Hydraulisch gebonden mengsels van korrelige materialen

Transcriptie

1 Vorstlaan 68 B BRUSSEL Tel Fax certif.beton@cric-occn.be TOEPASSINGSREGLEMENT TRA van toepassing vanaf Hydraulisch gebonden mengsels van korrelige materialen Opgesteld en geldig verklaard door het Bestuurscomité voor de certificatie van beton van het OCCN op Nationaal centrum voor wetenschappelijk en technisch onderzoek der cementnijverheid (CRIC-OCCN) Inrichting erkend bij toepassing van de Besluitwet van 30 januari 1947 CRIC-OCCN

2 pagina 2/26 Inhoudsopgave 0. Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Referentiedocumenten Afkortingen Definities Procedure voor de toekenning van het BENOR-merk Certificatie-instelling Keuringsinstellingen Controlelaboratoria Informatieve aanvraag Aanvraag van een vergunning door een productie-eenheid Certificatie-aanvraag voor een nieuwe categorie (uitbreiding) Initieel bezoek Toelatingsperiode Afsluiting van het aanvraagdossier Verlenging en einde van de toelatingsperiode Toekenning van de vergunning Geldigheidsduur van de vergunning Technische eisen Handboek voor de Productiecontrole Eisen betreffende het systeem voor de controle van de productie Organisatie van de FPC Eisen betreffende de fabricatie Eisen met betrekking tot de levering en het gebruik van het BENOR-logo Externe controle Controlebezoeken Buitengewone controlebezoeken Externe monsternemingen Schema van de externe controle Externe controle gedurende de toelatingsperiode Verslagen opgesteld door de keuringsinstelling Opschorting en verzaking door de vergunninghouder Financieel stelsel Wijziging van de technische productspecificaties en de reglementen... 17

3 pagina 3/ Lijst van de vergunninghouders Discontinue productie Klachten aan de certificatie-instelling Klachten met betrekking tot het gecertificeerd product Bescherming van het merk Sancties Geschillen BIJLAGE 1 Minimale eisen i.v.m. de initiële proeven BIJLAGE 2 Controle van de grondstoffen BIJLAGE 3 Controle-uitrusting BIJLAGE 4 Eisen m.b.t. de kalibratie-uitrustingen BIJLAGE 5 Conformiteitscontrole Frequentie en interpretatie... 26

4 pagina 4/26 0. Voorwoord Onderhavig reglement vervolledigt de richtlijnen van het BENOR-toepassingsreglement voor beton TRA 550. De bepalingen van TRA 550 zijn van toepassing met uitzondering van de afwijkende punten die als dusdanig in onderhavig reglement aangeduid worden. 1. Onderwerp en toepassingsgebied Dit reglement dekt de hydraulisch gebonden mengsels,vervaardigd volgens de normen NBN EN ,-2,-3,-5. De sterkteklasse C 0 is van dit certificatiesysteem uitgesloten. 2. Referentiedocumenten (dit artikel vervangt artikel 2 van TRA 550) De volgende referentiedocumenten zijn van toepassing: NBN EN Hydraulisch gebonden mengsels Specificaties Deel 1: Met cement gebonden mengsels van korrelvormige materialen. NBN EN Hydraulisch gebonden mengsels Specificaties Deel 2: Met slak gebonden mengsels. NBN EN Hydraulisch gebonden mengsels Specificaties Deel 3: Met vliegas gebonden mengsels NBN EN Hydraulisch gebonden mengsels Specificaties Deel 4: Vliegas voor hydraulisch gebonden mengsels NBN EN Hydraulisch gebonden mengsels Specificaties Deel 5: Met hydraulische wegbindmiddelen gebonden mengsels TRA Toepassingsreglement Beton CRC100 Reglement voor Productcertificatie CRC 102 Reglement voor het gebruik van het BENOR-logo en de verwijzing naar het BENOR-merk HR-CC Huishoudelijk Reglement van het Certificatiecomité HR-BC Huishoudelijk Reglement van de Bestuurscomités 3. Afkortingen 4. Definities (dit artikel vervangt artikel 4 van TRA 550) De definities van de normen NBN ,-2,-3,-5(art. 3) alsook TRA 550 ( 4) zijn van toepassing. 1 Inbegrepen de rondzendbrieven die het reglement aanvullen.

5 pagina 5/26 5. Procedure voor de toekenning van het BENOR-merk 5.1 Certificatie-instelling Mandaat Rechtspersoonlijkheid Maatschappelijke zetel en secretariaat Briefwisseling Werking en structuur Huishoudelijk reglement 5.2 Keuringsinstellingen Samenwerking met de keuringsinstellingen Aanduiding van de keuringsinstelling voor elke productie-eenheid 5.3 Controlelaboratoria Aanduiding van de externe controlelaboratoria Keuze van de externe controlelaboratoria Uitsluiting van laboratoria 5.4 Informatieve aanvraag 5.5 Aanvraag van een vergunning door een productie-eenheid

