www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID Inhoud Inhoud... 1 1. Inleiding... 2 2. Resultaten... 3 2.1 Respons... 3 2.2 Definitie kindermishandeling... 3 2.3 Campagne

Nadere informatie

stelt de volgende Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling, uitgewerkt in een stappenplan en geldend voor alle agogische medewerkers, vast:

stelt de volgende Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling, uitgewerkt in een stappenplan en geldend voor alle agogische medewerkers, vast: Het bevoegd gezag van Stichting Welzijnswerk Hoogeveen, overwegende, - dat Stichting Welzijnswerk Hoogeveen verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan zijn cliënten en dat

Nadere informatie

Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO)

Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO) Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO) Relatie ander beleid: Zorgkinderen Protocol seksueel misbruik door beroepskracht Route bij grensoverschrijdend gedrag tussen

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Formulier 210.26: Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Thuiszorg La Vie Overwegende dat Thuiszorg La Vie verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van

Nadere informatie

Basisschool de Bukehof, Oudenbosch

Basisschool de Bukehof, Oudenbosch Basisschool de Bukehof, Oudenbosch 2015-2016 0 Het bevoegd gezag van basisschool de Bukehof Overwegende dat de school verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan haar leerlingen

Nadere informatie

-dat de Pionier in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de beroepskrachten bij deze stappen ondersteunt;

-dat de Pionier in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de beroepskrachten bij deze stappen ondersteunt; Protocol meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling kindermishandeling aan het Steunpunt Huiselijk Geweld. De directie van de Pionier Locatie: OBS de Duinroos Floraronde 293, te Velserbroek + OBS

Nadere informatie

Ouderenmishandeling. Relatie slachtoffer pleger

Ouderenmishandeling. Relatie slachtoffer pleger Ouderenmishandeling Naar schatting worden jaarlijks 200.000 ouderen slachtoffer van ouderenmishandeling. Ouderenmishandeling is het handelen of nalaten van handelen van al degenen die in een terugkerende

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Opgesteld door Rhea Mommers en Marrig van de Velde, 10 maart 2016 Het bevoegd gezag van: Educonsult Zeeland Overwegende dat Educonsult Zeeland

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO/gastouder)

Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO/gastouder) Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO/gastouder) Relatie ander beleid: Zorgkinderen Route bij signalen van mogelijk geweld- of zedendelict door een collega jegens een

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Virenze 1 Overwegende dat de Virenze verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan zijn

Nadere informatie

Scholierenonderzoek Kindermishandeling 2016

Scholierenonderzoek Kindermishandeling 2016 Het ITS maakt deel uit van de Radboud Universiteit Scholierenonderzoek Kindermishandeling 2016 Samenvatting Roelof Schellingerhout Clarie Ramakers Scholierenonderzoek Kindermishandeling 2016 Samenvatting

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Avila coaching Overwegende dat Avila coaching verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening

Nadere informatie

Protocol Huiselijk geweld en Kindermishandeling

Protocol Huiselijk geweld en Kindermishandeling Protocol Huiselijk geweld en Kindermishandeling Onderstaand protocol is opgesteld in verband met de wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling die met ingang van 1 juli 2013 van kracht is geworden.

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voor de besturen en scholen die vallen onder het SWV 25.05 primair onderwijs

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voor de besturen en scholen die vallen onder het SWV 25.05 primair onderwijs Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voor de besturen en scholen die vallen onder het SWV 25.05 primair onderwijs 2012 M E L D C O D E H U I S E L I J K G E W E L D E N K I N D E R M I S H A

Nadere informatie

Protocol Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO)

Protocol Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO) Protocol Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO) Relatie ander beleid: Zorgkinderen Protocol seksueel misbruik door mdw Route bij grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen

Nadere informatie

dat MENS De Bilt in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de beroepskrachten en vrijwilligers bij deze stappen ondersteunt;

dat MENS De Bilt in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de beroepskrachten en vrijwilligers bij deze stappen ondersteunt; Inleiding Een Meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling helpt professionals goed te reageren bij signalen van dit soort geweld. Sinds 1 juli 2013 zijn beroepskrachten verplicht zo'n Meldcode

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gemeente Weert

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gemeente Weert Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gemeente Weert Het college van Burgemeesters en Wethouders van Weert overwegende: dat de gemeente Weert verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling HZ. Gelet op het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling;

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling HZ. Gelet op het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling; Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling HZ Het college van bestuur van de Stichting HZ University of Applied Sciences; Gelet op het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling;

Nadere informatie

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud

Nadere informatie

Meldcode Cibap Vakschool

Meldcode Cibap Vakschool Meldcode Cibap Vakschool Breng de signalen in kaart Vraag advies aan BSS en eventueel het Steunpunt Veilig Thuis Bespreek de signalen met de student Weeg het risico op gevaar voor de student: terugkoppeling