6 pagina 6/ Certificatie-aanvraag voor een nieuwe categorie (uitbreiding) (dit artikel vervangt artikel 5.6 van TRA 550) Een betoncentrale die volgens TRA 550 BENOR-gecertificeerd is, kan een certificaataanvraag indienen die de hydraulische gebonden mengsels dekt. In voorkomend geval wordt deze aanvraag ook beschouwd als een uitbreidingsaanvraag (categorie M). Samen met zijn aanvraag tot uitbreiding, zal de producent aan de Certificatie-instelling een aanvulling van zijn Handboek voor de Productiecontrole overmaken, dat onder ander het volgende omvat : de bijgewerkte productcatalogus; een lijst van de procedures en instructies gebonden aan de fabricatie van Hydraulisch gebonden mengsels ; de nieuwe proefmethodes die toegepast werden om de productiecontrole te waarborgen ; de resultaten van de uitgevoerde initiële proeven. De technische fiches die het voorwerp uitmaken van de aanvraag. Bij ontvangst van deze documenten en van de formele uitbreidingsaanvraag wordt de aanvraag ontvankelijk verklaard en de certificatie-instelling mandateert de keuringsinstelling om een uitbreidingsbezoek uit te voeren gedurende hetwelke de productiecontrole wordt beoordeeld. 5.7 Initieel bezoek (dit artikel vervangt artikel 5.7 van TRA 550) In het kader van een uitbreidingsaanvraag wordt het initieel bezoek vervangen door een uitbreidingsbezoek. Bij een aanvraag tot uitbreiding naar hydraulisch gebonden mengsels omvat het uitbreidingsbezoek een controle op de volgende punten: Opleiding; Installaties en voorraad; Uitrusting en procedures van het laboratorium; ITT en technische fiches; Zelfcontrole Leveringsbons Geproduceerde hoeveelheden (voor het vastleggen van het aantal bezoeken) Dit type bezoek wordt aangekondigd en duurt in principe één dag of wordt in twee bezoeken van een halve dag gesplitst. De keuringsinstelling zal tijdens dit bezoek ook de proeven die bij een ITT uitgevoerd moeten worden bijwonen en een monsterneming uitvoeren voor externe bepaling van de druksterkte. 5.8 Toelatingsperiode

7 pagina 7/ Vaste productie-eenheid Werf productie-eenheid die niet over het BENOR-merk beschikt Werf productie-eenheid die reeds over het BENOR-merk beschikte Aanvraag tot gebruiksrecht door een productie-eenheid die reeds over het BENOR-merk beschikt voor een andere categorie van beton (uitbreiding van het certificaat) (dit artikel vervangt artikel van TRA 550) De duur van de toelatingsperiode bedraagt minimaal één maand en maximaal twaalf maand. Tijdens de toelatingsperiode wordt de productiecontrole zoals bepaald in art toegepast. Van elke samenstelling dienen minstens 4 opeenvolgende conforme resultaten van iedere eigenschap beschikbaar te zijn voor het einde van de toelatingsperiode. Voor elke samenstelling dient een externe monsterneming met positieve beoordeling plaats te vinden. 5.9 Afsluiting van het aanvraagdossier 5.10 Verlenging en einde van de toelatingsperiode 5.11 Toekenning van de vergunning (dit artikel vervangt artikel 5.11 van TRA 550) De certificatie-instelling verleent de vergunning zodra is gebleken dat de overeenkomstigheid in voldoende mate gewaarborgd is en dat er vastgesteld werd dat er aan alle eisen van technische, administratieve en financiële aard werd voldaan en in het bijzonder dat er uit het syntheseverslag blijkt dat de geleverde mengsels in overeenstemming zijn met de normen en dat de toegepaste procedures aan de voorschriften van voorliggend TRA beantwoorden. Indien de verlening geweigerd wordt, brengt de certificatie-instelling de aanvrager schriftelijk ervan op de hoogte en motiveert haar beslissing. Een uitbreiding van het certificaat wordt door de certificatie-instelling toegekend op basis van het bezoekverslag voor de uitbreiding opgesteld door de keuringsinstelling, voor zover de conclusies van het verslag gunstig zijn. Door het verlenen van de vergunning verklaart de certificatie-instelling dat de overeenkomstigheid van het gecertificeerde product regelmatig wordt nagegaan op basis van een externe controle door een derde partij en dat er voldoende mate van vertrouwen bestaat dat de producent in staat is de overeenkomstigheid van het product, op basis van zijn productiecontrole, te waarborgen. Het certificaat vermeldt minstens: De identiteit van de certificatie-instelling; De identiteit en de maatschappelijke zetel van de vergunninghouder;

8 pagina 8/26 Het identificatienummer en de vestigingsplaats van de productie-eenheid; De verwijzing naar de specificaties van de normen NBN EN tot 5; Het nummer van de vergunning; De datum van de verlening van de vergunning; De draagwijdte van de vergunning; De datum van het einde van de geldigheid van het certificaat. De vergunninghouder mag slechts afschriften van het volledige certificaat verspreiden. De vergunninghouder is ertoe gehouden elke rechtstreekse afnemer van het gecertificeerde product op diens eenvoudig verzoek gratis een volledig afschrift te bezorgen van het certificaat. Door het aanbrengen van het certificatielogo volgens de bepalingen van Art. 6.5, waarborgt de vergunninghouder dat het product overeenkomstig is en verbindt zich ertoe alle maatregelen te nemen om dit permanent te verzekeren. Om een nieuwe samenstelling onder het BENOR merk te kunnen leveren dient de producent een externe monsterneming aan de keuringsinstelling te vragen. De uitgevoerde ITT proeven en minimum 4 conforme productiecontrole resultaten dienen aan de keuringsinstelling voorgelegd te worden, als ook de nieuw technische fiche die naar aanleiding van de ITT proeven opgesteld wordt. De keuringsinstelling keurt de technische fiche al dan niet goed op basis van de evaluatie van de ITT proeven, van de productiecontrole en van het resultaat van de externe monsterneming. Bij goedkeuring van de technische fiche door de keuringsinstelling kan de producent het BENOR logo gebruiken voor de onderzochte samenstelling. Het aanbrengen van het certificatielogo stelt de vergunninghouder niet vrij van zijn verantwoordelijkheden en vervangt niet deze van de certificatie-instelling, van de keuringsinstelling of van elk andere instantie betrokken bij de certificatie Geldigheidsduur van de vergunning 6. Technische eisen 6.1 Handboek voor de Productiecontrole 6.2 Eisen betreffende het systeem voor de controle van de productie Verantwoordelijkheid van de Directie a. Verklaring van de directie b. Organisatie c. Opleiding d. Interne audits en beoordeling door de Directie

9 pagina 9/ Procedures en werkinstructies Beheer van de documentatie Beheer van het systeem voor de controle van de productie Correcties en correctieve maatregelen Behandeling van de klachten 6.3 Organisatie van de FPC Initiële proeven (dit artikel vervangt artikel van TRA 550) De initiële proeven hebben tot doel aan te tonen dat de samenstelling en de vervaardigingsvoorschriften dusdanig zijn dat het product beantwoordt aan de vereiste specificaties. De initiële proeven worden uitgevoerd en geïnterpreteerd door de fabrikant. Onder «initiële proeven» verstaat men de proeven die in het laboratorium uitgevoerd worden maar ook de uitgevoerde berekeningen of verantwoordingen om de overeenkomstigheid ten opzichte van een eigenschap aan te tonen. De initiële proeven worden op elke samenstelling uitgevoerd alvorens een product onder het BENOR-merk te leveren en in volgende gevallen: Voor een nieuw recept en in geval van overschrijding van de grenzen van de samenstelling; Voor een nieuwe specificatie (in voorkomend geval wordt enkel de overeenkomstigheid van de nieuwe specificatie aangetoond); Bij wijziging van de technische specificatie van een grondstof (wijziging van de aanduiding, leverancier en/of herkomst), wordt een verantwoording vereist en dit kan eventueel leiden tot het uitvoeren van nieuwe ITT-proeven; Indien de kenmerken van de grondstoffen gewijzigd worden De interpretatie van de initiële proeven gebeurt op basis van de volgende gegevens: Volledige identificatie van de bestanddelen De resultaten van proeven uitgevoerd door de producent tijdens de eerste vervaardigingen van een nieuw product; De resultaten van de interne controleproeven die al eerder uitgevoerd werden (voor zover zij geregistreerd werden)

10 pagina 10/26 De resultaten van onderzoeksproeven uitgevoerd door een officiële instelling in het kader van projecten uitgewerkt in samenwerking met de voorschrijver Het in rekening brengen van de samenstellingsregels die zelf opgesteld werden op basis van initiële proeven. De initiële proeven dienen als basis voor het opstellen van de interne beschrijving van de producten, van de vervaardigingsvoorschriften en van de selectiecriteria van de grondstoffen. Als een recept voor de eerste keer vervaardigd wordt, er geen enkel ITT uitgevoerd werd en het dus niet onder BENOR-merk geleverd mag worden, is de fabrikant verplicht een monster te nemen zolang deze samenstelling niet gevalideerd is. In Bijlage 1 worden de minimale eisen m.b.t. de uitvoering van de initiële proeven opgenomen. In het kader van de selectie van de bestanddelen, dient de algemene gebruiksgeschiktheid voor elk bestanddeel vastgelegd te worden (art. 5.1 van de norm NBN EN 206-1). De beoordeling van de algemene gebruiksgeschiktheid gebeurt op basis van de volgende criteria: Voor de cementsoorten vermeld in van NBN B (2004), is de algemene gebruiksgeschiktheid aangetoond (CE-markering van attesteringniveau 1+). Zoals vermeld in deze paragraaf, dient de norm NBN B op alle andere cementsoorten toegepast worden om hun algemene gebruiksgeschiktheid aan te tonen. Voor speciale cementsoorten (HSR, LA) is de algemene gebruiksgeschiktheid als aangetoond beschouwd indien zij, naast de CE-markering van niveau 1+ voor hun gewone eigenschappen, drager zijn van het BENOR-merk voor hun speciale eigenschappen. Voor de natuurlijke granulaten is de algemene gebruiksgeschiktheid als aangetoond beschouwd indien zij drager zijn van CE-markering met een attesteringsniveau 2+ volgens EN Voor de gerecycleerde granulaten is de algemene gebruiksgeschiktheid aangetoond aangezien dit product verplicht drager is van een CE-markering met een attesteringsniveau 2+ volgens EN Voor de hulpstoffen is de algemene gebruiksgeschiktheid als aangetoond beschouwd indien zij drager zijn van een CE-markering (attesteringsniveau 2+) volgens EN Voor bouwkalk, is de algemene gebruiksgeschiktheid aangetoond indien het drager is van CE-markering met een attesteringsniveau 2+ volgens NBN EN en -2; Wat de andere bestanddelen betreft, wordt de algemene gebruiksgeschiktheid als aangetoond beschouwd indien zij dragers zijn van een CE-markering met een attesteringsniveau van minimum 2+ of van een technische goedkeuring BUTgb met certificatie voor het gebruik in mengsels op basis van hydraulische mengsels volgens NBN EN tot -5, of van een ETA met CE-markering met attesteringsniveau 2+ of hoger (1+ of 1) voor het gebruik in mengsels op basis van hydraulische mengsels volgens NBN EN tot -5. Voor de bestanddelen die over een ander overeenkomstigheidscertificaat beschikken, beslist het Bestuurscomité of dit certificaat aanvaard wordt en in aanmerking genomen kan worden in de ITT-proeven. Desgevallend dient de producent de prestatieklasse te definiëren van het product die gekozen is naargelang de toepassingscriteria voor het gebruik. Indien nodig moet hij