Nadere informatie

Meldprotocol kindermishandeling en huiselijk geweld

Meldprotocol kindermishandeling en huiselijk geweld Meldprotocol kindermishandeling en huiselijk geweld 1 Sinds 1 januari 2013 zijn professionals verplicht de meldcode te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. Per 1 juli 2015 werden de

Nadere informatie

Meldcode Huiselijk geweld en ouderenmishandeling

Meldcode Huiselijk geweld en ouderenmishandeling Het bevoegd gezag van TZM legt de volgende afspraken vast rondom signalering en eventuele rapportage bij huiselijk geweld en ouderenmishandeling: Overwegende - Dat TZM verantwoordelijk is voor een goede

Nadere informatie

Instrument voor Risicoscreening in de Vrouwenopvang 2012

Instrument voor Risicoscreening in de Vrouwenopvang 2012 Instrument voor Risicoscreening in de Vrouwenopvang 2012 Datum afname Naam intaker Naam cliënt Uitslag risicoscreening Code: groen oranje rood* (omcirkel) *Indien code rood geef kort aan voor welke situatie

Nadere informatie

Families onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling

Families onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling Families onder druk Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen Drs. Ibrahim Yerden Probleemstelling Hoe gaan Marokkaanse en Turkse gezinsleden, zowel slachtoffers als plegers om met huiselijk

Nadere informatie

Achterblijven na een huisverbod...

Achterblijven na een huisverbod... Achterblijven na een huisverbod... Praktische informatie voor mensen van wie de partner of huisgenoot een huisverbod heeft gekregen Over deze folder De politie geeft u deze folder omdat uw partner of huisgenoot

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Datum vaststelling : 12-11-2007 Eigenaar : Beleidsmedewerker Vastgesteld door : MT Datum aanpassingen aan : 20-01-2015 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Doel meldcode Begeleiders een stappenplan

Nadere informatie

Jeugd gezond heids zorg. 0-19 jaar

Jeugd gezond heids zorg. 0-19 jaar Jeugd gezond heids zorg 0-19 jaar Ongewenst gedrag binnen het onderwijs Meldingsregeling Vertrouwenspersoon Inleiding Meldingen van machtsmisbruik Soms is er sprake van meldingen over een vorm van machtsmisbruik

Nadere informatie

Meldcode/Werkwijze bij (vermoedens van) huiselijk geweld, kindermishandeling en ouderenmishandeling bij SZZ

Meldcode/Werkwijze bij (vermoedens van) huiselijk geweld, kindermishandeling en ouderenmishandeling bij SZZ Meldcode/Werkwijze bij (vermoedens van) huiselijk geweld, kindermishandeling en ouderenmishandeling bij SZZ Doel Richtlijn voor handelen bij (vermoedens van) huiselijk geweld, ouderenmishandeling of kindermishandeling.

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang

af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang Grensoverschrijdend gedrag Klik Kinderopvang wijst alle vormen van grensoverschrijdend gedrag af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang grensoverschrijdend gedrag voorkomen

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Informatie voor professionals 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut Signaleren en samen aanpakken Wat is huiselijk geweld en wat is kindermishandeling? Verplicht

Nadere informatie

A d v i e z e n e n M e l d i n g e n o v e r K i n d e r m i s h a n d e l i n g i n 2 0 0 5

A d v i e z e n e n M e l d i n g e n o v e r K i n d e r m i s h a n d e l i n g i n 2 0 0 5 A d v i e z e n e n M e l d i n g e n o v e r K i n d e r m i s h a n d e l i n g i n 2 0 0 5 Registratiegegevens van de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling Elk Bureau Jeugdzorg heeft een Advies-

Nadere informatie

dat stichting Libertad in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de vrijwilligers bij deze stappen ondersteunt;

dat stichting Libertad in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de vrijwilligers bij deze stappen ondersteunt; Stichting Libertad Overwegende dat stichting Libertad verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan zijn leerlingen en dat deze verantwoordelijkheid zeker ook aan de orde is in

Nadere informatie

NPM-2017 NATIONALE PREVALENTIESTUDIE MISHANDELING VAN KINDEREN EN JEUGDIGEN. Samenvatting

NPM-2017 NATIONALE PREVALENTIESTUDIE MISHANDELING VAN KINDEREN EN JEUGDIGEN. Samenvatting Samenvatting NPM-2017 NATIONALE PREVALENTIESTUDIE MISHANDELING VAN KINDEREN EN JEUGDIGEN Leiden University, Institute of Education and Child Studies TNO Child Health Lenneke Alink / Mariëlle Prevoo / Sheila