11 pagina 11/26 bijkomende criteria definiëren. De initiële proeven worden uitgevoerd op producten die aan deze bijkomende eisen voldoen. Op de identificatiefiches van de recepten (zie bijlage 1, punt 2) worden voor elk bestanddeel alle algemene en specifieke eisen vermeld Beheer van de productie Controle van de productieprocedures (dit artikel vervangt artikel van TRA 550) Wat de bestanddelen betreft, wordt elk bestanddeel eerst op eenduidige manier geïdentificeerd (zie bijlage 2, punt 5 van TRA 550). Alle bestanddelen van beton worden onderworpen aan een conformiteitscontrole voor de eisen vermeld in bijlage 2 van voorliggend reglement. Deze controle wordt uitgevoerd bij hun aanvoer en vooraleer ze te gebruiken. De grondstoffen die niet over een BENOR-certificatie beschikken dienen het voorwerp uit te maken van controleproeven volgens de voorschriften van de in bijlage 2 opgenomen tabel. De grondstoffen die over een BENOR-certificatie beschikken, worden van controleproeven vrijgesteld. De verificatie dient op de volgende elementen te gebeuren: Aanwezigheid van een leveringsbon overeenkomstig de voorschriften van de certificeerder en/of de geharmoniseerde normen (CE-markering); Desgevallend, aanwezigheid op het geleverde materiaal van een CE-markering en/of een BENOR of een ATG-merk. Voor producten die in proefperiode zijn om het BENOR-merk te verkrijgen, mogen de interne proeven van de leverancier overgenomen worden voor zover hij een dossier overmaakt met het geheel van zijn resultaten en de conformiteit van de geleverde grondstoffen aan het voorgelegde dossier verklaart. De correcties en/of correctieve maatregelen bij vaststelling van afwijkingen moeten opgenomen worden in procedures betreffende receptieproeven en controle van de fabricatie. De overschrijding van een reactiegrens moet, desgevallend, aanleiding geven tot het uitvoeren van nieuwe initiële proeven. Naast de controle bij ontvangst van de grondstoffen, dient het watergehalte van de granulaten één keer per dag gecontroleerd te worden (of meer als de weeromstandigheden het vereisen). De waterdosering zal aangepast worden naargelang deze metingen. De controle op het watergehalte van de granulaten mag worden vervangen door de contrôle van de natte volumemassa op proctor-proefstukken. Voorafgaandelijk dienen de grenzen te worden vastgelegd. Dit onderzoek en de motivatie dienen aan de keuringsinstelling te worden voorgelegd Productie-installaties Laboratorium De voorschriften van TRA 550 zijn van toepassing. Ter aanvulling van deze eisen, wordt in bijlage 3 van onderhavig reglement een lijst opgenomen van de laboratorium-uitrusting die specifiek is voor de hydraulisch gebonden mengsels.

12 pagina 12/26 De eisen in verband met de uitrusting gebruikt voor de kalibratie worden in bijlage 4 opgenomen Conformiteitscontrole (dit artikel vervangt artikel van TRA 550) De methoden voor monsterneming en monsterreductie zijn in overeenstemming met de normen NBN EN en -2 en NBN EN De methoden voor de vervaardiging van de proefstukken zijn in overeenstemming met de normen NBN EN , -2 en -50. De controlefrequenties worden in bijlage 5 van onderhavig reglement opgenomen Maatregelen te nemen bij niet conforme resultaten Korrelverdeling: Indien een individueel beproevingsresultaat niet voldoet, wordt onmiddellijk een nieuw monster genomen waarop dezelfde proef wordt uitgevoerd. Indien het resultaat van de nieuwe proef nog steeds ontoereikend is, schort de producent de levering van het betreffende product onder het BENOR-merk op. Hij stelt een onderzoek in naar de oorzaken van deze tekortkoming en neemt de nodige corrigerende maatregelen. De producent brengt de keuringsinstelling onmiddellijk op de hoogte van de niet-overeenkomstigheid en van de genomen correctieve maatregelen. Druksterkte: Zie artikel van bijlage 7 van TRA 550 Watergehalte: Indien een individueel beproevingsresultaat te veel afwijkt ten opzichte van de grenzen die tijdens de ITT s vastgelegd werden, wordt onmiddellijk een nieuw monster genomen waarop dezelfde proef uitgevoerd wordt. Indien de nieuwe proef nog steeds ontoereikend is, stelt de producent een onderzoek in naar de oorzaken van deze tekortkoming en neemt de nodige corrigerende maatregelen. 6.4 Eisen betreffende de fabricatie Opslag van de grondstoffen Registratie van de doseringen Mengen van beton Concept van de coëfficiënt k voor vliegas voor mengsels CEM III met CEM I Niet van toepassing

13 pagina 13/ Eisen met betrekking tot de levering en het gebruik van het BENOR-logo Gegarandeerde verwerkingstijd Niet van toepassing Productidentificatie (dit artikel vervangt artikel van TRA 550 Het product zal duidelijk geïdentificeerd worden op de afleveringsbon. De benaming bestaat uit: Het type granulaat en de korrelmaat van het gestabiliseerde granulaat; Het bindmiddel; De referentie-productnorm; De sterkteklasse; De toepassing, desgevallend de omschrijving volgens de eisen van een referentiedocument Voorbeeld: Cementgebonden menggranulaat 0/40 C5/6 volgens NBN EN Van zodra de vergunning verleend wordt, dient voor ieder product het BENOR-logo in overeenstemming met het BENOR-logo-reglement te worden aangebracht alsook het identificatienummer van de technische fiche. Bijlage 11 van TRA 550 is van toepassing in geval van samenwerking tussen verschillende betonproducenten. Indien op vraag van de klant wordt afgeweken van het wateroptimum is dit slechts toelaatbaar indien de watertoevoeging binnen de grenswaarden van de toelaatbare afwijking ten opzichte van het wateroptimum valt. De toelaatbare afwijking wordt op voorhand door ITT s bepaald. Indien de toevoeging buiten de vastgelegde grenzen valt, kan het mengsel niet onder het BENOR merk geleverd worden en moet het BENOR logo op de leveringsbon geschrapt worden. De referentienummers van de leveringsbons moeten het voorwerp uitmaken van een éénmalige en ononderbroken nummering, of het product BENOR is of niet. Op de leveringsbon wordt minstens de volgende informatie vermeld: Naam van de producent Datum en uur van de levering Bestemming Transporteur Klant Nummerplaat van het vervoermiddel Identificatie van het product Het moment van de levering: «BENOR-waarborg bij levering» of «BENORwaarborg bij afhaling» Verwerkbaarheidsperiode Geleverde hoeveelheid De afgevaardigde van de keuringsinstelling moet vrije inzage krijgen van de afschriften van al de leveringsbonnen van de productie-eenheden die zich op dezelfde site bevinden, die sinds 3 maanden werden afgeleverd.

14 pagina 14/ Niet-overeenkomstigheid van de levering Op het ogenblik van de levering moet er voldoende vertrouwen bestaan omtrent de overeenkomstigheid van de geleverde producten. De niet-overeenkomstige producten mogen onder geen enkele voorwaarden geleverd worden onder het merk. Indien de vergunninghouder na de levering de niet-overeenkomstigheid van de geleverde producten vaststelt, brengt hij de afnemer zowel als de certificatie-instelling hiervan onmiddellijk op de hoogte, met vermelding van de redenen van de nietovereenkomstigheid. De kennisgeving aan de afnemer moet door de certificatieinstelling controleerbaar zijn en de certificatie-instelling is gerechtigd de inhoud van de kennisgeving te laten wijzigen Gebruik en kenmerken van het certificatielogo De bepalingen van het CRC 102 zijn van toepassing. Het hieronder afgebeelde logo moet op de leveringsbon aangebracht worden, XXX geeft hierbij de referentie naar de productie-eenheid weer, Y de categorie van het product (M voor de mengsels van korrelige materialen). NBN EN XXX/Y Certificatie-instelling: CRIC-OCCN Onder het BENOR-logo wordt de volgende vermelding toegevoegd: «Certificatieinstelling : CRIC-OCCN». Het aanbrengen van het BENOR-logo mag nooit aanleiding geven tot verwarring inzake de producten waarvoor de certificatie van toepassing is en de productiezetel aan dewelke de vergunning toegekend werd. Dientengevolge mag het niet vermeld worden op de leveringsbonnen die gebruikt worden in verschillende centrales waarvan bepaalde geen gebruik mogen maken van het BENOR-merk. De voorgedrukte tekst op de leveringsbonnen mag in geen geval het volledige logo van het BENOR-merk bevatten. Alleen het grafisch beeld (lijnen en kader) van het logo mag op het initieel document aangebracht worden. Op de voorgedrukte tekst mag er geen melding gemaakt worden van de Certificatie-instelling. De verwijzing naar het BENOR-merk, naar de norm enerzijds en naar het nummer van de certificatie alsook de betrokken categorie anderzijds worden toegevoegd op het ogenblik van de productie en het drukken van de leveringsbon Geheroriënteerd beton 2 Teneinde de producenten de mogelijkheid te bieden hun voorraad aan leveringsbonnen op te gebruiken en desgevallend over te gaan tot het aanpassen van de afdrukmiddelen, wordt een overgangsperiode vastgelegd tot

15 pagina 15/26 7. Externe controle 7.1 Controlebezoeken Audit van het productiecontrolesysteem Keuring van het laboratorium ITT-keuring Product keuring Monstername Ter aanvulling van de monsternames uitgevoerd volgens artikel van TRA 550, worden 2 tot 4 externe monsternames per jaar uitgevoerd op hydraulisch gebonden mengsels van korrelige materialen volgens de bepalingen van artikel 7.4 van onderhavig reglement.de proeven vermeld in bijlage 5 van voorliggend reglement worden uitgevoerd. De druksterkteproef wordt in een extern laboratorium uitgevoerd. De bepaling van de korrelverdeling en van het watergehalte gebeurt bij de productieeenheid in aanwezigheid van de keuringsinstelling zie tabel 1). Proef Methode Frequentie externe monsterneming Frequentie bij te wonen proef (2) Korrelverdeling (1) NBN EN Minimum 2 per jaar Druksterkte (3) NBN EN Minimum 2 per jaar Maximum 4 per jaar Iedere bezoek Minimum 2 per jaar Watergehalte NBN EN Iedere bezoek type II (1) Indien het korrelige mengsel samengesteld is uit gecertificeerde BENOR-granulaten, is deze controle niet vereist De korrelverdeling wordt uitgevoerd op het mengsel met of zonder toevoeging van het bindmiddel (2) Proeven niet bij te wonen indien ze in het kader van de zelfcontrole worden uitgevoerd in een BELAC geaccrediteerde laboratorium. (3) De druksterkte wordt gemeten op proctor-proefstukken vervaardigd volgens NBN EN en -50 (proctorverdichting). De proefstukken worden bij (20±2) C zonder vochtigheidsverlies bewaard. Tabel 1: Externe controles op hydraulisch gebonden mengsels 7.2 Buitengewone controlebezoeken