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van de Adriaan Roland Holstschool Overwegende dat de Adriaan Roland Holstschool verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit

Nadere informatie

Korte metten met huiselijk geweld! PAGINA ONDERWERP. huiselijk geweld

Korte metten met huiselijk geweld! PAGINA ONDERWERP. huiselijk geweld Huiselijk geweld DIENST Integrale 1 aanpak Maatschappelijke Integrale aanpak huiselijk Ontwikkeling geweld huiselijk geweld Korte metten met huiselijk geweld! Korte metten met huiselijk geweld! Bijna de

Nadere informatie

MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING

MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Het bevoegd gezag van Logopedie en Stottertherapie praktijk Elst-Nijmegen Overwegende dat A van Eupen als praktijkhoudster verantwoordelijk is voor een goede

Nadere informatie

Als de Raad u om informatie vraagt

Als de Raad u om informatie vraagt Als de Raad u om informatie vraagt Inhoud 3 > Als de Raad u om informatie vraagt 5 > De Raad voor de Kinderbescherming 6 > Onderzoek door de Raad 7 > Uw medewerking is belangrijk 8 > Uw medewerking bij

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Preventie, Jeugd en Sancties Schedeldoekshaven

Nadere informatie

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Stappenplan voor het handelen bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van cbs Eben Haezer te Menaam, Overwegende

Nadere informatie

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling Versie februari 2012 Je huilde Logisch, je was nog zo klein En wat kon je anders Wanneer er niemand voor je kon zijn? Ik heb het geprobeerd Maar ik was

Nadere informatie

Notitie. Onderwerp. Van: Diana Piek Aan: College van B&W Datum: 29-1-2014 Doorkiesnummer: (0411) 65 5590

Notitie. Onderwerp. Van: Diana Piek Aan: College van B&W Datum: 29-1-2014 Doorkiesnummer: (0411) 65 5590 Van: Diana Piek Aan: College van B&W Datum: 29-1-2014 Doorkiesnummer: (0411) 65 5590 Onderwerp Bijlage 1: Model- Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling gemeente Boxtel Het College van Burgemeester

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Meldcode Excellent Leven Stappenplan Ouderenmishandeling, Huiselijk geweld, Kindermishandeling

Meldcode Excellent Leven Stappenplan Ouderenmishandeling, Huiselijk geweld, Kindermishandeling Meldcode Excellent Leven Stappenplan Ouderenmishandeling, Huiselijk geweld, Kindermishandeling Stap 1 Vermoeden van mishandeling klik hier Stap 2 Overleg Stap 3 Informatie verzamelen Stap 4 Actie Stap

Nadere informatie

MELDCODE HUISELIJK GEWELD

MELDCODE HUISELIJK GEWELD MELDCODE HUISELIJK GEWELD status Definitief 11 februari 2014 pagina 1 van 7 Het bevoegd gezag van SPO de Liemers; overwegende dat SPO De Liemers verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Meldcode Meldcode/Richtlijn

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Meldcode Meldcode/Richtlijn Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Wat is misbruik en mishandeling? 3 Wat is huiselijk geweld? 4 Meldcode 5 Meldcode/Richtlijn 6 Wie gaat het gesprek voeren? 6 Mogelijke gevolgen Fout! Bladwijzer

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Het bevoegd gezag van Pro-8 en SKOB overwegende: dat Pro-8/SKOB verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan

Nadere informatie

U heeft een huisverbod... Wat nu?

U heeft een huisverbod... Wat nu? U heeft een huisverbod... Wat nu? Praktische informatie voor personen aan wie een huisverbod is opgelegd Over deze folder U heeft zojuist een huisverbod gekregen. De politie heeft u daarbij deze folder

Nadere informatie

MELDCODE HUISELIJK GEWELD ZORGT IN ZORG BV

MELDCODE HUISELIJK GEWELD ZORGT IN ZORG BV MELDCODE HUISELIJK GEWELD ZORGT IN ZORG BV Het bevoegd gezag van Zorgt in Zorg B.V. legt de volgende afspraken vast rondom signalering en eventuele rapportage bij huiselijk geweld en ouderenmishandeling:

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Avila coaching Overwegende dat Avila coaching verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening

Nadere informatie

Meldcode Huiselijke geweld en Kindermishandeling. Vademecum voor beleid nr. 20

Meldcode Huiselijke geweld en Kindermishandeling. Vademecum voor beleid nr. 20 Meldcode Huiselijke geweld en Kindermishandeling Vademecum voor beleid nr. 20 Pagina 2 van 7 Inhoud Inleiding... 4 Definities... 4 Stappenplan... 4 Individuele melding van een groepsleerkracht... 6 Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Kinderen, ouderen en het huisverbod