16 pagina 16/ Externe monsternemingen 7.4 Schema van de externe controle Ter aanvulling van artikel 7.4 van TRA 550, is een bijkomende bezoektijd nodig om de volgende controles uit te voeren: 1. Nazicht van werkboeken en registers, controle van de resultaten, van het FPCsysteem en van de correctieve maatregelen in geval van niet-overeenkomstigheid, externe monstername(controles geassimileerd met bezoeken van type I volgens TRA 21): 1 bezoek van 1 dag of 2 bezoeken van ½ dag Nota: het door het reglement voorziene uitbreidingsbezoek zal in rekening kunnen worden genomen in dit controleschema in het geval dat het bezoek effectief tot een uitbreiding van het certificaat leidt. 2. Monsterneming en opvolging van de proeven, controle van de voorraad, van de installaties en van het productieproces, verificatie van de leveringsdocumenten (Controles geassimileerd met een type II bezoek volgens TRA 21): 1 bezoek van ½ dag per aangevatte schijf van m 3 Minimum 1 bezoek, maximum 4 bezoeken Indien door tijdsgebrek geen monstername heeft kunnen plaatsvinden tijdens een bezoek van type I zal een bijkomende bezoek van type II uitgevoerd moeten worden. De verificaties van het kwaliteitsysteem voor de productie van hydraulische gebonden mengsels zijn inbegrepen in de jaarlijkse audit van een dag vermeld in artikel 7.4 van TRA Externe controle gedurende de toelatingsperiode 7.6 Verslagen opgesteld door de keuringsinstelling Verslagen van de externe controle Auditverslag van het systeem voor productiecontrole Verslag van de toelatingsperiode Verslag van het uitbreidingsbezoek Berispingen, waarschuwingen en voorstellen tot sanctie

17 pagina 17/26 8. Opschorting en verzaking door de vergunninghouder 9. Financieel stelsel De tarifering van de certificatie wordt in een bijgewerkte rondzendbrief opgenomen en is beschikbaar bij het OCCN. 10. Wijziging van de technische productspecificaties en de reglementen 11. Lijst van de vergunninghouders 12. Discontinue productie 13. Klachten aan de certificatie-instelling 13.1 Klachten met betrekking tot het gecertificeerd product 13.2 Bescherming van het merk 14. Sancties 15. Geschillen

18 pagina 18/26 BIJLAGE 1 Minimale eisen i.v.m. de initiële proeven 1. Procedure ITT Hydraulisch gebonden mengsels.

19 pagina 19/26 1) Korrelverdeling en verdichtingsmethode bepalen Eerst dient gecontroleerd te worden of de korrelverdeling van het granulaatmengsel voldoet aan de criteria die vermeld worden op de technische fiche. Bepaal de korrelverdeling volgens NBN EN of voor een 0/D-kaliber volgens TRA 10 Bijlage C (document beschikbaar bij COPRO) Afhankelijk van de doorval op de zeven van 16, 31,5 en 63 mm kan de geschikte Proctorvorm worden geselecteerd. Afhankelijk van de toepassing wordt de methode voor het vervaardigen van de Proctor-proefstukken bepaald. Bepaal de proctorvorm en de verdichtingsmethode volgens NBN EN en eventuele vereisten in de typebestekken. Zandcement : Normale Proctorverdichting Cementgebonden steenslagfundering: Versterkte Proctorverdichting Schraal beton: Normale Proctorverdichting 2) Wateroptimum bepalen en controle van de druksterkte Het optimale watergehalte wordt bepaald voor een mengsel met een gekend en vast percentage bindmiddel. Dit percentage kan gekozen worden aan de hand van praktische ervaring. Bepaal het wateroptimum, de droge volumemassa en de druksterkte op een gekend mengsel volgens een alternatieve methode voor NBN EN Mengsel met een watergehalte w opt +2%, w opt +1%, w opt, w opt-1% en w opt-2% Bepaal het watergehalte van elk mengsel in de microgolfoven of door droogbranding. Maak van elk mengsel 3 Proctors volgens NBN EN (enkel de proctorverdichting is toegestaan). Bewaar de Proctors om de druksterkte na 7 en/of 28 dagen te bepalen. Bepaal de natte volumemassa van de Proctors en bereken de droge volumemassa aan de hand van het bekomen watergehalte. Bepaal de druksterkte na 7 en/of 28 dagen volgens NBN EN ; Zet de droge volumemassa en de druksterkte in een curve in functie van het watergehalte. Als geen maximum bekomen werd, dienen bijkomende mengsels te worden aangemaakt. Het wateroptimum is het watergehalte waarbij de droge volumemassa maximaal is. Aan de hand van de curve van de druksterke in functie van het wateroptimum, kan bepaald worden hoeveel het watergehalte mag afwijken ten opzichte van het optimum zodat de druksterkte nog kan gegarandeerd worden. Als de druksterkte (bij het wateroptimum) niet voldoet aan de vereiste druksterkte (na 7 en/of 28 dagen), wordt het cementgehalte aangepast en wordt het wateroptimum in functie van de droge volumemassa en de druksterkte opnieuw bepaald. Het optimale watergehalte en de droge volumemassa worden weerhouden. 3) Verwerkbaarheidsperiode Als de juiste samenstelling gekend is, wordt de verwerkbaarheidsperiode bepaald. Er wordt een nieuw mengsel aangemaakt met het bekomen watergehalte en cementgehalte (punt 2). Hiervoor worden proefstukken vervaardigd op verschillende tijdstippen nadat het mengsel werd aangemaakt. Bepaal de verwerkbaarheidsperiode volgens NBN EN op het gekende mengsel (cementgehalte en wateroptimum).

20 pagina 20/26 De droge volumemassa wordt berekend aan de hand van de natte volumemassa van de Proctors en het watergehalte bepaald in de microgolfoven of door droogbranding. Als de droge volumemassa op tijdstip t lager is dan 98% van de oorspronkelijke droge volumemassa, is het mengsel niet meer voldoende verwerkbaar. Het tijdstip dat overeenkomt met het snijpunt tussen de curve van 98% DVM(0) en de curven DVM(t) is de verwerkbaarheidsperiode. 2. Overzicht uit te voeren proeven Elk recept maakt het voorwerp uit van initiële proeven die minstens de proeven opgenomen in de hieronder vermelde tabel A1-I bevatten: Parameter/eigenschap Methode Korrelverdeling op inert skelet Optimaal watergehalte met een constant cementgehalte Bepaling van het cementgehalte door controle van de druksterkte Opbouw van de kromme op basis van zevingen volgens EN (1997) NBN EN en- 2 Bepaald door een reeks proctor-proefstukken in drievoud bereid met een optimaal watergehalte en verdicht volgens NBN EN en- 2. De drukweerstand van de proefstukken wordt beproefd na 7 en 28 dagen van bewaring op (20±2) C. De bewaring dient het vochtigheidsverlies te vermijden. De drukproef wordt volgens NBN EN uitgevoerd. Verwerkbaarheidsperiode NBN EN Tabel A1-I : Initiële proeven De resultaten van de initiële proeven moeten geregistreerd worden; de naspeurbaarheid van de proefomstandigheden en van het fabricageproces m.b.t. de initiële proeven moet verzekerd worden (zie tabel 20 van NBN EN 206-1). De gebruikte grondstoffen moeten op eenduidige manier geïdentificeerd worden (zie Bijlage 2, punt 3) 3. Opstelling van de technische fiches Na afloop van de initiële proeven wordt voor elke samenstelling een technische fiche opgesteld; de inhoud van de identificatiefiche is de volgende: Aanduiding en verwijzing naar de productcatalogus; Referentienorm; Korrelverdeling; Samenstelling: aanduiding van de granulaten, de bindmiddelen, de hulpstoffen en de gebruikte toevoegingen; Druksterkte na 7 en 28 dagen volgens NBN EN ; Verwerkbaarheidsperiode volgens NBN EN ; Naam en adres van de productie-eenheid; De fiches moeten een eenduidige identificatie dragen. Deze identificatie moet ook op de leveringsbon van het product vermeld worden. Deze fiche wordt aan de keuringsinstelling voor goedkeuring voorgelegd vooraleer de productie aangevat wordt.

21 pagina 21/26 Model technische fiche

22 pagina 22/26 BIJLAGE 2 Controle van de grondstoffen kenmerken proefmethode frequentie eisen 1.1 speciale CEMENTSOORTEN CEM I HSR: Al 2O 3 - en C 3A -gehalte CEM III/B of C HSR: slakgehalte CEM V HSR: slak- en vliegasgehalte NBN EN NBN ENV NBN ENV proef / 100 t / type / herkomst NBN B LA-cement: gehalte aan Na 2O equivalent NBN EN (en eventueel NBN ENV 196-4) NBN B Druksterkte NBN EN Bindingstijd NBN EN Hydraulisch bindmiddelen voor wegen (EN 13282) Vormhoudendheid NBN EN Gloeiverlies, onoplosbare rest, sulfaatgehalte NBN EN Fijnheid NBN EN / herkomst/ type/ klasse/ 200t 1.3 Vliegas Proeven volgens tabel 3 van NBN EN Hoogovenslak: Proeven volgens NBN EN Kalk Doorval door zeef van NBN EN mm Doorval door zeef van 2 mm NBN EN Reactiviteit Methode T60 NBN EN Beschikbare (vrije) kalk ASTM C /herkomst /type/ klasse/ 200 t. 2.1 Natuurlijke en gerecycleerde GRANULATEN (per kaliber en per herkomst) Grove granulaten Visuele inspectie Korrelverdeling Gehalte aan fijne deeltjes Graad van het breken Los Angeles (LA)-coëfficiënt Afplattingscoëfficiënt Reële volumieke massa Zand Visuele inspectie Korrelverdeling Gehalte aan fijne deeltjes Kwaliteit van de fijne deeltjes NBN EN NBN EN NBN EN NBN EN , 5 NBN EN NBN EN NBN EN NBN EN NBN EN of 9 dagelijks 1/week 1/week 1/6 maand 1/jaar 1/6 maand 1/jaar Dagelijks 1/week 1/week 1/ week