Kinderen, ouderen en het huisverbod Een korte introductie Bureau voor beleidsonderzoek, advies en detachering Kinderen, ouderen en het huisverbod Alle relevante beleidsthema s, van arbeid, onderwijs en zorg tot criminaliteit & veiligheid

Nadere informatie

Stop huiselijk geweld

Stop huiselijk geweld Stop huiselijk geweld Help jezelf. Help de ander. Inwoners van Schiedam, Vlaardingen en Maassluis kunnen ook direct het SHG bellen op 010 473 65 65 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut Huiselijk geweld stopt

Nadere informatie

Praktische informatie voor personen aan wie een huisverbod is opgelegd. U heeft een huisverbod... Wat nu?

Praktische informatie voor personen aan wie een huisverbod is opgelegd. U heeft een huisverbod... Wat nu? Praktische informatie voor personen aan wie een huisverbod is opgelegd U heeft een huisverbod... Wat nu? Wat is huiselijk geweld? Geweld is verboden, ook geweld in huis. De politie heeft de taak om slachtoffers

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Stichting Het Assink Lyceum, Overwegende -verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling SNRC

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling SNRC Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling SNRC Het bevoegd gezag van de Stichting het Nationaal Register van Chiropractoren (SNRC) Overwegende dat Register Chiropractoren verantwoordelijk zijn voor

Nadere informatie

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29% 26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde

Nadere informatie

Convenant Huiselijk Geweld Integrale Aanpak Geweld in Huis Zuid-Holland Noord Leiden, 25 november 2004. Inleiding

Convenant Huiselijk Geweld Integrale Aanpak Geweld in Huis Zuid-Holland Noord Leiden, 25 november 2004. Inleiding Convenant Huiselijk Geweld Integrale Aanpak Geweld in Huis Zuid-Holland Noord Leiden, 25 november 2004 Versie 24 november 2005 Convenant Huiselijk Geweld Integrale Aanpak Geweld in Huis Zuid-Holland Noord

Nadere informatie

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Het bevoegd gezag van De Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg (SVO PL) en het Beroepscollege Parkstad Limburg (BcPL) Overwegende

Nadere informatie

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING

MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Het bevoegd gezag van Stichting Tangent Overwegende dat Stichting Tangent verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening

Nadere informatie

IV.Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling

IV.Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling IV.Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Stichting sociale teams Borger-Odoorn Overwegende dat Stichting sociale teams Borger-Odoorn verantwoordelijk is

Nadere informatie

Meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld - Afwegingskader. Bron: PO-raad

Meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld - Afwegingskader. Bron: PO-raad Meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld - Afwegingskader Bron: PO-raad Inhoud 1. De Meldcode... 3 2. Vooraf... 3 3. Afwegingskader: onderdeel van de meldcode... 3 4. Privacy... 4 Uitwerking van

Nadere informatie

Meldcode bij signalen van Huiselijk Geweld en Kindermishandeling SWOM

Meldcode bij signalen van Huiselijk Geweld en Kindermishandeling SWOM Meldcode bij signalen van Huiselijk Geweld en Kindermishandeling SWOM Inhoud Inleiding...2 Stappenplan bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, toe te passen door de medewerkers van SWOM....4

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Seksueel geweld en seksuele grensoverschrijding

Seksueel geweld en seksuele grensoverschrijding Hoofdstuk 7 Willy van Berlo & Denise Twisk Seksueel geweld en seksuele grensoverschrijding We spreken van seksueel geweld als iemand wordt gedwongen iets seksueels te doen wat die persoon niet wilde, of

Nadere informatie

secundaire preventie kindermishandeling

secundaire preventie kindermishandeling Bijlage 2 Meldcodes van VWS/NIZW 1 en KNMG De samenvattingen van de meldcode kindermishandeling van VWS/NIZW en van de KNMG zijn beide in deze bijlage afgedrukt. In beide meldcodes worden de stappen van

Nadere informatie

Ouderen. Vrijwilligers en studenten tegen ouderenmishandeling. Stichting

Ouderen. Vrijwilligers en studenten tegen ouderenmishandeling. Stichting Vrijwilligers en studenten tegen ouderenmishandeling Stichting Definitie ouderenmishandeling Al het handelen of nalaten van handelen jegens (geheel of gedeeltelijk) afhankelijke ouderen, door diegene(n)

Nadere informatie

Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoogeveen meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoogeveen meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoogeveen meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voorlopig vastgesteld door directeur-bestuurder 9 februari 2012 instemming PGMR 8 maart 2012 definitief

Nadere informatie