23 Prestatieproeven identificatie Toepassingsreglement TRA pagina 23/ Natuurlijke en gerecycleerde GRANULATEN (per kaliber en per herkomst) Granulaatmengsels Visuele inspectie Korrelverdeling Gehalte aan fijne deeltjes Los Angeles (LA)-coëfficiënt Graad van het breken Afplattingscoëfficiënt Reële volumieke massa NBN EN NBN EN NBN EN , 5 NBN EN NBN EN NBN EN Dagelijks 1/week 1/week 1/jaar 1/6 maand 1/6 maand 1/jaar 2.2. Kunstmatige granulaten (per herkomst en per product) Korrelverdeling NBN EN / week Gehalte aan fijne deeltjes NBN EN / week Afplattingscoëfficiënt NBN EN /6 maand Graad van het breken NBN EN /6 maand Weerstand tegen fragmentatie NBN EN /jaar Vrije kalk NBN EN art. 18 1/maand Opzwelling NBN EN art /maand Splijting CME /maand Reële volumieke massa NBN EN /jaar Homogeniteit en kleur Actieve componenten (IR) Volumieke massa Conventioneel gehalte aan droge stof ph-meting chloridengehalte visueel NBN EN ISO 758 NBN EN HULPSTOFFEN Bij elke levering 1 ste levering en 1/jaar Bij elke levering Bij elke levering ISO 4316 Bij elke levering NBN EN Bij elke levering; hulpstof zonder chloriden: 1ste levering en 1/jaar alkali-gehalte NBN EN ste levering en 1/jaar Compatibiliteit binding NBN EN ste levering en 1/jaar NBN EN Luchtgehalte van het vers beton Druksterkte Watervermindering Verhoging van de consistentie Behoud van de consistentie Luchtgehalte van het verhard beton en afstandfactor Waterabsorptie door capillariteit Bleeding NBN EN EN en 5 EN EN EN NBN EN NBN EN WATER Bij het eerste gebruik (ITT-proeven) en 1/jaar NBN EN Ondergronds water, afvloeiend water en industrieel water, recyclage water Voorafgaande controle NBN EN 1008, tabel 1 Vóór het eerste gebruik Chemische kenmerken: en vervolgens één keer Chloriden Alkalis ISO 9297 ISO 9280 per jaar en in geval van twijfel, voor het recyclage NBN EN 1008 Schadelijke vervuiling Sulfaten NBN EN 1008, tableau 3 ISO 9964 bijlage A punt 5.3 water, zie NBN EN 1008 Enkel recyclage water

24 Controle/kali bratie door Leverancier of vergunninghouder Vergunninghouder Vergunninghouder Toepassingsreglement TRA pagina 24/26 BIJLAGE 3 Controle-uitrusting (1) De controle van de zeef kan gebeuren door het zeven van een willekeurig monster door de zeef die gecontroleerd moet worden en door de gekalibreerde zeef. x1= zeefrest op de te controleren zeef (in %, met 1 decimaal) x2 = zeefrest op de gekalibreerde zeef. xm = gemiddelde zeefrest: xm=(x1 = x2)/2 als xm<25 is Dmax= 0.5 xm Controle-uitrusting Geventileerde droogoven Zeven Proctor-uitrusting: Mallen Hamer condensatietoestel D = het absolute verschil: D=lx1 x2l Het maximaal toegestane absolute verschil Dmax, wordt als volgt berekend: als 25 xm 75 is Dmax= 2.5 als xm>75 is Dmax= 0.5 (100-xm) Kalibratie / Controle Controle van de temperatuur met een gecontroleerde thermometer en van de ventilatie Visuele controle ISO (metalen frame) ISO (geperforeerde plaat) Alternatieve methode (1) Verificatie van de afmetingen met een gekalibreerde schuifmaat Verificatie van de massa met een gekalibreerde weegschaal Visuele controle Tolerantie (110 ± 5) C en doeltreffende ventilatie Geen schade of obstructie NBN EN NBN EN NBN EN Netheid en geen schade 1/jaar Frequentie Bij ieder gebruik Metalen frame:1/jaar Geperforeerde plaat 1/2jaar 1/2jaar 1/2jaar Bij elk gebruik

25 Gekalibreerde meetuitrusting Gewicht Zeef Thermometer Gekalibreerde eindmaten Schuifmaat NBN EN ISO of -2 NBN EN Methode Verificatie met een meter van gekalibreerde eindmaten Op minimum 2 punten met de gekalibreerde eindmaten Frequentie Klasse F1, F2 en M1:1/jaar Klasse E1 en E2: 1/2jaar 1/8jaar 1/5 jaar 1/8ajaar 1/jaar Toepassingsreglement TRA pagina 25/26 BIJLAGE 4 Eisen m.b.t. de kalibratie-uitrustingen

26 pagina 26/26 BIJLAGE 5 Conformiteitscontrole Frequentie en interpretatie Proef Methode Minimale frequentie per recept Korrelverdeling van het mengsel (zonder bindmiddel )(1) NBN EN /2000t. of per 1000m 3 Minimum 1/week (2) Druksterkte (3) NBN EN Watergehalte NBN EN /2000t. of per 1000m3 Minimum 1/week (2) 1/2000t. of per 1000m3 Minimum 1/week (2) (1) Indien het korrelige mengsel samengesteld is uit gecertificeerde BENOR-granulaten, is deze controle niet vereist (2) 1 week = 5 productiedagen gespreid over een periode van maximum 3 maand te tellen vanaf de eerste productiedag. (3) De druksterkte wordt gemeten op proctor-proefstukken vervaardigd volgens NBN EN De proefstukken worden bij (20±2) C zonder vochtigheidsverlies bewaard. Tabel A5-I: Algemeen schema van de conformiteitscontrole